Dubbel fiasco van Lieftinck's „goedkoop-geld'
politiek
REGERING EN PERS
yéél opwinding in Tweede Kamer
Over „Noodvoorziening Perswezen" wordt Dinsdag gestemd
Voor de Jeugd
Is uw Radio defect?
Amerika houdt van zijn natje
en van zijn rokertje
De Bohémiens van het Oosten
Radio-programma
(Van onze parlementaire redacteur).
Gisteren, de vierde dag der persde
batten in de Tweede Kamer en nog
zijn ze niet afgelopen gaf zekerheid
aan het in de voorafgaande dagen ge
groeide vermoeden, dat het vele leden
niet gaat om een noodvoorziening pers
wezen, maar om een voorziening in de
nood van een deel van het perswezen.
Het was een drukke en nerveuze Ka
mer, die zich zette aan de verdere be
handeling van het bü amendement-
Burger ingediende nieuwe art. 18 tot
het mogelijk maken van de onteigening
van courantenbedrijven. De olympische
kalmte van praeses v. Schaik werkte
weldadig en geruststellend. Minister
Gielen had inderdaad zijn ambtgenoot
van Justitie geraadpleegd; ons gevoe
len van Donderdag had ons niet be
drogen: naast de minister van Onder
wijs hadden de minister-president Beel
en de minister van Justitie v. Maarse-
veen achter de regeringstafel plaatsge
nomen.
De heer Gielen legde op gezag van
zijn ambtgenoot uit. dat het amende
ment-Burger in strijd is met de Gron-
wet, die onteigening aan zekere voor
waarden bindt en met zekere voorzor
gen omkleedt. Spr. wil met een novelle
komen, en heeft daartoe bereids op
dracht gegeven, waarin het verlangen
van de voorstellers op correcte wijze zal
worden verwerkt. Hij verzoekt derhal
ve, het amendement terug te nemen.
Nu trad niet de heer Burger doch de
heer Joekes (Arbeid) op de katheder
om te betogen dat het amendement
best om te werken was. Hij vroeg daar
toe een schorsing der beraadslagingen
voor een half uur. De heer Roosjen
(A.R.) steunde hem hierin, doch de
voorzitter voelde er weinig voor. ge
dachtig aan zijn minder prettige erva
ringen met een soortgelijk verzoek bij
de behandeling onlangs van het Kin
derrecht. De heer Schonenberg (Com.)
viel echter de heer Joekes bij: de voor
stellers zouden -ezamenlijk met de vas
te commissie voor Privaat- en Straf
recht en de ministers van Onderwijs en
Justitie een verbeterd amendement in
een half uurtje kunnen opstellen.
Minister Gielen, de sprekers beant
woordend, haalde speciaal naar voren
de woorden van de heer Joekes, dat het
ging „ten behoeve van de illegale pers
Maar men kon toch wel enig vertrou
wen in de Regering hebben, dat zij de
zaak niet op de lange baan zou schui
ven. Vóór 1 Juli a.s. moet de wet af
gekondigd zijn en de Eerste Kamer
dient toch ook behoorlijk te worden
geraadpleegd. Spr. vraagt tijd tot dins
dag a.s. voor zijn novelle.
De heer Joekes heeft wel vertrouwen,
zegt hij, maar de illegale pers kan niet
vrachten. Hij herhaalt zijn voorstel. De
heer Gielen, die zich ongelukkig uit
drukt, zegt nader, dat de door de heren
Joekes en Schoonenberg aan de hand
gedane oplossing niet tegemoet komt
aan zijn bezwaar, dat hi) aldus geen
overleg kan plegen met het Kabinet,
RAADSELS
voor allen om uit te kiezen: de
groteren (11—16 jaar) vijf, de
kleineren (7—11 jaar) drie goede
oplossingen. Naam, leeftijd en adres
onder de raadsels. Inzenden naar
Bureau Leidsch Dagblad, of naar
Wasstraat 38, tot uiterlijk Dinsdag
morgen 9 uur.
I. (Ingezonden door Jan Ravensber-
gen). Welke plaats in België wordt door
achtervoeging van een s een jongens
naam?
II. (Ingezonden door Fietje v. d.
Born). Mijn geheel is een spreekwoord
en bestaat uit 9 letters. 5, 6, 7, 1 is een
deel van een schip, 9, 7, 7, 5 is een
vloeistof, 6, 7, 3, 9, 7, 5 is een schelpdier,
8. 4, 0, 7, 1 betekent flink, 2 is een klin
ker.
III. (Ingezonden door Adriaan Derks).
Op welke tooht gaat men nooit voor
waarts?
IV. (Ingezonden door Willy Docter).
Anna heeft de schaal met vruchten
laten vallen, zodat alles door elkaar is
gevallen. Wat lag er op? 1. nekirpez, 2.
pisnapenasale, 3. ennaban, 4. baneadrie,
5. salbanees.
V. (Ingezonden door Jisk Neuteboom).
Zoek uit elk der volgende zinnen één
woord; deze vormen tezamen een be
kend spreekwoord. 1. Dit is een maand-
kalender. 2. Dat is goede waar! 3. Mijn
buur is niet aardig. 4. Waar is mijn jas?
5. Deze wol is beter dan die van jou.
6. Waar gaat hij dan naar toe? 7. Een
eend is een zwemvogel. 8. De boeren
kwamen van heinde en verre. 9. Mijn
vriend blijft vanavond thuis.
VI. (Ingezonden door Greetje Dor-
repaal). Mijn eerste deel noemt een
voertuig, mijn tweede een hoofddeksel.
Mijn geheel noemt vloerbedekking.
VII. (Ingezonden door Ineke David).
Op de kruisjes komt de naam van een
vis te staan.
x 1. een medeklinker.
x 2. een slim dier.
x x x x x 3. het gevraagde woord.
x 4. een klein vertrekje,
x 5. een medeklinker.
VIII (Ingezonden dooi Hans Colm-
Jon). Verborgen plaatsnamen. 1. Zij zei:
„staat jou dat pak mooi?" 2. Leg je
hengel op die steen. Jan! 3. Zeg, mondje
dicht; je mag het niet vertellen. 4.
Hoor, nu komen de kinderen uit school.
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. Kesteren: kers, ren, nest.
2. Dolk. Oven, Levi, Knip.
3. Beter een vogel in de hand dan tien
in de lirht. teer. Dina, Oder, vluch
ten. Drachten, tanden, Leen, hen
gel. eend, brug, tien, ei.
4. Hartedief.
5. Onderwijzers.
6. Schiermonnikoog.
7. Aardbei; akelei, regen, Door of
Dien, bek, eb, i.
8. „Hoe" is zijn naam.
Beste raauseinichtjes en -neefjes.
Oef, oef, wat heb ik het warm, nu ik
dit schrijf. Dit is nog eens echt zomer
weer. hè. Zoek voor de raadsels maar
een koel plekje uit, waar je kunt „den
ken". Ja, want dat is nodig bij raad
sels! Maar wie weet. klagen jullie al
weer „hèèè" van regen en koelte. Want
mijn „brief" aan jullie is *ltü*
dagen onderweg. En in die tijd kan er
veel veranderen.
Denk aan alles, al heb je het warm.
(leeftijd!:
Nu eindig ik weer. Tot volgende week.
'Allen hartelijk gegroet door iullie Raad
seltante.
Mevr. M. J. BOTERENBROOD.
De heer Romme (Kath.) betreurt, dat
de heren Joekes, Schoonenberg en Roos-
jen geen vertrouwen in de minister heb
ben. Hij vraagt zich af, hoe de voor
stellers denken, wel in een half uur
klaar te spelen, wat zij blijkbaar in bij
na 17 uur niet konden bereiken. Want
ook Donderdag al had de minister ver
klaard. dat het amendement in strijd
was met de Grondwet. Waarom houdt
men zich niet aan zijn amendement?
Dit blijkt fout" en nu wil men deswege
de Kamer ophouden. «Groot gemurmu-
reer, doch geen duidelijke interruptie).
De heer Tilanus (C.H. vraagt een
duidelijker verklaring van de minister
en wil dan de Regering gaarne de zaak
rustig laten overwegen. Ook de heer
Korthals (Vrijheid) is tegen het orde
voorstel van de heer Joekes, terwijl de
voorzitter herhaalt, geen aanleiding tot
schorsing te hebben. De heer Korten-
horst (Kath.) gispt vol ironie het door
de heren Joekes en Schoonenberg voor
gestelde „cenclaaf". Hij wil de gang van
zaken niet met die !n buitenlandse par
lementen vergelijken, maar in onze Ne
derlandse democratie is dit een afschu
welijk schandaal (heftige protesten, zij
het onverstaanbaar; waaronder een
schrille damesstem).
De heer Gielen* Ik ben gaarne be
reid tot overleg; doch het voorgestelde
kan niet vruchtdragend zijn, daar ik
beraad met het Kabinet nodig heb.
(Van de Regeringstafel, vermoedelijk
van de heer Beel: „Juist!")
Er heerst veel opwinding in de Ka
mer. Met een enkele hamertik schorst
de voorzitter de behandeling van het
amendement-Burger tot Dinsdag aJs.
De heer Beel begint een bezwerend prl-
vé-gesprek met de heer Vorrink (Arb.)
Enige, zeer duidelijke belanghebbende
figuren verlaten zichtbaar teleurgesteld
de tribune, terwijl uit de rijen der P.
v. d. A. geruststellend tot hen wordt ge
knikt. Ook enige Kamerleden gaan
heen.
De verdere behandeling bood weinig
belangrijks meer. Het recht van de
Persraad om dwingend de opname van
bepaalde stukken in de bladen voor te
schrijven (het droit de réponse) wil de
heer Kortenhorst aan de minister voor
behouden. Deze had bereids verklaard,
hieraan weinig waarde te hechten.
Mocht evenwel het amendement aan
genomen worden, dan zou hij het be
treffend artikel intrekken, daar hij dit
werk te zwaar vindt.
Hoewel de heer Roosjen (A.R.) thans
de heer Kortenhorst bijvalt, wordt diens
amendement toch verworpen met 34 te
gen 42 stemmen. De P. v. d. A. en de
Communisten blijven wonderlijk eens
gezind; de Kath. Volkspartij evenwel
behoudt een vijftal dissidenten, t w. de
heren Bachg. v. IJsselmuiden, Peters,
Koersen en Serrarens.
Een gelijkluidend amendement-Kor -
tenhorst op vele volgende artikelen, om
n.l. in plaats van „Persraad" „minister"
te lezen, wordt dan door de voorsteller
ingetrokken.
Als alles afgehandeld is, volgt nog een
hamerstuk en gaat de Kamer tot Dins
dag naar huis om over het amende
ment-Burger of de novelle-Gielen en
het hele wetsontwerp Noodvoorziening
Perswezen te stemmen.
Minister Gielen: „Verzamel je miniaturen?"
Minister Huysmans: „Neen m'n waarde, ik lees de Nederlandse dagbladen".
SCHEEPSBERICHTEN.
Adinda, 30/5 van Davao te Manilla;
Alphard. 5/6 van Rlo Grande do Sul te
Porto Alegre; Anthony Leeuwenhoek. Perz.
GolfRotterdam. 4/6 van Karachi; Aruba,
CorralWest Indië. pass. 4/6 Balbao,
Bengkalls, 4/6 van Mormugao te Calcutta;
Berlage, 5/6 13 uur van Aalborg naar
Havre; Beta en Unltas, 4/6 op 5'32" Nrd.
en 92'02" Oost.; Bolssevaln, 2/6 van Sin
gapore naar Hongkong; Djerak, 4/6 van
Poeloe Samboe te Calcutta; Eemland, San
tosAmsterdam, 4/6 van Rlo de Janeiro;
Gouwe. 3/6 van Delfzijl te Stettin; Hel
vetia, 5/6 van Rotterdam te Batavia; Her
mes. 29/5 van Batavia naar Ballk Papan;
Hydra. GuantaDemerara, 3/6 van Trini
dad; Kelbergen. 6/6 van Amsterdam te
Rotterdam; Kongsborgr Perz Golf-Rotter-
dam, 4/6 te Basra; Mulderkerk, 4/6
van Vancouver haar Rotterdam; North
Valley. AmsterdamPerzische Golf. 5/6 te
Londen; Said Ja, 2/6 van Singapore naar
Mlrl; Salawatl, 3/6 te Calcutta; Saroena.
30/5 van Mlrl naar Pladjoe; Sommelsdljk,
HoustonPenang, 4/6 van Aden; Stad
Maastricht. 5/6 van Port Elisabeth te
Londen; Straat Soenda. Rlo de Janeiro
Shanghai. 36 van Mombassa; Tiberius,
2/6 van Curapao te La Gualra; TJlbesar,
SoerabajaBrisbane, pass. 2/6 Thursday
Eiland, Van der Waals, 4/6 van Mobile te
Mombassa; Volendam, Rotterdam-Batavla,
5/6 van Colombo; Zaan. 3/6 van Koping
te Brahestad; Zeehond, 6/6 van Coosbay
te R'dam; Zijpenberg. 5/6 van Roterdam
naar Norfolk.
K.N.S.M.Evangeline Park. 4/6 van
Antwerpen naar Trinidad; Wlnsum, 4/6
van Paramaribo naar Trinidad; Gerassimos
Vergottis. 4/6 te Curasao; Pygmalion. 3/6
te New York; Hera, 4/6 van New York
naar West Indië; Sandwich, 4/6 van New
York naar West Indië; Hermes, 4/6 van
Curasao naar Aruba; Aruba, 4/6 te Cris
tobal; Bacchus, 6/6 te Rotterdam; Arden
nes, 6/6 van Antwerpen naar Rotterdam.
Holl. Afrika Lijnen: Trlland, 5/6 van
Walvis Bay naar Marseille; Nljkerk, 4/6
van Kaapstad naar Antwerpen; Congo-
stroom, 5/6 van Santo Tome naar Coto-
nou; Amstelkerk, 5/6 van Manoca naar
Lagos.
Mij Nederland: Ophlr, 4/6 van Suez
naar Batavia;-Tjlkampek. 31/5 van Batavia
naar Makassar.
Mislukte staatsleningen
(Van onze financiële medewerker)
Wij hebben dc vorige week gewaar
schuwd tegen een lichtvaardig optimis
me ten aanzien van de „geslaagde" Ne
derlandse dollarlening in Amerika
van 20 millioen dollar en uit hetgeen se
dert over het resultaat der emissie be
kend geworden is, blijkt wel zeer duide
lijk, dat voor optimisme waarlijk geen
reden bestaat De belangstelling van het
Amerikaanse publiek voor de Ned.
lening is tot dusver uiterst matig, zodat
ook ae verwachtingen inzake de plaatsing
van obligaties door de Wereldbank, die
ons met ruim 500 millioen doll, zal moe
ten financieren, zeer laag zijn gespan
nen. Een vertegenwoordiger dier instel
ling bevindt zich thans in ons land. om
de financiële en economische toestand
te bestuderen en om al te grote teleur
stellingen te voorkomen, is van hoger
hand reeds medegedeeld, dat voorlopig
wel met een kleiner bedrag genoegen zal
moeten worden genomen.
Het is te hopen, dat de Amerikaanse
expert de heren in Den Haag nu maar
eens flink de waarheid zegt en hen
duidelijk maakt, dat de tot dusver ge
volgde financiële politiek niet geschikt
is om het vertrouwen in het Nederl.
staatscrediet in eigen land en in het
buitenland te versterken.
Het heeft ginds natuurlijk een al
lerbedroevendste indruk gemaakt, dat
men hier minister Lieftinck met zijn
„schijn-dollarobligaties" heeft laten
zitten.
Terwijl de lening 100 millioen doll,
groot is, werd er voor 8,3 millioen doll,
op ingeschreven en de notering is na op
101%% te zijn geopend. Donderdag tot
100%% ingezakt, wat cr wel op duldt,
dat men er geen waarborgen tegen in
flatie in ziet. Ds experimentele politiek
van goedkoop geld, door minister Lief
tinck en zijn professorale voorlichters
voorgestaan, heeft derhalve en dubbel
fiasco geleden, hetgeen de heren op een
de vorige week Zaterdag gehouden sa-
menspreking tussen de ..braintrust" en
een aantal vooraanstaande figuren uit
het bedrijfsleven ongetwijfeld zal zijn
duidelijk gemaakt.
Er moge bij enkele van de dienaars
der economische wetenschap 'n lichte
kentering te ^onstaterep zijn, we zit
ten vermoedelijk nog eeruime tijd aan
de bezwaren van goedkoop geld. blok
kering van saldi en allerlei de handel
belemmerende en onbillijke bepalin
gen van vast.
Ingezonden Mededeling
Bel 24244
DE RADIOTECHNIS^HE DIENST
I.E.M.C.O. N.V., - NIEUWE RIJN 32
Repareert vlug. betrouwbaar, vakkundig
De Amsterdamse beurs heeft deze
week uit het bovenstaande haar con
clusie getrokken. Aanvankelijk heerste
er op de aandelenmarkt een betere stem
ming. klaarblijkelijk onder invloed van
de koersdaling der nieuwe dollarobliga-
ties, welke ook de andere staatsfondsen
meesleepte en een verdere afneming van
het vertrouwen in 't Neder'andse staats
crediet demonstreerde.
Het spreekt wel vanzelf, dat ook de
Indische crisis haar invloed doet gel
den. hetgeen bijv. in de koersdaling van
obligaties Nederl-Indië tot haar uit
drukking vond.
Er zou ook deze week over de beurs
nog heel wat meer te vertellen zün,
maar de regering, die voor de in New-
York uitgegeven dollarlcning een pros
pectus van 99 pag. heeft moeten
opmaken, dwingt door een vermin
derde papiertoewijzing de dagbladen
tot een nieuwe beperking der publieke
voorlichting, waarmee ook wjj helaas
moeten rekenen!
Krjjgen zjj. die onlangs b\j dc re
gering het breidelen van dc persvrij
heid bepleit hebben, nu langs een
omweg toch gelijk?
MINISTER WIL SPAARZIN
AANWAKKEREN
Maar rentevoet wordt niet verhoofd!
In de memorie van antwoord OP not
voorlopig verslag der Tweede Kamer op
het wetsontwerp Nationale Spaarraad,
wijst de minister er op zulks ter ge
ruststelling van die lieden, die' z.i. te
sceptisch oordelen over de mogelijkheid
om het sparen te stimuleren dat ge
raadpleegde vooraanstaande spaardes-
kundigen van mening fcijn. dat er over
het. algemeen meer gespaard kan wor
den dan momenteel het geval is. De be
oogde spaaractie is zeker gewenst en
noodzakelijk. Het bestaan van een po
tentiële doch ongebruikte spaarcapaci-
teit stemt derhalve niet pessimistisch ten
aanzien van de resultaten van zö'n actie.
Naast het stimuleren van investe
ringen op lange termijn acht de mi
nister het van belang, ook de spaarzin
aan te wekkeren bij de kleine man.
die in het algemeen slechts tot vru
kortstondig uitstel van consumptie kan
worden gebracht. Indien zou worden
bereikt, dat het publiek op grote
schaal betrekkelijk kortstondig spaart
dan zal hiervan een gunstige invloed
uitgaan op het prijspeil van consump
tiegoederen- Dit zal kunnen leiden tot
meer besparingen uit het inkomen.
De door enkele leden uitgesproken
mening, dat de lage rente een nadelige
invloed zal hebben op de spaarzin, wordt
door de minister in twijfel getrokken.
Terugkeer naar de oude rentevoet van
2.64 bU de Rijkspostspaarbank komt
hem dan ook niet nodig voor.
De visserij in de afgelopen week
Groot gebrek aan koelhuis-
ruimte voor haring.
(Van onze deskundige medewerker).
De warme dagen in het begin dezer
week waren zeer schadelijk v^or de
trawlvisserij. De aanvoeren waren wel
iswaar bevredigend, doch prijzen lie
pen sterk achteruit, voor sommige
soorten zelfs met 50 percent. Dank zij
het koelere weer kwam de markt latei-
in de week weer geleidelijk in herstel.
Ook Engeland was erg terughoudend
mede als gevolg van de toenemende
aanvoer van eigen vloot. Ook daar zijn
de prijzen sterk teruggelopen.
De resultaten der haringvisserij wa
ren in doorsnee bevredigend. De afslag-
prijzen zijn wel niet erg hoog. maar
over de vangst heeft men niet te kla
gen. De aanvoeren waren ruim vol
doende voor de binnenlandse consump
tie en de kwaliteit is uitstekend. Van
zelfsprekend trad ook bij dit artikel
enige stagnatie op tengevolge van de
abnormale hitte, maar slechts een klein
gedeelte behoefde uit de markt geno
men te worden. De voornaamste oor
zaak daarvan is, dat de handel veel te
weinig koelhuisruimte ter beschikking
heeft. Van dit volksvoedsel kan slechts
een gering percentage opgeslagen wor
den, niettegenstaande krampachtige
pogingen in het werk worden gesteld
om koelruimte te bemachtigen. Men wil
nu eenmaal geen haring uit Angst, dat
de cellen dan niet meer voor andere
artikelen gebruikt kunnen worden. Dat
deze mening onjuist is, is bewezen by
het Katwijkse haringkoelhuis, waarin
gedurende de oorlog, behalve haring,
alle mogelijke artikelen als vlees,
groente, enz. enz., waren opgeslagen
en waarbij van een haringlucht na
langdurig verblijf niets te bespeuren
viel. Nu het vleesrantsoen weer werd
ingekrompen en van overheidswege m
de plaats daarvan de haring werd aan
bevolen. ligt het geheel op de weg van
de regering om van dit product een
voldoende hoeveelheid in overeenstem
ming met het jaarlijkse verbruik .te
conserveren. De handel zou het ten
zeerste toejuichen, indien hij daartoe
in staat gesteld werd.
Op het gebied van de export konden
nog weinig resultaten geboekt worden.
Zweden, dat vroeger veel maatjes af
nam, is nog niet aan de markt en ook
van België merkt men nog weinig. In
een handelsovereenkomst is een hoe
veelheid van c.a. 40.000 vaten haring
voor de Russische zone opgenomen en
er bevindt zich een missie te Moskou.
Het behoeft geen betoog, dat de uit
komst daarvan door rederskringen met
spanning wordt afgewacht, te meer.
daar het er naar uitziet, dat ook dit
jaar op West-Duitsland niet te rekenen
valt.
1J 2 millioen dollar per dag voor
Luckey Strikes
(Van onze correspondent)
Niet alleen, dat Amerika van zün si
garetje en van zijn borreltje houdt, het
is ook bereid om er flink voor in de zak
te tasten. Nu moge het waar zün. dat
de verdiensten op het ogenblik goed zün,
de bedragen, die aan beide populaire ge
notmiddelen besteed worden, doen ons
toch even duizelen. Van alle rookwaren
staat de sigaret vèruit aan de spits: in
het afgelopen jaar werden niet minder
dan ruim 350 milliard sigaretten ver
vaardigd, neerkomende op 17% milliard
pakjes met een kleinhandelswaarde van
een kleine 3% milliard dollar. Omgesla
gen over de gehele bevolking komt dit
neer op 2500 sigaretten per jaar. per
hoofd (zuigelingen, zieken en ouden van
dagen inbegrepen)
Welk een enorme vlucht het sigaret
tenroken heeft genomen, biykt genoeg
zaam uit het feit. dat in 1900 de sigaret-
tenproductie nog sechts 2,6 milliard
stuks bedroeg tegen 351,4 milliard stuks
thans.
Wanneer wü denken of spreken over
Amerika, dan zün wü geneigd, dit altijd
te doen in grote getallen- Hoe gTOOt de
getallen zijn, wordt gedemonstreerd door
Poolse schetsen.
Om de toestanden in Polen goed te
begrijpen, is het in de eerste plaats
noodzakelijk het Poolse karakter te
kennen. Hoevelen in West-Europa we
ten iets van de Poolse geschiedenis, die
haar stempel drukte op het Poolse volk?
Hoevelen kunnen met juistheid de in
vloed bepalen, die het Üjden, het on
recht, dat de Polen voortdurend te ver
dragen hadden deed weerspiegelen in
de Poolse mentaliteit? Hoevelen kun
nen de onzekerheid en het onveilige ge
voel meten, die het Poolse bestaan
eeuwenlang hebben omsloten gehouden?
Er zyn er maar weinigen, die daartoe
in staat zijn. En degene, die er thans
eens een kükje komt. nemen, die na
enkele dagen zijn indrukken in een se
rie artikelen vastlegt, indrukken al te
dikwijls gewekt door een regering, wier
grootste zorg en kracht uitgaan naar
een overdreven propaganda, loopt wel
degelük gevaar beneden of bezüden de
waarheid te blijven, zonder dat er aan
zün eerlijkheid behoeft getwüfeld te
worden.
De Polen zün een volk met zeer
veel goede kwaliteiten en met nog
meer slechte. Men kan ze niet af
meten met de maatstaf, welke men
de Westerling aanlegt- Een Pool is
heel anders, denkt anders, reageert
anders dan wij. Hü is een groot indi
vidualist, die alles vanuit zijn eigen
standpunt bekijkt en zich weinig laat
beïnvloeden door wat de Westerlin
gen van hem denken.
Dat maakt, dat men hem dikwüls als
naif, zelfs als primitief beschouwt In
sommige opzichten is hü wellicht ook
naif. Maar het zou gevaarlük zün en
onredeHjk in het algemeen aan deze
mening vast te houden. De Polen zijn
noch naif noch primitief. Zij verschil
len alleen in vele opzichten van ons,
Westerlingen.
Zü bezitten de oppervlakkige onbe
zorgdheid van de Rus. terwül zü zich
zeer aangetrokken gevoelen door de lo
gica van de Fransman. Zü delen de
minachting, die de Slaven eigen is voor
het geld. maar genieten ook zonder
schroom van het goede der aarde, waar
van zü in hachelüke tüden zonder al te
groot leedwezen afstand doen- Hun edel
moedigheid houdt gelüke tred met hun
gastvrijheid. Hetgeen dikwüls een be
letsel is voor hun zin van spaarzaam
heid en hun gevoel voor eerlykheid. Zü
kunnen op hun eigen wüze open wü-
ze. welke wü meestal zouden afkeuren
of veroordelen in enkele weken een
kapitaal vergaren en het in enkele uren
verspele nof verkwanselen. Zü durven
vooral te leven- Zü zün de bohémiens
van het Oosten. Zij kunnen genieten van
het leven, terwül zware zorgen boven
hun hoofd hangen En zij morren niet,
wanneer zij zich plotseling bekrimpen
moeten, na alles te hebben verloren. Le
vensmoed is er volop in Polen- Physieke
moed nog meer. Maar de Polen zün een
volk. dat tot nu toe nooit rekende met
de dag van morgen. Dat konden zij niet
omdat zü nooit vermoedden, of wisten,
wat. de volgende dag hun brengen zou.
Daarom genoten zü van het uur; daar
om plukten zü de dag. Bereid om de
lasten der toekomst te dragen, wanneer
deze zouden komen opdagen
VERSCHIL IN LEVENSOPVATTING
De verschillende delen hebben gedu
rende vele generaties sterk de invloed
ondergaan dergenen, die over hen heb
ben geheerst. Men merkt het verschil
der levensopvatting en levenshouding
tussen de bevolking dezer delen maar
al te zeer. En dit is het ook wat de be
woner van Warschau, voor 1914 lange
tüd onder Russisch beheer, onderscheidt
van die van Krakau. dat onder Oosten-
rüks beheer stond in die dagen en van
de inwoner van Posen, dat verduitst
werd. Dit onderscheid is zelfs zo groot,
dat tot op heden een zekere scheiding.
I een zekere onmin tussen de bewoners
dezer verschillende gedeelten bestaat,
j Maar één ding hebben alle Polen ge-
|meen: hun trots en hun liefde voor het
land Zelfs zij die het ontvluchten in
deze tüden. Hun liefde voor het land
üjkt dikwüls platonisch, wül zü zich
niet steeds in daden en maar al te dik
wüls ln woorden en heroike gestes toont.
Toch, toen de Duitsers Polen binnen
vielen, toen de Russen van deze inval
profiteerden om de mooie, bosrijke ge
deelten van Polen te annexeren, voelden
alle Polen zich een en onverdeelbaar.
De vüand voor hen was niet alleen de
Duitser Ook de Rus. die hun het grond
gebied tot aan de Bug ontnam die dui
zenden Polen ontvoerde, ze naar Sibe
rië zond of hen africhtte tot het vor
men van een Pools leger, was hun te
genstander.
SABEL TEGEN TANK
Naïf de Polen? Ja, wanneer met het
een naïviteit wil noemen, dat hun ca
valerie in het begin van de oorlog de
Duitse tanks met de blanke sabel be
streed. Wanneer men haar bevestigd wil
zien in de insurrectie. die in Warschau
begon in Augustus 1944. waarbü de he
le stad verloren ging. terwül zü rekende
op de hulp der Russen.
Noem dit alles eerder dwaasheid. Goed.
Maar welk een geste! Een gebaar, een
Cyrano de Bergerac waardig.
Inderdaad, de Polen zün niet alleen de
bohemiëns van het Oosten. Zü zün er
ook de Cyrano's van. Hun gester ma
ken deel uit van hun wezen van „grands
seigneurs" en doen vergeten, dat zü niet
alleen „grands seigneurs" zün. Dat zü
ook nog intelligente, soms sluwe wezens
zijn, die vaak hun voordeel zoeken in
het openhjk en brutaal uitbuiten van
anderen indien zulks hun eigen voor
deel kan baten.
Het is misschien deze laatste eigen
schap die zoveel Polen er toe gebracht
heeft gemene zaak te maken met een
regering, de in alles Rusland naar de
ogen kükt en daardoor een toestand
heeft geschapen die de Polen verdeeld
houdt. Op het vijandige af.
Ed. de Nève.
de bedryfsomvang van een der leidende
sigarettenf abrieken: American Tobacco,
die het merk „Lucky Strike" op de markt
brengt. American Tobacco beheerst 1/3
van de Amerikaanse sigarettenmarkt,
d.w.z. haar product brengt per dag in
de kleinhandel 1% millioen dollar op.
Voor een regelmatige uitoefening van
haar bedrijf beschikt deze maatschappü
over een tabaksvoorraad van niet min
der dan 400 millioen dollar. Nu is niet
alles goud. wat er blinkt, want de Ame
rikaanse fiscus laat de rokers flink voor
hun pret betalen. Meer dan de helft
van de kleinhandelsprüs bestaat uit fe
derale en staatsbelastingen.
Het „natje" was in 1946 erg in trek-
Erger zelfs dan ooit tevoren in de ge
schiedenis van Amerika. Het bedrag dat
de Amerikanen besteden om hun dorst
te lessen (exclusief wat zü uitgaven aan
limonades, mineralen watren e.d.) was
niet minder dan 8,7 milliard dollar.
Slaat men dit bedrag om over de Ame
rikanen (mannen en vrouwen) van 18
Jaar en ouder, dan gaf iedere Amerikaan
in 1946 voor 89 aan drank uit
Bovenaan de lijst der sterke dranken
staat uiteraard whisky, dat met jenever
en ander gedistilleerd ruim 5 milliard
dollar voor zün rekening nam- Voor een
bedrag van ruim 3 milliard werd aan
bier uitgegeven en ten slotte kwam wy'n,
dat zich echter in een sterk stügende
populariteit mag verheugen, met 645
millioen dollar.
Wanneer men het verbruik uitdrukt
niet in geld. maar in hoeveelheden dan
zien wij, dat in 1946 Amerika 924 mil
lioen liter whisky en jenever dronk. 560
millioen liter wün en 79 millioen vaten
bier.» Als excuus moet hier nog worden
vermeld, dat het bierverbruik 2 millioen
vaten lager was dan in 1945. omdat de
brouwerüen in 1946 slechts beperkte hoe
veelheden graan kregen toegewezen, met
het oog op de Amerikaanse graanleve-
ranties aan hulpbehoevende gebieden in
Europa,
Evenals in de sigarenwinkels zit Va
dertje Staat aan de kassa in de café's:
40 of 3.5 milliard dollar verdween uit
de lade aan belastingen.
Niet alleen dat het alcoholgebruik in
het algemeen nog steeds in stijgende lijn
gaat. het schünt dat het vrouwelük deel
der natie zich in toenemende mate haar
..natje" (evenals trouwens haar sigaret
je) laat smaken.
Al willen weinigen in de Vereen. Sta
ten terug naar de onzalige tüd van het
Algemene Drankverbod (in sommige
staten der Unie is nog wel steeds een
prohibitie), toch voeren verschillende
groepen een levendige proDaganda voor
meer soberheid od het gebied van het
gebruik van alcoholische dranken. 'Het
matigheidscomité der Methodisten streeft
zelfs naar een wetgeving, die zou ver
bieden dat gedistilleerd per advertentie
en andere reclamevormen wordt aange
prezen.
Een dergelüke wetgeving lükt in Ame
rika niet zo heel veel kans van slagen
te hebben want er zou een storm van
•"••'"test losbreken van de züde van kran
ten en andere periodieken met name
week- en maandtüdschrlften Wie maar
enigszins bekend is met Amerikaanse
tüdschriften of reclame in hei algemeen,
weet dat drankadvertenties hierin een
aanzienlijke plaats innemen Men kan
gerust aannemen dat de dictiUe°rders
en brouwers per Jaar voor honderden
millioen dollars veradverteren Uit krin
gen van het reclame-wezen en dat is
een kring, waarmee in de USA niet te
spotten valt zou een dergeliik wets
voorstel op zeer sterk verzet stuiten
De gemiddelde Amerikaan maakt zich
dan ook voorlopig geen zorg en schenkt
zich intussen nog eens in en steekt nog
eens op.
VOOR ZONDAG 8 JUNI.
Hilversum I (301 M.) VARA 8.00:
nieuws; 8.15; morgenrood; 8.18: BBC
Schots Orkest: 8.30: voor het platteland;
8.45: Intermezzo; 9.12: postdulvenberlch-
ten; 9.15: geestelijk leven; 9.30: verzoek
programma; VPRO 10.00: Zondagshalfuur;
10.30: dienst Marlëaburgkerk te Nümegen.
voorg. ds. N. R. Hefting: 11.45: prof. Ir
W Schermerhom over onze geestelijke
wederopbouw; AVRO 12.00: postduiven-
berichten; 12.05: Orkest Victor Silvester;
12 30; Zondangsclub; 12.40: dubbelman-
nenkwartct; 13.00: nieuws; 13.15: les gars
de Paris; 13.50: spoorwegen spreken; 14.00:
Intermezzo: 14.05: boekbespreking; 14.30:
Kurhausooncert; 16.30: voor de vrouw:
16 40 reportage motorraces Zandvoort;
VPRO 17.00: voordracht; 17.10; gesprek
ken met luisteraars; VARA 17.30: Ome
Keesje; 18 00: nieuws. 18.15: sport; 18 30:
Ned StrUdkr.; 1900; radlolympus; 19.30:
Stradlva sextet; AVRO 20.00: nieuws;
20.05; actualiteiten; 20.15: orgel en plano;
20.45: deel II hoorspel „De twee Egyp
tische dieven"; 21.10: reportage Alax
Heerenveen; 2120: omroeporkest; 22.15:
voordracht; 22 30; muziek-mozaïek: 23.00:
p.leuws; 23.15: Skymaaters; 23.4524.00:
ballet van Holst
Hilversum II (415 M.) NCRV 8 00:
nieuws; 8.15: van man tot man; 8.30:
dienst Begijnhofkapel te Haarlem, voorg.
ds F. R. A. Henkels; 9.30: nieuws; KRO
9.45: gramofoonmuzlek; 9.55: Inleiding
Hoogmis; 10.00: Pontificale Hoogmis kapel
O. L Vrouw te Eem in Amersfoort; 11.30:
trio George van Renesse; 12.00: Angelus;
12.03; tango-orkest van Marek weber:
12.15: boekbespreking; 12.30: Klaas van
Beeck: 12.55: zonnewijzer: 13.00: nieuws:
13.15: over boeken; 13.20: Klaas van Beeck;
13.45: apologie; 14.05: W Landowska.
claveclmbel; 14.15: Inleiding Jeanne d'Arc
au Bucher; 14.30: dramatisch oratorium
„Jeanne d'Arc au Bucher" van Honegger;
15.45: vraaggesprek; 16.00: plano en
orgel; 16.20: de Jongeren ln de KVP; 16.30:
zlekenlof te Amersfoort; NCRV 17.00:
dienst Geref Kerk te Gouda, voorg. ds.
J. P C ten Brink; 18.30: gewijde muziek;
19.15: kent gü uw bübel; 19.30: nieuws;
KRO 19.45 sportreportage; 20.00: actuali
teiten: 20 07 de gewone man; 20.15: de
Zilvervloot: 2100: Kareol Septet; 21.15:
deel I luisterspel ..Michael Strogoff":
22.00: Kareol Septet; 22.15: avondgebed en
liturgische kalender; 22.30: nieuws; 22 45:
Kath. nieuws; 22.50: sonate van Scarlatti;
22.55vaders dagboek: 23.0024.00: Radio
Phllh. Orkest.
VOOR MAANDAG 9 JUNI.
nilversum I (301 M.) AVRO 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
gTamofoonmuzlek; 8.00; nieuws; 8.15:
operafragmenten; 8.45: Alfvèn en Sibelius
concert; 9.15: morgenwijding; 9.30: muziek
van Grleg; 9 45; arbeidsvitaminen; 10-80:
voor de vrouw; 10.35: liederen van Claude
Debussy; 11.00; op de uitkijk: 11.15: viool
en plano: 11.45: fam. berichten; 12 00:
Lyra Trio; 12.30: ln 't spionnetje; 12.35:
keuze programma; 13.00: nieuws: 13.15:
Onderling Kunstgenot; 13 50; orgel en
zang; 14.20: Amy Groskamp-ten Have:
14 35: A'dams Kamermuziek ensemble;
15.00: bonbonnière; 16.30; operamuziek;
17.00: Skymasters; 17.30 :hoort zegt het
voort; 17.45 Rijk Overzee; 18.00: nieuws;
18.15; fragmenten uit „Manon" van Mas
senet; 18.30: prog Ned StrUdkr.; 19.00:
vlooi en plano; 19.30; Inleiding tot mu
ziekbegrip. 19 45: voorde landbouw: 20.00:
nieuws: 20.05: radloscoöp; 22.30: Sir
Neville Bland opent de rubriek „De wereld
spreekt tot U"; 23.00: nieuws; 23.15—
24 00: Dutch Swing College.
Hilversum II (415 M.) NCRV 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek: 7.30:
orgelmuziek; 7.45: woord voor de dag;
8.00: nieuws; 8.15: gew(jde muziek: 8.30:
morgenklanken: 9.15; ziekenbezoek: 9 30:
pol berichten; 9.50: orkestmuziek met
vioolsoll; 10.30: morgendienst o 1 v. ds.
J. Groeneweg: 11.00: pianomuziek va.n
Brahms; 1115: voordracht: 1135- Metro-
pole orkest; 12.15: W Landowska clave
clmbel: 12.30: deel III Bach-cvclus; 13,00:
nieuws: 13.15: Maria Stroo. olano- 14.00:
voor lonee moeders: 14 20: AU Round Sex
tet: 15.00: Berliner Lehrer Gesanz Vereln-
1515: Amati-trio: 16.00: bijbellezing1
16.45: werken van Henry Purecll: 17 00:
elck wat wils; 17.30: soort: 17.50- reoor-
tae? slot voetbalwpdstrlld Holland—België;
13 30 deel I Schlit^-Monteverdl cyclus:
19.00: nieuws 19.15: boekbespreking;
19 30 Youth for Christ; 20 00- nievws-
20.05: stemvork; 20.15: Residentie orkest
Ignace Neumark. 20.55- Jaseha Heifetz
viool; 21.15: lezing: 2130- Vlaanderen
zingt- 22.30; nieuws: 22.45: avondoverden
king: 23 00: gramofoonmuzlek; 23.15
24.00: Liverpool Phllh. Orkest.
