300 jaar geleden stierf Pieter Cornelisz. Hooft
8
Vermogensheffing verschuift einde der
geldsanering
in het hartje van Londen
DE HEFFING INEENS
Een
geroepene
Dichterlijk genie en historie-schrijver
Voor de Jeugd
De hoge dividenden der Scheepvaartmaatschappijen
De eerste „Hollandse Nieuwe" is er!
Productie-vererving bij fokstieren
Dorpspolitiek
„Voor allen dezelfde".
Onze oud-stadgenoot mr. A. J. van
Waveren schrijft:
Daar staat hü voor ons, de man,
die deze woorden: „Omnibus idem"
tot zijn levensspreuk koos, die 21 dezer
300 jaar geleden, 60 jaar oud, te
's-Gravenhage overleed.
"Want dat levensdevies eert niet al
leen de mens, die het t-ot het zijne
maakte, het kenschetst hem óók, het
tekent hem: „Onder alle omstandig
heden, voor alle dingen en mensen
dezelfde".
P. C. Hooft,
Direct staat zijn beeld als uit arduin
gehouwen vóór ons; vastberaden, be
heerst, breed denkend, standvastig, on
der de wisselingen van het lot getrouw
aan zich zélf en aan de stem van eer
en geweten, en vooral, en dat is mis
schien de meest tppische karaktertrek:
met dezelfde begrijpende en vergevende
blik op wat het leven schenkt en wat
het neemt; een man uit één stuk in de
meest volledige, maar ook in de beste
zin van het woord.
Zonder twijfel moet een zeker gedeel
te van de hoedanigheden van deze bij
zondere landgenoot toegeschreven wor
den aan invloed van atavistische aard.
De mens is niet alleen kind van zijn
ouders, maar ook van zijn voorouders.
Zo kan gerustelijk die trek van zelf
verzekerdheid, van dictoritair vertrou
wen op de juistheid van eigen inzicht,
die zin voor uiterlijk decorum, geschre
ven worden op rekening van het feit,
dat de dichter, geboren te Amsterdam
16 Maart 1581. de zoon was van de
toenmalige burgemeester der hoofdstad,
die dit hoge ambt reeds verscheidene
keren had bekleed; en de afstammeling
was van een reeks van voorvaderen, die
sedert jaren land en volk in functies
van betekenis op eervolle wijze hadden
gediend. Hooft was een spruit van een
z.g. regentenfamilie, die eigenaardige
secte. om het zo te noemen, van elkaar
opvolgende persoonlijkheden die als „bij
recht van geboorjfe" aangewezen waren
voor de bekleding van overheidsposities,
met de waardigheid aan dergelijke be
trekkingen als 't ware van nature ver
bonden.
Deze zoon van regenten is nu eens
géén regent géworden, géén publiekrech
telijk overheidspersoon, al ontbraken
ook bij hem. de uiterlijke kenmerken
niet, en al liet hij zich de benoeming
tot „Drost van Muiden", een aanzien
lijke ambt, welgevallen.
Hem was een arbeidsveld van geheel
andere, van hogere aard, toegedacht.
Tot een edeler taak zou hij blijken ge
roepen te zijn dan tot die. om zijn land
in openbare functie te dienen. De ter
reinen der wetenschap, der ..Kunst"
zouden hem worden ontsloten. Die ter
reinen te bewerken, die te bevruchten
met de rijkdom zijner gaven van hoofd
en gemoed, d&t zou zijn opdracht blij
ken. En het zou zijn roeping zijn en
zijn zending, de vruchten van dat werk
als parelen van het edelst gehalte zijn
tijdgenoten en hen die na hem zouden
komen in de schoot te werpen.
Dat hier gesproken kan worden van
een „geroepen" zijn, van een uitver
korenheid, en niet van een slechts
toevallige afwijking, van de lijn der
patricistischc familie-traditie, blijkt
uit het feit, dat zich reeds op zéér
jeugdige leeftijd bij Hooft de behoef
te om productief werkzaam te zijn,
openbaarde. Nauwelijks de kinder
schoenen ontwassen, schreef hij reeds
enige werkjes die, naast de tekenen
van onvoldragenheid, toch de ken
merken droegen van een zeer bijzon
dere begaafdheid.
Gedurende de jaren 15981601 maak
te Hooft een reis naar Italië, vanwaar
hij als kostbaarst souvenir de kennis
making met de Italiaanse rendissance-
Kunst in haar zoetvloeiende vormen-
rijdom en de bouwstoffen voor zijn eer
ste werk van betekenis, het blijspel
„Granida, een herders-idylle", naar huis
bracht. Hu was dus toen eerst 20 jaar.
Zijn tweede grotere werk. dat in 1617
het licht zag. het toneelstuk „Warenar
met de Pot", een aaneenschakeling van
meesterlijk fijn getekende toneeltjes uit
het Amsterdamse volksleven van die
dagen, maakte enorme opgang en ves
tigde voor goed zijn naam als blijspel
dichter.
En dan is er nog die derde categorie
van scheppingen, die ook, voor het
grootste gedeelte ten minste, tot de
jeugdscheppingen kunnen worden gere
kend: de „Minneliederen" zo niet de
diepste, dan toch zeker de bekoorlijkste
uitingen van deze fijne geest.
Maar Hooft zou niet de „grote" Hooft
zijn geworden, als zijn streven niet nog
hoger had gereikt dan het dichten van
blijspelen en minneliedjes, hoezeer hü
zich ook daarin reeds meester had ge
toond.
Zyn genie bedroog zich niet,
Dat hogere arbeidsveld opende hem
zyn poor teil Het was dét der historie
beschrijving. Daarop eerst voelde hü
zich thuis, als op hem voorbeschikt ter
rein. Hy koos een der gewichtigste epi
sodes onzer geschiedenis die. aanvan
gende met jaar 1555 tot punt van uit
gang. Toen de dood hem de pen uit de
hand nam had hü het gebracht tot
het jaar 1584.
In 20 indrukwekkende delen ligt dit
levenswerk vëór ons: een meesterlijke
creatie. Hooft's Nederlandse Histo
riën zü'n en zullen blyven een sieraad
onzer letteren, de vergehjking met hun
grootse voorbeeld der klassieke oud
heid Facitus ten volle waardig.
Zo, tussen denken en scheppen en
dichten en peinzen door vloeide het le
ven van onze grote landgenoot in kalm
verloop voort, al bleven ook hem de
slagen niet gespaard in het verlies van
zün beminde echtgenote en in dat, op
jeugdige leeftüd. van vier züner kinde
ren.
Des zomers vertoefde hij graag op het
Muiderslot met zün vriendely'ke na-
tuuromgeving, dat hü als „Drost van
Muiden", bewoonde, 's winters woonde
hij te Amsterdam, in zün ruim huis
aan de Keizersgracht.
Aan het Muiderslot dankte Hooft,
volgens z^jn eigen getuigenis,, de ge
lukkigste uren van zjjn leven. Wü
kunnen het ons voorstellen. Daar,
in die landelüke rust, kon hjj naar
hartelust dro menen scheppen. Daar
verzamelden zich als zyn gasten de
edelste geesten v. die tijd: Vondel Hujj-
gens. Sweelinck, Anna en Maria Tes-
selschade, de.,Tesseltjes" zoals ze wer
den genoemd; welk een „keurbende",
die Muiderkring.
En de gasten waardeerden het spran
kelend vernuft van de gastheer en de
conversatie met de bevallige huisvrouw,
evenzeer als het verfünde onthaal waar
toe de welvoorziene kelders van het eer
waarde slot de materalen bood-
Maar ook aan dit gelukkige leven zou
een einde komen, zoals een einde komt
aan alle geluk op aarde, en wel onver
wacht.
In Mei 1647 trof onze dichter mid
den onder het schrijven van zün Histo
riën als een donderslag het overlü'den
van zün bëschermer en vriend prins
Frederik Hendrik. Hoewel zelf niet ge
heel in orde, reisde hü naar 's-Gra
venhage om de begrafenis bü te wonen.
Daar overviel hem een ernstige inwen
dige ongesteldheid die hem na enige
dagen in het huis van een bevriende
familie ten grave sleepte.
Het stoffelük overschot werd naar
Amsterdam overgebracht en onder gro
te belangstelling uit alle oorden en krin
gen van het land. in het koor der
Nieuwe Kerk bügezet.
Huügens was een der meest geliefde
gasten op het Muiderslot. Hü stelde we
derkerig Hooft zeer hoog. gelijk blükt
uit zijn distichon-
RAADSELS
voor allen om uit te kiezen de grote,
ren (1116 Jaar) vyf, de kleineren
(711 jaar) drie goede oplossingen.
Naam, leeftüd en adres onder de
raadsels.
Inzenden naar Bureau Leidsch Dagblad
of naar Wasstraat 36, tot uiterlijk Dins-
dagmorgen 9 uur.
I (Ingezonden door Jan Ravensbergen)
Welk spreekwoord kun Je uit de vol
gende 23 letters maken?
vvwooiaeeeeedbbl
g g n n n n m.
n. (Ingezonden door Henk van Rossen)
Mün geheel van 14 letters is een plaats
in Utrecht.
2. 10 eet Je als je warm bent,. 7, 8, 9
is een deel van de tyd, 11, 12. 12, 9 ls een
dikke, zwarte vloeistof. 13, 2. 3 staat
voor laag land, 4, 14 14, 9 ls een wild.
viervoetig dier, 9, 5, 3 heeft een koning.
6. 12, 7, 9 ontbreekt niet aan een huis.
een 1.2, 3 ls een stadsdeel.
in. (Ingezonden door Joke Smlttenaar)
Mijn eerste deel gebruikt men in het
eten. mijn tweede ls een werkplaats of
loods; mijn geheel is een fabriek te
Lelden.
IV. (Ingezonden door Wllly Docter.)
Midden ln de top gezeten.
Keek lk over alles hean
Klimmen, 'k moest er niets van weten.
Lopen zonder arm of been.
Rollen, lopen, bonzen, stoten.
Dat ls alles zo mün zaak.
'k Schuw de kleinen, acht de groten.
Min de droefheid, haat 't vermaak.
Ik ben
V. (Ingezonden door Bep Brouwer)
Ik ben een jongensnaam; keer mü om,
en lk ben een schadelijk Insect.
VI. (Ingezonden door Clara Ouwersloot)
Mijn geheel is een spreekwoord van 26
letters.
18. 22, 13 is een rlvlervis; 12,10, 1, 15
een jongensnaam. 4, 1, 2 een plaats ln
Gelderland; 16, 9 2. 23. 4. 23 vormen
straatbedekking; 5. 6, 15. 13 tegenstel
ling druk; 24, 19 26 is de waterkant;
17. 21. 25. 12. 9 een lekkernij. 17. 7, 8. 9
gebruiken oude mensen wel eens; 3, 22, 26
ls speelgoed: een 11, 15 maakt de meeste
moeders aan het huilen; 14 15, 26 ls een
nachtvogel; 20, 4, 13. 13. 15, 7 js een
meisjesnaam
VII (Ingez. door Truusje v. Leeuwen)
Zoek uit elk der onderstaande zinnen
een woord, deze woorden vormen te za-
men een bekend gezegde
1. Ik vind, dat Karei de laatste tyd veel
praatjes heeft
2. Je moet de pot helemaal met ker
sen vullen, en niet half
3. Had Je Moeder er geen bezwaar tegen,
dat je met de padvinderstocht mee
ging?
4. De muizen hebben overal gaatjes ln
het behang gemaakt.
VIII. (Ingezonden door Neeltje Borreman)
Welke weg zal niemand ooit gaan?
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. De sleutel.
2. Eendracht maakt macht. Mak. een,
kraam. acht. thee, daad.
3. Elbergên. ei. bergen.
4. Polen. Tolen, kolen, molen
5. Op een toonladder.
6. Hoek van Holland; An, vol, koek haan,
hand, aal.
7. Voor de kapper.
8. Bollenvelden; 1 boex; 2. oren; 3 laan.
4. leeg. 5. ezel; 6. naam (neus); 7.
vlag; 8. eend; 9. lang; 10. deur. 11.
egel; 12 neen.
Beste raadselnichtjes en -neefjes,
Zo, daar ls de vierde en laatste ronde.
Wat zün die 4 weken gauw om! Nu daar
hebben jullie niets op tegen- des te gau
wer hebben Jullie weer kans op een mooi
boek. Allen zijn present, .nietwaar? En
wat zeggen Jullie van dit' mooie vroege
zomerweertje? Ook niets op tegen., hè? Ik
denk, dat ik in deze enkele weken ai veel
gebruinde nichtjes en neefjes heb gekre
gen 1 Tot volgende week, met '-eel groeten
van jullie Raadseltante,
Mevr M J. BOTERENBROOD.
IN TWEEËN?
Het Dollarvraagstuk.
(Van onze financiële medewerker
De verklaring van prof. Romme dat
hü, ondanks de bezwaren welke ook bü
de K.VP. tegen de Vermogensheffing
bestaan, zün stem aan het desbetref
fende Wetsontwerp zou geven, is ook
voor de Effectenbeurs een desillusie
geweest.
Al is dan ten slotte het voorstel van
mr. Tèulings door den Minister aan
vaard en het percentage van de hef
fing met 1/5 verlaagd, zodat de op
brengst ca. f. 400 millioen kleiner zal
zün, dan de aanvankelüke raming van
f. 2 milliard, toch blüft het bezwaar,
dat ook deze heffing voor een deel aan
het thans roulerend bedrijfskapitaal
van ons nationaal productieapparaat zal
moeten worden onttrokken en er dus
kapitaalsverschuivingen zullen plaats
vinden, die ook op de beurs merkbaar
zullen zün.
Dat de betaling van de heffing over
een aantal jaren kan worden verdeeld
is aan de ene kant voor de cóntri-
bualen een voordeel, aan de andere
kant betekent het dat het einde der
geldsanering, waarnaar iedereen
snakt, hierdoor naar een verder tyd-
stip zal worden verschoven en ten
aanzien van de financiële verhoudin
gen een onzekerheid blyft bestaan,
die fnuikend is voor een krachtige
ontwikkeling van het bedrijfsleven.
,Als de afwikkeling van het geblok
keerd tegoed op de betaling van de
laatste termyn voor de heffing ineens
zal moeten wachten ziet het er voor de
houders van geblokkeerde saldi niet
best uit, tenzü de Minister alsnog zal
willen besluiten dat na volledige beta
ling van de heffing ineens het daarna
resterende saldo van de betrokkene zal
worden vrijgegeven, dan wel in verhan
delbare certificaten zal kunnen worden
omgezet.
Want we moeten zo spoedig mogelük
van de geldsanering af.
Wat de heffing ineens zelve betreft,
men zou er nog vrede mee kunnen
hebben wanneer zjj op een vroeger
tüdstip gekomen was en gepaard ging
met een drastische sanering van het
staatsbudget, zodat de door de fiscus
verkregen milliarden voor de vermin
dering van staatsschuld zou kunnen
worden gebruikt.
Alleen voor dat doel is een heffing
in eens verantwoord, maar Oud-Mi
nister De Wilde heeft in de Kamer doen
opmerken dat thans de gelden der
spaarders in een bodemloze put wor
den geworpen, hetgeen zeker aan den
spaarzin der bevolking niet bevorderhjk
kan zün. Het helpt echter niet thans
nog over deze zaak na te kaarten en
we zullen moeten afwachten, wat van
deze nieuwe aderlating de gevolgen zul
len zün.
De Vereen, voor den Effectenhandel
heeft destüds als haar mening uitge
sproken dat ca. f. 1 milliard kapitaal
zal moeten worden „verschoven" en ook
de laatste nota van de Minister van
Financiën geeft de indruk dat het to
taal der geblokkeerde gelden voor de
betaling van beide heffingen niet toe
reikend zal zün. hoewel de Minister dat
bü een vroegere gelegenheid heeft ver
zekerd.
Exacte gegevens hieromtrent zün er
blükbaar niet en men zal dus moeten
afwachten in hoeverre ook de koersloop
van obligatie- en aandelenmarkt door
eventuele min of meer gedwongen ver
kopen zal worden beïnvloed.
Hoewel op de Amsterdamse beurs
van een flauwe stemming geen sprake
is. zün de nieuwe aankopen op de aan
delenmarkt belangrijk verminderd en is
in verband daarmede ook de omzet te
ruggelopen. Blükbaar hebbeun- de waar
schuwingen van financiële bladen tegen
een overschatting van de winstcapaci
teiten onzer ondernemingen hun invloed
niet gemist. Als er min of meer scham
pere opmerkingen gemaakt worden over
de „hoge" dividenden onzer scheep
vaartondernemingen, waarvan de Kon.
Ned. Stoomboot 30 uitkeert en de
„Wüklün" 21 wordt niet alleen ver
geten dat dit een dividend over zes,
resp. zeven jaar is, zodat aandeelhou
ders slechts 5 resp. 3 per jaar
ontvangen, maar de directie der K.N.S.
M. heeft er bovendien ter vergadering
met nadruk op gewezen, dat men bUj-
kens de hoge koersen de bedrüfswinsten
met kapitaalsverschuivingen verwart,
aangezien de thans aanwezige geldmid
delen voor het herstel van de vloot on
toereikend zullen blüken, wat dus wil
zeggen, dat t.z.t. nieuw kapitaal zal
moeten worden aangetrokken.
Wü hebben hierop herhaaldeiyk de
aandacht gevestigd, maar willen aan de
andere kant het gelukkig verschünsel
en de grote betekenis van de grotere
winsten onzer bedrijven niet onder
schatten. Het zün die grotere winsten,
welke de ondernemingen 'n verantwoorde
basis bieden voor de sterk gestegen ka
pitaalsbehoeften,
Het „Dollarvraagstuk" blüft actueeL
De 3 3/4 Ned. dollarlening van 20
millioen zal nu wel spoedig worden uit
gegeven, ma?.r van de landen, die bü de
Wereldbank een crediet hebben aange
vraagd, is frankrijk tot dusver het
enige, waaraan 250 millioen is'toe
gekend. Uit de eigen middelen der We
reldbank heeft deze slechts ca. 720
millioen ter beschikking, zodat de grote
aanvragen slechts uit de opbrengst van
in Amerika uit te geven obligatiele
ningen zullen kunnen worden verkre
gen. Het heet dat deze thans worden
voorbereid, maar intussen klimt in vele
landen de nood.
Gelukkig dat die bood, zü bet in an
dere vorm, ook in Amerika bestaat, dat
van zjjn sterk opgevoerde export in
1947 slechts 54 betaald kan krijgen
en dus, wel genoodzaakt zal zijn de
rest aan zijn afnemers te lenen. Men
is in de V.S. op dit probleem blijkbaar
niet gerust, gezien de telkens her
nieuwde flauwe stemming op de New
Yorkse beurs,, welke een schrille
tegenstelling vormt met de alle vroe
gere records slaande productie- en
winstcijfers der Amerikaanse onder
nemingen.
Betere resultaten in de
afgelopen week.
(Van onze deskundige medewerker).
Mede onder invloed van de betere
weersgesteldheid vertoonde de trawlvis-
serij in de afgelopen week een aanzien
lijke verbetering en vooral op de kust
werden goede resultaten toereikt. Zoals
te verwachten was, is er ook wat zwart-
vis losgekomen en er werden mooie
vangsten van tong gerapporteerd. De
„Geluckig Hooftpoeet van all' die
Hollant baerde,
Of Hollant baeren zal".
Héél mooi is dit distichon juist niet,
en ook niet vrü van dichterlijke over-
drüving.
Maar afgezien daarvan zegt het de
volkomen waarheid.
Want èn als dichterlijk genie met
een eigen heerlijke taalmuziek, ènals
betrouwbaar en onpartijdig historie
schrijver. is Pieter Corneliszoon Hooft
gedurende de eenwen na hem blijven
voortleven, en leeft hij ook thans nog
als een onzer edelste zonen onder ons
voort.
Interessante proefnemingen in
Denemarken.
(Van een deskundigen medewerker)
Het vraagstuk der zoo economisch
mogelüke productie beheerscht ook de
voortbrenging van onze veeteelt-produc
ten en hierdoor is het probleem der pro
ductie-vererving. vooral van stieren daar
Arbeiders die hun hart lucht
moeten geven.
(Van onze Londense correspondent)
Het beeld van de bewonderenswaar
dige discipline, waarmede het Engelse
volk de schier eindeloze reeks van moei
lijkheden onder de ogen pleegt te zien,
vertoont behoudens de vaak niet mal
se kritiek van de zijde der politieke te
genstanders van Labour een oneffen
heid. de telkenmale terugkerende on
officiële stakingen, zoals nu weer die in
de Londense haven, waarbü by'na tien
duizend man betrokken waren. Dit sta-
kingsverschünsel is in deze na-oorlogse
periode, die zün consolidatie op nage
noeg geen enkel terrein heeft gevonden,
met als gevolg sociale onrust en geprik
keldheid. niets verwonderlijks- Het hoort
er in zeker opzicht bij. vooral in een
democratisch land. dat - het stakings
recht, als uitlaatklep, wanneer de span
ningen te groot worden, voluit erkent.
Van regeringszüde is er meer dan eens
aan herinnerd, dat de tyd. die wij thans
doormaken, uiterst gunstig afsteekt bü
hetgeen op de vorige oorlog volgde, toen
de grote arbeidsconflicten niet van de
lucht waren.
De Labour-regering tracht krachtens
haar beginsel de sociale rechtvaardig
heid zoveel mogelük te bevorderen, hoe
beperkt de middelen daartoe ook mogen
zijn. Haar zorg voor de mijnwerkers, die
ondanks de crisis hun vüfdaagse werk
week krügen, de onderwüs- en belas-
tingpolitiek. zün daarvan voorbeelden.
Hoewel er geen dag voorbü gaat zonder
een nieuwe tegenslag, hetzü op binnen
lands terrein, of op dat der buitenland
se politiek, neemt het Britse volk met
zijn sterke zenuwen en zün gevoel voor
humor, dat eigenlijk een gevoel voor pro
porties is, de dingen doorgaans rustig
op en ploetert het door. Zelfs de „squat
ters" brachten geen innerlü'ke beroering
teweeg, het ging allemaal netjes en be
schaafd, zou men zeggen, en toen men
na dagenlang beleg de aftocht moest
blazen, werden er gauw een paar muzi
kanten gehaald en ging men in optocht
naar het nieuwe kwartier. In een Franse
film watertand je van zo ietsPoli
tieke demonstraties, waarvan Trafalgar
Square soms het toneel is, protestmarsen
van oproerige huisvrouwen, wie het wel
eens te machtig wordt, vertonen altijd
een treffend element van goedmoedig
heid. Zü missen de overdreven harts
tocht. die. zeker in Engeland, het doel
zou voorbüschieten.
Maar Engelsen zün ten slotte ook
mensen, die zich tot onredehjke daden
kunnen laten verleiden, zeker de meer
primitieven onder hen. die het ruwe
werk doen: de sjouwers in de markthal
len en goederenloodsen en de haven
arbeiders Zij moeten blükbaar van tyd
tot tüd aan hun grieven op directe wijze
lucht geven, zelfs met voorbü zien van
hun eigen vakbond. De geringste aan
leiding is vaak genoeg en ook is er wel
eens 'n stakng zonder enige aanleiding.
Deze groepen van ongeschoolde arbei
ders hebben blijkbaar niet de graad van
sociale discipline bereikt, die hun ge-
irriteerdheid over allerlei kwestie kan
beteugelen In vroeger dagen, toen het
om grote dingen ging, hadden stakin
gen vaak dramatische betekenis. Dat
was het geval met de algemene werk
staking van 1926. Thans is menigmaal
elke verhouding tussen staking en het
doel er van zoek of indien deze bestaat,
rechtvaardigt het doel meestal aller
minst het middel, vooral wanneer eco
nomische ontwrichting in een kwetsbare
periode als deze er het gevolg van is.
EEN AGENT MAAKTE PROMOTIE
Zo legden kort geleden duizend karre-
voerders van een station het werk neer
uit protest tegen de benoeming van een
bureauchef, die echter ten slotte by"
minnelü'ke schikking aanvaard werd- In
de City hielden de straatvegers, vuilnis-
lieden en dc brugophalers van de beroem
de Tower-Bridge op met werken, omdat
zij zich niet konden verenigen met de
promotie van een politie-agent uit de
buurt. Deze dorpspolitiek in het hartje
van Londen, die het verkeer in een deel
der binnenstad volslagen lamlegde,
bracht onberekenbare schade teweeg,
spottend met de proporties van het con
flict zelf. Indien het stakingswapen voor
alles en nog wat wordt gebruikt, ver
liest het zün betekenis.
De jongste havenstakingen in Glasgow
en Londen, die een ernstiger achter
grond hadden werden eveneens onge
rechtvaardigd geacht. Nu Engeland er
alles op zet om er weer bovenop te ko
men. wordt deze neerlegging van de ar
beid als een roekeloze daad beschouwd.
Vooral de export, die al een halve maand
achter ligt. kreeg er een trap in de rug
door.
Het conflict, evenals dat van de vlees
dragers van Smithfield het vorig jaar is
echter wel een symptoom van onge
wenste toestanden Er klopt blükbaar
iets niet in de dingen, Terwül Engeland
om arbeidskrachten schreeuwt, worden
er in Glasgow 500 man aan de dijk ge
zet. omdat zij overbodig zün. daar het
drukke havenverkeer van de oorlog weer
voor een deel naar het Zuiden is terug
gevloeid- Dit doet terecht herinneren aan
het donkerste tüdvak van het „laissez
faire", toen de enkeling een speelbal was
der vrüe krachten. De Londense haven
arbeiders op hun beurt beseffen, dat ook
hun bestaanszekerheid op het spel kan
staan, al is er dan voor het moment ge
noeg werk.
Men kan de mooiste plannen en sche
ma's ontwerpen, maar indien men te
veel in abstracties denkt en de enkeling
in staat of bedrüf vergeet, dan dreigt
het mis te lopen, ook in de politieke
ontwikkeling, zoals het jongste verleden
welsprekend genoeg heeft aangetoond-
Ook de „Times" is van oordeel, dat er
op de talloze conferenties tussen rege
ring. werkgevers en vakbonden veel te
veel gepraat is over algemeenheden, zo
dat de wezenlüke vraagstukken van
loon- en winstpolitiek, arbeidsverdeling,
vakbondrestricties. arbeidsaansporing,
e.d. onaangeroerd bleven. De arbeidsver
houdingen worden daardoor slechter. In
de eerste twee maanden van dit jaar
werd door stakingen de productie van
572.000 dagen verloren, vorig jaar 303.000.
Zelfs in de staatsmünen kwamen dit jaar
nog 163 stakingen voor.
Het blad merkte op. dat in de meeste
bedrijven nieuwe beheersmethoden. zo
als het gemeenschappelijk overleg, nog
altüd genegeerd worden.
VAKBONDEN SCHIETEN TEKORT
Ook de vakbonden schieten valk te
kort, vooral omdat er in vele gevallen
te weinig contact tussen leiding en le
den bestaat, zodat er vaak een diepe
kloof tussen beide is. In socialistische
kring hoort men meer dan eens hierover
felle critlek.
De regering zegt dat de vakbonden
meer voor hun nieuwe taak van deel
genootschap in het productieproces be
rekend moesten zijn en zich meer moe
ten losmaken van de beperkter doelstel
ling uit vroeger tüd. Zo is er veel stroef
heid en onklaarheid over en weer.
Juist omdat de regering tot nu toe
zoveel zwevende heeft gelaten of heeft
moeten laten, omdat zijzelf de nieuwe
techniek van „planning in freedom" al
experimenterend moet leren, weet men
nog te weinig, waaraan men toe ls- In
de fabrieken en werkplaatsen vraagt
men om productieraden, die nauwkeurig
de taak van elk bedrijf afzonderlük kun
nen aangeven, zodat men ook zün plaats
in het geheel begrypt. Men vraagt om
principiële bescherming van de arbeid.
Daar de regering begrüpelük het sy
steem van arbeidsdwang afwüst, zal zü
een nieuwe techniek moeten vinden om
overtollige arbeid te brengen naar
plaatsen, waar deze kan worden gebruikt
en zeer voorzichtig het middel van ont
slag moeten hanteren.
die een talryk nakomelingschap hebben
meer in het teeken der belangstel
ling gekomen.
/^t«Nederlandsch Rundvee Stamboek
(NJt-S.) kent het instituut der prefe
rente stieren, welke preferentie wordt
toegekend aan die stieren, waarvan ge
bleken is dat ze een voldoend aantal
nakomelingen hebben opgeleverd van
goed exterieur, terwül de productie der
dochters van dien stier beter dient te
zyn dan die van hun moeders.
In verschillende provincies o.a. in
Zuid-Holland, kent men het onderzoek
van fokstieren op hun productie (lees:
nakomelingschap)welk onderzoek wordt
uitgevoerd om na te gaan welke stieren
voor een fokpremie in aanmerking ko
men op grond van hun fokprestaties.
Ook hierby wordt in de eerst plaats re
kening gehouden met de exterieur-ver-
erving. doch de productie-vererving
wordt ook beoordeeld.
In al deze gevallen echter beperkt het
onderzoek naar de productie-vererving
zich tot een deel van alle productie-
gegevens. vaak tot een gering deel
Het ideaal zou natuuriyk zün. dat alle
gegevens omtrent alle dochters werden
nagegaan, terwü'l de dochters en de
moeders onder geiyke, normale, bedryfs-
omstandigheden haar productie leveren,
omdat de vergelüking zoo zuiver moge
lük zü. Dit zal voorloopig nog wel niet
mogelük zün, doch wel wint de meening
veld dat het onderzoek omtrent pro
ductie-vererving meer aandacht vraagt
Onder invloed van de opkomst der
kunstmatige Inseminatie (k.i.) bestaat
hiertoe te meer reden en ook kans. Im
mers zoekt men voor de k.i., stieren die
de grootst mogelüke waarborg bieden
dat ze een productief nakomelingschap
zullen opleveren. Deze waarborg wordt
thans gezocht in een beste productie-
afstamming. maar zal in de toekomst
wel worden uitgebreid tot ook een goede
productie-verervings-afstamming. Daar
naast is door de k.i. de productie-con
trole aanzienlük uitgebreid, omdat de
leden der k.i.-vereenlgingen al hun koei
en op productie moeten laten onderzoe
ken. Hierdoor komt veel materiaal der
productie-gegevens beschikbaar en zoo
kunnen de fokresultaten van stieren
goed worden nagegaan. Het NJt.S. is
daardoor in staat om van preferente
stieren een aanvullend rapport samen
te stellen en te publiceeren.
In Denemarken wordt de productie
vererving van stieren nagegaan op daar
toe ingerichte bedrijven waar een 20-tal
vaarzen van lederen stier wordt onder
zocht. Voederverbrulk en productie wor
den belde gecontroleerd, terwijl de die
ren onder optimale omstandigheden tot
visserü scïüjnt trouwens algemeen veel
•beter te zün en zelfs in het bedrüf on
der de kust is er wat meer leven geko
men. De aanvoeren hebben vanzelfspre
kend nog lang niet hèt peil bereikt van
vóór de oorlog, maar er komen toch ge
regeld nog schepen bü, zodat de bedxü-
vigheid in de vishandel zich gunstig
ontwikkelt.
Dinsdagmorgen vroeg zün, zoals reeds
werd vermeld, de eerste schepen ter ha
ringvangst uitgevaren. De belangstel
ling van de wal was dit jaar byzonder
groot en met groot enthousiasme werd
de schepen uitgeleide gedaan. Het was
inderdaad een schitterend schouwspel
deze ranke vaartuigen, waarvan er ver
schillende gepavoiseerd waren, „in slag
orde" naar zee te zien vertrekken.
Woensdagavond werden de visgronden
bereikt en kon dit jaar voor 't eerst
weer „aan schot" worden gedaan. Met
gespannen verwachting werd hier aan
de wal Donderdagmorgen naar de eer
ste resultaten geluisterd en deze bleken
over het algemeen gunstig te zün Ook
Vrüdagmorgen hadden de schepen een
goede vangst.
Direct nadat Donderdag de vangst
binnen was, werd met overgeven aan
de jager begonnen en reeds te circa
4 uur in de morgen startten de Jagers
huiswaarts. De race om de eer wie het
eerst de Hollandse Nieuwe zou aanvoe
ren, was begonnen. Het weer was prach
tig en de thuisstomers maakten een
dusdanige voortgang, dat bü de verscho
ning van dit nummer de eerste haring
reeds is verhandeld. Voor he product
bestaat zeer veel Interesse, maar een
prüs-uitwas, zoals deze vorig jaar op
trad, zal dit seizoen zeker niet voorko
men. Ook van rederszyde wordt dit
allerminst wenseiyk geacht. Met het oog
op de te verwachten grote aanvoeren
dient de haring bereikbaar te zyn voor
de massa, wil het bedrüf zich gunstig
kunnen ontwikkelen.
maximale productie worden aangezet. De
dieren worden eerst 3 x daags machi
naal gemolken; daalt de melkgift tot
12 kg. per dag dan wordt 2 x daags ge
molken en zoodra de productie tot 8 kg.
is gedaald wordt met de hand gemol
ken. De groepen produceeren gemiddeld
3900 tot 4500 kg. melk met 4 tot 4.60
vet in 304 dagen.
Deze onderzoek-methode breidt zich
daar reeds aanzienlük uit.
Een bezwaar is dat de gegevens der
dochters niet vergeleken worden met die
der moeders, wellicht omdat ze onder
zoo verschillende bedrijfsomstandigheden
produceeren.
De Deensche methode kan hier te lan
de niet gemakkelük worden nagevolgd,
omdat noch de daarvoor geschikte be-
drüven noch de dieren gemakkeiyk te
krügen zullen zün; te meer daar aange
nomen mag worden dat de vaarzen, on
der de geforceerde productie, zullen lij
den Over dit laatste punt heerscht ech
ter geen eenstemmigheid onder de fok
kers en de deskundigen.
Alles büeengenomen zullen echter zoo
wel de Deensche als de Nederlandsche
onderzoekingen en gegevens er toe bü-
dragen dat het inzicht in de productie-
vererving beter wordt.
Reeds gaan stemmen op om naast de
stieren, die preferent worden verklaard
op hun afstammelingen, ook koeien pre
ferent te verklaren op grond van hun
beste fokresultaten.
(Oude spelling).
