Eerste Nederl. wetenschappelijke
expeditie na den oorlog
Uitgezonden door Leidsche sterrewacht
Sjahrir kondigt verkiezingen aan
Ontploffingsramp te Muiden
Laatste Berichten
Officieele publicaties
In het voorjaar vertrekt astronomische
naar Britsch Oost-Afrlka-
Het waren heel toevallige omstandig
heden, welke ons een dezer dagen in
«aanraking brachten met den directeur
van de Leidsche Sterrewacht, prof, dr,
J. H. Oort, van wien wö vernamen, dat
momenteel aan de Sterrewacht aller
hande voorbereidingen worden getroffen
om straks In het voorjaar een astrono
mische expeditie de eerste Neder-
1 landsche wetenschappelijke expeditie na
den oorlog naar Britsch Oost-Afrika
te doen vertrekken,
Prof. Oort, die dadelijk bereid was ons
.r over een en ander wat nader in te lich
ten, vertelde ons, dat de onderzoekingen,
welke in dit land zullen worden verricht,
een onderdeel vormen van een groot in
ternationaal programma van astronomi
sche waarnemingen, welke tot doel heb-
Ipen de onnauwkeurigheden, die heden
ten dage nog bestaan in de gegevens
omtrent de juiste positie van een zeer
groot aantal hemellichamen, tot een mi
nimum terug te brengen.
De belangrijke en tevens eervolle taak,
Welke ons 'land in dit internationale ver
band op zich heeft genomen, zal bestaan
in het met groote nauwkeurigheid be-
palen van de z.g.n. declinatie van rond
1200 sterren. Het is hierbij de bedoeling,
aldus onze zegsman, dat zal worden
- voortgebouwd op een door, den Neder-
Handschen astronoom, prof. Kapteyn,
aangegeven methode.
Verder ligt het in de bedoeling, dat de
waarnemers een speciale studie zullen
maken van het zodiakale licht, dat zij
indien mogelijk een meteorologisch
journaal zullen bijhouden .en ook dat zij
biologische gegevens zullen verzamelen.
Om alle mogelijkheden hierbij zooveel
mogelijk uit te bulten zal tevens een
toestel worden gebezigd voor het langs
electrischen weg registreeren van de
lichtintensiteit aan den equatorialen
hemel.
Met de leiding van deze expeditie, die
drie jaar zal duren, zal de Leidsche
astronoom, dr. G. van Herk worden be
last terwijl aan hem de luit. ter zee,
1ste klasse. W. H. van Zadelhoff zal
worden toegevoegd. Wij prijzen ons ge
lukkig, aldus spr., dat wij dr. Van Herk
bereid hebben gevonden deze expeditie
te willen leiden. Hij toch was de man,
die op dezelfde plaats waar thans we
derom de waarnemingen zullen plaats -
vinden in de jaren 19311933, in sam^n-
werking m. dr. C. H. Hins, veel voorberei
dend werk heeft gedaan. Als geen ander
kent hy de omstandigh. waaronder ge
werkt zal moeten worden. Voortbou
wend op de ip die jaren gelegde grond
slagen en toegerust met de meest geper-
fectionneerde instrumenten hoopt men
thans definitieve resultaten te bereiken,
expeditie voor 3 jaar
resultaten, welke, naar wij hopen, voor
de astronomische wetenschap der gehee-
le wereld van belang zullen blijken te
zijn. Dat hieraan thans ook d? Marine
één van zyn kundige krachten wenscht
af te staan, strekt tot groote voldoening.
In dit verband behoef ik u er maar aan
te herinneren van welk een uitzonder
lijke beteekenis het is geweest, dat in
dertijd diezelfde Marine bij de zwaarte
krachtmetingen van prof. F. A. Vening
Meinisz haar medewerking heeft willen
véi'leenen.
Heel de astronomische wetenschap
richt Het oog op Leiden.
Het is hierna interessant van prof, Oort
te vernemen, dat heel de astronomische
Dr. G. Van Herk
De leider der expeditie
wetenschap in dit verband het oog op
Leiden richt, Bekende Amerikaansche
astronomen vragen zich met verbazing
af hoe hetunogelijk is, dat de Nederlan
ders dit weer klaar weten te spelen. Een
bewijs, dat men echter het volste ver
trouwen in onze expeditie heeft, is wél
het feit, dat een aantal Amerikaansche
fondsen en ook de Internationale Astro
nomische Unie in de kosten wenschen
by te dragen. Daarnaast hebben de Hol-
landsehe Maatschappij der Wetenschap
pen en eenige andere Nederlandsche
lichamen bedragen voor dit doel geno
teerd en zal ook de regeering een sub
sidie beschikbaar stellen. Mede dank zij
deze buitenlandsche belangstelling heeft
prof, Oort het volste vertrouwen In het
welslagen der expeditie, dat voor een be
langrijk deel afhankelijk is van het Azi
muth-instrument, een instrument, dat
speciaal voor de waarnemingen van deze
expeditie is gebouwd, en dat een unicum
op het gebied der astronomische weten
schap kan worden genoemd. Heeft men
gedurende de laatste tweehonderd jaar
de posities der sterren vrijwel uitsluitend
met den Meridiaancirkel bepaald, waar
door bepaalde fouten niet te vermijden
waren, thans zal bii de waarnemingen
'in Britsch Oost-Afrika zal met dit Azi
muth-instrument worden waargenomen
en is de stellige verwachting, dat men
tot een verbeterde positiebepaling zal
weten te komen.
De leider der expeditie aan
het woord.
Als wij hierna nog even in de gele
genheid worden gesteld om met den lei
der der expeditie, dr. G, van Herk, ken
nis te maken en van hem enkele gege
vens te vernemen over zijn a.s. „Opera-
tieterrein", laten wij ons deze kans niet
ontgaan.
Dr, Van Herk, die straks zal kunnen
voortbouwen op de ervaring, welke hij
in 19311933 heeft opgedaan, vertelt ons
dan allereerst lets van de streek waar
de waarnemingen zullen plaats vinden.
„Het is voor onze speciale observaties
hoodig", zoo leidt dr. Van Herk ons ge
sprek in, „dat onze waarnemingspost zi<jh
zoo dicht mogelijk bij den equator be
vindt. Na een onderzoek van de daartoe
aanwezige mogelijkheden is de keuze op
nieuw gevallen op een streek in het
hooggebergte van Kenya, gelegen 3000
meter boven den zeespiegel. Deze streek,
welke zich in een zeer afgelegen gebied
bevindt, is ruim 300 km verwijderd van
Nairobi, de hoofdstad van Kenya met
ruim 55.000 inwoners. Het is de bedoe
ling, dat wij in Amsterdam scheep gaan
en dat onze expeditie in Mombasa van
boord zal gaan. Van hieruit brengt ons
een bergtréln, welke speciaal op goede
renvervoer ls aangewezen, tot op een
8 tal km. van onze „operatiebasis". Dan
echter begint voor ons het moeilijkste
traject pas. Door een onherbergzaam
oord, waar wij zelf gedeeltelijk onzen
weg moeten aanleggen, belanden wij
eindelijk bij den equator."
Om ons dan eenigszins een indruk te
geven van de totale verlatenheid van
deze streek vertelt ons dr. Van Herk,
dat hier bij zijn vorig bezoek in 1931
1933 op een oppervlakte, welke overeen
komt met die van Amsterdam, slechts
drie farms werdén aangetroffen, welke
in totaal door slechts dertig personen
werden bewoond. „Hierin is ook thans
nog geen verandering gekomen", zoodat
u zult begrijpen, dat wij in de drie jaar,
welke wij hier zullen-verblijven, geheel
op ons zelf zijn aangewezen. De expe
ditie zal zich dan ook volkcfmen zelf
standig moeten handhaven.
Zijn wij eenmaal met onze zestien ton
aan bagage in deze streek aangekomen
en hebben wij niets anders dan den ons
blauw overkoepelenden hemel boven het
hoofd, dan breken er eenige maanden
dr. Van Herk schat dit op drie maan
den van rusteloos arbeiden aan. In
de gegeven omstandigheden zorgen wij
vanzelfsprekend eerst voor een onder
komen voor den nacht, want ook die
kunnen daar, evenals in Holland, koud
en guur zijn. In dit verband merkte dr.
Van Herk nog op, dat het klimaat in
deze streken niet van dien aard ls, dat
men op tropenkleeding is aangewezen.
Na verloop van enkele dagen als in
onze woningen, welke natuurlijk maar
zeer eenvoudig zijn ingericht, eenige
teekening begint te komen, zal met de
inrichting van onze sterrewacht wor
den begonnen, die zich zelf zal moeten
kunnen voorzien van alles wat noodig
is om -het samenstel van kijkers, elec-
trische tijdmeters en radio-ontvangst te
doen functionneeren eri te behandelen.
Tot de inrichting van deze sterre
wacht „in de rimboe" zal o.m, behoo-
ren het Azimuth-instrument, een zenith -
telescoop, een 'Schmidt-camera, een
spiegelsysteem met foto-electrische re
gistratie-apparaten, een batterij (120 V)
met oplaadaggregaat, een chronograaf,
radio-toestel, een klok, en chronometers.
Dr. Van Herk, die over deze uitrus
ting en de hem hierbij verleende mede
werking zeer te spreken is, verklaarde
ons. dat menige sterrewacht op deze In
richting, welke 3000 meter boven den
zeespiegel te midden van het oerwoud
zal verrijzen, jaloersch zal zijn.
In verband met de langdurige afwe
zigheid zal zoowel de echtgenoote van
dr. Van Herk als de echtgenoote van
luit. Van Zadelhoff den tocht medema
ken en de expeditie in alles zooveel mo
gelijk terzijde staan, terwijl ook de kin
deren hun ouders zullen vergezellen, De
kinderen zullen noodgedwongen op een
kostschool gaan en alleen hun vacanties
op de sterrewacht doorbrengen.
„Dat de aanwezigheid van onze dames
zeer op prijs wordt gesteld laat zich des
te gemakkelijker begrijpen als ik u ver
klaar, dat wij geheel in eigen onderhoud
moeten voorzien. Zoo zullen zij, om maar
eens een voorbeeld te nöemen, ook het
brood moeten bakken, dat op een hout
fornuis dient te geschieden".
Water een probleem
„Het grootste probleem", aldus besluit
dr. Van Herk ons onderhoud, „is wel het
probleem van het water. Daar moeten
wij, onze vorige tocht heeft dit reeds be
wezen, wel de uiterste zuinigheid mee
betrachten, Wtf weten, dat als 'op een
gegeven moment de waterbakken leeg
zijn, ons dit de allergrootste moeilijkhe
den geeft. Wij moeten dan het water
gaan koopen en o, dat vervoer
Ten slotte hebben wij ons nog even
overtuigd van de drukte in de werk
plaats van de Sterrewacht. waar alles is
ingesteld op het vertrek van deze expe
ditie, welke, als zij eenmaal vertrekt, een
reeds lang gekoesterden wensch van
prof. Oort in vervulling doet gaan.
Moge het resultaat van aller inspan
ning beloond worden door een reeks ge
slaagde waarnemingen, waardoor aan
den goeden" faam der Leidsche Sterre
wacht nieuwe luister wordt verleend.
Gregor Fitelberg dirigeert.
Gregor Fitelberg
Wij herinneren ons het groote diri-
geertalent van den dirigent Gregor Fi
telberg omstandig geanalyseerd te heb
ben na diens eerste pptreden in onze
stad in Maart 1940.
Thans stond hij wéér voor ons: een
man met een zelfbewusten allen Inspi
reerenden wil, een markante, vurige,
doch tevens beheerschte persoonlijk
heid, die in zijn muziekbelichting zoo
wel beeldhouwer als schilder is Eener-
zijds met alle scherpte ingesteld op de
structuur, weet hy toch ook het kleu
renpalet met groote volkomenheid te
hanteeren Weinigen zullen in staat
zyn het zoó vormgevend en bouwend
te doen als hij, in Tschaïkowsky's dra
matische orkestfantasie „Francesca da
Rimini", waarin zelfs de hevigste for-
tissimi een vollen, ronden- en harmo
nisch op elkaar afgestemden klank be
houden.
Wij geloven niet, dat de nieuwe or-
•kestopstelling o.a de bassen
geheel links hierop van invloed was.
Véél meer een zeer (geconcentreerde
voorbereiding, met als resultaat een on
gewone noblesse waaruit overtuigend
btleek. waartoe het Residentie-orkest in
staat is, als 't onder ijzeren discipline
staat en door innerlijke spanning wordt
•gestimuleerd. Hulde voor de rein klin
kende klarinet-solo
Fitelberg toonde zich hier in él zijn
monumentale kracht, waarvan hi) eer
tijds zulke duidelijke voorbeelden heeft
gegeven.
En toch zijn de' middelen sober. Het
gascmeerend gebaar ligt hoofdzakelijk
doch reeds méér dan vroeger, door de
andere ondersteund. Namelijk dén, wan
neer het op weergeven der hoogste ex
pressie aankomt.
De groote ovaties na d i t opus bewe
zen het inslaande succes ten volle! Mo
zart lijkt Fitelberg minder goed te
liggen.
Diens stralende Jupiter<symphonie
met het geniale fugatische slot kwam
tot ons mede door de zware bezet
ting in een wel zeer krachtdadige in
terpretatie, met vollen nadruk op het
rhythmische element, waarbij het me
lodische en het gracleus-spirilueele
Minuetto allegretto.! in de verdruk
king kwamen.
De sopraan Henriëtte Sala zong de
welluidende Lia-aria uit Debussy's
„L'enfant prodigue" en het poëtische,
stemmingsvolle Phidylé van Duparc. Wij
hoorden haar weleens in beter con
ditie! De draagkracht van het mate
riaal ls er stellig niet op vooruit gegaan,
vooral het laagste en middenrégister zijn
onderhevig aan een geforceerden druk,
.zoodat het orkest meermalen over
stemde. Ondanks beschaafde voordracht,
alsmede fijnzinnige intenties, leidde dit
optreden voor ons gevoel zangtechnisch
tot een teleurstelling.
Het concert is geopend met de sym-
phonische Dichtimg van Strauss „Tod
und Verklarung", niet een van diens
sterke werken, maar desondanks boei
end door de meeslepende bewogenheid
en meesterlijke orkestratie, suggestief
gerealiseerd.
Ook hier speelde het orkest zéér
hooge troeven uit! H.
VER, VOOR INTERNATIONAAL
JEUGDVERKEER.
Aan het jaarverslag van bgn. vereeni-
ging is het volgende ontleend:
Het ledental groeide zeer sijel en be
droeg aan het einde van het Vereeni-
gingsjaar 7824 leden en 87 aangesloten
scholen, het viervoudige van vóór den
oorlog.
In één jaar tijd werden 22000 adres
sen doorgezonden of aangesloten met de
volgende landen: Zwitserland, U.S.A.,
Zuid-Afrika, Engeland, Denemarken,
België, Finland, Frankrijk, Nieuw-Zee-
land en diverse kleinere landen.
Dr. J. J. SMITH.
Heden is op de begraafplaats „Rhijn-
hof" alhier het stoffelijk overschot ter
aarde besteld van den bekenden orchi-
deeënspecialist dr. J. J. Smith, die op
14 dezer te Oegstgeest' overleed. In 1937
werd de thans overledene ter gelegen
heid van zijn 70sten verjaardag gehul
digd in het Rijksherbarium, waaraan hij
als officieus medewerker was verbonden.
Dr. Smith was een botanicus van we
reldnaam, die vooral op het gebied van
de flora van Ned.-Indië, in het bijzon
der van de Orchideeën, zeer veel werk
van voortreffelijke kwaliteit heeft ver
richt
NIEUWE BONKAARTEN
Leidsche Schouwburg
NEDERL. VOLKSTOONEEL.
„Ciske de Rat".
Voor K. en O. bracht het Nederl.
Volkstooneel ln een prachtig bezet Huis
een opvoering van het tooneelwerk, ge
trokken uit Piet Bakker's „Ciske de
Rat" en „Ciske groeit op".
Verbazen doet het zeker niet, dat. ook
uit deze twee romans, spelend aan 's le
vens zelfkant van een Amsterdamsch
schoffie, een tooneelstuk is gefabriceerd,
gelet op het reusachtige succes, dat
Brusse's „Boefje" in Plankenland geniet.
Reeds meer dan 1000 opvoeringen van
dit Rotterdamsche schooiertje zijn' ge
gaan 1
Ook „Ciske" voorspellen wij een lang
leven! Al ls het o.i. de mindere van
„Boefje" doordat het te fragmentarisch
is gehouden. Dat brengt nu eenmaal
bijzondere bezwaren mede, die moeilijk
geheel zijn te ondervangen. Ook de dui
delijkheid laat af en toe echter wel'
eens Iets te wenschen over. Zoo b.v.
gaat de dood van Ciske's moeder voor
hen, die de boeken niet kennen, ver
loren, waardoor een essentieel punt
wegvalt.
Aan de vertolking door het1 Nederl.
Volkstooneel ligt het zeker niet, dat
Ciske's tooneelbewerking dus niet vol
ledig voldoet, al blijft het goed en krach
tig volkstooneel van uitnemende strek
king. Dit gezelschap geeft zich met
hart en ziel aan de uitdrukking der
figuren en brengt ze tot voorbeeldig le
vende typen. Neem b.v. Mieke van Oor
schot als Ciske. Hoe prachtig heeft zij
aangevoeld, wat er in dit maatschappe
lijk misdeelde kereltje met toch zulke
groote gaven, omgaat en hoe kostelijk
weet zfj dit over het voetlicht' te bren
gen in meeslepend enthousiasme.
Maar feitelijk zouden we het geheele
program zoo ongeveer moeten geven,
zouden we allen recht doen wedervaren.
De figuur van het hoofd der school, den
onderwijzer Bruis, rechercheur Muvs-
ken. Siske's moeder en vader, zijn
vriendjes Dorus en Betje, zijn plaag
geest Jantje Verkerk, kapelaan De
Goei, zij werden allen ten voete uit
als „levende menschen" op de planken
gezet in volle overgave.
Zoo wordt het volgen van deze too
neelbewerking, trots de reeds genoemde
bezwaren, een werkelijk genot en daar
van hebben de aanwezigen gisteravond
ook warme getuigenis afgelegd.
M.
GEDENKTEEKEN MEVR. E. FLIEHE-
VAN GRIETHUYZEN.
WORLD STUDENT RELIEF.
In het kader van de onderlinge hulp
verleening der internationale studen
tenwereld, waarvan ook de Nederland-
sohe studenten na de bevrijding op rui
me schaal geprofiteerd hebben, is thans
opgericht een Nederlandsche comité van
World Student Relief.
De actie van dit comité, welke ge
voerd wordt onder verantwoordelijkheid
van International Student Service, in
samenwerking met den Nederlandschen
Studenten Raad, is gericht op het bie
den van steun aan buitenlandsche stu
denten, welke ten gevolge van oorlog en
bezetting nog steeds in ,zeer benarde
omstandigheden vei'keeren.
Hoewel hpt grootste aandeel in deze
hulpverléenlng zal geleverd worden door
studenten, wordt tevens, vooral ten
aanzien van de financieele zijde, een
dringend beroep gedaan op het overige
deel van de maatschappij.
In het aan bovengenoemde instelling
verbonden eere-comité hebben zitting
genomen: mr. A. J. d'Ailly, jfrof. mi*. R
P. Cleveringa, dr. L. N. Deckers, mr. dr,
J. Donner, mr. E. N. van Kleffens, prof.
dr. G. van der Leeuw, mr. P. J. Oud
en ir. F. C. M. Wijffels.
Het secretariaat i$ gevestigd te Lei
den, Rapenburg 34; het gironummer is:
444648,
De geestelijke verzorging der
Ned. militairen
BEDE VAN KOLONEL DS. DE KLUIS.
Ia hert raam van het Interacademiaal
Theoiogenocngres, dat- momenteel te de
zer stede wordt gehouden, sprak gister
avond in de Marekerk kol. ds. A. T. W.
de Kluis over „De geestelijke verzorging
der Nederlandsche militairenwelke bij
eenkomst ook voor nlet-studenten toe
gankelijk was.
Ds. de Kluis wees er op, dat deze ver
zorging ajüereerst een zaak van do ker
ken ls en gaf daarna een uitvoerige uit
eenzetting van dit werk, waarbij h\j zilch
ultslultenid bepaalde tot de landmacht,
aangezien de geestelijke verzorging der
vloot een op ziohzelf staande organisatie
ls. Waren er voor den oorlog slechts vier
leger-predlkanten, tijdens de mobilisatie
en den oorlog werd dit aantal met vele
reserve-veldpredikers uitgebreid Na de
capitulatie werden al deze geestelijke ver
zorgers naar huls gezonden totdat in
1943 een twaalftal predikanten werd aan
gezocht om ln de krijgsgevangenkampen
te gaan arbeiden, Na de bezetting moest
met d4t werk practlsch weer opnieuw
worden begonnen, waartoe de regeering
het instituut van de geestelijke verzor-
Sng ber weermacht in het leven riep.
brruenteel doen weer veertig leger-predl-
kanten ln Nederland en 54 predikanten
ln Indrtë dienst. Het hoofdbureau, dat ln
Den Haag gevestigd ls, heeft een filiaal
ln Londen, waarvan ds. Van Dorp de lei
ding heeft en een in Batavia onder lei
ding ran ds. Koningsbergen. Doen de
leger-predikanten ln Indlë twee Jaar
dienst, ln Nederland ls deze tijd op acht
maanden gesteld.
Vervolgens gaf spr. eén overzicht van
het werk en de plaats, welke de predi
kant ln het leger Inneemt, waar hij be
schouwd wordt als een vriend der mili
tairen. Een eerste voorwaarde ls, dat een
predikant zloh een juisten Indruk vormt
van wat het beteekent soldaat te zijn; hij
moet het lot en het leven van zijn Jon
gens dealen en hum. vertrouwen winnen.
Ds. De Kluis sprak als zfjn overtuiging
uit, dat de kansen voor de Kerk ln dit
werk voor het grepen liggen. In het
leger zijn de velden wit om te oogsten.
Wee de Kerk, aldus spr,, die in dit op
zicht haar taak niet verstaat en die
weigert haar predikanten voor een tyd
aan het leger af te staan. Wee ook den
dienaar, öle dit avontuur niet aandurft
en de veiligheid van de begrenzing
kiest. Vele zUn de argumenten, y/aar-
mede men zich aan dit werk wenscht
te onttrekken, maar spr. vraagt zich
in groote ernst af of deze verantwoord
ztfn^
Ten slotte werd nog medegedeeld, dat
de Vereenlging ven studenten ln de
Theol. Faculteiten ln Nederland de geeste
lijke verzorging der Nederlandsche mili
tairen heeft geadopteerd. In verband met
deze adoptie zal zeer binnenkort èen
groote aotle worden ondernomen.
Weldra besprekingen over
militaire incidenten.
Aneta meldt uit Batavra.
Na zijn terugkeer uit DJogJa heeft
SJahrlr op een persconferentie verklaard,
dat hij geen moeilijkheden zag op den
weg naar de c der teek mi ng van de ont-
werp-overeenkomst van Llnggadjatl, of
schoon besprekingen door de Nederland
sche en Indonesische delegaties over bij
zondere problemen, o.a. de militaire inci
denten noodig zullen zijn. Deze bespre
kingen zullen zoo spoedig mogelijk na
den terugkeer van de andere ledpn der
Indonesische delegatie uit DJogJa op 20
Jan. a.s. beginnen.
Hét budgebaire probleem, aldus SJahrlr,
zal tijdens de zitting van het Knip wor
den behandeld. Hij maakte bekend, dat
ln het afgeloopen Jaar de totale Inkom
sten van de regeering voor Java 400 mll-
Koen gulden bedroegen. Er zijn te DJogJa
plannen tot rationalisatie en beperking
van de gevechtsorganisaties opgesteld. 30
procent ran het budget zal voor de de
fensie worden uitgegeven. De plannen
voor grootere doelmatigheid en beperking
ran de Subsidiaire strijdorganisaties be
oogen tevens eenige Inkrimping van de
Tri, De overige 70 prooent van het budgpt
zal worden gebruikt voor openbare wer
ken. Hiervan zal 10 procent voor opvoe
ding worden uitgetrokken, De uitgaven,
voor publieke werken zullen grootendéels
aan Irrigatie werken worden besteed.
Sjahrir was ran meendng, dat de repu
bliek het revolutionaire stadium te bo
ven was, hetgeen kon blijken uit de aan
zienlijke beperking van de uitgaven voor
het leger en de verhoogde aandacht, wel
ke aan de aigemeene welvaart wordt ge
wijd.
Gok verklaarde SJahrlr, dat bij wijze
van experiment in drie" districten verkie
zingen zullen worden gehouden. Nog
voor het einde van dit Jaar hoopt men
aigemeene verkiezingen te kunnen hou
den
Van .andere zijde vernemen wij nog:
De toestanden ln liet binnenland van
Java zijn thans zoo normaal, aldus
SJahrlr, dat spoedig na de ondertee-
kenlng van het accoord de Europeanen
weer naar liun ondernemingen zullen
kunnen torugkecron. De militaire zones
biyven echte gehandhaafd. SJahrlr ein
digde met de opmerking dat Indonesië
ter eeuwigen doge een hechte Unie
met Nederland zal vormen onder het
Huls van Oranje.
Afscheid van Mej. J. C. Baars
van het kleuteronderwijs.
NA DAARIN RUIM 40 JAAR
WERKZAAM TE ZIJN GEWEEST
Mej. J. C. Baars.
Mej, J. C Baal-s, het sympathieke
hoofd van de Openbare Fröbelschool
aan de Atjehstraat, heeft gistermiddag
te midden van een grooten kring van
ouders en belangstellenden ip verband
met het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd, afscheid genomen
van het kleuteronderwijs, waaraan zij
ruim veertig jaar haar toegewijde
krachten heeft gegeven. Mej. Baars,
die in 1905 elders als hoofd werd aan
gesteld, kwam 1 Januari 1915 naar
Leiden, waar zij werd benoemd als
hoofd van de Openbare Fröbelschool
aan de Oude Vest om in later jaren te
worden aangesteld aan de school in
de Atjehstraat.
Nadat de kinderen haar een lied had
den toegezongen, voerde als eerste spre
ker de wethouder van Onderwijs, de
heer J. C. van Schalk, het woord, die
herinnerde aan de bijzondere sfeer,
welke mej. Baars in de school had we
ten te brengen. Namens het gemeen
tebestuur sprak spr. den wensch uit,
dat het mej. Baars gegeven mocht zijn
nog vele jaren van haar welverdiende
rust te gehieten.
De gemeentelijk inspecteur van het
lager onderwijs, de heer H. A. Vriend,
wees er vervolgens op, dat hij steeds
volledige waardeering heeft gehad voor
de wijze, waarop mej. Baars haar taak
Vele militairen uit Leiden
gedood.
Vanmiddag om één uur heeft zich op
het. terrein van de kruitfabriek te Mui
den een enorme explosie voorgedaan.
Een ploeg militairen van den OBD
(bergingsdienst), uit Leiden was bezig
met het lossen van eenige auto's met
granaten, die vanaf de kust naar het
plaatsje waren vervoerd. Ook fabrieks
arbeiders waren bij deze lossing inge
schakeld. Vermoedelijk door een on
voorzichtigheid is een der granaten op
den grond gevallen en daardoor tot ont
ploffing gekomen, waarop de auto de
lucht is ingevlogen.
De gevolgen waren ontzettend. De mi
litairen werden tot ver in den omtrek
door de lucht geslingerd. Enkele van hen
werden levenloos in de weilanden terug
gevonden. Om half drie liedenmiddag
waren reeds tien lijken van militairen''
en eenige van burgers geborgen. Een
groote krater toont de plek, waar de
auto heeft gestaan.
Sommige soldaten, die in de onmid
dellijke nabijheid stonden van den auto,
zijn den grond Ingeslagen en wórden op
het oogenblik uitgegraven, Tallooze an
dere bewoners van Muiden zijn min of
meer gewond door rondvliegende glas
scherven, stukken der granaten en an
dere rondvliegende voorwerpen. Muiden
zelf biedt den aanblik van een gebom
bardeerd stadje, waarvan vrijwel geen
enkel huis gespaard is gebleven. Vele
daken zijn totaal vernield. Van andere
huizen zijn de sponningen en de kozij
nen op de straat geworpen. De stra
ten zelf zijn bezaaid met glasscherven,
dakpannen en stukken hout.
Van de door de lucht geslingerde mi
litairen werden llchaamsdeelen op ver
schillende plekken gevonden. Een hun
ner werd dood in de Muidervaart aan
getroffen, rechtop staande tegen den
wallekant.
jo--—* uuuiumikchjiv muilen yo/2iu-w uur; is ae i.c-.ei
in den rechterarm, slechts af en toe, D aan de beurt, beéinnende bij Driessen,
Eenige oud-verpleegden van „Voordorp"
hebben het plan opgevat om de nage
dachtenis van mevr. E. Fliehe-Van
Griethuyzen te eeren dcor op haar
laatste rustplaats een eenyoudig ge
denkteken te doen oprichten. Sympa
thie-betuigingen en bijdragen worden
gaarne ingewacht bij mevr. J. v. d.
Morgen (814—10,34 urn-) is de L: .er Vlist—P,jn>kker, Korte Langestraat 16,
alhier.
Dr. W. van der Kulk
gewoon hoogleeraar in de
wiskunde.
OPVOLGER VAN PROF. Dr.
W, VAN DER WOUDE.
By Kon. Besluit van 4 Januari is
benoemd tot gewoon hoogleeraar in
de faculteit der wis- en natuurkunde
aan de Rijksuniversiteit alhier om on.
derwijs te geven in de wiskunde, in
het bijzondei' de meetkunde, dr. W.
van der Kulk, die daarmede opvolger
wordt van prof. dr. W. van der Woude.
Prof. dr. W. van der Kulk werd ge
boren op 10 Februari 1916 te Rotter
dam, waar htf in 1933 eindexamen deed
aap de H.B.S. Na een studie te Leiden
legde hij op 23 Mei 1939 het doctoraal
examen in de wis- en natuurkunde af,
waarna hij promoveerde op 5 Oct. 1945
op proefschrift, getiteld „On the theory
m
of integrabilitv of s— fields".
<f
Prof. Van der Kulk vertoeft momen
teel voor studiedoeleinden in Amerika.
40-JARIG JUBILEUM S. FLAMAN.
Hedenmorgen werd de chef van het
atelier van den Leldschen goud- en zil-
verhandel Rossum du Chattel en Dries
sen aan de Breestraat, de heer S. Fla-
man, gehuldigd in verband met zijn 40-
jarig jubileum in dienst van deze zaak.
Hij werd met zijn echtgenoote in tegen
woordigheid van het personeel toege
sproken door den directeur, den heer
J. P. J. M. Driessen, die zijn ijver prees
'en de vakkundigheid roemde.
De oudste bediende, de heer P. Braam-
zeel, sprekende namens het personeel,
zeide dat de prettige kameraadschap eij
samenwerking, van de zijde van den
jubilaris steeds ondervonden, op hoo-
gen pry's werd gesteld. Spr. haalde her
inneringen op uit den tijd. dat de jubi
laris als jonge kracht bij de zaak kwam. voor deze blijken van waardeering Bij
De jubilaris, die naast deze woorden een en ander ontbraken de noódige
van hulde en dank ook eenige cadeaux. I bloemen niet! Na nog eenigen tijd ge-
waaronder een gouden armbandhorloge, noeglijk bijeen géweest te zijn, ging de
m ontvangst mocht nemen, betuigde in jubilaris huiswaarts om dezen dag ver-
passende woorden zijn erkentelijkheid 1 der in den familiekring door te brengen.
KONINGIN WORDT LID VAKGROEP
kunstschilders.
Op uitnoodiging van het bestuur van
de beroepsvereeniging van beeldende
kunstenaars, aangesloten bij de Neder
landsche federatie van beroepsvereeni-
gingen van kunstenaars en op uitnoo
diging van het bestuur der vakgroep
kunstschilders in bovenbenoemde1 ver-
eeniging is HM. de Koningin als her
kend lid toegetreden tot de vakgroep
kunstschilders.
NOG EEN VLIEGONGEVAL
OP „TWENTHE".
Inzittenden bicven ongedeerd.
Op het vliegveld „Twente" is gisteren,
kort nadat een les-vliegtuig was veron
gelukt, een tweede ongeluk gebeurd,' dat
echter goed is afgeloopen. Tijdens den
start sprong de band van het rechter-
wiel van een twee-motorig De Havil-
land-toestel, waarmede kolonel S. Mante
en luitenant De Hartogh een inspectie
tocht maakten. Het vliegtuig maakte een
zwenking maar kwam met een flinken
slag tot stilstand. De neus werd inge
deukt en een propeller beschadigd. De
Inzittenden bleven ongedeerd.
VINCENT AURIOL BIJ HET GRAF
VAN DEN ONBEKENDEN SOLDAAT.
Vincent Aui'iol de nieuwgekozen pre
sident van de vierde 'Fransche republiek,
heeft, onder toejuichingen van de Pa-
ï'ijzenaars een bezoek gebracht aan het
graf van den Onbekenden Soldaat onder
de Are de Triomphe..
Samen met Leon Blum begaf hij zich
per auto naar de plechtigheid. Na een
krans van anjers neergelegd te hebben,
stond de president, omringd door het
geheele aftredende socialistische kabi
net, enkele oogenblikken stil voor het
graf. waarna de Marseillaise gezongen
werd.
heeft opgevat. Telkens als hij deze
school bezocht, was het hem opgeval
len met hoeveel liefde en toewijding
mej. Baars haar werkzaamheden ver
richtte. Daarnaast had zij de gave om
met het personeel te kunnen omgaan.
Ook spr. wenschte haar nog vele ge
lukkige jaren toe.
Mej. H. J. Glasz, directrice van de
Kweekschool voor V.O., dankte voor
de bijzondere zorg, welke'mej. Baars
steeds aan de opleiding der kweeke-
lingen had besteed. Het gezegde van
Haanstra „Mijn hart ligt in de school",
kan ook uw lievelingsspreuk gerekend
worden, aldus spreekster. Als voor
zitster van de Commissie van toezicht
op het V.O. dankte mej. Glasz tevens
voor al het werk, dat mej. Baars in
deze Commissie heeft gepresteerd.
Nadat de heer F. J. Riks, hoofd
van de Opl.school voor Ulo aan de
Driftstraat, in een humoristisch
speechje de verdiensten van mej. Baars
en het kleuter-onderwijs in het licht
had gesteld, heeft mevr. J, van Molj-
gaarden dit gedaan namens een voor
deze gelegenheid gevormde oudercom
missie, waarna achtereenvolgens nog
hét woord voerden mevr. De Graaff
namens de Speeltuinvereeniging „Oos
terkwartier", mej. Blansjaar, die ruim
27 jaar met mej. Baars mocht samen
werken, mevr. E. C. Ets, die speciaal
aan de vele uitstekend geslaagde St.
Nicolaasfeestjes herinnerde en mevrouw
De Kruis, die namens de ouders en het
personeel een radiotoestel met bijbè-
hoorende tafel overhandigde. Ten slot
te is ook nog het woord gevoerd na
mens de leeraressen en de kweekelin-
gen. Velen deden hun woord van af
scheid met het aanbieden van een ge
schenk gepaard gaan,
Mej* Baars, die voor ieder een af
zonderlijk woord had, zelde het een
voorrecht te achten, dat zij ruim 40
jaar haar krachten aan het kleuter
onderwijs had mogen geven. Geen dag
is het werk, dat de liefde van haar
hart had, haar te veel geweest. Ik voel
de mfj, aldus spr., gelukkig onder de
jeugd en dat is de hoogste bevrediging,
welke ik in myn werk heb gevonden.
MARKTVERLICHjTING IN EER£
HERSTELD.
Het bestuur van. de afd. Leiden van
de Centrale Vereeniging voor den
Markt-, Straat- en Rivlerhandel deelt
ons mede; dat met ingang van Zater
dag 25 dezer de kiaahiverlichting van
de Zaterdagsche markt wederom in ge
bruik zal worden gesteld. Ter gelegen
heid van dit heugiyk feit zal des mid
dags van 4 tot 6 uur vrooiyke muziek
ten gehoore worden gebracht.
URKSCHE VISSCHERSVLOOT
WORDT UIT ISOLEMENT
VERLOST.
Vanmorgen om zeven uur ls de ysbre-
ker „Daniël" van de reedery Goedkoop
uit Amsterdam vertrokken om de vis-
sohersvloot van Urk uit haar isolement
te verlossen.
De ysbreker zal een vaargeul naar
Amsterdam maken, opdat de Urksche
vloot via het Noordzeekanaal by IJmui-
den de Noordzee kan bereiken.
DIstributiedlenst Lelden.
UITREIKING SCHOENENBONNEN.
Diegenen, wier TJD.-nummer eindigt
met het cijfer 5. kunnen op onderstaan
de data, tegen inlevering van bon 614
van het inlegvel, een schoenenbon in
ontvangst nemen. ZIJ, ,dle na 1 Januari
1945 een bon voor gewone. Amerikaan
sche of beroepsschoeneh hebben ontvan
gen. komen niet ln aanmerking. Dienge
nen die een bon voor orthopaedlsch
schoeisel hebben aangevraagd, wordt ln
overweging gegeven bil cHferaanwUzlng
geen bon bon af te halen.
Uitgereikt wordt aan hen, wier fami
lienaam begint mQt de letters:
A. B, C, D op Maandag 20 Januari 1947;
E, F, G. H. I J op Dinsdag 21 Januari
1947; i
K, L. M op Woensdag 22 Januari 1947;
N. O. P. Q, R op Donderdag 23 Januari
1947;
S. T. U. V op Vrlldag 24 Januari 1947;
W, X, Y. Z op Zaterdag 25 Januari 1947.
Op dezelfde dagen en volgens dezelfde
letterlndeellng vindt een Uitreiking van
schoenenbonnen plaats ten behoeve van
kinderen, geboren ln 1932 of later, welke
Jarig zUn in de maand Januari. Bil deze
uitreiking wordt een bon gegeven, welke,
wat betreft de soort, afhankelllk ls van
den leeftijd van betrokkene. Kinderen,
die orthopaedlsch schoeisel dragen, die
nen dezen bon niet af te halen. Ver
strekking van dezen extra schoenenbon
geschiedt tegen Inname van bon 604 van
het bil de T.D. behoorendc Inlegvel GC,
GD of GE.
Deze uitreiking wordt gehouden ln het
Stadhuis, Ingang Breestraat (naast liet
bordes). Het kantoor ls geopend van 8.30
uur tot 12 uur en van 14 tot 16 uur.
Voor de agentschappen volgt een na
dere publicatie.
AANVRAGEN TRANSPORTBANDEN
IN DE AGENTSCHAPPEN OEGSTGEEST,
WARMOND EN LEIDERDORP.
In de week van 20 t/m. 25 Januari
1947 kunnen op de bekende zittingsda
gen formulieren worden afgehaald door
melkboeren, slagers, vlschventers en
overig eigen vervoer. Inleveren ln. de
week van 3 t/m. 8 Februari.
In de week van 27 Januari t/m. 1 Fe
bruari kunnen formulieren worden^afge
haald door bakkers, kruideniers, béfoeps-
vervoer en verhuurlnrlchtlngen. Inleve
ren ln de week van 10 t/m. 15 Ja<n. '47.
De formulieren dienen per bedrijf te
worden afgehaald en ingeleverd. Code-
kaarten medenemen!
Voor carriers, welke zijn voorzien van
houten zilwielen, mogen slechts. Indien
vervanging noodig ls. banden voor de
achterwielen worden aangevraagd.
Alle reeds eerder Ingediende aanvragen
moeten als vervallen worden beschouwd.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN. 17 Jan. 1947. Veemarkt. Aan
gevoerd 5 fokstieren; 3 slachtstleren; 38
kalf- en melkkoeien 400800. vlug: 107
varekoeien e.a. 300525, t. vlug; 150
vette koeien: 41 pinken 180325 mat;
72 nuchtere slaohtkalveren; 169 weide-
schapen; 2 zeugen; 273 mestvarkens: 369
