Geldsaneering
nog lang niet voltooid
van een reiziger
Voor de Jeugd
Grepen uit het
Radio-programma
Opmerkelijke rentestijging in Ver. Staten
„Ondergrondsclie" terreur op Bali
Maar de Europeesclie bezoeker merkt
er niets van
Kerkelijk Leven
DE BIOSCOPEN
RECHTZAKEN
Het verhaal van den wolf
uit het sprookje.
(Van onzen correspondent te Fartjs).
Ik ben drie dagen van honk geweest,
waarvan één in Holland en de andere
twee tusschen de plaats mijner bestem
ming en het punt van uitgang en te
rugkomst: Parijs. Over mijn ervaringen
in het vaderland behoef ik hier niet te
schreven aangezien Gij van de toestan
den daar beter op de hoogte züt dan
ikzelf. -Maar over den tijd, dien ik tus
schen de rails heb doorgebracht, moet
mij hier 't een en ander van het hart en
uit de pen want die belevenissen zitten
me, wat men pleegt te noemen: erg
hoog.
TEMPO, TEMPO
Ik heb een kleine dertig uur noodig
gehad om een goede 1000 km. af te
leggen, in een eeuw dus, waarin het
vliegtuig over dienzelfden afstand on
geveer twee uren doet. Wanneer dat
tijdsverschil uitsluitend met techniek
te maken had, zou ik hier gevoegelijk
kunnen zwijgen aangezien het, primo,
nutteloos is zich er aan te ergeren dat
een locomotief niet dezelfde snelheid
kan ontwikkelen als een vliegtuig en,
secundo, wijl men over het herstel van
het wegennet en bijzonderlijk in Ne
derland alleen maar in zeer elogi-
euse termen mag spreken. De Moerdijk-
brug is hersteld, de wagons zijn ver
warmd en de locomotieven staan voor
tijdig temidden der velden en lande
rijen niet meer stil, gelijk dat voor en
kele jaren nog een veelvuldig verschijn
sel was. In de Pullman offreert de ober
U verder drie k vier soorten aperitief,
serveert men een uitstekend diner dat
men met. goede wijnen kan besproeien
en echte koffie, welke met cognac pit
tiger te maken is. En dat alles voor niet
te hooge prijzen. Daarvoor dus niets
dan lof.
O, DIE DOUANE!
Wat echter de minimale geneug
ten van zoo'n reis ïn den winter
hartgrondig bederft ik zou een
sterker term mogen gebruiken en
tevens de hoofdoorzaak vormt van
de buitensporige tijdlengte van de
reis, dat is het prehistorische in
stituut dor douane. Daarover wilde
ik m'n hart en pen hier uitstorten.
Zoolang men over een afstand van
200 km, twee grenzen en dus vier
douaneposten te passeeren heeft,
weiger ik aan het peil en de
komst der Europeesclie beschaving
te gelooven.
De douane is een middeleeuwsch phe-
nomeen. En iemand die alle wettelijke
en tijdroovende vernederingen tole
reert, die inhaerent zijn aan de ge
bruiken van dat instituut, getuigt dóór
die aanvaarding een beschavingspeil te
bezitten dat men moeilijk anders dan
barbaarsch kan noemen. Ik roep op tot
den heiligen strijd tegen de douane!
Want de douane is ex professie een
achterdochtig en onbehoorlijk mensch.
Hij heeft het recht en zelfs de plicht
U van allerlei onwèlgevoegelijks te be
tichten en dient die verdenkingen op
uitgesproken onoirbare wijze te verifi-
eeren. Zoo kunt U anno 1946/47 door
hem naar een cel worden geleid
daarvóór stond U enkele uren in een
tochtige hal te verzieken waar hij
U van niets beschuldigd doch van alles
verdacht gelasten kan zich in zijn
bijzijn te ontkleeden. (Het douane-we
zen heeft ook nog een zedekundig as
pect. want men vertelde mij dat het
niet eens altijd sexegenooten zijn die
deze ontkleedingep gelasten). Wanneer
de betreffende functionnaris niets on
wettigs of ongerechtigds geen enkel
frauduleus biljetje tusschen Uw schoen
zooien of camisooltje heeft gevonden
hetgeen nog lang niet beteekent dat ze
er niet waren: tijdens de bezetting heb
ben we geleerd dat de meest rigoureuse
contróle altijd nog wel te ontduiken is
kunt U zich weer kleeden en gaan.,
zonder echter dat U het minste ex-
cuusje voor de geleden overlast krijgt
aangeboden. Met deze inquisitiemetho-
den wordt dus een burger, die het on
geluk heeft een grens te moeten pas
seeren in het Jaar 1946, op wettige wij
ze overlast aangedaan.
Het bloote feit dat U van het eene
land naar een ander gaat, maakt U
in de oogen van bepaalde ambtena
ren hogelijk verdacht en stelt U in
de positie van een potentieelen mis
dadiger. Die ambtenaren mogen
beste menschen en voortreffelijke
huisvaders zijn, doch in de uitoefe
ning van hun functie zijn het on
gelikte beeren cn barbaren.
Ik wil hier graag aannemen dat zij
het slachtoffer zijn van hun beroep,
en keer me dus minder tegen de per
soon dan tegen zijn functie die vol
gens mij een der immoreelste is welke
door een mensch kan worden uitge
oefend,
HET STOUTE BRUIDJE EN
DE BOOZE MAN.
In Quévig, aan de Fransch-Belgische
grens, zaten tegenover mij twee men
schen, eigenlijk nog kinderen, die het
niet eens noodig hadden te zeggen dat
zij zich op huwelijksreis bevonden, aan
gezien het jonge geluk uit hun beider
oogen straalde. Het meisje droeg het
haar k la Madeleine Sologne en het
jongetje kwam met zijn Gillette-
rantsoen kennelijk uit. want meer dan
vier malen 'smaands behoefde hij de
zachte koonen zeker nog niet te sche
ren, Bij elkander telden ze hoogstens
veertig lentes en de aanblik was wel
dadig en vervulde het hart met hoop.
Toen kwam, als de wolf in het sprook
je de douaneman in onze coupé! In
Roosendaal hebben de reizigers zich
voor hèm te derangeeren, hier kwam
hij ten minste nog bijo ns. Opderitu-
eele vraag of wij iets te declereeren
hadden, opende het meisje argeloos
haar handtaschje om met een vleugje
heimelijke trotsch een droom van een
parfumflesch te toonen die ik op een
twee. drieduizend Fransche francs
taxeerde (zestig k zeventig gulden dus)
Ze had dit huwelijkscadeau zonder
gevaar achter kunnen houden, maar
ze deed dat niet. Haar eerlijkheid werd
met een bon van 300 Belgische francs
gehonoreerd (ongeveer" twintig gulden).
Een tegenslag die in een duren tijd
voor een beginnend houshouden gevoe
lig kan zijn. Maar dat was nog maar
het begin. De douanier die een braaf
mensch en een uitstekende huisvader
mocht wezen achtte de zaak ver
dacht en zijn sluimerende argwaan was
gewekt. Hij liet al haar valiezen ope
nen en ten overstaan van beluste col
lega's en meewarige reizigers bur-
RAADSELS
voor allen om uit te, kiezen; de
groteren (11—16 jaar) vüf, de
kleineren (711 jaar) drie goede
oplossingen.
Naam, leeftijd en adres onder de raad
sels. -Inzenden naar Bureau Leidsch
Dagblad, of naar Wasstraat 38, tot
uiterlijk Dinsdagmorgen 9 uur.
Ingezonden door Annie en Jan
Ravensbergen.
Hieronder moeten 5 woorden Ingevuld
worden. De letters op de kruisjes vor-
- men. van boven naar beneden gelezen,
de naam van een stad in Nederland.
x 1, kruipend dier.
x 2, bergplaats,
s x 3. deel van een zeilschip.
x 4. wintervoertulg.
x 5. zwemvogel.
II.
Ingezonden door Bep Brouwer.
Welke paarden draven niet?
III.
Ingezonden door Beppie Bourgeois.
Mijn geheel van 36 letters noemt iets,
dat wij' allen meermalen lazen,
15, 19, 29, 17, 35, 23 is een stad in
Zuid-Holland: 24, 27, 33 35 36 een hoog
bouwwerk; 15, 26, 27, 31 een metaal; 12,
7, 28, 29, 16, 22, 36 is een jongensnaam;
8, 9, 10, 26, 15 een zeevis; 20, 32, 25, 34,
21 een insect; 14, 15, 22, 11 zit aan een
boom; 5, 29, 20 is een boom; 30, 13 iets,
wat de boeren gebruiken; 1, 2, 18, 2, 36
betekent thans; 3, 6, 4, 4, 2, 23: op
beuren.
IV.
Ingezonden door Ineke David.
Mijn le deel heeft iedereen, en mijn
tweede deel is een kleine gemeente. Mijn
geheel is een plaats in Noord-Holland.
V.
Ingezonden door Ria Tuinhof de Moed.
Wat is het beroep van deze heren?
a. Ko Tranzer. Bergen, b, Ir, Slier. Ede.
VI.
Ingezonden door Cathrientje van Til.
Welke imenschen gebruiken wel klin
kers, maar geen medeklinkers?
vn.
Ingezonden door Jannie Kiel.
Met v ben ik een vis, met h een plaats
in Noord-Holland, met d iets scherps,
met t beteken ik woede.
vm.
Zwart ben ik als bekende „Piet",
Je kent mij zonder twijfel.
Heet is mijn vaderland.
Word ik andersom gelezen,
Dan zal ik vast iets wezen,
Dat nut brengt aan het land.
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. e, i; el.
2. Verjaardag; ver, 'jaar, dag.
3. Honger is de beste kok.
tong, Hendrik, beer, roos, koek, Koos,
thee.
4. Pepernoot; 1. p, 2, een, 3. lepel, 4.
antenne. 5, pepernoot, 6. magneet, 7.
doorn, 8. tol, 9. t,
5. Borne, Borneo.
6 Nederland.
7 IJs.
8. Bob, bol, bom, bos, bok, bot, bon, bof.
Beste Raadselnichtjes en -neefjes,
Het Nieuwe Jaar is aangebroken, als
jullie dit lezen. Ik voeg bij mijn wen
sen van verleden week nog déze wens:
dat het ook in onze raadselkring een
prettig jaar zal zijn, een jaar van veel
contact tussen jullie en mij, van veel
oplossen en uitdenken van nieuwe raad
sels; een prettige bezigheid, en een
goede oefening voor jullie hersenen!
Voorts bedank ik hartelijk voor de mooie
Nieuwjaarskaarten, die ik thans reeds
mocht ontvangen.
Nu de tweede ronde .van onze prijs
raadsels, Denk ér aan, elke week present
te blfjven! En wat zeggen de prijswin
naars van hun boek?
Tot volgende week, en veel groeten
voor allen,
Jullie Raadseltante,
Mevr. M J. BOTERENRROOD.
VOOR ZONDAG 5 JANUARI.
Hilversum r (301 M.) KRO; 8.30—
9.30 Hoogmis kapel ziekenhuis St. Joannes
de Deo te Den Haag; NCRV: 10.00—10.30:
gewijde muziek IKOR; 10.3012.00:
dienst uit Oude Kerk der Evan Luth.
Gem. te A'd-am. voorg. prof. dr. W. J.
Kooiman; KRO; 12.3012,55: Kareol Sep
tet; 14.0014.55: hulsconcert uit Kareol:
15.4516.30: Drie-Koningen legenden;
16.3017.00: zlekenlof RK. ziekenverple
ging Hilversum: NCRV: 17.0018.30;
dienst uit Geref. Zulderkerk te Zwolle,
voorg. ds. G. Lugtlgheid>; 19 0019.15:
St. van Viegen bespeelt orgel Domkerk
Utrecht; KRO: 19.4820.00: beschouwin
gen over het schelcisrechterswezen; 20.15
—22.00: opera „Aïda" van Giuseppe Ver
di; 22.3523,00: programma t.g.v, Drie
Koningen; 23.0023.30; orkest zonder
naam; 23.3024.00: slotaccoord.
Hilversum II (415 M.) VARA: 8.45—
9.15: ensemble „Intermezzo"; 9.3010.00;
ver zoekprogramma, IKOR: 10.3012.00:
dienst uit Houtrustkerk te Den Haag,
voorg. ds. A. Trouw; AVRO; 12.0012.30;
cantate uit „Weihnachts-Oratorium" v.
Bach; 12 4013.00: plano-duo Schutte-
De Raaff; 13.1513,50: Tango-orkest;
14.3015.20: Bach met eigen transcrip
ties; 15.3516.30: moderne dansmuziek
en oude wa'lsen; VARA: 18.3019.00; me
lodie der verte; 19.0019.30: radlólym-
pus; 19,3020.00: cabaret „Camera Ob-
scura"; AVRO: 20,1621,15: Omroepor
kest; 21.1521.50: hoorspel „Domberg en
zoon"; 21.5022.40: Het filosofisch ca
baret; 22.40—23.00 en 23.15—23.30: Sky-
masters; 23.3024,00: nachtflonkeringen.
VOOR MAANDAG 6 JANUARI.
Hilversum I (301 M.) NCRV: 6.15—
9 30; ziekenbezoek; 10.3011.00: morgen
dienst o.l.v. ds. F. C, Bosboom; 12 00
13.00: marinierskapel; 13.1514.00: R.
wyrialda, cello, M. Voorberg piano; 14.20
15.00: Hollanda-sextet; 15.1516.00:
Rad. Phllh. Ork 16 4517.45: Omroep
orkest; 17.4518.00: Rijk Overzee; 20.08
21.00: Jeugddienst kerkkoor Ned. Herv,
Gem. Den Haag o.l-v. P. Pul; ln de pauze
A. Warnaar over emigratie-moeilijkheden;
21,0022.00: dec-laiuatorlum „De wijzen
en de ster 22.3022.45: Wanda Lan-
dowska. claveclmbel; 23.0024 00: Sym-
phonische werken.
Hilversum II (415 31.) AVRO; 9.15
9.30morgenwijding door ds. P. C. Ver
meulen; 9.5010.30: arbeidsvitaminen;
11.4512,30: orgelconcert Westerkerk
Amsterdam door P. Pijnenborg; 13.15—
13.45: Metropoie-orkest; 14.2015.00:
Aeolian Sextet: 16.0016.30: Ned, muziek:
17.0017.30: Paul Frenke! speelt piano
voor de jeugd; 20.1521.30; bonte Dlns-
dagavondtrein; 21.3022.15: verzoek pro
gramma; 22.1522.30: Buitemlandsch
Overzicht door H. Ch. G, J v. d, Mandere;
22.3023.00; Skymasters; 23.15—24.00:
balletmuziek van Chabrier, De Falla en
Lambert.
gers voelen zich op zulke momenten
in een natuurlijke solidariteit verbon
den graaide hij ln haar rose lingerie
naar onvertogenheden. Terwijl de trein
voortsnelde in zijn tomelooze vaart,
stapelde hij de meest intieme zaken ln
het publiek ter tafel. En toen, luistert
U goed, vond hij zoowaar een in bloe
metjespapier verpakt doosje met een
gouden lintje eromheen en toen het
kleinood werd geopend bleek zich
daarin niets minder dan nog een flesch-
je parfum te bevinden. Ik wil U de
dramatische détails besparen, maar het
snoode kind kreeg nóg een bon en het
huilde toen de man verdwenen was.
Ik ben van nature niet sentimenteel,
maar op d&t moment e venaard de mijn
medelijden voor die jonge bruid de ver
achting die ik voor den douanier ge
voelde die mogelijk een voortreffe
lijk mensch en een brave huisvader
was.
Men kan in ons oude en zieke we
relddeel, waar op een afstand van en
kele honderden kilometers, menschen
elkaar verdringen en men handen en
armen tekort komt, series economische,
politieke, historische en ethnologische
argumenten aanvoeren die tegen het
voortbestaan van landsgrenzen getui
gen. Doch voor mij zal altijd het over
tuigendste bewijs staan geschreven met
de tranen van dit blonde meisje aan de
grenspost van Quévig.
Parijs, 27 December 1946.
SCHEEPSBERICHTEN.
Adinda 27/12 van Poeloe Samboe te
Batavia; Antonia, 28/12 van Singapore
naar Cebu; Corilla. 30/12 van Suez te
Djedda; Coryda. 25/12 van Las Piedras n
Rotterdam; Delft, AmsterdamValparai
so. 1/1 van Guayaquil; Douro, pass.
31/12 Cristobal; Farmsum, Rotterdam
Casablanca, pass, 2/1 Dungeness; Flevo,
1/1 van Guayaquil naar Cristobal; Her
cules. RotterdamValencia, pass. 1/1
Prawlepoint; Melampus. JavaNew York,
1/1 te Aden; Mlrza. 24/12 van Shanghai
te Mlrl; Nieuw Holland, BataviaAm
sterdam, 1/1 te Aden; Odysseus, Genua
Amsterdam. 2/1 van Gibraltar; Oranje,
AmsterdamBatavia, 2/1 te Gibraltar;
Overilsel, BombayVancouver, 1/1 van
Colombo; Pygmalion, 31/12 van New York
te Maracaibo; Svolder, 31/12 van Cura
sao te Barranqullla; Tablnta, Brisbane
Holland, 31/12 te Batavia; Tasman. 31/12
van Sydney te Batavia; Westland. Am
sterdamBuenos Aires, pass. 1/1 Dunge
ness; Zonnewllk. RotterdamBrisbane.
1/1 te Port Kembla.
K.N.S.M. Helder. 80/12 te Kluluk;
Dundee, 1/1 te Gandla; Odysseus. 1/1 v.
Gibraltar naar Holland; Deo Duce, 2/1 te
Kopenhagen; Carlbia 2/1 te IJmulden;
Becky, 3/1 te Rotterdam; Omen. 2/1 te
Amsterdam; Euterpe. 3/1 van Amsterdam
naar Lissabon; Orestes, 2/1 van Rotter
dam naar Dublin; Rita. 31/12 te Antwer
pen; Iris, 2/1 van Gothenburg naar Am
sterdam; Hercules, pass. 2/2 Barry Island.
Mij. „Nederland" Jan Steen, 1/1
Vllssingen gopass.: Poeloe Laut, 31/12 v.
Calicoan naar Manilla; Tabinta, 30/12 te
Batavia; Roepat. 27/12 van Colombo naar
Fremantle; Nwe. Holland. 2/1 van Aden
naar Amsterdam.
Den Pasar, 19 December 1946,
(Van onzen specialen verslaggever)
De meest Westelijke punt van Bali is
een schiereiland, dat Gilimahoek heet.
Hier is Straat Bali slechts vier kilome
ters breed en door de kijkers van onze
marinepost ziet men de geschutsopstel-
lingen van de republiek aan den over
kant. Meer naar het Zuiden ligt voor de
Javaansche kust een Britsch-Indisch
schip, dat in Banjoewangi rijst moet la
den.
Vijf maanden geleden werd vanuit
Oost-Java een inval op Bali op touw ge
zet. In drie opeenvolgende nachten zou
den duizend man worden overgebracht.
De eerste landing was een volledig suc
ces: vierhonderd republikeinen kwamen
ongemerkt op de Balische kust, volledig
uitgerust met wapens, -munitie, medicij
nen, verbandmateriaal en kisten vol pro
paganda, Maar toevallig kwam den vol
genden ochtend een Nederlandsche pa-
rouille voorbij. Na een kort gevecht,
waarbij eenige Javanen sneuvelden, an
deren gevangen werden genomen en de
rest in de bergen en bosschen een goed
heenkomen zocht, werd de expeditie uit
eengeslagen. De tweede ploeg dorst den
volgenden nacht niet meer te landen
toen de afgsproken seinen uitbleven, en
bleef argwanend voor de kust heen en
weer varen, om te nslotte ijlings terug
te keeren toen de op wacht liggende Ne
derlanders het vuur openden en ver
scheidene prauwen in den grond boor
den, Dit was het einde van de eerste
en tot dusver laatste poging om Bali ge
wapenderhand te voegen bij de repu
bliek.
Maar hoewel sinds die eerste dagen
van Juli geen regelrechte inval is geor
ganiseerd, vond ongetwijfeld infiltratie
Dlaats. Daar is weinig aan te doen. De
Nederlandsche marine controleert Straat
Bali volledig.overdag. Maar 's nachts
kan van alles gebeuren,, en het lijdt
geen twijfel of er zUn in de afgeloopen
maanden heel wat republikeinen onge
merkt op Bali geland. Sommigen hun
ner hadden peen. zooals b.v. de vijf ex
tremisten, die met de bovenvermelde
expeditie waren gearriveerd en de ber
gen in waren gevlucht. Toen zij na eeni
ge dagen hongerig naar beneden kwa
men en een dessahoofd om voedsel vroe-
gen werden zij dusdanig volgestopt dat
ze vrijwel bewusteloos neervielen, waar
op de Baliërs hun de wapens afnamen
en aan de Nederlandsche troepen hebben
uitgeleverd. Uw correspondent gebruikte
dezer dagen het middagmaal bij hetzelf
de desahoofd en kan zich het lot dezer
extremisten eenlgszins voorstellen. De
verleiding was inderdaad groot zich te
buiten te gaan!
Het aantal „onderduikers" van Java
moet echter aanzienlijk zijn, want
Bali telt eenige duizenden Javanen
onder zijn bevolking van anderhalf
millioen, die in den regel wel bereid
zijn te -zorgen voor hun vrienden
van den overkant zooal niet uit
pure sympathie voor de republiek,
dan toch uit verwantschapsoverwe-
gïngen en tevens vaak onder bedrei
ging met geweld. Ook tal van Ba
liërs ondergaan de gevolgen van een
vry krachtige Javaansch-republi-
keinsche terreur. Het blijft echter
allemaal „ondergrondsch": de Euro
peesche bezoeker merkt van niets
wanneer hü volkomen veilig over het
eiland toert.
Het was hier. onder den rook van Ja
va, in de schaduw van de republiek, dat
dr. Van Mook gisteren het openings
woord sprak van de conferentie tot vor
ming van den staat Oost-Indonesië, zoo
als de Groote Oost voortaan heeten zal.
Alle deelen van de toekomstige Neder-
landsch-Indonesische- Unie wonen deze
conferentie bij, want behalve de 55 afge
vaardigden der daerah's en de 15 door
benoemjng aangewezen leden van dit
voorloopige Oost-Indonesische parle
ment. zijn er de vertegenwoordigers van
de regeering en die van het algemeen
regeerings-commissariaat voor Borneo
en een twintigtal vertegenwoordigers der
pers. Alle deelen - behalve de republiek.
EEN PIJNLIJK INCIDENT.
Aanvankelijk was gehoopt, dat de re
publiek „waarnemers" naar Den Pasar
sturen zou. Dit ging niet door, maar er
kwamen althans zeven vertegenwoordi
gers der republikeinsche pers. Nauwe
lijks waren deze gearriveerd of het bleek
dat onder de congressisten propaganda
materiaal werd uitgedeeld. Een deel van
deze pamfletten en tijdschriften was van
zoodanigen aard, dat dr. Hoven (tijde
lijk voorzitter in afwachting van de of-
ficieele opening door dr. Van Mook) de
drie journalisten, die hiervoor verant
woordelijk waren, verzocht den volgen
den dag weer te vertrekken. Waarop hun
vier republikeinsche collega's zich soli
dair verklaarden en met hetzelfde vlieg
tuig naar Batavia zijn teruggekeerd.
Dit incident heeft hier een uiterst
pijnlijken indruk gemaakt. In Malino
was destijds iets dergelijks gebeurd, hoe
wel de betrokken journalisten toen niet
werden teruggestuurd. Maar naar aan
leiding juist daarvan was ditmaal uit
drukkelijk aan het republikeinsche de
partement van voorlichting medegedeeld,
dat dergelijke propaganda niet meer kon
worden toegestaan. Zij is niet alleen vol
komen in strijd met letter en geest van
Linggadjati, maar bewijst bovendien dat
de voorlichters der republiek er zonder
linge ideeën op na houden over hetgeen
de meest elementaire beleefdheid tegen
over hun gastheer gebiedt.
De republiek beschreef Malino als
een „sandiwara", een soort poppen
kast. Het zou te betreuren zijn, als
ook Den Pasar als een sandiwara
werd beschouwd. Want hier moet de
eeiBte steen worden gelegd voor dat
nieuwe gebouw, dat Vereenigde Sta
ten van Indonesië heeten zal. Een
gebouw waarin de republiek een der
hoofdpijlers zal zijn, maar waarin
zij toch ook die twee andere pijlers,
Borneo en de Groote Oost, naast
zich zal moeten dulden cn niet blij
vend negeeren kan.
(Van onaen finoncieelen medewerker).
Hoewel er hier en daar symptomen zijn,
die op het tegendeel wijzen, kan. men in
het algemeen nog van een ruime geld
markt spreken, waartoe de nog steeds
voortdurende stijging der bankbiljetten-
circulatie ongetwijfeld meewerkt. Per 23
December ls zij weer met 100 millioen ge
stegen, zoodat ae thans f, 2,7 milliard be
draagt, Weliswaar zijn er bij de stijging
op het einde der maand en vooral op het
einde des Jaars bijzondere factoren ln het
spel. maar ook over een langere periode
ls de stijging toch van zoodanigen om
vang, dat er reden ls voor bezorgdheid.
Wanneer men bi) den bankblljettenomloop
de vrije bank- en 'girosaldi optelt, komt
men tot een bedrag van rond f. 7 mil
liard, ter.wlll de Minister in zijn radio
rede van 13 November 1945 als een nor
male verhouding tusschen geldhoeveelheld
en nationaal inkomen een verhouding
van 1 2 noemde, zoodat op die basis
het nationaal inkomen thans dus oa.
f. 14 milliard zou moeten bedragen.
In werkelijkheid wordt dit nationaal
Inkomen echter op ten hoogste f. 9 mil
liard geraamd, waaruit wel blijkt, dat de
saneering nog ailles behalve voltooid ls.
Men zal nu moeten afwachten welk
deel van den geldsomloop straks zal ver
dwijnen, als de belde vermogensheffingen
betaald zullen zijn, maar het is duidelijk
dat van een geconsolideerde verhouding
tusschen nationaal Inkomen cn gelds
omloop alleen sprake kan zijn wanneer
de regeering ter dekking van haar be-
grootlngstekorten geen beroep op de Ned,
Bank dest Wanneer zij zich daarvan ln
de naaste toekomst zooveel mogelijk ont
houdt en haar geldbehoef ten aan het In
komen der bevolking onttrekt, kan het
niet anders of er moet op de geldmarkt
alleng6 een contractie Intreden, omdat
ook de geldbehoeften van het bedrijfs
leven groot zijn en meer en meer aan
den dag zuilen treden.
Tal van ondernemingen staan voor de
noodzakelijkheid, dat liet bcdrüfsappa-
raat moet worden hersteld en ver
nieuwd, waarmee tlians aanmerkelijk
grootere bedragen gemoeid zijn dan
voorheen.
Zoo zijn bijv. de scherpen twee a
maal zoo duur als vóór den oorlog, zo<
ook al hebben deM.pljen voor een
goede afschrij vj ngspoldtiek gezorgd, daar
door toch niet de gelden vrijgekomen zijn,
welke voor de noodzakelijke vernieuwing
van de vloot zullen moeten worden be
steed, hetgeen er reeds toe geleld heeft
dat men in vele gevallen met den aan
bouw of aankoop van kleinere schepen-
genoegen moet nemen. Trouwens, de be
langrijke prijsstijging van grondstoffen en
materialen doet dn elk bedrijf de behoef
te aan meer bedrijfskapitaal gevoelen,
zoodat zelfs een bedrijf ais dat van Van
Gelder met een vlottend bedrijfskapitaal
van f- 10 millioen, zoodra de mogelijkheid
van groote re voorraad vorming bestaat, op
bankiers een beroep zal moeten doen.
Het ls opmerkelijk, dat zich ln de Ver.
Staten eenzelfde verschijnsel voordoet.
De General Motors beschikt over ca, \'2
milliard middelen, maar heeft toch on
langs 100 millioen preferente aandeelen
uitgegeven en ook andere ondernemingen
zien zich door de nog altijd niet tot staan
gekomen prijsstijging tot uitbreiding van.
kapitaal genoodzaakt. Het heeft de aan-
daoht getrokken dat de deposito's bij de
banken afnemen, in verband waarmede de
grootste twee banken, de Bank of Man
hattan en de Bank of America de deposi
torente reeds met resp, 1/4 en heb
ben verhoogd. De reoente discontover-
hooging in België was een analoog ver
schijnsel en wat zich daar en in- de V.S.
voordoet kan als een aanwijzing worden
beschouwd, dat ook hier de lage rente
stand zonder Inflatoire machtsmiddelen
van den Staat niet lang meer zal aan
houden.
Zelfs een leening met een z.g. gestaf
felde rente, welke na 10 jaar van 3 -tot
3V£ stijgt, is daarom niet in overeen
stemming met de gemotiveerde verwach
tingen.
Niettemin schijnt liet de bedoeling van
den Minister te zijn een leening
met een zoodanig rentetypc uit te ge
ven, waarbij lij) als eenige aantrekke
lijkheid ln het vooruitzicht heeft ge
steld te zullen overwegen of de obliga
ties voor belastingbetaling zullen mo
gen worden gebruikt.
Dit zou voor den beurskoers Inderdaad
een belangrijke steun beteekencn!
PREDII'BEURTEN.
Voor Zondag 5 Januari.
Lelden Doopsgez. Gemeente; 10.30
uur, ds. N. v. d, Zijpp van Rotterdam.
Eglise Wallonne, dix heures et demie, M.
J. Ara ai van Amsterdam. Evang. Luth.
Gemeente: 10.30 uur, ds. J .Ph. Makkink
Nieuw Jaarsd lenstRem. Gemeente:
10,30 uur, ds. de Wijs van Vlaardingen.
Ver. van Vrijz, Herv. (Volkshuis), 10.30
uur, ds, J, F. Kruyt van. Den Haag, Ger.
Gemeente: 10,00 en 5 uur. ds. L. Rljksen.
Chr Geref, Kerk: 10 en 5 uur, ds. Joh.
Jansen. Geref, Kerk (art. 31)10 uur
(Prediker) en 5 uur (Doopsgez. Kerk):
cand Van Gurp van Scheveningen. Vrije
Kath. Kerk St. Bonifaolus (Vreewijkstr.
19): 10,30 uur, gezongen H. Mis. Oud-
Kath. Kerk (Zw. Singel): 10 uur H.
Dienst.
Alphen aan den Rijn Ned. Herv. Kerk:
Julianastraat: 10 uur ds. Lambour; 6.30
uur ds. Stehouwer; Hulpkerk Gouwsluls:
10 uur ds. P, A. Lafeber. Jonathan: 6.30
uur ds. P. A. Lefeber; Hooftstraat:; 10 en
6130 u. de eerw. hr. Neerlngs v. Dordrecht
Oudshoornscheweg10 uur dr. Cannegle-
ter. Martha-Stlcntlng: 10.30 uur ds.
Meijer. Geref. Kerken: Zulderkerk: 10 uur
ds. Bosch; 6.30 uur ds. Mulder. Noorder-
kerk: 10 uur ds. Mulder; 6.30 ds. Bosch.
Hooftstraat; 10 en 6 30 uur d6. J. Hart
kamp. Chr. Geref. Kerk; van Reedestraat:
10 en 6 uur ds. W. BaalJ. Oud Geref.
gemeente: van Mandersloostraat: 9,30 en
4 uur leesdlenst.
Aarlanderveen: Geref, Kerk: 10 uur lees
dlenst; 6.30 ur ds. H. Mool'hulzen.
Benthuizen Ned. Herv Kerk; 9,30 en
6 uur ds, W. Bleshaar. Ger. Gemeente:
9,30 en 6 uur leesdlenst.
Bodegraven Ned, Herv. Kerk: 10 uur
ds. H. Roelofsen (Bediening H. Doop);
6 uur ds. Goedhart van ReeuwJjk, Geref.
Kerk: 10 en 6 uur ds. C. Houtman. Geref.
Kerk (Art. 31): Ohr. Bewaarschool: 9.30
en 5.30 uur ds. Joh. Dam. Evang. Luth.
Kerk: 10 uur ds. D. Sollnger. Geref. Gem.:
6 uur de heer Wijting van Amersfoort.
Evang. Kring Bodegraven: (Hotel van
Haaften)7 uur de heer Jb. Klein
Haneveld.
Boskoop Ned. Herv. Kerk: 9,30 uur.
d6. Snijders; 4,30 uur d6. Van Ieperen
van Katwijk aan Zee. (Jeugddienst). Geb.
„Salvatorl 9,30 uur ds. de Leeuw
J
(doopsbedienlng); Geref. Kerk: 9.30 en
5 uur ds. van der Stoel. Ohr. Ger. Kerk:
9.30 en 4,30 uur, leesdlenst. Rem. Kerk,
Vrijz. Hervormden.: 10 uur ds. Thomsen.
Geref, Gem,: 10 en 6 uur, leesdlenst.
Hazcrswoude (Dorp) Ned. Herv, Kerk
9 en 10.30 uur en 6.30 uur ds. P. L. Klehl.
Geref, Kerk: 10 en 6,30 uur ds. Pol van
Boskoop.
Katwijk aan den Rijn Ned. Herv.
Kerk: 10 en 5 uur ds. W. Oost. Geref
Kerk: 10 en 6 uur ds. H. de Valk.
Katwijk aan Zee Geref, Kerk- 10 en
5 uur ds. - F. Pijlman. Chr. Geref. Kerk;
10 en 5 uur ds. P. v. d. Bijl. Geref. Gem.
(Remisestraat)10 en 5 uur ds. B. van
Neerboe. Geref. Kerk (Art. 31): 10 uur
ds. G. Boerscma; 5 uur cand. Keunlng
van Baarn.
Koudekerk Ned. Her-v. Kerk 10
uur ds. F. G. van Bln6bergen; 11.45 uur
Klnderkerk; 6.30 uur ds. F. G. van Blns-
bergen. Ger. Kerk: 9.30 en 2,30 uur d6.
J. Wolven.
Llsse Ned. Herv. Kerk: 10 en 5 uur
ds. mr. G. A, Alma. Geref. Kerk: 10 en 4
uur prof. dr. J. H. Bavlnck van Utrecht.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4 uur ds. A.
Ponsteln. Geref. Gem.: 10 en 4 uur ds.
A. Verhagen. Oud Geref. Gem.9 30 en
3 uur leesdlenst. Geref. Kerk Art. 31;
9,30 en 4,30 uur ds. Verleur.
NoordwiJkerhout Ned. Herv Kerk: 10
uur ds. D, J. Spaling.
Oegstgeest Ned. Herv. Gem., Groene
Kerk: 10,45 uur ds. G. F. Callentbach.
Pauluskerk: 10 uur de. K. J. Brouwer;
6 uur dr. W. F. Dankbaar. Gebouw Hooge
Morsch: 9 uur de heer J. G. Sierat. Kln
derkerk „Irene": 10 uur mej. G. SchoteL
Geref. Kerk, Maurttelaan10 en 5 uur
ds. Jac. Erlnga. Gebouw Hooge Morsch:
10.30 en 5 uur, ds. M. J. Arotzen. Vrijz.
Herv, Gem.: 10,30 uur ds. J. G. J. van
Iterson.
Oude Wetering Herv. Kerk: 10 uur
ds. v. Roon. Geref, Kerk: 9,30 en 2,30 uur
ds. W. v. d. Bos.
Leimulden Herv. Kerk- 9,30 uur ds.
Veenen. Geref. Kerk: 9,30 en 2,30 uur ds.
C. Moens.
Rijnsburg Ned. Herv. Kerk: 10 uur
dhr. A. v. d. Berg van Valkenburg; 5 uur
ds. J. Jellema van Katwijk aan aan Zee.
Kerkzaal: 10 uur dhr. J. Vink van Kat
wijk aan Zee; 5 uur dhr. v. d. Berg. Ger.
Kerk, Rapenburg: 9,30 uur ds. Post; 6
uur ds. v. d. Linde, Voorhouterweg9.30
uur, ds. v, d. Linde; 6 uur ds. Post. Ger.
Casino. „Kinderen de baas", een
product van de Deensche filmindustrie,
doet ons zien, welk een voorname rol
kinderen hier spelen bij de keus van een
kinderjuffrouw, waarvoor hun vader
die weduwnaar is zich geplaatst ziet.
Pa, die in eerste instantie zijn zinnen
gezet heeft op „de aangebedene zijns
harten", wordt door zijn drie nog jeug
dige kinderen, die daarbij later op zulk
een ongedachte wijze ook den steun van
zijn vrienden ondervinden, gedreven in
de richting van „hun" kinderjuf, die
niet alleen hun leidsvrouwe wil zijn,
maar bovenal op waardige wijze de
plaats van een moeder wil innemen.
Het kinderoog, dat in de meeste geval
len zeer scherp ziet, blijkt ook nu goed
gezien te hebben, want na vele kostelijke
verwikkelingen bezwijkt „Pa" voor den
aandrang van zijn kroost en moet ook
hij tot de erkenning komen, dat zijn
kinderen het inderdaad bij het rechte
eind hebben gehad. Een gezellige film,
waarbij vooral het spel der kinderen en
het optreden van het Deensche omroep-
jongenskoor genoemd dienen te worden,
In het voorprogramma trof ons vooral
het filmisch zoo uitstekend geslaagde
jaaroverzicht 1946.
Trianon. Deanne Durbin ln het
walsende Keizerlijke Weenen! Kan men
zich vroolijker, genoeglijker en meeslee-
pender combinatie voorstellen?
Natuurlijk hoort Deanne Durbin over
al thuis waar gezongen wordt, maar het
is een bijzonder goede vondst geweest,
haar ditmaal als Oostenrijiksch boerin
netje verzeild te laten raken in de dan
sende stad, waar zij al den eersten dag
in een serie komische verwikkelingen
verstrikt raakt, waarin een levenslustige
jongeman, wiens hartstocht uitgaat naar
de wals, een niet onbelangrijke rol
speelt. Hoe een zoekgeraakte compositie,
een vermeende aanslag op den keizer,
een polltie-inval en een audiëntie aan
het hof leiden tot hereeniglng van het
eenvoudige meisje en ha-ar om beurten
gelukkigen en recalcitranten minnaar,-
dat alles is verhaald met een geestdrift,
die gedragen wordt door de onsterfelijke
wals en de onweerstaanbare zang van
Deanne Durbin. Jammer dat- zelfs in
deze sfeer het Amerikaansche swing-
bloed af en toe kruipt waar het beslist
niet kan gaan!
Rex brengt de?e week de pra"chtlge
operettefilm „De lila domino", waarin
de hoofdrollen op voortreffelijke wijze
vertolkt worden door Michel Bar tiet en
June Knight. Een film uit het land van
de Donau, vol vroolfjkheid en waarin
men volop kan genieten van prachtige
muziek, zang en dans. Een Jong land
eigenaar is door dobbelen zoo goed als
al zijn bezittingen verloren, geeft echter
bij zijn thuiskomst een groot feest voor
dc inwoners van het dorp. Hier maakt
Kerk (Art. 31) Vllethof: 10,30 uur en 5,30
uur ds. J. v. d. Zwaag van Buitenpost.
Chr. Ger. Kerk: 10 uur en 5 uur ds. N.
Brandema.
Sassen helm Ned. Herv. Kerk: 10 en
5 uur ds. Krijkamp. Geref. Kerk: 9,30 en
5 uur ds. Kuiper. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 uur ds. Visser. Necl. Prol, Bond; 10,30
uur de heer Verhagen van Oud'-Beljer-
land.
Voorhout Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds. E, J. Beker.
Voorschoten Ned. Herv. Gemeente
(Dorp)10,15 uur d6. H. P. Fortgens
(Doopsbedienlng)5 uur ds. H. P. Fort-
g<ens. Ned. Herv. Gcm. (Rijndijk)10 u.
de heer P. Drijver ven Den Haag. Ger.
Kerk: 10 en 5 uur ds. J. C. Houtzagers.
Vrljgem, Ger, Kerk (Art. 31), Leldsche-
weg 41; 10 en 5 uur ds, C. v. d. Jogt.
Wassenaar Ned. Herv. Kerk, Dorps
kerk: 10 uur dr. H. J. Houders; 5 uur ds.
W. van Wyngen. Kievietkerk: 10 uur ds.
W. van Wijngen. Geref. Kerk, ZUllaan
10 en 5 uur ds. M, P. Ferlnga. Bloem-
camplaan: 10 en 5 uur ds» G. van Duinen.
Ned. Prot, Bond: 10 uur prof. dr. G. H.
Seveneter, Lelden.
Woubrugge Ned. Herv. Kerk: 9.30 en
.30 uur ds. G. W. K. Hugenholtz. Geref.
Kerk: 9.30 en 6.30 uur ds. W. van der
Meulen. Ned. Prot. Bond: 7.00 uur ds. W.
Muilwijk van Zwammerdam.
Ned. Herv. Kerk Aangenomen naar
Hellevoetsluls G. de Leeuw te Sleeuwijk.
Naar Sluipwijk (toez.) A. Baars. cand. te
Gorlnchem, die bedankte voor Aalst en
voor Nederhemert (toez.).
Beroepen te MeerssonValkenburg G.
F. A. Karstens te Gulpen.
Bedankt voor Tholen C. J. v. d. Graaf
te Nijkerk.
Geref, kerken Aangenomen naar
Heerenveen (vac. A. A. Leenhouts) W.
Kreuzen te Scheemda.
Geref. kerken naar art 31 K.O. Be
dankt voor Rouveen C. Stam te 2e Ex-
loërmond.
hij kennis met een meisje, dat heimelfjk
uit het pensionaat is gevlucht, aan het
feest deelneemt en weer spoorloos ver
dwijnt. Hij vertrekt naar Boedapest en
om aan geld te komen verkoopt hy zUn,
liefste bezit, zijn renstal. Het geld ver
deelt hij onder zijn vrienden en op een
gemaskerd bal verspelen zij weder alles.
Hij ontmoet echter het verdwenen
meisje als „De lila domino". Veel ver
wikkelingen doen zich nog voor. Uitein
delijk komt alles in orde en het „happy
and" ontbreekt niet.
Lldo. Hoe de Fransche spoorwegen
sabotage pleegden in oorlogstijd, wordt
duidelijk uiteengezet in „La Batallle du
rail", tot stand gekomen in samenwer
king met den Nationalen Raad van
Verzet. Een film, mede getuigenis afleg
gend van den enormen haat der Fran-
schen tegenover hun onderdrukkers.
Deze. te Cannes bekroonde rolprent is
suggestief, omdat zij in pakkende beel
den zulk een volkomen getrouwe afspie
geling der werkelijkheid lijkt te bieden.
Eerst geschieden de sabotagedaden in
het klein, maar zij groeien uit tot groote
aanslagen op transporttreinen, terwijl
ten slotte een trein, welke een serie
tanks naar het front te Normandië zal
vervoeren, derailleert en onder donde
rend lawaai in den afgrond stort. Dit is
wel het hoogtepunt van deze film, welke
talrijke impressies geeft van de duizend
en-een-manieren, waarop de vijand op
sllnksche wijze om den tuin geleid werd.
Spannend ls ook het oogenblik, waarop
de zes gijselaars- gefusilleerd worden,
treffend en droevig het neerschieten
van den man op den voorgrond, die zijn
eigen ©inde schot voor schot voelt na
deren, als anderen aan hem voorafgaan.
De film speelt zich van het begin tot
het slot af op- en rond de stations, op
en rond de locomotieven,
Het spel, waaraan ook talrijke spoor
wegmannen als figuranten deelnamen,
is overtuigend. Dc kracht van het on-
dergrondsche verzet in Frankrijk spreekt
hier op even overtuigende wijze. Eerst
als de oorlog voorbij ls, rijden de trei
nen weer normaal: chaotische onregel
matigheid maakte plaats voor regel
maat. Een be vlagde trein met juichende
passagiers is daarvan ten slotte het
triompheerend symbool!
Luxer. Ook het „onaannemelijke"
kan interessant zijn en boelend. En zoo-
als een roman ons pakken kan, alle
onwaarschijnlijkheden ten spijt, zoo
schenkt ook de film „Always in my
heart" ons ontspanning en voldoening.
Wat doet trouwens dit wat sentlmen-
teele verhaal er toe als er een jeugdige
ster is als Gloria Warren, temeer als
dat goed acteerende rneiske bovendien
nog een gouden stem heeft, welke die
van Deanne Durbin evenaart! In
trouwe: hoeveel enthousiaste film-be
wonderaars zouden de hand op het
hart en de oogen dicht naar waarheid
kunnen getuigen dat zij verschil weten
tusschen het jubelend gezag van Gloria
en van Deanne? Deze film is overigens
niet eenzijdig zooals zoo dikwijls bij dit
soort, want er zijn, naast Gloria, zeer
veel andere acteurs en actrices en te-
gader bespelen zij vooral het stramien
van den humor op bepaald weldadige
wijze. Kay Francis is één der hoofdper
sonen uit deze film. Het was voor de
eerste maal na den oorlog dat wij haar
weer zagen op het doek, maar er is fei
telijk niets veranderd. Wat ouder na
tuurlijk, maar nog altijd Ietwat senti
menteel en nochtans boelend en over
tuigend.
BIJZONDER GERECHTSHOF.
De winkelbediende J. v. Dllk uit Bo
degraven heeft zich voor het Bljz. Ge
rechtshof te verantwoorden gehad, ln
verband met zijn hulpverleening aan den
vlland ln den bezettlngstild. Tegen hem
werd door den adv. fiscaal drie Jaar ge
vangenisstraf geëlscht. Het Hof heeft
verdachte veroordeeld tot drie Jaar ge
vangenisstraf met aftrek van preventief.
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
Tot f. 2000 boete was J. M. S. te Zoc-
terwoude door den tuchtrechter veroor
deeld, wegens overtreding der prijsvoor-
schrlften. In hooger beroep vorderde de
Officier thans vermindering der boete tot
f. 500 of 2 maanden hechtenis. De poli
tierechter veroordeelde conform dien
elsch.
HAAGSCHE RECHTBANK.
De schoenmaker W. C. H. R. te Hllle-
gom heeft zich voor de rechtbank te ver
antwoorden gehad wegens diefstal, waar
voor tegen hem tien maanden gevangenis
straf met aftrek van preventief te "en
hem werd geëlscht. De rechtbank heeft
verdachte veroordeeld tot acht maanden
gevangenisstraf met aftrek van preventief.
