Het vredesverdrag met Duitse hland
De visie van prof. mr. P. S. Gerbrandy
Het Indische drama is niet
beëindigd
WEERBERICHT
Met een enkel woord
85ste Jaargang
LEIDSCH
VRIJDAG 3 JANUARI 1947
No. 25972
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3,30 per 3 maanden; 26 cent-s per week
Telefoon Directie en Administratie; 25041
Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
De kleine Naties.
De diplomatieke correspondent van
Reuter verneemt van bevoegde zijde te
Londen, dat het rapport over de proce
dure voor de behandeling van het
Duitsche vredesverdrag dat door de
plaatvervangers der vier ministers van
Buitenlandsche Zaken, die op 14 Jan.
in Londen bijeen komen, moet worden
goedgekeurd, hoofdzakelijk zal hande
len over de rol, die kleine geallieerde
landen bij het ontwerpen van de uitein
delijke vredesvoorwaarden zullen spelen.
Voort-s zal het rapport van de plaats
vervangers der 4 ministers de Duitsche
vredesregeling op een plan brengen, ge
lijk aan dat voor de eerste vijf vredes
verdragen. hetwelk door de conferentie
der Groote Drie te Moskou in December
1945 bereikt werd. Het voornaamste be
sluit op die conferentie was, dat de raad
van ministers van Buitenlandsche Za
ken in feite de vijf eerste vredesverdra
gen zou opstellen en dat op de teksten
teruggekomen zou worden, nadat deze
door de Parijsche vredesconferentie wa
ren behandeld.
De plaatsvervangers der vier ministers
voor Duitschland moeten een rapport
voorbereiden, waarin staat aangegeven
of deze gang van zaken over het alge
meen voor Duitschland moet worden
aangehouden of dat China en enkele
Europeesche geallieerden zooals Polen,
België, Nederland, Denemarken en Tsje-
cho-Slowakije mogen meewerken aan
het werk der groote mogendheden, wan
neer dit het stadium van voorbereiding
der feitelijke ontwerpen heeft bereikt.
Het besluit inzake het aandeel, dat
kleinere mogendheden mogen hebben in
het opstellen van het Duitsche vredes
verdrag zal door de vier ministers van
Buitenlandsche Zaken der Groote Vier,
aan de hand van het rapport van hun
plaatsvervangers, te Moskou genomen
worden.
Deze procedure-kwestie houdt geens
zins verband met het recht der kleine
mogendheden om hun zienswijzen aan
de plaatsvervangers te Londen kenbaar
te maken.
ZONE-POLITIEK.
Een woordvoerder van het Amerikaan-
sche militaire bestuur in Duitschland
heeft verklaard dat ingeval het door de
vier bezettingsmogendheden opgestelde
plan ter vaststelling van het peil der
Duitsche industrie het succes van het
program voor den uitvoer van de ver
eenigde Britsch-Amerikaansche zone in
gevaar zou brengen, de Britsche en Ame-
rikaansche autoriteiten zich niet langer
gebonden zouden achten om zelf het in-
dustrieele peil van hun vereenigde zones
vast te stellen.
De woordvoerder achtte dit niet in
strijd met de overeenkomst van Potsdam,
omdat een der voornaamste bepalingen
hiervan is. dat Duitschland in zijn eigen
onderhoud zal kunnen voorzien. HJj be
schreef de overeenkomts tot economi
sche samensmelting van de Britsche en
Amerikaansche zones, die gisteren in
werking is getreden, als bedoeld om „het
moreel en physiek uithoudingsvermogen
van de Duitschers op te voeren".
Op de vraag, of het papiergeld, dat
uit de Sovjetrussische zone naar de Wes-
tersche zone zou zijn overgebracht, het
economische leven aldaar zou ontwrich
ten, antwoordde de woordvoerder, dat
het Westen een veel grootere hoeveel
heid papiergeld zou moeten absorbeer en,
indien de economische eenheid van de
vier zones bereikt zou zijn.
DE ONTWAPENING
DUITSCHLAND.
VAN
Naar men van de zijde van het Ame
rikaansche militaire bestuur te Frank
fort verneemt, zal een commissie, waar
in de vier bezettende mogendheden zul
len zijn vertegenwoordigd. 6 Januari be
ginnen met een onderzoek naar de vor
deringen, die bij de ontwapening van
Duitschland worden gemaakt.
Het is de bedoeling te beginnen met
een inspectie-reis door de Russische zo
ne, maar de tijd hiervoor is nog niet
vastgesteld.
De strijd in Vietnam.
De Fransche minister van Kolo.iiën
Moutet, is thans van Leclerc op weg
naar Hanoi. Generaal Saigon is daar ge
arriveerd en zal zich naar Haipnong
begeven.
Sporadische aanvallen der Vietnamee-
sche troepen zijn afgeslagen.
WOROSJILOF VICE-PRESIDENT
VAN SOVJET-MINISTERRAAD.
Radio Moskou maakt bekend, dat
maarschalk Worosjilof benoemd is tot
vice-voorzitter van den ministerraad der
Sovjet-Unie.
39-JARIGE „BABY" OVERLEDEN.
Volgens Reuters correspondent te Sal-
ford (Lancashire) heeft een stedelijk
gezondheidsofficier te Salford bij Man
chester een lichamelijk gezonden man
aangetroffen in den leeftijd van 39 jaar,
die in 30 jaar zijn huis niet heeft ver
laten, nog nooit een auto heeft gezien
en van kindsbeen af behalve met zijn
moeder met geen levend wezen heeft
sproken. De aandacht van den genees
kundigen dienst was op dit huis geval
len, omdat de aldaar wonende 97-jarige
oude vrouw in dagen de melkflesschen
niet naar binnen had gehaald. De gor
dijnen waren dicht, zware grendels op
de deuren en de kamers alleen door
kaarsen verlicht, Henry Cooper, een vol
wassen man, zat neergehurkt in een
hoek van de keuken en zette verschrikte
oogen bij het zien van andere levende
wezens dan zijn moeder. Hij sprak
alleen babytaai, kon zichzelf niet aan-
kleeden en niet zonder hulp eten. Het
bleek, dat zijn moeder, die zoo zielsveel
van hem hield, dat zij hem niet met de
buitenwereld in aanraking wilde bren
gen. hem gedurende 30 jaar met een
Iepen had gevoed. De 39-j.-man-baby, na
den dood van zijn moeder ontdekt, is
thans 9 weken na haar eveneens ge
storven.
NAAR EEN KOOPVAARDIJSTAKING
IN ENGELAND?
Volgens de Daily Mail dreigt een con
flict tusschen de nationale unie van zee
lieden en haar grootsten concurrent, den
.Bond van koopvaardij", naar aanlei
ding van de closedshop-kwestie tot een
staking te zullen leiden, welke de koop
vaardij van Groot-Brittannië lam zou
leggen. De „Bond van de koopvaardij"
zou namelijk van plan zijn dit jaar een
massa-staking te organiseeren in het ka
der van een campagne tegen een ,.clo-
sed-shop"-overeenkomst tusschen de
reeders en de nationale unie van zee
lieden.
Deze campagne is geopend met een
massa-vergadering te Liverpool, waarop
een vijfhonderdtal zeelieden van alle
rangen en branches accoord ging met
den eisch van den bond om „bevrijding
van de tyrannie van de vakvereenigir.g"
en wantrouwen uitsprak in de functio
narissen van de nationale unie. De ver
gaderden richtten een waarschuwing tot
de reeders, dat zij een crisis zouden ver
haasten wanneer zij in het conflict tus-
schenbeide zouden trachten te komen.
VLIEGEND FORT VERONGELUKT.
Het Vliegende fort B 17, dat van IJs
land op weg was naar Schotland, is ver
ongelukt, Er waren vijf man aan boord,
waarvan er vier met parachutes zich
wisten te redden. De vijfde, de piloot,
nog niet gevonden, hoewel ook hij als
laatste het vliegtuig per parachute zou
verlaten. Men is naar hem op zoek.
Later wordt ook zijn redding gemeld.
Wederom militaire acties.
TE PADANG.
BEVEL „STAAKT HET VUREN"
Volgens een offieicelen Nederlandschen
militairen woordvoerder heeft de plaat
selijke commandant der T.R.I. te Padang
liet bevel „staakt het vuren" aan de
troepen gegeven.
Dit bevel was op 29 December Ingetrok
ken naar aanleiding van de radiorede
van Generaal Soedirman van 26 Decem
ber De Necberlandsche commandant was
hiervan niet op de hoogte gesteld. De
volgende twee dagen werden besprekin
gen gehouden, doch deze moesten zon
der resultaat onderbroken worden. De
Republlkelnsche bevelhebber deelde den
Nederlandsohsn commandant mede, dat
de Republlkelnsche troepen het gebied
binnen de demarcatielijn niet voor 31
December te 24 uur zouden verlaten. Hier
op werd hem medegedeeld, dat de Neder
landers na dit uur tegen de Republikei
nen geweld 2ouden gebruiken.
Den volgenden dag werden bJJ militaire
acties te Medan tusschen 11 en 16 uur
twee Nederlanders gedood en vjjf ge
wond, terwijl 1 Clüneesch burger even
eens werd gedood.
Volgens den Republlkeinechen burge
meester van Palembang had1 de dagorder
van Soedirman "van 26 December on
gunstig resultaat op den aügemeenen
toestand en ook op de houding van den
Republlkeinschen commandant van Su
matra, generaal Soekardjo.
Sinds Nieuwjaarsdag zijn gevechten uit
gebroken tusschen Nederlandsche en Re
publlkelnsche troepen, terwijl het con
tact met den Indbnesischen leider verbro
ken ls. De Nederlandsche verliezen be
dragen in totaal 3 dooden, drie zwaar- en
twes liohtgewonden, terwijl ongeveer 80
Indonesiërs gedood' of gewond zijn.
Uit Batavia, Bandoeng, Semarang en
Soerabaja worden eveneens militaire
acties gemeld,
AANKOMST GEÏNTERNEERDEN
TE BATAVIA
Gisteren is weder een groep van 450
geïnterneerden uit het Klampok-Kamp
(midden Java) te Batavia aangekomen.
Onderhoud met dr. Van Mook
en Sjahrir.
ZAL SPANNING OPKLAREN?
Dr. Van Mook heeft heden verklaard
het waarschijnlijk te achten, dat de
gevaarlijk gespannen militaire atmos
feer op Sumatra spoedig weer zal op
klaren.
Gisteravond heeft dr. Van Mook een
bezoek gebracht aan Sjahrir. waarbij zij
den huidigen toestand volledig bespra
ken. Naai' dr. Van Mook mededeelde,
had hun onderhoud op vele punten op
heldering gebracht. Dr. Van Mook zoo
wel als Sjahrir verzekerden, dat zij niet
het voornemen hadden de bestandsover
eenkomst te laten varen en beiden spra
ken ook den wensoh uit, dat de huidige
spanning zoo spoedig mogelijk zou wor
den weggenomen. Dr. Van Mook was
verder van meening dat dit een gunsti-
gen invloed zou hebben op de meening
in het binnenland tegen den tijd, dat
het ontwerp-accoord van Linggadjati in
het K.N.IP. (voorloopig Repuiblikeinsch
parlement) zal worden behandeld. Zoo
wel dr. Van Mook als Sjahrir vernacht
ten. dat het K.N.IP, het aocoord zal
aanvaarden.'
Dr. Van Mook verklaarde verder, dat
de wederopbouw niet eerder kon aan
vangen, voordat de van conflicten ver
vulde atmosfeer geheel was opgehel
derd. Aan den anderen kant sprak
hy echter de meening uit, dat de hui
dige gevechten werden veroorzaakt
door ongeregelde Indonesische elemen
ten, die door Soedirman's onlangs ge
houden radiorede in aanzienlijke mate
waren opgehitst.
BESPREKINGEN MET
SOEDIRMAN.
Republikeinsche kringen hebben heden
in verband met het onderhoud tusschen
dr. Van Mook en Sjahrir verklaard, dat
als gevolg van dit onderhoud de Repu
blikeinsche minister van Defensie, mr.
Amir Sjarifoedin, hedenochtend uit Ba
tavia naar Djogja vertrokken is om met
den opperbevelhebber van de TJR.I., luit.
gen. Soedirman diens radiorede van 26
December te bespreken.
Men verwacht, dat de Republikeinsche
regeering binnen enkele dagen een ver
klaring zal uitgeven om dt uitwerking
van Soedirman's rede te verzachten.
Deze kringen hebben voorts medege
deeld, dat dr. Van. Mook er gisteravond
in heeft toegestemd de gebouwen in
Buitenzorg, welke op 23 December door
Nederlandsche militairen waren overge
nomen, weer aan de Republikeinen over
te dragen. Ook zullen de Republikeinen
worden hersteld in het burgerlijk be
stuur van Buitenzorg, hoewel de func
ties zullen worden vervuld door andere
personen, dan ten tijde van het plaats
grijpen van de incidenten in functie
waren.
MINISTER VAN BOETZELAER
NAAR BRUSSEL.
Besprekingen inzake Duitsche
vraagstukken.
Officieel wordt medegedeeld: Het ligt
in de bedoeling van den minister van
Buitenlandsche Zaken, mr. W. C. G. H.
baron van Boetzelaer vaii Oosterhout*
eert kort bezoek te brengen aan Brussel
voor het voeren van besprekingen met
zijn Belgischen ambtgenoot, o.m. in
verband met de houding van beide lan
den ten aanzien van het Duitsche vraag
stuk,
Naar het A.NP. verneemt, zal mi
nister Van Boetzelaer heden naar Brus
sel vertrekken. Verwacht wordt, dat hij
as. Zondag van dit bezoek terugkeert.
OOSTENRIJKSCHE VOORSTELLEN
INZAKE VREDESVERDRAG.
Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat Oostenrijk aan de Sovjet-Unie om
lijnde voorstellen heeft gedaan inzake
de te Moskou door den raad van minis
ters van Buitenlandsche Zaken te be
spreken vredesvoorwaarden. Oostenrijk
zou bereid zijn om in vijf jaar tijds het
meerendeel der goederen, welke door de
Sovjet-Unie als voormalig Duitsch
eigendom worden beschouwd, van de
Sovjet-Unie terug te koopen.
AMERIKAANSCHE
VERDEDIGINGSBASES.
De commissie voor marineaangelegen
heden in het Amerikaansche Huis van
Afgevaardigden heeft „volledige rech
ten" van de Ver. St. op eilanden in den
Stillen Oceaan, die door andere leden
van de V.N. in bezit, of in mandaat ge
houden worden, geëischt. De commissie
noemde: een van de Admiraliteitseilan
den (bestuurd door Australië). Espiritu
Santo (Nieuw Hebriden, die door Frank
rijk en Engeland gezamenlijk worden
bestuurd), Noumea (Nw. Caledonië,
Frankrijk) en Guadalcanal (Solomons-
eilanden. Engeland). Zij werden be
schreven als „schakels in den keten van
onze veiligheid" en volgens de commis
sie. waren de huidige bezitters van deze
eilanden niet In staat ze te verdedigen.
Tevens behooren de Ver. St, naar het
oordeel van de commissie „ten minste
domineerende controle te hebben over
de vroegere Japansche mandaateilan
den: Marshalleilanden, Carolinen, Ma-
rianen en Aizoe en Bonin".
BELANGSTELLING VOOR CANADA.
Gisteren opende het bureau van de
Canadeesche regeering, waar immigran
ten, die voldoen aan de normen voor
immigratie, hun vergunning hiertoe
kunnen verkrijgen, in Den Haag zijn
poorten.
Voor het bureau, dat gevestigd is in
het gebouw van de Canadeesche ambas
sade aan de Sophialaan te 's-Graven-
ha-ge, hadden zich reeds velen opgesteld,
terwijl ook in den loop van den dag de
adspirant-immigranten bleven toestroo-
men.
Naar men ons mededeelde moeten de
immigranten een relatie in Canada op
geven, die er voor instaat, dat de land
verhuizer zichzelf kan verzorgen., en niet
ten laste van Canada ko nt.
Het is niet waarschijnlijk, dat alle
adspirant-immigranten het zoover zullen
brengen, dat zij het praedicaat „adspi-
rant" kunnen schrappen
OPNIEUW INGAANDE VORST.
De Bilt verwacht tot morgen:
Invallende en daarna langzaar;
toenemende vorst. Matige, later i-tf*
delijk krachtige, wind tusschen ZV,|.
en- Oost. .Overdrijvende wolkenvil-
den. Geen sneeuw van beteekenis.
Skymaster in brand? Neen, een nieuwe
start-techniek met jet-propulsion! De
viermotorige DC-4 vrachtvliegtuigen van
de American Overseas Airlines zijn
tegenwoordig uitgerust met raket-instal
laties, 'die worden ingeschakeld bij den
start, nadat de vier motoren (te zamen
5800 p.k.) het toestel reeds een snelheid
van 170 KM. per uur hebben gegeven.
Wanneer dan de 1500 p.k. van de „jets"
worden ingeschakeld, stijgt de snelheid
scherp, zoodat het toestel in totaal
slechts een korte startbaan noodig heeft.
Tijdens de vlucht blijven de jets in
werking, waardoor de gemiddelde snel
heid aanzienlijk hooger ligt dan de
vroegere snelheid van deze toestellen.
Het eerste vrachtvliegtuig, dat deze
nieuwe proef uitvoerde, vervoerde tien
ton bananen van Mexico City naar New
York, dat is 3140 KM., en het werd
zoodoende een recordvlucht voor een
vrachtvliegtuig ten aanzien van deii af
stand (3140 KM.) zonder tusschenlan-
ding en ten aanzien van de snelheid
(ruim 300 KM per uur), die ook onge
bruikelijk hoog was voor deze categorie.
De jets, gelijkend op 90 cM. lange sta
len flesschen, wegen ieder ruim 90 kg.
en zijn geladen met kalium per-chlo-
raat, dat met benzine en zuurstof tot
ontbranding wordt gebracht. De vier jets
zijn onder den romp tusschen de vleu
gels aangebracht.
Scherpe aanvallen op
Van Mook's politiek.
Prof. mr. P. S. Gerbrandy heeft gis
teravond voor de radio over beide zen
ders, in zijn hoedanigheid van voorzit
ter van het „Nationaal Comité hand
having der Rijkseenheid" gesproken
over: „De ernstige toestand, waarin wjj
ons bevinden na en in verband met het
resultaat der debatten in de Tweede
Kamer over Linggadjati".
DE PERMANENTE STAATSGREEP.
Aan deze rede ontleenen wijHet
Nationaal Comité wil dat zijn actie
wordt gevoerd met geestelijke wapenen.
Het blijft, ondanks de beslissing in
de Tweede Kamer, ons goed recht, zoo
zeide spr. om gemotiveerd vol te hou
den, dat onze constitutie door daden
der regeering bedreigd en aangetast
wordt. Tegen die aantasting ons ver
zetten is plicht; „wij hebben het be
nauwend gevoel, alsof wij reeds maan
denlang ons in een permanenten staats
greep bevinden, waarbij tegen het
echte vaderlandsch besef des volks
in, een richting wordt gevolgd en da
den worden gepleegd, die allerminst
de instemming des volks bezitten".
Spr. meende, dat noodig is het ver
krijgen van een politiek nopens Ned.-
Indië, waarachter heel het volk zich
stellen kan en stellen wil. „Het dra
ma is niet beëindigd door de beslis-
TREINBOTSING TE LONDEN
IN DE MIST.
Gisteravond heeft in het Oosten van
Londen in dichten mist een treinbotsing
plaats gevonden, waarbij vijf personen
om het leven zijn gekomen en een zes
tigtal werd gewond. Een sneltrein uit
het Liverpoolstreet-station liep namelijk
op het achtergedeelte van een stilstaan-
den trein op een halteplaats, waar juist
passagiers aan het uitstappen waren.
Een aantal wagons van den stilstaanden
trein werd in elkaar geschoven. De red
dingswerkzaamheden werden zeer be
lemmerd door den mist, daar op som
mige plaatsen niet verder dan een me
ter zicht was.
sing der Tweede Kamer. Ons wacht
een reeks van gebeurtenissen, ontstel
lend verrassende misschien, een reeks
van beslissingen ook, die, al is het
laat, tot herziening van het beleid
zullen nopen".
„Er is ongetwijfeld in de Tweede Ka
mer een streven openbaar geworden
Linggadjati terug te persen binnen de
omheining van de grondwet.
Het aangaan van een wederzijdsche
verbintenis met de Republiek Indonesia
is in wezen grondwetsverandering. Het
schept uit eigen grondgebied eerst een
staat, dien onze grondwet niet kent en
gaat dan met dien staat een binding
aan, welke de grondwet niet toelaat.
Dit is, als voor deze wijziging niet voor
af den voorgeschreven weg wordt ge
volgd en dat wil de regeering juist
niet een dubbele schennis der grond
wet".
BINNENLAND.
De gemeente Utrecht telt thans
183.000 Inwoners.
- Te Zaandam hebben inbrekers uit
het kanto- r van het Beheersinstituut een
brandkast gestolen, welke een bedrag van
ruim f. 4.000 bevatte,
Prins Bernhard heeft het bescherm
heerschap aanvaard, va/n den Nederland
schen interna■ttomailen kamploenendag van
postduiven, welke 4 en 5 Januari ln een
der Jaarbeursgebouwen te Utrecht zal
worden gehouden. Men verwacht een in
zending van tm duizend postduiven.
Als eerste prijs is uitgeloofd een medaille
door Prinses Juliar. geschonken.
Met ingang van 1 Januari ls benoemd
tot oommlssaris van politie te Vlisslngen
de heer C. van der Mark, thans waarne
mend commissaris. De staking van zijn
voorganger, den heer A. O. F. W. C de
Gasinjet. is zonder verdere maatregelen
opgeheven en daar hij inmiddels den pen
sioengerechtigden leeftijd heeft bereikt, is
hem eervol ontslag verleend.
Het vervoer van Uei-aardappelen is
verboden. Voorloopig zullen alleen zand-
aardappslen geen veenaardappelen
voor consumptie-doeleinden worden aan
gevoerd.
Toen de korporaal J v. B., uit de
Ripperda-kazerne te Haarlem. Nieuw
jaarsdag van Den Haag naar zijn garni
zoen terugreisde, is bii Lelden door een
onbekende zijn rugzak meegenomen.
Naar wil vernemen ligt het in de
beaoeling den bootdlenst Vlisslngen
Harwich van" de maatschappij „Zeeland"
begin Mei <t.s. tc herstellen..Hiermede zal
het passagiers- en vrachtverkeer tus
schen Engeland en Nederland nagenoeg
op vooroorlogsch peil zijn gebracht.
Zooals men weet .bestaat pp liet oogen-ning 4e 'SLgg,
blik nog slechts de nachtdienst Hoek
van HollandHarwich.
Een Nederlandsch officier, kapitein
W. Nagel, behoorende tot de Nederland
sche Intendance te Singapore, is op Cey
lon doodgeschoten door een man, die
hem om geld vroeg.
Het Haarlemsche tribunaal heeft
den vroegeren radio-omroeper J. de Vis
ser, die tijdens de bezetting zijn functie
heeft uitgeoefend bil den Nederlandschen
omroep, nadat hij door deReichsrund-
funk, waar hij voorheen werkzaam was,
aan deze instantie was uitgeleend, veroor
deeld tot lnterneerlng tot 10 Mei 1949.
Visser had tijdens de bezetting o.a. re
portages gehouden van de installatie van
prof. Westra en andere S.D.- en W_A.-
gebeurtenissen.
BUITENLAND.
In officieele kringen te Ottawa ver
klaart men. dat Canada zloh solidair zal
verklaren met elk besluit, dat het ver-
eenigd koninkrijk en de V.S. betreffende
standaardisatie van wapenen eventueel
zullen nemen.
De Oostenrliksche minister van fi
nanciën, dr. Zlmmermann, heeft een
verdrag met de VB. onderteekend, waar
door de Oostenriiksche eigendommen in
de Vereenigde Staten gedeblokkeerd zul
len worden.
De minister van oorlog in de voor
malige Azerbeldzjaansche regeering. ge
neraal Kabiri, ls door een militair ge
rechtshof ter dood veroordeeld.
Heeden te dertien uur plaatselilken
tijd is te Tokio een ongewoon sterke
aardbeving waargenomen. De mogelijk
heid bestaat, dat dit nog een nawerking
was van de onlangs voorgevallen aardbe
ving.
Professor Oltfhant. deskundige op
het gebied van atoomenergie, heeft te
Adelaide verklaard, dat naar zijn mee-
gehelm van den atoombom zal bezitten.
Verder deelde hil mede, dat een pond
uranium hetzelfde vermag als 1500 ton
steenkolen.
Een der twee groote vakvereeni
gingsverbonden der Vereenigde Staten, de
A.F.L.. gaat een Europeesch bureau op
richten. Het doel is toe te zien op het
Europeesoh programma voor na-oorlogsch
opbouwwerk. Voorts wil men afgevaar
digden naar internationale conferenties
zenden en het contact met onafhanke
lijke Europeesche vakvereenlglngen on
derhouden. Ook wil men de nieuwe vak
bonden in Duitschland en Oostenrijk
steunen.
Het bureau zal gevestigd worden in
Brussel. Genève of Londen.
Dit Jaar voor het eerst zal een sov
jetrussische flottille walvlschvaarders
naar de Zuidpoolzeeën vetrtrekken. De
flottille bestaat uit een basisschip, dat
14493 ton vet en balein kan bergen en
acht Jagers van 350 ton,
Onbekend geb ven personen hebben
te Longton (Staffordshire,'' Engeland),
een Joodschen winkel geplunderd en op
de deur een briefje achtergelaten, waarin
o ja. stond: „Wanneer de Joden Engel-
schen kunnen beschieten en geeselen, zul
len wij het zelfde doen met hen. Weg
mefc de Joden. Dit ls slechts een begin".
GandM is zdjn wandeltocht langs de
dorpen van het overwegend Mohamme-
da-ansche gebied van Oost-Bengalen be
gonnen. HIJ wil 26 dorpen bezoeken.
De Zweedsche autoriteiten zijn van
plan honderd-mlllloen kronen te beste
den aan een nieuwe uitrusting van ate
haven van Stockholm, zoodat deze in
staat zal zijn den uitvoer naar de Sovjet-
Unie, volgens het onlange gesloten ver-
dnas, te verwerken. Er zal* kantoor- en
woonruimte voor een groot aantal Sovjet-
Russische controleurs gereed gemaakt
worden.
ZONDE EN AVONTUUR.
Prof. Gerbrandy zeide vervolgens dat
tegen de principes, neergelegd in de be
ginselverklaring van het Nationaal Co
mité z.i. werd en wordt gezondigd en
zette uiteen, op welke wijze de grond
wet gewijzigd kan worden.
„Wat gaat er, ondanks het streven
van prof. Romme in en met Ned.-Indlë
gebeuren als het in de motie omschre
ven beleid voortgang heeft?" zoo vroeg
spr. zich af en hij beantwoordde deze
vraag:
„Men gaat in den zadel helpen de in
de zonde van het Japansche fascisme
ontvangen en in de ongerechtigheid
van terreur geboren Republiek. Zij zal
heerschen over de bewoners van Java,
Sumatra, Madoera, officieel. Of men
die structuur al camoufleert met een
pseudo-grondwettelijke gevel, verandert
niets aan het feit, dat men het be
staande koninkrijk denatureert.
De daad, welke aan deze Republiek
officieel macht en gezag gaat verlee-
nen met alle daaraan verbonden con
sequenties, wordt niet grondwettig
door in een motie te zeggen, dat ze
grondwettig moet zijn. Men negeert
eventjes alle groepen en strevingen,
die daarvan niets moeten hebben. Men
waagt 85 procent der bevolking van
NecL-Indië aan dit avontuur.
Onze soldaten zullen dit dubbelzin
nig bedrijf mede moeten uitvoeren, op
dat met hun hulp deze Republiek uit-
monde in den quasi-niet souvereinen
staat, de Ver. Staten van Indonesië".
„Onze grondwet, wordt nu gewijzigd
niet door 5 millioen, ook niet door 150,
ook niet door 67 of 51 Nederlanders,
maar in werkelijkheid door één Ne
derlander. Die eene Nederlander
is Hubertus Johannes van Mook,
die misschien meent, dat het
zoo moet, maar in wiens hart zeker
onze constitutie, die ons nog dierbaar
is, niet leeft".
DE KONINKLIJKE REDE.
„Èr wordt in de laatste dagen met
veel woorden en begrijppen gesold.
Maar waarmee het ergst gesold is, dat
is met de radio-rede van H.M. de Ko
ningin, uitgesproken op 7 December 1942
Aan dit staatsstuk is o.a. voorafge
gaan een voorstel van dr. Van Mook,
hetwelk neerkwam op het presenteeren
van een groote verandering van de
structuur des Koninkrijks in vrij con
crete vormen. Nochtans handhaafde dat
ontwerp de eenheid des Rijks. Natuur
lijk, want niemand, ook niet de Javaan
Pangeran Soejono, minister zonder por
tefeuille ln ons kabinet, wilde in 1942
aan die eenheid tornen.
Maar het kabinet stelde dit voorstel-
Van Mook terzijde. Het kabinet over
woog n.l. dat wij niet het recht hadden
in een tijd, dat bijna alle Rijksorganen
waren verlamd, op ons gezag een nieuw
statuut van het Koninkrijk als plan
van ons' uitgaande, ook al had het mis
schien goede kwaliteiten, aan de open
baarheid over te geven. Daarom be
perkten wij ons opzettelijk tot de radio
rede van 7 December 1942. Die in ge-
reserveerden vorm perspectieven open
de, maar de concrete staatsvormen vol
ledig ter beslissing liet aan de bestaan
de Rijksorganen. In de Koninklijke re
de is dat uitdrukkelijk uitgesproken.
ZELDZAME MISLEIDING.
Thans wil men het Rijk vcrdeelen
door een contract met een pseudo-
republiek aan te gaan. Men verdedigt
die verdecling met een beroep op de
Koninklijke radio-rede, die n.b. doel
bewuster die eenheid stelde dan een
terzijde gesteld plan van dr. Van Mook
van 1942, dat de Rijkseenheid ook
principieel handhaafde. Dit is wel
zeldzaam misleidend".
„Men dacht indertijd aan een staats
organisatie waarin ook in Ned.-Indië
de volken én groepen hun eigen zaken
behartigen, natuurlijk met inachtne
ming dier regelen, die alleen een staat
werkelijk opbouwen. Toch ook zooda
nig dat een gezond nationaliteitsgevoel
dienstbaar gemaakt werd aan dien op
bouw. Ik ben overtuigd, dat achter dat
ideaal het geheele Nederlandsche volk
staat, dat daar het aanknoopingsount
voor een echte nationale politiek ligt.
Het verschil begint pas als het gaat
over den weg, die daarheen leidt.
Spr. zette vervolgens uiteen, dat de
Koninklijke rede de Rijkseenheid in
den van ouds gevestigden en in de
grondwet wortelenden zin bp het oog
had".
DE FOUT VAN V. MOOK.
Dr. Van Mook heeft op bepaalde
gebieden groote verdiensten; ik denk
o.a. aan de onderhandelingen met de
Japanners in 1941. Maar hij heeft,
met name in de laatste 2 jaren, ge
toond niet te zijn een Nederlander, in
wien van nature werkt düt zintuig,
hetwelk grondwet en wet. aanvoelt als
barrière tegen machtsoverschrijding
en willekeur, welke eerst voor enke
len, dan voor duizenden, in het eind
voor de rechtszekerheid, de vrijheid
en veiligheid van millioenen fataal
zou worden".
„De weg, door de twee laatste kabi
netten. ook door het huidige, onder
voorgaan van dr. Van Mook bewandeld,
voert hoe langer hoe verder weg van
het pad der Koninklijke rede van 1942".
„Wat mij het zwaarst weegt is dit,
dat de weg die het kabinet bewandelt,
een totaal andere is dan die welke is
aangeduid in de Koninklijke rede en
dat daarom de politiek van het kabinet
voert tot gevolgen, welke in flagranten
strijd zijn met wat in 1942 met vooruit-
zienden blik is gesteld".
„Uit het hart van ontelbare vader
landers rijst de kreet omhoog: liggen
daarvoor Doorman en de zijnen op
de bodem der Java-zee, zijn daarvoor
in 5 bittere jaren hier en in 3 nog
bitterder jaren giftds de zwaarste of
fers gebracht, sturen wij daarvoor on
ze soldaten naar Indië, moeten wij
daarin berusten?"
„Onzen gezant van Franco wegroe
pen en Soekarno tot heerschappij bren
gen, wie snapt van dat beleid nog iets?"
„Waarvoor is het noodig op dit oogen-
blik, alsof de dood u op de hielen zit,
alle staatsorde dooreen te werpen en
in der haast een nieuwe In elkaar te
flansen?"
ANGST VOOR DE REPUBLIEK.
„Daar roept een eerdere, belangrijker
taak, het banditisme, de plundering, de
criminaliteit in Java en Sumatra steekt
den kop op, groeit. Ja, heel iets anders
groeit,, dat wat u zoo goed kent uit de
bezetting: de benauwenis der ziel voor
de macht, die geen recht kent, de doo-
delijke vrees voor de terreur.
De angst voor de Republiek giert
door de steden en dorpen van Java
en Sumatra. En meer dan hier onder
de bezetting neigen de zwakken tot
zwichten. Bevrijding van die benau
wenis, dat is onze eerste taak. Daar
voor zijn onze soldaten daar.
Laten ze die taak vervullen met eere.
Blijft gij daarom staan op de bres om
het Ned. Volk wakker te schudden en
wakker te houden, tot allen weteai
waarom het gaat, totdat in de Ned.-
Indische bajert eindelijk, de vaste con
stitutionele hénd de leiding heeft".