H.M. de Koningin op Oudejaar:
Optimistischer klanken van
dr. L. J. M. Beel
Ernstige situatie te Medan
„Moge 1947 een gulden jaar worden!"
Dr. v. Mook„Geweld kan soms noodig zijn"
WEERBERICHT
Met een enkel woord
85ste Jaargang
DONDERDAG 2 JANUARI 1947
No. 2597J]
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Pouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week
Telefoon Dlrectlo en Administratie; 25041
Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
Dringend beroep op
naistenliefde en hulp
H.M. de Koningin he "1 op Oudejaarsvond de volgende radiorede gehouden:
„Landgenooten,
Het is niet mijn bedoeling, vanavond een Oudejaarsrede te houden, om de
rekening op te maken van de gebeurteissen van-het afgeloopen jaar. Nu gij
voor de laatste maal in 1946 om den miselyken haard zijt geschaard of
misschien ver hier vandaan in eenzaaniieid naar mij luistert wil ik, op deze
wijze bij u binnentredend, een enkel woord tot u spreken van gemoed tot
gemoed.
Allereerst dan mijn hartelijke wens hen voor het nieuwe jaar. Moge het u
veel brengen waarvoor gij nu of latr dankbaar kunt zijn Mijn wcnschen
strekken zich uit. van de vervulling vai de meest eenvoudige behoeften des
levens tot de goederen van de hoogse geestelijke waarde. Het zijn wenschen
voor uw huiselijk geluk en een hechfcn familieband, voor een groeiende saam-
hoorigheïd als volk, voor levensblijhed en arbeidsvreugd, wenschen vooral voor
beschaving van geest en gemoed.
Onzen rijksgenooten in het Westelij:
halfrond wensch ik toe de spoedig
vervulling, eerst van het binnen «e
huidige Grondwet bereikbare en daar»
wat pas na Grondwetswijziging kn
worden tot stand gebracht, opdat de
zelfstandigheid uw deel worde, war-
naar velen uwer zoo vurig verlangen m
welke voor allen een gelukkige toekorst
moge openen.
Mijn gedachten gaan uit naar Ino-
nesië, waar velen uwer nog zoo zwar
worden beproefd. Moge het nieuwe >ar
de nieuwe rechtsorde naderbij brenen,
waarvoor van verschillende zijden alle
krachten worden ingespannen en vlke
allen ten goede moge komen, iederzijn
rechtmatig aandeel brengende in de
geestelijke en stoffelijke welvaart.
Thans wend ik mij tot allen het
•moederland.
Wij leven in de overgangsjaren naar
den vrede. Vanzelfsprekend is onsden-
ken en hande.'en gericht op eei zoo
spoedig mogelik ontkomen aan e el
lende, waarin de oorlogsjaren ons heb
ben gedompelc, op een voor de toe:omst
veilig stellen Van onszelf en de »nzen.
Hoe prijzerrwaard de inspannhg is,
waarmede wij dit trachten te verezen-
lijken, zij bringt groote gevarei met
zich.
TEGEN EIGENBILANG.
Velen vergeen te spoedig vat zy
doormaakten zijn zoo vervud van
eigenbelang en leven zoo in zichzel-
ven gekeerd dat oog, oor nich hart
meer opcnsüat voor het lied van
anderen, voc den grooten mod, stof
felijk, maar vooral geestelijk waarin
soms de jaaste buren «rkceren.
Vraagt gij i»oit wel eens af,waar het
meisje is geleven, dat ieder veertien
dagen trou\ onopvallend «u onge
kend, de bnkaarten thul bracht
voor uw zoó. die ondergeddten was?
Wat is er in den jongemm gewor
den, die mc verachting vm gevaar
voor eigen Ivcn u. ongeziei, geregeld
de illegale Iaden thuisb acht, uit
welker inhod gij weer nieiwen moed
putte' en hoo op de uiteirdelijke be
vrijding? Zi. gij niet al te spoedig
vergeten de chanddaden uit de con-
centratiekamen, die de «delsten en
besten uit os volk ondergingen en
die gruwelijbr waren dan wat de ge
schiedenis oit heeft gekend?
Geeft gij uer rekenschap van, dat
de verbitteringvan vele jongeren voort
komt uit misifcnning en achterstelling,
welke een gev zijn van het niet willen
of kunnen be ijpen van hun moeilijk
heden en ger ïtvaardigde verlangens?
Schijnt het sc niet of velen de oogen
sluiten voor leed van de oorlogswe-
duwe en haaronge kinderen, die dag
in, dag uit hennerd worden aan het
gemis van maiin vader, voor den nood
van hun vrien uit Indië, of van hen,
die in dit landelf moesten evacueeren
en enkel het vee lijf nog konden red
den?
Hebt gij verird u in te denken en
te verplaatsen jhet leed en het gemis
van al deze broers en zusters?
En ook gij, oj-illegale werkers, her
innert gij u vopende uw goede voor
nemens in tydejan grooten nood, toen
gij uw kamerad beloofdet, dat, mocht
\hun iets overkom, voor hun vrouwen
cn kinderen gorgd en goed gezorgd
zou worden, niellleen materieel, maar
vooral ook geestjk?
EEN EERESCHULD.
Landgenoot In-c vrees, dat er
scheidsmuur w t opgetrokken
schen velen uw
stane schokken
een
tus-
en hen, die de door-
steeds niet te boven
zijn gekomen, zedit al ooit gebeuren
zal. Ik vergeet bbij niet de goede en
verblijdende uitkeringen van hen, die
geheel openstaa*/oor al dit leed en
voor wien geen pQite te groot is om
troost en verzacing te brengen Met
waardeeripg gedt ik in dit verband
den arbeid der Achting 19401945.
Vrienden echter; och een organisatie
als de stichting, Imen het gevoel van
verlatenheid, vai^i een hoek staan,
wegnemen. Dat ^nen wij slechts als
volk in zijn gehêdoor te zamen de
verantwoordelij khè er voor op ons te
nemen. Laten wifris onze eereschuld
bewust blijven
ZET HA8 EN HUIS OPEN!
Ik doe allereerstïi dringend beroep
op hen, die verantw-delykheid dragen
en op posten staanfear geholpen kan
worden.
Mij tot alle landjooten wendend,
vraag ik voor veröt en gemis, voor
geestelijken cn stoffelijken nood de
deuren van hart en huis en eigen
kring open te zetten. Tracht hen, die
in en door den oorlog geleden heb
ben, in den diepsten zin des woords
te begrijpen en mede te voelen wat er
in hen leeft. Laat hen beseffen, dat
zij een vaste plaats, een vrienden-
plaats hebben in het midden van on
ze volksgemeenschap.
Thans wend ik mij tot de oudstrijders
in het binnenlandsch verzet. Laat u
niet ontmoedigen en wanhoopt niet
wanneer gij het doel, waarvoor gij hebt
gestreden, nog veraf ziet. Het komt er
thans op aan, dat datgene, waarvoor gij
in het verzet pal hebt gestaan, in en
door het geheele Nederlandsche volk
wordt verwezenlijkt en het is daarom
noodzakelijk, dat gij ook nu nog, ieder
op zijn plaats, de idealen, gekoesterd in
uw strijd, blijft uitdragen. Groote idea
len worden niet in één jaar bereikt.
Laat u niet tot daden verleiden en
prikkelen, die uzelf slechts schade kun
nen brengen en die een geest ademen,
waartegen juist uw gevallen makkers
gestreden hebben, toen zij hun leven
gaven voor recht en wet. Slechts zóó
blijft gij tróuw aan den geest van het
verzet.
GELOOF, HOOP EN LIEFDE.
En ten slotte wend ik mij tot u. die
na den oorlog vereenzaamd in het
leven zijt achtergebleven en door de
traagheid des harten, ook van wie u
omringen, vaak zoo radeloos gestemd,
wanhoop in u voelt opstijgen.
Uit vele brieven, die ik in den loop
van dit jaar heb ontvangen, weet ik hoe
moeilijk uw teven is door verdriet en
liefdeloosheid. Gij zijt echter niet ver
laten. Goddaik kloppen er in ons volk
nog liefhebbende harten voor u. In deze
tijden van onust en onzekerheid, die
zoowel in als i o uiten ons vaderland hun
invloed doen ^voelen, gaat wat u drukt
ook aan mij liet voorbij.
Ook ik heb mijn sombere oogenblik-
ken, wanneer ik zooveel liefdeloosheid,
leed en verwarring om mij heen zie.
Maar neen. wij komen van het Kerst
feest en nemen daarvan mede geloof,
hoop en liefde, maar de liefde het meest.
Die liefde, die nimmer wanhoopt en
steeds klaar staat om vertrouwen te
schenken. Laat ons elkander in het
nieuwe jaar een kans geven en vertrou
wen schenken en ook in dit opzicht het
voorbeeld volgen, dat Christus ons geeft.
Voorwaar, óan zal veel mogelijk zijn,
dat thans onnogelyk schijnt."
De nieuwe bonnen
Voor de tweede helft van de 1ste pe
riode 1947 5 t/m 18 Jan.) geeft elk der
volgende bonnen: recht op het koopen
van;
BONKAARTEN KA, KB. KC 701
(strook No. 2)
55'—1 Brood: 800 gram brood.
55—2 Brood 400 gram brood.
55—1 Boter: 125 gram boter.
55—2 Boter: 125 gram margarine of
100 gram vet.
55—3 Boter: 250 gram margarine of
200 gram vet.
55—1 Melk: 4 liter melk.
55—2, 553 Melk: 3 liter melk.
55—1 Vleesch 100 gram vleesch.
55—Vleesch 300 gram vleesch.
55—1 Algemeen 200 gram kaas.
55—2 Algemeen 1 ei.
55—3 Algemeen 500 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 1000 gram jam, stroop enz.
55—lb Reserve 1600 gram brood
55—lc Reserve 800 gram brood.
BONKAARTEN KD, KE 701
(strook No. 2)
56—1 Brood: 800 gram brood.
56—1 Boter: 250 gram boter.
56—2 Boter: 125 gram margarine of
100 gram vet.
56—1 Melk: 12 liter melk.
56—1. 56—2 Vleesch: 100 gram vleesch.
56—1 Algemeen 100 gram kaas.
562 Algemeen: 1 ei.
55—3. 564 Algemeen: 250 gram sui-
ken boterhamstrooisel enz.
of 500 gram jam, stroop enz.
56—ld Reserve 800 gram brood.
56—le Reserve 600 gram bloem of kin
dermeel (niet uit rijst bereid).
TABAKSKAARTEN ENZ.
T 65 2 rantsoenen tabaksartikelen.
V 66 200 gram chocolade en/of suiker
werken.
X 65 2 rantsoenen tabaksartikelen.
X 66 100 gram chocolade en/of suiker
werken.
BONKAARTEN MA, MB. MC. MD 701
(strook No. 2)
554 Brood 800 gram brood.
554 boter 250 gram boter,
554 Margarine 250 gram margarine
of 200 gram vet,
554 Melk: 5 liter melk.
554 Vleesch 300 gram vleesch.
555 Vleesch 100 gram vleesch.
554 Kaas: 200 gram kaas.
554 Suiker: 250 gram suiker, boter
hamstrooisel enz.
of 500 gram jam, stroop, enz.
Voor de week van 12 t/m 18 Januari
zullen nog bonnen worden aangewezen
voor bloem, koffie, thee, cacao en tabak.
De bonnen van de strooken No. 1 der
toeslagkaarten voor byzonderen arbeid
en voor a.s. en jonge moeders MA, MB,
MC en MD 701 zijn na 5 Januari niet
meer geldig. De bonnen dezer toeslag-
kaarten hebben, zooals bekend, een gel
digheidsduur, welke gelijk is aan dien
van de overige genummerde bonnen.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 3 Januari a.s. worden ge
bruikt, met uitzondering van de bon
nen voor vleesch en melk, waarop eerst
met ingang van Maandag 6 Januari a.s.
mag worden gekocht.
De niet aangewezen bonnen van
strook No. 1 kunnen worden vernietigd.
BONAANWIJZING VOOR
PETROLEUM.
Zij, die in het bezit zijn van kaarten
voor 'petroleum voor kookdoeleinden of
verlichting kunnen gedurende Januari
op onderstaande bonnen dezer kaarten
de daarachter vermelde hoeveelheden
petroleum koopen.
Kaarten UA 611: bon A 09 t/m A 12
4 liter per bon.
Kaarten UB 611: bon B 05 t/m B 06
4 liter per bon.
Kaarten UC 611: bon C 03 4 liter
Kaarten UD 611: bon D 06 en D 07
5 liter per bon.
LIQUIDATIE EN OPBOUW'.
Ter gelegenheid van de jaarwisseling
heeft minister-president dr. L. j. M.
Beel een radio-rede gehouden, waarin
bil er op wees. dat het afgeloopen jaar
er een van groote beteekenis was voor
ce geschiedenis van Nederland en de 1
vereld.
Het eerste jaar, dat wij van het begin
tDt het einde konden besteden aan de
lquidatie van den afschuwelijken oor
logstijd. die achter ons ligt en aan den
cpbouw van een nieuwe samenleving.
Zóó diep heeft de oorlog de grond
vesten van onze welvaart en van de wel
vaart van de wereld aangevreten, zoo
ciep en hecht ook zal een samenleving
noeten worden gefundeerd, dat zoowel
ée liquidatie als de wederopbouw een
lingen tijd zullen behoeven, een tijd.
vaarin een periode van éen enkel jaar
rauwelijks als graadmeter der verbete
ring kan dienen. Te minder nu het_gaa
orn het eerste volle Jaar na de bevri)
ding.
j pj p.i.p Snpkawa Ai afEevaardgde van Bali (links) en Nadjamoe-
nTSne Malewa afgevalrdigde van zSd Celebes (rechts) tijdens de con-
feKiSe van Denpasar gesprek met L. Griswold van de New York
WIJ ZIJN VOORUIT GEGAAN!
Een jaar geleden vielen de eerste tee
kenen van herstel reeds te onderkennen
en in den loop van 1946 hebben die tee
kenen zich bevestigd, versterkt en ver
meerderd.
Wij zün in 1946 vooruit gegaan. On
ze rantsoenen en onze winkels, ons
schoeisel en onze kleeding, onze indu
strie, onze landbouw, ons verkeer, on
ze uitvoer en de inzet van onze arbeids
kracht. getuigen er van, zij het dan
ook. dat \pel te wenschen is overge
bleven.
Weliswaar moeten wij ons op het
oogenblik ten behoeve van het behoud
onzer oude en van de winning van
nieuwe afzetgebieden nog veel ontzeg
gen. Deze ontzegging is echter -winst
omdat zij gericht is op het openhouden
van de arbeids- en levensmogelijkheid
van ons volk in de toekomst. Wie het
geheel van ons economisch bestel op dit
oogenblik vergelijkt met dat van een jaar
geleden, kan zich niet aan de conclusie
onttrekken, dat verbetering is ingetre
den. Het leven is economisch beter ge
worden in Nederland. De mensch leeft
echter niet van brood, van economisch
welzijn alleen. Ten allentljde en alom
ter wereld wegen de dingen des geestes
zwaarder dan stoffelijken rijkdom. Ook
wij hebben dat ondervonden. Schrede na
schrede zet de regeering verder op den
weg. dien zij in haar progTam heeft uit
gestippeld, den weg naar sociale zeker
heid en rechtvaardigheid. Daartoe is
het noodig, dat de overheid zich niet te
snel terugtrekt van haar bemoeienis op
velerlei terrein.
DE VRIJE BURGER.
Dit beteekent geen willekeur, want in
den democratischen staat leeft de over
heid onder de conrole van de vertegen
woordiging des volks. Juist op dit punt
hebben wy in 1946 een zeert belangrijke
stap voorwaarts gezet.
Bij den aanvang van dit Jaar hadden
wij nog geen gekozen parlement en geen
regeering gevormd naar een uitspraak
van het volk. Dit jaar heeft ons volk
tot drie maal toe naar de stembus ge
voerd Al onze democratische colleges
in gemeenten, provincies en rijk zijn
thans wederom rechtstreeks gekozen en
weerspiegelen duidelijk den wil van het
Nederlandsche volk. Dat beteekent. dat
de regeering nu nauwkeuriger dan ver
leden jaar weet wat het parlement wil
en het parlement weet wat het volk wil.
TIJDELIJKE OP.ARENGEN.
De Bilt verwacht tófiorgenavond
Zwaar bewolkt met iele tijdelijk;
opklaringen, plaatselieenige neer
slag, aanvankelijk afrende, later
weer toenemende wii voorname
lijk tusschen ZuidweSn Zuidoost.
Temperatuur om het-iespunt.
Waarschuwing voor t verkeer.
In den nacht van Iderdag op
Vrijdag, vooral in het brd-Oosten
van het land, op vele P.tsen glad
de wegen.
binnenland.
Een ongewoon verschijnsel deed zich
dezer dagen in het heuvelgebled ten
Noorden van Bandoeng voor. toen. kort
na een regenbuitje, op verschillende
plaatsen hagel viel. Er is geen schade ge
meld-
In tegenwoordigheid van de nabe
staanden. van de wethouders, van den
gemeentesecretaris, van gemeenteraads
leden en andere belangstellenden, is
Dinsdagmiddag in de hall van het Rot-
terdamsche raadhuis door burgemeester
Oud een gedenksteen onthuld ter nage
dachtenis van de ongeveer 120 gemeen
te-ambtenaren. die als slachtoffer van
den achter ons liggenden oorlog zijn
gevallen
Op 'den laatsten dag van het jaar
ls voor het eerst na de bevrijding een
IJslandsch schip, geladen met stukgoed,
de haven van Rotterdam binnen gevaren.
Te Wageningen ls de 51-jarige sto
ker A. Aberkrom. bij het losspringen
van een retort, door het deksel aan het
hoofd getroffen, waardoor hij op slag ge
dood werd
In de Dinsdag gehouden zitting
heeft mr. Van Kleffens afscheid geno
men van den Veiligheidsraad.
buitenland.
Het Brltsche ministerie van buiten-
bij de besprekingen te Moskou over
Dultschland. Viscount Hood zal plaats*
vervanger van Bevln voor Oostenrljksche
zaken ziln.
Paul de Lesseps. de 63-jarige zoon
van graaf Ferdinand de lesseps. ontwer
per van het Suez-kanaal, ls. aldus de
Parijsclie politie, gearresteerd, beschul
digd van verstandhouding met den vij
and. O.m. zou hij met de nazi's onder
handeld hebben over den verkoop van
zijn rechten op het Suez-kanaal en olie
velden. die hij in de buurt van Alexan-
drette (Turkije) bezat
De officieele overdracht van de En-
gelsche kolenmijnen aan den Staat heelt
gisteren te Londen plaats gehad.
Tengevolge van de beslissing van
het personeel der nationale maatschappij
van buurtspoorwegen en van dat der
„Compagnie des tramway de Charleroi",
den arbeid op 1 Januari neer te leggen,
ls de Belgische provincie Henegouwen
van alle tramverkeer verstoken.
Te Luik zal in Juni 1947 een Jaar
beurs worden gehouden.
Groot-Brlttannlë zal bil de Spaan-
sche regeering een eisoh tot schadever
goeding ten bedrage van enkele mil-
lloenen ponden sterling indienen wegens
schade aan Brltsche schepen geduren
de den Spaanschen burgeroorlog.
Eind Januari zal te Minden (West-
falen) een Interzonale handelsconferen
tie plaats hebben. Dultsche deskundigen
Uit de BritschAmerlkaansche en sovjet-
Jandsche zaken deelt mede. dat Sir Wil- russlsche zones zullen dan de mogelijk-
11am Strang, politiek adviseur van den heden van productie en uitruil van goe-
opperbevelhebber in Dultschland, be- deren tusschen de betreffende zones be
noemd ls tot plaatsvervanger van Bevln 1 studeeren.
Met ingang van 1 Jan. zullen Dult
sche autoriteiten belast worden met het
algeheele bestuur van den Brltschen
sector van Berlijn. Slechts één officier
zal als vertegenwoordiger van den mili
tairen gouverneur ln den sector ach
terblijven
Het Witte Huis heeft bekend ge
maakt. dat Carroll Louis Wilson een 36-
jarlge Ingenieur, tot algemeen leider van
de Amerlkaansche commissie voor de
atoomenergie is benoemd.
Autoriteiten van de Amerlkaansche
legerluchtmacht hebben officieel bekend
gemaakt, dat met de R.A.F. een overeen
komst ls gesloten voor voortzetting in
vredestijd van de samenwerking in oor
logstijd op het gebied van de leiding,
krijgskunde, uitrusting en research.
Dr. Konrad Adenauer, de voorzit
ter van de Chrlstelijk-Democratlsche par
tij in de Brltsche zone heeft te kennen
gegeven, dat geen lid van zijn partij een
vredesverdrag zal onderteekenen. waarin
de Oder-NUsse-linle (de tegenwoordige
Westgrens van Polen) erkend moet wor
den.
De orde van verdienste (order of
the merit), de hoogste Brltsche onder
scheiding, \is door koning George toege
kend aan John G. Winant, gedurende
den oorlog ambassadeur der Vereenlgde
Staten ln Engeland en aan den premier
van Zuid-Afrlka. veldmaarschalk Jan
Smuts.
Een vliegtuig van de Iraaksche
luchtmacht is bil Habbanila neergestort.
De piloot en vier Inzittenden ziln gedood.
Uit Wierbaden wordt gemeld, dat een
vliegtuig ls neergestort en verbrand, waar-
bil de Amerlkaansche piloot met vrouw
en dochtertji om het leven zijn gekomen, i
De Nederlandsche militaire woord
voerder meldde Dinsdag een ernsti
ge ontwikkeling in de militaire si
tuatie te Medan. De republikcin-
sche delegatie van de commissie
voor uitvoering van de bestands-
voorwaarden heeft het Nederland
sche hoofdkwartier te Medan ervan
in kennis gesteld, dat zy alle be
staande overeenkomsten, die met
betrekking tot de demarcatielijn op
7 December waren gesloten, opzeg
de op grond ran dc beslissing van
de gemengde bestandscommissie te
Batavia dat „nieuwe defensie-maat
regelen niet geoorloofd waren".
De militaire woordvoerder voegde
aan zijn mededeeling toe, dat de
overeenkomst bc -effende de demar
catielijn met volledige instemming
van de republikeinsche delegatie
gesloten was.
Dr. J. J. van de Velde, politiek ad
viseur van de Ned.-Indische regeering
op Sumatra, verklaarde in aansluiting
hierop, dat aan Nederlandsche zijde al
les was gedaan om de overeenkomst,
welke door Sjarifoedin en Oerip onder
teekend was, na te leven, doch dat de
republikeinsche militaire leiders haar
voortdurend saboteerden. Thans is met
een telefonische mededeeling van kolo
nel ,Sitompoel van Siantar, die even
eens mede-onderteekenaar is geweest,
de overeenkomst geschonden zonder
eenigen redelijken grond.
In verband met deze ontwikkeling
heeft men de bevolking van Medan ge
adviseerd in huis te blijven.
Er wordt verder nog het volgende ge
meld:
Te Medan overschreed op 28 Dec. een
Nederlandsche patrouille bij vergissing
stand gekomen, dat nauwe samenwer
king met de Staten-Generaal zoekt en
Op grond daarvan is een kabinet tot
die samenwerking is zienderoogen, van
dag tot dag nauwer geworden.
Dat beteekent in wezen, dat onze
samenleving meer en meer wordt
doortrokken van de atmosfeer der
democratie, dat is die atmosfeer waar
in ieder, ook de eenvoudigste man
ad|mt als een ray burger.
NEDERLAND BEWEES
GOEDEN WIL.
Een bijzonder hoofdstuk in de geschie
denis van oorlogsliquidatie en welvaart
herstel biedt de ontwikkeling van onze
verhoudingen tot onze overzeesche ge-
biedsdeelen. Gij kent het doel waarnaar
de regeering streeft.
H.M. de Koningin heeft het genoemd:
in beide volken den wil en het vermogen
te herstellen tot eensgezind en vrijwillig
samengaan. Stellig: er is geen sprake
van dat wij dit doel reeds hebben be
reikt. Ook het thans aangebroken jaar
zal de voortdurende inspanning en de
uiterste voorzichtigheid vergen van de
genen, die er zich aan wijden.. Doch het
valt niet te ontkennen, dat 1946 ons
vooruit heeft gebracht in zooverre, dat
het de mogelijkheid heeft verruimd om
in wederzijdsch vertrouwen gezamenlijk
constructief werk te verrichten.
De Engelsche troepen hebben het In
dische grondgebied verlaten en wij heb
ben de bescherming van de Nederlanders
en Indonesiërs in die gedeelten waarover
wij in feite gezag uitoefenen, geheel in
eigen hand.
Verledenjaar werden onze betrekkingen
tot bepaalde gedeelten van het rijk over
zee nog beheerscht door een geest van
wantrouwen en vijandschap. Nederland
heeft thans daden gesteld, offers ge
bracht. die deze sfeer moeten doen wij
ken voor een sfeer van onderling ver
trouwen en samenwerking.
Nederland heeft zijn goede wil be
wezen. Daardoor staat het sterker dan
verleden jaar ook in den kring der
volken. Met meer recht nog dan ver
leden jaar mag Nederland thans van
de volken overzee een gclyke eerlijke
bereidheid vragen om samen te bou
wen aan het nieuwe staatsverband
waarin het voor allen, ook voor onze
gebiedsdeelen in het Amerikaansche
werelddeel goed zal zyn te leven.
Al met al zie ik derhalve in ver
schillende opzichten een langzame
maar zekere opgang in 1946 naar het
doel. dat de regeering zich heeft ge
steld, cn ik voel my gedrongen al de
genen, die daartoe meewerkten, den
hartgrondigen dank der regeering te
betuigen.
ONZE GEESTELIJKE NOOD.
Laten wij ons niet verhelen, dat de
moeilijkheden in 1947 niet geringer zul
len zijn dan in het voorbijgegane jaar.
De arbeid zal ons echter gemakkelijker
vallen, omdat het leven dragelijker is
geworden. Wij moeten nu den blik hoo-
ger richten, wij moeten het oog weer
openen voor de dingen des geestes. Wij
moeten ernst gaan maken met de be
strijding van den geestelijken nood,
waarin ons volk verkeert. Met name de
idealen van de jongeren moeten aan bod
komen - die idealen, die verder reiken
dan de materieele welvaart.
Meer nog zullen wy de hulp der
kerken, der maatschappelijke organisa
ties, met name der jeugd-organisaties,
behoeven, om, met inzet van alle
krachten, ons volk in 1947 op een hoo-
ger geestelijk en zedelijk levensniveau
te brengen. Dat is tot een inniger
waardeering van het huisgezin, als de
grondslag en de kern van iedere ge
zonde samenleving, ook van de onze.
Dat is ook tot een grooter besef van
eenheid en tot een sterker streven naar
een goed staatsbestel. Nederland bezin-
ne zich in 1947 op deze dingen; ook op
zyn plaats tusschen de volken, in welk
verband spr. de betere betrekkingen met
België memoreerde.
DICHTER BIJ ONZE IDEALEN.
Een gulden jaar moge dit worden voor
ons land. voor ons Vorstenhuis voor ens
volk. Een jaar, waarin wij dichter bij
onze idealen komen, dat is ten slotte
dichter bij hem. die alle ware idealen
zijn leven ingiet en die het jaar 1947
tot een zegenrijk nieuwjaar voor u allen
moge maken.
(de voorloopige demarcatielijn in den
Zuidwestelijken sector. Ofschoon Ne
derlandsche militaire autoriteiten on
middellijk contact zochten met een re-
publikeinschen liasion-officier en met
den republikeinschen burgemeester van
Medan, terwijl zij de fout toegaven en
maatregelen tegen de overtreders toe
zegden, werd toch door gewapende
benden een aanval in dezen sector in
gezet. De Nederlandsche posten wer
den 2 uur lang met .geweren, mitrail
leurs en mortieren beschoten, waarbij
bovendien van Indonesische zijde voor
het eerst van artillerie gebruik werd
gemaakt. Alle pogingen om door be
middeling van republikeinsche officie
ren en den burgemeester van Medan
de verhitte gemoederen te bedaren, wa
ren vergeefsch.
Toen de mortiergranaten in de
Chineesche wyk neerkwamen, be
sloot het Nederlandsche militaire
commando 's avonds om half 11 te
genmaatregelen te nemen. Dc Ne
derlandsche artillerie vuurde twee
maal. waarop dc tegenpartij na 3Va
uur het vuren staakte. Aan Neder
landsche zijde werden geen verlie
zen geleden. De verliezen aan repu
blikeinsche zijde zyn nog niet be
kend, doch naar verluidt zyn vele
Indonesiërs gewond, omdat hun
mortiergranaten in eigen gebied
terecht kwamen.
Met het oog op de militaire situatie
hebben Nederlandsche troepen de te
lefooncentrale, die voordien in repu
blikeinsche handen was, bezet.
Dinsdagochtend begon de republi
keinsche artillerie opnieuw te vuren,
terwijl buiten de stad concentraties
van de Lasjkar ra'jat (volksleger) wer
den bericht. Naar aanleiding van de
schending van de overeenkomst hebben
Nederlandsche troepen Kotamasoem
bezet. Er werd eenlg verzet geboden,
waarbij aap Nederlandsche zijde een
doode te betreuren was.
VAN MOOK BECRITISEERT
DE REDE VAN SOEDIRMAN.
In een Nieuwjaarsrede heeft luite
nant-gouverneur-generaal dr. H. J.van
Mook medegedeeld, dat de verkla
ringen, die onlangs door den opperbe
velhebber van het Indonesische leger,
generaal Soedirman, zijn afgelegd, al
leen maar kunnen leiden tot nieuwen
strijd.
Hij gaf ook te kennen, dat de Neder
landers van plan waren een krachtige
politiek te voeren tegen de onverant
woordelijke Indonesische elementen, die
de vooruitzichten op een vreedzame
politieke overeenkomst in gevaar bren
gen. De- Indonesische situatie is in de
afgeloopen maanden in sommige op
zichten verhelderd, aldus dr. Van Mook,
maar aan republikeinschen kant schijnt
het totale beeld duisterder geworden te
zijn.
Hy verklaarde, dat het nog onbe
kend was, of de rede van Soedirman
van 26 December de nieuwe houding
van de republikeinsche regeering weer
gaf of de eigen politiek van den gene
raal.
Indien ten gevolge vandeze redevoering
gevechtshandelingen zou plaats vinden,
dan zouden de Nederlanders een on
verzettelijke houding jegens de onver
antwoordelijke Indonesiërs aannemen.
Van Mook zei ten slótte: Het ge
bruik van geweld als machtsmiddel
kan soms noodig zyn, ten einde
onredelyken te dwingen naar rede
te luisteren.
SJAHRIR VERWACHT MEERDER
HEID VOOR HET ACCOORD..
Dinsdagmiddag heeft Sjahrir tegen
over den correspondent van het ANP
verklaard, dat hij een zoo groote uit
breiding van het K NIP, als vervat is
ln het decreet van Soekarno, niet ver
wacht had. Eenige weken geleden had
hij voorgesteld het aantal zetels met
60 uit te breiden, doch dit was verwor
pen. Het decreet van Soekarno gaat uit
van desbetreffende voorstellen van het
werkcomité van het KNIP en van de
Masjoemi, welke in het KNIP sterker
vertegenwoordigd wilde zijn.
Rekenend met een omslaan van
de stemming, wanneer het accoord
van Linggadjati in de tweede helft
van Januari in het KNIP zou
worden behandeld, was Sjahrir van
meening, dat het accoord zou wor
den aanvaard. Naar zyn schatting
zouden de groote partijen tezamen
ongeveer 200 stemmen ten gunste
van het accoord uitbrengen, terwijl
een aanzienlijk aantal stemmen
vóór van de kleinere partijen wordt
verwacht. Zoo zou een meerderheid
voor Linggadjati bereikt worden.
Omtrent den r.-ilitairen toestand ver
klaarde Sjahrir, dat de sfeer in het
binnpnland van Java met den dag slech
ter werd. Hy zeide, dat zelfs na onder -
teekening van de overeenkomst de
fronten voorloopig gehandhaafd zou
den moeten blijven, daar er nog te veel
wantrouwen heerschte, vooral na het
incident te Buitenzorg. Sjahrir voegde
hieraan toe, dat wanneer dit wantrou
wen zou zijn geëlimineerd, en overal
waar de economische en sociale toe
stand dit vereischte, de militaire posi
ties zouden kunnen worden verlaten.
Sjahrir achtte het wel mogelijk, dat
de radiorede van Frcneraal Soedirman
was opgesteld na overleg met Soekarno
en Sjarifoedin. De rede was wellicht
in wat te sterke bewoordingen vervat,
doch was desono.anks kenmerkend voor
de onbehagelijkr.wid, die in het geheele
binnenland gevoeld werd.
STAKING IN DE GEVANGENIS.
Het Fransche persbureau AFP meldt,
dat de employé's van de staatsgevange
nis te Buitenzorg het werk hebben
neergelegd. De Nederlandsche militai
ren hebben de gevangenis bezet. De
stakers verklaarden de instructies
volgen van de republikeinsche regee
ring, die hun het werk voor de Neder
landers zou verboden hebben.