H.M. de Koningin op Oudejaar: Optimistischer klanken van dr. L. J. M. Beel Ernstige situatie te Medan „Moge 1947 een gulden jaar worden!" Dr. v. Mook„Geweld kan soms noodig zijn" WEERBERICHT Met een enkel woord 85ste Jaargang DONDERDAG 2 JANUARI 1947 No. 2597J] LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny. Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Pouwer. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week Telefoon Dlrectlo en Administratie; 25041 Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055 Dringend beroep op naistenliefde en hulp H.M. de Koningin he "1 op Oudejaarsvond de volgende radiorede gehouden: „Landgenooten, Het is niet mijn bedoeling, vanavond een Oudejaarsrede te houden, om de rekening op te maken van de gebeurteissen van-het afgeloopen jaar. Nu gij voor de laatste maal in 1946 om den miselyken haard zijt geschaard of misschien ver hier vandaan in eenzaaniieid naar mij luistert wil ik, op deze wijze bij u binnentredend, een enkel woord tot u spreken van gemoed tot gemoed. Allereerst dan mijn hartelijke wens hen voor het nieuwe jaar. Moge het u veel brengen waarvoor gij nu of latr dankbaar kunt zijn Mijn wcnschen strekken zich uit. van de vervulling vai de meest eenvoudige behoeften des levens tot de goederen van de hoogse geestelijke waarde. Het zijn wenschen voor uw huiselijk geluk en een hechfcn familieband, voor een groeiende saam- hoorigheïd als volk, voor levensblijhed en arbeidsvreugd, wenschen vooral voor beschaving van geest en gemoed. Onzen rijksgenooten in het Westelij: halfrond wensch ik toe de spoedig vervulling, eerst van het binnen «e huidige Grondwet bereikbare en daar» wat pas na Grondwetswijziging kn worden tot stand gebracht, opdat de zelfstandigheid uw deel worde, war- naar velen uwer zoo vurig verlangen m welke voor allen een gelukkige toekorst moge openen. Mijn gedachten gaan uit naar Ino- nesië, waar velen uwer nog zoo zwar worden beproefd. Moge het nieuwe >ar de nieuwe rechtsorde naderbij brenen, waarvoor van verschillende zijden alle krachten worden ingespannen en vlke allen ten goede moge komen, iederzijn rechtmatig aandeel brengende in de geestelijke en stoffelijke welvaart. Thans wend ik mij tot allen het •moederland. Wij leven in de overgangsjaren naar den vrede. Vanzelfsprekend is onsden- ken en hande.'en gericht op eei zoo spoedig mogelik ontkomen aan e el lende, waarin de oorlogsjaren ons heb ben gedompelc, op een voor de toe:omst veilig stellen Van onszelf en de »nzen. Hoe prijzerrwaard de inspannhg is, waarmede wij dit trachten te verezen- lijken, zij bringt groote gevarei met zich. TEGEN EIGENBILANG. Velen vergeen te spoedig vat zy doormaakten zijn zoo vervud van eigenbelang en leven zoo in zichzel- ven gekeerd dat oog, oor nich hart meer opcnsüat voor het lied van anderen, voc den grooten mod, stof felijk, maar vooral geestelijk waarin soms de jaaste buren «rkceren. Vraagt gij i»oit wel eens af,waar het meisje is geleven, dat ieder veertien dagen trou\ onopvallend «u onge kend, de bnkaarten thul bracht voor uw zoó. die ondergeddten was? Wat is er in den jongemm gewor den, die mc verachting vm gevaar voor eigen Ivcn u. ongeziei, geregeld de illegale Iaden thuisb acht, uit welker inhod gij weer nieiwen moed putte' en hoo op de uiteirdelijke be vrijding? Zi. gij niet al te spoedig vergeten de chanddaden uit de con- centratiekamen, die de «delsten en besten uit os volk ondergingen en die gruwelijbr waren dan wat de ge schiedenis oit heeft gekend? Geeft gij uer rekenschap van, dat de verbitteringvan vele jongeren voort komt uit misifcnning en achterstelling, welke een gev zijn van het niet willen of kunnen be ijpen van hun moeilijk heden en ger ïtvaardigde verlangens? Schijnt het sc niet of velen de oogen sluiten voor leed van de oorlogswe- duwe en haaronge kinderen, die dag in, dag uit hennerd worden aan het gemis van maiin vader, voor den nood van hun vrien uit Indië, of van hen, die in dit landelf moesten evacueeren en enkel het vee lijf nog konden red den? Hebt gij verird u in te denken en te verplaatsen jhet leed en het gemis van al deze broers en zusters? En ook gij, oj-illegale werkers, her innert gij u vopende uw goede voor nemens in tydejan grooten nood, toen gij uw kamerad beloofdet, dat, mocht \hun iets overkom, voor hun vrouwen cn kinderen gorgd en goed gezorgd zou worden, niellleen materieel, maar vooral ook geestjk? EEN EERESCHULD. Landgenoot In-c vrees, dat er scheidsmuur w t opgetrokken schen velen uw stane schokken een tus- en hen, die de door- steeds niet te boven zijn gekomen, zedit al ooit gebeuren zal. Ik vergeet bbij niet de goede en verblijdende uitkeringen van hen, die geheel openstaa*/oor al dit leed en voor wien geen pQite te groot is om troost en verzacing te brengen Met waardeeripg gedt ik in dit verband den arbeid der Achting 19401945. Vrienden echter; och een organisatie als de stichting, Imen het gevoel van verlatenheid, vai^i een hoek staan, wegnemen. Dat ^nen wij slechts als volk in zijn gehêdoor te zamen de verantwoordelij khè er voor op ons te nemen. Laten wifris onze eereschuld bewust blijven ZET HA8 EN HUIS OPEN! Ik doe allereerstïi dringend beroep op hen, die verantw-delykheid dragen en op posten staanfear geholpen kan worden. Mij tot alle landjooten wendend, vraag ik voor veröt en gemis, voor geestelijken cn stoffelijken nood de deuren van hart en huis en eigen kring open te zetten. Tracht hen, die in en door den oorlog geleden heb ben, in den diepsten zin des woords te begrijpen en mede te voelen wat er in hen leeft. Laat hen beseffen, dat zij een vaste plaats, een vrienden- plaats hebben in het midden van on ze volksgemeenschap. Thans wend ik mij tot de oudstrijders in het binnenlandsch verzet. Laat u niet ontmoedigen en wanhoopt niet wanneer gij het doel, waarvoor gij hebt gestreden, nog veraf ziet. Het komt er thans op aan, dat datgene, waarvoor gij in het verzet pal hebt gestaan, in en door het geheele Nederlandsche volk wordt verwezenlijkt en het is daarom noodzakelijk, dat gij ook nu nog, ieder op zijn plaats, de idealen, gekoesterd in uw strijd, blijft uitdragen. Groote idea len worden niet in één jaar bereikt. Laat u niet tot daden verleiden en prikkelen, die uzelf slechts schade kun nen brengen en die een geest ademen, waartegen juist uw gevallen makkers gestreden hebben, toen zij hun leven gaven voor recht en wet. Slechts zóó blijft gij tróuw aan den geest van het verzet. GELOOF, HOOP EN LIEFDE. En ten slotte wend ik mij tot u. die na den oorlog vereenzaamd in het leven zijt achtergebleven en door de traagheid des harten, ook van wie u omringen, vaak zoo radeloos gestemd, wanhoop in u voelt opstijgen. Uit vele brieven, die ik in den loop van dit jaar heb ontvangen, weet ik hoe moeilijk uw teven is door verdriet en liefdeloosheid. Gij zijt echter niet ver laten. Goddaik kloppen er in ons volk nog liefhebbende harten voor u. In deze tijden van onust en onzekerheid, die zoowel in als i o uiten ons vaderland hun invloed doen ^voelen, gaat wat u drukt ook aan mij liet voorbij. Ook ik heb mijn sombere oogenblik- ken, wanneer ik zooveel liefdeloosheid, leed en verwarring om mij heen zie. Maar neen. wij komen van het Kerst feest en nemen daarvan mede geloof, hoop en liefde, maar de liefde het meest. Die liefde, die nimmer wanhoopt en steeds klaar staat om vertrouwen te schenken. Laat ons elkander in het nieuwe jaar een kans geven en vertrou wen schenken en ook in dit opzicht het voorbeeld volgen, dat Christus ons geeft. Voorwaar, óan zal veel mogelijk zijn, dat thans onnogelyk schijnt." De nieuwe bonnen Voor de tweede helft van de 1ste pe riode 1947 5 t/m 18 Jan.) geeft elk der volgende bonnen: recht op het koopen van; BONKAARTEN KA, KB. KC 701 (strook No. 2) 55'—1 Brood: 800 gram brood. 55—2 Brood 400 gram brood. 55—1 Boter: 125 gram boter. 55—2 Boter: 125 gram margarine of 100 gram vet. 55—3 Boter: 250 gram margarine of 200 gram vet. 55—1 Melk: 4 liter melk. 55—2, 553 Melk: 3 liter melk. 55—1 Vleesch 100 gram vleesch. 55—Vleesch 300 gram vleesch. 55—1 Algemeen 200 gram kaas. 55—2 Algemeen 1 ei. 55—3 Algemeen 500 gram suiker, bo terhamstrooisel enz. of 1000 gram jam, stroop enz. 55—lb Reserve 1600 gram brood 55—lc Reserve 800 gram brood. BONKAARTEN KD, KE 701 (strook No. 2) 56—1 Brood: 800 gram brood. 56—1 Boter: 250 gram boter. 56—2 Boter: 125 gram margarine of 100 gram vet. 56—1 Melk: 12 liter melk. 56—1. 56—2 Vleesch: 100 gram vleesch. 56—1 Algemeen 100 gram kaas. 562 Algemeen: 1 ei. 55—3. 564 Algemeen: 250 gram sui- ken boterhamstrooisel enz. of 500 gram jam, stroop enz. 56—ld Reserve 800 gram brood. 56—le Reserve 600 gram bloem of kin dermeel (niet uit rijst bereid). TABAKSKAARTEN ENZ. T 65 2 rantsoenen tabaksartikelen. V 66 200 gram chocolade en/of suiker werken. X 65 2 rantsoenen tabaksartikelen. X 66 100 gram chocolade en/of suiker werken. BONKAARTEN MA, MB. MC. MD 701 (strook No. 2) 554 Brood 800 gram brood. 554 boter 250 gram boter, 554 Margarine 250 gram margarine of 200 gram vet, 554 Melk: 5 liter melk. 554 Vleesch 300 gram vleesch. 555 Vleesch 100 gram vleesch. 554 Kaas: 200 gram kaas. 554 Suiker: 250 gram suiker, boter hamstrooisel enz. of 500 gram jam, stroop, enz. Voor de week van 12 t/m 18 Januari zullen nog bonnen worden aangewezen voor bloem, koffie, thee, cacao en tabak. De bonnen van de strooken No. 1 der toeslagkaarten voor byzonderen arbeid en voor a.s. en jonge moeders MA, MB, MC en MD 701 zijn na 5 Januari niet meer geldig. De bonnen dezer toeslag- kaarten hebben, zooals bekend, een gel digheidsduur, welke gelijk is aan dien van de overige genummerde bonnen. Bovengenoemde bonnen kunnen reeds op Vrijdag 3 Januari a.s. worden ge bruikt, met uitzondering van de bon nen voor vleesch en melk, waarop eerst met ingang van Maandag 6 Januari a.s. mag worden gekocht. De niet aangewezen bonnen van strook No. 1 kunnen worden vernietigd. BONAANWIJZING VOOR PETROLEUM. Zij, die in het bezit zijn van kaarten voor 'petroleum voor kookdoeleinden of verlichting kunnen gedurende Januari op onderstaande bonnen dezer kaarten de daarachter vermelde hoeveelheden petroleum koopen. Kaarten UA 611: bon A 09 t/m A 12 4 liter per bon. Kaarten UB 611: bon B 05 t/m B 06 4 liter per bon. Kaarten UC 611: bon C 03 4 liter Kaarten UD 611: bon D 06 en D 07 5 liter per bon. LIQUIDATIE EN OPBOUW'. Ter gelegenheid van de jaarwisseling heeft minister-president dr. L. j. M. Beel een radio-rede gehouden, waarin bil er op wees. dat het afgeloopen jaar er een van groote beteekenis was voor ce geschiedenis van Nederland en de 1 vereld. Het eerste jaar, dat wij van het begin tDt het einde konden besteden aan de lquidatie van den afschuwelijken oor logstijd. die achter ons ligt en aan den cpbouw van een nieuwe samenleving. Zóó diep heeft de oorlog de grond vesten van onze welvaart en van de wel vaart van de wereld aangevreten, zoo ciep en hecht ook zal een samenleving noeten worden gefundeerd, dat zoowel ée liquidatie als de wederopbouw een lingen tijd zullen behoeven, een tijd. vaarin een periode van éen enkel jaar rauwelijks als graadmeter der verbete ring kan dienen. Te minder nu het_gaa orn het eerste volle Jaar na de bevri) ding. j pj p.i.p Snpkawa Ai afEevaardgde van Bali (links) en Nadjamoe- nTSne Malewa afgevalrdigde van zSd Celebes (rechts) tijdens de con- feKiSe van Denpasar gesprek met L. Griswold van de New York WIJ ZIJN VOORUIT GEGAAN! Een jaar geleden vielen de eerste tee kenen van herstel reeds te onderkennen en in den loop van 1946 hebben die tee kenen zich bevestigd, versterkt en ver meerderd. Wij zün in 1946 vooruit gegaan. On ze rantsoenen en onze winkels, ons schoeisel en onze kleeding, onze indu strie, onze landbouw, ons verkeer, on ze uitvoer en de inzet van onze arbeids kracht. getuigen er van, zij het dan ook. dat \pel te wenschen is overge bleven. Weliswaar moeten wij ons op het oogenblik ten behoeve van het behoud onzer oude en van de winning van nieuwe afzetgebieden nog veel ontzeg gen. Deze ontzegging is echter -winst omdat zij gericht is op het openhouden van de arbeids- en levensmogelijkheid van ons volk in de toekomst. Wie het geheel van ons economisch bestel op dit oogenblik vergelijkt met dat van een jaar geleden, kan zich niet aan de conclusie onttrekken, dat verbetering is ingetre den. Het leven is economisch beter ge worden in Nederland. De mensch leeft echter niet van brood, van economisch welzijn alleen. Ten allentljde en alom ter wereld wegen de dingen des geestes zwaarder dan stoffelijken rijkdom. Ook wij hebben dat ondervonden. Schrede na schrede zet de regeering verder op den weg. dien zij in haar progTam heeft uit gestippeld, den weg naar sociale zeker heid en rechtvaardigheid. Daartoe is het noodig, dat de overheid zich niet te snel terugtrekt van haar bemoeienis op velerlei terrein. DE VRIJE BURGER. Dit beteekent geen willekeur, want in den democratischen staat leeft de over heid onder de conrole van de vertegen woordiging des volks. Juist op dit punt hebben wy in 1946 een zeert belangrijke stap voorwaarts gezet. Bij den aanvang van dit Jaar hadden wij nog geen gekozen parlement en geen regeering gevormd naar een uitspraak van het volk. Dit jaar heeft ons volk tot drie maal toe naar de stembus ge voerd Al onze democratische colleges in gemeenten, provincies en rijk zijn thans wederom rechtstreeks gekozen en weerspiegelen duidelijk den wil van het Nederlandsche volk. Dat beteekent. dat de regeering nu nauwkeuriger dan ver leden jaar weet wat het parlement wil en het parlement weet wat het volk wil. TIJDELIJKE OP.ARENGEN. De Bilt verwacht tófiorgenavond Zwaar bewolkt met iele tijdelijk; opklaringen, plaatselieenige neer slag, aanvankelijk afrende, later weer toenemende wii voorname lijk tusschen ZuidweSn Zuidoost. Temperatuur om het-iespunt. Waarschuwing voor t verkeer. In den nacht van Iderdag op Vrijdag, vooral in het brd-Oosten van het land, op vele P.tsen glad de wegen. binnenland. Een ongewoon verschijnsel deed zich dezer dagen in het heuvelgebled ten Noorden van Bandoeng voor. toen. kort na een regenbuitje, op verschillende plaatsen hagel viel. Er is geen schade ge meld- In tegenwoordigheid van de nabe staanden. van de wethouders, van den gemeentesecretaris, van gemeenteraads leden en andere belangstellenden, is Dinsdagmiddag in de hall van het Rot- terdamsche raadhuis door burgemeester Oud een gedenksteen onthuld ter nage dachtenis van de ongeveer 120 gemeen te-ambtenaren. die als slachtoffer van den achter ons liggenden oorlog zijn gevallen Op 'den laatsten dag van het jaar ls voor het eerst na de bevrijding een IJslandsch schip, geladen met stukgoed, de haven van Rotterdam binnen gevaren. Te Wageningen ls de 51-jarige sto ker A. Aberkrom. bij het losspringen van een retort, door het deksel aan het hoofd getroffen, waardoor hij op slag ge dood werd In de Dinsdag gehouden zitting heeft mr. Van Kleffens afscheid geno men van den Veiligheidsraad. buitenland. Het Brltsche ministerie van buiten- bij de besprekingen te Moskou over Dultschland. Viscount Hood zal plaats* vervanger van Bevln voor Oostenrljksche zaken ziln. Paul de Lesseps. de 63-jarige zoon van graaf Ferdinand de lesseps. ontwer per van het Suez-kanaal, ls. aldus de Parijsclie politie, gearresteerd, beschul digd van verstandhouding met den vij and. O.m. zou hij met de nazi's onder handeld hebben over den verkoop van zijn rechten op het Suez-kanaal en olie velden. die hij in de buurt van Alexan- drette (Turkije) bezat De officieele overdracht van de En- gelsche kolenmijnen aan den Staat heelt gisteren te Londen plaats gehad. Tengevolge van de beslissing van het personeel der nationale maatschappij van buurtspoorwegen en van dat der „Compagnie des tramway de Charleroi", den arbeid op 1 Januari neer te leggen, ls de Belgische provincie Henegouwen van alle tramverkeer verstoken. Te Luik zal in Juni 1947 een Jaar beurs worden gehouden. Groot-Brlttannlë zal bil de Spaan- sche regeering een eisoh tot schadever goeding ten bedrage van enkele mil- lloenen ponden sterling indienen wegens schade aan Brltsche schepen geduren de den Spaanschen burgeroorlog. Eind Januari zal te Minden (West- falen) een Interzonale handelsconferen tie plaats hebben. Dultsche deskundigen Uit de BritschAmerlkaansche en sovjet- Jandsche zaken deelt mede. dat Sir Wil- russlsche zones zullen dan de mogelijk- 11am Strang, politiek adviseur van den heden van productie en uitruil van goe- opperbevelhebber in Dultschland, be- deren tusschen de betreffende zones be noemd ls tot plaatsvervanger van Bevln 1 studeeren. Met ingang van 1 Jan. zullen Dult sche autoriteiten belast worden met het algeheele bestuur van den Brltschen sector van Berlijn. Slechts één officier zal als vertegenwoordiger van den mili tairen gouverneur ln den sector ach terblijven Het Witte Huis heeft bekend ge maakt. dat Carroll Louis Wilson een 36- jarlge Ingenieur, tot algemeen leider van de Amerlkaansche commissie voor de atoomenergie is benoemd. Autoriteiten van de Amerlkaansche legerluchtmacht hebben officieel bekend gemaakt, dat met de R.A.F. een overeen komst ls gesloten voor voortzetting in vredestijd van de samenwerking in oor logstijd op het gebied van de leiding, krijgskunde, uitrusting en research. Dr. Konrad Adenauer, de voorzit ter van de Chrlstelijk-Democratlsche par tij in de Brltsche zone heeft te kennen gegeven, dat geen lid van zijn partij een vredesverdrag zal onderteekenen. waarin de Oder-NUsse-linle (de tegenwoordige Westgrens van Polen) erkend moet wor den. De orde van verdienste (order of the merit), de hoogste Brltsche onder scheiding, \is door koning George toege kend aan John G. Winant, gedurende den oorlog ambassadeur der Vereenlgde Staten ln Engeland en aan den premier van Zuid-Afrlka. veldmaarschalk Jan Smuts. Een vliegtuig van de Iraaksche luchtmacht is bil Habbanila neergestort. De piloot en vier Inzittenden ziln gedood. Uit Wierbaden wordt gemeld, dat een vliegtuig ls neergestort en verbrand, waar- bil de Amerlkaansche piloot met vrouw en dochtertji om het leven zijn gekomen, i De Nederlandsche militaire woord voerder meldde Dinsdag een ernsti ge ontwikkeling in de militaire si tuatie te Medan. De republikcin- sche delegatie van de commissie voor uitvoering van de bestands- voorwaarden heeft het Nederland sche hoofdkwartier te Medan ervan in kennis gesteld, dat zy alle be staande overeenkomsten, die met betrekking tot de demarcatielijn op 7 December waren gesloten, opzeg de op grond ran dc beslissing van de gemengde bestandscommissie te Batavia dat „nieuwe defensie-maat regelen niet geoorloofd waren". De militaire woordvoerder voegde aan zijn mededeeling toe, dat de overeenkomst bc -effende de demar catielijn met volledige instemming van de republikeinsche delegatie gesloten was. Dr. J. J. van de Velde, politiek ad viseur van de Ned.-Indische regeering op Sumatra, verklaarde in aansluiting hierop, dat aan Nederlandsche zijde al les was gedaan om de overeenkomst, welke door Sjarifoedin en Oerip onder teekend was, na te leven, doch dat de republikeinsche militaire leiders haar voortdurend saboteerden. Thans is met een telefonische mededeeling van kolo nel ,Sitompoel van Siantar, die even eens mede-onderteekenaar is geweest, de overeenkomst geschonden zonder eenigen redelijken grond. In verband met deze ontwikkeling heeft men de bevolking van Medan ge adviseerd in huis te blijven. Er wordt verder nog het volgende ge meld: Te Medan overschreed op 28 Dec. een Nederlandsche patrouille bij vergissing stand gekomen, dat nauwe samenwer king met de Staten-Generaal zoekt en Op grond daarvan is een kabinet tot die samenwerking is zienderoogen, van dag tot dag nauwer geworden. Dat beteekent in wezen, dat onze samenleving meer en meer wordt doortrokken van de atmosfeer der democratie, dat is die atmosfeer waar in ieder, ook de eenvoudigste man ad|mt als een ray burger. NEDERLAND BEWEES GOEDEN WIL. Een bijzonder hoofdstuk in de geschie denis van oorlogsliquidatie en welvaart herstel biedt de ontwikkeling van onze verhoudingen tot onze overzeesche ge- biedsdeelen. Gij kent het doel waarnaar de regeering streeft. H.M. de Koningin heeft het genoemd: in beide volken den wil en het vermogen te herstellen tot eensgezind en vrijwillig samengaan. Stellig: er is geen sprake van dat wij dit doel reeds hebben be reikt. Ook het thans aangebroken jaar zal de voortdurende inspanning en de uiterste voorzichtigheid vergen van de genen, die er zich aan wijden.. Doch het valt niet te ontkennen, dat 1946 ons vooruit heeft gebracht in zooverre, dat het de mogelijkheid heeft verruimd om in wederzijdsch vertrouwen gezamenlijk constructief werk te verrichten. De Engelsche troepen hebben het In dische grondgebied verlaten en wij heb ben de bescherming van de Nederlanders en Indonesiërs in die gedeelten waarover wij in feite gezag uitoefenen, geheel in eigen hand. Verledenjaar werden onze betrekkingen tot bepaalde gedeelten van het rijk over zee nog beheerscht door een geest van wantrouwen en vijandschap. Nederland heeft thans daden gesteld, offers ge bracht. die deze sfeer moeten doen wij ken voor een sfeer van onderling ver trouwen en samenwerking. Nederland heeft zijn goede wil be wezen. Daardoor staat het sterker dan verleden jaar ook in den kring der volken. Met meer recht nog dan ver leden jaar mag Nederland thans van de volken overzee een gclyke eerlijke bereidheid vragen om samen te bou wen aan het nieuwe staatsverband waarin het voor allen, ook voor onze gebiedsdeelen in het Amerikaansche werelddeel goed zal zyn te leven. Al met al zie ik derhalve in ver schillende opzichten een langzame maar zekere opgang in 1946 naar het doel. dat de regeering zich heeft ge steld, cn ik voel my gedrongen al de genen, die daartoe meewerkten, den hartgrondigen dank der regeering te betuigen. ONZE GEESTELIJKE NOOD. Laten wij ons niet verhelen, dat de moeilijkheden in 1947 niet geringer zul len zijn dan in het voorbijgegane jaar. De arbeid zal ons echter gemakkelijker vallen, omdat het leven dragelijker is geworden. Wij moeten nu den blik hoo- ger richten, wij moeten het oog weer openen voor de dingen des geestes. Wij moeten ernst gaan maken met de be strijding van den geestelijken nood, waarin ons volk verkeert. Met name de idealen van de jongeren moeten aan bod komen - die idealen, die verder reiken dan de materieele welvaart. Meer nog zullen wy de hulp der kerken, der maatschappelijke organisa ties, met name der jeugd-organisaties, behoeven, om, met inzet van alle krachten, ons volk in 1947 op een hoo- ger geestelijk en zedelijk levensniveau te brengen. Dat is tot een inniger waardeering van het huisgezin, als de grondslag en de kern van iedere ge zonde samenleving, ook van de onze. Dat is ook tot een grooter besef van eenheid en tot een sterker streven naar een goed staatsbestel. Nederland bezin- ne zich in 1947 op deze dingen; ook op zyn plaats tusschen de volken, in welk verband spr. de betere betrekkingen met België memoreerde. DICHTER BIJ ONZE IDEALEN. Een gulden jaar moge dit worden voor ons land. voor ons Vorstenhuis voor ens volk. Een jaar, waarin wij dichter bij onze idealen komen, dat is ten slotte dichter bij hem. die alle ware idealen zijn leven ingiet en die het jaar 1947 tot een zegenrijk nieuwjaar voor u allen moge maken. (de voorloopige demarcatielijn in den Zuidwestelijken sector. Ofschoon Ne derlandsche militaire autoriteiten on middellijk contact zochten met een re- publikeinschen liasion-officier en met den republikeinschen burgemeester van Medan, terwijl zij de fout toegaven en maatregelen tegen de overtreders toe zegden, werd toch door gewapende benden een aanval in dezen sector in gezet. De Nederlandsche posten wer den 2 uur lang met .geweren, mitrail leurs en mortieren beschoten, waarbij bovendien van Indonesische zijde voor het eerst van artillerie gebruik werd gemaakt. Alle pogingen om door be middeling van republikeinsche officie ren en den burgemeester van Medan de verhitte gemoederen te bedaren, wa ren vergeefsch. Toen de mortiergranaten in de Chineesche wyk neerkwamen, be sloot het Nederlandsche militaire commando 's avonds om half 11 te genmaatregelen te nemen. Dc Ne derlandsche artillerie vuurde twee maal. waarop dc tegenpartij na 3Va uur het vuren staakte. Aan Neder landsche zijde werden geen verlie zen geleden. De verliezen aan repu blikeinsche zijde zyn nog niet be kend, doch naar verluidt zyn vele Indonesiërs gewond, omdat hun mortiergranaten in eigen gebied terecht kwamen. Met het oog op de militaire situatie hebben Nederlandsche troepen de te lefooncentrale, die voordien in repu blikeinsche handen was, bezet. Dinsdagochtend begon de republi keinsche artillerie opnieuw te vuren, terwijl buiten de stad concentraties van de Lasjkar ra'jat (volksleger) wer den bericht. Naar aanleiding van de schending van de overeenkomst hebben Nederlandsche troepen Kotamasoem bezet. Er werd eenlg verzet geboden, waarbij aap Nederlandsche zijde een doode te betreuren was. VAN MOOK BECRITISEERT DE REDE VAN SOEDIRMAN. In een Nieuwjaarsrede heeft luite nant-gouverneur-generaal dr. H. J.van Mook medegedeeld, dat de verkla ringen, die onlangs door den opperbe velhebber van het Indonesische leger, generaal Soedirman, zijn afgelegd, al leen maar kunnen leiden tot nieuwen strijd. Hij gaf ook te kennen, dat de Neder landers van plan waren een krachtige politiek te voeren tegen de onverant woordelijke Indonesische elementen, die de vooruitzichten op een vreedzame politieke overeenkomst in gevaar bren gen. De- Indonesische situatie is in de afgeloopen maanden in sommige op zichten verhelderd, aldus dr. Van Mook, maar aan republikeinschen kant schijnt het totale beeld duisterder geworden te zijn. Hy verklaarde, dat het nog onbe kend was, of de rede van Soedirman van 26 December de nieuwe houding van de republikeinsche regeering weer gaf of de eigen politiek van den gene raal. Indien ten gevolge vandeze redevoering gevechtshandelingen zou plaats vinden, dan zouden de Nederlanders een on verzettelijke houding jegens de onver antwoordelijke Indonesiërs aannemen. Van Mook zei ten slótte: Het ge bruik van geweld als machtsmiddel kan soms noodig zyn, ten einde onredelyken te dwingen naar rede te luisteren. SJAHRIR VERWACHT MEERDER HEID VOOR HET ACCOORD.. Dinsdagmiddag heeft Sjahrir tegen over den correspondent van het ANP verklaard, dat hij een zoo groote uit breiding van het K NIP, als vervat is ln het decreet van Soekarno, niet ver wacht had. Eenige weken geleden had hij voorgesteld het aantal zetels met 60 uit te breiden, doch dit was verwor pen. Het decreet van Soekarno gaat uit van desbetreffende voorstellen van het werkcomité van het KNIP en van de Masjoemi, welke in het KNIP sterker vertegenwoordigd wilde zijn. Rekenend met een omslaan van de stemming, wanneer het accoord van Linggadjati in de tweede helft van Januari in het KNIP zou worden behandeld, was Sjahrir van meening, dat het accoord zou wor den aanvaard. Naar zyn schatting zouden de groote partijen tezamen ongeveer 200 stemmen ten gunste van het accoord uitbrengen, terwijl een aanzienlijk aantal stemmen vóór van de kleinere partijen wordt verwacht. Zoo zou een meerderheid voor Linggadjati bereikt worden. Omtrent den r.-ilitairen toestand ver klaarde Sjahrir, dat de sfeer in het binnpnland van Java met den dag slech ter werd. Hy zeide, dat zelfs na onder - teekening van de overeenkomst de fronten voorloopig gehandhaafd zou den moeten blijven, daar er nog te veel wantrouwen heerschte, vooral na het incident te Buitenzorg. Sjahrir voegde hieraan toe, dat wanneer dit wantrou wen zou zijn geëlimineerd, en overal waar de economische en sociale toe stand dit vereischte, de militaire posi ties zouden kunnen worden verlaten. Sjahrir achtte het wel mogelijk, dat de radiorede van Frcneraal Soedirman was opgesteld na overleg met Soekarno en Sjarifoedin. De rede was wellicht in wat te sterke bewoordingen vervat, doch was desono.anks kenmerkend voor de onbehagelijkr.wid, die in het geheele binnenland gevoeld werd. STAKING IN DE GEVANGENIS. Het Fransche persbureau AFP meldt, dat de employé's van de staatsgevange nis te Buitenzorg het werk hebben neergelegd. De Nederlandsche militai ren hebben de gevangenis bezet. De stakers verklaarden de instructies volgen van de republikeinsche regee ring, die hun het werk voor de Neder landers zou verboden hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1947 | | pagina 1