Overeenkomst van Cheribon
is revolutiebouw
WEERBERICHT
Na een halfjaar terug in Batavia
Blij met een bed
en een ongemeubileerde kamer
Bezorgdheid over Indië
Met een enkel woord
Gemeenteraadsverkiezingen
België
in
85ste Jaargang
MAANDAG 25 NOVEMBER 1946
No. 25941]
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041
Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
Commissie-Generaal offerde
bet feitelijke Nederlandsche
gezag.
in.
Het protocol van Cheribon had nooit
behooren te zijn geparafeerd. De Com
missie-Generaal was daartoe niet be
voegd. De positie van de Kroon, om
een enkel, zeer ernstig, bezwaar te noe
men, is welhaast grievend.
Wat nu? Politiek steunt nu eenmaal
op feitelijke verhoudingen. Onder de
feitelijke verschijningen, welke een
eigen plaats hebben gekregen, behoort
zonder twijfel de Repoeblik Indonesia.
De wet houdende instelling der Com
missie-Generaal houdt uitdrukkelijk
rekening met nieuw gevormde staat
kundige organisaties. De Repoeblik
heeft van dit feitelijk bestaan veel
voordeel gehad. Aanvankelijk weed zij
in Nederland door velen verfoeid als
een Japansch maaksel, een fascistisch
erfstuk, maar langzaam aan ging men,
achter de Regeering Schermerhorn en
Beel een anderen weg op. Aan het eind
van dien weg althans voor het heden
liggen de besprekingen te Cheribon
met de meest omstreden figuren uit de
Repoeblik Soekarno en Hatta. In eigen
gebied heeft de Repoeblik evenzeer den
wind mee gehad. Aanvankelijk door
velen met een schouderophalen be
groet, won zij bij gebrek aan weerstand
voortdurend aanhang. Thans moeten
wij getuigen hoe vertegenwoordigers
der zgn. minderheden eerbiedig buigen
in de richting Djocja, omdat zij zich
van andere zijde niet beschermd weten.
Er zijn echter méér feitelijkheden,
waarmede thans rekening kan worden
gehouden. Uit den chaos onmiddellijk
na de capitulatie, is op Java over de
Buitengewesten spreek ik thans niet
een ander feit gegroeid. Aanvankelijk
ging dat heel schuchter; geleidelijk
forscher en duidelijker. Het door de
oorlogsomstandigheden verdreven ge
zag keerde terug. Terugkeeren is eigen
lijk niet juist. Tusschen Maart 1942 en
December 1945 ligt de December-rede
van H.M. de Koningin.
Die regeeringsverklaring heeft aan
de politieke en geestelijke instelling van
het Nederlandsche gezag overzee een
anderen inhoud gegeven. De bereidheid
tot erkenning van staatkundige orga
nisaties van Indischen oorsprong als
partners in het Rijksverband was be
ginsel van het beleid geworden.
Thans, in November 1946, is het be
staan van dat gezag in verschillende
centra van Java economisch
en militaire sleutelposities een
feit geworden, evengoed als het be
staan van de Repoeblik elders een feit
is. Een jaar geleden hadden noch de
Repoeblik, noch de Nederlanders een
voet aan den grond. Mogen wij de be
richten gelooven van Dr. Koets en zijn
reisgenooten, dan zou de Repoeblik
zich op sommige plaatsen reeds aardig
geconsolideerd hebben. Andere berich
ten leeren ons, dat binnen de kleine
Nederlandsche gezagsgebieden de sa-
wahs weer bewerkt worden. De land
man is er weer „senang"; hij behoeft
geen terreur te duchten, zoolang de
hand welke beschermend over hem is
uitgestrekt de hand is van één die het
goede met hem wil en niet de hand
van één die dommelt onder de klap-
perboomen.
Wij spraken van het feitelijk be
staan van Nederlandsch gezag; in Ne
derlandsche oogen is dat het rech
tens bestaan; van Djocja uit gezien
zijn de verhoudingen juist omgekeerd.
Daar noemt men Djocja recht en Ba-
Prof. dr. mr. E. H. 's Jacob, hoog
leeraar m het staatsrecht te Utrecht
vervolgt hiernevens zijn artikelen
reeks over de ontwerp-overeenkomst
van Cheribon. waarvan wij de eer
ste beschouwingen plaatsten in ons
Blad van 20 en 21 November J.l.
tavia feit. De rechtsvraag laten wij
hier maar in het midden; het feitelijk
bestaan is buiten kijf.
Dit feitelijk bestaan nu heeft de
Commissie Schermerhorn, in haar
ijver om tot een accoord te komen
eenvoudig prijs gegeven.
Zij maakt den Indruk in de waan ver
keerd te hebben, dat zij het been niet
stijf kon houden, omdat zij geen grond
had om dat been dan op te laten rus
ten. Blijkens art. 3 van het protocol
zullen de door Nederlandsche troepen
bezette gebieden geleidelijk door we-
derzydsche samenwerking in het Repu-
blikeinsche gebied worden ingevoegd.
Die troepen zullen tevens worden ver
minderd, m.a.w. naar Holland worden
teruggezonden (art. 16). Tegenover de
zen terugtocht staat geen enkele waar
borg. dat de recht-en van hen. die zich
in die gebieden bevinden, ook in de
toekomst verzekerd zullen zijn om nog
niet eens te spreken van de rechten
van hen, die zich elders op Java en
Sumatra bevinden.
Begrijpt dit niet als een pleidooi voor
het handhaven van de status-quo. Java
is een dichtbevolkt land, met veel ver
keer, waar het scheppen van gebieden
met uitzonderingstoestanden zeker niet
gewenscht is, nog afgezien van de daar
aan verbonden bezwaren.
Wat hier welonderstreept moet
worden is, dat zoolang herstel van
de rechtsorde niet is verzekerd en
met de Repoeblik onderhandeld
moet worden over een toestand
waarbij dat wel het geval zal zijn,
de troeven reeds uit de hand wor
den gegeven door de toezegging tot
spoedige ontruiming. Dat is een vrij
gevigheid, welke haar verklaring al
leen kan vinden in de haast, waar
mede de Commissie gemeend heeft
haar werk te moeten verrichten.
Zoo iets noemt men, in ander ver
band, revolutiebouw.
Ministerraad
en Commissie-Generaal
vergaderen Woensdag.
De vergadering van den minister
raad ter behandeling van het In
dische vraagstuk, waarbij ook de
Commissie-Generaal tegenwoordig
zal zijn, is vastgesteld op Woens
dag as. Zeer spoedig daarna zal
een afzonderlijke ministerraad
worden gehouden ter bepaling van
het standpunt der regeering.
Schoenenbon op nummer 2.
Het C.D.K. deelt mede, dat in den
loop van de maand December 1946
diegenen voor een schoenenbon in aan
merking komen, wier stamkaartnum
mer op het cijfer twee eindigt, voorzoo
ver zij sedert 1 Januari 1945 nog geen
bon voor schoenen hebben ontvangen.
Evenals de vorige maanden zullen de
distributiediensten eerst in den locrp
van de tweede helft van de maand De
cember op nader vast te stellen data tot
utreiking der schoenenbonnen overgaan,
tegen overlegging van de stamkaart
met bijbehoorend inlegvel.
Inzittenden van in de Alpen
gelande Dakota in veiligheid.
MEERDERE MALEN AAN DEN DOOD
ONTSNAPT.
Alle passagiers bij de reddings
werkzaamheden bleken het er 12 te zijn
in plaats van 11 van de verongelukte
Dakota en de bemanning werden in het
afgeloopen weekeinde gered van den
Matterhorn-gletscher, waarop zij 5 da
gen en 5 nachten in sneeuwstormen en
zware koude vertoefd hebben, na een
noodlanding, die het toestel op slechts
18 meter van een ravijn tot stilstand
bracht. Vlak na de noodlanding ont
snapte het niet beschadigde toestel aan
een groote lawine, die op slechts 60 me
ter afstand langs ging.
Nadat de luchtschipbreukelingen door
een Zwltsersche reddingscolonne waren
bereikt, die den terugtocht reeds met
hen had aangevangen, landde majoor
Hitz met een Storch-Fieseler vliegtuig
op een twintig meter lange sneeuwstrook
om met de ergste gewonden weer naar
het vliegveld Meiringen terug te keeren.
Successievelijk werden daarna alle in
zittenden behouden in de bewoonde we
reld teruggebracht, dank zij onvermoeid
en gevaarlijk werk van reddingscolon
nes en vliegtuigen. Eenige van de ge
redden waren gewond, doch niet ernstig.
Majoor Hitz, chef-instructeur van het
Zwitsersche militaire vliegveld Meirin
gen, heeft verklaard, dat naar zijn mee
ning het ongeluk van de Dakota aan
een luchtzuiging toe te schrijven is. Toen
Hitz boven de „Wetterkessel" vloog
voelde hij duidelijk, da», zijn toestel naar
den grond getrokken werd. Deze zuiging
zal waarschijnlijk de Dakota naar de
gletscher getrokken hebben, aldus ma
joor Hitz.
ENKELE BUIEN.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Tijdelijken krachtigeoi wind tusschen
Zuidwest en West. wisselend bewolkt
met enkele regenbuien, weinig ver
andering van. temperatuur.
Eereraad Letterkunde
afgetreden.
De Eereraad voor de Letterkunde is
afgetreden, in verband met het feit,
dat de leden het niet eens zijn met
onderscheidene uitspraken, in den laat-
sten tijd gedaan door den Centralen
Eereraad. De Eereraad is op dien grond
van oordeel, geen vruchtdragend werk
meer te kunnen verrichten.
Naar het ANP verneemt, stelt de
Eereraad voor de architectuur en toe
gepaste Kunst zich op hetzelfde stand
punt als de Eereraad voor de Letter
kunde.
De overheid en de zwarte
handel.
(GP.D.-bericht).
De overheid propageert in woord en
geschrift den strijd tegen den zwarten
handel. Dat ook hier de theorie niet al
tijd door de praktijk wordt gedekt, mo
ge blijken uit het feit. dat op het De-
parlement van Economische Zaken cp
gezette tijden een zwarten handelaar
verschijnt, die de ambtenaren voorziet
van zwarte sigaretten. De man telt on
der de ambtenaren van verscheidene af-
deelingen tal van geregelde afnemers.
Daders van roofoverval
te Moerkapelle gegrepen.
TWEE INWONERS VAN
HAZERSWOUDE.
De veronderstelling, als zouden de
voor den moord in de Warmoesstraat
te Amsterdam gezochte en nog steeds
voortvluchtige gebrs. Hoogenboom de
daders zijn geweest van den op Maan
dag 18 Nov. j.l. gepleegden roofoverval
op het postkantoor te Moerkapelle (Z.
H.), is onjuist gebleken.
In samenwerking met de Rijkspo
litie uit Moerkapelle is die uit Ze
venhuizen er Zaterdag in geslaagd in
Hazerswoude de twee 21-jarige da
ders, H. V. en J. v. d. V., beiden
woonachtig in Hazerswoude, te ar
resteeren.
De verdenking viel op deze beide jon
gens, doordat zij in de afgeloopen week
bedenkelijk veel geld uit gaven. Beide
heeren bezaten een rijwiel, waarvan
een ooggetuige van den overval beweer
de ze gezien te hebben voor het post
kantoor. De jongens werden aan een
verhoor onderworpen en. nadat zij aan
vankelijk hadden ontkend, viel een van
hen door de mand. Ook de ander be
kende daarna medeplichtig te zijn aan
den overval.
Hardnekkig bleven beiden weigeren
inlichtingen te verstrekken over de
vuurwapenen, waarvan zij zich by den
overval hadden bediend en die bij een
huiszoeking niet te voorschijn waren
gekomen. Daarvoor bleek een goede
reden te bestaan: bij een tweede mini-
tieuze huiszoeking trof een wachtmees
ter van de rijkspolitie in een geheime
bergplaats, die was aangebracht in een
dubbelen muur, de twee revolvers aan
naast de eveneens in de bergplaats
verborgen gouden schat der jeugdige
boeven. Het waren niet minder dan
veertig gouden ringen, die onlangs uit
een winkel te Boskoop door het in
drukken van een ruit waren gestolen.
In totaal waren er 48 uit den winkel
verdwenen. 7 hadden de jongens er
inmiddels verkocht, de achtste had.
een van hen verloren en is inmiddels
door een eerlijken vinder bü de politie
teruggebracht.
De bij den overval uit het postkan
toor te Moerkapelle geroofde ruim
f. 1.300.hadden de jongens, die bei
den goede bekenden van de politie zijn,
eerlijk gedeeld en er naar hun zeg
gen voornamelijk hun achterstallige
schulden mede voldaan.
Het leven is duur.
Batavia, 16 November 1946.
(Van onzen eigen medewerker).
Een Skymaster bracht me naar Ba
taria in precies 70 uur. En het eerste
levende wezen, dat ik hier zag, was een
Jap. Eenige Jappen dienden namelijk
als geïmproviseerde bakens langs de
startbaanop Kemajoran, waar onze
Amerikaansche piloot het zware vlieg
tuig feilloos neerzette.
Thans, in den vroegen ochtend van
mijn tweeden dag in Batavia, zit ik op
een geïmproviseerde stoel achter een
geïmproviseerde tafel om u mijn eerste
indrukken te melden van het leven hier.
Men moet zich weten te behelpen met
wat er is en bijzonder veel is dat nog
niet.
De eerste moeilijkheid, waarvoor
de pas aangekomene zich hier ge
plaatst ziet, is het probleem der
huisvesting. In Batavia moeten op
het oogenblik ongeveer een millioen
menschen wonen, d.w.z. tweemaal
zooveel als vóór den oorlog. Het
aantal woningen echter is gedaald.
Er is er niet één bij gekomen in de
afgeloopen vier jaren, alle zijn ver
waarloosd, en vele onbruikbaar ge
worden. Zoodat ik al heel blij was
toen ik voor den eersten nacht, dank
zij goede vrienden, een bed kon vin
den op voorwaarde dat ik den vol
genden dag weer verhuizen zou. Met
veel moeite en veel medewerking
van vele zijden heb ik nu voor de
drie volgende nachten weer een bed
en zelfs een ongemeubileerde kamer.
Ik ga dus vooruit. En overmorgen
zien we wel verder!
Wat is er hier veranderd sinds den
dag, zes maanden geleden, dat ik met
repatrieeringsverlof Batavia verliet?
Niet veel. zoo op het eerste gezicht.
Waarbij men overigens in aanmerking
gelieve te nemen, dat ik, tot dusver, mij
uitsluitend heb moeten bezig houden
met dat primaire probleem van het vin
den van een voorloopig onderdak.
FANTASTISCHE PRIJZEN.
Na te hebben ontdekt, dat alle hotels
en alle particuliere huizen vol, maar
dan ook overvol zijn, betrof mijn eerste
indruk de fantastische prijzen, die men
voor transport te betalen heeft. Op
jacht naar een bed zocht ik eenige ken
nissen op. Zy woonden niet bijzonder
ver: een afstand van ongeveer 10 minu
ten fietsen. Ik ontdekte een taxi en dat
leek me een heele vooruitgang, want
taxi's waren hier zes maanden geleden
nog niet. De man vroeg 10 gulden voor
die luttele kilometers. Ik bedankte hem
vriendelijk en besloot mijn toevlucht te
nemen tot een betja, de driewieler vol
gens het bakfiets-model, die vanouds
het goedkoopste vervoermiddel in Ba
tavia is geweest. Na veel heen-en-weer
Admiraal Helfrich en
Generaal Kruis bij de Koningin
Naar wij vernemen, hebben luik-ad
miraal C. E. L. Helfrich, de comman
dant der Marine-strijdkrachten, en
luit.-gen. mr. H. J. Kruis, de chef van
den Generalen Staf, den militairen
kant van de ontwerp-overeenkomst
van Cheribon Woensdag j.l. met H.M.
de Koningin besproken.
In een onderhoud met een redacteur
van het A.NP. weigerde luit.-admiraal
Helfrich voorts berichten te bevesti
gen, volgens welke hij en generaal Kruis
voornemens waren af te treden, indien
de overeenkomst door de regeering werd
goedgekeurd, doch wèl verklaarde hij:
„Ik voel niet veel voor deze over
eenkomst". er aan toevoegend, dat hij
zou afwachten, wat de toekomst zou
brengen.
De admiraal uitte twijfel, of de mi
litaire voorzieningen van de overeen
komst van Cheribon, n.l. tot weder-
zijdsche vermindering van de strijd
krachten en Nederlandsch-Inidonesi-
sche samenwerking, zouden kunnen
worden uitgevoerd.
.De geheele situatie is zeer onzeker en
onduidelijk," aldus verklaarde de admi
raal. „Wij weten hoe het aan onzen
kant staat, maar ik denk niet, dat de
Indonesiërs weten hoe het aan hun zijde
staat. Zij kennen niet de sterkte en de
ligging van hun legers, indien men deze
als zoodanig beschouwen kan. Het zijn
eerder guerilla-benden en ongeregelde
troepen".
Ook drukte admiraal Helfrich twijfel
uit. of de republikeinsche autoriteiten de
bepalingen van het onlangs gesloten be
stand zouden kunnen uitvoeren, „niet
omdat zij onwillig hiertoe zijn, maar
omdat hun troepen moeilijk zijn te be
reiken en de verbindingen slecht zijn".
Generaal Kruis verklaarde dat ook
hij op het standpunt stond van wachten
op ontwikkeling van den toestand. Hij
voegde hieraan toe, dat
admiraal Helfrich en hij meer be
zorgd waren over de algemeene mili
taire situatie dan over de overeen
komst van Cheribon op zichzelf.
MINISTERRAAD BIJEEN.
Zaterdag is de ministerraad bijeenge
komen. Daarin zou een voorloopig
standpunt der regeering worden bepaald
ten aanzien van de door de Commissie-
Generaal gesloten basis-overeenkomst.
De bijeenkomst duurde van 9 tot 1 uur.
HOOGST MERKWAARDIG
DANKWOORD.
Sjahrir heeft tijdens een afscheids
partij ter eere van de Britsche troepen,
zijn dank uitgesproken voor hetgeen zij
verricht hebben.
Daarin zeide hij o.a.: „Door uw
persoonlijke kwaliteiten hebt u ons
in kennis gebracht met een aantal
aantrekkelijke eigenschappen van de
Westersche cultuur, die ons volk te-
BINNENLAND.
De Eerste Kamer vergadert Woens
dagmiddag om 2 uur ter behandeling
van het wetsontwerp „Goedkeuring van
het statuut van de organisatie der Ver.
Naties voor Onderwijs. Wetenschap en
Cultuur".
Gistermorgen is te Eemnes de ma
chinale houtbewerklngsfabrlek van de
fa. ter Wiel geheel afgebrand, vermoede
lijk ten gevolge van smeuling van hout
mot. De schade beloopt f. 25.000.—. maar
wordt door verzekering gedekt.
Gisteravond omstreeks 6 uur Ls Lord
Beveridge voor een bezoek aan Nederland
op kasteel oud-Wassenaar gearriveerd.
Naar wil vernemen zal minister van
Klelfens met het oog op de besprekingen
inzake de basis-overeenkomst, niet naar
ons land komen.
De Alg. Ned. Vereeniging voor Vreem
delingenverkeer zal binnenkort in Den
Haag oesprekingen voeren met verschil
lende relsbureaux, om te komen tot een
opzet voor een, door alle relsbureaux in
binnen- en buitenland te propageeren,
identieken tour voor vreemdelingen van
zes A zeven dagen door ons land tijdens
den tulpentijd
Als dank voor de Deensche hulp na
de bevrlldlng brachten de bekende Gors-
selsche boerendansers een bezoek aan De
nemarken van een tiental dagen. In tien
steden en dorpen w.o. Aarhus, Viborg.
Randers. Phlsted, Skive, tot boven in Jut
land. hebben ze de Achterhoeksche dan
sen gedemonstreerd.
Het Deensohe publiek was opgetogen I
De Rijksverzekeringsbank te Amster
dam heelt het comité „Ruiten Troef" 293
dubbele ramen van haar gebouw ter be
schikking gesteld ten behoeve van de ge
teisterde gebieden
BUITENLAND.
Het Parijsche gerechtshof heeft twee
Journalisten, die met de Dultschers ge
collaboreerd hebben, ter dood veroor
deeld. Een derde werd veroordeeld tot
levenslangen dwangarbeid.
Ex-keizerin Hermine van Duitsch-
land. tweede echtgenoote van den In
Doorn gestorven Dultschen ex-keizer
Wilhelm, was sinds htet binnenrukken
van het Sovjet-leger in Sllezië verdwe
nen ZIJ blijkt te zijn ondergebracht in
een klein huis te Frankfort aan de Oder
(Sovjetbezettingszone van Dudtschland)
waar zij met den 18-maanden ouden
zoon van prins Franz Joseph van Prui
sen een drietal bovenkamers bewoont,
terwijl een verplaatste Oekralnschto fami
lie het overige gedeelte van het huls in
beslag neemt.
President Truman heeft medege
deeld, dat zijn persoonlijke gezant bij het
Vatlcaan, Myron Taylor, voor een bezoek,
dat niet langer zal duren dan 30 dagen,
naar Rome zal terugkeeren „om bespre
kingen over belangrijke zaken met den
Paus en andere autoriteiten" voort te
zetten,
Sir John Boyd Orr, directeur van de
F.A.O., heeft in een interview te Weenen
verklaard, dat de F.A.O. op een confe
rentie, welke 3 December aanstaande te
Londen zal aanvangen, een plan zal uit
werken voor de voedselvoorziening van
Europa als onderdeel van den economi-
schen wederopbouw.
In de basiliek van den Sint Pieter
te Rome zijn 29 katholieke martelaren,
onder -wie 15 Europeanen en 14 Chinee-
zen, die in den Bokseropstand van 1900
om het leven kwamen, zalig verklaard.
Maarschalk Sokolofsky, opperbevel
hebber der Sovjet bezettingsstrijdkrachten
in Dultsohland, heeft de omzetting van
het provinciale bestuur van Saksen in een
regeering goedgekeurd.
Max Schmellng, ex-wereldkampioen
boksen zwaargewicht, ls door de zulve
ringsrechtbank te Hamburg „vrij van
nazismetten" verklaard.
Ten gevolge van de mijnwerkerssta
king in de Ver. St. wordt in Denemarken
met ingang van 27 November het gas tot
de helft van het gewone gebruik gerant
soeneerd en de kwaliteit 20 minder.
Vermindering van electriciteit, personen
vervoer en goederenvervoer wordt binnen
kort verwacht.
Een partij diamanten ter waarde
van vlJf-erL-twlntlg millioen dollar, door
de Japansche regeering verzameld in een
desperate poging tot verdere financiering
van den oorlog, zal waarsohljnlljk aan de
geallieerden worden overgedragen bijwijze
van herstelbetaling.
Volgens de .JDally Herald" hebben
twintigduizend man Belgslche troepen de
bezetting van de Zuidelijke en Oostelijke
sectoren van het Ruhrgebied en het Rijn
land van de Britten overgenomen. In de
mllncentra. zooals Essen en Dortmund,
zullen Britsche bezettingstroepen blijven.
Dlmltrof, de leider der Builgaarsche
communisten, heeft In Bulgarije een
nieuw kabinet gevormd.
Een speciale verslaggever van
ons Blad, die jarenlang als journa
list in Indië heeft gewerkt, is dezer
dagen per vliegtuig naar Batavia
vertrokken om onze lezers voor te
lichten omtrent de daar plaats vin
dende gebeurtenissen. Ztfh eerste
indrukken, direct na aankomst
neergeschreven, zijn in bijgaand
artikel samengevat.
gepraat kreeg ik den toekang-betja ten
slotte zoover, dat hy het voor dezen
keer wel voor f. 1.50 wilde doen.
Deze duurte betreft niet alleen het
vervoer. Een eenvoudige schotel in Hó-
tel des Indes (waar heusch geen zwarte
winsten gemaakt worden!) kost f.8, een
rysttafel f. 10. De ryst kost op de zwarte
markt f. 7.50 per liter en de prijzen van
vleesch, groenten en fruit zyn navenant.
En iedereen is genoodzaakt deze som
men te betalen, daar de distributie van
de voornaamste levensmiddelen abso
luut onvoldoende is.
De oorzaak der inflatie ligt in het
feit, dat hier twee muntsoorten
naast elkaar in omloop zijn. Tot
voor kort waren dit dc Neder-
landsch-Indische en de Japansche
gulden. Sinds drie weken is het
laatstgenoemde papier vervangen
door het republikeinsche geld. En
toen gingen de prijzen pas goed
omhoog.
De republikeinen bepaalden de waarde
van hun munteenheid op 50 Japansche
guldens. By den invoer van het Neder -
landsch-Indische geld in Maart van dit
jaar was de verhouding tusschen den
Nica- en den Japanschen gulden vast
gesteld op 1 33. Het Japansche papier
als maatstaf nemende, zou de republi
keinsche gulden dus ongeveer f. 1.50
waard moeten zyn.
De „republiek" echter schreef voor,
dat haar gulden geiyk zou staan aan
15 Nica-guldens. Dit was natuuriyk een
beetje al te dwaas, en thans waardee-
ren Ohineesche en Indonesische hande
laren de beide guldens ongeveer geiyk.
Maar het resultaat is geweest, dat de
onzekerheid omtrent de waarde van het
ruilmiddel wederom een duw in de ver
keerde richting kreeg, met alle gevol
gen van dien.
DE „KRAP-GELD-POLITIEK1*
DUURT VOORT.
Intusschen houdt onze regeering vast
aan haar krap-geld-politiek, zoodat de
Nederlander slechts een deel van zyn
salaris in handen krygt. De rest wordt
geblokkeerd. En hoewel er nog steeds
niets behoeft te worden betaald voor
huishuur, water en licht (de luxe van
gas kan men zich nauweiyks meer her
inneren), is het duidelyk dat niemand
toekomt met een paar honderd gulden
per maand. Het eenige wat er op zit
is alles te verkoopen, wat men nog te
verkoopen heeft, en voor de zwarte prij-
zen, die men hiervoor krygt, zwarte
levensmiddelen in te slaan.
Gemakkeiyk is het leven hier dus
niet. Maar in de oorlogsjaren heeft men
hier geleerd van vrywel niets te leven
in omstandigheden, vergeleken waarmee
de huidige byna ideaal mogen worden
genoemd. Er wordt hard gewerkt op
velerlei gebied, en overeenstemming in
de liooge politiek zal wellicht den weg
openen naar een spoedige verbetering,
een uitweg uit den huldigen chaos op
financieel en uit de enorme moeilijk
heden op economisch terrein.
Gisteren zyn in België de gemeente
raadsverkiezingen gehouden.
Op 31 December 1945 telde België
8.344.534 inwoners, waarvan 4.087.918
mannen en 4.256.616 vrouwen.
5.572.664 Belgen zyn kiezers voor de
gemeente, waarvan 2.671.681 mannen en
2.900.083 vrouwen.
Byna 67 pet. van de Belgische bevol
king neemt dus deel aan de gemeente
raadsverkiezingen.
Vrij algemeen is de verwachting, dat
de uitslag der gemeenteraadsverkiezin
gen voor België een periode van groo-
tere politieke stabiliteit zal Inluiden.
Voor het eerst namen de vrouwen
deel aan de verkiezingen.
Waar de rexisten en de vroegere aan
hangers van het Vlaamsch Nationaal
Verbond voor de C.VP. hebben ge
stemd, zooals te voorzien was, ls de
groote winst voor de kaktholieken maar
van een vloedgolf is nergens sprake.
Men oordeele uit volgende opgaven:
Te Antwerpen behaalden de katholie
ken 20 zetels (13), de liberalen 5 (8), de
socialisten 17 (13) en de communisten
7 (0) zetels.
Te Brussel verwierven de katholieken
14 zetels (12), de liberalen 12 (13), de
socialisten 9 (onveranderd), de commu
nisten 6 (3).
Mechelen: C.VP. 13 (12). socialisten
14 (13), liberalen 2 (4).
Brugge: C.VP. 16 (15), socialisten 10
(9), liberalen 1 (2).
Leuven: C.VP. 15 (13), socialisten 8
(9), liberalen 2 (2).
Aarlen: C.VP. 6 (6). socialisten en
communisten 9 (3), liberalen 3 (4).
Luik: C.VP. 15 (9), socialisten 15
(13), communisten 5 (4), liberalen 4 (7).
En elders zyn de verhoudingen onge
veer gelyk. Men zie dus, hoe de ver
schuiving in hoofdzaak onder de link-
sche partyen onderling heeft plaats ge
vonden.
voren van de blanken, die het kende,
zelden heeft waargenomen. Ik bedoel
uw beleefdheid, vriendelijkheid en
waardige zelfbehcersching."
(Was dit een steek op de Nederlan
ders? In dat geval worden wèl bemoedi
gende perspectieven voor samenwerking
geopend!. - Red.^„L.^D.").
MEENING VAN
PROF. SCHERMERHORN.
Aneta meldt uit Bataria dat volgens
het republikeinsche persbureau „Anta-
ra" prof. Schermerhorn op een pers
conferentie, toegestaan aan Indonesi
sche journalisten op 20 Nov. j.l., ver-
Waard heeft, dat de Ned.-Indonesische
overeenkomst volgens zyn verwachting
voor het eind van dit jaar zou zijn on
derteekend. Prof. Schermerhorn hoopte
voor Kerstmis weer in Batavia terug
te zyn.
DE „GROOTE OOST".
De adviescommissie van het algemeen
regeeringscommissariaat voor Borneo
en de Groote Oost heeft de ontwerp
regelingen voor de vorming van den
staat de Groote Oost besproken.
Het ontwerp voorziet in een over
dracht van de bestuursbevoegdheden in
dien zin, dat samenwerking op een ge-
ïyke basis met andere staten, die in de
Ver. Staten van Indonesië zullen wor
den gevormd, mogelijk zal zyn.
RESOLUTIE „PARTIJ
VAN DE VRIJHEID".
De Party van de Vrijheid heeft in een
te Amsterdam onder voorzitterschap
van mr. D. U. Stikker gehouden verga
dering een resolutie aangenomen, waar
in verklaard wordt, dat de Commissie-
Generaal op grond van bevoegdheids
overschrijding op het vertrouwen van
het Nederlandschevolk geen aanspraak
meer kan maken en dat de aan de leden
der Commissie-Generaal verleende vol
macht behoort te worden Ingetrokken.
Verkiezingen
in Wuertemburg-Baden.
De semi-officieele uitslagen van de
landdagverkiezingen in de provincie
Wuertemberg-Baden luiden als volgt:
Christen-democraten 486.734; sociaal
democraten 403,554, Duitsche Volksparty
247.542, communisten 129.685, ongeldig
74.684 stemmen.
De semi-officieele uitslag voor de
stemming over de nieuwe grondwet voor
Wuertemberg-Baden luidt: 921.181 stem
men voor, 140.721 tegen, ongeldig
280.297. Door 71 procent van de stemge
rechtigden werd gestemd.
ROEMEENSCHE MINISTERS DIENEN
HUN ONTSLAG IN.
Michael Romniceanu, van de nationale
liberale party, en Emile Hatieganu, lei
der van de nationale boerenpartij, de
twee oppositieleden in het Roemeensche
kabinet, hebben hun ontslag ingediend
als protest tegen „onregelmatigheden"
tydens de algemeene verkiezingen op
Donderdag j.l.
Het veto-recht.
GEEN OVEREENSTEMMING DER
GROOTE VIJF.
De Groote Vyf hebben geen overeen
stemming kunnen bereiken ten aanzien
van de kwestie van het recht van veto
dei- groote mogendheden in den Veilig
heidsraad,
Molotof, de Sovjet-minister van Bui-
tenlandsche Zaken, verklaarde, dat hij
geen der drie voorstellen, gedaan door
Engeland, de V.S. en China, kon aan
vaarden. Molotofs voorsei was onaan
vaardbaar voor de vertegenwoordigers
der vier andere landen.
Men besloot geen vergaderingen der
Groote Vyf over de kwestie van het
veto meer te houden.
De kwestie gaat thans, naar men
meent to weten, terug naar de politieke
commissie, welke haar besprekingen over
dit onderwerp had uitgesteld om de
groote vyf de gelegenheid te geven mid
delen te vinden, waardoor het recht van
veto in zijn huldigen vorm effectief kan
zijn.
Molotof stelde voor, dat de Groote vyf
een resolutie zouden opstellen, waarin
de algemeene vergadering wordt ver
zocht te verklaren, dat zy elke poging
om het handvest der V. S. te wyzigen,
ongelegen acht en alle voorstellen, die
er op gericht zyn het gebruik van het
veto te beperken verwerpt. Hy ver
klaarde, dat de eenige manier om ver
betering te brengen in het gebruik van
het veto-recht verbetering van den
geest, waarin de Veiligheidsraad zyn
werk doet, is en niet het toevoegen van
reglementen. Hy ontkende dat een der
mogendheden het veto had misbruikt.
Bevln, de Engelsche minister, ver
klaarde, dat hy enkel een gedragscode
wenschte. Byrnes, de Amerikaansche
minister, vond, dat het veto alleen moet
worden gebruikt in belangrijke aangele
genheden. Molotof critiseerde tenslotte
het werk van den Veiligheidsraad, waar,
zoo zeide hy, de meerderheid dikwyis
had getracht haar wil aan de minder
heid op te leggen.
BRITSCHE NOTA AAN POLEN.
De Britsche gezant te Warschau heeft
aan de Poolsche regeering een nota
overhandigd over de aanstaande Pool
sche verkiezingen, die op 19 Januari a.s.
zullen worden gehouden.
In de nota wordt gevraagd, dat alle
democratische partyen gelyke facilitei
ten zullen hebben om de verkiezings
campagne vrij en zonder intimidatie te
voeren en dat alle partyen in alle com
missies, die met de verkiezing belast
zyn, vertegenwoordigd zullen zyn.
De wyze, waarop deze voorwaarden
zullen worden vervuld, zal het stand
punt beïnvloeden, dat de Britsche re
geering in zal nemen ten aanzien vaa
het representatieve karakter der verkie
zingsuitslagen en van een te vormen re
geering.
