De „Ontwerp-overeenkomst"
Nederland-Iiidonesie
WEERBERICHT
Een drijvende -School" te
Rotterdam
Opleidingsschip Hr. Ms. „Zeearend" in
dienst gesteld
i Vv*>ï - Vs
Met een enkel woord
Groote Nederlandsche verrassing
in Luchtvaartindustrie
Straalvliegtuig
„Het Spook"
85ste Jaargang
MAANDAG 18 NOVEMBER 1946'
No. 25935!
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny.
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer.
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041
Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
Geparafeerd op 13 November
te Batavia.
Hieronder laten wij volgen de tekst
van de ontwerp-overeenkomst. welke
op 15 November 1946 te Batavia is ge
parafeerd door de Ned. en Indonesi
sche delegaties.
Voorop gaat een preambule welke als
volgt luidt:
„De Nederlandsche regeering. verte
genwoordigd door de Commissie-Gene
raal, en de regeering van de Republiek
Indonesië, vertegenwoordigd door de In
donesische delegatie, beide gèleid
door een oprecht verlangen om een goe
de verhouding te verzekeren tusschen de
volken van Nederland en Indonesië, en
zulks in nieuwe vormen van vrijwillige
samenwerking, welke de beste garantie
bieden voor een gezonde en krachtige
ontwikkeling van beide landen in de
toekomst, en welke het mogelijk maken,
dat een nieuwe grondslag wordt gegeven
aan de verhouding tusschen de twee
volken komen als volgt overeen en
zullen deze overeenkomst zoo spoedig
mogelijk ter goedkeuring voorleggen aan
de recpectieve parlementen.
De artikelen luiden als volgt:
Art. 1 De Nederlandsche regeering
erkent de regeering van de Republiek
Indonesië als de facto uitoefenend het
gezag over Java, Madoera en Sumatra.
De door geallieerde of Nederlandsche
troepen bezette gebieden zullen gelei
delijk, door wederzydsche samenwer
king. in het Republikeinsche gebied
worden ingevoegd. Hiertoe zal aanstonds
een aanvang worden gemaakt met de
noodige maatregelen, zoodat uiterlijk op
het tijdstip in art. 12 genoemd, de invoe
ging zal rijn voltooid.
Art. 2 De Nederlandsche regee
ring en de regeering van de Republiek
werken samen tot de spoedige vestiging
van een souvereinen, democratischen
staat op federatieven grondslag, ge
naamd: ,De Vereenigde Staten van In
donesië".
Art. 3 De Ver. Staten van Indonesië
zullen omvatten: het geheele grondge
bied van Nederlandsch-Indië met dien
verstande, dat indien de bevolking van
eenig gebiedsdeel ook, na overleg langs
democratischen weg, te kennen geeft
niet of nog niet tot de Ver. Staten van
Indonesië te willen toetreden, voor dat
gebiedsdeel een bijzondere verhouding
tot deze staten en het Koninkrijk der
Nederlanden in het leven kan worden
geroepen.
Art. 4 Eerste lidDe samenstellende
staten van de Ver. Staten van Indonesië
zullen zijn de Republiek Borneo en de
Groote Oost. onverminderd het recht
van de bevolking van eenig gebiedsdeel,
om langs democratischen weg te ken
nen te geven, dat zij' haar plaats in de
Ver. Staten van Indonesië op anderen
voet geregeld wenscht te zien.
Tweede lid: Onverminderd het be
paalde in art. 3 en in het eerste lid van
dit artikel, kunnen de Ver. Staten van
Indonesië een bijzQndere regeling tref
fen ten aanzien van het grondgebied
van haar hoofdstad.
Art. 5 Eerste lid: De grondwet
van de Ver. Staten van Indonesië zal
worden vastgesteld door een constitu-
eerende vergadering, die zal zijn sa
mengesteld uit op democratische wijze
aangewezen vertegenwoordigers van de
Republiek en van de andere toekomsti
ge deelgenooten der Ver. Staten met
inachtneming van het bepaalde in het
volgende lid van dit artikel;
Tweede lid: Partijen zullen in over
leg treden omtrent de wijze van deel
neming aan deze constitueerende ver
gadering door de Republiek, door de
niet tot het gezagsgebied van de Repu
bliek behoorende gebiedsdeelen endoor
de niet of onvoldoende vertegenwoordig
de bevolkingsgroepen, een en ander met
inachtneming van de onderscheidene
verantwoordelijkheden van de Ned. re
geering en van de regeering der Re
publiek.
Artikel 6 Eerste lid:
De Ned. regeering en de regeering der
Republiek zullen ter behartiging van
de gemeenschappelijke belangen van
Nederlanders en Indonesiërs samen
werken tot de vorming van een Ne-
derlandschIndonesische Unie, waar
door het Koninkrijk der Nederlanden,
omvattende Nederland, Nederlandsch-
Indië, Suriname en Curasao, worden
omgezet in genoemde Unie, bestaande
uit eenerzijds het Koninkrijk der Ne
derlanden, omvattende Nederland,
Suriname en Curasao en anderzijds
de Ver. Staten van Indonesië.
Tweede lid:
Het vorenstaande laat onverkort de
mogelijkheden tot nadere regeling van
de verhouding tusschen Nederland,
Suriname en Curasao.
Artikel 7 Eerste lid: Ter beharti
ging van de belangen van het Konink
rijk der Nederlanden en de Ver. Staten
van Indonesië, zal de Nederlandsch-In-
donesische Unie beschikken over eigen
organen.
Tweede lid: Deze organen zullen wor
den samengesteld door de regeeringen
van het Koninkrijk der Nederlanden en
van de Ver. Staten van Indonesië, even
tueel mede door de volksvertegenwoordi
gingen dier landen.
Derde lid: Als gemeenschappelijke be
langen zullen worden aangemerkt: sa
menwerking inzake buitenlandsche be
trekkingen, defensie en voorzoover noo-
dig financiën, alsmede onderwerpen van
economischen en cultureelen aard.
Artikel 8 Aan het hoofd van de
Nederlandsch-Indonesische Unie staat
de Koning (Koningin) der Nederlan
den. De decreten en de besluiten ter
ONBESTENDIG WEER.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk nog verder afnemende
Westelijke wind met hier en daar
enkele buien, later weer toenemende
I en naar oostelijke richtingen omloo-
pende wind met tijdelijk regen. Plaat-
seiyk wellicht enkele uren sneeuwval.
Later kouder.
behartiging van de gemeenschappelij
ke belangen zullen door de organen
der Unie worden genomen in naam
des Konlngs (der Koningin).
Artikel 9 Ter behartiging van de
belangen der Ver. Staten van Indonesië
in Nederland en van het Kon. der Ne
derlanden in Indonesië, zullen door de
onderscheidene regeeringen Hooge Com
missarissen worden benoemd.
Art. 10 Het statuut van de Ned.-
Indonesische Unie zal voorts om. be
palingen bevatten over:
a. Verzekering van de rechten van
beide partijen jegens elkander voor de
nakoming hunner wederzijdsche ver
plichtingen;
b. De wederzijdsche uitoefening van
het staatsburgerschap door Nederland
sche en Indonesische staatsburgers;
c. Een regeling houdende voorzienin
gen voor het geval door de organen
der Unie geen overeenstemming kan
worden verkregen;
d. Een regeling van de wijze waarop
en de voorwaarden waaronder de orga
nen van het Koninkrijk der Nederlan
den bijstand zullen verleenen aan de
Ver. Staten van Indonesië, zoolang
deze niet of onvoldoende over eigen
organen beschikken;
e. De verzekering in beide deelen van
de Unie van de fundamenteele en men-
schelijke rechten en vrijheden waar
naar ook het handvest der Vereenigde
Naties verwijst.
Art. 11. Eerste lid: Het statuut
van de Unie zal worden ontworpen
door een conferentie van vertegen
woordigers van het Koninkrijk der
Nederlanden en van de toekomstige
Ver. Staten van Indonesië.
Tweede lid: Het statuut zal in wer
king treden na goedkeuring door de
onderscheidene volksvertegenwoordi
gingen.
Artikel 12 De Nederlandsche re
geering en de regeering der Republiek
zullen er naar streven dat de vestiging
van de Vereenigde Staten van Indone
sië en van de Nederlandsch-Indonesi
sche Unie haar beslag krijgt vóór 1
Januari 1949.
Artikel 13 De Nederlandsche re
geering zal inmiddels de noodige stap
pen ondernemen teneinde onmiddel
lijk na de totstandkoming der Neder
landsch-Indonesische Unie de toela
ting van de Vereenigde Staten van
Indonesië als lid van de organisatie
der Vereenigde Naties té verkrijgen.
Artikel 14 De regeering van de
Republiek erkent de aanspraken van
alle niet-Indonesiërs op herstel van hun
rechten en teruggave van hun goederen
voorzoover deze worden uitgeoefend of
zich bevinden in het gebied, waarover
zij de facto gezag uitoefent.
Een gemengde commissie zal worden
ingesteld om dit herstel of deze terug
gave te bewerkstelligen.
Art. 15 Teneinde de regeering van
Indië te hervormen op zoodanige wijze
dat haar samenstelling en werkwijze zoo
nauw mogelijk zullen aansluiten op de
erkenning van de Republiek en op de
ontworpen staatsrechtelijke structuur,
zal de Nederlandsche regeering inmid
dels bevorderen, dat wettelijke maatre
gelen worden getroffen om in afwach
ting van de totstandkoming der Ver.
Staten van Indonesië en der Neder
landsch-Indonesische unie de staats- en
volkenrechtelijke positie van het Ko
ninkrijk der Nederlanden aan den
nieuwen toestand aan te passen.
Art. 16 Aanstonds na het tot stand
komen van deze overeenkomst zullen
beide partijen overgaan tot vermin
dering der strijdkrachten. Zij zullen
in overleg treden omtrent mate en
tempo van deze vermindering en om
trent hun samenwerking op militair
gebied.
Art. 17. Eerste lid: Voor de in deze
overeenkomst beoogde samenwerking
tusschen de Nederlandsche regeering en
de regeering der republiek, zal een orga
nisatie in het leven worden geroepen,
bestaande uit delegaties door elk van
beide regeeringen aan te wijzen met een
gemeenschappelijk secretariaat.
Tweede lid: de Nederlandsche regee
ring en de regeering der republiek zullen
alle geschillen, welke naar aanleiding
van deze overeenkomst mochten rijzen
en die niet door partijen in onderling
overleg in een conferentie tusschen deze
delegaties tot een oplossing kunnen
worden gebracht, door arbitrage doen
beslechten, In dat geval zal door de de
legaties bij overeenkomst of indien
zulk een overeenkomst niet kan worden
bereikt, door den president van het In
ternationale Hof van Justitie een
voorzitter van andere nationaliteit met
beslissende stem worden benoemd.
Slotbepaling, Deze overeenkomst
wordt opgesteld in het Nederlandsch en
in het Indonesisch. Beide teksten zullen
gelijk gezag hebben.
60 getuigen in zaak
jhr. de Geer.
Het onderzoek in de zaak van oud-
minister jhr. de Geer begint zjjn voir
tooiing te naderen. Er zijn meer dan
60 getuigen gehoord, zoowel in Ne
derland alsook in het buitenland, o.a.
Engeland en Duitschland.
Met uitzondering van minister Van Klef-
fens, die op het oogenblik in New York
vertoeft, rijn alle ministers gehoord, die
deel hebben uitgemaakt van het laat
ste kabinet-De Geer.
Ook met jhr. De Geer werd contact
opgenomen. Hem zal eerst na het ge
tuigenverhoor gelegenheid gegeven wor
den, zijn standpunt naar voren te bren
gen
GROSSIERSVEREENIGING
OPGERICHT.
Te Amsterdam werd opgericht: de
Ned. Ver. van grossiers in cosmetische
producten, toiletartikelen en kappers-
benoodigdheden, welke uitsluitend de
belangen behartigt van bedoelde gros
siers. Deze waren tot nu toe aangewe
zen op een vereeniging, welke tevens
fabrikanten en importeurs omvatte,
alsmede op de ondervakgroep groot
handel cosmetische industrie, welke
binnen afrienbaren tijd zal worden
ontbonden.
De atoombom.
PLAN VAN PROF. EINSTEIN
Prof. Albert Einstein en een reeks an
dere wetenschapsbeoefenaars willen door
het publiek een millioen dollar laten bij
eenbrengen ten einde maatregelen te
kunnen treffen om een verkeerd gebruik
der atoom-energie te voorkomen. Alle
initiatief-nemers zijn het eens over de
volgende punten:
1. Atoombommen kunnen thans goed-
kooper en in grooter aantal gemaakt
worden en zij zullen een steeds vernie
tigender uitwerking krijgen.
2. Er is geen militaire verdediging te
gen atoombommen te verwachten.
3. Andere naties dan de VB. kunnen
het geheim van de atoombom heront
dekken.
4. Verdedigingsmaatregelen in ver
band met een mogelijken atoombomoor
log zijn waardeloos en hun toepassing
zal de structuur van onze sociale orde
vernietigen.
5. Als er oorlog komt, zullen er
atoombommen gebruikt worden en deze
zullen onze beschaving vernietigen,
6. Er bestaat geen oplossing voor dit
probleem behalve internationale con
trole op de atoomenergie en uitbanning
van den oorlog.
Het Engelsch-Egyptisch
verdrag.
Het Britsch-Egyptisch verdrag luidt:
„De beide partijen, waartusschen dit
accoord gesloten is, zijn overeengeko
men, dat de volledige ontruiming van
het Egyptische grondgebied door de En-
gelsche strijdkrachten den eersten Sep
tember 1949 zal moeten rijn beëindigd".
,De steden Cairo en Alexandrië en de
delta zullen voor 31 Maart 1947 moeten
zijn ontruimd. De ontruiming van het
overige gebied zal op onafgebroken wij
ze moeten voortgaan gedurende de pe
riode, die op den vastgestelden datum
zal eindigen".
„De bij de conventie van 6 Augustus
1936 aan de Britsche strijdkrachten ge
waarborgde onschendbaarheid en privi
leges zullen voorloopig blijven gelden
gedurende den tijd van het terugtrek
ken der Britsche strijdkrachten".
„Iedere wijziging van de conventie
voornoemd, die noodzakelijk zou kunnen
zijn tengevolge van het feit, dat de Brit
sche strijdkrachten voor 31 Maart 1947
de delta, Cairo en Alexanderië moeten
hebben ontruimd, zal door een nieuwe
overeenkomst tusschen de beide regee
ringen vóór dien datum worden gere
geld".
Heide contractanten komen overeen, dat
Egypte ten opzichte van den Soedan,
met Egypte onder één kroon vereenigd,
een politiek zal volgen, die als voor
naamste doel het welzijn van den Soe
dan zal hebben, het land zal helpen zijn
toekomstig statuut vast te stellen en
zijn bevolking op een regeerings- en
rechtstaal zal voorbereiden".
DE FRANSCHE CRISIS.
Het bestuur van de Fransche com
munistische partij heeft aan den natio-
nalen raad van de Fransche socialisti
sche partij een brief gericht, waarin het
voorstelt te beraadslagen over een re
geering, welke democratisch, niet-con-
fessloneel en sociaal zal zijn en onder
de leiding der communisten zal staan
„overeenkomstig het verlangen van het
volk, dat souverein is". Voorts moet men
het eens worden over een programma
van actie, dat tot de hergroepeering van
een republikeinsche meerderheid in de
nieuwe assemblee zal leiden.
In den brief wordt dit nader toege
licht door de verklaring, dat „de twee
greote proletarische partijen met den
steun van zekere overzeesche afgevaar
digden een absolute meerderheid" kun
nen toereiken.
De Fransche communistische partij
zou de eenheid tusschen communisten
en socialisten hersteld willen zien ten
einde „aan de pogingen der reactie het
hoofd te kunnen bieden".
In hun antwoord op dit voorstel heb
ben de socialisten geantwoord, dat het
aan de communisten is om de geheele
natie mee te deelen, hoe zij zich een
regeering voorstellen en met wie zij wil
len samenwerken. De communisten
moeten nauwkeurig zeggen, wat voor
plannen zij hebben. Zij moeten als
grootste (party hieromtrent inlichtingen
aan de natie verstrekken.
FRANSCHEN LEGGEN COLLECTIEVE
STRAFFEN OP IN OOSTENRIJK.
Onbekenden hebben hakenkruizen ge-
teekend op een terrein in de vallei van
Montofon in de Fransche bezettingszone
van Oostenrijk. De Fransche autoritei
ten hebben onmiddellijk na ontdekking
alle verkeer in de vallei stil gelegd. Het
dorp Schruns werd 30.000 schilling en
de Oostenrijksche spoorwegen 20.000
schilling boete opgelegd. De 20 natio-
naal-socialisten, die kort tevoren waren
vrijgelaten, werden weer gearresteerd.
De plechtige lndlenststelllng van het opleidingsschip voor de onderzeebootbe-
strbdlng Hr. Ms. „Zeearend" te Rotterdam.
Zaterdagmorgen werd met eenige
plechtigheid het opleidingsschip voor
de onderzee bootbest rjjding Eb*. Ms.
„Zeearend", gelegen in de Waalhaven,
te Rotterdam in dienst gesteld. De
officieele indienststelling geschiedde
door den commandant van den on-
derzeebootdienst Luit.-ter-zee-le klas
se J. F. van Duim.
De commandant maakte gewag van
het feit, dat Hr. Ms. „Zeearend" welis
waar voor de Kon. Marine een nieuw
schip is, maar het is, alhoewel 43 jaar
oud, rijk aan geschiedenis en traditie.
Oorspronkelijk in dienst als .Hatavier
4" van de firma Müller en Co. wist het
in Mei 1940 aan den greep van den vij
and te ontsnappen, en met een aantal
Nederlandsche marinemannen in En
geland aan te komen. Na aanvankelijk
door de Kon. Marine te zijn gebruikt,
werd het door de Britsche marine over
genomen, en omgebouwd tot staf- en
basisschip, bestemd voor de oefeningen
opleiding van den geallieerden onder-
zeebootafweer. De vele successen, wel
ke op de wereldzeeën, tegen de Duit-
sche U-booten werden behaald, zijn
voor een groot deel te danken aan de
succesvolle opleiding van het geallieer
de marinepersoneel op dit schip.
Na het einde van de vijandelijkheden
werd het schip ter beschikking van de
Kon. Marine gesteld. Het werd ver
bouwd en van de nieuwste apparaten
voor een volledige opleiding van perso
neel voor de ondezeebootbestrijding
voorzien.
Door een gezamenlijke krachtsinspan
ning kon dit schip al zoo spoedig in
dienst worden genomen.
Na er op te hebben gewezen dat het
voor de Kon. Marine noodzakelijk is
om al haar takken tot in de perfectie
te ontwikkelen, wil de marine paraat
bleven, eindigde de commandant zyn
rede met de overtuiging uit te spre
ken, dat, mocht onverhoopt de nood
weer aan den man komen, onderzee
dienst en onderzee boo taf wee rdienst
klaar zullen staan voor de verdedi
ging van Koningin en Vaderland.
Tijdens een rondgang door het bijna
3000 ton groote schip, kon men zien,
hoe doeltreffend het tot een drijvende
school werd omgebouwd. De machines,
schroef en roer zijn verwijderd, gerief
lijke leeskamers en instructie-lokalitei
ten met tal van vernuftige apparaten
staan voor de opleiding ter beschik
king, Het schip heeft een vaste be
manning van 20 koppen, waarbij inbe
grepen de instructeurs. Op 4 November
j.l. is met de opleiding begonnen. Aan
het hoofd hiervan staat de luitenant-
ter-zee 2e klasse J. M. Eibers. Door de
ligplaats naast het schip liggen ver
schillende onderzeeërs, wordt een doel
treffende samenwerking bereikt tus
schen theorie en praktijk: tusschen on
derzeedienst en onderzeebootafweer..
De dreigende mijnwerkers-
staking in de V. St.
Wanneer de 400.000 Amerikaansche
mijnwerkers hun dreigement uitvoeren
en in staking gaan, zullen alle steen-
koolversahepingen naar Europa onmid
dellijk worden stopgezet, aldus Ameri-
kaansche regeerlngsfunctionarissen. De
Amerikaansche regeering bestudeert alle
mogelijke maatregelen om deze staking
af te wenden, daar zij een ernstige slag
zou beteekenen voor de pas ingevoerde
vrije economie.
Daar de regeering de voorgenomen
staking als „onwettig" beschouwt, is de
voorzitter van de mijnwerkersfederatie,
John Lewis, met een jaar gevangenis
straf, of 5000 dollar boete, of beide be
dreigd, indien Ihij zijn mannen bevel
geeft de schachten te verlaten. Maar
men twijfelt er niet. aan, dat de mijn
werkers zijn bevel zullen uitvoeren, ook
al bevindt hij zich in de gevangenis.
De voorraden steenkool in de Ver.
Staten zijn nog toereikend voor ruim een
maand. De winter, die in het grootste
deel van de V.S. zeer koud is, nadert en
men verwacht zeer drastische beperkin
gen van treindiensten en brandstofvoor
ziening, indien de staking zal ingaan.
Iemand uit de omgeving van den pre
sident, die zich met vacantie in Florida
bevindt, heeft de verzekering gegeven,
dat „de president niet van zins is om
opnieuw voor Lewis te wijken".
Er bestond Zaterdagmiddag gx
belangstelling voor den proefrit, die
gemaakt op het baanvak UtrechtAn
BINNENLAND.
groote
i werd
jemaakt op het baanvak UtrechtAmers
foort, dat met de nieuwe dienstregeling
der N. S. weer electrisch zal worden be
reden. Voor de inwoners van Bilthoven.
Den Dolder, Soestdulnen en Amersfoort
beteekent dit een, groote verbetering ln de
spoorverbindingen.
Medio December zal de spoorlijn Nij
megenVenlo weder ln exploitatie ge
bracht worden.
De electrlficatle van de spoorlijn Nij
megenArnhem hoopt men aan het eind
van het volgend jaar, gelijk met de elec
trlficatle van andere lijnen, klaar te
hebben.
Het Centraal-Bureau van de Nlwin.
thans gehuisvest Rijnstraat 10, Den Haag.
zal van Woensdag af gevestigd worden in
het perceel Dr. Kuyperstraat la, Den
Haag. De telefoonnummers zijn 113132 en
112749.
Tijdens het ontbreken van een mi
nister van Openbare Werken en Weder
opbouw zal dit ministerschap worden
waargenomen door den minister van Ver
keer. ir.Vos.
Tot presidente van het provinciaal
bestuur van den mark Brandenburg is
benoemd de 42-Jarlge Martha Schars.
In een treffende plechtigheid zijn
Zaterdagmorgen op het terrein van de
Kon. Mij. „De Schelde" te Vllsslngen de
83 personeelsleden herdacht, die tijdens
de oorlogsjaren door het krijgsgeweld den
dood hebben gevonden.
De Eerste Kamer dor Sta ten-Gene
raal zal bijeenkomen ln openbare verga
dering op Donderdag a.s.. des middags te
twee uur.
Op de agenda staat om. behandeling
van het volgende wetsontwerp: voorzie
ning ln het bestuur van de gemeente Op-
ster land.
BUITEN I.AM»
Voor het gedenkteeken, te Londen
op te richten voor president Roosevelt,
mag niemand meer dan 5 shilling bijdra
gen, opdat het werkelijk een geschenk
van het volk wordt.
Italië koopt graan van Turkije en
Argentinië.
Ondanks de genomen voorzorgen ls,
den zevenden Zaterdagavond in succes
sie. te Stockholm wederom een bomaan
slag gepleegd, thans ln oen Zuidelijken
vleugel van het centraal-station. waar
door glasschade werd aangericht. Den da
der heeft men niet kunnen vatten.
Na een brulloftsdlner te Avetrana
bij Tarente (Italië) hebben zich bij een
honderdtal gasten vergiftigingsverschijn
selen voorgedaan. Een vrouw ls reeds over
leden. terwijl een 40-tal personen ernstig
ziek ls. Het bruidspaar ls alleen gezond.
Uit Antwerpen wordt gemeld, dat
besloten ls een speciaal voor wielrijders
bestemde tunnel onder de Schelde te
bouwen. Er bestaan daar reeds twee tun
nels. n.l een voor rlltulgen en een voor
voetgangers.
Volgens de ..Dally Telegraph" heeft
de Canadeesche regeering eenstemmig be
sloten. dat de militaire dienst ln vredes
tijd ln Canada vrijwillig zal zijn.
United Press bericht, dat de staking
van zeelieden aan de Amerikaansche
Westkust, welke 48 dagen heeft geduurd,
thans ls geëindigd door overeenstemming
tusschen de belde partijen.
De Commissie-Generaal
naar Nederland.
Ancta verneemt uit betrouwbare
bron, dat de Commissie-Generaal
besloten heeft nog deze week naar
Nederland te vertrekken.
De heer Van Poll en zijn advi
seur, dr. C. C. J. Maassen, zullen
op 21 dezer per Skymaster vertrek
ken, prof. Schermerhorn en de heer
de Boer vertrekken een dag later.
Motiveeriiig van
dr. Hirschfeld's rehabilitatie.
DIENSTEN DUIDELIJKER
GEWORDEN.
In Staatsblad G. 317 is opgenomen
het besluit van 8 November J.l. tot ge-
grondverklaring van het beroep van dr.
H. M. Hirschfeld tegen het hem ver
leende eervol ontslag als secretaris-ge
neraal.
De overweging van het besluit luidt:
dat weliswaar tegen de houding van dr.
Hirschfeld gedurende den bezettingstijd
als bezwaar moet worden ingebracht, dat
hy biyk heeft gegeven van onvoldoende
begrip voor de groote geesteiyke waarde
van het verzet, met name zooals dit
zich uitte in de ondergrondse ae actie,
doch dat daartegenover in aanmerking
behooren te worden genomen de on
miskenbaar zeer groote en ook niet be
twiste diensten, door dr. Hirschfeld ge
durende de vyf zeer moeiiyke bezettings
jaren in zyn functies van .secre:aris-
generaal voor de v.m. departementen)
van Handel, Nyverheid en Scheepvaart
en van Landbouw en Visschorij aan het
Ned volk bewezen, welke diensten bjj
't uitvoerige hernieuwde onderzoek door
de afdeeling voor de geschillen van be
stuur van den Raad van State meer dan
tot dusverre duidelijk rijn geworden;
dat derhalve by beschouwing van des
appellant-s beleid in zyn geheel, voor
het verleenen van eervol ontslag, anders
dan op eigen verzoek, aan den appellant
uit de voormelde door hem bekleede
functies, welke hy, naar uit de stukken
valt af te leiden, zynerzyds niet meer
wenscht te vervullen, niet voldoende
grond aanwezig is.
Deelneming van
H.M. de Koningin.
MET RAMP TE SCHIPHOL.
De Directie der K.L.M. ontving het
volgende telegram van HM. de Koning
in:
„H.M. de Koningin heeft my opge
dragen u mede te deelen hoezer zy mee
leeft in het droeve ongeluk, dat een
toestel uwer maatschappy trof De Ko
ningen verzoekt u Haar diepgevoelde
deelneming aan de nabestaanden der
slachtoffers over te willen brengen.
Particulier secretaris van
HM. de Koningin
(w.g.) M. Kohnstam".
De begrafenis van de stewardess mej.
J. Lammens zal morgen te Noordwijk
Zee plaats vinden. Vertrek van het
woonhuis te Noordwyk om 14.30 uur.
Die van den heer M. M. Basshman
Woensdag op de RK. begraafplaats te
Llsse.
In het ministerie van Financiën heeft
Zaterdagmorgen een plechtige herden-
kings-samenkomst plaats gehad ter na
gedachtenis aan den omgekomen the-
vaurier-generaal dr. J. Ridder, waarby
o.a. het woord is gevoerd door minister
prof. dr. P. Lieftinck.
Geen sprake van
huurverhoogin g.
In antwoord op een telegram van den.
Ned. Bond van huis- en grondeigena
ren te Den Haag, aan den Minister
raad, naar aanleiding van de radiorede
van de minister-president, heeft het
bestuur van dezen bond van het Minis
terie van Ec. Zaken, directoraat-gene
raal van de prijzen, afd, onroerende
goederen een mededeeling ontvangen,
waarin o.a. verklaard wordt, dat
het een levensbelang van de Ned.
gemeenschap in haar geheel is, dat
de bestaande spanning tusschen loo-
nen en prijzen niet verder wordt
vergroot en dat dientengevolge op het
oogenblik van verhooging der huren
géén sprake kan zijn.
De aandacht van de regeering blijft
echter op deze aangelegenheid ge
vestigd.
De luchtvaartcorrespondent van de
„Evening Standard" seint uit Parijs:
„Nederland, welks vliegtuigindustrie
tijdens den oorlog bijna geheel ver
nietigd is, heeft de luchtvaartwereld
een groote verrassing gebaard. Een
model op de internationale lucht-
vaarttentoonstelling, welke te Parijs
door den Franschen premier, Bidault,
is geopend, openbaart, dat de Neder
landers werken aan een straalvlieg
tuig, dat een snelheid van ongeveer
800 k.m. per uur zal moeten bereiken.
Dit vliegtuig, dat den naam „Het
Spook" zal dragen, is een product van
de herbouwde Fokkerfabrieken te Am
sterdam. Het zal worden uitgerust met
twee Britsche motoren (Rolls-Royce),
naast elkander onder de „verstyving".
Men verwacht, dat „Het Spook", dat
17 passagiers zal kunnen bergen, bin
nen drie jaren op de K.L.M.-iynen zal
worden ingezet. Het zal worden voorzien
van een inrichting voor luchtdruk-re
geling in de cabine, zoodat het zonder
ongerief voor de passagiers op een hoog
te van ongeveer 12 km. zal kunnen
vliegen.
Over dit vliegtuig, bekend als Fok
ker-ontwerp F. 26 vernemen wy nog de
volgende by zonderheden:
Iedere vliegtuigtechnicus is er van
overtuigd, dat de gasturbine als voort
stuwingsmiddel ook voor verkeersvlieg
tuigen in de toekomst aangewezen is.
Een strydpunt hierby is nog, of de
gasturbine een schroef zal moeten aan
drijven, of dat een zuivere „straalmo
tor" (dus een motor waarby de voort
stuwing uitsluitend ontstaat t.g.v. de
reactiekracht der uitstroomende ver
brandingsgassen) de voorkeur verdient.
Deze laatste heeft het voordeel van
een geringer gewicht, eenvoudiger in
stallatie en wordt by hooger snelheden
t.o.v. de turbineschroef-combinatie re
latief steeds gunstiger.
Een nadeel er van is evenwel het
hoogere brandstoffenverbruik.
Door de Fokkerfabriek werd dit pro
bleem aan een grondige studie onder
worpen en men kwam daarby tot de
overtuiging, dat althans voor de eerst
volgende periode voor middelsoort tra
jecten de zuivere straalmotor, voorlan
ge afstanden eerder de schroefturbine-
comblnatie in aanmerking komt. Voor
zeer korte afstanden, b.v. binnenlandsch
verkeer, biyft, althans voorloopig de
zuigermotor, zyn plaats waarschyniyk
behouden, omdat het vliegen op groote
hoogte, hetgeen voor de straalmotoren
aangewezen is, dan te veel tyd kost.
Voor lange afstanden wordt de straal
motor te nadeelig wegens het hooge
brandstofverbruik, hetwelk uiteraard
voor groote afstanden een belangrijker
rol gaat spelen. Het lichter gewicht
van de motorinstallatie speelt dan niet
zoo'n groote rol meer.
Voor de middelsoort vlieglengte d.w.z.
b.v. 1000 km. trajectlengte (brandstof-
hoeveelheid voor grooter afstand i.v.m.
reserves) is dus de zuivere straalmotor
het beste voortstuwingsmiddel. Deze
installatie heeft pas zin bij zeer hooge
snelheid.
Daarom is de kruissnelheid 800 km.
per uur, d.w.z. ongeveer de hoogste
snelheid welke voorloopig toelaatbaar
is, zonder dat men i.vjn. het benaderen
van de geluidssnelheid bijzondere moei-
ïykheden kan verwachten. Deze snel
heid is echter alleen bereikbaar indien
zeer hoog gestegen wordt.
Een ander product van Fokker op de
tentoonstelling geëxposeerd is een klei
ne vierzits-machlne, De geheele cabine,
luxe ingericht bevindt zich voor de
draagvlakken; aan de achterzyde is
een duw-schroef. Dit toestel heeft een
driewlelig landingsgestel een een Ame
rikaansche motor.
