LEIDSCH
DAGBLAD
a
Amerikaansch antivoord
Molotof
aan
De besprekingen te Bataria
Troepenuitzending aanvaard
Met een enkel woord
Zóó bouwt men een montage-woning
PORTI VOOR CORRESPONDENTIE
MET MILITAIREN.
Door de verhooging der binnenland-
*che posttarieven bedraagt, met ingang
▼an morgen het port voor brieven van
burgers aan militairen in Engeland en
Ned.-Indië (verzending per luchtpost)
tot en met 20 gram 10 cent, briefkaar
ten 7% cent.
Voor Nederlandsche militairen, elders
in het buitenland gelden de internatio
nale tarieven.
85ste Jaargang
DONDERDAG 31 OCTOBER 1946
No. 25920
Directeur: J, W. Henny.
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst.
J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week
Tel. Dlrecttp en Administratie: "25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
Op de vergadering der V. N.
Ter zitting van de assemblée der V. N.
was de Australische afgevaardigde Makln
gisteren de eerste spreker. Hy was van
meening, dat het recht van veto alleen
bij belangrijke aangelegenheden mocht
worden gebruikt. HIJ was het er niet mee
eens, dat de voorstellen van Baruch in
zake de controle op de atoomenergie het
handvest zouden kunnen ondermijnen
„De vrede kan alleen gewonnen en be
houden worden, indien men op democra
tische wijze tot overeenkomsten geraakt
en de?.e op grondbeginselen gebaseerd
zijn. De vergadering moet geen rubber-
scempei worden. Het veto-recht mag niet
gelden ln de commissie voor de atoom
energie. De toelating van nieuwe leden
moet door de algemèene vergadering be
slist worden", aldus Makln.
Aghnldes, de Grieksche afgevaardigde,
steunde het ontwapenlngs-voorstel van
Molotof. Hij drong aan op internationale
controle met doeltreffende waarborgen
voor de loyale uitvoering van een even-
tueele conventie betreffende beperking
van bewapening en op sancties tegen
landen, die de voornaamste bepalingen
van een dergelijke conventie schonden.
Aghnldes gaf uiting aan zijn bezorgd
heid over de „hardvochtige behandeling"
van Griekenland tijdens de Parljsche vre
desconferentie.
De Ecuadoriaansche afgevaardigde zei-
de: „Het gevaar bestaat, dat de politieke
belangen van de groote mogendheden op
zekeren dag de overhand zulen hebben
op de grootere belangen van de mensch-
heid. Het ls daarom noodzakelijk, dat de
organisatie van den Veiligheidsraad op
democratische leest geschoeid wordt."
De Amerlkaansche afgevaardigde sena
tor Austin heeft ln zijn met spanning
tegemoet geziene rede verklaard, dat de
Amerlkaansche regeering bereid ls geheel
en al met alle andere leden der V. N.
samen te werken ln het nemen van maat
regelen voor ontwapening. „De V. S.
dringen zelfs aan op ontwapening. De
V.S. gelooven. dat het voorstel van Mo
lotof op onze agenaa moet worden ge
plaatst en geheel en al besproken".
Austin drong aan op doelmatige veilig
heidsmaatregelen, waardoor staten, die een
dergelijke ontwapening uitvoeren, tegen
de gevaren van Inbreuk en ontduiking
worden beschermd.
Hij verklaarde ten aanzien van de we-
derzljdsche beschuldigingen, die worden
geuit dat hij hieraan niet zou deelnemen,
Austin zelde, dat de Amerlkaansche re-
Een rede van Smuts.
In een rede te New-York zeide veld
maarschalk Smuts, dat het niet uitge
sloten ls te achten, dat Europa of een
groot deel er van een Europeesche Unie
gaat vormen, waarbij het Britsche ,Ge-
meenebest tot voorbeeld zou kunnen die
nen. Dit gemeenc-best aldus Smuts. Is ln
de 20ste eeuw Iets geheel anders dan het
19de eeuwsche Britsche imperialisme. Dit
laatste ls dood en begraven en er is nog
slechts een spook van overgebleven, dat
de onwetenden en de onwlHJgen verschrikt
De Engelschen-zfjn als bewakers van den
wereldvrede hoogst betrouwbaar, en hun
moreele kracht ls ten slotte meer waard
dan vele divisies.
Groot-Brlttannlë ls economisch min
der machtig dan de V. S. en militair min
der sterk dan de Sovjet-Unie, maar neemt
een eerste plaats ln door historische er
varing en kennis. Het leeft niet alleen
hfj brood en machines. Smuts vergeleek
het Britsche gemeenebest met de Pan-
Amerlkaansche Unie, die slechter func
tioneert en met de Sovjet-Unie, die een
hechter geheel vormt, maar waarin het
machtigste lid overheersoht. Het Brit
sche voorbeeld leek hem het best ge
schikt tot verwezenlijking van de twee
menschelljke idealen: vrede en veiligheid.
De politieke partijen in
Duitschland.
De geallieerde bestuursraad te Berlijn
is het niet eens kunnen worden over een
voorstel inzake gelijke kansen voor alle
politieke partijen ln alle zones van
Duitschland. In het communiqué, dat
hiervan melding maakt, staat: „de ver
tegenwoordigers van Groot-Brlttannlë, de
Sovjet-Unie en ae Vereenlgde Staten wa
ren bereid het ontwerp te aanvaarden
op voorwaarde, dat er een paragraaf aan
zou worden toegevoegd, voorgesteld door
den Sovjet-afgevaardigde en geaccepteerd
door de vertegenwoordigers van Groot-
Brlttannlë en de V. S., volgens welke alle
Duitsche politieke partijen het recht zou
den hebben om zich op nationale basis
te vereenigen, vergaderingen te nouaen
ln geheel Duitschland en overal in het
land een partij-organisatie te hebben.
De Fransche afgevaardigde gal echter
te kennen, dat hij onder de huidige om
standigheden zich niet met deze veree-
nlglng van politieke groepen accoord kon
verklaren. Op een lateren datum zou hij
geen bezwaar hebben. Als stap op den
;oeden weg noemde hij: het op gelijke
leest schoeien van het politieke leven ln
de verschillende zones. Daar men het
hierover niet eens kon worden, ls het
oorsprohkél IJke voorstel Ingetrokken'.
geering bereid is een volledige verklaring
af te leggen over het aantal van haar
gewapende strijdkrachten ln het buiten
land. De Amerlkaansche troepen zijn
slechts ln bevriende landen mét toestem
ming van die landen zelf. Het door Mo
lotof voorgestelde onderzoek (door den
Veiligheidsraad naar de aanwezigheid van
troepen van een lid der V.N. op het
grondgebied van een ander lid) moet,
aldus Austin, alle gemobiliseerde gewa
pende strijdkrachten 1d binnen- en bui
tenland omvatten.
Senator Austin sprak vervolgens over
het recht van veto. „De V. S. zijn op het
oogenbllk gekant tegen wijziging van ar
tikel 27 van het handvest (handelend
over het recht van veto). De V.S. erken
nen, dat er ruimte voor verbetering ln de
werkzaamheden van den Veiligheidsraad
ls. Beperking en zelftucht om alles, wat
ln strijd met het handvest ls. te vermij
den zijn essentieel bij het toepassen van
den stemmlngsregel'
Mysterieuze schat wordt steeds
grooter.
WEER EEN KWART MILLIOEN
GEVONDEN.
De mysterieuze schat te Amsterdam
wordt steeds grooter. Thans ls onder den
vloer van de 4de étage van de Amster-
damsche villa (dezelfde waar een kapitaal
uit den verwarmingsketel werd gehaald)
een partij Juweelen gevonden ter waarde
van een kwart mlllloen. In den kelder
kwamen bovendien nog 25 schilderijen te
voorschijn.
In totaal ls nu al voor een waarde van
ruim 2 mlllloen gulden opgespoord.
EEN ALBAANSCH PROTEST.
Albanië heeft bij de V.N, geprotes
teerd tegen het schenden der grens door
Britche oorlogsschepen en tegen het op.
treden van Grieksche monarchisten aan
de Zuid-grens,
Van Engelsche zijde wordt verklaard,
dat het protest geen reden heeft, daar
de nieuwe doorvaart tusschen Albanjë
en Korfoe reeds vele jaren „Interna
tionaal" ls.
Kwestie Soekamo een „zuiver"
Indonesische aangelegenheid.
Volgens een te Batavia uitgegeven
communiqué is in de plenaire zitting
van gister het volgende behandeld en
goedgekeurd:
a) Het rapport van de technische
commissie over den watertoevoer naar
Soerabaja, waarin medegedeeld wordt,
dat de sluizen te Modjokerto op 25 Oc
tober geopend zijn en voldoende water
verschaft werd om in de directe be
hoefte in het gebied van Soerabaja te
voorzien. Nog andere rapporten worden
afgewacht, alvorens te besluiten welke
maatregelen verder noodzakelijk zijn.
Gedetailleerde plannen worden uitge
werkt om tot een evenredige verdee
ling van het water voor irrigatie ge
durende de a.s. moesson te komen.
b) Het rapport van de gemengde
commissie voor burgerlijke zaken, met
deze resolutie: „bij een commando
overdracht, waar deze ook plaats heeft,
zal het bestaande burgerlijke bestuur,
waaronder begrepen openbare diensten
en openbare bedrijven gehandhaafd
blijven".
Deze resolutie zal naar alle comman
danten en vertegenwoordigers van de
Nederlandsche en republikeinsche re
geeringen binnen de geallieerde gebie
den gezonden worden.
De resolutie aan de commandanten
beveelt ook:
„Intusschen zult gij maatregelen ne
men om in overleg met de plaatselijke
Nederlandsche en Indonesische autori
teiten te bewerkstelligen, dat een ge
regelde overdracht van de Britsche po
sities gewaarborgd wordt.
Het zal duidelijk zijn, dat plaatselijke
overeenkomsten slechts tijdelijk zijn en
gewijzigd kunnen worden door een be
slissing van de gemengde commissie
voor burgerlijke zaken".
De bestaande gemengde commissie
voor burgerlijke zaken, is vervangen
door een op hoog niveau staande ge
mengde commissie voor burgerlijke za
ken. in een samenstelling en met de
bevoegdheden en taak als aangegeven
in het rapport van de commissie, die
daarmede haar taak heeft volbracht.
In de desbetreffende resolutie wordt
o.a. verklaard:
„Ter bespreking en oplossing van
moeilijkheden bij civiele aangelegen
heden, voortvloeiende uit den wapen
stilstand en het terugtrekken van Brit
sche en Britsch-Indische troepen en
het geallieerde opperbevel, zal een ge
mengde commissie voor burgerlijke za
ken op hoog niveau worden ingesteld,
DE GRIEKSCHE CRISIS.
Koning George van Griekenland heeft
alle fractieleiders van het parlement
uitgenoodigd voor een bespreking, ten
einde te trachten de moeilijkheden bij
de vorming van een kabinet op breedere
basis te overbruggen. De koning zal de
besprekingen zelf leiden.
IMMIGRATIE-FACILITEITEN
VOOR CANADA.
De Canadeesche minister van mijnen
en hulpbronnen heeft medegedeeld, dat
de immigratie-faciliteiten, welke bij het
uitbreken van den oorlog werden opge
schort, in Europa weer ingevoerd zul
len worden voor hen, die volgens de
geldende regelen in aanmerking komen
voor toelating in Canada. Er zullen im
migratie-bureaux worden gevestigd te
Parijs. Brussel en 's-Gravenhage- Ook
de Canadeesche diplomatieke missies te
Oslo en Kopenhagen zullen bemidde
ling verleenen voor immigratie. Ook
zullen toebereidselen getroffen worden
voor toelating van immigranten uit
Zweden.
welke bestaat uit twee Britsche. twee
Nederlandsche en twee Indonesische
leden. Bij de bespreking van elk onder
werp zullen Britsche, Nederlandsche en
Indonesische autoriteiten, die by de
aangelegenheid betrokken zijn, toege
voegd worden, terwijl ook plaatsvervan
gers aangewezen mogen worden".
De taak van de commissie is het ont
werpen van practische maatregelen voor
een blijvende handhaving van recht en
orde, voor het efficient werken van het
burgerlijk bestuur en de zorg voor het
economisch welzijn van de bevolking in
de gebieden onder geallieerde of Ne
derlandsche controle op Java en Su
matra.
De besluiten van de commissie moe
ten, om van kracht te zijn, eenstemmig
genomen zijn.
De volgende plenaire zitting zal op
4 November plaats hebben.
De kwestie van de aanvaardbaar
heid van Soekarno is by de onder
handelingen geen punt van bespre
king geweest en het is evenmin waar
schijnlijk, dat zy in de naaste toe
komst ter tafel zal worden gebracht.
De commissie-generaal staat op het
standpunt, dat dit een zuiver Indo
nesische aangelegenheid is, waarover
de Nederlanders geen beslissing kun
nen nemen.
Langs het verdronken land
van Walcheren.
Op 1 November 1944 begon de strijd
om Walcheren. Elf dagen duurde het,
aleer de laatste Duitsche tegenstand
uit den weg was geruimd. De voorge
schiedenis van dezen strijd is te be
kend, om haar thans nog eens geheel
te herhalen. Wy meenen te mogen
aannemen, dat geen Nederlander ooit
zal vergeten, hoe Walcheren werd ge
teisterd omdat dit noodzakelijk was
voor het vrij maken van de haven van
Antwerpen, welke haven voor de be
voorrading van de snel oprukkende ge-
HET RESIDENTIE-ORKEST.
Naar de „NJt.Crt." meldt, is het be
stuur van het Residentie-orkest collec
tief afgetreden, aangezien het meent de
verantwoordelijkheid van de tegenwoor
dige financieele situatie, geschapen door
de subsidieeringspolitiek van het mini
sterie van O., K. en W. niet langer te
kunnen dragen.
Zaterdag over een week zal er een bui
tengewone ledenvergadering worden ge
houden ter verkiezing van een nieuw
bestuur.
Tweede Kamer over de
Grondwet.
(Van onzen parlementairen
medewerker).
Drie installaties vonden er in de
Tweede Kamer plaats doordat in de
plaats van den heer Stokvis (P. v. d.
A) en de heeren v. Poll en Matser
beiden K.VP.) de heeren Hofstra,
Schuurmans en Engelbertink Kamer
lid waren geworden. De vierde geïn
stalleerde was mr. Mes (K.VP.) tot
dusverre wegens ziekte nog niet naar
het Binnenhof gekomen, waar hij nu
wel verscheen omdat de Regerings
partijen in zoo groot mogelijken getale
present wilden zyn, daar een der beide
voorstellen tot Grondwetsherziening
gevaar liep niet de in tweede instantie
vereischte meerderheid^van 2/3 te ha
len.
Mr. Mes' verschijning heeft ech
ter niet mogen baten en zelfs in
een volledige Kamer zou het ont
werp, dat ten doel had in den ver
volge de methode van Grondwets
herziening iets gemakkelijker te
maken dan thans het geval is
geen ontbinding en nieuwe verkie
zing der Kamers, doch in plaats
daarvan verkiezing cencr speciale
„Grondwetskamer", waarin dan in
tweede instantie slechts 3/5 in stee
van 2/3 meerderheid noodig zou
wezen het niet gehaald hebben.
Alleen de twee Regeeringspartijen
gaven hun stem aan het voorstel
en heel de rest liet het tegen hoo-
ren, zoodat de uitslag 5736 op
een verwerping neerkwam, aange
zien immers aldus de 2/3 meerder
heid op geen stukken na was ge
haald.
Voor het Kabinet, en in het bijzon
der voor den Premier, die ook al in de
eerste instantie het ontwerp had ver
dedigd, toen nog als lid van den ploeg-
Schermerhorn) een tegenslag, waaraan
BINNENLAND.
De petroleumprijs zal in de provin
cies Utrecht en Noord- en Zuid-Holland
met ingang van morgen tot 11% cent
worden verlaagd.
Een verlaging van de marges der
petroleummaatschappijen heeft het mo
gelijk gemaakt de prijs nauwer aan te
Dassen aan de kosten van het vervoer
naar de verschillende deelen des lands.
In de overige provincies blijft de prijs
12 cent.
Op Woensdag 20 November a-s. zal
Prins Bernhard de openingsplechtigheid
verrichten van het Nederlandsche op
leidingsinstituut voor den buitenland-
schen dienst (N.OJP.) in het kasteel
Nijenrode te Breukelen.
Na een ongesteldheid van eenige
dagen, overleed gisteren in het RK
Ziekenhuis te 's-Gravenhage, in den
ouderdom van 59 jaar, Joh. F. L- Ko
ning, in leven hoofdredacteur van „Het
Dagblad" te 's-Gravenhage.
De Ned. Spoorwegen hebben 30
spoorwegwagons van Denemarken ge
leend voor den tijd van een half jaar.
Zij worden dezer dagen in gebruik ge
nomen.
Gisteren is het 40 jaar geleden,
dat het kaascontrole station Zuid-Hol
land voor volvette kaas, te 's-Graven-
hage werd opgericht.
De heer P. Janse te BIggekerke
(Zeeland) viel bij het dorschen in den
dorschtrommel, waardoor hem beide
beenen werden afgerukt.
In totaal zijn nu al vijf van de
zes walvïschjagers teruggekeerd met het
oog op eenige noodzakelijke herstellin
gen.
De Canadeesche minister van ge
zondheid en sociale zaken Brooke Clax-
ton, die tal van Europeesche landen
bezoekt, ten einde zich op de hoogte te
stellen van sociale en medisohe toe
standen. is in Nederland aangekomen.
BUITENLAND.
Telkens keeren Engelsche „Cana
deesche bruidjes" uit Canada terug,
voornamelijk wegens gebrek aan woon
ruimte.
Het Oostenrijksche parlement heeft
een resolutie aangenomen, waarin ge
vraagd wordt om de terugtrekking der
geallieerde bezettingstroepen en herstel
van de volledige onafhankelijkheid op
elk gebied.
Het Britsche ministerie van arbeid
maakt bekend, dat 25.000 A 30.000 Polen
zich te Plymouth en omgeving zullen
vestigen, alwaar zy in ziekenhuizen en
instellingen, waar een groot tekort aan
arbeidskrachten heerscht. werkzaam zul
len zijn.
De voorzitter van de Duitsche
christen-democratische partij in de
Britsche zone. dr. Adenauer, heeft den
voorzitter van de Duitsche sociaal-de
mocratische party Schumacher ge
vraagd of hij tot eerlijke samenwerking
bereid was, waarop de laatste antwoord
de, dat dit zou afhangen van de vraag,
of de verschillen in opvattingen tus
schen beide partijen te overbruggen zou
den zijn.
De Fransche regeering is tot over
eenstemming gekomen met de wijnbou
wers, inzake de levering van wijn voor
het gewoon gebruik. Met ingang van
1947 zullen de leveranciers zooveel ver
strekken als toereikt voor een rantsoen
van zes liter (per week).
De expresse-verbinding tusschen
Weenen en Boedapest is hersteld- De
trein rijdt driemaal per week.
Ruim 1700 kolchos-gezinnen (boe
ren uit het collectieve landbouwbedrijf)
hebben zich in de streek van Kali
ningrad. het voormalige Koningsberger!
in Oost-Pruisen, gevestigd.
De Rhodesische geleerde dr. Ber
nard Moiser, heeft, na een studie van
16 jaar, als zijn meening ten beste ge
geven. dat lepra waarschijnlijk door
kakkerlakken en niet door personen ver
spreid wordt.
De Air France deelt mede, dat
speciale „inspecteurs" zijn aangesteld,
die tot taak hebben er op toe te zien,
dat alle mogelijke voorzorgsmaatregelen
tegen vliegtuigongelukken door de
maatschappij getroffen zullen worden.
Gistermorgen vroeg is in de on
middellijke nabijheid van de Britsche
ambassade te Rome een bom ontploft.
Een gedeelte van het gebouw is inge
stort. Een voorbijganger werd ernstig
gewond.
De sociaal-democratische partij te
Berlijn heeft den geallieerden bestuurs
raad verzocht alle overeenkomsten voor
arbeid ln het buitenland, zoowel die uit
het verleden als ln de toekomst, te verl-
fleeren.
het echter geen staatkundige gevolgen
verbond. In hun knollentuin waren de
communisten, want zij hadden de Re
geering dit kooltje gestoofd. Den eer
sten keer hadden zij zich van stem
ming onthouden, maar thans sloten zy
zich by de oppositie van de christe-
lijk-historischen, anti-revolutiona iren
Staatk. Gereformeerden en Partij van
de Vrijheid aan, Eerstgenoemden wa
ren ook nu weer in verzet uit eerbied
voor de Grondwet, zooals mr, Beer-
nink zeide en mr. Korthals (P. v. d. V.)
gaf te kennen, dat in het bijzonder
voor hem en zyn fractiegenooten een
bezwaar was. dat door verzwakking
van de gequalificeerde meerderheid het
gevaar naderbij kwam, dat aldus struc
tuurverandering- van het Koninkrijk,
welke niet door een voldoende krach
tige publieke overtuiging gedragen zou
worden, een plaats in de Grondwet zou
krijgen. Van hun kant voelden de com
munisten er juist alles voor om straks
op vlotte manier wijzigingen met be
trekking tot Indonesië's staatsrechte
lijke positie tot stand te doen komen.
Niettemin wilden zy den weg daartoe
niet banen door een soepeler methode
van Grondwetsherziening mogelijk te
maken, want dan opende men volgens
hen meteen juist ook de deur voor on
democratische wijzigingen onzer hoogste
staatswet en bovendien zou aldus de Ka
merverkiezing na de reerste behandeling
van revisie-ontwerpen komen te ver
vallen.
COMMUNISTEN BOOS
DE K.V.P.
OP
Uit het betoog van den heer Wage
naar bleek duidelijk, dat hy en zijn
vrienden er juist op uit zijn om spoe
dig weer Kamerverkiezing te krijgen en
dat zij, boos over het feit, dat de P. v.
d. A. hen buiten de Regeering hield,
noch met hen samen de oppositie heeft
willen vormen,maar een Kabinetshu-
welyk met de K.V.P. is aangegaan, nu
gaarne roet in het eten wenschten te
gooien.
Minister Beel, die uit den aard
der zaak niets nieuws meer ter ver
dediging van de aanhangige ont
werpen aanvoerde en o.m. warmen
steun kreeg van prof. Romme (K.
V.P.), mr. v. d. Goes v. Naters, Pa-
lar en mr. Joekes (alle drie P. v. d.
A.) zag tenminste na uitvoerige be
strijding door mr. Stokvis (comm.)
en op minder geslaagde wyze door
zyn fractiegenoot De Groot, het
voorstel, dat de grondwettelijke be
lemmering tegen uitzending van
dienstplichtigen naar Indië enz.
wegneemt, met 849 aangenomen.
Tot zeven, uur *s avonds hield de Ka
mer zich vervolgens nog bezig met het
wetsontwerp tot wijziging der Gemeente
wet, in hoofdzaak ten doel hebbende,
uit de Gemeentewet te schrappen, dat
in geval van eventueele vereeniging van
gemeenten er nog eens een bijzondere
commissie (zgn. dubbele Raad) geko
zen moet worden, welke zich over het
voorstel tot vereeniging heeft uit te
spreken.Excellentie Beel zette uiteen,
dat in de praktijk de rompslomp van
verkiezing van zulk een commissie
eigenlijk overbodig blijkt en alleen maar
vertragend werkt wat thans, nu in ver
band met den wederopbouw veelal
grenswijzigingen enz. urgent zyn, nog
extra-bezwaarlijk is. Terwyl mr. Beer-
nink (C.H.) voor handhaving van de
bestaande regeling pleitte, bleken mevr.
Fortanlerde Wit (P. v. d. V.), als
mede de heeren Tuin (P. v. d. A.) en
Maenen (K.VP.) met het aanhangige
wetsontwerp te kunnen meegaan.
Heden voortzetting van de behande
ling.
allieerde legers een levenskwestie was
geworden. Walcheren was nog de eeni
ge en onoverkomenlijke hinderpaal op
den weg naar het inmiddels bevrijde en
vrijwel onbeschadigde Antwerpsche ha
ven-complex.
Hoewel het bombardement van de zee
dijken van Walcheren voor de Duit
sche verdediging van het eiland een
zeer ernstige belemmering was, be-
heerschten de boven het zeeniveau gele
gen batterijen van Vlissingen nog steeds
de Schelde-monding.
Tot op dien mistigen ochtend van 1
November 1944! Toen naderden plotse
ling de Engelsche landingsvaartuigen
en de verbeten strijd begon. Onweer
staanbaar drongen ook hier de gealli
eerden langzaam maar zeker door,
dank zij het betere materieel, dank zij
de gevreesde typhoons deze vlieg
tuigen maakten ondanks de dichte mist
op den eersten November 400 aanvals-
vluchten naar het omstreden gebied
maar bovenal dank zy de betere mo
raal l van de geallieerde soldaten.
De slag om Walcheren, die zulke
hooge offers vergde van de burger
bevolking en van de geallieerde le
gers, was gestreden en de wegnaar
Antwerpen lag open. En toen de
eerste Liberty-schepen de Schelde
opvoeren, staarde de bevolking van
Walcheren naar deze schepen, die
in schier eindelooze ryen voedsel en
materieel aanvoerden, over den
thans vryen weg naar Antwerpen.
De weg die leidde naar de uitein
delijke overwinning, de weg die liep
langs het verdronken land van Wal
cheren.
SCHIPPER KREEG BRANDENDE
OLIE OVER HET LICHAAM.
Aan boord van het aan de Delftsche-
kade te Leldschendam liggende moter
schip „Vrachtzoeker I" heeft gister-
namiddag omstreeks vyf uur een ern
stig ongeluk plaats gehad, waarvan de
ongeveer 30-jarige gehuwde schipper J.
P. M.. wonende te Rijnzaterwoude, het
slachtoffer is geworden. Op dat uur
wilde M„ wiens schip juist was gelost,
zijn motor aanzetten, om naar Naarden
te varen ten einde nieuwe lading te
halen. Plotseling ontplofte een benzine-
WEEBBERICHT.
KOUD.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Meest zwaar bewolkt, met tijdelijk
eenige regen. Matige, vooral lang»
de Waddeneilanden tijdelijk krach
tige Noord Oostelijke wind. Koud
weer. doch vrijwel nergens nacht
vorst.
JOODSCHE TERREUR-DAAD.
Een meisje, dat ongemerkt op het
station te Jeruzalem had weten te ko
men, hield een spoorwegklerk in be
dwang met een revolver en plaatste en
kele koffers met bommen ln de wacht
kamer. Vervolgens rende zij het sta
tion uit. sprong in een taxi, die met
snelle vaart wegreed, terwijl de politie,
die inmiddels gealarmeerd was, vurend
uit automatische wapens de vervolging
inzette.
Een Engelsche expert zette zich on
middellijk aan het werk om de geplaat
ste bommen onschadelijk te maken. Een
van de drie koffers werd veilig naar
buiten gebracht, maar toen de expert
opnieuw de wachtkamer binnenrende
om de beide andere koffers te halen,
ontploften de bommen en de man werd
op slag gedood.
Intusschen hadden politie- en pant
serwagens, die met radiotoestellen wa
ren uitgerust, alle wegen rondom het
station afgezet, en de taxi, waarin het
meisje de vlucht had genomen, moest
zich ten laatste, geen uitweg meer we
tende, overgeven.
In de taxi bevonden zich 3 Joodsch®
personen en een hoeveelheid spring
stoffen en handgranaten. Twee van de
inzittenden waren gewond.
Het station is voor een deel vernield.
Het is mogelijk, dat er nog meer slacht
offers zijn.
Bij straatrazzia's en huiszoekingen
zijn nog enkele andere joden, die
springstoffen bij zich hadden gearre
steerd.
Hoe moeten wij frankeeren?
NIEUWE POSTZEGELS.
r^EDERLANp
^3 CENT
1CENT rooo
2 CENT blauw.
4 CENT groen.
Beeldgrootte I8x22m.m
I3%x12)i Kamtanding.
Kmmv.PEiT
Nu met ingang van morgen de verhoo.
ging der posttarieven Ingaat, meenen
wij goed te doen hieronder nog enkele
'frankeerwaarden af te drukken:
Brieven (binnenland) lnterlocaal ver
keer t.e.m. 20 gr. 10 cent; locaal verkeer
6 cent; buitenland t.e.m. 20 gr. 20 cent,
(België 10 cent).
Briefkaarten (binnenland) lnterlocaal
verkeer 7% cent; locaal verkeer 5 cent:
buitenland" 12% cent.
Drukwerken (binnenland) t.e.m. 50 gr.
2 cent; buitenland 4 cent.
Nederland vraagt leening van
500 millioen dollars.
De internationale bank te Washing
ton maakte bekend, een brief van de
Nederlandsche regeering te hebben
ontvangen, waarin Nederland een lee
ning van 500 millioen dollar aanvraagt.
brandende vloeistof over het lichaam
kreeg. In vlammen gehuld rende hij
naar het dek en sprong in den Vliet.
Met groote moeite wist men het slacht
offer weer op den kant te krijgen, waar
na hij overdekt met brandwonden is
binnengedragen bij den smid M.
Daar medische hulp niet te krijgen
'was, heeft een juist passeerende auto
mobilist daarop den man naar Sint An-
tonius Hove te Voorburg vervoerd-
De schippersknecht, die zich ook in
de machinekamer bevond, kreeg brand-
lamp, met het gevolg, dat de man de wonden aan zijn handen.
Moderne „bungalows".
(Van onzen specialen verslaggever)
III
t We kunnen ons voorstellen, dat de
belangstellende lezer, na hetgeen er in
vorige beschouwingen over werd opge
merkt, zich zal hebben afgevraagd:, hoe
wordt zoo'n montage woning nu eigen
lijk gebouwd? Ten einde een antwoord
op die vraag te kunnen geven, hebben
we ons in verbinding gesteld met de
N.V. Bredero's Bouwbedrijf te Utrecht,
die 350 van dergelijke woningen onder
handen heeft, in opdracht van „Weder
opbouw", er reeds eerder 200 bouwde
voor de Staatsmijnen in Geleen.
Een montage-woning wordt opgetrok
ken uit „genormaliseerde elementen".
Een genormaliseerd element is in dit
geval als regel een tegel van sintelbe-
ton van 90 cm. lengte en 35 cm. breedte
(dit is een oppervlakte van 48 steenen)
het is echter ook een betonnen deur
kozijn van 6 x 35 cm. hoogte en 90 cm.
breedte, met stijlen van 17 cm. breedte,
of een dakschot van 5 m. by 1.45 m. of
een verbindingstegel, waarin sleuven
zitten, die de vloer- en eventueele steun
balken alles weer van beton kun
nen dragen. Kortom een element is een
van die genormaliseerde onderdeelen,
waaruit het huis uiteindelijk wordt op
gebouwd.
Deze elementen bevatten „kernen" -
openingen .waarin de „doken"
betonvullingen passen, v/aarmede de
verschillende onderdeelen aaneen wor
den gesmeed
Wanneer de bouwput gereed is begint
„de monteur" zijn werk Hy legt eerst de
fundeerings elementen, voor een blok
van 2 woningen over een breedte van
2 x 9.67 m. en een diepte van 7.50 m.
De elementen voor de fundeering zijn
niet van sintelbeton. doch van grint-
beton, dat harder is. Ze zijn aan den
onderkant afgeplat en vertoonen aan de
bovenzijde een sleuf, waarin de wape
ning past. Op die sleuf komen de eer
ste elementen te staan van sintel-beton,
en op de eerste rij sintel-beton-elemen-
ten, de verbindingsstukken met de
muur en de steunbalken voor de vloer.
Als de mopteur eenmaal zoover ge
vorderd is, dat hij boven den grond kan
werken, gaat het snel. De muren wor
den opgetrokken, door 7 ryen elemen
ten op elkaar te stapelen.
Vervolgens wordt het dak afgewerkt.
Per woning worden drie stellen ijzeren
spanten gesteld. Hier overheen, aan
iederen kant. komen vier rijen betonnen
steunbalken t« liggen, die, voorloopig
nog. de „eigenaardigheid" vertoonen. dat
er latten op bevestigd worden, om er de
dakschotten op te timmeren. Dakschot
ten zijn houten ramen, opgevuld met
riet, waarover dwarslatten zijn aange
bracht. Het riet dient ter beschutting
en isolatie, de dwarslatten om er de
pannen aan te kunnen hechten. De kap
constructie als zoodanig, vertoont voorts
een bijzonderheid, welke nader aandacht
verdient. Het zijn de aan de spanten
bevestigde steunijzers, waaraan de pla
fonds komen te hapgen. Aan de uit
einden van deze steunijzers zitten klem
men, waarin beton-balken passen. Deze
zoldering-balken worden op hun beurt,
afgedekt met steen-gaas, dit gaas weer
met cement bestreken en het geheel ten
slotte gestucadoord.
Op den zolder mag men
niet loopen.
Dan is de zoldering klaar. Maar men
kan er niet op loopen. Aanvankelijk was
er geen zolderruimte in het ontwerp ge
projecteerd. De architecten, de heeren
Zandstra. Giesen en Symons te Amster
dam, achtten een liggend dak, om
aesthetische redenen echter niet verant
woord. Het schuine dak omhult nu een
ruimte, die voor zolder zou kunnen door
gaan, doch wegens de stangen, waaraan
het plafond is opgehangen, en de te ge
ringe stevigheid van de zoldering, niet
als zoodanig is te gebruiken.
In Hengelo verrijzen 23 blokken van
2 woningen, in Enschede aan den Satur-
nusweg 33 er^te Np verdal 19. In Nij-
verdal zyn ze al bijna gereed en kunnen
de eerste bewoners er per 1 November
a.s. hun intrek in nemen.
Zij vinden er dan: de entrée, in den
vorm van een gang, waarop toilet, keu
ken (2.70.m. bij 1.95 m.), met direct daar
aan verbonden een bijkeuken, een flin
ke woonkamer (5.40 m. bij 3.53 m. en
2.50 m. hoog), en twee van de drie slaap
kamers (3.53 m. bij 3.01 m.), ieder met
vaste waschtafel, vaste kasten e.d. uit
komen; verder, de derde slaapkamer, een
douche-ruimte welke van alle slaap
kamers uit te bereiken is, zonder dat
men andere kamers behoeft te passeer en
en achter iedere woning een kolenberg
plaats. En dit alles gelijkvloers, met flin
ke ramen en vele gemakken. Bungalows
noemt men deze huisjes zeer toepasse
lijk. Voor de moderne huisvrouw om van
te watertanden. Iedere woning kan bo
vendien een eigen tuin krijgen.
Het zijn huisjes waar men zoo in
zou willen trekken, en di^ wanneer ze,
voor normale bewoning met meer noo
dig zullen zyn, prachtige diensten als
zomerverblijf zullen kunnen bewyzen.
Zoover zyn we echter nog niet. Wel is
er, zooals te Hengelo en Enschede, re
kening mee gehouden, dat ze op de
plaatsen staan van huizen, die eigen
lijk in het uitbreidingsplan passen. De
opzet is hier zeer ruim, terwyl de vrye
geleiding meer afwisseling biedt dan
bij evenwijdig geplaatste strokenbouw
het geval zou zijn geweest.
