LEIDSCH
DAGBLAD
De verhouding
Amerika-Sovjet-Rusland
Afzonderlijke voorlichtingsdiensten
moeten verdwijnen
Marie van Warmelo:
tachtig-jarig
acteur in ruste
Met een enkel woord
De les van Parijs
De conferentie van Parijs is geëindigd
op den bepaalden datum! Op het laatst
Is 't een jachten geworden om gereed te
komen, nadat in den beginne met den
tijd was omgesprongen alsof deze niet
op kon Onnoodig te zeggen, dat dit
uiteindelijk het resultaat niet ten goede
is gekomen!
Is de conferentie nu al dan niet ge
slaagd te noemen? Wij voor ons aarze
len niet om den gulden middenweg te
kiezen en noch van het een noch van
het ander te gewagen. Van een mis
lukking is zeker geen sprake. Pessimisten
hebben langen tijd het voorgesteld als
of de conferentie ten doode was ge
doemd, doch zelfs zij hebben tenslotte
moeten toegeven, nadat eenige gevaar
lijke klippen waren omzeild, dat het ge
vaar van een roemloos afsterven was
afgewend. Alle graden van optimisme
en van pessimisme zijn successievelijk
afgewerkt en de afloop is in overeen
stemming daarmee: de hoogste hoogten
zijn evenmin bereikt als de diepste
diepten en zoodoende is er geen reden
voor zwartgalligheid, ook al is er aan
den anderen kant geen ruimte voor
geestdrift.
De vredesverdragen -voor de Duitsche
satelliet-staten zijn thans voor het
forum der geheele wereld behandeld en
ontegenzeggelijk heeft dit voordeel op
geleverd. Voordeel, dat zich weliswaar
niet direct afspiegelt in gevallen beslui
ten, maar dat zich niettemin tezijnertyd
zal afteekenen. Het is ondenkbaar, dat
de groote vier, die nu de officieele ver
dragen zullen samenstellen aan de
hand van de te Parijs genomen beslis
singen, geen rekening zullen houden
met de wereldopinie, zooals zich die in
menig opzicht heeft geuit. Speciaal de
met twee-derde meerderheid aangeno
men voorstellen zal men moeilijk kun
nen negeeren en Byrnes, de Amerikaan-
sche minister, die overigens zeer karak
teristiek het maken van vrede een ver
velende en lastige taak noemde, heeft
zich dan ook reeds vastgelegd in dit
opzicht.
Een tegenvaller zou men kunnen noe
men. dat de conferentie er niet in ge
slaagd is een oplossing te vinden voor
die punten, waarover de groote vier
het niet eens hadden kunnen worden.
De vraag is echter, of dit niet in hoofd
zaak lag aan den geblekgn onwil der
gTooten om van eenmaal ingenomen
standpunt af te wijken onder pressie
der kleineren.
Speciaal voor het Slavische blok is de
conferentie een tegenvaller geworden.
De Sovjets, die by de procedure-regeling
haar zin hadden doorgedreven men
denke b.v. aan de twee-derde meerder
heid! zagen haar hoop op meeloo-
pers. althans zoodanig, dat ongewensch-
te besluiten waren tegen te houden, in
rook opgaan. De wereldopinie bleek
gunstig voor het Angel-Saksische blok;
noch Noorwegen, noch Frankrijk waren
op beslissende momenten te bewegen,
de zijde der Slaven te. kiezen.
De eenige, bepaald zwarte bladzijde
bij den gang van zaken is de weigering
van Zuid-Slavië om het verdrag met
Italië te teekenen, omdat de regeling
inzake Triëst maarschalk Tito niet be
vredigt. Men zal evenwel goed doen, dit
niet te tragisch te nemen, omdat ook
zonder deze onderteekening het verdrag
rechtsgeldigheid zal verkrijgen en Ame
rika reeds voldoende duidelijk heeft
doen doorschemeren, dat het een coup
d'état niet zal dulden.
Ongeregeld zijn voorts gebleven de
kwesties der Grieksch-Bulgaarsche gren
zen en van de Donau. Zal men te New
York nu en petit comité daarvoor een
oplossing weten te vinden?
In ieder geval heeft de Parijsche con
ferentie' ook in zooverre nut gehad, dat
in menig opzicht thans is gebleken wat
er leeft in de kleinere landen, die toch
ook hun belangen hebben bij het tot
stand-komen van een vrede en in vele
punten zelfs mede-belanghebbenden zijn.
Wanneer straks de groote vier de
kwestie Duitschland onder de loupe zul
len nemen, zullen zij op de hoogte zijn
van de meeningen van vele kleine lan
den in bepaalde aangelegenheden en
ongetwijfeld zullen zij daarmede hun
voordeel kunnen doen.
Zeer opmerkelijk is, dat de Times juist
- thans aan de hand van het te Parijs
bereikte een pleidooi levert voor terug
keer tot geheime diplomatie en het in
eigen hand nemen van beslissingen
door de groote vier.. Wij aarzelen niet
dit te noemen het spannen der paarden
achter den wagen. Ontegenzeggelijk
heeft de openbaarheid te Parijs ook
haar kwade kanten gehad, maar het zou
de klok achteruit zetten zijn. wanneer
opnieuw den weg der geheime diploma
tie werd ingeslagen. In hoogste instan
tie kunnen voorbereidingen wat meer
achter de schermen geschieden, doch de
wereld heeft er recht op. te weten, hoe
kwesties, die het algemeen welzijn ra
ken, worden opgelokl en geregeld. En al
is de realiteit inderdaad zoo, dat de
groote vier de grootste verantwoorde
lijkheid dragen voor de toekomst, dat
neemt niet weg, dat de kleine landen
hun eigen belangen hebben, waarmede
terdege rekening dient te worden ge
houden.
Zooals ieder land zijn belangen regelt
in zijn eigen parlement, zoo zal de we
reld haar algemeene belangen moeten
leeren te regelen in een wereld-parle
ment en al moge de eerste proefneming
na den oorlog niet in elk opzicht heb
ben gebracht, wat er van werd gehoopt,
dat is geen reden om terug te keeren
tot een politiek, die de wereld al zoo
veel ellende heeft gebracht. Openbaar
heid kan veel kwaad voorkomen, vooral
hij een goede voorlichting!
Parijs heeft de wereld een les gege
ven!
85ste Jaargang
ZATERDAG 19 OCTOBER 1946
No. 25910
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. MenkborsC.
J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week
T£l. Directie en Administratie: 25C41
Tel. Redactie: 21507 - Giro no.; 57055
WEERBERICHT
IETS MEER BEWOLKING.
De Bilt verwacht tot Zondagavond:
Geleidelijk wat toenemende bewol
king, voornamelijk met wolkenvelden
ln de hoogere lagen; later ln het Zuid*
Westen van het land hier en daar
eenige llohte regen. Matige wind tus-
sohen Oost en Zuid. Iets zachter.
FRAXSCH VLIEGTUIG VERONGELUKT.
Een Fransch vliegtuig uit Dakar ls bij
een landingspoging op het vliegveld St.
Louis (Senegal) verongelukt. Er zijn 6
doodcn te betreuren.
Rede van Byrnes.
De Amerlkaansche minister van Bul-
tenlandsche Zaken, Bymes, heeft gedu
rende een half uur over de radio tot het
Amerlkaansche volk gesproken over de
Amerlkaansoh-Russlsche betrekkingen.
Hty verklaarde zich ongerust over de
voortdurende, zoo niet toenemende
spanning tusschen de VS, en de Sovjet-
Unie".
Met betrekking tot de bittere aanval
len van Molotoi en Wyszinskl in het
laatste stadium van de vredesconferentie,
zeide Byrnes, dat hij met verbijstering had
kennis genomen van de beschuldigingen
van de Sovjet-delegatie aan het adres van
de V.S. „Niet eens. doch vele malen heeft
zij de V.S er van beschuldigd, dat deze
zich tijdens den oorlog hebben verrijkt
en dat zij onder het mom van vrijhandel
en gelijke handelsmogelijkheden voor
alle landen trachten Europa economisch
tot slavernij te brengen,
„Als deze beschuldigingen door een an
der land werden uitgesproken, zou het
te betreuren zijn, doch nu zij van de
zijde der Sovjet-regeering komen, is het
wel bijzonder spijtig. Amerika heeft gedu
rende den oorlog krachtens de leen- en
pachtwet meer dan 10 milliard dollar
voorgeschoten aan de Sovjet-Unie, met
welk land wij ook in tijden van vrede op
vrlendschappelijken voet willen staan."
In antwoord op dc beschuldigingen
zelde Bymes. dat Amerika overal de vrij
heid verdedigt en dat naar zijn meening
vryheld en welvaart onafscheidelijk met
elkander verbonden zijn.
„Het Amerlkaansche volk wcnscht
vriendschap met het volk van de Sovjet-
Unie en met alle andere volken van deze
oorlogsmoede wereld God geve ons do
wijsheid de wegen van den vrede te vin
den
Het ls noodzakelijk, zoo vervolgde Byr
nes, een goede verstandhouding tusschen
belde landen te bevorderen, want zonder
deze kunnen de Vereenlgde Volken geen
ware gemeenschap vormen. Zoolang er nog
geen volledige overeenstemming ls be
reikt ten aanzien van de bevoegdheid van
het internationaal gerechtshof en de
controle op de atoomenergie, moeten In
ternationale problemen tusschen souve-
reine staten bij wederziJdsche overeen
komst worden geregeld. Daartoe moeten
de betrokken landen echter te goeder
trouw handelen en moeten zi) hun recht
van veto niet gebruiken als daarmede het
belang van den vrede of het economisch
herstel ln gevaar worden gebracht.
Geen enkel land moet denken, dat het
de deugd of de wijsheid m pacht heeft.
Men mag niet met bedreiging of geweld
de bestaande rechten van andere landen
aantasten. Evenmin mag men wijzigingen
ln de betrekkingen tusschen bepaalde lan_
den en volken bestrijden. Indien het
rechtsgevoel der menschheld zulk een wij.
zlglng elscht. Men moet kunnen verdra
gen, dat een ander land er een Ideologie
op na houdt die men niet kan deelen.
Op deze basis willen wij voortgaan naar
vriendschappelijke betrekkingen met do
Sovjet-Unie te streven. Men moet echter
niet gelooven, dat een diepgewortelde
achterdocht of een groot verschil ver
dwijnen door een enkele daad van ver
trouwen.
Byrnes vervolgde: „Oorlog ls alleen dan
onvermijdelijk, Indien staten de rechten
van andere staten op levenswijzen die de
eerste niet deelen en kunnen deelen, niet
tolereeren en respecteeren. Indien men
een vredestempel wil opbouwen, mag
het idee van onvermijdelijkheid en twee.
spalt de gedachten der menschen niet
beheerschen en de wereld, welke eens
door God werd geschapen, verscheuren'
„Wij betreuren de neiging der Sovjet-
Unie om staten, die vriendschappelijk Je
gens ons zijn gestemd als niet vriend
schappelijk Jegens de Sovjet-Unie te be-
sohouwen en onze pogingen om de vol
gens traditie vriendschappelijke betrek
kingen met aan de Sovjet-Unie grenzende
staten te onderhouden als onvriend
schappelijk te beschouwen. Wij betreuren
het gepraat over omsingeling der Sovjet-
Unie. Wij hebben van geen. mindere auto
riteit dan generalissimus stalln zelf, de
verklaring, dat de Sovjet-Unie geen ge
vaar loopt omsingeld te worden.-'
Sprekende over de tegenstelling tus
schen de Sovjet-Unie en de Slavische
Staten eenerzijös en de overige mogend
heden anderzijds, welke bij het stemmen
tot uiting kwam. verklaarde Byrnes, dat.
wat ook de overwegingen der Sovjet-Unie
en haar Slavlsohe buren waren, de andere
staten niet door bepaalde redenen de
blokvorming gedwongen waren te stem
men. zooals zij tijdens de conferentie de
den.
Byrnes noemde de verdragen, zooals zij
thans aan het eind van de conferentie
zijn: „zoo goed als wij deze door alge
meene overeenstemming nu of binnen
eenigen redelijken tijd hunnen hopen te
verkrijgen".
Byrnes sprak de hoop uit, „dat Joego
slavië zich -bij nader inzien zal realisee-
ren, dat, evenals andere landen conces
sies hebben gedaan, het eveneens conces.
sles moet doen om den vrede tot stand
te brengen.
Turkije en de Dardanelles
Turkije heeft gistermiddag de Sovjets
geantwoord op haar laatste nota inzake
de Dardanelles Aan alle onderteekenaars
van het verdrag van. Montreux en bo
vendien. aan de V St. ls een cople over
handigd.
In wélingelichte kringen neemt men
aan, dat de Turksche regeering haar toe
stemming gegeven heeft tqt het k"ee*J"
roepen van een internationale conferentie
van alle onderteekenaars van het verdrag
van Montreux om tot een herziening van
dtt verdrag te komen Het Turksche ant.
woord zou ln beginsel ln denzelfden geest
zijn opgesteld als het Turksohe antwoord
aan de Sovjet-Unie van 27 Augustus
Het voorstel van een gezamenlijke ver
dediging van de zeeëngten door de Sov
jet-Unie en Turkije werd volgens deze
bron met beslistheid van de hand ge
wezen. In het antwoord zou eveneens
worden voorgesteld dat- de VB op de in
ternationale conferentie over herziening
van het verdrag van Montreux vertegen
woordigd worden.
SCHACHT PROTESTEERT.^.
Dr. Schacht heeft een ulteoerlgon brief
gericht tot generaal Lucius Clay, militair
gouverneur van de Amerlkaansche bezet
tingszone in Duitschland. waarin hij te
kennen geeft, dat zijn gevangenhouding
te Stuttgart onwettig is: Het ziUverlngs-
•tribunaal te Neurenberg zou op 6 oct. j.i.
verklaard hebben, dat Schacht zich vrij
door het geheele Duitsche rilk bewegen
mag.
Amerikaansch protest tegen
Joego-Slavië.
De Amerikaansche ambassadeur in
Joego-Slavië, Richard Patterson, heeft
aan het Joego-Slavische Ministerie van
Buitenlandsche Zaken een nota over
handigd, waarin critiek wordt geleverd
op de Joego-Slavische regeering. De
nota zegt, dat er Amerikaansche onder
danen zijn die wegens „geen enkele mis
daad" veroordeeld, in kampen zijn ge
detineerd, waar eenigen hunner, als ge
volg van de toestanden en de behan
deling aldaar, gestorven zijn.
De nota beschuldigt er de Joego-
Slavische regeering verder van, dat zij
overlevenden uit deze kampen uitbe
steedt voor het verrichten van zwaren
arbeid, zonder dat betrokkenen eenige
betaling ontvangen. Dit is volgens de
nota een inbreuk op het internationaal
recht.
Later deelden Amerikaansche functio
narissen aan een correspondent van
Reuter mede, dat in het totaal 10 der
gelijke personen In Joego-Slavische
kampen zijn gestorven, terwijl 165 ande
ren slavenarbeid moesten verrichten. Zij
worden allen vastgehouden, aldus de
functionarissen, op beschuldiging van
Duitsche afkomst te zijn en daarom
vermoedelijk schuldig aan collaboratie
met de Nazi's tijdens den oorlog.
De Zuid-Slavische zaakgelastigde te
Washington heeft een dementi gegeven.
Volgens hem gaat het om een onge
veer 110.000 man sterke Duitsche min
derheid m Joego-Slavië, die vóór den
oorlog den ..Kulturbond" in Joego-Slavië
heeft opgericht en bij den aanval der
Duitschers zich bij het Duitsche leger
of de Gestapo heeft aangesloten- Zij
vormden de Prinz Eugen-divisie, een
„SS commando, dat met ongeëvenaarde
wreedheid burgers even goed als solda
ten van Joego-Slavië vermoordde".
ALS TWEE RUILEN
Volgens het Berlijnsche blad „Telegraf"
breekt de spoorwegdirectie te Berlijn zich
het hoofd over een vermiste trein, welke
verdwenen ls tijdens een rit ln de Sovjet-
Russische zone. In de plaats van een
trein met mooie slaapwagons is name
lijk een trein, samengesteld uit een alle
gaartje van wrakke rijtuigen, terug geko
men. De eerste trein schijnt tildens
de reis door Thueringen te Erfurt gere-
quireerd te zijn. Volgens het blad kregen
de spoorwegbeambten, die van Berlijn uit
naar Erfurt opbelden, ten antwoord, dat
zij er maar blil mee moesten zlln een ge
wone trein in ruil gekregen te hebben en
dat zll een volgende keer misschien wel
alleen maar goederenwagens terug zouden
krijgen. Te BerlUn zit men thans ten
zeerste ln over een andere slaapwagen-
trein. welke zich momenteel inde Sovjet-
Russische zone bevindt.
Het proces te Gionctu.
NOG TWEE NEDERLANDERS
VEROORDEELD.
Gisteren is het proces te Gronau ge
ëindigd. Nog twee Nederlanders: G. H.
Volker en B, Kroese, werden veroor
deeld.
De president, mr. Donaldson zeide, dat
Volker naar Duitschland was gegaan
om te smokkelen. Hij exporteerde Ne-
derlandsche goederen en trachtte er
Duitsche voor terug te krijgen, teneinde
ze later over te brengen naar Neder
land.
Volker. aldus de president, was een
gewone smokkelaar en poogde zijn eigen
zaken te spekken.
Het vonnis werd* een jaar gevange
nisstraf wegens overtreding der Duit
sche Kriegswirtschaftverordnung, die
nog steeds van kracht is en die betrek
king heeft op ongeoorloofde ruil-trans-
acties. Verder een jaar gevangenisstraf
wegens ongeoorloofden aankoop van
goederen.
Deze twee straffen kunnen worden
samengevoegd en tegelijkertijd uitge
zeten.
Mocht er een overeenkomst tot stand
komen met de Nederlandsche autori
teiten, dat Volker zijn straf in Neder
land mag uitzitten, dan vervalt de ver
oordeeling inzake de overtreding van
de Kriegswirtschaftverordnung De an
dere straf blijft evenwel gehandhaafd.
Mr. Donaldson merkte op, dat de
overtredingen van Kroeze niet zoo ern
stig zijn als die van Volker. Kroeze
werd veroordeeld tot 1 jaar voorwaarde
lijke gevangenisstraf. Zoodra hij in Ne
derland terugkeert is hij vrij. Zoowel
aan Volker als aan Kroeze werd voor
5 jaar den toegang tot Duitschland ont
zegd. De inbesla-ggenomen goederen, de
auto en rm. 15000.worden niet ge
restitueerd.
Er is vreemd met 's lands
financiën omgesprongen.
De op 6 Maart 1946, naar aan
leiding van het Kamer-debat van
Januari van dit jaar ingestelde ad
viescommissie overheidsbeleid in
zake voorlichting, is tot de slotsom
gekomen, dat de afzonderlijke voor
lichtingsdiensten der departemen
ten moeten verdwijnen. Slechts
dient, zoo zegt de commissie in
haar rapport, cén voorlichtings
dienst over te blijven onder ver
antwoordelijkheid van den minis
ter-president.
Bij verschillende departementen heeft
de commissie misstanden aangetroffen,
v/elke een fel licht werpen op de wijze,
waarop men in de eerste maanden na
de bevrijding met 's lands financiën,
waar het ging om de voorlichting, heeft
omgesprongen.
Hierbij wordt met name gewezen op
de afd. Voorlichting van het departe
ment van Landbouw, die. aldus de
commissie, een volkomen doublure is
van den R.V.D. Zulks moet radicaal
veranderen. Voorts wordt gewezen op
het departement van Overzeesche Ge-
biedsdeelen. Dé commissie trof hier
een situatie aan waarvan een der
functionarissen van het departement
ter commissie-vergadering erkende, dat
zij organisatorisch een „onding" was.
De commissie voelde zich zeer bezwaard
over den vreemden organisatorischen
opzet van de voorlichting van dit de
partement.
Andere diensten, waarover de com
missie opmerkingen heeft gemaakt,
zijn die van de Marine, van het dept
van Oorlog. O., K. en W, Zij acht het
voorts aan ernstige bedenkingen on
derhevig, dat een dictoraat-generaal
(bedoeld is het directoraat-generaal
voor Biizondere Rechtspleging) een
eigen afdeeling voor publiciteit heeft.
Zelfs afzonderlijke P.RA.'s doen aan
voorlichting.
EEN UITZONDERING VOOR
HET BUITENLAND.
Wat de voorlichting in het buiten
land aangaat, merkt de commissie nog
op: Indien niet overwegingen van
noodzakelijke zuinigheid tot een an
dere conclusie dwongen, zou voorlich
ting in het buitenland door ons land
gezien moeten worden als een belang,
zoo primair, dat bij de behartiging
daarvan niet in de eerste plaats op de
er aan verbonden kosten zou moeten
worden gelet.
Niettemin wil de commissie met klem
opkomen tegen zuinigheid die de wijs
heid bedriegt. Het thans voor voorlich
ting in het buitenland beschikbare be
drag van rond twee millioen ligt be
neden de maat van het minimaal nood
zakelijke
Zij hoopt dat. de regeering een zoo
danige ontwikkeling van den nog jon
gen dienst der directe voorlichting
buitenland zal mogelijk maken als over
eenkomt met het uitermate groote be
lang tot welks behartiging die dienst
in het leven werd geroepen.
Naast het orgaan van een voorlich
tingsdienst concludeert de commissie
tot een contactorgaan met den R.V.D.
bij elk departement.
Dit contactorgaan mag, daargelaten de
persconferenties, zelf alleen op aan
vraag van individueele journalisten
rechtstreeks voorlichting geven.
De commissie is er van overtuigd,
dat deze vereenvoudiging dringend
noodzakelijk is. Niet allereerst uit
bezuinigingsoogpunt, maar bovenal
omdat het gevaar reeds zichtbaar
aanwezig is, dat een te veel aan
overheidsvoorlichting tegenzin op
wekt bjj het publiek.
Een verdiende oude dag in
het vriendelijke Woubrugge.
(Van een onzer redacteuren).
Wanneer wij de knappe woning A 107
in "J^ubrugge naderen, zien wij reeds
aan net raam in een mild zonnetje de
markante figuur van den eertijds be
kenden acteur M. van Warmelo, nu de
bekende ingezetene .van het vriende
lijke dorp. waar deze vandaag tachtig
jarige na een druk leven in menschen-
rijke omgevingen een uit het woelige j
leven teruggetrokken maar toch aller- i
minst eenzame ouden dag doorbrengt. I
Na een hartelijke ontvangst vlot al j
spoedig het gesprek met onzen wit- j
baardigen gastheer, die met een enor-
me voortvarendheid rookertjes heeft j
laten aanrukken, stoelen aansleepte, I
thee liet komen, en zelf een sierlijke
lange witte Goudsche pijp opstak al
deze activiteit als het ware om te la- i
ten zien, dat hij zich ondanks tachtig
jaren nog danig kan roeren.
HERINNERINGEN VAN DE
PLANKEN.
Vanzelf flitst het gesprek telkens
weer vele jaren terug naar zijn glorie
tijd op de planken, die hem sinds 12
November 1891, toen hij bij J. C. de
Vos bij de Tivolischool te Rotterdam
voor het eerst optrad, in vele graag
geziene en algemeen bewonderde crea
ties schraagden. Wij hooren een serie
gezelschappen noemen, waarvan hij deel
uitmaakte, wü vernemen namen van
collega's, die voor jongere ooren geen
bekende klanken meer zijn, en wij luis
teren naar verhalen over acteurs, die
zelfs in onzen tijd nog veel beteekenen
in het zoo rijk gevarieerde en snel van
bezetting wisselende tooneelleven. Geen
wonder dit laatste als men bedenkc.dat
de heer Van Warmelo nog in 1941 in
gastrollen optrad, zij het dan ook. dat
hij sinds den aanvang van het seizoen
in September 1938 niet meer geregeld
voor het voetlicht trad.
.,Tja, het was moeilijk om er mee op
te 'houden, maar mijn rol op het too-
neel was toch definitief uitgespeeld
toen de fatale „Kultur"-kamerdatum
19 Februari 1942 was gepasseerd".
Echter, was het op dat definitieve
moment geen plotselinge breuk, want
zooals wij zeiden, beteekende het too-
neel sinds 1938 geen levensvulling meer
voor den acteur, die geurende een
halve eeuw zijn lauweren had geoogst.
In Januari 1939 heeft de nu tachtig
jarige het woelige Amsterdam verlaten
en zich metterdaad de rust gegund, die
hem toekwam, in Woubrugge, dit stille
maar genoeglijke huiselijke dorp in den
maar een oogenblik toelaat. In het
welverzorgde vriendelijke huis, waar
van de voorzijde -uitziet op de schil
derachtige kern van Woubrugge met de
karakteristieke brug, waar deze even
schilderachtige man van klein postuur
één en al bedrijvigheid k^n zijn, vindt
hij de gelegenheid tot veel lezen; niet
speciaal tooneelwerken en -studies.
Het doodvonnis van meer dan 1000 walvisschen wordt geteekend. Dit is
eigenlijk de beteekenis van de onderteekening van de bijzondere collectieve
arbeidsovereenkomst voor de Nederlandsche walvischvaart, welke in tegen
woordigheid van Capt. Hans Jespersen, mr. S. Wang, resp. expeditie- en ad-
ministratief-bedrijfsleider, en Capt. K. Visser aan boord van de Willem Ba-
rentz geschiedde. De heer A. Wamderink Vinke en de bestuurders van de
contact-commissie uit de officieren- en zeelieden-organisaties plaatsen him
handteekeningen. (Foto ANP—H.)
HET KOMENDE PROCES TEGEN
DUITSCHE INDUSTRIEELEN.
Volgens wélingelichte kringen te Frank
fort zullen Alfred Krupp en Frltz Thys-
sen by het ln Januari 1947 "beginnende
proces tegen DuLtsche industrleelen niet
tot de beklaagden behooren. Hoewel de
Amerlkaansche prosecutle reeds weken
bezig is, de zaak tegen deze twee in
dustrleelen voor te bereiden heeft men
na de vrijspraak van Schacht besloten
tegen Thyssen geen vervolging in te
stellen. Thyssen. die Duitschland tn 1939
verliet, ls later naar Duitschland terug
gekeerd. Krupt), die verleden Jaar door
een vlermogendhedencommlssle te ziek
werd geacht om in het zoo juist geëin
digde eerste Neurenbergsche proces be
recht te worden, ls nog niet hersteld. Zijn
zoon, Alfred Krupp Jr.. zal wel ln dc be
klaagdenbank verschijnen en verder ver
tegenwoordigers van de I. G. Far ben en
andere Duitsche industrieele concerns. In
November zal waarschijnlijk een proces
tegen doktoren van de S.s. beginnen
DE PRIJZEN VAN HONING.
De maximumprijzen voor honing, die
zonder bon verkrijgbaar ls, zijn opgehe-
ven.
Voor kunsthonlng die op den jam/sui
kerbon verkrllgbaar is blijven evenwel de
gestelde maximumprijzen van kracht.
BINNENLAND.
Gisteren heeft het vliegveld Wel
schap bl| Eindhoven ziin 25 000ste passa
gier sedert de opening ln 1934 begroet.
n.l. mevr P. Rooymans uit Eindhoven.
In een gisteren in het Nationaal
Luchtvaart-Laboratorium te Amsterdam
gehouden vergadering ls een studiecom
missie Inzake het gebruik van hellcop-
teres ingesteld.
Met ingang van a.s Maandag is het
fruit uitsluitend op den bon verkrijgbaar.
Een van de twee politieke delinquen
ten uit het kamp Laren, die Dinsdag J.l.
gewond raakten als gevolg van een ont
ploffing bil het. demonteeren van een
granaat op het terrein van de spring
stoffenfabriek te Muiden. ls ln het diaco-
nessenzlekenhuis te Naarden overleden.
De tweede gewonde zal ziin arm moe
ten missen.
Gisteren ls de „Indrapoera" met
1555 man van Rotterdam naar Indlë ver
trokken.
Twee daders van den overval op de
I boerenleenbank te Zuna (bil Rllssen) zijn
te Nljverdal gearresteerd. Zii hebben vol
ledig bekend Een derde dader ls voort
vluchtig. Het gestolen geld ls terugge
vonden.
Uit ontevredenheid over het afwij
zen door het college van rllksbemidde-
laars van eert spaarregeling Ls een deel
van het personeel der Haagsohe tram gis
termorgen ln staking gegaan. Na enkele
uren ls het werk hervat.
tl UITEN LAM»
Te Praag is de eerste na-oorlogsche
Jaarbeurs gehouden. Ook Nederland was
Twee korporaals van de wapenkamer officieel vertegenwoordigd,
van de 2e compagnie Alkmaar. P. Boeren- i
dllk uit Alkmaar en J. Overmeer uit In Argentinië ls 18 October tot na -
Hello, ziin op het schletterreln te Bergen tlonalen feestdrag verklaard. President
aan Zee bij het uit elkaar springen van Peron werd 18 October 1945 na 5 Jaar ge-
een mortier, vermoedelijk door ondeskun- vangenschap vrijgelaten.
dig gebruik, door de rondspattende scher- De waar<je van de gestolen Juweelen
ven gewond. Van de hertogin van Windsor wordt op
Op de Amerlkaansche ambassade te 20.000 p.st. geschat.
Den Haag ls de medal of freedom met de 1 De Poolsche president heeft een
bronzen pólm uitgereikt aan kolonel lr
A Paulen, hoofdbedrljfs-lngenleui der
Staatsmijnen. Deze onderscheiding were
lr. Paulen, die voorzitter ls van de Kon.
Ned. Athletlek-Unle. verleend voor zijn
bijzonder verdienstelijke daden tydens de
TJit een veem aan de Vierwinden- bevrijding van de Limburgsche mijn-
straat te Amsterdam, ls een partij van i streek, waarbij hy voor het Amer kaan-
200 paar Amerlkaansche schoenen gesto- sche leger ln de voorste frontiyn als tolk
ien 1 en gids optrad.
ofTlcleel bezoek aan maarsëhalk Tito
rebracht.
Het beroemdste Weensche schilderij
,an Maria, dat uit de „Kirche am hof"
gestolen zou zijn, bevindt zich ten palelze
van kardinaal Innitzer. Uit de kerk werd
slechts een copie ontvreemd.
Generaal Elsenhower ls per vliegtuig
uit Duitschland naar de V.S. vertrokken.
polder, bij het water dat hem lief was
geworden in den tijd, dat hij er met
de zeilboot op uittrok in vrije uren en
dagen.
„DIE KNOOPEN, DIE WORDEN
ER WEL WEER UIT GEHAALD"
Inmiddels verliet de liefde voor het
tooneel hem ook daar niet. Met inte
resse heeft hij de verrichtingen van
de Jongere garde gevolgd, en hij had
over den huidigen toestand van het
tooneel veel woorden van lof. Met lé
vendige woorden vertelt de heer Van
Warmelo hoe in den tijd van zijn op
treden het tooneel zich ontwikkelde,
gestadig vooruitgang boekte en op een
hooger plan kwam, speciaal wat be
treft het repertoire, terwijl de tooneel-
techniek en de regie groote vorderin
gen maakten, deels uit eigen nationale
kracht, deels onder buitenlandsche stimu
lans. „En dat het hu nog een beetje
in de knoop zit, nou ja, die knoopen
worden er wel weer uit gehaald, wees
daar maar niet ongerust over
„Warmte", dat was hoe de oud-ac
teur de sfeer van de tooneelwereld ken
schetste. Voor zijn tooneelloopbaan
aanving had hij in de handelswereld
en andere omgevingen slechts zakelijk
heid en beleefde vriendelijkheid ont
moet, nimmer de warmte die er uit
ging van de tooneel-kringen. Het heeft
hem, zooals hii dit in aarzelende, met
gebaren onderstreepte woorden uit
drukte. geestelijk en moreel naar om
hoog gevoerd.-'Te weinig vermoedt de
buiten het tooneel staande mensch nog.
welk een sfeer van persoonlijke mede
leven. overgave, hard werken en vooral
groote geestelijke ontwikkeling endiep
gang er leeft in de wereld op, achter
en om het tooneel.
DE STAD IS OM TE WERKEN,
HET LAND OM TE RUSTEN.
Dit rijke geestelijke leven heeft den
heer Van Warmelo de basis gegeven
voor een even rflken ouden dag. De ECile en-de Nl]me.eg5Chi b
stad was goed om in te werken, het emballage-loodsen gingen
land en het dorp droegen zijn liefde'-*
weg als rustoord en als verblijf na het
einde van het werk. „Holland op zijn
mooist" noemde de jubilaris de omge
ving. waarin hij nu veel wandelt, die
hij telkens weer verkent en waarvan
hij geniet zoodra het weer dat ook
Marie van Warmelo.
doch litterair werk van allerlei aard.
Zijn echtgenoote, die hem eerstij ds
dijcwijls heeft moeten missen, weet nu
voor hem de omgeving te scheppen,
waarin zijn dagen rustig en toch vol
afwisseling voorbij trekken.
Er is veel aanloop, ook nog af en toe
van oude bekenden uit den tijd van
arbeid, maar ook van de vele nieuwe
vrienden, die hij zich in zijn huidige
woonplaats heeft verworven. Men wéét,
dat hij een levendige interesse bezit in
den gang van zaken buiten de eigen
huiselijke kring, omdat men zijn steeds
ijverige figuur in den loop der jaren
heeft leeren kennen en waardeeren.
Zijn bijzondere liefhebberij in bota-
niseeren brengt hem dikwijls in de vel
den, waar hij, speciaal in dit jaarge
tijde, van tijd tot tijd uit terugkeert
met een kostelijke bijdrage voor den
maaltijd: champignons, die ook op den
verjaardag niet ontbreken. Te meer is
dit een delicatesse, doordat hij vege
tariër is, evenals zijn echtgenoote.
Ddéraan wijt hij o.m. zijn met gezond
heid gezegenden ouderdom.
En die goede gezondheid is geen be
leefdheidsfrase. Wat zegt U van de
volgedpe prestatie, die de heer Van War
melo in den aomer 1945 verrichtte en
waar menig jongere als een berg tegen
op zou zien? Na een voorstelling van
„Vrij Volk" in Lelden hoe kon hij
immers de eerste goede voorstelling in
zijn omgeving na den^ tooneelarmen
oorlog missen was er 's nachts om 12
uur geen vervoermiddel meer; aange
zien het mooi weer was, is de heer Van
Warmelo toen maar met zijn vrouw
naar Woubrugge gaan loopen, in drie
uur tijds. In Januari 1945, in den hon
gerwinter, toen hij voor familiezaken in
Amsterdam was geweest, liep hij overi
gens in acht uur van Amsterdam naar
zijn huls in Woubrugge!
WELVERDIEND EN
WELVERZORGD.
Met veel waardeering maakte de heer
Van Warmelo gewag van het initiatief
van een drietal collega's, n.l. Hein
Harms, Henri Morrien en Brandenburg,
die de mogelijkheid tot zulk een even
weiverzorgden als welverdienden ouden
dag schiepen: een pensioensfonds voor
acteurs, dat sinds ongeveer 15 jaar
voorkomt, dat de sterren van het too
neel op lateren leeftijd verkommeren
zonder dat de maatschappij een hand
tot steun biedt.
Zoo viert de eertijds veel geroemde
acteur zijn tachitgsten verjaardag. Hij,
die eens ten aanschoujve van talloozen
zijn beste krachten gaf en die in veler
herinnering een levendigen indruk
heeft achtergelaten, heeft zich aan het
oog van de groote wereld onttrokken,
om ln eigen wereldje, dat hem even
dierbaar is, en dat hijzelf om zich heen
heeft opgebouwd, de jaren die hem res
ten te slijten. Maar dezen dag zal
toch nogmaals het contact met die
grootere wereld doen herleven: nóch
zijn nieuwe vrienden zullen hem hun
belangstelling onthouden, nóch zijn
oude bekenden zullen, zijn wij goed in
gelicht, hem ontbreken. Moge de tach
tigjarige daarin een hernieuwd bewijs
vinden van de dank. die zij hem ver
schuldigd zijn voor zijn werk èn voor
zijn nimmer ontbrekend medeleven.
Als wij het huis verlaten, hebben wij
het gevoel met een rijk mensch te heb
ben gesproken.
Spoedige overeenstemming
op zakelijke punten?
Welingelichte kringen in Singapore t
hebben voorspeld, dat de Nederlanders
en de Indonesiërs voor, 30 November,
den datum, waarop de laatste Britsche
troepen zullen vertrekken, tenminste
een gemeenschappelijk programma van
werkzaamheden zullen opstellen voor
den algemeenen gang van zaken op
Java.
BRAND IN VEILINGCOMPLEX TE ELST.
Te Eist (Betuwe) ls door tot nu toe
onopgehelderde oorzaak, brand ontstaan
ln het gebouwencomplex van de N.V.
Vink's Fruithandel en Velllngvereenl-
glng „Over-Betuwe" De brand nam
groote afmetingen aan en werd tenslotte
bedwongen met de hulp van de Arnhem-
brandweren. De
met hun in
houd geheel ln vlammen op. Van het
koelhuis werd de bovenverdieping ver
nield. maar de machine-hall bleef ge
spaard, evenals waarschijnlijk eed aan
zienlijk gedeelte van den Inhoud, welke
uit 800.000 kg. appelen bestond. De schede
wordt echter nog op een half millioen
gulden geschat.
