LEIDSCH
DAGBLAD
Brieven uit Indië
Na de Parijsche Conferentie
Met een enkel woord
Nederland krijgt centrale gasfabrieken
De nieuwe bonnen
WEERBERICHT
Vonnissen te Gronau
Arnold Meyer
verdedigde zich
ZekruipenfegenUwbeenenop,
De tragiek van
Neurenberg
Met de executie der voormalige Na-
«i-corypheeën heeft het meest-gerucht-
makende proces aller tijden zijn dra
matisch hoogtepunt bereikt en is te
vens het scherm gevallen over een pro
cedure, waarvan men tevergeefs een
precedent in de geschiedenis van het
Recht zal zoeken.
Uit den aard der zaak was de slot-
acte van het Neurenbergsche drama
weinig geschikt als kijkspel en het is
dit te minder geworden door de weinig
kiesche wijze, waarop de ter terechtstel
ling toegelaten journalisten gemeend
hebben de wereld in kennis te moeten
stellen omtrent het doen en laten der
gevonnisten gedurende hun laatste
oogenblikken. De wereld moge er dan
recht op hebben te weten, dat het Recht
zijn loop heeft gehad, zij is anderzijds
niet in het minst gediend bij een weer-
zinwekkend-realistische weergave van
de onvermijdelijke, doch niettemin on
danks alles diep-tragische gebeurtenis
sen, welke zich in den nacht van 15 op
16 October in het gymnastieklokaal der
Neurenbergsche gevangenis hebben af
gespeeld.
De wei-denkende lezer zal het ons
dan ook niet euvel hebben geduid, dat
wij uit onze berichtgeving over dit on
derdeel van het monsterproces alle bij
zonderheden hebben weggelaten, welke
alleen kunnen appeleeren aan min-nobe-
le instincten en slechts kunnen dienen
tot bevrediging van op sensatie inge
stelde naturen.
In het huidige tijdsgewricht worden
geheel andere stimulansen vereischt
voor een saambundeling van de krach
ten, welke een reconstructie onzer ont
redderde wereld beoogen
Het thans beëindigde proces'heef tover
de geheele wereld duizenden tongen en
pennen in beroering gebracht. Er is in
alle talen geschreven en gesproken over
de ongewenschte rechtsverhouding tus-
schen overwinnaars en overwonnenen,
over het gebrek aan jurisprudentie ten
aanzien van de berechting vah oorlogs
misdadigers en over het juridisch-hoog-
staande karakter van dit proces, het
geen culmineerde in de vrijspraak van
drie der beklaagden. Men moge het met
die uitspraak al dan niet eens zyn, zij
vormde ongetwijfeld een triumf van het
democratische Recht, dat niet te werk
gaat volgens subjectieve, menschelijke
gevoelens, doch uitsluitend oordeelt op
grond van in wetten vastgelegde, vol
strekt onpersoonlijke rechtsnormen.
Maar op één zijde van het Neuren
bergsche proces is naar onze meening
onvoldoende de aandacht gevestigd en
deze zijde achten wij toch zóó belang
rijk. dat wij geneigd zijn haar te be
schouwen als een tweede dramatisch
hoogtepunt met vèr-strekkende psycho
logische gevolgen:
het feit n.l. dat practisclr geen der
beklaagden ondanks al het aange
voerde bewijsmateriaal, doordrongen
was van zijn schuld aan hetgeen hem
ten laste werd gelegd, laat staan, dat
zy overtuigd zouden zyn geweest van
de rechtvaardigheid van het vonnis.
Men miskent de Duitsche mentaliteit
en men onderschat de enorme beteeke-
nis van 20 jaar systematische, geraf
fineerde Nazl-propaganda. wanneer men
meent, dat deze houding der Neuren
bergsche beklaagden zal nalaten groo-
ten invloed uit te oefenen op breede
lagen van het Duitsche volk.
De groote massa van het Duitsche
volk is tezeer „opgevoed" in.de leer van
de plutocratische Anglo-Amerikaansche
Kriegshetzers dan dat zij zelfs heden
ten dage zich mede schuldig zou besef
fen aan de ontketening van den laat-
sten wereldoorlog. Zij voelt zich daar
aan evenmin schuldig als de te Neuren
berg berechte leiders zich dat voelden
ten aanzien van de hun ten laste ge
legde oorlogsmisdaden.
Het is voor een groot deel de tragiek
van het Duitsche volk, dat het zich in
de afgeloopen decennia blindelings heeft
geschaard achter de leiders, die het re
gelrecht naar den afgrond voerden.
Het is de tragiek van - het proces te
Neurenberg, dat het er niet in is ge
slaagd deze leiders te brengen tot een
erkenning vah hun schuld.
En het is ten slotte de tragiek van de
Duitsche ziel, dat zij in de schuldont
kenning van de voormalige leiders een
rechtvaardiging en bevestiging zal vin
den van de vermeende, eigen schulde
loosheid
85ste Jaargang
DONDERDAG 17 OCTOBER 1946
No. 25908
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorsc.
J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents l>er week
Tel. Directie en Administratie25C41
Tel. Redactie: 21507 - Giro no.; 57055
New-York thans aan de beurt.
Byrnes, de Amerikaansche minister
van Buitenlandsche Zaken heeft op
een pers-conferentie te Parijs meege
deeld. dat hij zeer beslist de meening
is toegedaan, dat de internationale be
trekkingen niet geleden hebben door de
conferentie.
Naar aanleiding van Joego-Slavie's
verklaring, dat het niet bereid is het
Italiaansche vredesverdrag in zijn hul
digen vorm te onderteekenen. zeide
Byrnes, dat hij de teleurstelling van
Joego-Slavië'begreep, maar hoopte, dat
men zich zou bedenken en het verdrag
alsnog zou onderteekenen.
Volgens Byrnes had men hiet ver
wacht, op de vredesconferentie tot vol
ledige overeenstemming te komen. De
bedoeling, die ook verwezenlijkt is, was,
door middel van democratische stem
ming de meening van de geheele we
reld in de verdragen op te nemen.
Byrnes verdedigde het. besluit om de
pers vrijheid te geven, de geheele con
ferentie te verslaan, daar een der be
langrijkste taken der conferentie was,
aldus Byrnes, om de geheele wereld op
de hoogte te brengen van de moeilijk
heden, die aan het maken van vrede
verbonden zijn.
Volgens Byrnes geeft de tweederde
meerderheid die in veel belangrijke ge
vallen behaald werd, een beeld van de
wereldopinie. Hij kan zich moeilijk voor
stellen, dat de leden van den raad van
ministers van Buitenlandsche Zqken
zich niet aan de uiting van deze mee
ning zullen houden. Naar mijn mee
ning is het verzoek der V.S. tot het
houden dezer conferentie ten volle ge
rechtvaardigd door het feit, dat de
kleine staten ook een stem kregen.
Frankrijk zal als „gastheer" 136.250.000
francs onkosten, gemaakt voor de vre
desconferentie, voor zijn rekening ne
men
Molotof en de andere leden der Rus
sische delegatie, zijn aan boord van de
Queen EUsabeth op weg naar Amerika
tot deelneming aqn de zitting der V.N.
op 23 dezer.
Deze zitting belooft belangrijk te wor
den. In de eerste plaats is er de Bel-
DUITSCHE VERKIEZINGEN.
De uitslagen der verkiezingen voor
districts- en gemeenteraden indeBrltsche
zone van Dultschland zijn als volgt:
Christelijk-Democratische Uunie: 3.518
zetels (11.029.953 stemmen); Sociaal-De
mocraten 2 549 zetels (11.179.521 stem
men); Communisten 139 zetels (2.413.419
stemmen). 70 80 procent den kiesge
rechtigden bracht zijn stem uit.
RAPPORT OVER ATOOMENERGIE.
In een brochure der V.N. getiteld we
tenschappelijke en technische aspecten
van de cdntrole op de atoomenergie",
worden de uitwerking van de ontdek
king der atoomenergie op de mensche
lijke samenleving en de gevaren, die zul
len ontstaan, Indien er geen doelmatige
maatregelen worden genomen tegen het
gebruik er van voor veraletigingsdoel-
elnden. aan een analyse onderworpen.
GEEN PRIJSBEHEERSCHING MEER
VOOR VETTEN EN OLIEËN
IN DE V.S.
Het bureau voor de prijsbeheersching
in de V.S. heeft de controle op de prij
zen van vetten en olieën opgeheven:
De commissie voor de opheffing der
maximumprijzen heeft, terugkomend
op een tevoren genomen beslissing, me
degedeeld. dat zij geen maximumprijzen
meer zal instellen voor boter, kaas. melk
en andere zuivelproducten, daar dit, al
dus de commissie niet in overeenstem
ming zou zjjn met de opheffing der
maximumprijzen voor vleesch door pre
sident Truman.
Soerabaja. 26 Sept. 1946.
„Amsterdam zou niet hebben gestaakt,
Indien men begrip had van de werkelijke
toestanden in Indië".
De laatste dagen hebben wij ln de dag
bladen kunnen lezen, hoe Nederland en
meer speciaal Amsterdam reageerde op
het vertrek van de 7 December Divisie
onrust, ongeregeldheden, proteststakingen"
Waarom deze beroering? Algezien van
de enkele elementen, die nu eenmaal al
tijd van de party zijn als er op straat wat
„te doen" is. mogen we, gezien het ge
beurde, toch aannemen dat ook veie Ne
derlanders. die alkeerig zijn van demon
straties en alles wat daarmee ln verband
staat, afwijzend staan tegenover het zen
den van troepen naar deze gebieden.
Konden deze landgenooten zien, wat
wij nu al maandenlang eiken dag mee
maken, dan zouden zy, daar zijn w(J
stellig van overtuigd, 't vertrek van de
7 December Divisie stellig niet tegen te
werken.
Hier in Soerabaja liggen wij met cenige
duizenden militairen van land-, zee- en
luchtmacht. Er zijn er onder ons, die
graag naar Nederland zouden terugkeeren.
De een heeft er die, de ander deze reden
voor, doch en dat durven wy hier met
een gerust geweten beweren er ls er
onder ons niet één, die naar Nederland
terug wil, omdat hij van oordeel is, dat
wat onze weermacht hier doet. niet Juist
is en ln strijd zou zyn met menscheiyk-
heid en fatsoen. Zoo iemand ls hier ln
Soerabaja onder de militairen niet te vln-
d€Jn Nederland ls dit blijkbaar anders,
zyn wy dan andere Nederlanders, da»
onze landgenooten, die in het Vaderland
achterbleven? en die nu ln beroering zyn
over het vertrek van de 7 December Di
visie? Stellig niet. De kans ïykt ons zelfs
niet uitgesloten, dat Indien wij ln Neder
land waren gebleven, er thans ook onder
ons geweest zouden zyn, die ageerden te
gen het vertrek van de Divisie. Dat wij
hierover andere gedachten hebben, vindt
zijn oorzaak ln het feit, dat wij. die hier
nu reeds maandenlang zijn, die regelma
tig ln nog nlot bevrijde kampongs komen,
die dooTloopend ln nauw contact staan
met de lnheemsche bevolking, weten wat
er hier aan de hand is.
Die wetenschap heeft ons doen besef
fen, dat we dit volk niet in de steek
mógen laten. Men kan het er al dan
niet over eens zyn of wy ten opzichte
van het Indonesische Volk een plicht
hehben, die ons door de historie werd
opgelegd, doch moeilijk zal men kunnen
ontkennen, dat er hier op Java ln de
nog niet bevrijde gebieden toestanden
heerschen, welke voor de bevolking op
den duur den ondergang beteekenen en
die niets, maar dan ook niets uitstaan
de hebben met begrippen zooals demo-
■cratie en vrijheid, waarmede ln de „re
publiek" maar al te gemakkelijk wordt
geschermd.
Wy weten dat, wij hebben dat zelf ge
constateerd. In Nederland heeft men die
gelegenheid niet gehad en een deel van
onze landgenooten daar houdt nog maar
steeds koppig vast aan het begrip vrij
heidsstrijd. zooals hetgeen zich hier af
speelt door een groep Indonesiërs ge
noemd wordt. Is het niet begrypelljk dat
er Nederlanders zijn, die, wanneer zy het
woord vryheidsstrijd hooren, direct den
ken aan den strijd, dien zij 5 jaar lang
tegen de Duitschers hebben gevoerd?
Straks zullen de Jongens van de 7 De
cember Divisie hier aankomen. Onder
hen zullen er zyn, die met tegenzin voet
aan wal zetten. Doch wij zijn er vast zijn
overtuigd, dat zij na verloop van zeer kor
ten tijd, na met eigen oogen gezien te heb
ben, tot andere gedachten zullen komen.
Evenmin als dat bij ons hef geval is. zal
over eenlge maanden Iemand van de 7
December Divisie het betreuren naar In
dië te zijn gegaan, omdat hy zich met
het werk dat hier door onze weermacht
wordt gedaan, niet kan vereenigen.
Het zal met hen gaan zooals het ging
met het groepje dienstplichtige onder
officieren. die verplicht uitgezonden, on
langs hier ln Soerabaja aankwamen, zy
waren nu niet, wat men noemt, en hou-
BINNENLAND.
Op 61-jarigen leeftyd ls overleden
dr. J. W. A. F. van Maren Bentz van den
Berg, kinderarts te Middelburg-, tot voor'
kort districtskinderarts voor Zeeland van
de commissie voor de hygiëne van het
kind. De overledene - was leider van het
consultatie-bureau voor zuigelingen en
kleuterverzorging ln Middelburg. Vllssin-
gen en Zierlkzee. Hij was ln Zeeland een
zeer geziene figuur.
Te Noordscharwoude ls de 44-Jarlge
mevr. Joh. Hand. moeder van 12 kinde
ren, met een teil waschgoed van de trap
van haar woning gevallen. ZM is aan de
gevolgen overleden.
Op het landgoed Deelerwoud", bij
Lunteren. toebehoorende aan de familie
Repelaer van Spykenlsse, ls een tractor,
waarmede boomen uit het bosch werden
gehaald, op" een tankmijn geloopen en ln
de lucht gevlogen. De bestuurder, de 38-
jarlge landbouwer H. L. B, uit Vaassen,
was op slag dood
De „Flying Dutchman" Rotterdam
van de K.L.M. is gisteren voor een extra-
vlucht van Schiphol vla New York naar
Curacao vertrokken; aan boord bevinden
zich 41 passagiers, gezagvoerder ls de
heer Stroeve. De „Rotterdam" wordt voor-
loopig op Curacao gestatlonneerd om
dienst te doen op de iyn CuracaoNew
York v.v. De bemanning aal drie maan
den in West Indië biyven.
De Prins Bernhard-kapel is gisteren
met 2400 man nieuwe troepen van Rot
terdam naar Indië vertrokken aan boord
van de „Volendam". Ook .Hees" de bok
was ln een soort livrei gestoken.
gische klacht tegen Franco over het
asyl-verkeer aan Degrell. Voorts zal
Zuid-Slavië de zaak van Triëst aan
hangig maken.
De algemeene vergadering der V.N.
zal geen aanbevelingen kunnen doen
ten aanzien van de kwesties Spanje en
Perzië tijdens de aanstaande conferen
tie. Zy kan deze kwesties echter wel be
spreken. Dit werd bekend, nadat de
Veiligheidsraad er gisteren niet in ge
slaagd was tot een beslissing te komen
betreffende het opnemen van deze
kwestie in het rapport van den secre
taris-generaal aan de algemeene verga
dering over zaken, die betrekking heb
ben op het bewaren van den interna
tionalen vrede en veiligheid. Deze twee
problemen blijven derhalve op de agen
da van den Veiligheidsraad.
TSJECHOSLOWAAKSCH CREDIET
IN AMERIKA GEBLOKKEERD.
Het Amerikaansche ministerie van
buitenlandsche zaken heeft het door de
export en importbank aan Tsjecho-Slo-
wakye verleende crediet ad 50 millioen
dollar geblokkeerd en den verkoop van
Amerikaansche surplusgoederen aan dat
land gestaakt.
Een woordvoerder van het ministerie
zeide, dat het crediet voor onbepaalden
tijd was geblokkeerd, aangezien Tsjecho-
Slowakye de bedoeling van de VB. bij
het verstrekken van dergelijke credieten
misverstaat en zich nog niet bereid
heeft verklaard Amerikaansche staats
burgers wegens rechten en eigendommen
ln Tsjecho-Slowakye schadeloos te stel
len. Reden voor het staken van den ver
koop van surplusgoederen is. dat de
economische toestand van Tsjecho-Slo
wakije verbeterd is en dat land een over
eenkomst met Roemenië heeft gesloten
voor den wederverkoop van de surplus
goederen.
ONDERZOEK NAAR DEN ZELF
MOORD VAN HERMANN GOERING.
Een geallieerde commissie, onder
voorzitterschap van een officier van het
derde Amerikaansche leger, zal een on
derzoek in verband met den zelfmoord
van Goering instellen en rapport uit
brengen aan den geallieerden bestuurs
raad.
Er zijn reeds verschillende theorieën
ontworpen en men heeft bepaalde ge
gevens gecombineerd. De gevangenis
arts heeft verklaard, dat de gedachte
aan den strop Goering met groote
angst vervulde.
Een officier van politie heeft mede
gedeeld, dat Goering de laatste dagen
heeft geweigerd lichaamsbeweging te
nemen. ®ïet zou kunnen zijn, dat hy de
capsule met vergif reeds in zijn bezit
had en met het oog op de breekbaarheid
geen risico wilde loopen. Security-offi
cer majoor Teich acht de mogelykheid
niet uitgesloten, dat de capsule, in een
pannekoek gebakken, is overgebracht.
In Duitschland schijnt de meening te
overheerschen, dat Goering zich als een
lafaard heeft gedragen. In officieele
kringen is men echter zeer tevreden.
NEDERLANDSCHE CHR. BOND VAN
OVERHEIDSPERSONEEL OPGERICHT
Te Utrecht vond de oprichtingsverga
dering plaats van den Nederlandsch-
Chrïstelijken bond van Overheidsperso
neel. Het geheele Chr. georganiseerde
personeel in publieken dienst is nu In
één organisatie vereenigd De secretaris
van den Ned. Chr. bond van personeel
in .publieken dienst, de heer P. Kapinga,
werd tot voorzitter en de heeren H.
Brouwer en J. Verkuil werden tot hoofd
bestuursleden van de nieuwe organisatie
benoemd. De nieuwe hond zal zich met
zijn 20.000 leden aansluiten bij het Chr.
nationaal vakverbond in Nederland.
Gasbuizennet van 2000 K.M.
ontworpen.
(Van onzen correspondent te IJmuiden.).
Een plan ls ontworpen voor een gas-
bulzennet van 2000 K.M., waardoor ln
de naaste toekomst van cenige groote
cokesfabrleken uit, gas aan over het
geheele land verspreid liggende steden
en dorpen geleverd zal worden.
Gemeenten, die een verouderde gasfa
briek hebben, zullen deze kunnen opdoe
ken en hun Ingezetenen in plaats daar
van gas van de groote fabrieken kunnen
leveren. Het is de bedoeling in een ver
dere toekomst de gasvoorzifening van het
geheele land door dezé groote cokesfa-
brlek te doen geschieden.
Het plan ls afkomstig van prof. dr. Ir.
F. K. Th. van Iterson, oud-directeur der
Staatsmijnen, die het denkbeeld heeft
geopperd, ln ons land een groote cokes-
Prins Bernhard.
Officieel wordt medegedeeld, dat
Z.K.H. Prins Bernhard op 18 October
a.s,, in verband met maagklachten van
niet-emstigen aard, voor enkele da
gen ter observatie zal worden opgeno
men in het stads- en academisch zie
kenhuis te Utrecht.
slost; Toen zy hoorden, dat zy naar het
front moesten, wat de boot heelemaal
aan. Veertien dagen zijn ze er geweest.
We hebben, ze nu weer gesproken. Het ls
ons geen 100, maar 500 procent meege
vallen, zoo vertelden zé. Wij hadden niet
gedacht, dat hët hier zóó was.
Deze onderofficieren hebben brieven
naar huis geschreven, waarin zij. naar
wy veronderstellen mogen, eeriyk hun
indrukken hebben weergegeven.
Straks komt de 7 December Divisie
hier. Opnieuw zal dan een groot aan
tal Nederlandsche Jongens zien hoe de
toestanden hier in werkeiykheid zyn.
Een stroom van brieven zal naar Hol
land gaan en ln deze brieven zal Am
sterdam knnnen lezen, dat alle beroe
ring van deze dagen voor niets ls ge
weest, dat wy hier geen kolonialen
oorlog voeren, doch op volkomen recht
vaardige wyze rust, orde en recht trach
ten te herstellen. Amsterdam zal dan
tevens kunnen lezen hoe de bevolking
ons daarby helpt, hoe zy om onze be
scherming vraagt.
Een bescherming, die wil ze helaas
maar al te vaak moeten onthouden, om
dat wij nog niet talrijk genoeg zyn voor
onze grootsche taak WIJ wachten op de
7 December Divisie, de lnheemsche bevol
king wacht met ons onder vaak uiterst
moeilijke omstandigheden, zooals b.v. op
Madoera, waar eiken dag tientallen Ma-
doereezen langs de wegeh sterven van den
honger. Eens, nog niet zoo heel lang ge
leden, gebeurde dit ook ln Amsterdam.
Er was een oogenblik, dat de bevryding
van Amsterdam geen uur meer uitgesteld
mocht worden. Thans is Indië in nood.
Zal Amsterdam op zich laten wachten?
P.
industrie te vestigen. Bestaande cokes-
fabrieken van de Staatsmijnen, het Hoog-
ovenbedrijf te IJmuiden' zullen worden
uitgebreid, elders zullen groote cokes-
fabrieken gevestigd worden. Deze zullen
voldoende gas produceeren om het ge
heele land te voorzien.
Met de uitvoering van dit plan wordt
reeds nu een begin gemaakt. Het depar
tement voor Verkeer en Energie heeft
ongeveer 170 K.M. „petrolpipes van de
Engelsche overheid gekocht, welke pijpen
reeds verwerkt worden. Van deze 170 K.M.
ligt 100 K.M. opgeslagen op de terreinen
van de N.V. Plaatwellery te Velsen. Door
dit bedryf worden de pypen op maat ge
sneden en voorzien vaij laschmoffen, om
ze ter plaatse aaneen te kunnen lasschen.
Bovendien worden de pijpen door de
N.V. Plaatwellery gebeitst en daarna ge-
asphalteerd, Een ander gedeelte van de
aangekochte 170 KM. wordt bij andere
fabrieken geasphalteerd.
DE EERSTE LEIDINGEN WORDEN
GELEGD.
Een der eerste steden vêrmoedeiyk
wel de teerste die haar gas door zoo'n
lange pypleldlng zal ontvangen ls Hoorn
en de leverancier ls het Hoogovenbedrljf
te Velsen en reeds ls met het leggen van
de pyplejjilng een begin geinaakt.
Ook ln het centrum van het land komt
een dergelijke leiding.
Hét plan bestond, ook een leiding te
leggen van Groningen naar Assen, maar
hier heeft St. Bureaucratius er een stokje
voor gestoken. De provincie Drente heeft
er bezwaar tegen gemaakt, omdat zij er
een schending van de provinciale autono
mie ln ziet. Voorbereidingen waren reeds
gemaakt, maar nu zal het werk een Jaar
uitgesteld moeten worden.
Voor de tweede helft van de 11de pe
riode (13 t.m. 26 Oct.).
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het koopen van:
BONKAARTEN KA, KB. KC 610
629 Suiker, 750 gram suiker, boterham-
strooisel of 1500 gram jam, stroop
enz.
623 Algemeen, 50 gram thee.
632 Algemeen, 2 K.G. appelen of peren,
BONKAARTEN KD, KE 610
129 Suiker, 250 gram suiker, boterham
strooisel of 500 gram jam, stroop
enz.
130,131 Algemeen, 250 gram suiker, bo
terhamstrooisel of 500 gram Jam,
stroop, enz.
132 Algemeen, 2 K.G appelen of peren,
TA-BAKSARTIKELEN ENZ.
T 52, 2 rantsoenen tabaksartikelen.
Op de bonnen voor fruit kan men met
ingang van Maandag 21 October appelen
en/of peren betrekken by een winkelier
ln groente en/of fruit of by een markt-
of straathandelaar. Vóór-Inlevering dezer
bonnen heeft dus, ln afwyklng van het
geen tot nu toe geschiedde niet plaats.
De frultbonnen blijven geldig t.m. 9
November.
Op de bonnen voor suiker en thee kan
met Ingang van Vrydag 18 October wor
den gekocht.
RUSTIG WEER.
De Bilt verwacht tot Vrijdagavond:
Nog steeds over vrilwel het geheel®
land uitgebreide wolkenvelden. Over
wegend droog weer met weinig wind.
Zelfde temperatuur.
Honderduizenden sigaren
gingen verloren.
ZWARE BRAND TEISTERDE
KAVEEWEE-FABRIEKEN.
Gisternacht Is een zware brand uit
gebroken in het hoofdgebouw der Ka-
veewee-sigairenfabrieken aan de Bad
huisstraat te Roosendaal. Het vuur is
ontstaan ln de z.g. oude fabriek, waar
in zich de kantoren, magazynen, in-
pak-afdeeling. expeditie en droogka-
mers bevinden.
Toen de brandweer met groot mate
rieel arriveerde, sloegen de vlammen
reeds door het dak naar buiten en reeds
toen stond vast, dat de „oude fabriek"
niet meer te redden zou zyn.
Behalve de kantoorinventaris, het ar
chief, de inventaris van de expeditie-
afdeeling en van de droogkamers enz.,
is ook een aanzienlijke party sigaren
(naar schatting eenige honderdduizen
den) verloren gegaan.
De schade is zeer groot. Voor zoover
de situatie kon worden overzien, zal
het bedryf geen stagnatie behoeven te
hebben. De te verwerken tabakken lig
gen elders opgeslagen en de sigarenma-
kery, waarin ongeveer 400 menschen
dageiyks werken, heeft nagenoeg niet
geleden.
MEVR. SCHERMER HORN EN MEVROUW
VAN POLL NAAR INDONESIË.
Zondag aa. zullen mevrouw B. Scher
mer hornRook en mevrouw M. A. van
PollSmltz per K.LjM.-vliegtuig naar
Batavia vertrekken, teneinde zich. by
haar echtgenooten te voegen.
Twee inwoners van Enschede
veroordeeld.
In het proces te Gronau is gisteren
uitspraak gedaan tegen twee inwoners
van Enschedé.
Smelt werd veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van twee jaar onder be
paling, dat het tydstip, waarop de straf
wordt geacht in te gaan, begint met
het oogenblik van grensoverschrijding
van Duitschland naar Nederland, zoo-
dra van Nederlandsche zyde maatre
gelen tot zyn terugkeer naar Neder
land zijn genomen. Voorts tot een
boete van 50,000 r.m., bij nie't betaling
te vervangen door twee jaar gevange
nisstraf. Voor de in vrijheidsstelling
van Smelt moet de boete langs offici-
eelen weg. rijks- of deviezenbank, wor
den betaald. Verder werd bepaald, dat
Smelt gedurende vyf jaar niet in de
Britsche zone van Duitschland mag
komen.
Broen kreeg eveneens twee jaar ge
vangenisstraf onder de zelfde bepalin
gen die voor Smelt gelden. Ook hij mag
de eerst vijf jaar niet in de Britsche
zone van Duitschland komen.
De Duitscher Terstege kreeg een boe
te van 10.000 r.m. en een voorwaarde
lijke gevangenisstraf van twee jaar.
Hierna werd de zaak behandeld te
gen den fabrieksdirecteur H. J. Blij-
denstein uit Enschedé, die op verzoek
van onze regeering naar Duitschland
VLIEGTUIG VAN RIJKSLUCHT
VAARTSCHOOL MAAKT
NOODLANDING.
Gistermiddag moest een vliegtuig van
de Rijksluchtvaartschool te Gilzeryen
een noodlanding maken onder Warga in
Friesland. Het vliegtuig had voor de stad
Leeuwarden strooibiljetten uitgeworpen
in verband met de aldaar te openen
tentoonstelling van de Marine. De piloot
bleef ongedeerd, maar het toestel werd
aan den neus ernstig beschadigd. Te
voren had het toestel reeds een noodlan
ding op het Leeuwarder vliegveld moe
ten maken.
In strafmaat echter géén
wijziging.
Bij de voortgezette behandeling van
de zaak tegen Arnold Meyer, deelde
deze op een vraag van den president
mee, dat hij na de opheffing van Na
tionaal Front een landbouw- en cham-
pignonbedrijf heeft gehad. Van zyn or
ganisatie bleven kleine groepjes be
staan.
Hy merkte verder op, dat hij geen
aanhanger der Duitschers is geweest.
Hij verwees in dit verband ook naar
zijn uitlatingen ten opzichte der N.S3.
die hij van Duitsche zoollikkerij be
schuldigde. Hy zeide van meening te
zyn, dat niemand zulke fel anti-Dult-
sche redevoeringen heeft gehouden als
hij. Ook in zyn artikelen is zijn anti-
Duitsche gezindheid herhaaldelijk ge
bleken. Men voelde steeds onmiddellyk,
wie er in artikelen bedoeld werden. Zoo
heeft hij herhaaldelijk op het matje
moeten komen. Hy Is vier maal gear
resteerd.
Gisteren is de militaire luchthaven
en vllegsohool Woensdrecht (bil Roosen
daal) geopend.
Generaal-majoor Durst Briti ls
gisteren te Batavia aangekomen.
Volgens de verkeersongevallen-sta
tistiek eischte het wegverkeer ln ons land
ln de eerste acht maanden van dit Jaar
712 dooden en 3931 zwaar gewonden.
De cijfers over de zelfde periode van
1938 waren 426 dooden en 2945 ernstig
gewonden.
Kolonel D. Asjes, lid van de commis
sie tot samenvoeging der luchtmachten,
zal morgen naar Ned.-Indië vertrekken
voor besprekingen over luchtvaartaangele
genheden. 7 November as. wortlt hij weer
op Schiphol terugverwacht.
By de N.V. Exportslachtèry Welling
te Borculo zyn uitgebreide zwarte trans
acties ontdekt, welker 'omzetten ln de
duizenden loopen..Het betreft hier afval-
vetten. slachtafvallen. vaten, machines en
diverse grondstoffen. Op verhandelde
vaten werd 300 pet. winst gemaakt. De
zoogenaamde „zwarte kas" is ln beslag
genomen. Het onderzoek strekt zich reeds
tot tal van gemeenten over het -geheele
land uit.
BUITENLAND.
Japans keizer Hirohito heeft een
bezoek gebracht aan generaal Mc Arthur
op de Amerikaansche ambassade te Tokio.
Het bezoek duurde 2 uur.
Uit Athene wordt gemeld, dat ge
wapende benden ln Noord-Griekenland,
al plunderend, hun winterkwartieren ln
de bergen gaan betrekken.
Volgend voorjaar zal een internatio
nale conferentie worden gehouden over
een nieuwe verdeeling van radio-golf
lengten.
In België zullen de slagers Maandag
a.s. In staking gaan. Voor zieken zal de
vleeschvoorzlenlng doorgadn.
Ook de Belgische Kamer heeft haar
vertrouwen in de regeering uitgesproken
er wel met 9984 stemmen.
William Green is tydens het congres
der „American Federation of Labour" te
Chicago als president van deze organisatie
herkozen. Hy zal hiermede deze functie
voor de 24ste maal bekleeden.
Te Tuxpan, een der dichtst bevolkte
voorsteden van Vera Cruz (Mexico) zyn
by overstroomingen door grooten regen
val meer dan 50 personen omgekomen.
Talloozen werden gewond en voor mil.
lloenen pesos materleele schade ls aan
gericht.
Op de Sovjet-begrooting wordt 72.000
millioen roebel gevraagd voor de defensie.
(d.I. 22 pCt, der begrooting) tegen 5000
millioen voor wetenschappelijk onderzoek.
Tegen Dalvege. den voormaligen
„protector van Bohemen en Moravlë" als
opvolger van Frank, ls te Praag de dood
straf geëischt.
In Engeland blijft men den bouw
van alumlnlum-hulzen stlmuleeren. Men
hoopt ln Febr. a.s. 1200 woningen p. week
te kunnen fabriceeren.
De Fransche politie is erin geslaagd
een einde te maken aan een handel ln
goud en deviezen, waarmee een bedrag
van eenlge tientallen mlllloenen francs
gemoeid was.
De Britsche minister van financiën,
Hugh Dalton, heeft verklaard, dat Enge
land met een of twee Jaar het tekort aan
voedsel, kleeding, steenkool, staal en
naar hij hoopte ook huisvesting, te bo
ven zou riln gekomen.
VORRINK DE SCHULDIGE.
Hy verklaarde zichzelf de dupe
te gevoelen van een bepaalde agi
tatie. Zyn arrestatiebevel heeft hy
te danken aan Vorrink. Te gele-
genertyd zal spr. zyn bezwaren tegen
Vorrink tot uiting brengen. Diens
houding na de bevryding is een pose
om zijn miserabele houding tydens
de bezetting goed te praten.
De advocaat-fiscaal, prof. mr. Ran-
gemeyer, zeide te willen, aannemen.dat
requirant niet pro-Duitsch was en va
derlandlievend. Maar hy heeft moed
willig een politiek ten voordeele van
Duitschland gevoerd, welke afweek van
de politiek van de wettige regeering
van ons land.
Hij heeft zeker dingen gezegd, waar
aan Nederlanders zich vastklemden en
dat moet de strafmaat beïnvloeden,
zooals het dat ook gedaan heeft.
Spreker achtte de hoofdstraf 5
jaar gevangenisstraf welke door het
Bossche Hof is opgelegd, juist en re-
quireerde verder tot ontzetting uit de
beide kiesrechten voor het leven.
De bijzondere raad zal over vier we
ken uitspraak doen.
LANDELIJKE VEREENIGING AUTO
RIJSCHOOL-ONDERNEMERS
OPGERICHT.
De Nederlandsche auto-rijschool-on-
dernemers hebben zich vereenigd in de
vakgroep personenvervoer-langs-den
weg. Er zijn kringbesturen geformeerd
en daaruit is een sectiebestuur geko
zen. Samenwerking is verkregen met de
districts-secrétarissen van genoemde
vakgroep, zoowel als met de rijksinspec-
teurs van het verkeer in de diverse di
stricten. 1
De vakgroep personenvervoer-langs-
den-weg heeft in dit verband een eigen
examencommissie ingesteld. De „KNAC"
en „ANWB" verklaarden accoord te
kunnen gaan met de door genoemde
vakgroep te stellen eischen aan de tech
nische bekwaamheden van den instruc
teur en het materieel Er is sedert
1 September j.l. een reglement in wer
king voor bij de vakgroep aangesloten
auto-ryschool-ondernemers en er zijn
eischen waaraan de les-auto's moeten
voldoen.
EEN NIEUWE FEDERATIEVE
VEREENIGING „PRO REGE".
In een te trecht gehouden vergade
ring heeft de fusie haar voltooiing ge
vonden tusschen den Nederlandschen Mi
litairen Bond en „Pro Rege" met ingang
van 1 Januari 1947, zoodat van dien
datum af slechts gesproken kan worden
van den Nederlandschen Militairen Bond
„Pro Rege". Een hoofdbestuur werd sa
mengesteld bestaaade uit negentien leden
met Jhr. D. W. Slckinghe als voorzitter.
was gegaan om te zien of Duitschland
textielmachines zou kunnen leveren en
de dringend noodige onderdeelen zou
kunnen verschaffen. Hy zelf had by
de opdracht geen belang.
Opruiende taal van Soetomo.
HIJ NOEMDE WAPENSTILSTAND
NIET GELDIG.
Gisteren heeft de extremistische ra
diospreker Soetomo een verklaring in
den aether gezonden, welke door radio-
Djogjakarta her-uitgezonden is.
In deze verklaring richt Soetomo zich
tot de Indonesische delegatie te Bata
via met het verzoek „al haar ervarin
gen van het laatste jaar uit den strijd
tegen het imperialisme - in het bij
zonder de ondervonden euveldaden -
tydens de onderhandelingen betreffen
de den wapenstilstand te berde te bren
gen".
„Het volksleger en in het byzonder
de B.P.R I, (Barisan Pelopor Repoeblik
Indonesia"; ongeregelde „stoottroepen",
niet onder controle van de T.R.I.) zyn
opgeroepen den stryd 'voort te zetten
en dezen niet te staken dan wanneer
ik zelf daartoe het bevel geef. De wa
penstilstand - zeide hy - is niet geldig!
Republikeinsche kringen in Batavia
spreken er openlijk hun verwondering
over uit, dat radio-Djogjakarta in de
nieuwsberichten van gisteravond deze
opruiende woorden van Soetomo heeft
uitgezonden, vooral daar deze zoo ge
heel en al in strijd zyn met de huidige
sfeer.
Republikeinsche autoriteiten geven
echter geen commentaar, daar zij al
leen het radiobericht kénnen,
Soetomo's redevoering "kwam van zijn
eigen zender, radio Pembrontakan, wel
ke zich naar alle waarschijnlijkheid in
de buurt van Soerabaja bevindt.
DINER IN IIET PALEIS RIJSWIJK.'
Voor de eerste maal na de bevryding
hebben Indonesische ministers een ult-
noodiglng om te dlneeren ln het paleis
Ryswljk te Batavia aanvaard.
Acht republikelnsohe ministers, t.w.
SJahrir, SJarlfoedln, Soedarsono, Socsanto,
Roem, Natslr, Lelmena en Hadji Agoea
Sallm, zullen aan een diner aanzitten
met de leden van de commissie-generaal
dr. P. J. A. Idenburg, Graaf van Bylandt
en dr. P. j. Koets (politieke adviseurs van
dr. Van Mook) en generaal Spoor, terwyi
van Britsche zijde aanwezig zullen zyn de
heer Michael Wright (plaatsvervangend
commissaris voor Zuid-Oost Azië), gene
raal E. C. Mansergh en Robert D. Forman
(chef van den staf van de geallieerde
strydkrachten ln Indië).
Ingezonden Mededeeling
die sluipende, genieree rheumatische
pijnen. Het zyn "de onzuiverheden ln het
bloed, die U belagen. Wapen U daar
tegen. Volg de weldadige Kruschen-
kuur. Met Kruschen Salts - de heilzame
Engelsche 'samenstelling van de zes
minerale zouten- die Uw gestel noodig
heeft. In dit klimaat en in dit jaar-
getyde des te méér. F a br. Griffiths
Hughes Ltd., Manchester (Engeland).
Voor anderhalf millioen
oorlogsmateriaal geleverd.
Voor het Amsterdamsche Bijzondere
Gerechtshof stonden terecht de 71-ja-
rige Arnaud H. baron van Hardenbroek
van Ammerstol uit Haarlem en de, 48-
jarige dr. Hendrik A. Marcus, resp. pre
sident-directeur en directeur van de
N.V. Kalkzandsteenfabriek „Arnoud" te
Hillegom.
Hen was ten laste gelegd economische
collaboratie in dien zin dat zy tusschen
10 Mei 1940 en 5 Mei 1945 hun fabriek
hebben doen werken ten behoeve van
de Duitsche luchtmacht, vooral voor den
bouw van scherfmuren, cantines, han
gars etc. op Duitsche vliegvelden in ons
land. Tydens de behandeling heeft de
president, mr. A. C. P. Ruys een aantal
brieven voorgelezen, welke de directie
aan -velerlei Duitsche autoriteiten had
gezonden. Deze brachten den advocaat
fiscaal er toe in zijn requisitoir te spre
ken van „de weerzinwekkende wijze
waarop verdachten gebedeld hebben om
werk voor de vliegvelden".
De totale leveranties, directe en indi
recte orders voor de Duitschers beliepen
1VL> millioen gulden, hcewel het bedryf
steed is moeten worden ingekrompen en
in 1944 nog slechts 10 van den voor-
oorlogschen omvang had.
Met het oog op diens hoogen leeftyd
eischte mr. W. P. Bakhoven tegen baron
Hardenbroek 1 jaar met ontzegging van
het recht tot het werkzaam zijn in de
steenindustrie en ontzetting uit de po
litieke rechten vcor het leven. Tegen
dr. Marcus eischte de adv.-fiscaal 4 jaar
met eveneens ontzetting uit het recht op
terugkeer in gelijke functie en de poli
tieke rechten voor den tijd van 10 jaar.
Uitspraak over 14 dagen.
