LEIDSCH DAGBLAD Hef Brifsthe imperium op de helling WEERBERICHT EGYPTE IN HET BRITSCHE LAGERHUIS Soeltaneh bevestigt ontruiming De stakingen in de Vereenigde Staten Neder! andsche Industrieën Het „laatste aanbod" van Van Moot Met een enkel woord Staat de gansche wereld voor proble men, Engeland beeft daarnaast nog de zijne I Bijkans nimmer In de geschiedenis heeft Albion voor zulke belangrijke be slissingen een oplossing moeten vinden als momenteel het geval ls. Men kan wei zeggen, dat het geheele Brltsche imperium op de helling komt. Zal het er in slagen, het zoo moeizaam opgebouwde sta ten - huis ongeschonden door den allerwege oplaaienden storm der zelfstandlghelds- ldee heen te brengen? Het verleden is daar, om te bewijzen, dat Engeland op dit gebied heel wat ver mag. Neem b.v. hetgeen zich heeft afge speeld in Zuid-Afrika. Zeker hier te lande is genoegzaam bekend, welk een strijd Engeland heeft moeten voeren om de Zuld-Afrikaansche republieken, ten onder te brengen, waarbij niet bepaald de zachtste maatregelen werden toegepast. Niettemin slaagde het Engelsche bestuur er glansrijk in. om Zuid-Afrika te maken tot een der getrouwste onderdeelen van het imperium. Zoowel ln den eersten als in den tweeden wereldoorlog heeft Zuid- Afrika meer dan zyn plicht gedaan ten opzichte van het Engelsche wereldrijk. Dit dankte Albion in de eerste plaats aan zijn inzicht, dat slechts door toekenning van een zoo ver mogelijk gaande vrijheid de band duurzaam was te handhaven, dat anders op den langen duur het ge- wormene toch weer zou verloren gaan. Engeland wist op zijn tijd te wijken, om tenslotte toch het voordeel op te strijken van zijn gedrag en juist dan, wanneer het kneep Ziedaar de reden, dat Australië en Nleuw-Zeeland een zekere onafhankelijk heid genieten, die tot verre strekking zou kunnen lelden. Genoemde landen hadden huiten den oorlog zelfs kunnen blijven, ais zij daarop pertinent hadden gestaan, zooals Ierland heeft aangedurfd. Eire is zelfs niet eens zwaar onder druk gezet, el berokkende zijn houding het Brltsche rijk tijdens den oorlog niet af te meten schade. Welk een gemak zouden de Ier- sche havens niet voor de geallieerde zaak hebben opgeleverd, zoowel wat den duik- bootoorlog als wat de verscheping van troepen en materiaal betreft. Ook aan Canada is inmiddels dezelfde zelfstandigheid toegekend, doch ook. daar ls niet geaarzeld, om het moederland te hulp te snellen, al ging het den Fran- 6Chen Canadeezen soms iets te ver. Voor al deze gebieden bleek de losser- maklng der banden eerder vaster bindend dan het tegenovergestelde ooit zou heb ben vermoogd te bereiken. Eén ding houde men echter hierbij wel speciaal in het oog: het betrof in. alle gevallen lan den, die volledig rijp waren voor zelfbe stuur, landen, die stuk voor stuk be schikten over een regeering, die op eigen beenen kon staan, landen, waar het Europeesche element den boventoon voerde. Maar nu vragen Juist die landen de aandacht, waar van dit laatste geen spra ke is. Om te beginnen was daar Egypte, dat in naam reeds lang zelfstandig ls, doch ln werkelijkheid een Brltsche kolo nie in modernen geest mocht heeten. Wij hebben er reeds vroeger op gewezen, hoe de toekenning van volledige zelfstandig heid, trots de belangen, die daarbij op Jiet spel stonden (het Suez-kanaal!) een groote verrassing vormde, die ln eersten termijn"de conservatieven aanleiding gaf tot een feilen aanval, waarvan zij later al eenlgszins spijt hadden, toen bleek, dat de militaire raadgevers achter de regeering stonden. Het deba't van giste ren was ln dit opzicht reeds verhelderend! De Labour-regeerihg durft ten aanzien van Egypte hetzelfde risico aan. als vroe gere regeeringen deden, toen z\j de an dere deelen van het imperium schijnbaar losser maakten van de kroon, een risico, dat evenwel nog danig wordt vergroot door een reeks van bijkomstige omstan digheden, die het heel moeilijk is in vollen omvang té overzien. Egypte moet men toch rekenen tot de Arabische we reld en alleen het noemen van den naam Palestina spreekt in dit opzicht al boek- deelen. Voor het oplossen van het Pa- lestljnsche probleem schijnt geen kruit te zijn gewassen: het drijft de Arabische wereld tegen Engeland tesamen en dus ook Egypte En nu tracht Albion ook de Indische affaire tot een oplossing te brengen, die nog maar heel kort geleden onmogelijk, leek. Weer worden risico's genomen, waar van de draagwijdte niet ls te overzien. Vooral de schelding tusschen Hindoes en Mohammedanen bergt onzekerheden ln zich van niet te schatten strekking. Deze risico's zijn daarom nog te ge vaarlijker, daar bij mislukking van deze proefneming de band met de totdusver trouw gebleven gebledsdeelen eveneens losser zal worden. Afgezien wellicht van Zuid-Afrika, waar de zucht naar zelf standigheid over de gansche linie er door zou winnen, zouden alle andere deelen als van zelf dichter naar Amerika worden gedreven Zoo is het Brltsche imperium als het ware geheel op de helling. Zal Londen den goeden koers hebben gekozen en weder om de deelen vaster aan zich binden dan wel zal de splijtzwam de deelen uit el kaar rukken? Aan de toekomst het ant woord! illUÉililBIBWIllM e H De eerste Nieuwe Aardappelen. g Gisteren werden aan de Leidsche 1 g Groentenveiling de eerste nieuwe §g H aardappelen aangevoerd. De prijs g§ p voor deze „nieuwelingen" varieerde g van f. 1.05 tot f. 1.10 per kilo. j§ VOX SCHIRACH ERKENT „ZWARTE VLEK". Von Schlrach, die gisteren te Neuren berg zijn verdediging voortzette, beschreef een woordenwisseling met Hitier, tijdens een ontmoeting op de Berghof. Hitier be schuldigde hem van het voeren van een oppositie en het voorbereiden van een „geestelijk verzet tegen het Hltlerlsme". Dit leidde tot een open breuk tusschen hem en Hitler, aldus Schlrach. In 1943 werd Schlraoh, die toen gouwleider van Weenen was, bij Hitler ontboden en ln het bijzijn van Martin Bormann Hitlers plaatsvervanger beschuldigd van het opzetten van de Weensche en Oostenrijk- sche cultureele wereld tegen Hitier. Hier moest, zoo zeide Hitier, een eind aan komen, daar anders de rijkssubsidies voor Oostenrijk zouden ophouden. Schlrach noemde het concentratiekamp van Auschwitz „een onultwischbare zwar te vlek ln de Duitsche geschiedenis." Hitler draagt daarvoor de verantwoorde lijkheid, zelde hij, „Mij treft blaam, voor- zoover ik de Duitsche Jeugd heb opge voed in het geloof aan den man, die mlllloenen vermoord beeft." Op een desbetreffende waag van den Amerlkaanschen waamemenden aanklager ontkende von Schlrach niet. dat hij het als zijn voornaamste taak had beschouwd de Duitsche Jeugd door navolging van Hitier tot goede vaderlanders op te voeden. Ook deed hij geen poging den aanklager van repliek te dienen, toen deze een rede voering van Hitler aanhaalde, waarin Hitler openiyk van milltalristlsche neigin gen ln de Jeugdbeweging gewag maakt. Von Schlrach wilde ae Luftwaffe een groote vergeldingsaanval laten doen op een Engelsche cultureole stad uit wraak voor den moord te Praag op het hoofd van de Gestapo, .slager" Heydrlch, ln 1942. Dit voornemen bleek uit een telegram van von Sohlrach aan Bormann, waarin de moord (in feite uitgevoerd door Tsjechi sche patriotten) werd beschreven als het werk van Brltsche agenten. COMMUNISTISCHE VERGADERINGEN IN BRAZILIË VERBODEN. Do Braziliaansche regeering heeft een bevel uitgevaardigd waarbij communisti sche vergaderingen door het geheele land verboden worden. Het besluit ls genomen na ordeverstoringen, waarbij een persoon werd gedood en dertig gewond. 85ste Jaargang ZATERDAG 25 MEI 1946 No. 25786 Waarnemend DJrecteur: A. Poortman Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Tel. Directie en Administratie: 25041 Tel. Redactie: 21507 - Giro no„: 57055 De Bilt verwacht tot Zondagavond In het N.W. van het land bewolkt weer met matige N.O. wind. Overwe gend droog. Zelfde temperatuur. In het Z.W. van het land bewolkt weer. vooral later op den dag. Zwakke wind Kans op onweer. Zelfde temperatuur. Aserbeidsjan Scherpe critiek van Churchill. Gisteren ls het debat in het Brltsche Lagerhuis over de beslissing vam de re geering tot terugtrekking der Brltsche troepen uit Egypte door Eden Ingeleid. Eden zeide. dat de oppositie het als haar plicht beschouwde, de Buitenlandsche politiek buiten de binnenlandsche poli tiek en politieke tegenstellingen te hou den. Hij beschouwde de suggestie, dat het Anglo-EgyptLsche verdrag van 1936 een vernedering voor Egypte zou beteekenen als geheel en al ongerechtvaardigd. Ge durende den oorlog had hij nimmer uit latingen van die strekking gehoord. Slechts de voortgezette aanwezigheid van Brltsche troepen in de groote steden van Egypte na den oorlog zou aanleiding tot het nemen van aanstoot kunnen zjjn. Een tijdig terugtrekking van de troepen uit de groote steden zou, aldus meende Eden. de buitensporige eischen, welke thans worden gesteld, hebben kunnen voorko men. Eden betoogde, dat de veiligheid van de zone om het Suez-kanaal zoowel een belang voor Egypte was als voor het Brltsche gemeenebest. Daarom kon hij de bewering, dat de aanwezigheid van Brlt sche troepen of luchtstrijdkrachten ln ge bieden bulten de groote bevolkingscentra afbreuk zou doen aan de Egyptische sou- verelnlteit, niet aanvaarden. Hij trok te ellen aanzien een parallel met bet voort gezette gebruik door de Amerikanen vam bases ln Brltsch West-Indië, en van bases ln Finland door de Sovjet-Unie. HU verklaarde tenslotte, dat hU, wan neer hU ln Bevln's plaats was, de regee ring zou advlseeren, de terugtrekking der troepen vanuit de groote steden naar de Kanaal-zone zoo spoedig mo gelijk te voltooien. Daardoor zou de „temperatuur" omlaag gebracht wor den. Vervolgens zou hU het de Egypti sche regeering duidelijk maken, dat, in het belang van belde landen, een even- tueele herziening van het verdrag van 1936 door alle .partUen ln Egypte on- dex*teekend diende te worden, en dat een nieuwe overeenkomst zou moeten voorzien in voortzetting van de Anglo- Egyptische alliantie. De geheele kwestie moest tot haar juiste proporties worden teruggebracht, verklaarde hU; het ls geen kwestie voor een str(Jd tusschen het Brltsche imperium en Egypte, noch voor een strUd tusschen rivale nationale belangen, want de een heeft den ander noodlg. Nadat nog eenige sprekers het woord hadden gevoerd labour voor, conser vatieven tegen de regeering zelde Churchill, de leider der oppositie, dat Indien de regeering haar huidige poli tiek zou blijven volgen, zy de Brltsche belangen in het midden-Oosten, de ver bindingswegen ln de Indische en Stille Oceaan en de levenslUn van het Brlt sche Imperium zou vernietigen. Alter natieve bases ln Palestina of Cyrcnaica zouden ..rampspoedig" zUn. Deze zou den in tyd van nood niet doelmatig zyn ter verdediging van het Suez- kanaal en het zou oumogeiyk zyn het kanaal open te houden, tenzy er per manent Brltsche troepen ln de Kanaal zone zouden zyn, aldus Churchill. Hij verweet de regeering. dat zij de Brltsche troepen niet aan het eind van den oorlog uit Cairo en Alexandrlë had teruggetrokken en zeide dan: „wy moe ten gedurende de volgende vijf of zes Jaar het verdrag - van 1936 handhaven ln de hoop. dat de Vereenlgde Naties op zullen groeien en een organisatie zullen worden, Tengevolge van een fel duel tusschen den minister van bultenlandsohc zaken, Bevin, die vervolgens voor de regeering sprak, en Churchill, ontstond er ln het Lagerhuis een groot tumult. Op een ge geven moment klonk er ln het volle huls geschreeuw van belde partijen, dat ont stond toen Churchill, onder het geroep der regeeringspartij van: „hy is de ruwste man ln het huls." herhaaldeiyk trachtte Bevin te lnterrumpeeren, die op krach tige wijze de regeerlngspolitlek der terug trekking uit Egypte herhaalde. Bevin zelde: „Ik ben tot deze beslissing geko men met open bogen en met overleg cn lk houd er aan vast". Bevin hield vast aan de meeuing, dat het thans „uit de mode" ls om troepen op den bodem van een ander volk te houden cn dat „vriendschap en niet ge weld de eenlgc manier is om de Brlt sche banden met de Arabische landen te behouden. Bewerend, dat het Brlt sche prestige lil de Mohammedaanschc wereld nu grooter ls dan gedurende vele jaren tevoren, zelde Bevin: „lk ben eerder bereid vertrouwen te schenken dan te schleteiu" Ook geloof lk niet, dat een imperialistische mentaliteit heden ten dage nog past". Radio Teheran heeft ln haar uitzen ding van gisteren een brief van den Per- zischen premier Ghavam Soeltaneh voor. gelezen, waarin deze verklaart, dat de ontruiming van Azersbeldsjan door de sovjet-Russische troepen thans vast staat. De inhoud van den brief luidt als volgt „Ten gevolge van onderzoekingen ls komen vast te staan, dat geheel Aser beidsjan door de sovjet-Russische troepen op 9 Mei is ontruimd. De Perzische am bassadeur te Washington ls op de hoogte gesteld van de algeheele ontruiming van Perzlë cn heeft opdracht gekregen aan den Veiligheidsraad rapport uit te bren gen. Ik heb ook een officieeien brief van de sovjet-Russlsohe ambassade ontvangen. DREIGENDE GAS- EN ELECTRICITEITS- STAKING IN BELGIË. Het personeel der electrlsche centrales en der gasfabrieken van geheel België heeft aan de betrokken directies medegc. deeld, dat Maandag a.s. de algemeene sta king zal uitbreken. De arbeiders eischen, dat de aanpassing van hun loon een onmlddeliyk feit zal worden, overeenkomstig een besluit dor nationale arbeldsconferentle, volgens welke de eisohen der werklieden, die voor 1 April waren Ingediend, bekrachtigd kun nen worden. Nijpende toestanden. Op bezoek bij de Veiligheidssloten. „Er ls practisch geen 6lot in Ierland ln gebruik of het ls een Llps-slot." „Ja, Scan dinavië was een goed afzetgebied." „In Spanje moet alles blinken; we kunnen zelfs de sloten en de sleutels verzilveren." Het zijn zoo maar enkele losse zinnen uit een onderhoud met den heer Vincent Eras, directeur der Lips Brandkasten, en Slotenfabriek te Dordrecht. Ik zit in de eenvoudige directiekamer, vlak naast de haast puriteinsch eenvoudige administra tie. En ik realiseer me, dat hier een Ne- derlandsch bedryf is, dat onzen naam ver over onze grenzen een goeden klank heeft gegeven. Tegenover mij zit de oudste directeur, 69 Jaar, vol energie en boorde vol plannen. „Wat ls uw bitterste ervaring uit den oorlogstyd?", vraag lk, als hij m het alge meen van de enorme sohade vertelt die het bedrijf heeft geleden. Zijn glimlach verdwynt; even kijkt hy somber en stil naar buiten. „De Dultschers hebben ons arm gestolen, alle onvervangbare machi nes. alle voorraden, weg. we{? Voor mll lloenen gestolen. En toch! Dat Radlo- Oranje onzen naam te grabbel gooide Ik 'begrijp. Daar ls een man, door zyn arbeiders op de handen gedragen. Een strijdbaar en talentvol Nederlander. Die dagelijks saboteerde: ln wiens fabriek, on danks dreigementen, geweldpleging, inti midatie en gevangenzetting, geen stukje munitie ls gemaakt. Die in een bewaakte fabriek eenige machines zonder meer ln den grond stopte, toen «ij zag aankomen, dat de fabriek leeggehaald zou worden. Die een order kreeg van de Nederlandsche politie en op eigen initiatief traineerde, chicaneerde en slechts 1% afleverde. En als Je dan door de radio hoort, In den hardsten tijd van het verzet, dat Je collaboreertIk begryp. De rook sliert langzaam naar boven. Het Is still Dan. tipt myn gastheer de asch van zyn sigaar; hy kykt me aan en zegt: „Eiken dag gaat het beter. We komen er weer heelemaal ln. Ik hoop nog te .beleven dat we weer op volle toeren draalen. Wilt U de fabriek even zien?" En dan wandelen we eenige uren langs die vele van deze strategische gevaren aan I de vele. vele machines. De lezers kunnen de vergetelheid zal prijsgeven niet verlangen, dat ik ze alle beschrijf. Dat zou lk trouwens niet kunnen. Maar onze gastheer heeft geen maohlne, groot of klein, of hij kan ze zelf bedienen. Zoo volgden we op den voet de fabri cage van een Llps-slot. Van ruw mate riaal, uit modder en zand weer opgedol ven en uit materiaal, door Engeland ge leverd. En voor mijn verbaasde oogen ontstaat uit dat onooglijke materiaal, dat eerst nog ontroest moest worden, een compleet slot. Elke arbeider laat even zie», wat zyn taak is. En uit de samen werking van al die menschen ontstaat het bekende slot met het platte sleuteltje, vreemd getand, compleet met schroefjes; en 's nachts weten we ons veilig achter de gesloten deur. Van geheel anderen aard ls de brand- kastenfabricage. Daar stonden de knapen, geschonden geroest, opengebrand. Sleohts enkele zyn onherstelbaar; de rest wordt gerepareerd. Zoo juist werd er een open gemaakt; een ambtenaar stond gereed. om den Inhoud te notuleeren. Alle uit de ge teisterde streken. Het jacht „Piet Hein", het huwelijksgeschenk van het Nederlandsche volk aan het Prlnseiyk Paar, dat door de Dultschers werd geroofd en naar Duitschland was gebraoht. ligt thans weer in de SIx-haven te Amsterdtm. waar het schip grondig onderhanden wordt genomen om, zoo mo geiyk nog dezen zomer gereed gemaakt te worden voor de ontvangst der Prlnseiyke Familie. President Truman heeft met leden van zyn kabinet vergaderd ten einde tot maat regelen te komen om de transport-crisis te overwinnen. De president heeft ook generaal Elsenhower, die met vacantie was, naar Washington teruggeroepen. De demo cratische senator Byrd uit Virginia heeft meegedeeld, dat president Truman uit het Congres eventueel de macht zou kunnen krygen om .diegenen te straffen, die In breuk op de wetten hebben gemaakt om stakingen te voorkomen". Inderdaad heeft de president het Congres tegen heden by. eengeroepen en zal dan een boodschap voorgelezen. Voorts heeft hij zich per radio tot het Amerikaansche volk gewend, De president beschuldigde de vakver- eenlglngslelders Johnston en Whitney, leiders van resp. „De broederschap van treinpersoneel" en de „Broederschap van machinisten" het compromisvoorstel van een loonsverhooglng van 18V& dollarcent per uur. dat werd aanvaard door achttien vakvereenlglngen en door de maatschap- pyen, te hebben afgewezen. Volgens Tru man geven Johnston en Whitney zich geen rekenschap van de vreeseiyke gevol gen van hun stap om de staking te pro- clameeren. Na vier uur onderhandelen tusschen vertegenwoordigers van het spoorwegper soneel, spoorwegelgenaren en de regeering achtte de advlseur-in-arbeldszaken van president Truman den toestand „somber". Ook de onderhandelingen met betrek king tot de staking in de vet-kolenmynen, waarby 400.000 mynwerkers betrokken zyn, hebben een dood punt bereikt. Vele eigenaren van fabrieken sluiten tot de moeilijkheden een oplossing hebben gevonden. United Press meldt nader: Een zegsman uit de brulnkolenlndustrie eelde, dat de brulnkolenmynen tengevolge van de staking binnen de 24 uur zouden moeten sluiten. In kringen van den graanhandel wordt gezegd dat de staking het vervoer vanaf de graanelevatoren lamlegt, „hetgeen be- teekent. dat mlllloenen menschen in. het buitenland zullen sterven". In de groote steden hebben de autoriteiten talrijke vrachtauto's gevorderd voor het voedselver- vcer teneinde te traohten ernstige tekorten te vermyden, die volgens de voorspellingen binnen twee of drie dagen na het begin van de staking ln de groote steden zullen ontstaan. Intusschen Is voor alle vervoer, dat door dc regeering ln handen ls ge nomen. onmiddeliyk het prioriteltssysteem voor essentleole ladingen van kracht ge worden. Verder hebben de Amerikaansche marine en luchtmacht reeds stappen ge nomen om militaire vliegtuigen en vaar tuigen met Inbegrip van de vaartuigen, die op nonactivltelt gesteld zyn, ln het ver voer ln te schakelen. De hotels zyn meer dan vol en reizigers die het plan hadden om te vertrekken, weigerden, toen. de sta king bekend werd, hun kamers op to geven. Goede zaken maken de taxi's. In Boston vragen de taxlmaatschappyen vijf entwintig dollar per persoon om gestrande menschen naar New York te brengen. De vyf personen, die ln elke taxi geduwd worden, rekenen zich uiterst gelukkig. De autohandelaren verwachten dat de vraag naar auto's enorm zal toenemen, indien de staking biyft voortduren. Intusschen maakte de Association of American Railroads bekend dat de staking byna algemeen was. Slechts twee groote lynen zyn nog ln bedryf. Het aantal trei nen. dat door hooger personeel en ln som mige gevallen door leden van niet sta kende bonden wordt gereden, vormt slechts een klein deel van de 17.SOO passa giers- en 24.000 goederentreinen die da gelijks op het Amerikaansche net ln be dryf zyn. Volgens de laatste berlohten zyn ten gevolge van de staking alle hoogovens van Jones and Laughlln Corporation te Pittsburg een van do grootste staal fabrieken gedoofd. In Chicago wordt vandaag de reusachtige Plllsbury meel fabriek stilgelegd. Thans door Soekamo bestudeerd. Een fraai voorbeeld van een mlddel- eeuwsoh slot met sleutel. Naast dezen reparatie-arbeid wordt ook ai weer aan nieuwe producten gewerkt. En vol trots gerechtvaardigde trots overigens! wordt my een meesterstuk van techniek getoond, de kluisdeur voor den nieuwbouw van de Rotterdamsche Bank te Rotterdam. De scharnier alleen weegt 7000 kg.! Het ls een enorm stuk werk, zwaar en forsoh en toen zoo uiter mate precies. Ik meen. dat de combinatie der sloten een kans van 1 op 10.000.000 In een persconferentie zelde Sjah. rlr. dat hy de Jongste voorstellen van dr. Van Mook ln een plenaire kabinets zitting met Soekamo en Hatta ter tafel had gebracht. Thans worden deze voorstel len bestudeerd en Sjqhrir nam aan, dat bij by zyn terugkeer uit DJogJafcarta ln j het bezit zou zyn van het definitieve antwoord. HU zal n.l. as. Maandag of Dinsdag daarheen vertrekken. SJahrir bracht als zyn meening naar voren, dat de gcdachtenwlssellng te DJog. Jakarta zeer nuttig was geweest, daar ge bleken was, dat cr eenlg meenlngsverschll bestond tusschen de leden van het ka binet te Batavia en die te DJogJakarta. Waarschljniyk zullen meerdere ministers afftreden. SJahrlr verklaarde, dat de „na tionale concentratie", welke de meerder heid van het vroeger© volksfront en thans ook de socialisten en communisten be vatte, bereid was met de republlkeinsohe regeering samen te werken en er was nu, zoo zelde hij, „aanzienlijk minder oppo sitie tegen de regeering". HU beschreef de algemeene reactie ln het binnenland op de Nederlandsche voor stellen als „een teleurgestelde stemming" en legde ér den nadruk op, dat de laatste voorstellen niet zoo ver gingen als het geen met dr. Van Mook was besproken, toen Clark Kerr ln Batavia was. ln het byzonder ten opzichte van Sumatra. SJah- bleden als men ..probeeren" wil. Dat ligt ils dunkt me, daar straks wel veilig ln die kluis, Tenslotte brengen we nog een vluchtig bezoek aan de afdeellng „stalen kantoor meubelen", bureaux, ladenkasten, enz. NatuUTiyk alles van eigen sloten voorzien. De oven, waarin na het spulten do meu belen verdwynen, had Juist een Paar ferme stukken opgeslokt voor eenige uren; glanzend stonden de nieuwe meu belen ln ryen opgesteld. We keerden terug naar ihet kantoor. Ik voelde het in myn beenen. mijn gastheer liep wat heen en weer. Of ik nog meer wilde weten. Ja, gaat de slotenteohnlek ver terug? Ha. daar had ik den heer Eras op zijn praatstoel. Hy toonde my zijn hoek uit 1941 „Sloten en sleutels door de ecuwen heen" en het in de Heemsohut-serie ver schenen deeltje ln eenvoudiger vorm. Vooral het eerste ls eer. prachtwerk, ge tuigend van historische eruditie en wijze verzamelkunst. De collectle-Lips ls een der fraaiste ter wereld. Ja. van het bewaken door krokodillen en het begraven ln den grond af. tot het modernste slot loopt één ontwikkelings gang. De techniek moet de ,Jcunst" der heeren inbrekers een slag voorbiyven. Wat hadden onze voorouders toch veel meer tyd voor het fraaie handwerk dan wy. Zie die prachtLce Gothlschc en re- na issance-sleutels. Natuurlijk, onze za- keiyke tijd verlangt alles anders, maar Jammer biyft het. „zyn de kansen voor Uw bedriif gun stig?" was onze volgende vraag. Er werd r~ SchoenenBon op nummer 6. In den loop van de maand Juni komen voor een schoenenbon in aanmerking zy, wier stamkaart nummer op een 6 (zes) eindigt, voor zoover aan hen sedert 1 Ja nuari 1945 nog geen bon voor sohoenen werd uitgereikt. De plaat selijke distributiediensten zullen na 1 Juni a.s. bekend maken, op welke dagen men de bonnen kan afhalen. V. rlr voegde er echter aan toe: „De (huidige voorstellen bieden ongetwyfelcl meer dan de voorafgaande besprekingen en gezlchts. punten van de Nederlandsche regeering". Naar men verklaart, heeft dr. Van Mook, door de laatste voorstellen „een laatste aanbod" te noemen, niet de bedoeling gehad hiermede ccn ulti matum té stellen. niet aan getwijfeld. Een reis door Amerika staat voor de deur; alleen één ding baart zorg. „Waar zitten de Jongelui tegenwoor dig toch?" De materiaalpositie is niet prettig, maar wordt bijna dagelijks beter. Maar de Jonge arbeidskrachten, waar Ne derland straks op moet dry ven, ze komen niet. Een geheele afdeellng. eens door meisjes bezet, moet nu door mannen ver. zorgd worden. Dat wordt een der ern stigste problemen van den wederopbouw. We werkten met 1200 man; nu komen er nog 450!! Myn gastheer bracht mij ln den zoelen Meidag tot het hek. „Dat lk nu straks te oud ben. En er ls nog zooveel te doen." wy kyken elkaar ln de oogen. „Te oud?" vraag lk. ,.Nu heeft ons land werkers noo dlg. En als de Jongeren niet komen, dan zullen wij ouderen werken, tot ons de werktuigen uit de handen vallen. Neder land zal leven." Een handdruk. De auto brengt me naar Zwljndrecht. En mUn vriend, dien lk hier gewonnen heb, fietst naar huls. BINNENLAND. Mevrouw mr, B. Bakker—Nort. oud lid van de Tweede Kamer voor den Vrilz. Dem. Bond. is 72 Jaar oud te Utrecht overleden. De „Maasb." meldt, dat de politie te Voorburg Hugo van den Broeck. den voortvluchtigen hoofdredacteur van de vroegere „Limburger Koerier" heeft ge arresteerd. Het meubilair van gedetineerden zal in het algemeen biyven, waar het zich bevindt ook als de N.SB.'ers weer ln vrij heid worden gesteld. (Dit ter verbetering van een bericht van gisteren, waarin een woord was weggevallen). De stichting politieke delinquenten zal het meubilair, dat nog in de opslagplaat sen van het Behecrlnstituut aanwezig ls. onder de ex-gedetlneerdcn verdeelen. Dezer dagen is een honderdtal nood woningen aan de haven van Vllsslngen ln gebruik genomen. Met het Zwltser6ch barakkenkamp ls hier dus een heel dorp ontstaan, dat zich vermoedeiyk nog wel zal uitbreiden. Aan Vice-admlraalDoorman ls op zijn verzoek eervol ontslag verleend per 1 Juni als hoofd van de Nederlandsohe mi litaire missie te Berlijn. In zfln plaats ls dr. W. Hünder. buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister benoemd. Dr. Van Mook voert titans te Sin gapore belangryke besprekingen met lord Klllearn. die na het vertrek van Mount- batten een groot deel van diens taak zal overnemen. Gisteren ls door een Nederlandsche. delegatie te Londen een plaquette aan geboden aan de B.B.C. Omstreeks 16 Juni wordt ln de hoofd stad verwacht het s-s. „Johan de Witt" met 1140 evacué's. v Naar wy vernemen, is dr. A. C. Tobl. ln leven resident ter beschikking van den gouverneur van West-Java, gisterochtend overleden ln den ouderdom van 51 jaar. BUITENLAND. Uit dankbaarheid, dat Zwitserland voor den oorlog is gespaard gebleven, heeft de schrynwerker Johann Schneggenbur- ger te Altstetten, maarschalk Montgom- mery een compleet poppenhuis aangebo den ter plaatsing ln een Engelsche In richting voor oorlogswezen. Het Oostenryksche ministerie van voedselvoorziening maakt bekend, dat. op basis van de huidige voedselvoorraden en verwachte aanvullingen, de rantsoenen voor Juni slechts 700 calorieën per dag zullen bedragen. Opgericht ls het ambtenarencentrum. dat zich ten doei stelt de behartiging der ldeëele en materieele belangen der amb tenaren (oök arbeidscontractanten) ln engeren zin, in dienst bU het ryk, de pro. vincies, de gemeenten waterschappen en de semi-publlekreohteiyke lichamen. Het centrum telt reeds 18.000 leden. Voorzitter is de heer P. A. Ravel 11, oud administrateur van het ministerie van oorlog, secretaris ls de heer mr. E. H. Nuver, dir. seer, van den Ned Bond van Gemeente-ambtenaren. De heer Van der Hoek, horticultural director van het Rockefeller centre in N. York, die met de eerste KL.M.-retour- vlucht New-YorkAmsterdam ln ons land Is aangekomen, is gisterochtend op het palels te Soestdyk ontvangen en heeft orchideeën uit den botanlschen tuin van New-York, die hij had meegebracht, aan H. M. de Koningin persoonlijk overhan digd. Onder het motto „Zwitserland helpt 1.000.000 hongerende kinderen" zullen bin nenkort treinladingen voedsel van Zwitser land naar Duitschland. Oostenrijk en Hongarye worden gebracht, Volgens een Duitsch nieuwsbureau hebben vertegenwoordigers van de demo cratische vryheldsparty uit alle bezet tingszones in Duitschland tijdens een con gres eenstemmig de vorming van die par ty voor geheel Duitschland geëlscht. Het Grieksche parlement heeft met 209 tegen 113 stemmen en 22 onthoudin gen een motie van vertrouwen in de re geering aangenomen. Het daaraan voor afgaande debat 'roeg een zeer verbitterd karakter. Naar namens de Internationale Luchttransport-organisatie aan het slot van de tweede Europeesche vervoerscon- ferentle wordt medegedeeld, zal met In gang van 1 Juli de prijs van retours ln het Europeesche luchtvaartverkeer met 20 pet. worden verlaagd. De conferentie heeft tevens besloten dat het aantal nachtpostvluchten en het goederenver voer uitgebreid zal worden. Met ingang van Juli zal een netwerk van nachtpost- ïynen de hoofdsteden van Europa ver binden. Veertien Europeesche en Ameri kaansche luchtvaaztmaatscheppyen, die alle op de conferentie waren vertegen woordigd, werken thans gecoördineerde dienstregelingen uit. Onder groote belangstelling herdacht de heer N. Arkema. te Den Haag, directeur van de Vereenlglng van Nederlandsche Gemeenten, het feit, dat hy 95 jaar gele den ln dienst van deze vereenlglng trad. Naar bekend wordt ls generaal Zorya, de sovjetrussische waarnemende aanklager ln het proces tegen de oorlogs misdadigers te Neurenberg, gisteravond ten gevolge van een kogelschot gedood. Hy v/as bezig zyn revolver schoon te ma ken en deed dit onvoorzichtig. Met ge noemd gevolg. Vier Canadeesche soldaten hebben 81.000 sigaretten van het Canadeesche Roode Kruis te Londen gestolen en aan Nederlandsche soldaten verkocht. Een congres der Spaansche socia listen te Toulouse, hééft besloten noch direct, noch indirect met de communisti sche party samen te werken. Met de re- publlkeinsche partijen en, met eenlg voor behoud. den syndicallstlschen natlonalen bond van vakvereenlglngen. zullen echter harteiyke betrekkingen worden onderhou den. Voor de bijeenkomst van Arabische vorsten en staatshoofden zal te Cairo een belangrijke bespreking tusschen diploma tieke vertegenwoordiger? in Egypte van alle landen ln het midden-Oosten, onder voorzitterschap van koning Faroèk, ge houden worden. Francis Campbell Ross Douglas, La- bour-parlementslld. is benoemd tot gou verneur en opperbevelhebDer op Malta. Te Londen sprong voor het oog van talrllke toeschouwers een man uit een auto op de treeplank van een transport auto, die geld van de eene naar d© an dere bank overbracht, en roofde vier zakkenmet zilverstukken. De auto Wist met de bult te ontkomen. Radio New Delhi maakt bekend, dat het dageiyksohë bestuur van de congres- party in BrltSch-Indië zt)n besluit in zake de voorstellen van do Brltsche kabi netsmissie veertien dagen heeft opge schort. President Truman heeft aan Stettl- nlus, Amerlkaansch lid van den Veilig heidsraad, medegedeeld, dat de Ameri kaansche regeering: hem krachtig zal steunen bit zyn pogingen om de beslis sing van de algemeene vergadering tot vestiging van het ttldeiyke hoofdkwar tier der V. N. In New York voor den duur van drie Jaar, ten uitvoer te brengen. Als gevolg van een tusschen de dagbladen getroffen regeling, ter verzekering van ccn billyke papier. verdeeling, verschynt ons Blad uit §j hoofde van zyn formaat heden ln 5 een omvang van 4 pagina's. KAPITAALSHEFFING IN DENEMARKEN. D,e Dcensohe minister van financiën Krlstensen. heeft bij het parlement een wetsontwerp ingediend ESSLT"* "Wl 1»t wn kapl- waf rd®°r men twee milliard do circulatie hoopt te kuimen voorziet ln een progres sieve belasting op vermogens boven 17.500 g d. en een gedwongen staatslcening voor DCrsonen met vermogens boven 30.000 gld Naar men verwacht zullen de nieuwe g?d? op^verenongcveer een milliard DREIGEND KOLEN-TEKORT. ismen op de Internationale f e de volgende conclusie ^STr5r ct zeer hard wordt aan gepakt. zal Europa ln het Jaar na Juni Iff™6®h £olentekort 46 mlllloen, ;°n„^aan- hetgeen groote werkloosheid vertTaglng van het na- oorlogsch herspel zou kunnen veroorzaken ,Ve heeft besloten een beroep' te doen op alle betrokken regeeringen. In het WestlanJ worcfen Se druiven gekrent. EEN GOEDE OOGST STAAT .VOOR DE DEUR. (Van onzen correspondent), in het Westland worden de druiven ge- dat betoekent het hoogseizoen ln de*V Tuin van Europa, zooals deze streek eertijds met reoht kon worden genoemd, en wil trachten in de toekomst weer tc worden. Het beteekent ook. dat voor do Wect- landsche gezinnen die rllk met klnde- ren zijn gezegend, een gouden tijd ls aan- febrolten, want. vanouds was de „krent- tyü de periode, waar menige extra uit gave voor het gezin naar too werd ver schoven. vanwege de byzondere inkom sten. Het ls tc bcgTUpen dat in dezen tlld ook hier abnormale loonen worden ge noteerd .die varleercn van f. 8 tot zelfs f.25 per dag voor handige meisjes. Want, het krenten, d.w.z. het uitdun nen van de Jonge druiventrossen tot het gewenschte aantal korrels, ls een handig en vakkundig werkje, dat by zonder aan de Wcstlandsche handen ls toevertrouwd. En waar het alles ln een tUdsduur van plm. zes weken moet ge schieden, vooral nu er vrUwel geen scheiding meer ls tusschen de stook- en koude kassen, wordt een groote krachtinspanning verelscht. De vele duizenden drulvenkassen ln het Westland moeten dus ln korten tUd de zoo noodzakelijke cultuur-bewerking ondergaan, wil ln de toekomst een goede en fraaie druiventros geleverd worden. En, naar het zich laat aanzien, kan een behoorlijke oogst tegemoet worden gezien, daar de boomen er momenteel goed voor staan. BANANEN VOOR DE ZIEKENHUIZEN. Dezer dagen ls het s.s. „Duala" met een lading bananen uit mldden-Amorika in de haven van Roterdam aangekomen. Hier mede is een eerst© schrede gezet op den weg naar het herstel van het transito- verkeer van bananen voor West-Europa over Rotterdam, waar vóór den oorlog deze doorvoer hoofdzakeiyk was geconcentreerd. Het ls mogelijk gebleken een klein ge deelte van de lading, die bestemd ls voor Zwitserland, ter beschikking te stellen van onze ziekenhuizen en sanatoria. Tevens zullen op enkele voorinleveringsbonnen voor sinaasappelen en citroenen, waarop nog geen zuidvruchten konden worden af geleverd. bananen worden verstrekt. Dit is hoofdzakeiyk het geval ln de Noordelllke provincies. VOLGENDE WEEK EEN BON VOOR EEN EL Op 29 Mei zal een bon worden aange wezen, waarop voor personen geboren ln 1932 of later een el per verbruiker ver- krygbaar zal zyn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1