LEIDSCH
DAGBLAD
r
Accoord tusschen Perzië en de
Sovjet-Unie
geteekend
Regeering wil de Grondwet wijzigen
Conferentie op „De Hooge Veluwe"
Brieven uit Indië
Het Prinselijk paar
vertrokken
Met een enkel woord
WEERBERICHT
STADSNIEUWS
Keitel over den strijd in Het
Westen.
Keitel zeide gisteren te Neurenberg
üat Duitschland aanvankelijk voornemens
■was België en Nederland niet binnen te
vallen, doch dat informaties uit de
Belgische en Itallaansche koningshulzen
in de herfst van 1939 den indruk wekten,
dat een sterke druk van geallieerde zijde
op België werd uitgeoefend om de neu
traliteit prijs to geven. Deze berichten
waren mede aanleiding tot Hitler's defi
nitieve besluit tot den aanval, aldus
Keitel. „Over Holland wisten we slechts",
zoo vervolgde hij, „dat er nauwe relaties
tusschen de Nederlandsche en Brltsche
generale staven bestonden". De schen
ding der neutraliteit van de drie Weste
lijke mogendheden had volgens Keitel tot
de zwaarste crisis in de Duitsche leger
leiding geleld. Hij gaf voorts een schilde
ring van de ontwikkeling der plannen
ten aanzien van de oorlogsvoering en de
speculaties over de houding van de ge
allieerde.
Na trouw aan het staatshoofd als
grondslag voor zijn geheele houding te
hebben aangeduid, heeft Keitel een
schets van Hitlers karakter gegeven,
waarmee hij 2ljn eigen „soldaten trouw"
wel zeer geblameerd heeft, want hy aar
zelde niet Hitler voor te stellen als een
man, die met de grootste wreedheid zijn
weg ging volgens het beginsel, dat alleen
het succes en niet het recht een beslis
sende factor speelt. Terwijl hij geen en
kele poging deed om den omvang van de
Duitsche misdaden te verkleinen, volgde
hij zijn voorgangers ln de getuigenstoel
door de dooden van het nazi-regiem, spe
ciaal ook Goebbels, Bormann en Hlmmler,
als de grootste schuldigen voor te stel
len.
De beslissende omzwenking van de
oorlogvoering naar methoden, die niet
langer door de oorlogsomstandigheden
werden gerechtvaardigd^ begon volgens
Keitel In 1942, toen de oorlog „vabanque-
spel" werd.
85ste Jaargang
VRIJDAG 5 APRIL 1946
No. 25746
Waarnemend Directeur: A. Poortman
Hoofdred,: Mr, M. B. van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 Giro no.: 57055
Grieksche regent afgetreden.
De Grieksche regent, aartsbisschop
Damaskinos, ls afgetreden, zoo werd he
den officieel te Athene meegedeeld. Het
ontslag werd verzocht ln een telegram
aan Koning George van Glrekenland te
Londen, onmiddellijk nadat de regent
gisteravond het nieuwe kabinet had be-
ëedigd.
NIEUWE GRIEKSCHE REGEERING.
De populisten (monarchisten) zijn het
met de gematigde partijen eens geworden
over de vorming van een coalitie-kabinet
onder premierschap van rechter Poelltzas,
een partijloos expert op rechtsgebied. HIJ
zal zijn functie waarnemen, totdat de
populisten in den loop van de volgende
paar weken hun partijchef hebben ge
kozen. die vervolgens de post van premier
van hem zal overnemen.
Tsaldwln heeft bultenlandsche zaken.
Op 29 April komt het nieuwe parlement
bijeen, waar dan direct het konings
plebisciet aan de orde zal worden gesteld.
PETIOT TER DOOD VEROORDEELD.
Dr. Marcel Petiot. beschuldigd van
moord op 27 personen, ls sohuldlg be
vonden en ter dood veroordeeld.
De jury heeft Petiot schuldig bevonden
aan 24 moorden Toen het vonnis werd
uitgesproken, stond Petiot doodsbleek,
zich vastgrijpend aan den rand van de
beklaagdebank. Plotseling schreeuwde
hij tot zijn verdediger: „U zult my moe
ten wreken".
Het vonnis zal door de guillotine wor
den uitgevoerd.
Russen zullen Perzië binnen 45 dagen verlaten hebben.
Hedenochtend is te Teheran tusschen den Perzischen minister-president en
den Sovjet-Russlschen ambassadeur een accoord geteekend. dat de bekroning ls
van de besprekingen die te Moskou begonnen en te Teheran geëindigd zijn.
Het accoord behelst de volgende essentleele punten:
1. De Sovjettroepen in Perzië, die op 24 Maart met de ontruiming zijn
begonnen, zullen het Perzisch grondgebied binnen 45 dagen na dien datum
volledig verlaten hebben.
2. Omtrent de petroleum werd beslist, dat binnen zeven maanden na dezen
datum de clausules voor een overeenkomst betreffende de oprichting van een
gemengde Perzlsch-Sovjetrusslsche maatschappij voor de exploitatie van de
petroleumbronnen ln het Noorden van perzië door het parlement zullen moeten
zijn goedgekeurd
3. Het probleem Azerbeldsjan wordt als een zuiver blnnenlandsohe aan
gelegenheid erkend en het zal de taak van de Perzische regeering zijn om het
lot van deze provincie overeenkomstig de grondwet te regelen.
Hiermede ls het besluit van deu Veiligheidsraad om de kwestie tot 6 Mei
aan te houden ln de hoop. dat de partijen dan tot overeenstemming zouden
zijn gekomen, feitelijk achterhaald. Zooveel te beter echter!
Zoo druk is het.
JAARBEURS-BESTUUR VERZOEKT
ISTET-ZAKENMENSCHEN
THUIS TE BLIJVEN.
Hoewel het jaarbeursbestuur ln hoo-
ge mate erkentelijk ls voor de be
langstelling, welke uit den lande
blijkt voor de voorjaarsbeurs, is deze
belangstelling zóó overstelpend, dat
zij het zakendoen, ernstig belem
mert Het jaarbeursbestuur doet
mitsdien een dringend beroep op
allen, die een zakelijk belang bij de
jaarbeurs niet nastreven, de jaar
beurs niet te bezoeken. Het ver
zoekt voorts aan zakenlieden hun
familieleden, voorzoover deze bil
hun zaken niet direct noodig zijn,
niet naar de Jaarbeurs te willen
meebrengen.
Gisteren hebben de spoorwegen tus
schen de 30.000 en 40.000 personen
voor de Jaarbeurs vervoerd, wat twee
en half maal zooveel ls als op den
reeds drukken openingsdag.
Huisvlijt in de Molukken. Deze Ambonee-
sche Jongeman toont vol trots een door
hemzelf geheel van kruidnagelen ver
vaardigd model van een ilnlandsch vaar
tuig, compleet met bemanning en roeiers.
Anefo P.
Groote handel in valscbe
bonnen.
De „speciale drukkerij" nog niet gevonden
De Hllversumsche economische recher
che ls er in geslaagd een omvangrijken
handel in valsche bonnen op het spoor te
komen, waaruit gebleken ls, dat vele dui
zenden valsche suiker-, boter-, vet- en
margarinebonnen op een speciale drukke
rij zijn vervaardigd en ln groote hoeveel
heden ln omloop zijn gebracht.
Een winkelier aan de Vosmaeiiaan ont
ving onlangs een valsche suikerbon 127
en deed hiervan aangifte bij de recherche,
wier onderzoek, ln samenwerking met de
Amsterdamsche politie, via een ketting
van handel ln deze valsche bonnen, leid
de tot enkele arrestaties,
Op liet Rembrand tpleln te Amsterdam
werd eergisteravond een zekere H. H. bij
genaamd „Bonnen Harry" gegrepen, aan
wien 1100 suikerbonnen waren besteld
en die op deze wijze ln den val liep.
De valsche bonnen werden verkocht
voor f. 4.per stuk en ln groote hoeveel
heden. Zij werden verhandeld op opplak-
vellen en waren vrij slecht vervalscht.
Het onderzoek naar verdere daders en
naar de drukkerij waar deze bonnen ver
vaardigd zijn, ls nog gaande.
BIJ de Tweede Kamer ls thans Ingediend een wetsontwerp tot het ln overweging
nemen van een voorstel tot verandering in de grondwet, strekkende tot wilzlging
van de bepalingen betreffende „Veranderingen". Ernstig moet rekening gehouden
worden met de mogelijkheid, dai zich binnenkort de behoefte dringend zal doen
gevoelen om op korten termijn enkele bepalingen van de grondwet te wijzigen,
terwijl ook overigens in de eerstvolgende Jaren een algeheele herziening van de
grondwet niet onwaarschijnlijk ls te achten. Het lijkt derhalve geboden de wen-
schelljk geachte wlj/.iglng van de herzieningsprocedure voordien ln de grondwet
te verankeren.
Het onderhavige voorstel beoogt ln
overweging te doen nemen een wijziging
van de bestaande procedure tot verande
ring van de grondwet op een essentieel
punt in dier voege, dat ln de gevallen,
waarin een beroep op het volk wordt ge
daan, dit beroep ln een eenvoudiger en
tevens meer sprekenden vorm wordt- ge
kleed.
Men zal daarbij ontbinding en verkie
zing van nieuwe kamers moeten en kun
nen vermijden en wel om twee redenen:
In de eerste plaats kan uit een uit
spraak van het volk ln den vorm van
verkiezing van nieuwe kamers of niets
worden afgeleid ten aanzien van het oor
deel over de aanhangige grondwetswijzi
ging;
In de tweede plaats ls tusschentijdsche
ontbinding uit een oogpunt van conti
nuïteit van het staatsbeleid ongewenscht.
Met het oog hierop volgt «1e regee
ring gaarne het voorstel van de meer
derheid van de staatscommissie om
een bijzondere kamer voor grondwets
herziening over (Ie verandering te
doen beslissen. Deze kamer, welke
uitsluitend met liet oog op de aan
hangige wijziging zal worden gekozen,
aange7.len zij alleen over deze wijzi
ging zal oordeelen voor de samenstel
ling der Tweede Kamer voorgeschre
ven, mag geacht worden een zuiver
en volledig beeld te 'geven van de
in liet volk met betrekking tot de
wijziging levende opvattingen.
WAS MINISTER VOS TE OPTIMISTISCII?
Detailhandel kan geldige textielpunten
niet honoreeren.
In een polltldke vergadering zou minis
ter Vos onlangs het volgende hebben ge
zegd:
„Als de winkeliers geldige textielpun
ten niet honoreeren, ls dat meer een
kwestie van niet willen dan van niet
kunnen Geef namen en plaats van
..neenverkoopende" winkeliers op aan het
departement van hande] en nijverheid,
dan zullen we zien of er niets meer te
•kragen ls. In uiterste noodzaak zal ik
een centraal magazijn laten Inrichten,
waar Jonggehuwden alles op hun vergun
ningen kunnen krijgen"
Het Kamerlid, de heer Bachg heeft
thans gevraagd of de minister Inderdaad
deze verklaring heeft afgelegd. Hy wijst
er op. dat daarover ln de kringen van den'
textlel-detallhandei groote verontwaardi
ging heerscht, omdat er volgens ambte
lijke en particuliere vakmenschen veel
meer vergunningen en punten ln omloop
zijn dan er beschikbare voorraad ls bij
den kleinhandel, en omdat door reeksen
van manufacturers, aangesloten bij de
meest voortreffelijke inkoopsorganisaties,
wordt verklaard, dat zij ondanks alle
moeiten, persoonlijk bezoek aan fabrikan
ten en tallooze correspondenties er niet
ln slagen lets van beteekenls voor hun
klanten machtig te worden.
Studenten-teekenaars moeten
hun bul of diploma inleveren.
Het- ministerie van Onderwijs maakt
bekend, dat de studenten, die na teeke-
ning der z.g. loyaliteitsverklaring promo
veerden of een examen met goed ge
volg aflegden, vóór 1 Juni a.s. hun bul
of diploma ter ongeldlgmaking dienen ln
te leveren bij het bureau van de univer
siteit of hoogeschool, waaraan zij het
examen aflegden. De namen van hen, die
op dezen datum hieraan niet voldaan
hebben, zullen ln de Staatscourant be
kend worden gemaakt.
OOK BESPREKINGEN MET IIET
ENGELSCHE KABINET TE WACHTEN.
Naar wij vernemen, zullen de bespre
kingen van de Nederlandsche regee
ring met de dezer dagen In gezelschap
van dr. Van Mook aj-riveerende Indi
sche vertegenwoordigers gevoerd wor
den op het landgoed „De Hooge
Veluwe". De Nederlandsche regcerlng
stelt zich voor sir Archibald Clark
Kerr a.s. Maandag een diner aan te
nleden.
Zeer waarschijnlijk, zal Clark Kerr, die
gedurende zijn verblijf hier te lande de
gast ls onzer regeering, a s. Dinsdagmor
gen naar Engeland vertrekken.
Het Nationale park „De Hooge Veluwe"
ls vroeger het particulier bezit geweest
van den heer en mevrouw KröllerMül-
ler, In 1914 gaven de eigenaars aan den
toen nog onbekenden bouwmeester H. P.
Bei lage opdracht een ln de omgeving bas
send landlu is te bouwen. Zoo ontstond
het huis St Hubertus, geheel gebouwd
op motieven uit het leven van St. Hube:-
tus, schutspatroon der Jagers. Het lag
aanvankelijk in de bedoeling der eige
naars op het landgoed een imiseum
te laten bouwen onder lelden van
den bekenden architect Henri van
der Velde, doch, daar dit plan nooit ls
uitgevoerd, ls de buitengewoon rijke
schilderijencolleotle KröllerMüller on
dergebracht in een vleugel van het Jacht
slot, In deze collectie vindt men werken
van Slgnac, Verster, Gauguin, Picasso en
260 schilderijen en teekenlngen van
Vincent van Gogh. De collectie bevindt
zich thans ln Hoenderloo. Wij vinden
op het landgoed tevens een standbeeld
voor Christiaan de Wet door Mendes la
«osta.
Door den heer Kröller ls het prachtige
landgoed later ingebracht in een stich
ting, waarin de staat vertegenwoordigd
ls. met het doel het geheele complex ten
bate te doen komen van het Nederland
sche volk en als onaantastbaar natuur
monument te behouden.
United Press verneemt uit Neder
landsche kringen te Londen dat het
zeer waarschijnlijk is, dat ln de
naaste toekomst een conferentie zal
worden gehouden tusschen het Engel-
schc kabinet en leden van de Neder
landsche regeering over de regeling
van de Indische kwestie.
De regeering meent, dat ln deze kamer
een meerderheid van drie vijfden van
het wettelijk aantal leden voor het aan
nemen der grondwetswijziging noodzake
lijk moet worden geacht
Bepaald ls In het ontwerp, dat na de
afkondiging der wet binnen twee maan
den een verkiezing moet worden gehou
den voor een kamer voor grondwetsher
ziening.
Ook wordt voorgesteld de kamer voor
grondwetsherziening op te bouwen naar
het model van de Tweede Kamer.
CANDIDAATSTELLING TWEEDE KAMER
VAN DE PROTESTANTSCI1E UNIE.
De Protestantsche Unie heeft voor den
kieskring Lelden de volgende candldaten-
HJst voor de aanstaande Tweede Kamer
verkiezingen samengesteld:
J. M. Krijger (Vrlezenveen). mr. W. H.
van Helsdlngen (Apeldoorn), H. E. Gra-
vemeyer (Amsterdam). W. J. Talsma
(Overveen). drs. A. A. van Ruler (Hil
versum). mr. P. J. Somer (Amsterdam),
dr. Ir. H. G. van Beusekonv' ('sGraven-
hage), lr. R. Th. M. Bljleveld ('sGraven-
liage). N. Kraak Steemann ('sGraven-
hage). lr .C. van Dam, (Voorburg-). J. van
der Pol (Veen NBr.), mr. A .C. Knook
(Almelo), mr. A. W. M. Nlemeyer (A'dam)
HOOGHEEMRAAD SCHAP VAN RIJNLAND
BIJ de gisteren gehouden verkiezingen
ls gekozen als hoofdingeland ln het lide
district van het Hoogheemraadschap van
Rijnland de heer P. yjm der Linde (Gou
da) en als hoofdingeland-plaatsvervan
ger de heer J. van Spengen (Reeuwljk),
ln het 16de district werd als hoofdinge
land gekozen de heer A. L. van wyk
(Leldschendam) en als hoofdingeland
plaatsvervanger de heer J. W. Groenewe-
gen Hzn. Zoeter meer)
(Van onzen redacteur ln Batavia)
Iedereen heeft ln het nieuws uit Indlë
van de afgeloopen week lets van zijn
gading kunnen vinden. De pessimisten
kunnen op een heele reeks onheilspellende
berichten wijzen, die stuk voor stuk ter
ondersteuning van hun meening kunnen
dienen „dat het ln Indlë mis gaat", en
„dat ze het altijd wel hebben zien aan
komen". De optimisten daarentegen heb
ben ln het nieuws van dezelfde periode
minstens evenveel materiaal gevonden ten
bewijze van do Juistheid van hun opinie
„dat het ergste achter den rug lsf' en
„dat het nu ln Indlë weer den goeden
kant uitgaat".
De terreur, welke de laatste weken te
Batavia weer den kop begon op te steken,
heeft niet het offensieve karakter dat de
golf van moorden, ontvoeringen en plun
deringen ln het laatste kwartaal van 1945
kenmerkte Het ls thans een typische de
fensieve beweging kennelijk bedoeld om
de atmosfeer, waarin de onderhandelingen
tussohen SJahrir en Van Mook worden
gevoerd, te vertroebelen en een laatste
poging om de volledige pacificatie van de
hoofdstad te verhinderen. Als gevolg van
de na Kerstmis Ingezette actie tot zuive
ring van Batavia, is de stad thans zoo
vast ln geallieerde handen, dat de wan
hopige pogingen der extremisten, om ver
warring te stichten geen schijn van kans
meer hebben. Het Europeesche noch het
Indonesische publiek laat zich langer door
de terroristen van de wijs brengen, wat
wei blijkt uit het feit dat het straat
verkeer en de straathandel (die tijdens de
vorige terreur-periode practisch uitgestor
ven waren) rustig doorgaan en zelfs nog
steeds ln omvang toenemen Al maakt het
voor de slachtoffers weinig verschil of ze
tydens een offensieve of een defensieve
terreur-actle vermoord of gekldnapped
worden, voor de burgerij ln het algemeen
ls het verschil blijkbaar zoo duidelijk
waar te nemen dat het bezoek aan pas-
sars, aan bioscopen en andere uitgaans
gelegenheden thans niets te lilden heeft
van het feit, dat er af en toe eens een
schot valt of iemand eens 6poorloos
verdwijnt.
Wat de burgerij veel meer Imponeert
ls het feit, dat thans blijkbaar ln een
snel tempo alle wachtposten ln de stad
door Nederlandsche troepen van de Brltsoh
Indiërs worden overgenomen, en dat vrij
wel dagelijks gebouwen, wolke tot dusver
in handen der republlkeinsche „regee
ring" waren gelaten, door onze troepen
worden bezet. Zoo werden de afgeloopen
week vrijwel gerulschloos en zonder Inci
denten de Postspaarbank, het Hoofdkan
toor van het Kadaster eii de Geneeskun
dige Hoogeschool overgenomen. „Merdeka"
moest dan ook dezer dagen spijtig toe
geven, dat de strijd om Batavia voor de
Indonesiërs verloren was. Ook rondom
Batavia neemt het wettig gezag de teugels
meer en meer ln handen. Door de bezet
ting van Depok ls thans het geheele ge
bied tusschen Batavia en Buitenzorg ge
zuiverd.
Het bericht over het „ultimatum", dat
de extremisten ln Dell aan de Brltsche
bezettingsautoriteiten hebben gesteld, ls
prompt gevolgd door krasse tegenmaatre
gelen. die duidelijk aantoonen dat de
lankmoedige houding welke de Britten ln
het begin hebben aangenomen, tot het
verleden behoort.
Er zijn trouwens zooveel hoopgevende
symptomen, zooals het „happy end" van
de muiterij ln do MInahassa, het vlotte
verloop vnn de bezetting der Kleine Soen-
da-ollanden, de gunstige gang van zaken
bij de bestuurshervormlng op Borneo, dat
er heel wat meer voor het standpunt der
optimisten dan voor dat der pessimisten
te zeggen valt
PRINS BERNHARD BESTUURDE
ZELF IIET TOESTEL.
Hedenmorgen hebben enkele Inge
wijden op Soesterberg van een even
merkwaardig als prachtig schouwspel
kunnen genieten. Prinses Juliana
en Prins Bernhard waren met klein
gevolg aangekomen op het vlieg
terrein om naar Scandinavië te ver
trekken. Hot Prinselijk Paar stapte
in het eigen toestel, dat door Prins
Bernhard zelf werd bestuurd. Fan
tastisch was het schouwspel toen ln
de heldere voorjaarszon de Juist
aangekomen vliegtuigen met de
Belgische excellenties, die een be
zoek zouden brengen aan de jaar
beurs boven het vliegterrein bleven
olrkelen totdat het Prinselijk Paar
was opgestegen.
Het gezelschap van het Prlnsell|k
Paar bestaat uit den secretaris van
Prinses Juliana, kolonel mr. J. C.
baron Baud, alsmede mevr. L. Ver-
brugge van 's Gravendeel-baronesse
Prlssc, hofdame honoraire van de
Koningin, ritmeester C. Geertsema,
adjudant van Prins Bernhard cn
personeel. De reis van dit gezelschap
gaat met een groote Dc4, bestuurd
door kapitein Sonderman.
EVACUATIE IN INDIIS BEGINT 17 APRIL
Een offlcleele woordvoerder van het
Brltsche hoofdkwartier te Batavia heeft
verklaard, dat de evacuatie van Rapwl-
geïnterneerden en Japanneezen op 17
April een aanvang zal nemen.
Tengevolge van het overstelpend drukke bezoek aan de Nederlandsche Jaarbeurs
te Utrecht zijn ook de restaurants, luchrooms enz. overvol, zoodat velen zich
genoodzaakt zien hun boterhammen op straat te nuttigen. Het heeriyke voor-
JaarszouneJe houdt de prettige stemming er ln. Anefo-Herschel P.
BINNENLAND.
Dè slijtage-sohade bij de Amsterdam
sche tram ls zóó groot, dat bijzondere
maatregelen noodzakelijk zijn» .Als bet
zoo doorgaat ziet u over een half Jaar
geen tram meer op straat", zei directeur
Hofman! Besloten ls nu ue trams lang
zamer te laten rijden en het publiek te
dwingen achter ln en voor uit te stappen
Zoo noodig zal de directie er toe over
gaan een aantal haltes het rijden ln de
avonduren, en zelfs eenlge lijnen geheel
op te heffen.
Van een oud-Gooischen postduiven-
liefhebber die reeds 30 Jaar ln Amerika
woont, krijgt de postduivenvereniging
„De blauwe duif" te Bussum honderd
postduiven Ze zijn al onderweg.
Tot burgemeester van Bodegraven
ls benoemd mr J. J Croles. te Voor
burg (Z.-H.)secretaris der commissie tot
behandeling van bezwaren tegen geadvi
seerde sohadevergoedlngsbedragen bulten
Rotterdam.
Door de besturen van de van rijks
wege gesubsidieerde nijverheidsdagscholen
kan aan het onderwijzend personeel ver
lof worden verleend to* een ééndaagsch
bezoek aan de Jaarbeurs, met behoud van
de bezoldiging.
Aan mr A C baron Van Voorst
tot Voorst ls met Ingang van 6 MeJ eervol
ontslag verleend als commissaris der Ko
ningin in OveriJs.pl met dankbetuiging
voor de vele en gewichtige diensten door
hem aan den lande bewezen.
Van nu at aan zal de B.P.M. te
Pemls van ruwe producten weer eindpro
ducten kunnen maken De ingebruikne
ming der installaties is door minister Van
Schalk geschied.
De „Klipfontein" ls gisteren met
1C91 repatrieerenden aan boord uit Tand
jong Prlok vertrokken
De regeering heeft ingesteld een
commissie van advies voor den arbeid van
vrouwen en meisjes. MeJ. mr. E. Ribbius
Peletier, te Amsterdam, ls presidente, ter-
vijl ln de commissie o.a. mej. J. de Vries,
uit Alphen zitting heeft
De ontslagen gehuwde onderwijzeres,
die geen wachtgeld heeft gekregen, maar
wel recht heeft op uitgesteld pensioen,
komt, volgens den minister van onderwijs
niet voor voorlooplg pensioen ln aanmer
king
In verband met de Fransche voed
selpositie ls Nederland bereid gevonden
aan Frankryk 70.000 ton graan en bloem
te leenen. welke ln Juni zullen worden
gerestitueerd
Heden is te Amsterdam begonnen
met het uitladen van niet minder dan
371 kisten met boeken door de Dultschers
ln Nederland gestolen en ln Dultschland
teruggevonden. Er zijn zeer beroemde
verzamelingen by. o.a van de collectie
van het Splnozahuls en oe Rosenthallana
van de Amsterdamsche universiteitsbiblio
theek (de grootste boekenverzameling
over Joodsche aangelegenheden ter we
reld). die alleen ai 194 kls*en beslaat.
Van 411 Mol zaï weer ac JaarliJk-
sche „Boekenweek" worden gehouden
Voor twee flesschen „Schnaps" kocht
een Nederlandscb officier te Beriyn van
soldaten, die voor de flat van admiraal
Rëder „uitverkoop" hielden, een schil-
dery, dat van groote waarde bleek te zijn,
volgens het ..Hbld." Het betreft hier een
befaamd schlldery van W. van der Velde
„De Vlerdaagsche Zeeslag" dat ln oor
logstijd van Dieren (waar het aan de
firma Catz behoorde), naar het particu
lier bezit van Göring verhuisde!
Naar w\j vernemen la te Vught op
gericht een comité om te komen tot op
richting van een eenvoudig gedenkteeken
op de plaats bij het kamp Vught, waar
op 4 en 5 September 1944 honderden Ne
derlanders werden gefusilleerd.
By een autobotsing te Aalst bij Eind
hoven werd de 50-Jarlge rector A. Witlox,
van het St. Jozef ziekenhuis te Eindho
ven. op slag gedood Een by hem Inzit
tende 24-Jarlge monteur uit Valkenswaard
werd zwaar gewond.
BUITENLAND.
Georgieff, de Bulgaarsche minister
president. heeft in zyn regeeringsverkla-
rlng voor de Nationale Vergadering o.a.
gezegd, dat de noodige wijzigingen ln de
grondwet dienen te worden aangebracht,
ten einde de monarchie ln Bulgarye af
te schaffen
De Belgische harlngvlsschery. waar
van het seizoen thans afgeloopen ls, be
reikte het record van 21 millloen kg.
Gisteren was het de warmste April
dag te Londen sinds 90 Jaar (75 graoen).
Gedurende den nacht daalde de tempe
ratuur niet onder 52 graden, hetgeen een
nieuw record beteekent.
De afdeellng materieel van het Arae-
rlkaansche leger zal op 8 Mei de eerste
Duitsche V2-raket afschieten op het
oefenterrein In White Sands Nieuw -
Mexlco).
Men verwacht dat de raketten de on
geëvenaarde hoogte van 160 km. zullen
bereiken, voordat zij ongeveer 125 km.
verder ln het woestynzand zullen neer
komen en dat de V 2 een maximum snel
heid aai bereiken van 5600 km. per uur
ln ongeveer 1 minuut tijd.
Veldmaarschalk Montgomery heeft
het eereburgersqhap van Luik ln ont-
vargst genomen.
De Amerikaansche regeering wil ont
lastend materiaal ten gunste van den ln
Zuld-Slavië gearresteerden generaal Ml-
hailowltsj naar voren brengen.
Maarschalk Tito heeft ln de volks
vertegenwoordiging nog eens scheip de
elschen van Zuld-Slavlë Inzake Triëst,
Karlnthlë enz gesteld.
De Belgische Kamer heeft de regee-
rlngsverklaring van Van Acker met 107
tegen 91 stemmen goedgekeurd.
Het Amerlk. departement van oorlog
heeft den tekst geschlkbaar gesteld van
het plan van don geallieerden contróle-
raad voor de schadeloosstellingsbetalln-
gen en het niveau (ran Dultschland's
economie na den oorlog, dat op 28 Maart
ln Berlijn werd aangekondigd In hot
algemeen voorziet het plan ln een verla
ging van het niveau van de Dultsobe in
dustrie ln haar geheel tot ongeveer 50 of
55 procent van het peil ln 1938, met uit
zondering van de bouwnijverheid en de
industrie voor bouwmaterialen.
Naar het Zweedsche Internationale
persbureau meldt heeft een atoomcom-
mlssle. bestaande uit tien van de be-
faamdste Zweedsohe technici en geleer
den, voorgesteld dat als eerste stap een
bedrag van ongeveer 2,5 millloen gulden
beschikbaar zal worden gesteld ten be
hoeve van een uitgebreid onderzoek op
het gebied der atoomenergie.
De Duitsche kolonel der artillerie,
Karl Bauer, die in October vant het vorig
jaar door een Fransche militaire recht
bank ter dood veroordeeld was. ls te
rechtgesteld.
De premier der uitgeweken Spaan-
sche regeerlng-Glral heeft zijn regeering
uitgebreid met een lid van de Spaansche
communistische party, een vertegenwoor
diger van de rechtscne republikeinen en
een Gallclsche nationalist.
PARLEMENTAIR OVERZICHT.
Eerste Kamer.
(Van onzen Haagsohen correspondent)
In de Eerste Kamer is gisteren een
tweetal opgemaakt ter voorziening ln de
vacature-De Savornln Lohman. De keuze
viel op de oud-mlnlstor Van Boeyen en
baron Van der Feltz, belden Chr.-Histo
risch, evenals wyien de Utrechtsche hoog
leeraar. om wiens plaats het gaat
Vervolgens kregen wij een debatje over
de zuivering van de kunstenaars. Het be
treffende wetsvoorstel schonk dr. Don
kersloot den eenlgen artist onzer Senaat
(de overzyde van het Binnenhol ls er ln
het geheel geen rijk) de gelegenheid om
zyn maidenspeech te houden. Ronduit ge
zegd viel deze in zooverre tegen, dat er
weinig kunstzinnigs te beluisteren viel.
Deze rede had veel meer weg van een
hooggeleerd college, waarin op den voor
grond stond, dat ln het algemeen de zul-1
vering niet zoozeer beoogt te straffen en
Juridisch vroeger begane fouten of foutjes
af te wegen, dan wel by te dragen tot het
behoeden van ons volk tegen toestanden
en verhoudingen die uit oogpunt van
geestelijke hygiëne bedenkelijk zouden
zyn. Spreker haalde er ook nog de eerbied
tegenover gevallenen bij, om vervolgens
een paar onderdeelen van het wetsont
werp crltisch te bekijken.
Na hem wees de heer Witteman )R.K.)
er op, dat het niet zoo eenvoudig ls té
weten, wat er nu wel onder hot begrip
kunstenaar valt. Hij bepleitte een ruime
opvatting, welke meening dodr minister
v. d. Leeuw derd gedeeld. Deze liet niet
na te vaarschuwen tegen sommlger stre
ven om by de zuivering hot onderste nlt
de kan te willen hebben Het wetsont
werp werd zonder hoofdeiyke stemming
goedgekeurd
EINDE VAN HET ZOMERSCHE WEER
De Bilt verwacht tot Zaterdagavond
Meest zwaar bewolkt met tydel^fc
eenlgen regen. Matige wind, aanvan
kelijk tusschen Zuid-West en West,
later naar Noord-West ruimend.
Vooral in het Noorden en Westen van
het land aanmerkeiyk kouder. Nacht
vorstverwachting: geen nachtvoret.
Gedurende de eerste (lagen van April
kwamen in Nederland ultzonderiyk
hooge temperaturen voor, voor den
tijd van het Jaar. Zoo werden ln <lc
Bilt op 2. 3 cn 4 April temperaturen
waargenomen, die hoogcr waren dan
sedert het begin van de waarne-
nilngsreeks ln 1897 het geval was.
De „Leningrad" Symphonie
PRACHTIGE VERTOLKING DOOR
RESIDENTIE-ORKEST.
Eindelijk SchuurmanJ terug aan de les-
senaar, dus weer „onder-ons", wat géén
teleurstelling was! Twee premlère's, be
wijs dat het orkest geenszins Ingeslapen
ls. Zoo móét het: onze horizon, door den
oorlog beperkt, dient verwijd.
Met spanning was verbeid de niet min
der dan 5 kwartier durende Lenlngrad-
symphonie van den ln 1906 geboren
genlalen Sovjet-Rus Dimltrl SJostako-
wltsj. Hij schreef dit werk van geweldige
en soms onmatige afmetingen tydens do
belegering van zyn geboortestad (1941).
Hil spreekt althans hier een voor
eikéén verstaanbare taal. richt zich biyk-
baar doelbewust en recht tot de massa.
Bewyst, dat een „modern" mensch zich
toch op volkomen tonale, melodieuze en
natuuriyke wyze kan uiten, dat de z.g.
„verouderde" uitdrukkingswijze géénszlns
uitgeput ls. Geen „vernieuwer" dus. Hart
en ziel staan echter wyd en vryelUk
open!
Domlneerend de suggestieve Instrumen
tatie van het enorme orkestapparaat, dat
extatische klankorgieën produceert. De
vormbeheerschlng vertoont lacunes, er
zyn dus „doode punten". Maar overi
gens. wélk een weerspiegeling van
machtige of innige emotie's. expressief
uitgedragen. Sterk ln deel I. de herinne
ring aan Ravel's obsccdeerendo „Bolero",
volmaakt geiyk aan structuur. Dan volgt
de zucht tot zelfinkeer, ten slotte de
apotheose der overwinningsroes en ar
beidsvreugde. Toch, merkwaardig, hoofd
zakelijk ln Westersche orlëntecrlng.
Uiteriyke, brlllante effecten, zelfs ba
naliteiten zyn niet weg te cyferen. Doch
het geheel ls geestesproduct van een
lijdend, tenslotte trlomfeerend mensch.
wiens lmpressle's van aandreunende ba
taljons, van schrijnend leed, angst of
vervoerende geestdrift een imposante ver
klanking vinden. Het geïnspireerd spelen
de orkest gaf van deze programma-mu-
zlek, die evengoed als „absolute" beluis
terd kan worden, een bezielde weergave.
De reactie was opgetogen!
Een bekoorlijke Telemonn-danssulte,
rustend op het weldadige fundament der
klassieken en een knap en doorzichtig
behandelde Concertante van Honru Zag-
wyn gaven den virtuosen fluitist gelegon-
lield zich op z'n best te toonen! Zagwiln
moest persoonlijk danken. Prins en
Schuurman ontvingen bloemen. Een in
teressante avond!
behandelde Concertante van Henri Zag-
wyn gaven vooraf den 'virtuosen fluitist
Jan Prins gelegenheid zloh op z'n best to
toonen! Zagwyn moest persoonlijk dan
ken. Prins en Schuurman ontvingen
bloemen. Een Interessante avond!
H.
LEIDSCH STUDENTENTOONEEL.
„De Ster van het Westen".
Experimenteeren ls weggelegd voor het
amateurtooneel en specifiek voor studen-
tentooneel. Het Leldsch Studententooneel
heeft zich daarbij nooit onbetuigd ge
laten en ook gisteravond, was de keuze
gevallen op een stuk, dat het beroeps-
tooneel o.l. zeker nooit op haar reper
toire zou durven nemen en, naar wij ver
moeden, ook vele amateurgezelschappen
niet! Het was een Iersch stuk van J. M.
Synge: the Playboy of the Western World.
Ongetwijfeld intéressant, belichtend een
plaatselijke kleur uit onbekende dreven,
n.l. het woeste Ierland, doch tevens
.eigenaardig. Eigenaardig ln taal bloem-
ryk, doch Juist daardoor af en toe fel
realistisch eigenaardig ln opzet en
uitwerking.
De Inhoud? Een op zich zelf tot goede
dingen ln staat zynde droomer mist de
noodzakeiyke daadkracht om te stygen
tot het niveau, waarop hy feitelijk hoort.
Door de kracht van de leugen tracht hy
er te komen, doch dit wordt een misluk
king, De omstandigheden dryven hem
echter voort in de goede richting.
De leugen ls zyn verhaal zijn vader te
hebben vermoord met één klap kloofde
hy hem het hoofd tot zyn broeksknoo-
pen! en die leugen maakt hem tot
een beroemdheid, vooral by het vrouwe-
ïyk geslacht. Verschynt dan zijn vader,
teruggekeerd in het land der levenden,
dan valt zyn roem ineen en verliest hij
zijn aangebedene.
Ongetwijfeld Interessant, geiyk gezegd,
maar o.l. toch nlot geheel bevredigend.
Wat echter niet lag aan de vertolking,
want die droeg sfeer en lokale kleur,
hier zoo noodig. Met groote losheid kwa
men de vele paradoxen over het voetlicht
en de hoofdvertolksters en vertolkers
ln de eerste plaats Christy, de droomer,
en zyn aangebeden Mike deden het
goed. De vader wisselde goede momenten
af met minder goede, doch was over het
geheel toch ook acceptabel, terwyi de
rest zich mooi aanpaste. Een succes voor
den regisseur, den heer F. Sterneberg.
De opvoering droeg het gewone karak
ter van studentenopvoeringen, zoowel
voor als na. Aan het slot volgde de tra-
dltloneele bloemenhulde aan de dames,
den regisseur, en het aandragen van
kransen en bloemstukken voor het ge
zelschap onder een reeks waaxdeerende
toespraken die door den praeses werden
beantwoord. M.
WIE IS MORGEN AAN DE BEURT?
Voor distributiekaarten e.d. (Den Burcht)
de letter M; voor een schoenenbon (Lan-
gebrug) de letters C en D.
BONTE AVOND IN „ZOMERZORG".
„Zomerzorg", dat gisteren weer één
van zijn „bonte Donderdagavonden" hield
had zich daarvoor de medewerking ver
zekerd van den populalren conferencier-
humorist Koos Speenhof Jr., die in con
verdienstelijk répertoire waarvan wy
vooral zyn Jubileumdroom en zyn reis
door de wereld willen noemen de goed
bezette zaal vrooiyke oogenbllkken deed
beleven. Een byzondere attractie waa het
optreden van de Spaansche danseres Cella
Bofill en het komische neger-tapdanspaar
Tz en T„ twee nummers, welke zeer op
prys werden geateld. Tenslotte zorgde de
band van Johny Helvolrt voor do noodige
aiwlssellng en besloot een bal o.l.v. den
heer Tlbboel dezen avond, welke zich
wederom kenmerkte door een prettige,
opgeruimde sfeer.
MIDDENSTANDSBUREAU HEROPEND.
Donderdag J.l. ls het ln 1941 als gevolg
van de oorlogsomstandigheden gesloten
bureau van de Ver. van den Handeldry-
venden en Industriëlen Middenstand her
opend. Het ls ondergebracht ln een af
zonderlijk vertrek van Huize „Liberty"
aan den Stationsweg en staat onder lei
ding van den heer H. M. Verhulst.
ALMA MATERKOOR VOOR DE
MICROFOON.
Het hier ter stede welbekende Alma
Materkoor zal a.s. Zondagmiddag te 3.30
uur voor den K.R.O. een uitzending ge
ven van het passiespel van „De Veertien
Stonden" op muziek van Hendrik An-
drlessen, die deze muziek speciaal voor
dit koor schreef Het strykorkest van
het Utrechtsch Stedeiyk Orkest zal do
begeleiding verzorgen, terwyi het geheel
onder leiding zal staan van Willem Mlzee.
Van dit Passiespel ls ln 1941 on '42
ln onze stad. een prachtige vertolking ge
geven, echter moest toen op last van de
toenmalige „Cultuurkamer" ook hier
mede gestaakt worden. Het volgend Jaar
hoopt het bestuur de Jaariykschc tradi
tie weer te (kunnen voortzetten.
