LEIDSCH
DAGBLAD
Prinses Juliana naar
Zwitserland
WEERBERICHT
Russen ontruimen Bornholm
Prof. de Savomin Lohman
overleden
Churchill
medio Mei in Leiden
Plannen voor den bouw van twee
Hervormde Kerken
GERARDUS MOOYMAN:
„de held van het Oostfront"
Na zwerftocht te
Bodegraven gegrepen
Hef proces fe Neurenberg
Met een enkel woord
Prinses Julüfa, die thans nagenoeg her
steld le, heeft het voornemen zich in den
loop van deze week naar Zwitserland te
begeven, ten einde aldaar In gezelschap
van Prins Bernhard nog een korten tijd
volledige rust te nemen alvorens Haar
werkzaamheden geheel te hervatten
In verband met het onoffücleele karak
ter van deze reis zullen hierover geen
verdere publicaties worden gedaan.
85ste Jaargang
MAANDAG 18 MAART 1946
No. 25730
Waarnemend Directeur: A Poortman.
Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no.: 57055
De Bilt verwacht tot Dinsdagavonü
Matige, later aan de kust tydeiyic
krachtige wind tusschen Zuid en
Zuidwest. Meest zwaar bewolkt.
Geen regen van betêekenis. Verdere
stijging van temperatuur.
De Perzische kwestie komt voor den
Veiligheidsraad, hetzij dat Iran zelf deze
aanhangig maakt, hetzij dat de Vereenig-
de Staten het zullen doen, gelijk reeds ge
meld.
Volgens een diplomatleken correspon
dent van de New York Times zou de
sovjet-unie Iran hebben „aangeraden"
geen beroep te doen op den Veiligheids
raad wegens de „aanwezigheid en de ac-
tivlteit van het roode leger In Noord-Iran".
Volgens officleele rapporten, die het Ame-
rlkaansche ministerie van buitenlandsche
zaken zouden hebben bereikt, zou de
Russische zaakgelastigde den president
van den Perzisehen ministerraad hebben
doen weten, dat de Russische regeering
een dergelijke stap zouden beschouwen als
een „onvriendelijke daad".
Alarmeerende berichten over mobilisatie
in Iran vinden totaal geen bevestiging.
Byrnes heeft tijdens een vergadering van
de „Society of friendly sons of Saint Pa
trick" te New York verklaard: „Ik kan er
niet te sterk den nadruk op leggen, dat de
V S. uitzien naar de Vereenigde Naties ter
verkrijging van een duurzamen vrede. Wij
zijn niet voornemens onze veiligheid te
zoeken in een bondgenootschap met de
sovjetunie tegen Groot-Brittannlë of in
een bondgenootschap met Groot-Brlttan-
nië tegen de sovjetunie. Het lilgt in onze
bedoeling ons aan de zijde van de Ver
eenigde Naties te scharefci teneinde te
pogen rechtvaardigheid voor alle landen
en geen privileges voor welk land ook te
verkrijgen".
De Brltsche minister van buitenlandsche
zaken, Bevln, heeft in een te Port Talbot
gehouden rede o.m. gezegd, dat- er In de
wereld geen twee grootere vrienden te
vinden waren dan Wisjinsky en hij. „Ik
heb met Wisjinsky persoonlijk nimmer
woorden gehad, zeide hij, doch wanneer
een probleem ter tafel komt, moet men
voor de feiten, zooals men die ziet, op
komen en dan moet er een beslissing ge
nomen worden". Hij verklaarde verder, dat
de onderling verschillende ideologieën
van Engelar.clde Vereenigde Staten en
sovjet-Rusland mettertijd wel met elkan
der' in het reine zouden komen, als de
volkeren maai- geduld hadden en er ndet
dogmatisch tegenover gingen staan. Met
betrekking tot Churchill's rede zeide hij:
„De politiek, waarvoor deze regeering ver
antwoordelijk is, is gedeflneerd in mijn
rede vooj: het parlement waarin ik ver
klaarde in dit land te willen pleiten voor
een vijftigjarig vriendschapsverdrag met
sew Jet-Rusland. Ik smeek mijn vrienden,
dit" aanbod niet belachelijk te maken. Het
is In ernst gedaan en ernstig gemeend en
Ik wil er aan vasthouden ondanks alle
eventueele teleurstellingen. Ik wil niets
doen, dat de eene massa menschen tegen
de andere zou kunnen opzetten. Ik wil
niets doen. dat ook maar naar agressie zou
zweemen en ik doe een 'beroep op andere
landen om. wat voor historische redenen
zij ook mogen hebben, alle agressie door
propaganda of zenuwoorlog of door daden,
waardoor andere landen geprikkeld wor
den. te vermijden. „Mijn taak zal het zijn
te handelen, naar ik hoop, met vaste over
tuiging doch tevens met verdraagzaam
heid."
In Amerikaansche diplomatieke kringen
is een zucht van verlichting opgegaan
naar aanleiding van den verzoenenden
toon van Churchill's te New York gehou
den rede, het vermijden daarin van een
polemiek en de verklaring, dat met „broe
derlijk samengaan" van de Vereenigde
Staten er Engeland niet een militaire
alliantie werd bedoeld, alsmede de na
druk. welke ln deze rede werd gelegd op
de „Vereenigde Volkeren" als basis voor
den wereldvrede. Het is bekend, dat Chur
chill, voor het uitspreken van deze rede,
den autoriteiten in privé heeft verzekerd,
dat hij niet van plan was een scheid-
wedstrijd" niet Stalin te beginnen.
Gisteren is te
Utrecht over
leden prof.jhr.
mr.B.C.de Sa
vomin Lohman,
hoogleeraar aan
ds rijksuniver
siteit te Utrecht
in het Neder
landsche staats
recht. Hij be
reikte den leef
tijd van 62 Jaar
Jhr. mr. B. C. de
Savomin Lohman
Wegens dit overlijden kunnen de dies
feestelijkheden van de Utrechtsche
vrouwelijke studentenvereeniging niet
doorgaan en behoeven de reünisten dan
ook niet naar Utrecht te komen.
Prof. de Savomin Lohman was lid
der Commissie van Poll. welke commis
sie dezer dagen naar Indië is vertrok
ken.
De Russische troepen op het Deen-
schc eiland Bornholm hebben een aan
lang gemaakt met de ontruiming.
Waarschijnlijk zal deze de eerste week
van Abrij zjjn voltooid.
De gouverneur van het eiland heeft ln
een radiotoespraak o.m. gezegd: „de sov
jet-Russen verlaten thans ons eiland: de
bewoners van Bornholm zullen altyd met
dankbaarheid terugdenken aan hen, die
hebben bijgedragen tot de verplettering
van onze vijanden, die Bornholm hebben
bevrijdden die hier de taak, welke de oor
log hun oplegde, met zooveel begrip en
egards hebben ten uitvoer gebracht.
Winston Spencer Churchill zal
waarschijnlijk omstreeks half Mei
a.s- gedurende korten tijd de gast
zijn van HJVI. de Koningin.
Tijdens zijn verblijf in Nederland
zal Churchill persoonlijk het hem
door den Senaat van de Leidsche
Universiteit aangeboden eere
doctoraat in de rechtsgeleerdheid
aanvaarden.
Het staat nog niet definitief vast
hoe deze plechtigheid zal worden
geregeld. Evenwel bestaan er
plannen, om den hoogen buiten-
landschen promovendus een offi-
cieele ontvangst door den Senaat
te bereiden in het Groot Audito
rium der Academie, om daarna in
de Pieterskerk de promotie door
prof. mr. R. P. Cleveringa te doen
plaats vinden. Mogelijk zal Chur
chill den weg tusschen deze beide
plaatsen, in gezelschap van den
Senaat en anderen, te voet af
leggen.
Restauratie van Pieterskerk
na 40 jaar bijna voltooid.
Uitbreiding van de begraafplaats
„Rhijnhof".
Ingewijden zal het bekend zijn, dat er
vanwege de zijde der Gemeente-com
missie der Ned. Herv, Kerk voldoende
aan het verzoek van den kerkeraad
plannen bestaan om te komen tot den
bouw van twee nieuwe bedehuizen te
dezer stede. Reeds voor den oorlog
voelde men in deze commissie, mede
met het oog op de steeds verder gaande
stadsuitbreiding, dit als een zeer urgente
zaak. Voor een deel werd in deze be
hoefte reeds voorzien door het houden
van godsdienstoefeningen in de Chr.
School aan den Hooge Morschweg. Ge
zien het uitgestrekte arbeidsterrein, dat
voor de Ned. Herv. Kerk ook in dit
stadsdeel is weggelegd, valt het te be
grijpen, dat deze maatregel slechts een
tijdelijke kan zijn. Een kerk of zal
het den minder weidschen naam van
een kapel dragen is hier zeker op
haar plaats.
Daarnaast heeft de Gemeente-com
missie en zeer terecht haar aan
dacht laten vallen op de ook in de toe
komst nog sterk zich uitbreidende stads
wijk: LeidenZuid (Burggravenlaan-
De Sitterlaan)Bedenkt men, dat in deze
omgeving de R.K. met de Petruskerk
en de Gereformeerden met de Zuider-
kerk reeds voorgingen dan ligt het voor
de hand, dat ook de Ned. Hervormden
alle pogingen in het werk stellen om
hier een bedehuis te doen verrijzen
Vanzelfsprekend heeft de oorlog deze
plannen tot kerkbouw geremd, maar dit
neemt niet weg, dat men momenteel
druk doende is de verwezenlijkging van
een en ander voor te bereiden Reeds
is een aanzienlijk bedrag door de leden
der Ned. Herv. Kerk bijeengebracht en
zal aan een kerkgebouw, dat in Leiden-
Zuid zal verrijzen, den naam van Vre-
deskerk worden gegeven.
Naast deze kerkbouwplannen; heeft
de Gemeente-commissie de zorg over
de instandhouding en restauratie der
bestaande gebouwen.
Teneinde een inzich,t te verkrijgen
van den stand der restauratiewerkzaamr
heden hebben wij ons op de hoogte ge
steld bij den opzichter der kerkgebouwen,
den heer K. Paling. En waarover zou
den wij het dan anders hebben dan over
de Pieterskerk, met welker restauratie
men reeds in 1907 is aangevangen en
waarvan momenteel de orgelrestauratie
wel het belangrijkste onderdeel vormt.
Over deze restauratie laten wij hier
onder onzen muziekmedewerker aan het
woord.
HET ORGEL IN DE PIETERSKERK.
Indrukwekkend is dit ongeveer 17 M.
hooge orgelfront. Een consciëntieuze
restauratie doet er thans extra de aan
dacht op vestigen. Deze vond plaats
onder supervisie van Rijksmonumenten
zorg, de reconstructie van de orgelkast
door den heer J. P. van Nieukerken en
die van het orgel zelve onder leiding
van den Ned. Klok- en Orgelraad door
de firma Van Leeuwen uit Leiderdorp,
in het bijzonder door den heer J. F.
Viertelhausen.
Wij hebben de vele trappen beklom
men, die naar het intérieur van het orgel
leiden, daarbij met bewondering ge
dacht aan den organist, die iedere n
Zondag een of twee keer deze prestatie
volbrengt en zijn tot de conclusie ge
komen, dat er sinds November 1943
gedurende den oorlog kon men rustig
doorgaan hard en omvangrijk ge
werkt is. r
Daar het orgel „windziek" was en de
frontpijpen tengevolge van verzakking
en de groote lengte van de conducten
(wind toevoer) slecht aanspraken, is
verbetering gebracht door het gansche
front van windladen te voorzien. Hier-
(Van onzen Alpbenschen correspondent)
In samenwerking met de gemeente
politie te Bodegraven ^ls de P.R.D.
(vroeger I'.O.D.) te Alphen cr ln ge
slaagd Zaterdagmiddag te ongeveer 3
uur iu Bodegraven te arresteereu
Nederland 's eerste en Jongste RW1-
derkruLsdrager in het voormalige
Dultsclie leger Gerardus Mooyman
uit Voorburg, de man naar wien des
tijds, de toenmalige burgemeester
van Wassenaar, het Gerardus Moo(J-
manpark vernoemde.
Een vraag- door twee mannen ln Bode
graven aan een voorbijganger, den C.C.D.-
ambtenaar Hak, gedaan of en wanneer er
een trein naar Lelden of Den Haag ver
trok. wekte argwaan te meer daar ge
sproken werd over „fahren" in plaats
van rijden. De heer Hak waarschuwde
onmiddellijk de politie die belde man
nen arresteerde, waarna de Inmiddels ge
waarschuwde P.R.D. In Alphen hen over
nam.
Mooyman, die in 1923 ln Apeldoorn
geboren en dus pas 23 Jaar oud Is, ver
kreeg voor zijn verrichtingen in het
Dultsche leger de volgende onderschei
dingen: Ridderkruis; IJzeren Kruis 1ste
en 2de klas; Oost medaille; Nakamp In
signe; Zilveren Eereteeken viermaal ge
wond zijn; Infanterie Sturmabzeichen en
het Panzervernichtungsabzeichen.
Van het hoofd van den P.R.D. te Al
phen, mr. de Jong, die Mooyman het
eerste verhoor heeft afgenomen, verna
men wij hieromtrent nog het volgende,
Bij de capitulatie van de Dultsche le
gers bevond Mooyman zich in Tsjecho-
Slowakije, waar thy door de Amerikanen
krijgsgevangen werd gemaakt en in een
kamp ondergebracht. Na eenlge maanden
wist hij te ontsnappen en werk te vinden
bij een boer. Drie maanden wist hij dit
vol te houden, tot dat de inwoners wis
ten wie hij was en over hem gingen pra
ten. De grond werd hem toen te warm en
hij besloot de Engelsche zóne binnen te
dringen, wat hem ook inderdaad geluk
te. Wie ln de Engelsche zóne evenwei niet
werkt, krijgt; ook geen levensmiddelen-
bonnen, zoodat Mooyman genoodzaakt
was werk te gaan zoeken en dit dan ook
vond ln de omgeving van Duisburg in de
steenkolenmijnen. Hier maakte h\J kennis
met een vroeger lid van de Krlegsmarine
eveneens een Hollander en na eenlge da
gen besloten zij samen naar Holland te
gaan. Het verlangen van Mooyman naar
het ouderlijk huls werd hem te mach
tig. Uit ingewonnen inlichtingen wist
Mooijman, dat bij Cleef de mogelijkheid
bestond de grens naar Holland te pas-
seeren. Mooyman ging evenwel niet over
één nacht lis. Gedurende een paar dagen
en nachten be3pionneerde en verkende hij
de omgeving van de grens, bracht alles
nauwkeurig ln kaart, noteerde de aflos
singen, waarna zij pas besloten op het
gunstigste oogenblik de grens te passee-
ren. Dit geschiedde 's nachts waarbij bei-
Gerardus Mooyman.
den onder de draden moesten door krui
pen. Toen zij Hollandschen grond onder
de voeten voelden, wandelden zij naar
Nijmegen, na eerst nog door een Hollan
der gewaarschuwd te zijn voor een kruis
punt van wegen, waar uit Dultschland
vluchtenden nog al eens gepakt worden.
Dankbaar namen zil notitie van 'smans
mededeeling en kwamen langs een om
weg in Nijmegen. Daar zij geen Hol-
landsch geld in hun bezit hadden, werd
het polshorloge* van Mooyman onderweg
bii een Juffrouw voor vijf gulden ln on
derpand gegeven, met de afspraak, dat
hij het horloge weer terug zou krijgen als
hij de vijf gulden kwam betalen. Van Nij
megen reisden zij per trein naar Utrecht,
daar het beschikbare geld niet tot Lei
den of Den Haag toereikend was. In
Utrecht besloten Mooyman en zi1n vriend
langs den Ouden Rijn via Bodegraven en
Alphen naar Voorburg te loopen. In
Bodegraven schijnen zij niettemin hun
plan te hebben veranderd, vandaar dat
zij informeerden naar den treinenloop.
Hij dineerde bij Seys, Rauter, e.a.
Op een desbetreffende vraag verklaarde
Mooyman, dat er veel verkeerds was en
ls gegaan ln Dultschland, doch dat de
doorsnee soldaat daar weinig of niets van
af wist, ook hij niet. Hij is absoluut anti
communist en ls dit nog, dit is dan ook
de eenlge drijfveer voor hem geweest ln
het Dultsche leger te gaan dienen. Anti-
Joods is hij absoluut niet, zegt hij.
Het gesol met hem toen lil) het Rid
derkruis verkreeg, stuitte nem tegen
de borst en hU begreep dan ook heel
goed, dat dit alles slechts propagan
da voor de nazi's was. Door de
hoogste Dultsche en N.S.B.-autorl-
teiten werd hij te dlnceren gevraagd
o.a. bij Seys-Inquart, Rauter, Chris
tiansen, Mussert e.a. Hoewel bij dit
liever niet deed, durfde hU tocli niet
voor de ultnoodlglng te bedanken,
bang de heeren anders te beleedlgen.
In Dultschland heeft hij persoonlijk
kennis gemaakt met Hlmmler die hem
waarschuwde voor Mussert, als zijnde
uiterst onbetrouwbaar (Sic). Aan het
verraden van landgenooten heeft h(1 nooit
meegedaan zegt hfl, dit verafschuwde hij.
Zou hij een dergelijk iemand onder zijn
commando hebben gehad, dan zou h(j
niet geaarzeld hebben hem neer te schie
ten. Lid van de N.S.B. ls hij nooit ge
weest, op het laatst wel sympathiseereüd
lid.
Dat hij ln Holland aangekomen gear
resteerd zou worden, daarvan was h(1
overtuigd, hij had evenwel gehoopt eerst
nog ziln ouderlijk huls te kunnen berei
ken in Voorburg.
Mooyman verklaarde ook, dat de kiem
van de Dultsche nederlaag gelegd werd
ln den winter van 19411942 toen Hit
ler geen troepen had om de wintertroe
pen af te lossen en deze ook de zomer
maanden moesten blijven aan het front,
waar ook de toen 18-Jarlge Mooyman bil
was.
Mooyman ls evenals zijn vriend van de
Krlegsmarine Ingesloten ln de politiecel
len. HU zal worden overgebracht naar
Den Haag, terwijl zijn vriend naar Rotter
dam zal worden vervoerd.
De opening vein de Jaeirbeurs.
In tegenwoordigheid van het Prinselijk
Paar.
De 46ste Jaarbeurs te Utrecht zal op 2
April door minister Schermerhom worden
geopend. Ook minister Vos zal spreken.
Prinses Juliana en Prins Bernhard zullen
de openingsplechtigheid bijwonen.
De commissie-van Poll is van Schiphol met de Skymaster naar Indlë vertrok
ken. Het gezelschap kort voor het vertrek. V. l.nr. Ch. Welter, H. J.Meijerink,
M. van Poll, mr. J. van Andel en H. A. Korthals. Anefo»P.
door kunnen thans ook weer de 5 groote
pijpen van den middentoren gebruikt
worden. Deze vijf hebben een gewicht
van ongeveer 1500 K.G.; het geheele
front heeft 150 pijpen, waarvan er nu
97 spreken. Verschillende vulstemmen
zijn in eere hersteld. Het bovenwerk is
van nieuwe kleppenkasten voorzien, de
vrij zware toetsaanslag is door een z.g.
hefboomapparatuur opgeheven. Boven
dien zijn de laatste tonen van het rug
werk er bij gebracht, alsmedo Cis groot
en Dis groot van het rug- en boven
werk. Het geheele orgel bestaat nu uit
43 registers, met een totaal aantal pijpen
van 2891. Daarvan is de kortste 8 ml,
de langste 8 M.
Andere vernieuwingen zijn o.a.: uit
breiding van het klavier, algeheele res
tauratie van het orgel-interieur, aan
bouw van een solistenkamer, aparte
doorgang van den solist en verbreeding
van het bordes, herstel van muren, vloe
ren, binnenhoutwerk, aanmaak van ge
wapende betonbalk, waarop het orgel
steunt. Al met al de opsomming bleef
nog onvolledig een „groot" werk,
waarvoor hulde past. Moge het „klin
kende" resultaat naar evenredigheid
zijn. Zeventien April zal het orgel
in gebruik worden genomen. Ds. D.
J. Vossers zal hierbij het woord voe
ren, terwijl de organist de heer Leo
Mens het orgel zal bespelen.
Als deze orgelrestauratie voltooid zal
zijn, zoo deelde men ons mede, staan
in de Pieterskerk nog op het programma
een restauratie van den kansel, waar
van het fraai gebeeldhouwde in gothi-
schen stijl uitgevoerde voetstuk dateert
uit de zestiende eeuw het koor en de
gemeente-commissie-kamer. Aan den
kansel is men reeds begonnen om de
oude verflaag te verwijderen. Met
al deze werkzaamheden zal nog onge
veer VA jaar gemoeid zijn, zoodat in 1947
veertig jaar nadat met de restauratie
van deze kerk werd begonnen de res
tauratie geheel gereed komt.
Alhoewel het materiaalgebrek altijd
nog een belangrijke rol speelt, is te ver
wachten, dat men na de tot zulk een
treffend resultaat gekomen restauratie
der Pieterskerk, men zijn aandacht zal
bestaden aan de Hooglandsche Kerk.
Hier zijn het vooral do ramen, het ge
welf en de muurbepleisteringen, welke
om noodzakelijk herstel vragen. Tevens
wordt overwogen om den voorgevel der
Marekerk te restaureeren, waarbij er
naar gestreefd zal worden ook dit bede
huis, vooral voor wat den ingang be
treft, te verfraaien. Het ligt ln de be
doeling om dan tegelijkertijd den ont-
brekenden steen aan to vullen.
DE KERKKLOKKEN.
Vervolgens spraken wij met den heer
Paling nog een oogenblik over de kerk
klokken, waarbij hij ons de verblijdende
mededeeling deed, dat zoodra de dagen
iets langer worden, do groote uit 1613
dateerende en 3000 Kg. wegende luid-
klok van de Hooglandsche Kerk, welke
men uit handen van den bezetter heeft
weten te herkrijgen, weer op haar oude
plaats zal worden gehangen. Ditzelfde
is het geval met een kleine 215 Kg. we
gende luidklok, welke eveneens weer in
den „toren" zal terugkeeren. Ook zal de
uit de Marekerk afkomstige Hemony-
klok, welke indertijd aan de Kooikapel
werd afgestaan en ook terecht is, bin
nenkort weer als luidklok dienst kunnen
Zaterdag zette Goering zijn verklaring
voort. Hij deed eenlge mededeelingen over
Seys Inquart, die hij een „slappe" figuur
achtte. Seys was volgens Goering een
tegenstander van den, „Anschluss. De
gewezen rijkscommissaris berichtte Goe
ring uit Nederland slechts over economi
sche zaken, maar zelfs op dit terrein was
de economische leider Fisohboeok de be
langrijkste Dultsche figuur ln Nederland.
Ook Punk was ln de oogen, van. Goering
een man zonder beteekenis.
De generaals mochten niet aan politiek
doen en ontslag-aanvrage gold als de
sertie
Goering onthulde aan het ednde van
getuigenis Zaterdag nog, dat Hitler ln
Februari 1945 van plan was de Geneef-
sche conventie op te zeggen. Goebbelshad
hem daartoe aangespoord. Hét was aan
Jodls Ingrijpen te danken dat de Fuehrer
van zijn plan werd afgehouden.
DE BESPREKINGEN TE BATAVIA.
Overeenkomst over de toekomstige
procedure bereikt.
Over de tweede bespreking te Batavia
is het volgende communiqué uitgegeven:
„Op den 16den Maart om 16.30 uur
heeft ten huize van den Britschen ge
zant wederom een ontmoeting plaats ge
had tusschen de Nederlandsche en Indo
nesische delegatie. Over de te volgen pro
cedure is overeenstemming bereikt. Er
zijn sub-commlssle3 gevormd om de bij
zonderheden te behandelen. Zoodra de
subcommissies verslag uitgebracht heb
ben. zal de conferentie worden voortge
zet."
doen. Terwijl de klokken in de Mare-
en Pieterskerk intact bleven, wordt mo
menteel de Oosterkerkklok nog vermist.
Deze klok heeft een gewicht van ruim
700 Kg. en een middellijn van 1,62 M.
„RHIJNHOF".
Aangezien ook de begraafplaats „Rhfjn-
hof" onder het beheer van de Gemeente
commissie der Ned. Herv. Kerk valt en
dientengevolge ook onder toezicht van
den heer Paling staat, vroegen wij hem
nog naar een eventueele uitbreiding van
deze begraafplaats. Inderdaad is hier
mede juist een dezer dagen een aan
vang gemaakt. Het aantal eigen graven
zal hierdoor aanzienlijk worden uitge
breid. Mocht het in de toekomst nood
zakelijk blijken, dat ook aan de uit
breiding der huurgraven gevolg wordt
gegeven, dan is hiervoor voldoende ter
rein aanwezig.
„En wat denkt U van een aula?"
„Het belang hiervan wordt zeer zeker
ook door de Gemeente-commissie aan
gevoeld. Wat wij thans hebben is zeer
onvoldoende. Maar de moeilijkheid is,
dat het huidige gebouw op de lijst van
Monumentenzorg staat, zoodat wij op
deze plaats welke toch zeer geëigend
is heel moeilijk een nieuwe aula kun
nen bouwen. Weest U er echter verze
kerd van, dat deze zeer urgente zaak
onze volle aandacht heeft."
Wij hebben het hierbij willen laten,
overtuigd als wij waren, dat de mate-
•rieele kant der geestelijke zaken bij de
Gemeente-commissie en by den heer
Paling in goede handen berust.
BINNENLAND
Op 29 April 1943 bralk ln Hengelo
de Mei-staking uit. Enkele weken later
organiseerde Seyss Inquart in de groote
fabriekshal van Stork-hijsch een „Gross-
kundgebung" voor een bijna geheel door
[hemzelf aangevoerd gehoor .om er een
„vermaning" te richten tot het Neder
landsche volk.
In diezelfde fabriekshal zal op 29 April
a.s. het rilt breken der staking herdacht
worden door minister Schermerhom.
Tijdens een concert ln Den Haag is
Zaterdagavond het Concertgebouworkest,
dat pas uit Londen ls teruggekeerd, door
den chef van de afd. K. W van het de
partement van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen namens de regeering ge
huldigd. Twee kransen werden aangebe
den. één voor Van Beinum en één voor
het orkest.
H. M de Koningin heeft Curacao
dank gezegd voor de gift van honderd-
duiznd gulden ten behoeve van de tuber_
culosebestrljding in Nederland
Bij de Rotterd. Tramweg-Maat
schappij heeft men het plan een 6-tal
goederenwagens tot „kampeertreinen"
om te houwen. Deze treinen waarin
zich alles bevindt wat voor een ge
slaagde kampeertocht noodlg ls, kun
nen achter een trein worden gekop
peld en zoo naar het een of "ander
station op de Zuld-Hollandsche eilan
den getrokken worden. Daar worden
zij op een doodspoor gebracht. Hier
kan men dan zoo lang als men den
trein gehuurd heeft, verblijven.
Om aan de groote behoefte aan
amusementsruimte tegemoet te omen
zal te Rotterdam op Initiatief van eenl
ge gezamenlijke bioscoopdirecteuren een
groot noodtheater worden gebouwd aan
de Kruiskade. Het zal 1000 zitplaatsen
bevatten.
De Nederlandsche Reisvereeniglng
bestaat dit Jaar 40 jaar. Ter herinnering
hiervan zal ln de openbare leeszalen van
verschillende gemeenten, o.m. ook te Lel
den, aan het einde dezer maand een
tentoonstelling worden gehouden over het
werk der N.R.V.
De 60-Jarlge gepensioneerde politie
ambtenaar J. Hulschebos te Zwolle is
door gasvergiftiging om het leven geko
men. Daar hij geen reukvermogen bezat,
bemerkte hij niet dat de gaskraan open
stond toen hij voor eenlge werkzaamheden
de gasslang had verwijderd.
De stoomboot „Minister P. H. W.
van der Heyden", die in Septemloor '44
door de geallieerden tot zinken ls* ge
bracht toen het schip een groot aantal
Duitschers vervoerde, ls gelicht en ge
restaureerd. Achtmaal per dag zal de
boot heen en weer varen tusschen Hel
levoet-sluis en Middelharnis.
Onze marine zal binnenkort, volgens
„Trouw", de beschikking krijgen over een
Britsch vliegdekschip van 17 000 ton. Het
zal den naam „Karei Doorman" dragen.
In een vergadering van bank-, ef
fecten- en verzekeringsbedienden, aange
sloten bij „Mercurlus". en ,Sl. Frsncis-
cus" te Amsterdam, ls een resolutie arm-
go ivrr. en, waarin de noodzakelijkheid
wordt betoogd, dat besprekingen zullen
worden geopend tusschen werknemers en
werkgevers voor de vaststelling van nieu-
de arbeidsvoorwaarden en een nieuwe
rechtspositie op basis van collectieve ar
beidsovereenkomsten.
400 Amsterdamsche studenten zullen
lu de komende weken een pakket ont
vangen van Canadeesche collega's. De
eerste pakketten zijn reeds ontvangen.
De Inhoud bestaat veelal uit suiker,
cake, chocolade, zeep. garen en vellig-
heli'spelden.
Aan den Stillen Omgang te Am
sterdam hebben het afgeloopen weekein
de een 40 50 duizend personen deel
genomen.
Minister Meynen heeft meegedeeld
dat overwogen wordt hoe men kan ko
men tot verbetering van de positie der
mob 11 Isatie -slachtoffers
In een lezing over de walvischvaart
te Amsterdam zei deheer V."Tldebrand
dat een walvisch tot 30 M. lang kan wor
den en een gewicht van 150.000 kg, kan
bereiken. Een „zuigeling" ls 'nog altyd
7 M. lang en groeit 4V4 cJM. per dag. Een
walvisch bestaat voor 50 pet. uit vet.
Elke walvisch levert evenveel vet op als
350 koelen ln een Jaar of als 500 vette
varkens. Met 2 fabrieksschepen voorzien
wij ln onze nationale behoefte voor de
margarineindustrie. Met 4 schepen, waar
in 60 A 70 millloen gulden zullen moeten
worden geïnvesteerd, toereiken wij 20 pet.
Van de totaalproductie en is een voor
onze deviezenpositie zeer belangrijke ex
port mogelijk.
De vooral ln het Oosten van ons
land beruchte oorlogsmisdadiger S.S.
Untersturmftlhrer Ludwig Heinemann is
ln Hamm (West-Duitschland) gearres
teerd, toen hij onder een valschen naam
distributiekaarten trachtte te verkrijgen.
Hjj behoorde tot de DIenststelle van den
S.D. te Arnhem, waar hij een ware ter
reur uitoefende, menschen liet arrestee
ren en mishandelen en zonder vorm van
proces doodschieten, zooals ln Gorssel en
Arnhem. Ook heeft hij ln Vorden eenlge
gevangen genomen vliegeniers dood ge
schoten.
De bedrijfsleider van een resta-ura-
tlebedrijf te Amsterdam heeft gedurende
eenlge tijd zooveel koffie weten achter te
houden, dat hy een partij van 400 KG.
tegen f. 2.25 per K.G kon verkoopen om
naar puitschland te worden gesmokkeld.
De koffie werd aan de grens verkocht voor
f 24 tot f 29 per pakje. De Econ. Dienst
heeft de smokkelarij ontdekt en 250 K.G.
ln beslag genomen. Zoowel ln Amsterdam
als ln Almelo, Ensohedé en Ovërdinke! zijn
arrestaties verrioht.
De geldigheidsduur van de bonnen
029, 030, 031, 529, 530 en 531 vleesch van
de bonkaart L 602 ls verlengd t.m. '30
Maart a.s. a
Om den verbouw van broodgraan
zooveel mogelijk uit te breiden ls de
richtprijs voor .tarwe f. 1.hooger ge
steld dan voor gerst.
BH de première van „Fldello" ln
den Amsterdamschen stadsschouwburg ls
het gisteravond tot eenlge kleine inci
denten gekomen. Enkele personen zijn
gearresteerd. De geheel bezette schouw
burg bracht den optredenden aan het slot
een ovatie.
Tegen de voorstellingen van de
operette „Het land van den glimlach"
ln Scala te Den Haag zijn door de Chl-
neesche ambassade bezwaren ingebracht.
Deze richten zich tegen de costumes, de
grimeering, het spel en de ensceneering.
waarvan gezegd wordt, dat zij den alge-
meenen indruk wekken, dat het Chlnee-
sche leven iets leelijks heeft.
Naar wij vernemen zal het Amster-
damsch Concertgebouworkest ln den loop
van Juli in Zwitserland 6 concerten ge
ven. Voorts kreeg het orkest het aanbod
een tournee te maken door Noord-Ame
rika en Zuld-Amerlka. De Zuld-Amerl-
kaansche tournee zal 10 weken duren en
ln 1947- plaatshebben. Onderhandelingen
hieromtrent zijn uiteraard nog slechts ln
een beginstadium.
Voor diegenen onder de uit Indlë
repatrieerenden, voor wie een verblijf ln
Zwitserland voor herstel van gezondheid
gewenscht is, ls een fonds ln het leven
geroepen. Zij zullen zich daartoe aan een
geneeskundig onderzoek moeten onder
werpen. Inlichtingen verstrekt het com
missariaat Indische Zaken, Dep. van
Overz. gebledsdeelen, Den Haag (de heer
Gerbrands).
BUITENLAND.
1 Voor rekening van de Shell en de
Standard Oil zijn op het schiereiland
Sinal ollelagen aangeboord, waarvan men
rijke opbrengst verwacht.
In Sofia Is de vroegere soc. demo
cratische leider Patsoehoff gearresteerd
wegens kritiek op het Bulgaarsche leger
eno wegens artikelen tegen de Sovjet-
Unie.
De vorderingen ln de lnformeele
Bngelsch-Fransche besprekingen over
West-Dultsch, die sinds vele weken te
Londen z(jn gevoerd, hebben In welinge
lichte Parijsche kringen den indruk ge
vestigd, dat de regeeringen van Engeland
en de Ver. Staten het Fransche voorstel
voor een vlermogendhedenconferentle
zullen aanvaarden. Men gelooft, dat de
Sovjetregeerlng ln dat geval ook haar In
stemming zal betuigen.
Volgens het Chineesche persbureau
„Central News" ls in de Mandsjoerljsche
stad Moekden een pest-epldemle uitge
broken.
Het te Diksmuklen opgerichte
gedenkteeken voor de Maam-
sohe strijders uit den oorlog
19141918 werd gisternacht,
ten gevolge van een ontplof
fing, geheel vernield. Een on
derzoek is -gaande.
Radio New York meldt, dat de vul
kaan Sakoeraylma op het Japansche
eiland Kloesjoe ln werking is getreden, en
dat de stad Kagosjima met asch en rook
ls bedekt. Uit den krater stijgt een vuur
gloed op. Deskundigen achten echter
geen onmiddellijk gevaar aanwezig.
Het Engelsche militaire bestuur ln
de Brltsche zóne van Dultschland heeft
gedetailleerde verordeningen gepubliceerd
over de toelating van studenten tot uni
versiteiten. Uitgesloten worden alle
voormalige actieve leden der N.S.DA..P. en
haar geledingen, alle voormalige leiders
der H.J. en B.D.M.
In Zwitserland heeft een vliegtuig
ongeluk plaats gehad, waarbij vier machi
nes zijn verongelukt, waarvan tot dusver
drie teruggevonden z(]n. De piloten ble
ken om het leven te zijn gekomen. Het
betreft een oefenvlucht van machines
der Zwitsersche luchtmacht.
Het bestuur van de Chineesche re-
geerlngsparty heeft een communiqué uit
gegeven, waarin de wil wordt uitgedrukt
het accoord met de communisten na
te komen en den vrede te versterken door
nauwere vriendschap met de Sovjet-Unie.
De Brltsche Nieuwsdienst ln Dultsch
land meldt, dat onderzoekingen hebben
geleerd, dat een explolsle, welke het Ber-
lljnsche hoofdbureau van politie ln de
Sovjetzöne heeft verwoest en waarbij 3
personen werden gedood en honderden
gewond, werd veroorzaakt door een Dult-
schen polltle-agent Horst Schllntz, die
een handgranaat heeft geworpen op een
munitiedepot op het terrein van de po
litiekazerne.
Winston Churchill heeft verklaard,
dat hy de leider der conservatieve party
in Engeland biyft, totdat men een betere
oplossing zal hebben gevonden. In elk
geval^heeft de beslissing niet plaats, voor
dat hy naar Londen ls teruggekeerd, ver
moedelijk de volgende week (Reuter).
De voormalige commandant van het
concentratiekamp te Auschwitz, Hoess, is
gearresteerd.
Op de Un ra-confexentle te Atlantic
City is bekend gemaakt, dat er in de
wereld thans een graantekort ls van
veertig procent. De voorzitter van het
Amerikaansche noodcomlté ter bestry-
dlng van het voedselgebrek. Herbert Hoo
ver, heeft nogmaals een beroep gedaan
op de Amerikanen om minder te eten en
meer voedsel naar de hongerende volken
te zenden.
De Belgische communisten hebben
besloten zich te keeren tegen het mi
nisterie-Spaak. Ook de Chr. Volksparty
schijnt tenslotte toch in die richting te
gaan, zoodat het vooruitzicht voor Spaak
zeer verontrustend ls.
Prins Umberto van Italië zal een
verklaring afleggen, volgens welke hy
zich onderwerpt aan den uitslag van het
referendum met betrekking tot de toe
komst van de monarchie.
