Hef proces Ie Neurenberg België in moeilijkheden Met een enkel woord Weerbericht Let op uw saecE 84ste Jaargang MAANDAG 25 FEBRUARI 1946 No. 257.13 LEIDSCH Waarnemend Directeur: A. Poortman Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeveü DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Directie en Administratie: 25041 (2 lijnen) Telef. Redactie: 21507 Gironummer: 67055 Te Neurenberg komt thans de verde diging aan het woord. De verdediging zal gaan in de volgorde van de beschul diging. Het eerst is dus Goering aan de beurt Deze wenscht, dat lord Halifax als getuige gehoord zal worden om te bewijzen dat hij, Goering, tot het laat ste oogenbiik getracht heeft een oorlog met Engeland te vermijden, zoo ver neemt United Press. Voorts zal Goe ring aandringen op de getuigenis van sir George Oglivie Forbes, staatssecre taris" van het Foreign Office, die bij het uitbreken van den oorlog aan de Brit- sche ambassade te Berlijn was verbon den. Goering beweert dat Forbes kan bewijzen dat Goering Engeland verzocht heeft in Augustus 1939 namens Polen de Poolsche kwestie met de Duitschers te bespreken. Door getuigenissen van maarschalk Kesselring en generaal Student wil Goe ring opnieuw trachten te bewijzen dar alles gedaan is om de vliegtuigen, die Rotterdam zouden bombardeeren, terug te roepen. Het bevel werd verzonden, maar bereikte de luchtmacht eerst toen de eerste bommen reeds vielen. De bran den, die ontstonden en niet de bommen zelf, hebben de meeste schade te Rot terdam aangericht, aldus Goering. Als zeer belangrijke getuig© wordt door Goering's verdediger, dr. Stahmer beschouwd de Zweedsche ingenieur Da lerus, die in -de jaren voor den oorlog als particulier vredesapostel door Euro pa reisde. Goering deed zijn best geallieerde „oorlogsmisdaden" aan de orde te stel len om zijn daden te kunnen rechtvaar digen. Zijn verdediger zeide dat de rechtbank geen juist oordeel kon vellen zonder te hebben vastgesteld dat „het gedrag aan den anderen kant inder daad correct en buiten verdenking was". De Britsche aanklager sir David Max well Fyfe ging hier scherp tegen in en merkte op „dat het onpractisch en on aanvaardbaar zou zijn als de rechtbank zich zou bezighouden met de kwestie, dat een ander zich niet aan de inter nationale conventies hield". Rechter Lawrence besliste dat het gerecht zich later over het verzoek zal uitspreken. Stahmer voerde nog aan dat het be staan van geallieerde oorlogsmisdaden een aanwijzing zou kunnen geven in de richting van een wraakneming van de zijde der verdachten. De vraag deed zich voor of men Stahmer moest toe staan als bewijsmateriaal het Duitsche witboek en de publicaties over „de ge heime documenten van den Franschen generalen staf", die een schending van de Haagsche conventie zouden beteeke- nen, ter tafel te brengen. Ook wenschte Stahmer met de veertien punten van Wilson voor den dag te komen, met de geschriften van Lloyd George, de rede voeringen- van Smuts en een der boe ken van Churchill, dat alles om aan te toonen dat Duitschland de bepalingen van Versailles niet had overtreden. De verdediger van von Ribbentrop. Martin Horn, heeft het gerechtshof Door verkiezingsuitslag. De provinciale verkiezingen in België hebben in alle rust plaats gehad en zij hebben het beeld der vorige verkiezin gen nog versterkt. De C.V.P. is met de winst gaan strijken! Opmerkelijk was voorts, dat de communisten in stemmen achteruit gingen vergeleken bij de Ka mer-verkiezingen. De volledige uitslag is: 1946 1936 Socialisten 231 221 C.V.P. 344 227 Liberalen 53 88 Cartel 10 Communisten 58 28 Rex 79 V.N.V. 50 Eupensche Volkspartij 3 Aan de hand van de niet-officieele verkiezingsresultaten kan worden be rekend, dat van de 44 „provinciale" senaatszetels 21 ten deel zullen vallen aan de Christelijke Volkspartij en 23 aan de linkerzijde, indien alle .linksche partijen in alle provinciën een cartel vormen. Door coöptatie zullen worden aange- TWINTIG FRANSCHE GENERAALS TREKKEN ZICH TERUG. Te Parijs wordt officieel medegedeeld, dat 20 Jpransche generaals en vele an dere hooge officieren zich terugtrekken. Hoewel deze maatregel officieel toe geschreven wordt aan de toepassing van de nieuwe legerwet, welke het officiers corps reduceert, is men algemeen van meening, dat deze het elimineeren van de Gaullistische elementen betee- kent en het resultaat is van het vertrek van generaal de Gaulle en van den argwaan van de linksche partijen, dat de generaal de bedoeling zou hebben het leger te gebruiken om weer aan de macht te komen. De chef van den staf, generaal de Lattre de Tassigny, behoort tot degenen, die het meest om hun verkwisting wor den gecritiseerd. verzocht Churchill als getuige in het proces to laten verschijnen. Volgens Horn kan Churchill bevestigen dat hij von Ribbentrop voor den oorlog gezegd heeft Duitschland te zullen vernietigen, als dit land te sterk zou worden. De Amerikaansche commissie voor oorlogsmisdaden is nu in het bezit van den tekst van de officieele toespraak van Goebbels, die hij op 14 September 1942 te Berlijn hield. Hieruit blijkt, dat Goebbels opdracht gaf tot algeheele uit roeiing van Joden, zigeuners en Polen, die tot meer dan 3 jaar dwangarbeid waren veroordeeld, evenals Tsjechen en Duitschers die tot levenslange gevange nisstraf waren gedoemd. Volgens Goeb bels moest men de slachtoffers net zoo lang laten werken tot zij bezweken. Een modél van de nieuwe Electrische Locomotieven, die de Neder- landsche Spoorwegen in Zwitserland hebben besteld. wezen 11 senatoren van de C.VP. en 11 van de linksche partijen. De C.VP. heeft dan in totaal 83 ze tels in den Senaat tegen de linksche partijen 84. De crisis in de regeering is door een en ander zeer bemoeilijkt. Een linksche meerderheid zou van één stem afhan gen! En zooals men weet, is de liberale partij geen eenheid! België is tengevolge van den totalen verkiezingsuitslag deerlijk in de peri kelen gekomen. De onlusten te Bombay. In Bombay is het tot nieuwe botsin gen gekomen, maar door krachtdadig ingrijpen door de Britsche troepen is de orde hersteld. In totaal zijn er 210 dooden en meer dan 1200 gewonden ge vallen. In de fabriekswijk van Bombay wer den het station, treinen en een textiel fabriek .in brand gestoken. Volgens of ficieele inlichtingen werden drie com munistische leiders wegens opruiing tot het sluiten van winkels en het beleggen van samenkomsten gearresteerd. Latei- werden elf personen gearresteerd we gens het pogen tot organiseeren van optochten en het steenigen van de politie. 53 regeeringsgraanpakhuizen gingen in vlammen op sinds het begin der onlusten. Door mahatma Ghandi wordt dit al les veroordeeld, aangezien hij het in strijd acht met het beginsel der geweld- looze actie. Ook de voorzitter van de Mohammedaansche liga, Jinnah, heeft een beroep gedaan op de bevolking om de moeilijkheden niet grooter te maken Het stakingscomité te Bombay en meer dan 500 stakers van de konink lijke Indische marine te Calcutta heb ben het volk voor zijn hulp bedankt en de regeering gedreigd met tegenmaat regelen, indien deze straffen zou toe passen op personel van leger of marine. Nehroe wordt in Bombay venvacht. ONTSPANNING IN CHINA? Het Fransche persbureau A.F.P. deelt mede. dat er tusschen de Chinee- sche regeering en de communisten een overeenkomst gesloten zou zijn. Gene raal Marshall trad op als adviseur. Niet alleen de getalsterkte van de regee- ringstroepen en die der communisten is thans bepaald, maar ook zou men het eens zijn geworden over de netelige kwestie der vereeniging van de beide legers. Voor de officieele onderteekening moet de overeenkomst echter nog goedge keurd worden door Tsjang Kai Sjek. De uitvoering der besluiten zal ver scheidene maanden in beslag nemen In dien tijd zullen de regeeringsstrijd- krachten en die der communisten een „wapenstilstand" in acht nemen. DE ZUIVERING IN DUITSCHLAND. Een zuiveringswet, een nieuwe Duit sche wet inzake politieke zuivering van nat.-socialisme en militarisme, geldig voor het gebied van de Amerikaansche zone, is te Muenchen onderteekend door drie minister-presidenten van Zuidduit- sche landen en een vertegenwoordiger van het militair bestuur. Met het in werking treden dezer wet wordt de zui vering in deze zone in handen van de Duitschers overgegeven, al blijft het militaire bestuur controle uitoefenen. De nieuwe wet stelt als hoofdbeginselen vast: individueele behandeling van af zonderlijke gevallen en verdraagzaam heid tegenover „meeloopers". Vooral tegenover de jeugd zal een mild oordeel in acht genomen worden, in dier voege, dat alleen tegen uitgesproken actieve Nazi's maatregelen genomen zullen wor den. In de Amerikaansche zone wer den 229 duizend actieve Nazi's en mili taristen uit het civiele bestuur en in- dustrieele leven verwijderd, waarvan 72 duizend uit leidende posten in industrie. In de Britsche zone waren tot eind Januari 81 duizend Nazi's uit hun ambt verwijderd. In Indië voorloopig geen beslissing HET KAN NOG MAANDEN DUREN. U.P. meldt uit Batavia: In" Hollandsche kringen te Batavia meent men dat men waarschijnlijk nog maanden van een oplossing van het Indische probleem verwijderd is en men geeft toe dat met Van Mook's voor stellen nog weinig voortgang is bereikt ondanks de conferenties van Clark Ken- met Sjahrir. Er zijn eenige aanwijzingen voorhanden dat Sjahrirs populariteit afneemt en dat hij misschien gedwon gen zal zijn af te treden voor geval op de bijeenkomsten die het Nationale Comité deze week in Djokjakarta en Soerakarta zal houden, geweigerd zou worden Sjahrir voor, de onderhande lingen met de Hollanders volledige vol machten te verleenen. Ik heb langdurig met Sjahrir, Van Mook en anderen gesproken, zoo be sluit de UP.-correspondent, doch ner gens heb ik onmiddellijke hoopvolle teekenen opgemerkt. Pensioenregeling in het bloembollenbedrijf. Tusschen de werknemers- en werkge vers-organisaties in het bloembollenbe drijf is overeenstemming bereikt over een wijziging in de pensioenregeling. De premie, welke door den werkgever maan delijks aan het pensioenfonds zal moe ten worden afgedragen, zal door den werkgever voor 50 pCt. op de arbelds- loonen mogen worden verhaald en wordt dus voor de helft door den werk gever, voor de helft door den arbeider gedragen. De door den werkgever, zoo wel als door den verzekerden arbeider wekelijks verschuldigde premiehelft be draagt f. 1 voor de mannelijke losse en vaste arbeiders tusschen 18 en 21 jaar en f2 voor de mannelijke losse en, vaste arbeiders van 21 jaar en ouder. Het maximum ouderdomspensioen op 65-jarigen leeftijd zal f. 15 per week be dragen en zal tot aan den 70-jarigen leeftijd gedurende 8 maanden, daarna tot den 75-jarigen leeftijd gedurende 10 maanden en boven den 75-jarigen leef tijd gedurende 12 maanden per jaar worden verstrekt. De nieuwe regeling kent vervolgens een klimmend invalidi teitspensioen gedurende 52 weken per jaar, afhankelijk van de betaalde pre mie na 25-jarigen leeftijd. Voorts zal het reeds lang gewenschte weduwenpensioen, alsmede een weezen- uitkeering worden ingevoerd. Een we duwenpensioen, bestaande uit een vaste uitkeering van f5 per week; met daar boven 1/5 van het pensioen, dat de echtgenoot zou hebben genoten als hij tot aan zijn 65sten verjaardag onafge broken had gewerkt. De weezenuitkee- ring zal bedragen 1/8 deel van het we duwenpensioen voor elk kind beneden 16 jaar, tot een maximum van 8 kinde ren. Voor alle op 1 Maart reeds gepen - sionneerde arbeiders zal een speciale regeling worden getroffen., Algemeenwordtverwacht.dat het pen sioenfonds met ingang van 1 Maart a.s. bindend zal worden opgelegd voor het geheele bedrijf in Noord- en Zuid-Hol land, ook derhalve voor de tot heden niet deelnemende bedrijven. Foto v. Vliet. Zaterdagmiddag heeft de commissaris voor het district Rijnland der NPV., prof. dr. P. A. H. de Boer aan een aantal padvinders en Ka tholieke verkenners, die zich in den bezettingstijd verdienstelijk hebben gemaakt, het insigne „Nationale Dienst" uitgereik.t Onze foto brengt dit moment in beeld. DE WERELDGRAANPOSITIE Het Amerikaansche departement voor landbouw deelt mede, dat de groote graanexporteerende landen der wereld dit jaar met de kleinste voorraden sinds 1940 zijn ingegaan. Zij hebben 25% minder tarwe dan het vorige jaar en 15% minder graan in het algemeen. De totale tarwevoorraad in de Vereenigde Staten, Canada, Argentinië en Australië is 1392 millioen schepels. In het begin van 1945 was deze 1868 millioen. Het uit te voeren surplus wordt geschat op 475 a 500 millioen schepels, hetgeen veel minder is dan de geschatte benoo- digde import. De roggevoorraad in dit jaar is in de vier groote produceerende landen 15 millioen schepels minder dan in het vorig jaar. Het rapport zegt, dat men verwacht, dat er eenig surplus uit Argentinië beschikbaar is voor den export, maar weinig of in het geheel geen uit de andere landen. De voorraad gerst wordt geschat op 352 millioen tegen 394 millioen schepels begin vorig jaar Alleen de havervoor- raad is grooter; hiervan is echter slechts een beperkte hoeveelheid voor den export beschikbaar. ATOOMBOM PROEVEN. Teneinde de physieke en biologische uitwerking van de atoombommen op levende wezens na te gaan, zullen er aan boord van de schepen, waarop in begin Mei in de Marshall-eilanden atoombommen zullen worden geworpen, een klein aantal geiten, schapen en var kens worden gebracht. Het besluit hier toe werd genomen, nadat was gebleken dat alle beschikbare middelen om deze uitwerking langs mechanischen weg te meten, ondoeltreffend waren. Ook leger-kleeding, amunitie, uit rustingstukken en materialen zullen aan proeven worden onderworpen. Op de dekken van de schepen zullen bijvoor beeld tanks-pantserwagens, trucks, al lerlei militaire wapens, radio-installaties brandbluschmiddelen, radar, kleeren, levensmiddelen enz. worden opgesteld. BINNENLAND. Op het IJssglmeer is een schip van 163 ton gestrand bij het „Roede Klif". De reddingboot „Hilda" uit Lemmer heeft den schipper, diens vrouw en twee kinderen met moeite gered. Naar uit betrouwbare cijfers blijkt, bevinden zich in Nederlandsch Indië nog steeds meer dan 200.000 man aan Japansche strijdkrachten. Op Java zijn er nog 70000, op Sumatra 80.000 en in andere gebieden ruim 50.000- In de Evang. Luthersche kerk te Amsterdam werd gisteravond een in drukwekkende herdenking gehouden van den geboortedag van Lord Robert Baden Powell. Alle groepen uit het district Amsterdam van „De Nederland- sche Padvinders" en „Het Nederland - sche Padvindstersgilde" waren vertegen woordigd. In de Markthallen te Amsterdam zijn Zaterdag bijna 30.000 menschen uit Amsterdam, Haarlem, het Gooi en de Zaanstreek aanwezig geweest bij een door de Comm. Partij Holland georga niseerde herdenking van de Februari staking 1941. In groote stoeten was men «vooraf met muziekcorpsen door de stad getrokken. Minister Vos is Zaterdag te New- York aangekomen na een vlucht van 24 u. en 20 minuten. De Bilt verwacht tot Dinsdag avond: Voor het N.O. van het land: in den nacht lichte, plaatselijk ma tige vorst, overdag weer stijging van temperatuur tot boven het vries punt; wisselend bewolkt met zonnige perioden-, droog weer; zwakke, ver anderlijke wind. Voor het Z.W van het land: in den nacht, met uitzondering van de kuststrook lichte vorst, overdag weer stijging van temperatuur tot boven het vriespunt; meest half tot zwaar bewolkt: overwegend droog; zwakke veranderlijke wind. Het Engelsche stoomschip „Wel- landoc", dat een defect aan de stuur inrichting had, zond Zaterdag bij Hoek van Holland S-O-S.-signalen uit. Het is later door de sleepboot „Ebro" van Smit en Co. behouden den Nieuwen Waterweg binnen gebracht. Na een afwezigheid van bijna zes jaar keert de verkeersvlieger, die een grooter aantal vlieguren op zijn naam heeft staan dan welken piloot ter we reld, de heer I. W. Smirnoff, heden uit Engeland in ons land terug. Tijdens den oorlog is hij de luchtvaart trouw geble ven. Tot het uitbreken van den oorlog in den Pacific vloog hij op de route Egypte-Batavia, later trad hij in dienst van het Nederlandsche Transportcom mando, waarvoor hij 2Vz jaar lang de verbinding tusschen Australië en de eilanden in de Stille Zuidzee onderhield. In September 1944 arriveerde hij via Amerika in Engeland en vloog tot Juni 1945 op de route Engeland-Lissabon- Gibraltar. In den Sittardschen gemeenteraad is door den burgemester te kennen ge geven dat hij op grond van veiligheids overwegingen het dragen van maskers tijdens de carnavalsvieringen zou ver bieden en dat alleen zou toestaan tij dens den carnavalsoptocht. Dezer dagen kan het grootste ge deelte van de fabrieksinstallatie van de machinefabriek Rademakers te Rotter dam uit Duitschland worden terugver wacht. Deze fabriek zal dan weer in staat zijn tandwielen te produceeren voor de spoorwegen en voor de mijnen, die beide daaraan uiteraard groote be hoefte hebben. De ongeveer 150 arbeiders, werk zaam in de pakhuizen van de bij de vakgroep groothandel in visch te IJmui- den aangesloten vischhandelaren zijn een actie begonnen ter verkrijging van een arbeidsregeling voor de vaste en van een wachtgeldregeling voor de losse visc-hknechten. Er wordt gedreigd met staking. In sommige bladen heeft het bericht gestaan, dat met ingang van 1 Maart de benzineprijs tot 18 cent zou worden verlaagd. Van bevoegde zijde wordt thans medegedeeld, da' omtrent een dergelijke prijsverlaging nog nie+c met zekerheid kan worden gezegd. Een Engelsch officier maakte in Juli 1942 met rijn bommenwerper een noodlanding in ons land. Zijn polshor loge gaf hij aan een onbekenden jongen in bewaring. De jongen vroeg direct zijn adres om het horloge terug te zenden en heeft thans naar uit Londen wordt gemeld aan zijn belofte voldaan. Doordat zijn ouderlijk huls door een bom was getroffen was het adres van den officier verloren gegaan en slechts met veel moeite was hij er achter ge komen waar de Engelschman woonde. Het kunstmestdistributiebureau heeft met ingang van heden den stik stofbon, voorzien van opdruk No. 3 gel dig verklaard. De reeds vroeger geldig verklaarde kunstmestbonnen nl. stikstof (n) 1 en 2, fosforzuur (2 05) 1. 2 en 3 en kali (k20), 1, 2 en 3 behouden hun geldigheid tot nader order. Door den A.N.W B. zal op 1 April een wegenwacht worden ingesteld. De mannen, op motorrijwielen met zijspan, zullen gekleed zijn in blauwe battle- dress of khaki uniform, en voorzien van het Wegenwacht-embleem. Momenteel wordt begonnen met het uitzenden van de Wegenwacht op de voornaamste verbindingen tusschen Den Haag, Am sterdam, Rotterdam, Haarlem en Gouda (c.q. Utrecht). De Wegenwacht voert mede de noodige gereedschappen en eenig reparatiemateriaal. Dezer dagen weigerden zoo wordt uit Zierikzee gemeld de ge ïnterneerden in het interneeringskamp voor politieke gevangenen te Haamstede te gehoorzamen, toen bevolen werd het zingen van nationaal-socialistische lie deren te staken. Toen het lossen van waarschuwingsschoten niet hielp, wilde de dienstdoende bewaker dwars door de barak schieten. De kogel ketste af tegen prikkeldraad en veranderde van rich ting, waardoor de geïnterneerde A. J. Leijdekkers, die in zijn bed lag, gedood werd. Evenals in Schoonebeek en omstre ken zullen er binnenkort waarschijn lijk ook in de gemeente Gramsbergen boortorens voor aardoliewinning ver rijzen. Vernacht wordt, dat een gedeelte van de buurtschappen De Krim en Holthone voor ontginning in aanmer king zullen komen. Op den Meppelerweg te Zwolle Zwolle hebben C.C.D.-ambtenaren 12.000 eieren in beslag genomen, die men clandestien trachtte te vervoeren. Zij zullen thans op normale wijze in distri butie worden gebracht. BUITENLAND. 95 passagiers zijn Zondag verdron ken tengevolge van het zinken van een rivierstoomboot in de Elbe tegenover Bruensbuttel. 20.000 Italiaansche mijnwerkers zuilen ingevolge een tusschen de vak verbonden van beide landen aangegane overeenkomst in Frankrijk gaan werken. In verband met het groote tekort aan graan in Duitschland heeft het Britsche militaire gezag de sluiting van alle brouwerijen, behalve van enkele, welke de Britsche bezettingstroepen be dienen, bevolen. Het uitvoerend comité van het wereldverbond van vakvereenigingen, heeft de centrale comité's van vakver eenigingen van alle landen uitgenoodigd bij hun regeeringen stappen te onder nemen ter verkrijging van het afbreken der diplomatieke betrekkingen met de regeering te Madrid- Volgens den correspondent van de Daily Express zouden de Sovjet-Russi sche autoriteiten den Duitschen sociaal democraten te verstaan gegeven hebben, dat het roode leger veel eerder dan vol gens het oorspronkelijk plan uit Duitschland zou worden teruggetrokken, wanneer zij met de communisten in de Sovjetzone een arbeiderspartij zouden gaan vormen. Volgens de Pools che radio is Karl Koerpanik. een van de gewezen c^I- van het kamp te Ausch witz, door een bijzonder tribunaal te Kattowitz ter dood veroordeeld. In Engeland is het eerste van een serie witboeken verschenen over de de mobilisatie van de weermacht, dat in het Lagerhuis zal worden behandeld. De premier zal het debat openen. Volgens een officieel communiqué heeft de Luxemburgsche regeering be sloten de oorlogsschade uit- de schatkist te betalen. In de slotzitting van de conferentie van den wereldraad der kerken is be sloten ter opvolging van den overleden president mgr. William Temple, een uit vijf personen bestaand voorloopig pre- sideerend comité aan te wijzen. Met algemeene stemmen is de Nederlander Visser 't Hooft herkozen alssecretaris generaal van den wereldraad. In Mexico is de aanwezigheid van uitgebreide uranium-ertslagen vastge steld: de regeering is voornemens de terreinen, waar de lagen zich bevinden, te nationaliseeren, ten einde verkoop aan een vreemde mogendheid te voor komen. De nationale vergadering van Mon tenegro heeft besloten, dat dit gebied den naam van volksrepubliek Montene gro zal dragen. Waarschijnlijk zal Ierland vragen toegelaten te worden tot de U.N.O., waar het de kwestie der verdeeling aan hangig zou willen maken. Een koninklijke Canadeesche com missie van onderzoek naar de spionna- ge-affaire in Canada heeft bekend ge maakt, dat 11 mannen en 2 vrouwen voor nader onderzoek in hechtenis zijn genomen. De commissie was reeds 6 October 1945 ingesteld. De Britsche troepen zullen op 2 Maart Perzië ontruimen. De opperbe velhebber heeft reeds afscheidsbezoeken aan den sjah en den minister van oor log gebracht. De Engelsche regeering heeft een protest ingediend bij koning Faroek tegen de anti-Britsche onlusten in Egypte. De nieuwe premier Sidky pasja heeft via de radio aangekondigd, dat „demonstraties, van welken aard ook, niet zullen worden geduld en dat samen scholingen van meer dan acht personen uit elkander gejaagd zullen worden" Tevens deed Sidky pasja een beroep op pers en leiders van de nationalisten, om, met het oog op „de critieke positie- van het land in dit stadium, waarin kalmte en beheersching vereischt wor den", hun propaganda stop te zetten. Gisternacht is men er in geslaagd nog acht man van de 425 ingesloten mijnwerkers der Monopole-mijn bij Dortmund te redden. Ruim tachtig uur hebben deze mannen opgesloten gezeten. Verschrikkelijk rijn de gevolgen jg van den oorlog en jaren lang, ja een menschenleeftijd of meer, zullen we noodig hebben, om eenigszins draaglijke verhoudingen te verkrijgen, die op de vooroorlogsche gelijken. Daarmede is niet gezegd, dat deze vooroorlogsche toestanden terug gewenscht worden; slechts vergelijken - der wijs werden ze genoemd. Er zal een enorme krachtsinspanning vereischt worden om de vernielde ste den op te bouwen, den achterstand op alle gebied in te halen. Het woningpro bleem in ons land en in Engeland b.v., om van Duitschland maar te zwij gen is angstwekkend van grauwen ernst. De fabrieken met him geroofde machines, de kolenvoorziening, het rijn alle vraagstukken, waarbij alle energie noodig is, om het totaalbeeld van Ne derland te doen veranderen en draag lijk te maken. Want zoolang deze zaken niet eenigszins behoorlijk tot een oplos sing gebracht zijn blijft de begeleidende kwaal van den zwarthandel bestaan. Het is geen fraai toekomstbeeld, maar met struisvogelpolitiek komen we er heelemaal niet. Pas herkenning en er kenning van moeilijkheden kan ons doen beseffen, wat overwonnen moet worden. En toch is dit het ergste niet. De oorlog, die zooveel leed gebracht heeft, zooveel offers geëischt heeft en zooveel zinlooze vernietiging, was een strijd der geesten, al bracht het mate- rieele overwicht ten slotte de overwin ning aan de Geallieerden. Daarom spanden zich vrijwel alle volken in tot het uiterste, omdat het ging om het hoogste goed: de geestelijke vrijheid! Nu is tot heden een oorlog met zoo'n hooge geestelijke inzet nooit anders ge ëindigd dan met een eigenaardige com promis-instelling. De idee, waarvoor de overwinnaar streed, komt nooit onge schonden uit den strijd; de idee van den verliezer gaat nooit met hem ten grave. Gold dat vroeger reeds, hoeveel te meer moet men nu uiterst voorzich tig zijn na een dergelijke duivelsche en geniale propaganda als de Duitschers voerden. Men stelle dit vooral niet te licht voor. Na een zoodanigen kamp als wij pas beleefd hebben is een groote oor logsmoeheid te verwachten. Elke oor logsmoeheid is echter negativisme en ontkenning van deze waarheden, dat de strijd der geesten eeuwig is en dat elke ideologie, die verloren heeft, de stille neiging heeft toch naar verwerke lijking te streven. Deze twee dingen maken, dat wij waakzaam moeten blij ven! Zou Franco en zijn Phalanx anders den moed gehad hebben een tiental republikeinen terecht te stellen? Zou den anders in Polen nazistische benden openlijk durven optreden? Zouden an ders in Nederland personen, waarvan de collaboratie bekend is, gehandhaafd kunnen worden? Zouden anders in menig optreden van nieuwbakken over heidsinstanties zooveel resten van fas cistische methoden geduld worden? Er zijn offers gebracht, er zijn in duizenden gezinnen leege plaatsen Nederland, let op uw saeck, dat dit alles niet vergeefs is geweest. Al treedt het verschijnsel niet zoo bruut op als elders en zelfs in geheel andere vormen, dat gene waarvoor de strijd gevoerd is: Een rechtsstaat met de waarlijke persoon lijke vrijheid als voornaamste goed glijdt van ons weg. Het is heden vijf jaar geleden, dat men in een deel van ons land plotse ling het intuïtieve besef kreeg, te moe ten getuigen. De Jodenvervolgingen namen een aanvang. En Amsterdam staakte. In de rij van oorlogsgebeurte nissen niet zoo'n wereldschokkend feit, zelfs zonder direct aanwijsbare gevol gen. Maar de Groene Amsterdammer schrijft zoo treffend juist: „De Februari staking heeft de tegenstellingen tus schen de Nederlanders en hun onder drukkers scherp belicht en ertoe bijge dragen, die tegenstellingen onverzoen lijk te maken. De korte heldhaftige actie van Februari 1941 is het begin geweest van het breede verzet in de donkere jaren, die zouden volgen. Zij is een groote les geweest in neen-zeggen. En die les is goed geleerd." Of die les echter blijvend geleerd is? Nederland let op uw saeck en blijf neen-zeggen tegen elk streven, dat naar dictatuur of machtsmisbruik riekt. Want ook in ons land leven nog de honderden, die de methoden der dictatuur tot de hunne willen maken. Onze individueele vrijheid staat op het spel. De krijgsraad van Hasselt in Bel gië heeft uitspraak gedaan iri een Gestapo-proces. 17 van de 24 beschul digden werden ter dood veroordeeld. Van de overigen kregen twee levens lang gevangenisstraf, drie 20 jaar, een 5 en een 10 jaar geavngenisstraf. De Fransche wetgevende vergade ring heeft met algemeene stemmen, doch met de onthouding der rechtsche republikeinsche vrijheidspartij, een re solutie aangenomen, waarbij de executie van Christino Garcia en negen andere Spaansche republikeinen door Franco's regime in Spanje veroordeeld wordt. De leider van de sociaaldemocraten in West-Duitschland. Kurt Schumacher, heeft een ultimatum gezonden aan de Berlijnsche partijleiders om de samen smelting met de communisten op te geven of een onmiddellijke splijting in de partij tegemoet te zien (U. P.) De 75-jarige Deensche koning Christiaan heeft een lichte longontste king. Hij is met peniciline behandeld. In het Britsche opleidingscentrum Aldershot is het tot rebellie gekomen, die echter met behulp der brandweer is onderdrukt. Het z.g. „glashuis" is echter door brand geheel vernield, Het nationale bestuur van de La- bour-partij onder voorzitterschap van Laski heeft onder de leden en daarbui ten sensatie verwekt door een circulaire uit te geven waarin er op wordt aan gedrongen geen resoluties buitenland- sche aangelegenheden betreffende op de agenda te plaatsen van de jaarlijksche partij conferentie die den tienden Juni zal plaatsvinden. De reden die voordat verzoek wordt gegeven is, dat de bui- tenlandsche aangelegenheden zich mo menteel in zulk een staat bevinden, dat resoluties schadelijk zouden kunnen zyn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1