V
Loco-Burgemeester Wethouder
M. G. Verwey overleden
Geen pasvisa meer tusschen
Nederland en België
Weerbericht
m tóP f
Jong-Liberalen dringen aan
op politieke hergroepeering
Christen-Studenten
vereenigingen bijeen
De Levant in den Veiligheidsraad
Feitelijk geen
beslissing
Almelo nagenoeg droog
Zes dooden bij het
opruimen van munitie
Met een enkel woord
Wij hooren
Spionnage rondom
de
atoomenergie
De Belgische
verkiezingen
84ste Jaargang
MAANDAG 18 FEBRUARI 1946
No. 257Ö7,
LEIDSCH
DAGBLAD
Waarnemend Directeur: a Poortman
Hoofdred Mr M B van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Directie en Administratie: 25041 (2 UJnen)
Telef. Redactie: 21507 Gironummer: 57055
Met ontsteltenis en ontroering zal ongetwijfeld in breeden kring de droeve
tijding worden vernomen van het plotseling overlijden van den heer M. G.
Verwey, in leven loco-burgemeester en wethouder dezer gemeente.
Want de heer Verwey was niet alleen
een bekende en geziene figuur in de
rijen der moderne arbeiders-beweging,
waaruit hij voortkwam en waarmede hij
zich met hart en ziel verbonden voelde,
doch hij was dat evenzeer in de kringen
van maatschappelijk- en politiek-an-
dersdenkenden, zelfs al stonden zijn
Idealen en opvattingen diametraal te
genover de hunne.
Verwey was iemand, die door zijn
levenshouding respect afdwong. Verre
van te zijn een star dogmaticus, ston
den zijn ontvankelijke geest en warm
gemoed open voor alles wat zich rondom
hem afspeelde en voor allen, met wie
hij in aanraking kwam. Zonder tegen-
over zichzelf ooit concessies te doen aan
zijn fundamenteele levensinstelling,
toonde hij steeds volledig begrip voor
de moeilijkheden, nooden en tekortko
mingen van anderen. Streng m zijn
eischen jegens zichzelf, zou hij niet
gauw anderen veroordeelen, maar gaf
hij zich altijd veel moeite zich in hun
omstandigheden te verplaatsen. Of
schoon betrekkelijk jong in jaren
hij bereikte slechts den 49-jarigen leef
tijd bezat hij een groote mate van
menschenkennis en levenservaring.
Zijn klaar inzicht ook in zaken
waaromtrent men op grond van zijn
opleiding redelijkerwijze niet mocht ver
wachten, dat zij binnen de sfeer van
zijn verstandelijk kunnen zouden liggen
bracht hem, den eenvoudigen ama
nuensis aan een universitair laborato
rium, dSTnk zij zijn enorme wils- en
werkkracht, leergierigheid en groot
aanpassingsvermogen in de verantwoor
delijke positie van wethouder eener
groote gemeente, waarbij hem het zoo
veelomvattende en gecompliceerde ambt
van wethouder van financiën werd toe
vertrouwd. In 1923 voor het eerst ge
kozen in den gemeenteraad, kreeg hij
voor de sociaal-democratische fractie
aanvankelijk onderwijszaken, vervolgens
personeelszaken en ten slotte financiën
en belastingzaken te behandelen. Slechts
Ingewijden weten hoeveel voortreffelijk
werk Verwey in het belang der ge
meente heeft gepresteerd. Toen hij in
1935 zijn intrede deed in het college van
B. en W., was de toestand der gemeente-
financiën als gevolg van de algemeene
tijdsomstandigheden, malaise, groote
werkloosheid e.d. allerminst rooskleurig,
doch hij ontpopte zich al spoedig als
een nauwgezet en door-en-door be
trouwbaar financier, die zich van zijn
groote verantwoordelijkheid volkomen
bewust was en dienovereenkomstig han
delde. Zijn beleid werd in den gemeen
teraad dan ook zelden of nooit aange
vallen en wanneer hij daar wel eens de
een of andere maatregel moest beplei
ten of verdedigen, dan was het een ge
noegen om te luisteren naar zijn wel
doordachte vertoogen, welke getuigden
van een volstrekte beheersching der
materie.
Ook in de diverse gemeentelijke com
missies, zooals die voor de Sted. Licht
fabrieken, de Gestichten, Markt- en Ha
vendienst, Openbaar Slachthuis, tot voor
kort de Sportstichting en in den laat-
sten tijd voor het Archief, waarvan
hij ambtshalve het presidium bekleedde
en als president-commissaris van de
N.V. Leidsche Duinwatermaatschappij,
werd van zijn weloverwogen adviezen
steeds een dankbaar gebruik gemaakt en
werd zijn bezadigd en altoos gefundeerd
oordeel op den hoogsten prijs gesteld
De ooorlogsjaren hebben aan zijn
werkzaamheid als medebestuurder der
gemeente hooge eischen gesteld. Of
schoon hij al heel spoedig na de ambts
aanvaarding van den N.S.B.-burgemees-
ter De Ruyter van Steveninck zijn func
tie wilde neerleggen, werd zijn ontslag
aanvrage niet ingewilligd en, achteraf
beschouwd, kan Leiden daar slechts
dankbaar voor zijn. Door zijn prlnci-
pieele houding, voortspruitend uit een
rotsvast geloof ln de juistheid en over
winning der democratische beginselen,
gepaard gaande aan een groote mate
van tact, heeft hij tal van maatregelen
welke tijdens het nationaal-socialisti-
sche regime werden voorbereid, weten
te voorkomen of, wanneer dit niet mo
gelijk was, omdat ook hij niet tegen
de- stroom in kon roeien, de uitvoering
Officieel wordt medegedeeld dat,
krachtens een tusschen de Nederland-
sche en de Belgische regeering getrof
fen overeenkomst, de wederzijdsche on
derdanen, die voornenens zijn naar
België of Nederland te reizen, in welk
land zij zich ook bevinden, met ingang
van 1 Maart vrijgesteld worden van het
inreis-, uitreis- en transit-visum.
Voor hun legitimatie bij overschrij
ding van de grens, moeten de Neder
landsche onderdanen voorzien zijn van
een geldig paspoort en de Belgische on
derdanen van een geldig paspoort of
van een geldig toegangsbewijs ter ver
vanging van een reispas (laissez-pas-
ser tenant-lieu de passe-ports), te hun
nen name, waaruit blijkt, dat de hou
der Nederlandsch, respectievelijk Bel
gisch onderdaan is.
De vrijstelling van hef pas-visum is
niet van toepassing op personen, die.
hoewel in het bezit van een geldig Ne
derlandsch of Belgisch reisdocument,
geen Nederlandsch of Belgisch onder
daan zijn.
De Bilt verwacht tot Dinsdagavond:
Meest zwaar bewolkt. Geen neerslag
van beteekenis. Matige, aan de kust
tijdelijk krachtige Westelijke wind.
Weinig verandering in temperatuur.
ervan weten op te schorten of de toe
passing verzachten. Uit den aard der
zaak is zijn activiteit te dezen aanzien
nooit in haar vollen omvang tot de
buitenwereld doorgedrongen, evenmin
als bekend is, welke uitnemende dien
sten hij aan onze stad en hare burgers
heeft bewezen in zijn kwaliteit van door
mr. Steveninck aiszoodanig aangestel-
den evacuatie-commissaris. In deze func
tie droeg hij niet alleen de verantwoor
delijkheid voor een eventueele nood-
evacuatie onzer gemeente, doch was hem
ft*:*'. -
1
Wijlen de heer Verwey.
bovendien de toewijzing van woning
ruimte aan evacué's van elders opge
dragen. Als geen ander was hij in dien
tijd de vertrouwensman van velen, die
zich tot hem wendden met het verzoek
tot vrijstelling van inkwartiering op
grond van reeds verleende huisvesting
aan Joden, onderduikers e.a.
Verwey deed wat hij kon en dat was
véél!
Ook persoonlijk heeft hij zich ver
dienstelijk gemaakt door zich daadwer
kelijk te bemoeien met het veilig onder
brengen van door den bezetter opge
jaagde personen,
De Leidsche Universiteit heeft eveneens
alleszins reden om zijn nagedachtenis
in groote erkentelijkheid te gedenken.
Toen een vrij groot aantal hpogleeraren
op hun verzoek was ontslagen, werd op
Verwey sterke aandrang uitgeoefend om
deze professoren uit hun woningen te
verdrijven en daarop beslag te leggen
ten behoeve van evacué's. Verwey is
voor dien drang nooit bezweken en heeft
alles gedaan wat in zijn vermogen lag
om te bewerkstelligen dat deze hoog
leeraren in hun huizen konden blijven,
een streven, dat met welhaast volledig
succes bekroond is geworden.
In het voorjaar van 1944, toen zijn
ambt- en partijgenoot Van Stralen uit
zijn functie werd gestooten en vervan
gen door den N.SJB.-wethouder Van
Duyn, bewees Verwey, dat het begrip
s lidariteit voor hem geen ij dele klank
o; holle phrase was, door op zijn beurt
„onder te duiken" en van dat oogenblik
af, trad hij in het openbare leven dan
oo) niet meer op den voorgrond. Het
geen evenwel niet wil zeggen, dat daar
mede een einde was gekomen aan zijn
werkzaamheid in het belang der ge
meente. Als lid van het Interkerkelijk
Overleg, het z.g.n. I.K.O., de organisa
tie. welke op het laagste punt der voed
selvoorziening zulk zegenrijk werk heeft
verricht, heeft Verwey als vurig pleit
bezorger van de belangen der buiten
kerkelijke arbeiders honderden gezin
nen voor den hongerdood behoed. Stond
hij gedurende zijn wethouderschap reeds
voortdurend in contact met de leidende
persoonlijkheden uit de verzetsbeweging,,
nadien nam hü daarin een actief aan
deel door aan de illegaliteit aanwijzin
gen te verstrekken voor betrouwbare
tusschenpersonen en mede te werken
aan de voorbereiding der bevrijding o.a.
voorzoover het betrof de organisatie van
het toekomstig bestuur der gemeente.
Hoe moet na dit alles Verwey zich
na de bevrijding innerlijk gekwetst heb
ben gevoeld, toen de Partijraad der
S.DAP, tijdens het interne zuiverings
proces hem, den volbloed sociaal-demo
craat, hoewel zijn groote functioneele
verdiensten erkennend, in het openbaar
disciplinair berispte, omdat hij tegen
het advies van den Partijraad in. als
wethoude: was aangebleven. En hoeveel
goed heeft het hem daarentegen ge
daan, toen, n& deze uitspraak, de plaat
selijke af deeling der SD.A.P. hem met
overweldigende meerderheid van stem
men als nummer 1 plaatste op de lijst
van candidaten voor den noodgemeen-
teraad, die hem kort daarna, als van
zelfsprekend, den ouden wethouders
zetel toewees.
Er was evenwel een nóg belangrijker
taak voor hem weggelegd. Toen de op
5 Mei 1945 in zijn ambt herstelde bur
gemeester, mr. A, van de Sande Bak-
huyzen wegens gezondheidsredenen niet
in staat bleek zijn. werkzaamheden te
vervullen, werd Verwey aangewezen als
loco-burgemeester, een in dien verwar
den tijd ontzaglijk-moeilijke taak. waar
van hij zich niettemin op voortreffelijke
wijza heeft gekweten
Met Verwey verliest de moderne ar
beidersbeweging een harer beste leden;
onze stad een uitnemend burger, een
stoer werker, die met de hem geschon
ken talenten van hoofd en hart heeft
gewoekerd en van wien nog veel mocht
worden verwacht.
Zijn nagedachtenis blijve in eere
De gemeenteraad zal morgenmiddag
te 5 uur in een speciale herdenkingszit
ting bijeenkomen, waarin de heer J. A.
Riedel als loco-burgemeester en mevr,
C. P. Braggaarde Does als oudste
raadslid het woord zullen voeren.
Op verscheidene sportterreinen in
onze stad is gistermiddag voor den aan
vang der sportwedstrijden in verband
met het overlijden van den heer Verwey
een minuut stilte in acht genomen.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot zal a.s. Donderdagmiddag om
streeks halfdrie op de begraafplaats
„Rhijnhof" geschieden. De stoet trekt
langs het Stadhuis, waar vanwege het
aldaar opgestelde personeel van de Se
cretarie en de plaatselijke afdeeling van
de Partij van den Arbeid kransen aan
den lijkwagen zullen worden gehecht.
De bond van Jong-Liberalen heeft te
Utrecht zijn eerste vergadering na den
oorlog gehouden. Met algemeene stem
men is een resolutie aangenomen, waar
in de bond als zijn meening uitspreekt,
dat de Liberale Staatspartij met den
meesten spoed een vooruitstrevend pro
gramma moet samenstellen en zich
moet kwijten van de taak, welke ook
deze partij ten aanzien van de politieke
hergroepeering heeft te verrichten
Hiertoe moet, aldus de resolutie, de
Liberale Staatspartij contact met an
dere nlef-socialistische en niet-conser-
vatieve groepeeringen zoeken, om te
komen tot het gezamenlijk uitzetten
van de grenzen, binnen welke het poli
tiek vrijzinnige deel van het volk zich
thuis kan voelen. De wil om dit te verwe
zenlijken, moet ln de liberale staats
partij tot uiting komen, o.m. in de
keuze van de partijleiding. Ter verwe
zenlijking van deze denkbeelden heeft
de Bond van Jong-Liberalen een com
missie benoemd, welke op korten ter
mijn contact zal zoeken met het hoofd
bestuur der partij. Indien dit noodig
zal blijken, zal zij ook met personen uit
andere kringen overleg gaan plegen, om
te komen tot vorming van een vooruit
strevende partij
HET 50-JARIG BESTAAN DER
N.C.S.V HERDACHT.
In een Zaterdag te Utrecht gehouden
bijeenkomst van de Ned. Chr, Stud.
Vereenigingen (N.C.S.V.) is het 50-jarig
bestaan dezer organisatie herdacht, als
mede het gouden jubileum van de we
reldfederatie van Christen Stud. Veree
nigingen. Er waren ruim 400 afgevaar
digden, die werden welkom geheeten
door den heer E. v d Wall Een rede
werd hierna gehouden door dr H C
Rutgers, die het ontstaan van de we
reldfederatie schetste. Een der oprich
ters van de N.C.S.V dr, C. Th baron
van Boetselaer van Dubbeldam en As-
peren. gaf eenige persoonlijke herinne
ringen uit de eerste jaren van het be
staan der N.C.S.V
De deelnemers begaven zich hierna
naar de Ledenberghkerk, waar een bid
stond werd gehouden. Deze stond onder
leiding van ds. H. van der Linde te Ub-
bergen.
Gistermorgen werd een kerkdienst ge
houden in de Domkerk, waar voorgin
gen ds. K. J Dirkse, algemeen secretaris
der N.C.S.V. en ds. M. N. W. Smit. Herv.
predikant te Utrecht.
Des middags sprak ln het Jaarbeurs
gebouw de heer Ph. Maury, een der
secretarissen van het bureau der wereld
federatie te Genève over „De wereld
federatie van Chrlstenstudentenvereeni-
gingen gedurende den oorlog". Ten
slotte sprak des avonds dr. R, C. Harder,
predikant te Leiden, over „De wereldfe
deratie en de oecumene" Hij wees er
op, dat het verband tusschen deze beide
niet organisatorisch maar wel organisch
is. De wereldfederatie is gericht op de
innerlijke bezinning op ons geloofsbezit,
om vanuit deze bezinning onze taak in
de wereld aan te vatten.
Daar de wereldfederatie principieel
slechts één Christenstudentenbeweging
per land erkent en de V.C.S.B. thans
toenadering zoekt tot de federatie, heb
ben samensprekingen tusschen N.C.S V.
en V.CB.B. plaats gevonden. Tot een
fusie is het nog niet gekomen, dit in
tegenstelling tot sommige berichten.
Het Nederlandsch convent van Chris
tenstudenten heeft veel aantrekkelijks.
Het waagde het met een vrijen vorm
op basis van vriendschap en legde den
nadruk op de verplichting van Chris
tenstudenten van alle richtingen tegen
over het Nederlandsche volk. Dit is
werkelijk oecumenisch.
De Veiligheidsraad heeft de kwestie
der vreemde troepen in Syrië en den
Libanon afgehandeld. Na veel debat
werden voorstellen van Mexico en Egypte
terugtrekken der vreemde troepen
binnen door den raad voorgeschreven
tijd verworpen.
De Amerikaansche gedelegeerde Ed
ward Stettinius deed een poging tot be
middeling, in zooverre als hü meende,
dat de raad moest verklaren te ver
wachten, dat de vreemde troepen zoo
spoedig mogelük teruggetrokken zouden
worden, terwül de raad van het verloop
der onmiddellük in te zetten onderhan
delingen op de hoogte moet bhjven
Drie sovjet-amendementen op het
Amerikaansche voorstel werd verwor
pen. Het voorstel zelf werd aangenomen.
Wisjinski kwam op dit oogenblik op
dramatische wijze tusschenbeide, Hü
deelde mede, dat hij zün recht van veto
zou gebruiken. Hü zeide, dat onder ar
tikel 27 van het charter een beslissing
van een kwestie van deze soort de ge
zamenlüke stemmen van alle perma
nente leden vereischte. „Ik ben een per
manent lid", verklaarde Wisjinski, „en
ik stemde tegen, aangezien mün amen
dementen werden verworpen". Zoowel
Bidault als Be vin waren het er over
eens, dat Winsjinskl formeel gelük had
zün recht van veto te gébruiken.
De voorzitter, Makin, besloot toen,
dat, aangezien de laatste stemming niet
geldig was wegens het niet samengaan
der stemmen van de permanente leden,
de raad over zou gaan tot het volgende
punt van de kwestie.
De afgevaardigden van Syrië en Li
banon verklaarden, nadat de raad was
verdaagd, tegenover een correspondent
van Reuter, dat, hoewel de raad in wer
kelijkheid geen verdere actie in het ge
schil kon ondernemen, het feit, dat
zoowel Groot-Brittannië als Frankrük
er ln hadden toegestemd het voorstel
van de Vereenigde Staten te aanvaar
den, een „moreele overwinning" betee-
kende", welke spoedig eenige concrete
resultaten moest opleveren."
De volgende büeenkomst van den
Veiligheidsraad zal in Maart te New-
York plaats hebben tenzü een of andere
dringende kwestie de leden eerder bü-
eenroept
Het water in Almelo is weer om
streeks 15 cm. gedaald, waarmee dc
stad nagenoeg droog is komen tc
liggen. Slechts de buitenwüken en
de omgeving staan nog blank, ter
wül enkele diepliggende straten nog
last van het water hebben.
Dat de toestand in Almelo vrüwel
overwonnen is, blijkt voorts uit het feit,
dat de aan- en afvoertroepen, die met
een groote colonne vrachtauto's te hulp
waren gesneld, de stad verlaten hebben,
terwül ook de „burgerdienst" uit Arn
hem zal vertrekken. Slechts het hoofd
bestuur van het Roode Kruis en de afd.
Almelo büjven voor verdere hulpverlee
ning ingeschakeld. De U.V.V. uitRijsen
zou heden met een aantal helpsters in
de stad komen, om bü het schoonma
ken en op orde brengen van de geteis
terde woningen behulpzaam te zün.
Te Eindhoven zün bü een ontploffing
van munitie, welke men op het vlieg
veld onder de gemeente Oirschot bezig
was op te ruimen, zes dooden gevallen-
De slachtoffers zü'n: eerste luitenant
C. J Veldhuizen, opperwachtmeester W.
F. van den Berg en de chauffeur M.
Waanders, alle drie lid van den oprul-
mings- en bergingsdienst; verder: F. A.
de Bee, J. H. Kuypers en zekere van
Leuken, de laatstgenoemden lid van den
luchtbeschermingsdienst Helmond.
De oorzaak van de explosie is nog
niet bekend. Van den Berg, die belast
was met het commando, stond als zeer
voorzichtig bekend-
De heer A. Pelt adjunct
secretaris-generaal bij de UNO.
Onze landgenoot, dw heer A. Pelt, die
deel uitmaakt van de Nederlandsche de
legatie op de algemeene vergadering van
de Organisatie der Vereenigde Volken
te Londen, is door den secretaris-gene
raal, den heer Trygve Lie, benoemd tot
adjunct-secretaris-generaal, belast met
de conferentie en de algemeene dien
sten.
De heer Pelt, die geboren is te Koog
aan de Zaan, is achtereenvolgens ver
bonden geweest als redacteur aan het
„Nieuwsblad voor Nederland", het
„Nieuws van den Dag" en „De Tele
graaf". In 1920 trad hü in dienst van
den Volkenbond Tüdens den oorlog was
hij hoofd van den Nederlandschen Voor
lichtingsdienst te Londen.
De universiteit te Lausanne heeft
het feit, dat de groote Nederlandsche
humanist en rechtskundige Hugo de
Gioot drie honderd jaar geleden is ge-
rtorven, in tegenwoordigheid van den
Nederlandschen gezant en den Neder
landschen consul te Genève plechtig
herdacht.
Het uit Nederland gestarte vliegtuig
DC 4 is gisteren te Curasao aangekomen.
Een groote menigte Juichte de beman
ning hartelük toe.
Joegoslavië vraagt uitlevering van
admiraal Horthy, het vroegere Hon-
gaarsche staatshoofd. Horthy wordt als
oorlogsmisdadiger gebrandmerkt. Ook
uitlevering van eenige Hongaarsche oud-
ministers en legeraanvoerders wordt
geëischt.
Horthy is thans als getuige te Neu
renberg.
11 Maart komt de nieuw gekozen
opperste sovjet-raad büeen.
Bulgarije lüdt aan groote
schaarschte aan veevoeder en graan.
Amerikaansche troepen zullen deel
nemen aan de bezetting van Mandsjoe-
rü'e.
In Egypte is Sidky pasja aange
wezen tot kabinetsformateur.
Zwitserland heeft een nieuw type
locomotieven in dienst genomen, waar
door een 125 K.M per uur-snelheid kan
worden bereikt
Te Parüs is weer een scherpe anti-
Franco-meeting gehouden.
Men verwacht, dat de „staal"-rege-
ling in de V. St. een snellen vrede zal
tot stand brengen. Door de stakingen
is een 6 millioen ton staal verloren ge
gaan. De arbeiders zullen nu een ge
middeld weekloon van 50 dollar verdie
nen tegen vroeger 42,4 dollar
De Brltsche onderkoning burggraaf
Wavell heeft via radio New Delhi be
kend gemaakt dat de regeering het
graanrantsoen in het geheele gemeene-
best van een pound tot twaalf ounce per
persoon per dag zal inkrimpen. Wavell
gaf toe, dat het graanrantsoen het
eenige voedsel was dat voor de armere
klassen beschikbaar was doch hij zeide
dat de stap noodzakelijk was omdat
Indië een graantekort van drie millioen
ton heeft. Slechts zü die handenarbeid
verrichten houden het rantsoen van een
pound.
De Belgische oud-premier Pierlot,
die in 1940 hoofd der regeering was.
heeft zich fel gekeerd tegen de publi
catie van den secretaris van koning
Leopold. Pirenne. Hü neemt deze publi
catie in strüd met de afspraak en logen
straft voorts de gegeven versie der ge
beurtenissen.
Groot opzien is in Canada gebaard
door de mededeeling, dat er een aantal
arrestaties is verricht van personen, die
„geheime en vertrouwebjke inlichtingen
over de atoomenergie" zouden hebben
medegedeeld aan „leden eener buiten-
landsche missie" te Ottawa. Dit is be
vestigd door den Canadeeschen premier
Mackenzie King. Of het ook de atoom
bom betreft,is onzeker
Uit gezaghebbende bron verneemt
Canadian Press, dat de betrokken bui-
tenlandsche missie de Sovjet-Russi
sche is.
Een commissie van onderzoek zal in
de naaste toekomst misschien een voor-
loopig rapport opstellen „om de atmos
feer te zuiveren" van den chaos van ge
ruchten, die in het zog van de verkla
ring van Mackenzie King in omloop
zün. De verdachten zijn niet in den ge
wonen zin van het woord „gearresteerd".
Zü worden voor ondervraging op last
van den minister van justitie vastge
houden. Er wordt voorts gemeld, dat
nog meer aanhoudingen worden ver
wacht. De meerderheid van hen, die tot
dusverre zün aangehouden, zün in Ca
nada geboren en niet allen zün in dienst
van de federale regeering. Volgens on-
officieele berichten, die in Canada in
omloop zün, wordt verondersteld, dat
zoowel lagere als hooge openbare amb
tenaren in het geval zün betrokken en
dat minstens één hooggeplaatst regee-
ringspersoon zware beschuldigingen te
gen zich zal hooren. Uit een bron, waar
van gezegd wordt, dat zü hoogst be
trouwbaar, is, wordt vernomen, dat
uit bewüsmaterlaal. door anti-spionnage
afdeelingen verzameld, blükt, dat sov
jet-Rusland stelselmatig een groote ge
heime dienst in Canada aan het op
bouwen was.
Dat de gezanten in Ottawa en Moskou
juist op thuisreis zün, heet toeval!
Amerika bewaart een volslagen stil-
zwü'gen.
DE U.N.O.
Naast den heer A. Pelt is benoemd tot
adjunct-secretaris-generaal de 43-
jarige Rus Arkadia 43obolev, belast met
de afdeeling ten behoeve van den Vei
ligheidsraad. Hij bekleedde reeds vele
hooge functies in sovjet-delegaties.
Vlsjinskl heeft, mede namens Joego
slavië de kwestie der Poolsche troepen
in Italië, die steeds meer de Joegoslavi
sche grens naderen, aan de orde gesteld.
Het Amerikaansche vliegtuig, dat
morgenochtend om 6 uur Ned. tijd uit
New York naar Amsterdam zal ver
trekken en aldaar Woensdag aan zal
komen, na den tocht via Newfoundland
en Shannon in Ierland te hebben ge
maakt, zal het eerste toestel zijn van de
wekebjksche verbinding New York-
Amsterdam.
25 passagiers zullen de reis meemaken.
Naar wü van betrouwbare züdc uit
Batavia vernemen, is luitenant Tahya
van het K.N.I.L. benoemd tot adjudant
van den legercommandant, luit-gene-
raal Spoor.
Met ingang van gisteren is de
schipbrug bü Hedel weer in gebruik ge
nomen.
In het voorjaar van 1945 werd door
een plotselingen aanval van de R.AJP.
een schip met Duitsche munitie, dat in
de haven van Hilversum lag, gebombar
deerd en tot zinken gebracht. Dezer
dagen zal een bergingscommando uit
Breda in Hilversum aankomen om de
munitie uit het ruim te bergen, waarna
het schip zal worden gelicht.
De Haagsche politie heeft vijf
mannen gearresteerd: 2 militairen en
3 burgers in militair uniform, die er
een gewoonte van maakten auto's te
stelen en deze daarna aan den buiten
kant van de stad van de wielen te ont
doen. Zü maakten daarbü gebruik van
een andere gestolen auto om de buit
in te vervoeren.
Op vragen van den heer Ruys de
Beerenbrouck heeft de minister van oor
log geantwoord dat het onjuist is dat
een groot, aantal auto's bü het Mil. Gezag
zou zün ontvreemd. Het geconstateerde
verschil heeft slechts een administratieve
oorzaak.
Zaterdagmorgen is, naar Aneta
meldt, een begin gemaakt met de bezet
ting van de watervoorzieningscentrale te
Bandoeng. Eenige dagen geleden sneden
Indonesiërs den watertoevoer naar het
Noorden van de stad af. Het hierdoor
ontstane gebrek aan water werd voor de
Europeanen in deze stadswük dermate
ondragelijk, dat het noodig was in te
grüpen.
- Op 27 Februari vergadert de Chr.
Hist. Unie te Amsterdam ter bepaling
van de politieke gedragslü'n der Unie.
Gisteren heeft het Belgische
MT volk, voor zoover ln het bezit
van het actieve stemrecht, zün
vertegenwoordigers gekozen voor
het Parlement. Verkiezingen geven voor
het heden een weergave van de poli
tieke verhoudingen en bepalen in het
algemeen voor de komende jaren de
regeeringspolitiek. Welke conclusies
kunnen we nu uit de gehouden verkie
zingen in België trekken?
Voorop iets anders. Oorlogsjaren
drukken in het algemeen een stempel
op den tüd en de groote oorlogen doen
dat in het büzonder, vooral als er een
geestelüke achtergrond is. De oorlogen,
voortvloeiende uit de Fransche Revo
lutie en den tweeden Wereldoorlog, ge
volg van de Nazi-revolutie, zün de be
kendste voorbeelden. Het is duidelük,
dat de gevolgen van dezen Wereldoorlog
ernstiger zün dan die van den eersten.
Niet dus, wat de materieele gevolgen
betreft, maar de geestelüke. De eerste
scheen veel meer een machtsconflict in
klassieken geest met zün in hoofdzaak
economische en politieke aspecten. De
tweede was evenzeer een economlsch-
politleke controverse, maar gehuld in
een geestelüke tegenstelling: de auto
ritaire opvattingen tegen de demo-libe
rale.
Eer. der gevolgen van de nederlaag
der autoritaire machten is een automa
tische winst voor de democratische ge
dachte. De „democratie" won. Hoe velen
realiseerden zich in de donkere oor
logsjaren dit begrip „democratie"? Het
communistische Rusland, het kapitalis
tische Amerika, de parlementaire demo
cratie Engeland, de Balkan-landen en
de West-Europeesche staten, zü vielen
alle onder het algemeene begrip „demo
cratie", welke streed tegen de „terreur".
Geen wonder, dat na den oorlog een
bekoring uitging van dat veelgebruikte
begrip „democratie". Niet voor niets
veranderde de R.K. Staatspartü haar
naam in RK, Volkspartij!
Alleen het begrip democratie behoeft
zeer spoedig scherper definieering dan
thans het geval is, willen we niet elke
verkiezing vertroebelen. Ook voor de
komende verkiezingen in Nederland is
dat zeer gewenscht en moeten we ten
spoedigste komen tot een juiste waar
debepaling der politieke programma's,
zooals deze thans bekend worden.
Ook in België was de democratie een
propagandistische inzet bü de voorbe
reidingen voor de verkiezingen. Maar
voor de Belgen kwam er een tweede
kwestie bü, die vooral de laatste dagen
sterk naar voren kwam: de Konings
kwestie.
De lezers van ons blad kennen de
geschiedenis: Koning Leopold was als
opperbevelhebber in 1940 verantwoorde
lijk voor zün leger. Hü capituleerde,
week niet uit en kwam in Duitsche ge
vangenschap, Deze feiten staan vast.
Er staan nog meer feiten vast, maar
toch ontbreken daar de noodige gege
vens, om juiste conclusies te kunnen
trekken, zooals het befaamde bezoek van
Koning Leopold aan Hitier. De authen
tieke gegevens zouden na de verkiezin
gen gepubliceerd worden. Intusschen
beschuldigden de partüen elkaar, deze
afspraak niet gehouden te hebben en
vooral Pirenne's mededeeling, eenige
dagen voor den stemdag, deed veel stof
opwaaien.
In ieder geval zal men goed doen bü
het analyseeren van den uitslag deze
Koningskwestie te verdisconteeren.
Daarbü komt de tweetaligheid en wat
daarmee samenhangt. België, practisch
geheel Roomsch-Katholiek, heeft geen
algemeen alle geloovigen omvattende
partü. In Nederland dekte het percen
tage Roomsch-Katholieken in den lande
vrüwel het percentage Kamerzetels.
De Christelüke Volkspartü (d.i. prac
tisch de RK. partü in België) vindt
niet voor niets haar grootste aanhang
in de Vlaamsche provincies en daar
weer speciaal op het land en in de
kleine steden. Er worden plaatsen ge
meld, waar 90% der bevolking op de
Chr. Volkspartü heeft gestemd. Wil dat
zeggen, dat daar slechts 10% „demo
cratie" woonde of beteekent dit, dat de
inzet- der verkiezingen een andere was
dan de keuze vóór of tegen de demo
cratie?
Dat inderdaad het begrip democratie
een belangrüke rol speelde, blükt uit
de achteruitgang der liberalen. Dat was
te verwachten, al blüft het te betreu
ren. Want als de landen van West-
Europa ergens behoefte aan hebben dan
is het aan principieele verdedigers van
den liberalen geest.
Deze liberale gedachte wordt tegen
woordig veelal tot een caricatuur ver
vormd, bolwerk van zwarte reactie. Men
zü echter op zü'n hoede. In naam van
de democratie is de autoritaire staat
bestreden, de staat met zün staats-
dwang op alle gebied. Ongetwüfeld
heeft de overwinning ons vele vrtjheden
geschonken: Vereeniging. vergadering,
pers, drie zeer belangrüke dingen in
den modernen staat zün weer vrüe goe
deren. De geestelijke druk is weggeval
len. Maar die zich de ware voorstanders
van de democratie noemen schromen
niet een staat te propageeren met een
staatsdwang, als vóór 1940 niet mogelijk
werd geacht. Daarom is een partü. die
principieel blijft getuigen en opkomen
voor de volledige vrüheid zoo brood-
noodig.
Een andere conclusie uit de Belgische
verkiezingen is de afkeer van het com
munisme in de Westersche landen.
Zeker is 11% geen geringe percentage,
maar na zulke zware oorlogsjaren en de
onwillekeurige gratis-propaganda voor
Rusland gedurende den oorlog was dit
te verwachten. Bovendien kwam de
winst der communisten grootendeels ten
koste van de socialisten.. Tegen de twee
groote partüen staan theoretisch de
liberalen en communisten als twee zelf
onverzoenlijke oppositiepartü'en, welke
ook de combinatie der regeeringspar-
tüen mag zün.
De Belgische verkiezingen leerenons,
dat buitengewone verschuivingen niet
gekomen zün: zü mochten ook niet ver
wacht worden. Welken koers de Belgi
sche politiek zal gaan en hoe met name
de Koningskwestie opgelost zal worden,
moet nog blüken. Het volk heeft zü'n
plicht gedaan; België kan weer als nor
male parlementaire staat starten. Daar
op is Nederland jaloersch!