Poolsche
perikelen
De Levant in den Veiligheidsraad
Hef proces fe Neurenberg
Weerbericht
Sjahrir's reis nog niet
vastgesteld
5 ws -
Het water in Almelo
blijft zakken
Georges Duhamel overleden
Wij hooren
Prof. Wibaut zal veertien
dagen geen colleges geven
Met een enkel woord
8~4ste Jaargang
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1946
No. 257Ö6
LEIDSCH
Waarnemend Directeur: A. Poortman
Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Directie en Administratie: 25041 (2 Ulnen)
Telel. Redactie: 21507 Gironummer: 67055
De Veiligheidsraad heeft gisteren een
begin gemaakt met de behandeling der
klacht van Syrië en Libanon over de
aanwezigheid der Britsche en Fransche
troepen aldaar. De Libaneesche afge
vaardigde Frangie zeide, dat de aanwe
zigheid der vreemde troepen een bedrei
ging voor den vrede vormt. Wij hopen,
zoo vervolgde hy, dat de veiligheidsraad
de onmiddellijke, totale en gelijktijdige
terugtrekking van alle op ons grondge
bied aanwezige troepen zal verlangen.
Daarna was het woord aan den Syrl-
schen afgevaardigde Al Khoury, die in
zijn uiteenzettingen dezelfde gedrags
lijnen volgde als Frangie.
Namens Frankrijk voerde Bidault het
woord. Hij deelde mede, dat Frankrijk
bereid is om met de regeeringen van
Syrië en Libanon de maatregelen te
overwegen tot het vertrek van de Fran
sche troepen uit deze beide landen. Wij
verzoeken den Veiligheidsraad, aldus
Bidault, vertrouwen te stellen in Frank
rijk en Groot Brlttannïë, dat wij het
noodige zullen doen om dit vraagstuk te
regelen.
Tenslotte voerde namens Gr. Brittan-
nië het woord sir Alexander Cadogan,
die mededeelde, dat de Engelsc'ne dele
gatie zich volkomen met de verklaring
van Bidault vereenigde.
Mr. van Kleffens verklaarde, dat,
naar zijn meening, de aanwezigheid van
Thans klinken reeds een week lang
Russische stemmen van achter den aan
klagers-katheder in Neurenberg en of
schoon de Russen nog slechts een eerste
blik geworpen hebben in de hel van
West-Europa, is het wel duidelijk dat
woorden niet kunnen beschrijven, wat
in deze landen voor bestialiteiten zijn
geschied. In zijn uiteenzetting over het
georganiseerd sadisme van den Duit-
schen overweldiger kwam de aanklager
Smirnof te spreken over Polen aan de
hand van het dagboek van Frank. Toen
Frank eens werd gevraagd, wat het ver
schil was tusschen een protectoraat en
een gouvernement-generaal, antwoordde
hij: „Als in Praag zeven Tsjechen wor
den doodgeschoten, wordt dat met affi
ches bekend gemaakt. Als wij dat hier
voor iedere zeven Polen, die we neer
schoten, moesten doen, zouden we geen
bosschen genoeg hebben om het papier
ervoor te maken. Wij moeten wreed
optreden.". Frank beschrijft in zijn dag-
bpek uitvoerig, hoe hij van het uitbre
ken van den strijd in West-Europa ge
bruik maakte om 5500 Poolsche intelli.
gentia af te slachten, zonder dat de pu
blieke opinie in het Westen zich er
mee kon bemoeien.
Frank was, als een leidend jurist van
het fascistische Duitschland, een van
de scheppers van de wettelijke code der
fascisten, die het recht volkomen ne
geerde.
Het Tribunaal zal Maandag beraad
slagen omtrent een verdaging van het
proces na het beëindigen van de aan
klacht. De aanklagers en verdedigers
zullen hun standpunt te dien aanzien
voor de beslissing hierover in het kort
kenbaar maken.
DE UN.O.
Uit bevoegds bron te New-York wordt
vernomen, dat het 102 verdiepingen
hooge Empire State Building, de hoogste
wolkenkrabber van New-York, het
hoofdkwartier van de UNT.O. zal zijn
voor een periode van vijf jaren, ofwel
totdat in Greenwich-Stamford een per
manent gebouw is neergezet.
STAALSTAKING IN AMERIKA
BEËINDIGD.
De staalondememingen en de vakver-
eenigingen in de V. St. zijn tot over
eenstemming gekomen. De arbeiders
zullen een loonsverhooging krijgen van
18% dollarcent per uur.
De voorzitter van den metaalbewer-
kersbond, Murray, heeft den 125.000
stakers opdracht gegeven Zondagnacht
om één uur het werk te hervatten. Men
vernacht, dat de regeling met U. S. Steel
den terugkeer naar het werk van 625.000
metaalarbeiders zal verzekeren. De on
derhandelingen over een collectief con
tract in de metaalindustrie zullen on
middellijk worden geopend: het nieuwe
contract met U. S. Steel heeft een gel
digheidsduur van één jaar.
De staalprijs zal vermoedelijk met 5
dollar per ton worden verhoogd.
TRUMANS ECONOMISCH BELEID.
President Truman heeft de geruchten
over voortdurende meeningsverschillen
over zijn „economisch oppercommando"
weerlegd door te verklaren, dat de leden
van de regeering hebben besloten vol
ledig met hem mee te werken in zijn
stabiliteitsprogramma. Zoowel James
Byrnes, de minister van buitenlandsche
zaken, als Vinson, de minister van fi
nanciën, de leiders van het economisch
stabilisatieprogramma van president
Roosevelt, vinden de nieuwe politiek
uitstekend. Truman Is van meening.dat
zoowel de voorzitter van de AJP.L., Wil
liam Green, als de voorzitter van de
C.I.O., Philip Murray, haar zullen on
dersteunen.
De Argentljnsche regeering heeft
©en communique uitgegeven, waarin zij
een beroep doet op de bevolking van
Argentinië om de landen van Europa te
helpen voeden. Argentinië kan helpen
door één dag per week geen vleesch te
eten.
Britsche en Fransche troepen in de twee
Levantstaten in feite een beperking van
de souvereiniteit dier staten beteekende,
en dat het niet in overeenstemming met
de voorzieningen van het handvest was.
Natuurlijk, zoo zeide hy,' waren er ty-
dens den oorlog goede redenen geweest
voor de aanwezigheid van die troepen,
doch hy kon zeer wel het ongeduld van
Syrië en den Libanon over de voortge
zette aanwezigheid van deze troepen be
grepen. Zij moesten er echter aan den
ken, dat de nederlaag van Duitschland
nog pas een jaar geleden was.
Frankryk had beloofd zyn troepen
terug te trekken en het vertrouwen van
den raad in deze belofte gevraagd. De
raad moest dit vertrouwen schenken,
aldus zeide mr. van Kleffens.
Indien de Fransche troepen niet zou
den worden teruggetrokken, zou de raad
later nog tot een actie kunnen over
gaan.
De sovjetrussische gedelegeerde Vis-
jinsky, stelde den eisch, dat de Brit
sche en Fransche troepen binnen een
door den Veiligheidsraad vast te stellen
termyn zouden worden teruggetrokken.
United Press meldt uit Batavia:
Heden zal het Indonesische comité in
Batavia vergaderen om de Nederland-
sche voorstellen te bespreken. De leden
van het nationale comité het voorloopi-
ge parlement zyn in tusschen opgeroe
pen voor een bijeenkomst te Djokjakarta.
Zij zullen daar, met hetzelfde doel, zoo
spoedig mogeiyk in plenaire zitting by-
eenkomen. De regeling van deze ver
gadering biykt buitengewoon moeiiykte
zyn, gezien de slechte verbindingen op
het eiland.
Er wordt op Sjahrir aanzienlyken
druk uitgeoefend door verschillende or
ganisaties, die telegrafisch op volledige
onafhankelykheid aandringen.
Ofschoon de pogingen om een verge-
hjk tot stand te brengen achter de
schermen zullen worden voortgezet,
verwachten politieke waarnemers te
Batavia een stilstand in de officieele
besprekingen, tot na Sjahrirs terugkeer
van zyn voorgenomen reis naar Djok
jakarta. een reis die vooralsnog nog niet
definitief is.
De Bilt verwacht tot Zondagavond:
brekende bewolking. Noordwestelijke
wind, die in het Noorden des lands
en in de kustgebieden krachtig
wordt. Aanvankelijk zware, later
wisselende bewolking. Eenige regen.
Minder zacht.
Onder groote belangstelling is Hr. Ms. fregat „Johan Maurits" uit de
Amsterdamsche haven naar West-Indië vertrokken, (v.d. Werff P.)
DE STRAATVERLICHTING
BRANDT WEER
Naar het A.NJP. van den burge
meester van Almelo verneemt is het
water gisteren in den loop van den
middag wederom gezakt. Talrijke
woningen zijn daarmede droogge-
komen. De gas- en electriciteitsvoor-
ziening zijn volkomen hersteld. Gis
teravond brandde voor het eerst de
straatverlichting weer.
Burgemeester Ravensloot heeft gister
middag een bezoek gebracht aan tal-
ryke woningen in de stad en by de
boeren in de naaste omgeving. De schade
welke zich nog niet in cijfers laat uit
drukken, is uiteraard aanzienlijk, de
vloeren vertoonen groote gaten en vele
binnenmuren zyn ingestort. Thans
wordt getracht, via het departement
van openbare werken en wederopbouw,
de beschikking te krygen over barak
ken, v/elke als noodwoningen dienst zul
len kunnen doen. De bedoeling is, deze
toe te wyzen aan bewoners, wier wo
ning zeer ernstig geleden heeft en aan
bewoners van woonschepen, die gezon
ken zyn. Ernstige schade is voorts toe
gebracht aan de ondergeloopen textiel
fabrieken, waarvan de machines door
het water geleden hebben. Deze schade
moet des te ernstiger worden geacht,
aangezien de fabrieken vóór de ramp
op volle toeren werkten voor de Neder-
landsche textielvoorziening. Ook hier
valt de schade nog niet te becijferen.
Het Roode Kruis biedt nog steeds
krachtige hulp. vooral by de voedsel
voorziening, terwyi van gemeentewege
een extra-rantsoen brandstof in het
vooruitzicht is gesteld.
DE „BOISSEVAIN" AANGEKOMEN.
Het m.s. „Boissevain", met ruim 1800
repatrieerenden aan boord, is heden te
Amsterdam aangekomen.
DE „VEGA" WAS IN DE WAR.
Het Zweedsche s.s. „Vega", dat gis
teren van Gefle in IJmuiden arriveerde,
stoomde naar Amsterdam op, doch by
de Hembrug kwam de gezagvoerder tot
de ontdekking, dat hy abuis was; lhj
moest niet naar Amsterdam, maar naar
Rotterdam. Het schip maakte rechtsom
keert, stoomde naar LJmuiden terug en
lag een paar uur later weer In de sluis
om opnieuw zee te kiezen, teneinde zich
aan het goede adres te melden.
Georges Duhamel is in den leeftyd
van 80 jaar overleden. Hy was met
Theodule Ribot en Pierre Janot een
der Fransche pioniers der experimen-
teele zielkunde en doceerde van 1912
tot 1917 aan de Sorbonne. Hy was bo
vendien een der -grondleggers van de
psychopathologie, die hij als laborato
riumleider in de kliniek voor geestes
zieken van de faculteit van genees
kunde beooefend heeft sedert 1896. Se
dert 1926 was hy lid van de academie
voor geneeskunde, en sinds 23 Dec. 1933
lid van de academie voor moreele en
politieke wetenschappen. Zyn benoe
ming tot permanent secretaris der Aca
demie Frangaise weigerde hy.
Meer dan de helft van het totaal-gewicht
nog aanwezig
Zaterdag 20 Februari 1943 was een
zwarte dag voor Leiden. Op dien dag
om precies te zyn des morgens om
vyf minuten over tien staken de
Duitschers hun schermende hand uit
naar het Leidsohe carillon in den
Stadhuistoren, dat op dit tijdstip ge
durende twee jaar had getuigd van
den goeden burgerzin der Leidsche
burgerij, welke de gelden voor dit
klokkenspel in edelen wedijver had
bijeengebracht.
Schryver dezes herinnert zich dit mo
ment nog goed. Het was een stralende
voorjaarsmorgen, een van de zeven
vroege lentedagen, welke, naar de oude
zegswyze, elke Februari-maand pleegt
te brengen. Het carillon had juist zyn
uurwysje door de yle voorjaarslucht
doen twinkelen en de nagalm van de
laatste der tien zware slagen van de
Bourdon was ternauwernood weggestor
ven, toen zyn aandacht werd getrokken
door het ongewone geluid in den Stad.
huistoren van hamerslagen: metaal op
metaalAf en toe drong een enkele
heldere toon uit de hoogte door tot de
voorbygangers op Breestraat en Stad
huisplein, die onwillekeurig bleven staan
en omhoog keken, wanneer een der
kleinere klokjes werd afgenomen en de
klepel voor de laatste maal den bronzen
mantel beroerde
Het is maar goed, dat de Duitschers
nooit hebben gehoord welke woorden er
in die oogenblikken aan den voet van
den Stadhuistoren zyn gesproken. Men
voelde het verlies van het carillon te
recht als een ramp, welke bezig was
zich te voltrekken en die eerst met de
verdwyning van de laatste klok haar
voltooiing zou hebben bereikt.
Het zal het overgroote deel der bur
gerij ongetwijfeld als een blijde ver
rassing in de boren klinken te verne
men, dat dit laatste stadium nooit is
bereikt en dat een zeer belangrijk deel
van ons carillon op het laatste nip
pertje en op wonderbaarlijke wijze
gespaard is gebleven voor het lot ten
behoeve van het vijandelijk oorlogs
potentieel in een Duitschen smeltoven
een roemloos einde te vinden.
Wy vernamen dit uit den mond van
den oud-direc-teur der Gemeentewerken,
den heer A. M. de Blauw, tot wien wy
in verband met de nadering van den
derden verjaardag van den Duitschen
klokkenroof het verzoek richtten ons
iets te willen vertellen omtrent den
toenmaligen gang van zaken. Deze was
daartoe direct bereid en hy verhaalde
ons uitvoerig hoe alle pogingen ook
die ingesteld door den N-S.B.-burge.
meester de Ruyter van Steveninck!
om het carillon op grond van zyn his
torische waarde voor Leiden te behou
den, hadden gefaald. Toen ook de Duit
schers, die belast waren met het toezicht
op de uitvoering der sloopingswerk-
zaamheden in den toren, niet bereid
bleken hun medewerking te verleenen
om althans eenige der grootere klokken
te sparen, heeft de heer de Blauw in
een vertrouwelyk gesprek met den Ne-
derlandschen klokkenslooper, die vol
gens zyn zéggen op grond van zyn
unieke technische outillage tot het ver
richten van deze werkzaamheden door
de Duitschers was geprest, dezen er op
gewezen welk een groote slag het ver
lies van het carillon voor Leiden's bur-
gery zou beteekenen en hem tevens zyn.
vaderlaiïdschen plicht voor oogen ge
steld.
Eenigen tyd later een aantal groo.
tere klokken was inmiddels reeds stuk
gehakt stelde deze slooper den heer
de Blauw ervan in kennis, dat hy den
Duitschers had medegedeeld en zulks
in stryd met de waarheid! niet in
staat te zyn de grootste vier klokken
klein te krygen, aangezien zij daarvoor
te hard en te dikwandig zouden zyn en
zyn gereedschappen daarop afbreken.
De Duitschers hebben deze mededeellng
voor waar aangenomen en er tevens van
afgezien gaten in de betonnen vloeren
te hakken teneinde aldus de klokken in
hun geheel te verwyderen.
De door de flinke houding van dien
slooper aldus behouden klokken heb
ben een middeliyn van resp. 2.10 M.,
153 M., 1.45 M. en 1.37 M. De eerste
twee zyn de beide „luid"-klokken, zynde
de gToote Bourdon, aangeboden door
het Leidsch Studentencorps, die tevens
de heele uren slaat en de C-klok (ge
schenk van het Carillon-comité), die
tevens de halve uren slaat.
De twee andere klokken zyn de cis-
klok, welke geen opschrift draagt en de
dis-klok, welke tot inscriptie heeft
„Hoop en Vrede" en die indertyd werd
aangeboden door de N3. Boek-, Cou
rant- enHandelsdrukkery v.h. J. J.
Groen en Zoon alhier.
Op den dag der Bevryding (5 Mei
1945) alsmede op den dag, dat HM. de
Koningm voor het eerst weer onze stad
bezocht ter plechtige heropening van
de Leidsche Universiteit, heeft men de
Bourdon kunnen hooren beieren.
Dat hiermede een zeer belangrijk
deel van de klokken behouden is ge
bleven, moge blyken uit het feit, dat
zU tezamen een gewicht vertegenwoor
digen van 11.350 kg., zynde meer dan
de helft van het totaal-gewicht (on
geveer 20.000 kg.) van ALLE 47 klok.
ken, waaru.t het carillon bestond.
Zulks zal aldus besloot de heer de
Blauw het onderhoud de taak van
een nieuw Carillon-comité om Leiden
wederom maar thans hopelyk spoe
dig in het bezit van een volledig
carillon, net zoo mooi als het vorige,
te stellen, uiteraard aanmerkelyk ver
lichten.
De leiders der Protestantsche kerk
in Mecklenburg hebben de volledige
scheiding van kerk en staat aanvaard.
De twee voornaamste monarchisti
sche organisaties in Italië hebben aan
gekondigd, dat zy hun krachten zullen
vereenigen. Het zijn de „Uome Qualun-
que". de beweging van den man-in-the-
street, en de Italiaansche democratische
partij.
De Britsche nieuwsdienst in de Duit-
sche zone meldt, dat de kanalen, die
Elbe en Ryn verbinden, thans zoo ver
zyn hersteld, dat het verkeer waarschyn-
lijk begin April hervat kan worden.
Volgens een Deensch krantenbe
richt zouden in Denemarken twee nieuwe
„Fascistische" organisaties opgericht zyn.
De leden van een van die organisaties
zouden zwart hemd en laarzen dragen.
- In Franrijk is een republikeinsche
party van de vrijheid gesticht, welke
.Ml vechten tegen elke poging tot het
invoeren van een fascistische of nazis
tische dictatuur."
- Te Athene is het eerste proces in
Griekenland tegen oorlogsmisdadigers
van de as begonnen.
De Ver. Staten zullen het plan om
in den zomer en den herfst van dit jaar
een internationale handelsconferentie
byeen te roepen, ten uitvoer brengen,
ondanks het feit dat de Sovjet-unie niet
op de uitnoodiging geantwoord heeft.
Maliti Buszati, de voormalige eerste
minister der Albaneesche marionetten-
regeering, en drie andere Albaneesche
oorlogsmisdadigers zyn veroordeeld tot
den dood door den kogel.
De Spaansche communistische
party is toegetreden tot het „democra
tisch verbond" dat de Spaansche repu
blikeinsche party, de socialisten en het
nationale verbond van vakvereenigingen
omvat. De communisten zyn te Parys
in onderhandeling met Giral, den eer
sten minister van de Spaansche repu
blikeinsche regeering in ballingschap.
Men meent te weten, dat zy een porte
feuille in Girals regeering hebben aan
vaard.
Als waarnemers bij de Grieksche
verkiezingen zullen 700 Amerikanen,
700 Britten en 200 Franschen derwaarts
gaan. Amerika en Engeland zullen elk
100 teams hebben en elk team zal be
staan uit 1 officier, 1 soldaat en 1 Griek
sche tolk, die zorgvuldig geselecteerd
is. Het militaire personeel zal geen wa
pens dragen en elk team zal ir-p
tot zyn beschikking hebben.
EEN WEEK GELEDEN hebben 1
medegedeeld, dat wy de meer
dere plaatsruimte, welke ons op
Zaterdag ter beschikking staat,
willen benutten voor het publi-
ceeren van ontspanningslec
tuur: korte verhalen, puzzle's,
bijzondere artikelen, enz. In
aansluiting daarop vestigen wij
er thans de aandacht op dat in
ons Blad van heden o.m. ook
een schaak-, dam- en bridge-
rubriek zijn opgenomen. Onder
leiding van de heeren G. Bos
scha, A. Pronk en P. A. Visser,
allen op hun gebied vooraan
staande spelers, zal wekelijks
de aandacht van onze lezers
worden gevraagd voor bijzondere
problemen, partyen, eindspelen,
systemen, e.d. Correspondentie
gelieve men aan de sportredac
tie van ons Blad te zenden on
der aanduiding op het couvert
van de rubriek, waarop zy be
trekking heeft.
Naar het AN.P. van het bestuur der
Algemeene Studenten Vereeniging Am
sterdam verneemt, zullen de Amsterdam
sche studenten Maandag a.s, de colleges
en practica weer by wonen. De studen
tenstaking is na een, van rector en asses
soren verkregen garantie, dat prof.
Wibaut veertien dagen geen college zal
geven, voor korten tyd opgeheven, van
welk respyt gebruik zal worden gemaakt
om in onderling overleg tot een oplos
sing van het conflict te komen.
EEN OORDEEL OVER
MR. VAN KLEFFENS.
De Engelsche ochtendbladen van gis
teren bevatten geamuseerde verslagen
over de wyze, waarop minister Van
Kleffens door een grapje een avondzit
ting van den Veiligheidsraad wist te
voorkomen.
„Een Fransch spreekwoord", aldus de
Daily Mail, geciteerd door den Neder-
landsche gedelegeerde, behoedde den
Veiligheidsraad gisteren voor een late
avondzitting. Nadat Bevin plaats had
genomen en zyn beurt afwachtte om
Wisjinski te antwoorden, werd voorge
steld de vergadering tot negen of tien
uur 's avonds te verdagen. De vergade
ring protesteerde. Toen merkte de heer
Van Kleffens oper bestaat een Fransch
spreekwoord „la nuit porte conseil",
.slaap er nog eens op"). De gedelegeer
den lachten en besloten eens op het
probleem te slapen.
In de „Daily Telegraph" geeft Ashley
een schets van 18 belangryke gedele
geerden. en zegt daarby over mr. Van
Kleffens:
„In een vergadering, waar niet ieder
een een vriend van Engeland was, was
mr. E. H. van Kleffens, de Nederland-
sche minister van Buitenlandsche Za-
zaken, een invloedrijke uitzondering. Al
was hy geen lid van de Britsche dele
gatie, hy was toch een belangrijke re
serve. Deze lange, ascetisch-uitziende
Nederlander, die zoo onbevreesd in de
Indonesische discussie gesproken heeft,
is een vriend, die eens wellicht nog
nuttiger zal zyn".
PRINS BERNHARD BEZOCHT DE
STAATSMIJN EMMA.
Gisteren heeft Prins Bernhard ter ge
legenheid van een vergadering van den
mynraad, een bezoek gebracht aan de
staatsmyn Emma te Treebeek. De Prins
is met zyn gezelschap afgedaald in de
ondergrondsche werken en heeft daarna
de opleiding van de jonge mynwerkers
bezocht.
HOOGER BEROEP
STUDENTENZUIVERING.
De centrale commissie van beoordee
ling studenten Chooger beroep studen
tenzuivering) heeft haar taak aangevan
gen. Secretaris is de heer G. J. A. Ooster-
baan. van Breestraat 192, Amsterdam Z.
Gemotiveerde verzoekschriften om in
hooger beroep te mogen komen, moeten
vóór 1 Maart worden gericht tot den
minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen, of voorzoover de beslis
sing van den rector magnificus gedag-
teekend is na 31 Januari 1946, uiterlyk
een maand na deze dagteekening.
ONZE NIEUWE SPELLING.
De Belgisch-Nederlaridsche spellings
commissie, die kort geleden met haar
werk gereedkwam, heeft naar het
Vrije Volk verneemt, de volgende
spellingregels vastgesteld: de buigings-n
verdwynt; in den vierden naamval blyft
het facultatief; in de open lettergrepen
wordt een enkele o en e geschreven. Het
plan in open lettergirpen steeds een dub
bele ee te schry ven, is verworpen. Voor de
ch zal de regel van Marchant gelden;
zy verdwynt waar zy niet gehoord
wordt, behalve In de uitgang isch.
Van de bastaardwoorden zal een spe
ciale lyst worden gemaakt en de over
gang van de oude naar de nieuwe spel
ling zal in drie jaar moeten geschieden.
De heer W, Hooykaas, een zeer be
kende figuur uit de Nederlandsche zil
verindustrie, is te Schoonhoven op ruim
64-jarigen leeftyd plotseling overleden.
Hy was de oudste firmant van de be
kende Schoonhovensche zilverfabriek
H. Hooykaas.
Het echtpaar Wagenaar-Buwalda
werd verbhjd met de geboorte van een
drieling. De drie meisjes en de moeder
maken het goed.
In verband met de ernstige kolen-
positie in ons land heeft de mynraad
aan den minister van binnenl. zaken
verzocht alles in het werk te stellen om
voor dit Jaar een openbare viering van
carnaval op 4 en 5 Maart zooveel moge.
lyk te beperken opdat er voor de myn
werkers geen aanleiding bestaat op ge
noemde dagen verlof te nemen.
Gisteren is een herstelwerkplaats
voor rywielen en motoren aan den
Zwarteweg te Naarden uitgebrand. Een
groote party nieuwe banden, benevens
rywielen en motoronderdeelen gingen
verloren.
In de jaren van den vorlgen
Wereldoorlog had ik een leeraar,
die ons het begrip en de betee-
kenis van de taal voor een volk
uitlegde. „Zoolang een volk zyn taal
biyft spreken, sterft dat volk niet", was
een zyner uitspraken. En hy haalde in
dat verband al tyd de opmerking van
Stekel aan: Ik beween niet de dooden,
die nog voor my leven, maar de leven
den, die reeds voor my gestorven zyn.
zy, die hun moedertaal niet kunnen of
willen spreken, zyn voor de cultuur van
een volk levende dooden, waarover men
weent.
Er zyn eenige volken, die telkens ge
storven zyn verklaard. Zoo de Polen.
Eens was het een groote mogendheid,
en beheerschte het de politiek van
Oost-Europa. Verscheidene heerschers
werden er toe aangetrokken, er heenge-
zogen en hebben er de beste krachten
van hun land verbruikt.
Door inwendige oorzaken verzwakte
Polen in de 18de eeuw zeer. Tenslotte
werd het een prooi van drie nieuwe
machtige buurstaten: Rusland, Pruisen
en Oostenryk. En op drie congressen
werd Polen opgedeeld, als een koek
finaal opgesneden. Polen was van de
kaart gevaagd. De staat Polen, maar
niet het volk, de cultuur, de taal.
In 1815 werd Polen hersteld en door
een personeele unie met Rusland ver
bonden. Toen begon eerst recht de rus
sificeering. De opstanden van 1831 en
1863 waren de bloedige reacties, nog
bloediger de daaropvolgende onderwer
pingen. Polen verdween als zelfstandige
staat. Naar het scheen voorgoed.
Maar thuis sprak men de oude Pool
sche taal, vertelden de ouders hun kin
deren de oude Poolsche geschiedenis.
En de eerste Wereldoorlog kwam. Polen
kreeg In 1919 zyn kans en het herleefde.
Het land van Chopin en Paderewski was
weer een vry land.
Wilde dit Polen een bestaanskans
hebben, dan moest het in het bezit zijn
van een zeehaven. Danzig was begee-
renswaard, maar het werd Gdynia. En
de ly densgeschiedenis van de Poolsche
corridor begon, die eindigde met de ver
nietiging der Poolsche legers in 1939.
De brallende schreeuwers van het Derde
Ryk verkondigden met luide stem: Nu
was Polen voorgoed weg. Het werd de
iydensgeschiedenis van Warschau, de
ghetto's, ten slotte van alle Polen. En
wy in Nederland kunnen ons de terreur
voorstellen.
Maar Polen wilde niet sterven. Het
wilde leven. En thuis spraken zy hun
Poolsche taal en luisterden kleine kin
deren naar de oude geschiedenis van
Polens grooten roem. En zoolang een
volk zyn taal handhaaft, leeft het.
Zoo is dan de staat Polen hersteld.
Een vernielde hoofdstad, een verwoest
land, honderdduizenden weg. En toch
Is dat alles het ergste niet. Maar Polen
ls herleefd onder zeer byzondere om
standigheden. Het Oosteiyk deel, door
liet verdrag Rusland-Duitschland reeds
in 1939 aan Rusland toegewezen, biyft
by dat laatste land. Uitbreidingen naar
het Westen plaatst het dadeiyk voor de
rastegenstellingen, waar Oost- en Zuid-
Europa zoo ryk aan zyn. De haven zal
het nu wel krygen, industriecontra
volop.
En toch! Nu de onafhankelykheid
herleefd is, is het oude probleem her
leefd: Aansluiting naar het Oosten,
naar het Westen (of naar het Zuid-
Oosten), De machtsverhoudingen laten
den Polen geen keus. Rusland heeft zijn
belangengrens nog veel verder verscho
ven dan de Poolsche grens rykt. En zy
het onder andere leuzen en andere vor
men, de russificeering dreigt opnieuw.
Le Monde schreef: De geheime Poolsche
politie, die reeds 75.000 100.000 perso
nen had gearresteerd, zal spoedig een
nieuwe grootsche operatie op touw zet
ten. Une opération de grande envergure.
En generaal Stanislaw Radkiewicz
zwygt over zy'n plannen, maar de Polen
vreezen. Er heerscht terreur, welke
tegenmaatregelen oproept. Aanslagen
zyn aan de orde van den dag. Een
Poolsch leger wil niet naar huis. Symp
tomen allemaal van een land in ge-
vaarlyke gisting. En weer eens staat
Polen voor een dier catastrophale mo
menten in zyn geschiedenis, waarop het
zyn eenheid niet kan vinden en daar
door een gemakkeiy-ke prooi wordt van
duistere elementen.
Polen zal eerst door dit alles heen
zyn inneriyke eenheid moeten vinden,
om althans een redeiyke kans te hebben
staande te biyven, zy het onder de ge
weldige schaduwen van de Sovjets.
Laten wy hopen, ook voor het evenwicht
van krachten, dat Polen kan komen tot
de ontwikkeling van zyn bronnen en
ontplooiing van zyn energie. Want een
sterk Polen daar op de grens van twee
werelden is een Europeesch belang.
De kwaal van 1000 mannen
die dagelyfcs door weer en wind moeten:
Rheumatlsche aandoeningen. Neem er
U tydig voor in acht. Met de dageiyksche
dosis Kruschen versterkt ge de bloed
zuiverende organen en verdwynen de
pynverwekkende zuren langs natuur-
ïyken weg. By Apoth, en Drog. Fabr.
Griffiths Hughes Ltd., Manchester
(Engeland). 436
(Ing. Med.)
De onderzeeër O. 24 is van Tand
jong Priok naar Nederland vertrokken.
De naam van den in de buurt van
Redmire (Engeland) met zyn Mosquito-
toestel neergestorten Nederlandschen
sergeant-vlieger is: G. Lahay, behoor en-
de tot het 320ste squadron van den Kon.
Ned. Marineluchtvaartdienst.
Ingesteld is een rijkscommissie
van advies inzake het Muziekonderwys
onder voorzitterschap van den heer Sem
Dresden, te Den H-ag.
Dinsdag as. wordt te Arnhem een
nieuwe noodtelefooncentrale in dienst
gesteld, waardóór het aantal aangeslote
nen belangryk kan worden uitgebreid.