Belangrijke terreinwinst bij Kief
84ste Jaargang
Dinsdag 23 November 1943
No. 25660
DUITSCH
WEERMACHTBERICHT
Samos capituleert.
GEMENGD NIEUWS
Een assistent van
professor Koch vertelt.
BINNENLAND
VERDUISTEREN:
,Werp geen „scherp'
tusschen de
aardappelschillen."
I*
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEtf OMSTREKEN
Het opperbevel van de weer
macht maakte gisteren bekend:
„Ten Noordoosten van Kertsj
bleven vrij zwakke vijandelijke
aanvallen zonder succes." Pogin
gen der bolsjewisten om hun
landingshoofden op de Krim ver
sterkingen en ravitailleeringsgoe-
deren via de Straat van Kertsj
te doen toekomen, werden door
de marine en de luchtmacht
doeltreffend bestreden. Vijf vol
geladen vaartuigen werden inden
grond geboord.
Op het bruggehoofd Nikopol en
in de groote bocht van den
Dnjepr vielen de bolsjewisten
met zwakkere strijdkrachten aan
dan den vorigen dag. Alle aan
vallen werden opnieuw met aan
zienlijke vijandelijke verliezen af
geslagen. Bij succesvolle tegen
aanvallen werden verscheidene
aanvalsgroepen van den vijand
vernietigd of uiteengeslagen.
Bij Tsjerkassy mislukten her
haalde aanvallen der bolsjewis
ten in hevige gevechten. Een
plaatselijke penetratie werd op
geheven en de binnengedrongen
vijandelijke afdeeling in de pan
gehakt.
In het gevechtsgebied ten Wes
ten van Kief braken onze troepen
na afweer van verscheidene vij
andelijke tegenaanvallen door
taai verdedigde veldstellingen der
bolsjewisten heen, overwonnen
talrijke mijnversperringen en her
overden in den verderen aanval
belangrijke terreinsectoren.
In het gevechtsgebied van Go
mel hield de sterke vijandelijke
druk in het bijzonder in het pe
ne tratiege bied ten Zuidwesten der
stad gisteren onverminderd aan.
Ten Noorden van Gomel werden
herhaalde aanvallen na afgren
deling van plaatselijke penetra
ties afgeslagen.
Ten Westen van Smolensk heeft
de vijand zijn aanvallen ten ge
volge van de in het verloop van
den afweerslag tot nu toe geleden
buitengewoon zware verliezen
gisteren niet voortgezet. Ten Oos
ten van Witebsk werden talrijke
sterke aanvallen der bolsjewisten
afgeslagen. Ook in het penetra-
tiegebied van Newel heersehte
levendige gevechtsactiviteit. Op
rukkende vijandelijke formaties
werden door eigen tegenaanvallen
weer teruggeworpen; hierbij werd
een aantal pantserwagens stuk
geschoten. Aan het Oostelijke
front verloren de bolsjewisten
in de gevechten der laatste beide
dagen 413 pantserwagens.
Van het Zuid-Italiaansche front
wordt slechts melding gemaakt
van hier en daar levendiger acti
viteit van artillerie, verkennings-
en stoottroepen.
Boven den Atlantischen Oceaan
viel een formatie gevechtsvlieg
tuigen bij moeilijke weersom
standigheden een vijandelijk con-
vooi aan en beschadigde twee
koopvaardijschepen met een ge-
zamenlijken inhoud van 18.000 brt.
zoo zwaar, dat aangenomen kan
worden, dat zij vernietigd zijn.
Naar het D.N.B. verneemt heb
ben de Britsche en aan Badoglio
onderhoorige bezettingstroepen
van het eiland Samos gecapitu
leerd. Duitsche troepen zijn op het
eiland geland en hebben de mili
taire installaties overgenomen.
Zware terreuraanval op Berlijn
Britsche bommenwerpers heb
ben bij volledig bedekten hemel
en zonder uitzicht op de aarde in
de avonduren van 22 November
Berlijn aangevallen. Door dezen
zwaren terreuraanval ontstonden
in talrijke stadswijken, hoofdza
kelijk in de arbeiderswoonwijken
van de rijkshoofdstad, ernstige
schade en verliezen onder de be'
volking. Bovendien zijn berichten
ontvangen over de vernietiging
van gebouwen, welke uit kunst
historisch oogpunt onvervangbaar
zijn en over de beschadiging der
diplomatieke vertegenwoordigin
gen van eenige neutrale staten.
Brandweer, eigen hulporganisa-
saties en de bevolking van de
rijkshoofdstad begonnen nog tij
dens den aanval in voorbeeldige
kameraadschap met de blus-
schings- en opruimingswerkzaam
heden. (DU3.)
Massagraf nabij Pola ontdekt -
Dezer dagen werd in het kustge
bied van de Adriatische Zee nabij
Pola op het terrein van een erts
mijn een massagraf met 224 lij
ken ontdekt. Na identificatie
bleek dat het mesrendeels Itali-
aansche inwoners uit een nabij
plaatsje waren, die door schoten
op zeer korten afstand gelost, ge
dood waren. De bevolking heeft
medegedeeld, dat de vermoorden
door communistische benden wa
ren weggevoerd. (DJ7.B.).
Benesj te Moskou De „Daily
Telegraph" meldt, dat ex-presi
dent Benesj is aangekomen te
Moskou, waar hij een twintigjarig
bondgenootschapsverdrag tus-
schen „Tsjecho-Slowakije" en de
Sovjet-Unie zal onderteekenen.
fD.N.B.).
Een opvolger voor Helleu
Naar Radio Beiroet meldt, is Yves
le Chataigneau, gevolmachtigd
minister a.i., benoemd tot opvol
ger van Helleu, den Franschen
algemeenen gedelegeerde voor Sy
rië en Libanon, die van zijn post
is ontheven (D.Ni.).
„New Statesman and Na
tion" (Londen 23-10-1943)
„Wat de Baltische staten
betreft; verluidt, dat Was
hington niet langer meer
pleit bij de bolsjewisten voor
hun onafhankelijkheid. Het
heeft ook eigenlijk geen zin
te spreken van een onaf
hankelijkheid van zulke
dwergstaten, waarin
steeds slechts klassenconflic
ten zijn voorgekomen."
Ernstig auto-ongeval bij Hooge-
zand Een zeer ernstig auto
ongeval is gistermorgen te 9 uur
gebeurd op den Kielsterachterweg
te Kielwindeweer gemeente Hoo-
gezand, waar twee auto's uit
tegenovergestelde richting komend,
tegen elkaar botsten, vermoedelijk
door het springen van een voor
band van een der wagens en het
slechte zicht. De gevolgen waren
ontzettend. Mej. de Vries, een ver
pleegster uit Rotterdam, was op
slag dood, terwijl vier anderen
zwaar werden gewond. Het waren
mej. Ruiten uit Deventer, mej.
Bakker, een coupeuse uit Veen-
dam, en twee heeren, eveneens uit
Veendam.
Allen werden naar het acade
misch ziekenhuis te Groningen
vervoerd.
Ter gelegenheid van den lOOen
geboortedag van den beroemden
bacterioloog.
Onze Berlijnsche correspondent
schrijft ons d.d. 5 dezer:
Den llden December a.s.
herdenkt men alom den lOOen
geboortedag van den wereld
vermaarden bacterioloog Ro
bert Koch. Prof. dr. Möliers,
een zijner laatste assistenten,
werkt aan een wetenschap
pelijke studie, die nog dit jaar
in druk zal verschijnen.
„De laatste tien weken woonde
ik in het huis van professor Koch,
want we wisten, dat de toestand
kritiek begon te worden en toen
het wenschelijk werd geacht, dat
hij naar Baden-Baden zou gaan,
heb ik hem vergezeld. Daar is hij
den 27sten Mei 1920 aan een be
roerte overleden- Zijn asch heb ik
kort daarna in een urn naar
Berlijn gebracht."
Aldus laten we ons vertellen
door professor dr. Bernhard Möl
iers, den laatsten thans nog le
venden assistent van Robert
Koch, wiens honderdsten verjaar
dag men den llden December a.s.
alom zal herdenken Wij bevin
den ons in het „Reichsgesund-
heitsamt" te Berlijn, waar prof.
Möliers werkzaam is en op de
lange tafel ligt een dik- ouder-
wetsch album vol verschoten
foto's, die ons Robert Koch in
huiselijken kring, als docent, als
chirurg en als wereldreiziger te
zien geven. Wij bladeren in Hell-
muth Unger's roman over Ro
bert Koch en vragen, hoe ver
professor Möliers met zijn boek al
is gekomen: „Mijn biografie zal
waarschijnlijk twee deelen om
vatten en het is natuurlijk geen
gezellige roman, maar epn streng
wetenschappelijke studie'
Met de figuur van Koch, zoo
als Emil Jannings die indertijd
in zijn opzienbarende film heeft
gegeven, kan ik het niet eens zijn,
want de tegenstellingen en ge
schillen tusschen Robert Koch
en professor Virchow moeten
meer op wetenschappelijk dan op
maatschappelijk gebied worden
gezocht. Virchow was nota bene
door en door democraat en voor
zoover ik dat weet. is hij zelden
of nooit aan het keizerlijke hof
uitgenoodigd. Robert Koch heeft
daarentegen wel degelijk aan het
Hof verkeerd. Toen Carnegie een
half millioen mark voor een Ro
bert Koch-Stichting beschikbaar
stelde onder voorwaarde, dat men
ook in Duitschland eenzelfde be
drag zou bijeenbrengen, was Kei
zer Wilhelm de eerste, die voor dit
wetenschappelijk doel een ton
schonk. Ook aan het Japansche
hof stond Robert Koch hoog
aangeschreven en na zijn overlij
den is te Tokio een speciale tem
pel te zijner herdenking gebouwd.
Zijn relaties tot den toenmaligen
Tenno hebben er ongetwijfeld toe
bijgedragen, dat vele Japansche
studenten aan Duitsche unversi-
teiten hun wetenschappelijke op
leiding zijn komen voortzetten.
Die lust tot reizen zat niet slechts
onzen professor, maar heel zijn
familie in het bloed. Hij stamt uit
een gezin van 11 kinderen, waar
van er eenige naar Amerika zijn
gegaan om carrière te maken. Hij
wilde zelf ook op reis, maar zijn
verloofde voelde er niets voor en
zoodoende is hij zijn carrière in
een provinciestadje als Wollstein
in de buurt van Rackwitz begon
nen. Bovendien heeft hij als vrij -
williger aan den oorlog van 1870/
1871 deelgenomen! Ondanks zijn
drukke practijk vond hij nog den
lust en den tijd voor wetenschap
pelijk onderzoek. Door de inenting
van muizen met het bloed van
dieren, die aan miltvuur waren
gestorven, kon hij het doodelijk
proces tot in de finesses nagaan
en de cellen der gevaarlijke die-
renziekte aantoonen Tezelfder
tijd hield hij zich bezig met de
vraag, of de ziekten, .die door
wond infectie ontstaan, al of niet
van parasitairen oorsprong zijn.
Hij stelde aan de hand van ge-
infecteerde muizen en konijntjes
vast, dat een bepaalde ziekte
steeds gepaard gaat met een be
paalden vorm van bacteriën. Deze
eerste ontdekkingen hadden' ten
gevolge,'dat de jeugdige districts
arts uit Wollstein door geheim
raad Struck naar Berlijn werd
ontboden om aan het „Kaiserlich
Gesundheitsambt" zijn studie
voort te zetten. Reeds den 24sten
Maart 1882 kon hij zijn ontdek
king van de tuberculosebasil we
reldkundig maken en in opdracht
der regeering ondernam hij een
studiereis naar Egypte en Indië
om de eigenlijke oorzaak der daar
heerschende cholera nauwkeurig
na te gaan.
Nadat hij in 1885 tot professor
der hygiëne aan de Berlijnsche
universiteit was benoemd en niet
slechts voor studenten, maar
evenzeer voor vakgenooten voor
drachten en lezingen over zijn
bacteriologische studie hield, ver
raste hij in 1890 de wereld met
de ontdekking van de tuberculine,
het middel om de gevreesde ziekte
nog bijtijds bij menschen en die
ren vast te stellen en te immu-
niseeren. De studie van tropi
sche ziekten bracht professor
Koch in latere jaren naar Italië,
Nederlandsch- en Britsch-Indië,
Nieuw-Guinea en Japan, waar hij
Het politiediploma De waar
nemend directeur-generaal van
politie deelt ons het volgende
mede:
Het is gebleken, dat door par
ticuliere personen of zich noe
mende „politiescholen" reclame
wordt gemaakt voor het behalen
van een z.g. politiediploma,
waarbij de indruk wordt gewekt,
cfat aan het bezit van een dergelijk
diploma groote waarde moet
worden toegekend.
Ten gevolge van de reorgani
satie der Nederlandsche politie,
heeft de opleiding van politie
ambtenaren thans echter uitslui
tend van staatswege plaats, zoo
dat aan de hiervoren bedoelde
diploma's zoowel bij solliciatie als
anderszins, iedere waarde moet
worden ontzegd
Vergadering van „Volksonder
wijs" De vereeniging „Volks
onderwijs" hield te Amsterdam
haar aljgemeene vergadering.
De voorzitter kon in zijn
openingsrede mededeelen, dat het
ledental de laatste maanden
sprongsgewijze omhoog is gegaan,
het geleden verlies ruimschoots
heeft ingehaald en nu weer de
62.500 heeft bereikt.
Als hoofdbestuursleden werden
herkozen: de heeren E. Bennink
Bolt en J. P. van'Pelt.
Geen extra maatregelen voor
Sinterklaas-postpakketten Voor
St. Nicolaas kunnen de posterijen
geen extra maatregelen nemen om
een vlot vervoer van postpakketten
te verzekeren. Ernstig wordt aan
geraden de verzending van Sin
terklaas postpakketten zooveel
mogelijk te beperken. Rekening
moet worden gehouden met een
overkomstduur van verscheidene
dagen. Ontraden wordt in post
pakketten goederen te sluiten, die
spoedig aan bederf onderhevig
zijn.
Van P.T.T.-zijde zal streng wor
den gelet op stevige en doelmatige
verpakking, zorgvuldige adressee
ring, zoowel op het pakket zelf als
op de adreskaart. Ten zeerste aan
bevolen wordt een tweede adres
in het pakket te sluiten, waarop
tevens naam en adres van den
afzender is vermeld.
Rotterdamsche Bankvereeniging
In de op 15 December a.s. te
houden vergadering van aandeel
houders der Rotterdamsche Bank
vereeniging N.V. zal worden voor
gesteld den heer mr. H. Hofstede
de Groot met ingang van dien
datum te benoemen tot directeur.
De heer Hofstede de Groot was
tot dusverre directeur van de Am-
sterdamsche Bank. bijbank Rot
terdam.
van hedenavond 16.45 uur
tot morgenochtend 8 uur
De maan kwam heden op te 2.47
uur en ging onder te 15.20 uur.
malaria, slaapziekte, runderpest
en vele andere tropische ziekten
onder menschen en dieren niet
slechts grondig onderzocht, maar
ook veelal een medische oplossing
ter grondige genezing wist te
vinden."
Wij stellen aan het einde van
het leerzaam en onderhoudend
gesprek met prof. Möliers de
vraag, welke relatie er heeft be
staan tusschen professor Koch en
zijn vermaarden Franschen tijd
genoot Pasteur. Op een weten
schappelijke bijeenkomst te Ge-
nève hebben beiden over het
resultaat van hun ontdekkingen
een gesprek gevoerd, dat eerder
tot verwijdering dan tot weder-
zijdsche waardeering heeft geleid
maar dit moet worden toege
schreven aan het feit, dat fnen
elkander niet al te best kon ver
staan. Later had men te Londen
weer een ontmoeting en bij die
gelegenheid uitte Pasteur zijn
waardeering voor het baanbrékend
werk van zijn Duitschen tijdge
noot en collega. Pasteur's opvol
ger heeft zelfs voorgesteld, Koch's
medische ontdekkingen met den
Nobelprijs te beloonen!"
Dr. ir. M. D. Dijt hoogleeraar
Tot gewoon hoogleeraar in de
rechtsgeleerdheid aan de Groning-
sche universiteit is benoemd dr.
ir. M. D. Dijt. Marius Dirk Dijt
werd 21 Mei 1893 geboren. Hij be
zocht de H.B.S. te Alkmaar, waar
na hij ging studeeren aan de
landbouwhoogeschool te Wagenin-
gen. In 1918 behaalde hij aldaar
het ingenieursexamen met lof. Ook
studeerde hij nog eenigen tijd te
Parijs. Voor practische studie
werkte hy o.a. bij de afdeeling
plantenveredeling van de firma
Vildemorin-Andrieux et comp. te
Verrieres le Buisson. Ter bestudee
ring van de ziekten bij bloembol
len was hij te Lisse werkzaam.
In 1920 werd ir. Dijt consulent
van de Friesche maatschappij
voor landbouw, stichtte in 1921 op
Texel een selectiebedrijf voor
aardappelen en daarnaast een
bloembollenkweekerij en werd in
1933 voorzitter der afdeeling Texel
van het Hollandsche Bloembollen-
kweekersgenootschap. Ook maakte
hij een intensieve studie van de
internationale, economische vraag -
stukken. In 1933 promoveerde hij
te Wageningen tot doctor in de
landbouwkunde.
Het ophalen van levensmidde-
lenafval Onder de ophalers van
levensmiddelenafvallen, die op ge
regelde tijden bij ons aanbellen
om er wat over is aan etensresten
in ontvangst te nemen, zijn er van
allerlei slag. Toen het Afvallen-
besluit van October 1940 van
kracht werd, waarbij iedereen ver
plicht werd de levensmiddelenaf
vallen te bewaren en voor de vee
voeding ter beschikking te houden,
werden de gemeenten belast met
de uitvoering van dit besluit. Aan
slechts enkele plattelandsgemeen
ten is ontheffing daarvan ver
leend. De gemeentebesturen droe
gen de uitvoering in den regel op
aan de gemeentelijke reinigings
diensten. De directies daarvan
zijn verantwoordelijk, dat de op
halers hun werk goed doen.
In den regel laat de verhouding-
tusschen ophaler en huisvrouw
niets te wenschen over. Deson
danks komt het wel eens een
enkele maal voor, dat een huis
vrouw meent klachten te hebben
over het optreden van de ophalers.
Een ophaler kan b.v. op zeer on
regelmatige tijden verschijnen of
in het geheel niet. In dat geval
moet de huisvrouw zich niet wre
ken op de onschuldige koe en niet
de aardappelschillen in den vuil
nisemmer werpen, maar zich met
haar klachten wenden tot de
directies van den gemeentereini
gingsdienst.
Het is te doën om de schillen
want de koe maakt er melk van!
Luitenant-generaal jhr. C. L.
van Suchtelen van de Haare over
leden In den ouderdom van 83
jaar is gisteren te Laren (N.H.)
overleden luitenant-generaal jhr.
C. L. van Suchtelen van de Haare.
