Iste Jaargang
Donderdag 18 November 1943
No. 25656
BUITENLAND
De toestand aan het
Oostelijke front.
De verovering van
Leros.
,Werp jjeen „scherp'
tusschen de
aardappelschillen."
BINNENLAND
Kleine zelfstandigen
ontvingen 1V2 millioen
gulden teveel.
„Denkt U aan de
speelgoed-inzameling
den Jeugdstorm?'
van
Oefening van
reservisten van den
Landstorm Nederland.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Aan het Oostelijke front wijzen
alle teekenen er op, dat deDuit-
Jche tegenmaatregelen meer en
Tneer gevolgen beginnen te krij
gen, aldus Martin Hallensleben,
de militaire correspondent van
het D.N.B.
De algemeene verslechtering
van het weer, zoo gaat hij voort,
in bijna alle sectoren van het
front heeft reeds een remmenden
invloed op gevechtshandelingen
en wel voor den aanvaller zoowel
als voor den verdediger. Des te
meer moet het feit gewaardeerd
worden, dat de Duitsche tegen
maatregelen steeds duidelijker ge
volgen krijgen. Wel kan deze
constateering op het oogenblik
niet onbeperkt gegeven worden
voor het gebied van Korosten,
waar de sovjettroepen opnieuw
hun energieën geconcentreerd
heen richten, maar ingeval de
Duitsche tegendruk in het ge-
heele gevechtsgebied van Kiew
en Sjitomir blijft aanhouden, en
daar wijst alles op, kan men wel
reeds thans vermoeden, dat de
gevechtshandelingen juist in dat
gebied den invloed er van niet
zullen ontgaan. Want de toe
stand der sovjettroepen begint
daar plaatselijk een gevaarlijk ka
rakter aan te nemen. De Duit
sche stooten in den flank hebben
reeds, naar uit zekere hergroe
peeringen van den tegenstander
duidelijk blijkt, de bolsjewisten
ongerust gemaakt. Uit de ver
ontrustheid kan echter gemakke
lijk een bedreiging ontstaan. Als
bijzonder interessant zal men in
dit verband het feit moeten ver
melden, dat de Duitschers hun
aanvankelijk slechts plaatselijke
successen in het gebied van
Fastoff verder hebben kunnen
uitbreiden. Rechtstreeks in de
richting van Sjitomir trekt even
eens een Duitsche aanval. Deze
heeft tot dusver zoo'n succes ge
had, dat men van een reeds in
den aanvang zichtbaar effect op
den geheelen Zuidelijken flank
van dit gevechtsgebied kan spre
ken. Onder den druk van deze
Duitsche tegenaanvalsactie heb
ben dé bolsjewisten zich gedwon
gen gezien van hun verder naar
het Noorden staande formaties
troepen in allerijl weg te halen,
ten einde ze als tegenwicht hier
in den strijd te werpen. Uit dit
alles blijkt, dat de Duitschers
weer eens bezig zijn met eigen
initiatief in te grijpen overal,
waar dat in hun concept past.
Deze indruk wordt sterker, wan
neer men de gevechten in den
grooten bocht van den Dnjepr
volgt, waar de Duitschers plotse
ling eveneens weer actief gewor
den zijn. Ondanks uiterst zware
ispanning kunnen de sovjet-
roepen ook hier hun totale situa
te geen cent gunstiger maken. In
plaatselijk begrensde sectoren kan
erder een slechter worden van
le bolsjewistische positie gecon
stateerd worden, zooals b.v. in het
ebied ten Noordwesten van Kri-
oi Rog, waar een Duitsche aan-
al met verrassende kracht uit-
tëvoerd, leidde tot aanzienlijke
uccessen. Het is niet onwaar-
fhijnlijk, dat hier de bedoeling
oorzit om de troepenleiding van
den tegenstander af te leiden
an andere gebeurtenissen.
Het derde zwaartepunt der ge-
echten ligt op het oogenblik in
et gebied ten Westen van Smo-
ensk in het gebied van den
lutoweg naar Orsja en wel
en Zuiden en ten Noorden van
lezen hoofdverkeerslagader. Na
jiterst sterke artillerievoorberei-
ling hebben de sovjettroepen ook
uer weer aangevallen. Zij wier
en talrijke tankformaties in den
trijd, gesteund door sterke lucht-
lermaties. Opmerkelijk is, dat zij
Sfeeds des avonds weer in hun
uitgangsstellingen stonden en
«een duimbreed terrein konden
j binnen.
De capitulatie van Leros - Mar-
Hallensleben, de militaire
Respondent van het DJNJB.
EXTRA DUITSCH
WEERMACHTBERICHT.
Het opperbevel van de Duitsche
Weermacht deelt mede:
„Na een taaien, wisselvalligen
strijd van vier dagen tegen een
in aantal en bewapening supe
rieuren vijand hebben de Duitsche
troepen van het leger en van de
luchtmacht onder leiding van
luitenant-generaal Müller den
16den November het Engelsche
zeesteunpunt Leros genomen.
De deelnemende strijdkrachten
van marine en luchtmacht schie
pen door haar vastbesloten, doel
treffend optreden de voorwaarden
voor de landing, doordat zij den
vijandelijken zee- en luchtstrijd
krachten zware verliezen toe
brachten.
Zij forceerden ondanks het
krachtige afweervuur der kust-
batterijen de landing op het rots
eiland, terwijl gevechtsvliegtui
gen en duikbommenwerpers den
weerstand van den vijand defini
tief braken.
Tweehonderd Engelsche officie
ren en 3000 man onder leiding
van den Engelschen bevelhebber
van het eiland, generaal Tilney,
en 350 officieren en 5000 man
Italiaansche troepen van Badoglio
onder leiding van den Italiaan-
schen admiraal Mascharpa gaven
zich aan de dappere landings
troepen over.
Zestien stukken zwaar Engelsch
luchtdoelgeschut, 20 stukken 2 cm
luchtdoelgeschut, ongeveer 120
stukken geschut tot een kaliber
van 15 cm en 80 luchtafweer -
mitrailleurs werden buitgemaakt.
Tijdens de voorafgaande ge
vechten werden door marine en
luchtmacht 9 torpedojagers en
convooivaartuigen. twee bewa
kingsvaartuigen, 2 duikbooten, 1
kanonneerboot, vier koopvaardij
schepen van te zamen ongeveer
12.000 brt. alsmede verscheidene
kleine ravitailleeringsvaartuigen
vernietigd en 1 kruiser, 1 torpedo-
bootjager en twee convooivaartui
gen zwaar of op vernietigende
wijze getroffen.
schrijft omtrent de capitulatie
der Engelschen op het eiland Le
ros: Met Leros is thans aan het
Zuidoost-Europeesch beveiligings
stelsel weer een bouwsteen toege
voegd, die er door het verraad
van Badoglio en de landing der
Engelsche troepen op het eiland
uitgebroken was.
Het feit, dat de Duitschers het
eiland Leros in bezit hebben ge
nomen, weegt des te zwaarder,
omdat het eiland het strategisch
belangrijkste in dit zeegebied is.
Het is 63 vierk. kilometer groot
en heeft niet slechts een uitste
kend vliegveld, doch ook een
goede oorlogshaven, die het beide
voorbestemmen voor de controle
over den Oostelijken ingang van
de Egeïsche Zee. Bovendien is het
eiland Samos, dat zich nog in
handen der Engelschen bevindt,
thans geïsoleerd.
De onderneming getuigt niet
slechts van een buitengewone ge-
vephtskracht van de Duitsche for
maties, doch ook van een ge-
vechtsmoreel, dat verre dat van
den vijand overtreft. Want de
verdedigers waren zoowel wat
manschappen als materiaal be
treft verre in de meerderheid
tegenover de gelande Duitsche af-
deelingen. Het is niet oninteres
sant, dat de 3000 gevangen ge
nomen Engelschen, onder wie 200
officieren, na de capitulatie una
niem verklaarden, dat in de
eerste plaats de Duitsche duik
bommenwerpers hen murw had
den gemaakt. In hoeverre de
Duitschers hier van een nieuw
vliegtuigtype gebruik hebben ge
maakt, zij in het midden gelaten.
Waarschijnlijk is dat de combi
natie marine en luchtmacht door
de Duitschers is vervolmaakt,
hetgeen voor de waarnemers der
oorlogsgebeurtenissen interes
sante perspectieven opent, vooral
met het oog op het feit. dat de
Duitsche operatie tegen Leros in
het vijfde oorlogsjaar werd on
dernomen.
De luchtaanval op Sofia Naar
verluidt hebben tot nu toe 56 per
sonen bij den Engelsch-Ameri-
kaanschen luchtaanval op Sofia
den dood gevonden. Een 40-tal
lijken kon nog niet geidentificeerd
worden. Er worden geen cijfers
bekend gemaakt omtrent de ge
kwetsten. Op een of twee uitzon
deringen na is geen enkel open
baar gebouw getroffen. Het blad
„Utro" meldt, dat het station van
Sofia niet getroffen is en dat de
beschadigde stadswijken geen mi
litaire objecten bevatten.
(Belgapress).
Letland roept lichtingen op.
Tijdens een bijeenkomst in de
aula der universiteit te Riga, heeft
de directeur-generaal voor bin-
nenlandsche zaken, generaal Dan-
kers medegedeeld, dat hij overeen
komstig de opdracht van den
commissaris-generaal te Riga en
na unanieme goedkeuring der
directeuren-generaal van het eigen
Letlandsche bestuur besloten heeft
bepaalde lichtingen van het Let
landsche legioen op te roepen.
Deze maatregel werd genomen om
het vaderland en het Letlandsche
volk te verdedigen tegen de poging
het opnieuw onder slavernij van
Moskou te brengen en te verhin
deren, dat zooals Stalin dezer
dagen heeft gezegd de Letten
weder sovjetburgers zouden wor
den. Hij gaf uiting aan den wil
van het Letlandsche volk niet
strijdens- of arbeidsmoe te worden
alvorens de overwinning op den
doodsvijand van het Letlandsche
volk aan de zijde van Groot-
Duitschland zal zijn bevochten.
(Interinf
Libanon en de Ver. Staten
Minister Huil heeft verklaard, dat
de Amerikaansche regeering zich
in verband met den toestand in
Libanon in verbinding heeft ge
steld met het Fransche dissiden
tencomité. Egypte en verscheidene
andere landen van het naburige
Oosten hebben, aldus Huil, een
beroep op de Vereenigde Staten
gedaan om in deze kwestie iets
te doen. (D.N.B.).
Hoofdmacht van Amerikaansche
vloot volkomen vernietigd - Vol
gens Domei verklaren Japansche
vlootdeskundigen in zake de dra
matische en opzienbarende zee
slagen in het Zuidelijke deel van
den Stillen Oceaan, dat zij de
volledige vernietiging gebracht
hebben van de hoofdmacht der
Amerikaansche vloot in den Stil
len Oceaan. De ruggegraat van
de vloot der Ver. Staten is ge
broken. De ramp, die de Ameri
kaansche vloot heeft overweldigd,
is ontstaan ondanks het feit, dat
het Amerikaansche opperbevel
met het oog op de niet ophou
dende reeks van vlootnederlagen
in de 23 oorlogsmaanden sinds
Pearl Harbour, zijn tactiek her
haaldelijk veranderd heeft.
(D.NB.)
De strijd in China Naar
„Central Press" uit Sjanghai
meldt, hebben Amerikaansche
vliegtuigen op 16 en 17 Novem
ber Hongkong en Swatau aan de
Zuid-Chineesche kust aangeval
len. 42 jagers werden te Hongkong
in luchtgevechten neergescho
ten. Aan den aanval op Swatau
namen slechts 25 bommenwerpers
deel. Zij lieten hun bommen luk
raak vallen, waarbij een aantal
Chineesche burgers gedood werd.
(D.N.B.)
Naar een Japansch frontbericht
meldt, zijn 20.000 man van het
73ste leger van Tsjoenking op
15 Nov. in gevechten aan de grens
van de provincie Hoenan in de
pan gehakt. (D.N3.)
Nieuwe gevechten bij Bougain
ville Het Japansche hoofd
kwartier meldt: „Formaties der
Japansche marine-luchtmacht
hebben op 17 November voor de
baai van Torokino (Bougainville)
een groep vijandelijke transport
schepen aangevallen, in weerwil
van den heftigen tegenstand van
30 vijandelijke vliegtuigen. Op den
KAN TERUGBETALING
WORDEN GEVORDERD?
Gedurende de mobilisatie van
het Nederlandsche leger heeft 15
pet. van de gemobiliseerde kleine
zelfstandigen gedurende eenigen
tijd meer ontvangen als kostwin
nersvergoeding dan waarop de
achterblijvenden recht hadden.
Dit kwam doordat hun opgaven
onjuist waren. Een en ander kon
niet onmiddellijk gecontroleerd
worden, maar achteraf is geble
ken, dat omstreeks anderhalf mil
lioen gulden te veel is uitbetaald.
De gemeentebesturen kunnen de
voorgeschoten gelden slechts te
rugontvangen van het rijk voor
zoover volgens de wet moest wor
den uitbetaald. Wat te veel is be-,
taald, moeten de gemeenten dus
terugvorderen van de betrokkenen,
willen zij niet met een strop blij
ven zitten.
De gemeente Abcoude heeft nu
besloten, een proces te gaan voe
ren tegen iemand, aan wien meer
dan 300 gulden te veel is uitbe
taald.
De commissaris der provincie
Utrecht heeft aan het besluit van
den burgemeester van Abcoude
echter goedkeuring onthouden op
grond, dat de burgemeester in de
aangelegenheid der kostwinners
vergoedingen niet handelde als
gemeentelijk, doch als rijksorgaan.
De vergoeding werd immers uit
gekeerd uit een voorschot, dat van
rijkswege werd versterkt. Even-
tueele schade wordt dan ook niet
door de gemeente geleden, om
welke redenen terugvordering niet
door de gemeente behoort te ge
schieden.
Ter vergadering van den raad
van state heeft de burgemeester
van Abcoude, mr. S. P. baron
Bentinck, zijn beroep toegelicht.
Hij legde er den nadruk op, dat
het hier erom gaat, wie verant
woordelijk is voor de handelingen
van den burgemeester als zelf
bestuursorgaan en zette als zijn
meening uiteen, dat de gevolgen
van de onjuiste opgave door de
dienstplichtigen wel degelijk voor
de gemeente komen. Een derge
lijke figuur doet zich ook voor bij
de uitvoering van de distributie-
wet De burgemeester, die te veel
uitgeeft, ontvangt dit geld niet
terug van het rijk. Hier heeft de
gemeente de nadeelen geleden en
zij moet dus pogen, het geld te
doen terugkomen, hetgeen alleen
kan door een vordering.
De beslissing in deze zaak volgt
later.
Wachtgelders en ongevallenwet
De secretaris-generaal van het
departement van sociale zaken
heeft ten aanzien van wachtgel
ders, op wie het besluit loonbe-
paling werkverruiming van toe
passing is, bepaald, dat de gelde
lijke schadeloosstelling ingevolge
de ongevallenwet 1921 en de land
en tuinbouwongevallenwet 1922
berekend wordt naar het voor den
arbeider ingevolge dit loonbesluit
geldende dagloon, vermeerderd
met een zesde gedeelte van het
bedrag, dat hij naast zijn loon per
week als wachtgeld geniet.
terugweg ontsponnen zich boven
dien hevige gevechten met 100
vijandelijke vliegtuigen. De Japan
sche vliegtuigen brachten drie
transportschepen van middelbare
tonnage tot zinken, terwijl zij een
vierde transportschip van mid
delbare grootte en een torpedo
jager beschadigden, resp. in
brand schoten. 18 vijandelijke
vliegtuigen werden neergeschoten.
Bovendien werden op het vijan
delijke landingshoofdtalrijke
branden waargenomen. Aan Ja
pansche zjjde gingen 10 vlieg
tuigen verloren." (D.N.B.).
Paraatheid is alles. Wij komen,
wanneer men ons roept. Het re
giment had voor de eerste maal
zijn reservisten opgeroepen voor
een korte reserve-oefening van
drie dagen in een standplaats
van het regiment in het Oosten
van het land. De oefening was
voor de leiding noodzakelijk, om
dat de opleiding van vier maan
den, die de mannen hebben ge
had, steeds weer moet worden
opgefrischt en tevens omdat me
nig zoogenaamd betweter ten
spijt, bewezen moest worden, dat
de grenadiers van den Land
storm er zijn, wanneer zij geroe
pen worden. En zij waren er. De
treinen, die Vrijdag naar de kleine
garnizoensstad rolden, zaten vol
reservisten, die onderweg reeds
menig oud kameraad terugzagen,
herinneringen uitwisselden en
hun soldatenliederen zongen. Toen
de mannen in het voorjaar voor
de eerste maal de grijze uniform
aantrokken, was menigeen toch
bezorgd, dat het soldatenleven hen
zwaar zou vallen.
En het was ook niet altijd ge
makkelijk zich te schikken in de
harde discipline en onvoorwaar
delijke gehoorzaamheid. Maar
daar zij den wil hadden als sol
daten hun plicht te vervullen, zijn
ze er doorheen gekomen.
Maar nu zijn zij geen recruten
meer, doch voelen zich als
oude rotten, wien de korta
oefening vreugde verschaft, welke
voor velen een welkome afwisse
ling is. De tijd ging ook snel
voorbij. Een korte exercitie- en
gevechtsopleiding toonde, dat de
mannen nog niet verleerd heb
ben hun wapens te gebruiken en
te allen tijde gebruikt kunnen
worden aan de zijde van hun ac
tieve kameraden. Zondag leidde
een marsch hen door de straten
der stad. eindigend in een fiksche
parade langs den regimentscom
mandant. De oefening werd be
kroond door een grooten kame
raadschapsavond. tot welks weg
slagen een voortreffelijke troep
kunstenaars van de Nederlandsche
organisatie Vreugde en Arbeid en
de politiemuziekkapel Deventer
belangrijk bijdroeg.
De commandant van het regi
ment kon heerbanleider Meulen-
berg verwelkomen, die de groeten
van den Leider der N.S3., Mus-
sert, overbracht aan de reservis
ten. De regimentscommandant
zeide o.m. „wanneer gij, kamera
den, morgen terugkeert naar uw
huis, uw gezin en uw werk, neemt
gij het inzicht mede, dat er voor
oprechte en trotsche mannen
niets schooners kan zijn dan het
bewustzijn het eigen vaderland te
kunnen verdedigen met de wa
pens in de hand. Wij weten niet
wanneer en of hier een aanval
zal komen, maar wij weten, dat
gij bereid zijt te strijden en zoo
noodig ook zult sterven trouw
aan uw eed en in vurige liefd*
voor uw volk en vaderland".
