EMJL
Niet langer
wachten
Lekkere 1
Pannekoeken
met
PANKO
STADSNIEUWS
Sluit Uw voordeur
goed ai
VERDUISTEREN:
SPORT
Rector Gymnasii voor
het Vredegerechtshof.
LAATSTE BERICHTEN
Doodvonnis voltrokken.
Bommen
op Vaticaanstad.
AGENDA
KERK EN SCHOOL
Nu Is Ite»
hoog tii<J Jal
U ilïlbii mi»
lei fcparatié fcrengt
rfin«»1
"mm nu"""
De Korpscommandant van Po
litie wijst er op, dat de dief
stallen in onze stad nog steeds
voortduren; ze worden grooten-
deels in de avonduren tusschen
7 en 10 uur gepleegd. Ook wan
neer de bewoners thuis zijn, ont
zien de inbrekers zich niet met
een looper de voordeuren te ont
sluiten en uit de gangen en
vestibules de rijwielen en kleeding
mede te nemen. Den ingezetenen
wordt dan ook dringend aange
raden des avonds de buitendeu
ren hunner woning met het nacht
slot af te sluiten en te grendelen,
niet alleen wanneer men de wo
ning verlaat, doch ook wanneer
men in de woning blijft en geen
afdoende toezicht kan houden op
de gangen en vestibules.
Tot organist der Hoogland-
sche Kerk, als opvolger van den
heer Feike Asma, is met ingang
van 1 November benoemd de heer
P. Uiterlinden te Voorschoten, or
ganist der Evang. Luth. Kerk te
Rotterdam.
van heden- en morgenavond
17 uur
tot morgen- en Maandag
ochtend 7.45 uur
6 Nov.: maan onder 0.07 uur: op
15.09 uur. r
7 Nov.: maan onder 1.26 uur;
op 15.36 uur.
HANDBAL.
Nieuw BrunliUde Morgen
speelt ..Nieuw-Brunhilde" de vol
gende wedstrijden te Den Haag:
HHSN.-Br I: ESDO IIIN. Fr II
De eerste oorlogsberoepenwedstrijd
der Duitsche je'ugd werd in de Ber-
lijnsche Kroll-opera door den Rijks
jeugdleider, Axmann en den Rijks-
organisatieleider, dr. Ley, geopend.
Een overzicht tijdens de toespraak
van dr. Ley Hoffmann/Stapf/Pax m
Burgerlijke ongehoorzaamheid?
In hooger beroep stond voor
het Vredegerechtshof te Den
Haag terecht dr. A. Scholte, rec
tor van het Stedelijk Gymnasium
te Leiden. Op grond van artikel
358 bis van het Wetboek van
Strafrecht was dr. S. veroordeeld
door den Vrederechter te 's-Gra-
venhage tot 8 dagen gevangenis
straf.
Hij had namelijk niet voldaan
aan een oproep van den burge
meester van Leiden en het cu
ratorium om een verplicht ge*-
stelde vergadering van onder
wijzend personeel bij te wonen.
Voor de behandeling dezer zaak
begon, betwistte de advocaat van
den verdachte, mr. A. J. Sor-
mani uit Leiden, de bevoegdheid
van het Hof, terwijl ook de Vre
derechter niet bevoegd was, aan
gezien deze zaak slechts een ju
ridische kwestie is. De verdachte
heeft immers geen enkele poli
tieke bedoeling gehad. Mede op
formeele gronden betwistte plei
ter de bevoegdheid van het Hof.
Het vonnis is uitgesproken door
mr. Van der Grijp, die echter toen
geen Vrederechter meer was. Ook
heeft hij het vonnis niet getee-
kend, hetgeen krachtons art. 345
sr. nietigheid ten gevolge heeft.
PI. beriep zich op de jurispru
dentie van den Hoogen Raad.
De procureur-generaal, mr. Van
Vloten, achtte hier wel degelijk
een geval aanwezig, dat de hoog
ste politieke belangen van de
volksgemeenschap raakt. Voorts
is mr. Van der Grijp tot heden
nog Vrederechter. Hij sprak het
vonnis uit namens mr. Sluijters.
Spr. wees er ook op, dat een be
roep op de jurisprudentie van
den Hoogen Raad onjuist is,
aangezien het Vredegerecht ge
heel vrijstaat van den Hoogen
Raad.
Mr. Sormani kon de toepassing
van art. 345 geen futiliteit noe
men, maar een der grondbegin
selen onzer rechtspraak. Het
Hof verklaarde zich, na in raad
kamer te zijn geweest, bevoegd
op grond dat een ambtenaar, bij
het onderwijs werkzaam, die een
hem gegeven ambtelijken last niet
nakomt, de hoogste politieke be
langen onzer volksgemeenschap
in het geding brengt. Voorts is
het Hof gebleken, dat mr.Van
der Grijp als Vrederechter het
vonnis heeft uitgesproken na
mens mr. Sluijters, die het von
nis teekende.
Als eerste getuige werd ge
hoord de burgemeester van Lei
den, mr. R, N. de R-uyter van
Steveninck. die als bedoeling der
uitgeschreven bijeenkomst schet
ste de onderwijskrachten louter
zakelijk op de hoogte te brengen
van de beginselen van het na-
tionaal-socialisme met betrekking
tot het onderwijs. Getuige achtte
dit van belang voor het onder
wijs. De bijeenkomst kwam ech
ter niet tot haar recht, omdat de
leeraren van het Gymnasium diet
aanwezig waren.
Prof. dr F. Muller, president
curator van het Gymnasium, was
de volgende getuige. Hij ver
klaarde, dat, op verzoek van den
burgemeester curatoren het be
zoeken der vergadering verplicht
stelden op grond van artikel 13
sub 8 van het reglement rechts
toestand van het personeel der
gemeente Leiden. Hij had het lou-'
ter zakelijk, informatorisch ka
rakter der bijeenkomst van te
voren aan den rector medege
deeld en hem op zijn plicht om
te komen uitdrukkelijk gewezen.
De president vroeg of verdachte
het recht van de overheid, om
haar ambtenaren de verplichting
op te leggen, van bepaalde zaken
kennis te nemen, ontkende.
Verdachtè ontkende dat recht
niet, maar zeide de verplichtstel
ling van deze bijeenkomst in strijd
te' hebben geacht met de Hooger-
onderwijswet en met het regle
ment rechtstoestand ambtenaren.
Door de houding van spreker en
van de leeraren is niets gebeurd,
dat het onderwijs zou kunnen
schaden. Bovendien, heeft spr. zich
als weinigen op de hoogte gesteld
van de nieuwe stroomingen op
onderwijsgebied.
De procureur-generaal achtte de
zaak zeer eenvoudig. De voor
dracht, v/elke zou worden gehou
den, had tot. onderwerp „Onder
wijs en opvoeding in nationaal-
socialistischen zin". Nu kan de
verdachte op de hoogte zijn van
bepaalde litteratuur. Dat is echter
niet voldoende om het onderwijs
te kunnen geven, dat van een on
derwijskracht in dezen tijd wordt
Nederlandsche Vrijwilligers bij de Duit
sche oorlogsrnarine. Groote ochtend-
wasch. Aan lichamelijke hygiëne wordt
zeer veel aandacht besteed. De uit
stekende waschgelegenheden in de
barakken zjjn hiervoor bijzonder ge
schikt Andres/Recla/Pax m
verlangd. Het bijwonen der ver
gadering lag dan ook onbetwist
baar in den aard van de dienst
betrekking. In ieder geval is een
eerste vereischte-in een geordende
maatschappij, dat men een ge
geven last nakomt. De houding
van den verdachte bewijst reeds,
hoe noodig een bijeenkomst als
deze was.
Het is op het oogenblik ver ge
komen met onze jeugd op het
gebied van misdadigheid en on
verschilligheid. Daarom moeten
de onderwijskrachten zich afvra
gen, of zij in het verleden wel
voldoenden invloed ten goede op
de school hebben uitgeoefend.
Wanneer de verdachte weigerde
kennis te nemen van de voor
dracht, heeft hij daarmede strem
ming gebracht in den gang van
het openbaar onderwijs door te
pogen te verhinderen.dat de jeugd
in betere banen wordt geleid.
Op grond van een en ander
vroeg spr. bevestiging van het
door den Vrederechter gewezen
vonnis.
Mr. Sormani zeide van meening
te zijn, dat een leeraar zijn be
voegdheid ontleent' aan zijn di
ploma. Wanneer men hem daar
naast nog een lesje wil laten
lezen en het bijwonen van bijeen
komsten als deze verplicht wil
stellen, komt men in strijd met de
hooger onderwijswet. Alleen het
departement heeft de bevoegd
heid, richtlijnen vast te stellen.
Voorts bestreed pleiter de toepas
selijkheid van het reglement
rechtstoestand en voorts, dat ver
dachte het onderwijs gestremd
heeft. Zou de verdachte naar deze
vergadering gegaan zijn, dan zou
de verhouding tusschen leeraren
en rector juist verstoord zijn. Dr.
Scholte heeft, naar pleiten meent,
geen straf verdiend, waarop deze
dan ook tot vrijspraak conclu
deerde.
Verdachte zeide tenslotte na
herhaald vragen van den presi
dent, dat. indien de leeraren had
den willen gaan naar de bijeen
komst, hij ook gegaan zou zijn.
Het Hof zal uitspraak doen over
14 dagen.
wethouder van utrecht
staat terecht.
Vervolgens had zich te verant
woorden D. Dekker, wethouder
voor de bedrijven der gemeente
Utrecht, iwen ten laste is ge
legd overtreding van art. 284 van
het wetboek van strafrecht
(iemand door bedreiging met ge
weld wederrechtelijk dwingen zich
te verwijderen) en- mishandeling.
C. A. van Zeist, gemeentewerk
man. verklaarde, dat hij op straat
stond, toen de wethouder hem
passeerde. Even later kwam de
wethouder terug en sprak als zijn
meening uit, dat getuige hem uit
lachte. Tegelijk gaf hij van Zeist
een klap in het gezicht. De andere
getuige vroeg toen: bent u van
de politie? De wethouder haalde
daarop een revolver te voorschijn
en bedreigde dien getuige daar
mee.
Verdachte zeide, dat getuige
hem had toegevoegd: „je zoekt
mij, verrader!"
Getuige ontkende dit.
Getuige G. Havik verklaarde ge
zien te hebben dat van Zeist een
klap in zijn gezicht kreeg. Zelf
werd hij door den wethouder met
den loop van diens revolver op de
BINNENLAND.
Officieel wordt bekend gemaakt:
Het doodvonnis, uitgesproken
door het Deutsche Obergericht op
14 September 1943 tegen den
landarbeider Wilhelm Ortmann
uit Herveld wegens viervoudigen
moord, is heden na bestudeering
der gratiekwestie voltrokken.
Ortmann had om zich geld te
verschaffen een boer en diens
knecht er%om zich voor ontdek
king te vrijwaren, een echtpaar
met bijlslagen vermoord en de
woningen der vermoorden vervol
gens deels leeggeplunderd.
Nederlandsche krijgsgevangenen
op Java Er kunnen thans in
lichtingen worden verstrekt om
trent krijgsgevangenen beneden
den rang van officier, beginnende
met de letter S tot en met de
letter V.
Zij, die inlichtingen wenschen
omtrent vorenbedoelde krijgsge
vangenen. gelieven zich te wenden
tot het Informatie-bureau van het
Nederlandsche Roode Kruis, Korte
Voorhout 14, 's Gravenhage, on
der opgave van naam, voornamen,
geboortedatum en -plaats en zoo
mogelijk stamboeknummer, mili
tairen rang en laatst bekende
standplaats.
BUITENLAND
De zender van Rome heeft
hedenmorgen medegedeeld, dat
Vaticaanstad Vrijdagavond om 21
uur gebombardeerd is. Vier bom
men zijn neergekomen in de na
bijheid van de Pieterskerk. Een
bom heeft de ongeveer 100 M.
van de St. Pieterskerk staande
beroemde mozaïekfabriek getrof
fen en zwaar beschadigd. Een
tweede bom kwam neer dicht bij
het groote paleis van den Vati-
caanschen gouverneur. Bijna alle
vensterruiten van het paleis zijn
vernield. Ook de Vaticaansche
waterleiding is zwaar beschadigd.
Nog twee bommen zijn neergeko
men in de nabijheid van de basi
liek. Een hooggeplaatste geeste
lijke persoonlijkheid heeft uit
drukking gegeven aan de diepe
verontwaardiging, die de Vati
caansche autoriteiten over dezen
aanval vervult. Onder de bevol
king der stad Rome heerscht over
dezen aanval op het gebied der
Vaticaansche stad groote veront
waardiging (D.N.B.).
De besprekingen in Caïro
Eden heeft gisteren in Cairo een
onderhoud gehad met den Turk-
sehen minister van buitenland-
sche zaken Menemendzjogloe, zoo
meldt de Britsche berichten
dienst. De Britsche ambassadeur
in Ankara, sir Knatchbull Hu-
gessen, was bij de besprekingen
aanwezig (D.N.B.).
borst zijn huis in gedreven. Er was
zich een volksoploop aan het
vormen.
Dr. F. Breedvelt, wethouder van
onderwijs te Utrecht, was de vol
gende getuige. Deze stond vlak
naast zijn collega-wethouder toen
het relletje zich afspeelde. Van
Zeist heeft den wethouder wel
degelijk het woord verrader toe
gevoegd. Hierop gaf wethouder
Dekker van Zeist een klap. De
houding van getuige Havik vond
getuige agressief. Wethouder
Dekker achtte zijn collega in
gevaar en trok daarom zijn re
volver.
Verdachte zeide getuige Breed
velt als bedreigd te beschouwen
en er bestpnd gevaar voor uit
breiding van het relletje, daar
vele menschen samen waren ge
komen. -
De procureur-generaal mr. Van
Vloten, herinnerde er aan, dat
juist een, week voor het ge
beurde dé hoogste politiefunctio
naris te Utrecht vermoord werd.
Het is dus begrijpelijk, dat na-
ticnaai-socialistische overheids
personen op hun hoede waren.
Verdachte heeft door middel van
zijn revolver ruim baan weten te
maken. Het betrof hier dus een
deugdelijk middel, dat ook het
gewenschte resultaat had. Wat
den klap betreft, moet men be
denken, dat verdachte voor ver
rader werd uitgemaakt. De reac
tie van verdachte daarop is al
leszins verklaarbaar. Hier is
noodweer aanwezig, waarom spr.
ontslag van rechtsvervolging
vroeg.
Uitspraak over 14 dagen.
f
HEDEN.
Jeruël: Bidstond te 7 u. nam
Stadszaal: Lustrumuitvoering'
Chr. Mandollnegez. Semprer
Avanti". 7 uur nam. I
Zondag. 5
Evang. Chr. Gem.: Samenkom-L
sten te 10 uur voorm. en 5% u
nam.
Gerecht 10: Spr. J. A. de Ruiter»
ver Spiritisme. 2% uur nam.
In den vergulden Turk: Ned
J.LL Heil VCigUlUtJIl X LLL iviNCU..»r
Duitsche Kultuuigemeensohap. Sprl
A. Büttner te 7.30 u. nam.
Jeruël: Samenkomsten te 10 u,
voorm. en 5 uur nam. t
Schouwburg: Leidsch Muziek-
instituut „Eén dag Koning" te 6'
uur nam.
Oegstgeest (Geverstr. 22)
Gem. Gods te 10 uur vóorm. ert-
4% uur nam. j
De geneeskundige dienst te L4Kj
den wordt van hedenavond 8 uull
tot Maandagmorgen 8 uur waarge
nomen door de doktoren Kort,
Kortmann, Langezaal en Simons..
Te Oegstgeest wordt deze dienst^
dan waargenomen door dr. Leem-,
huis, Tel. 22030.
De avond-, nacht- en Zondags-,
dienst der apotheken te Leident
wordt van Zaterdag 6 Nov. 20 uur
tot Zaterdag 13 November 8 uui{
waargenomen door de Apotheek!
Kok Rapenburg 9 Tel. 24807 en dej
Apotheek „Tot Hulp der Mensch-P
heid", Hooigracht 48. Tel. 21060.,
Te Oegstgeest door de Oegstgeest-'
sche Apotheek, Raadhuispark 8,
Telef. 26274.
stadsnieuws!
Piano-avond Gerard Hengeveld
Het zou interessant zijn te on
derzoeken, hoe het komt, dati
Nederlandsche musici, productief,!
doch speciaal reproductief, thans'
méér en méér „aan den top" staan. I
Wij hebben in vroeger eeuwen ook i
van die perioden gekend. Deze"
verheugende gedachte kwam owff
wederom in dén zin na Henge-|
veld's voortreffelijk Chopinspel.
Wij betraden de zaal en ver
zuchten: „Alwéér Chopinverlie-l
ten haar met den wensch: „Nóg
meer Chopin!" Tenminste na
zulke vertolkingen, waarbij niet
steeds het hoogste accent gelegd
werd op een door velen graag1
naar voren gebrachten overgevoe-
ligen Chopininslag, veelal als
décadent bestempeld. Iets anders:
mag wel van décadentie gespro
ken worden bij iemand, die zóó
danig van brandende stuwkracht I
doortrokken compositie's schiep
als b.v. de laatste der gespeelde1
24 Préludes op. 28 een fa-
meuse opgaveof verschillende
der 12 Etudes op. 25, waarin over
rompelend virtuose moeilijkhe
den, o.a, octavenspel, met even
overrompelend gemak overwon
nen werden. Neen: hier was
allereerst een levenskrachtig
mensch aan het woord!
Hengeveld speelde dan ook
zond sensitief, met klaren wéSt
luidenden aanslag, rijk van edele
kleur en nuance. In eigen stijl
maakte hij ieder kostbaar onder
deel tot een wonderbaarlijk plas
tisch geheel, met telkens geva
rieerd karakter, waar het móést
toch óók vervuld van dichterlijke
affiniteit. In de vervoering be-
heerscht. nergens vervallend tot
onevenwichtige, te overvloedig
romantische sentimentaliteit. Met
de Nocturne in es dur en de Valse
in as dur dankte deze ernstige
kunstenaai, wiens technisch zoo
wel als zielkundige stijging evi
dent is, voor den geestdriftigen
bijval. Th. J. Hannema.
PREDIKBEURTEN'
VOOR ZONDAG 7 NOVEMBER
Leidén Chr. Géref. Kerk
(Steeuschuur)Vm. 10 u. (Dankz.
gewas) en nm. 3% u., ds. Joh.
Jansen Doopsgez. Gem.: Vm.
10 y2 u„ ds. R. de Zeeuw v. Sap-
pemeer - Eglise Wallonne: dix
heures et demie, mr. E. Michelin
Moreau, pasteur a la Haye 7—*
Luth. Gem.: Vm. 10% u., ds. Bie-
ger Geref. Kerk (Zuiderkerk)
Vm. 10 u„ ds. Wiersinga: nm. 4
u. ds. Weggemans Geref. Kerk
(Heerengracht): Vm. 10 u., dr.
Westerink; nm. 4 u., ds. Veldman
Geref. Kerk (O. Vest)Vm. 10
u., ds. Veldman; nm. 4 u„ dr. Wes
terink Geref. Kerk (Morschw.)
Vm. 10 u.. ds. Weggemans; nm. 4
u., ds. Wiersinga Geref. Kerk
in H.V. (Breestr. 64)Nm. 4 u., de
beer A. van Kampen Rem. Ger.
Gem.: Vm. 10% u„ ds. H. J. Mis
pelblom Beyer van R'dam Ver.
van Vrljz. Herv. (Volkshuis)Vm.
10% u.. dr. Boersema Vrz. Kin-
derkerk (Gerecht 10): Nm. 12% u..
dr. Boersema Marekerk: Nm. 5
u. (jeugddienst)ds. ,D. J. Vossers
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstr.
19): Vm. 10% u. gez. mis.
Katwijk a. d. Rijn Ned. Herv.
Kerk: Vm. 9% u., ds. van Harten
van Katwijk a: Zee; nm. 4 u.,
ds. Rutgers van Katwijk aan Zee
Geref. Kerk: Vm 9% en nnJ
4% u. ds. J. G. Aalders.
