Britsch-Portugeesche overeenkomst
over de Azoren
TEGEN HET BOLSJEWISME
84ste Jaargang
Woensdag 13 October 1943
No. 25625
Meldt u voor de Waffen-
S.S. en de Landwacht.
TEGEN DEN ZWARTEN
HANDEL
De koeien loeien om
aardappelschillen.
INLEVERING VAN
RADIO-TOESTELLEN.
BINNENLAND
VERDUISTEREN:
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Naar de Britsche berichten
dienst meldt, heeft Churchill
gisteren in het Lagerhuis mede
gedeeld, dat de Portugeesche re
geering zich op Britsch verzoek
bereid verklaard heeft, Engeland
bepaalde faciliteiten op de Azo
ren toe te staan, opdat de Brit
sche koopvaardij op den Atlanti-
schen Oceaan oeter beschermd
kan worden.
De overeenkomsten zijn, naar
Churchill zeide, van tijdelijken
aard, zoodat alle Britsche strijd
krachten bij het einde der vijan
delijkheden van de Azoren terug
getrokken zullen worden. Groot-
Brittannië zal den Portugeezen
op de Azoren den noodigen mili
tairen en anderen aanvoer doen
toekomen. De overeenkomst, aldus
beweerde Churchill, bevat niets,
dat op de een of andere wijze
invloed zou kunnen oefenen op
den nog steeds bestaanden wensch
l der Portugeesche regeering, een
li politiek van neutraliteit op het
Europeesche vasteland te hand
haven en daardoor een vredes-
zone op het Iberische schiereiland
te vormen. (DJN3.).
Verklaring der Portugeesche
regeering.
De Portugeesche regeering heeft
gistermiddag den tekst gepubli
ceerd van de verklaring, door de
Engelsche regeering in het Lager
huis afgelegd, in overleg met de
Portugeesche regeering. Ten aan
zien van deze verklaring, aldus
de officieele mededeeling. meent
de Portugeesche regeering te moe
ten naar voren brengen respec
tievelijk toevoegen in de eerste
plaats, dat de regeering er steeds
op gewezen heeft, dat, hoewel zij
oprecht wenschte de neutraliteit
te handhaven, zij deze neutrali
teit als aan voorwaarden gebon
den beschouwde, met het oog op
een eventueel in werking treden
van de Engelsch-Fortugeesche al
liantie, zooals dat het geval zou
zijn, wanneer de Britsche regee
ring met een beroep op de alliantie,
faciliteiten zou verlangen; in de
tweede plaats, dat de Portugeesche
regeering, die steeds de verplich
tingen, voortvloeiende uit het
niet-aanvalsverdrag en de aan
vullende protocollen met Spanje,
is nagekomen heeft kunnen con-
stateeren dat in dit opzicht de
Portugeesche politiek door de
Britsche regeering niet slechts
gerespecteerd, maar met sympa
thie gadegeslagen is. De Fortugee-
scheregeeringheeftinSpanje reeds
een uitvoerige verklaring over deze
aangelegenheid der Engelsch-Por-
tugeesche betrekkingen afgelegd.
(D.N.B.)
Geen verrassing te Berlijn.
De diplomatieke correspondent
van het DN.B., dr. Siegfried
Horn, schrijit:
„De door Churchill medege
deelde Angio-Portugeesche over
eenkomst betreffende het be
schikbaarstellen van lucht- en
vlootbases od de Azoren, heeft in
Berlijnsche politieke kringen
geenszins verrassing gewekt, aan
gezien sedert eenigen tijd een
toenemende activiteit van Engel
sche en Amerikaansche agenten
te Lissabon en Oporto kon wor
den waargenomen en de laatste
dagen de geruchten over aan
staande Anglo-Amerikaansche ac
tie tegen deze Portugeesche eilan
dengroep talrijker werden. Ook
op de gisteren in de Wilhelm-
strasse gehouden conferentie voor
de buitenlandsche pers had men
zich yan bevoegde Duitsche zijde
ten aanzien van deze kwestie uit
gelaten op een wijze, waaruit kon
worden afgeleid, dat men op de
hoogte was van den politieken en
militairen achtergrond van dit
thans actueel geworden vraag
stuk. Als de Wilhelmstrasse op
dit oogenblik van commentaar
afziet, dan is dat wel, omdat
men aanvullende inlichtingen,
vooral uit Lissabon afwacht. Niet-
Het S.S.-Ersatzkommando deelt
mede: Iedere gezonde Nederlan
der, in den leeftijd van 17-45 jaar,
kan zich vrijwillig bij de hier
onder vermelde adressen vervoe
gen, ten einde gekeurd te worden
voor de Waffen-S.S. of de Land
wacht.
Tijdens de keuringen worden
alle inlichtingen verstrekt met be
trekking tot de verzorging van
familieleden, duur der opleiding,
extra levensmiddelen, etc.
Vrijwilligers, die om bepaalde
redenen in Nederland moeten blij
ven, kunnen dienst nemen bij
de Landwacht of bij het S.S.-
Wachtbataljon in Amersfoort.
Ook vrijwilligers voor de Duit
sche Kriegsmarine kunnen zich
aanmelden: Zij, die tot de Ger-
maansche S.S. in Nederland toe
treden willen, kunnen zich even
eens aanmelden
Personen tusschen 1830 jaar,
die aanmeldingsplichtig zijn voor
de tewerkstelling, kunnen zich
eveneens aanmelden en worden
gedurende hun verbintenis van de
tewerkstelling vrijgesteld.
Officier in de Waffen-S.S. kan
ieder worden, die na minstens een
jaar diensttijd zijn geschiktheid
voor de officiersopleiding heeft
bewezen. Zijn schoolopleiding ls
niet doorslaggevend. Beslissend
voor bevordering zijn: karakter,
gedrag, prestatie.
18.10.43, 9-14.00 uur, Rotterdam,
Deutsches Haus, Westzeedijk.
19.10.43, 9-12.00 urn, Breda, restau
rant Modern, Markt.
15-18.00 uur, Den Bosch, hotel
Noord-Brabant, Markt 45.
20.10.43. 9-12.00 uur, Venlo, Deut
sches Haus, Egmondstr. 16.
Onze mannen in het Oosten
kh PK Stengl/O/H/P m
15-18.00 uur, Arnhem, café
Royal.
21.10.43, 9-12.00 uur, Hengelo,
café Modern, Spoorstraat 18.
15-18.00 uur, Zwolle, hotel Gij-
1/6iib6€k
22.10.43, 9-12.00 uur, Assen, Con
certhuis a. d. Vaart.
15-18.00 uur, Groningen, Con
certhuis Poelestraat.
23.10.43, 9-12.00 uur, Leeuwarden,
Huize Schaaf, Breedstraat.
24.10.43, 9-14.00 uur, Amsterdam,
Dam 4.
25.10.43, 9-13.00 uur, Utrecht,
N.V.-Huis, Oude Gracht 245.
26.10.43, 9-14.00 uur, Amersfoort,
Pol. Durchgangslager, Leusder-
weg.
27.10.43, 9-14.00 uur, Den Haag,
café Den Hout, Bezuidenhout-
scheweg.
temin hoort men in Berlijnsche
politieke kringen de opvatting,
dat Portugal zeer klaarblijkelijk
zich onder sterken Anglo-Ame-
rikaanschen druk bereid verklaard
heeft tot de concessies, die in
Engeland en de Vereenigde Sta
ten onmiddellijk worden naar
voren gebracht als een buiten
gewoon waardevolle creditpost
in hun strijd tegen Duitschland
en dan ook propagandistisch uit
gebuit worden."
Verminderde strijd in het Oos
ten De A.N.P.-correspondent te
Berlijn meldt:
De krijgsverrichtingen aan het
Oostelijke front blijven in omvang
beperkt. Nadat van sovjet-Russi
sche zijde nogmaals een poging
was gedaan, aan het front tus
schen Saporosje en de Noordkust
van de Zee van Azof een door
braak te forceeren, waartoe sterke
strijdkrachten waren opgesteld, is
het ook in dezen sector weder
aanmerkelijk stiller geworden en
van Duitsche zijde meent men dan
ook te kunnen zeggen, dat deze
aanval mislukt is.
Ook aan den midden-Dnjepr,
waar aanvallen en tegenaanvallen
elkaar afwisselen, blijft de strijd
binnen beperkte afmetingen.
Ten Westen van Smolensk heb
ben de bolsjewisten hun pogingen,
door het Duitsche front te breken,
blijkbaar nog niet opgegeven en zij
blijven hier verwoed aanvallen. In
dezen sector hebben de Duitschers
thans een verkorte verdedigings
linie betrokken. Ook in het gebied
ten Zuid-Westen van Welikjje
Loeki hebben de aanvallen der
bolsjewisten, die naar men weet
de Duitsche verdedigingsstellingen
zijn binnengedrongen, nog niets
aan hevigheid verloren. Al deze
aanvallen zijn echter, naar men
te Berlijn verklaart, tot dusver
afgeslagen.
Na de regens der voorgaande
weken is het weer thans overal
aan het Oostelijke front zoo, dat
de operaties hiervan nog geen
hinder ondervinden.
De vernielde katholieke kerken
in Duitschland Op een bijeen
komst van het presidium van het
Duitsche episcopaat is dezer dagen
te Berlijn medegedeeld, dat de
bevoegde rijks- en gemeente-auto
riteiten tot nu toe aan de katho
lieke kerk in veertien steden ver
vangingsgebouwen ter beschikking
hebben gesteld voor de tijdens
luchtaanvallen vernielde kerken.
In zeven andere steden konden
voor het doel geschikte ruimten,
zooals zalen, door kleine verbou
wingen ingericht worden voor het
houden van godsdienstoefeningen.
Ook in die gevallen hebben de in
aanmerking komende stedelijke
besturen financieelen steun ver
leend.
Naar verder bekend werd, liggen
thans reeds ontwerpen van pro
minente Duitsche architecten ge
reed voor den bouw van nieuwe
kerken, die na den oorlog zullen
worden gezet in plaats van de ver
nielde. Interessant is daarbij, dat
de meeste van deze nieuwe kerken
geen klokken meer zullen krijgen,
doch zoogenaamde electrische
klokkenspelinstallaties. Deze heb
ben het voordeel van belangrijk
lagere vervaardigingskosten, en de
slechts geringe kosten van aan
brenging in den klokkentoren, ter
wijl de klankschoonheid niet bij de
origineele klokkenspelen ten ach
ter blijft. Daar deze installaties
ook in vele kerken worden aan
gebracht, waarvan de klokken
tijdens den oorlog werden inge
leverd, is te verwachten, dat bin
nen twee tot drie jaar zestig pro
cent van alle kerken in Duitsch
land voorzien zullen zijn van elec
trische klokkenspel-installaties.
(D.N.B.).
Huil op weg naar Moskou
Volgens berichten uit Rio de Ja
neiro heeft de Amerikaansche
staatssecretaris Cordell Huil eenige
dagen geleden op weg naar Mos
kou in Natal een tusschenlanding
gemaakt. De korte desbetreffende
telegrammen zeggen slechts, dat
de Braziliaansche minister van
buitenlandsche zaken en de Ame
rikaansche ambassadeur in Rio de
Janeiro, Jefferson Caffey, den
staatssecretaris verwelkomd heb
ben. (D.N.B.).
■4»T~NE vorige week werden in
f I J de bladen de straffen be-
Jkend gemaakt waarmede
een aantal clandestiene slachters
en him medeplichtigen tot de orde
werden geroepen. Straffen van 6,
5 en 3 jaar tuchthuis moeten zij
ondergaan, die meenden zich ten
koste van hun volksgenooten te
kunnen verrijken. Deze straffen
zijn tevens bedoeld als een ernstige
waarschuwing aan hen die zich
door het koopen van clandestien
geslacht vleesch tot medeplichti
gen maken.
Het kan niet genoeg herhaald
worden, dat de zwarte handel een
kwaad is dat fel bestreden moet
worden en dat zij, die den zwarten
handel bedrijven of in den zwar
ten handel koopen, zich buiten de
gemeenschap plaatsen en door de
overheid als misdadigers be
schouwd en behandeld worden.
Het is nog niet zoo lang geleden
dat de Rijkscommissaris in zijn
redevoering afrekende met het
fabeltje, dat men door den zwar
ten handel bereikt dat de Duitsche
bezetting tekort gedaan wordt of
dat er minder goederen naar
Duitschland zullen gaan. Wie zich
met zwarthandelen bezig houdt
vergrijpt zich slechts aan goederen
die bestemd zijn voor de Neder-
landsche bevolking, hij doet daar
mede uitsluitend zijn eigen land-
genooten te kort.
Nu moet gezegd worden, dat ook
de zwarthandelaren en hun klan
ten dit zeer goed weten en dat zij
slechts voorgeven uit vaderlands
lievende motieven te handelen. In
werkelijkheid is het him er slechts
om te doen geld te verdienen of
zich in het bezit te stellen van
goederen, die hun minder koop
krachtige landgenooten toekomen.
Zwarthandelaren en zij, die in den
zwarten handel koopen, zijn dus
gewone misdadigers en het is goed
en rechtvaardig, dat zij streng ge
straft worden, zonder aanzien des
persoons.
In deze benarde tijden, waarin
velen het zoo uiterst moeilijk heb
ben, moet een ieder begrijpen dat
hij tegenover de gemeenschap
plichten heeft, die hij na moet
komen en dat de overheid het
recht heeft en in het belang van
de gemeenschap handelt, door een
ieder die niet wil hooren. te laten
voelen dat hij schromelijk te kort
schiet en daarvoor streng gestraft
dient te worden.
Het is mogelijk dat er landge
nooten zijn, die vele maatregelen
door de Duitsche bezetting en de
Nederlandsche autoriteiten geno
men, niet begrijpen, maar het is
ondenkbaar dat men niet weet wat
nen doet, als men in den zwarten
handel tracht geld te verdienen of
goederen koopt van zwarthandela
ren. Vroeg of laat zullen zij, die
zich hieraan bezondigen, ter ver
antwoording worden geroepen en
zij kunnen er staat op maken, dat
zeer strenge straffen hun deel
zullen ziin.
De volksgemeenschap moet en
zal tegen den zwarten handel in
^.soherming worden genomen!
De höhere SS- und Polizei-
führer maakt bekend:
Aan mijn bekendmaking van
2 October 1943, volgens welke aan de
personen, die hun radiotoestel,
voor zoover dit valt onder den in
leveringsplicht, vóór 20 October
1943 inleveren, vrijheid van straf
wordt toegezegd, hebben reeds
duizenden gevolg gegeven.
Er wordt nogmaals nadrukkelijk
op gewezen, dat tegen personen,
die na 20 October 1943 nog, zon
der daartoe gerechtigd te zijn, in
het bezit zijn van een radiotoestel,
met bijzondere strengheid zal
worden opgetreden.
Tegen hen kunnen volgens
par. 10 van mijn verordening van
13 Mei 1943 betreffende het ver
beurd verklaren van radio-ont
vangtoestellen gevangenisstraffen
en boeten tot een onbeperkten
omvang worden uitgesproken. Bo
vendien kunnen tegen hen maat
regelen der Sicherheitspolizei be
volen worden, in het bijzonder
ook verbeurdverklaring van hun
roerend en onroerend vermogen.
Ik vestig er in het bijzonder de
aandacht op, dat ik in ieder geval
van niet-inlevering of van hei
melijk wegwerken van een toestel
als eersten strafmaatregel last zal
geven tot onmiddellijke verbeurd
verklaring van het geheele huis
raad, met inbegrip van de meu
bels, ten gunste van slachtoffers
van bombardementen.
De reorganisatie der politie
Gerekend van 1 Maart 1943 zijn
opgeheven de commissariaten van
politie in de gemeenten Amster
dam, Arnhem, Eindhoven 's-Gra-
venhage, Groningen, Haarlem,
Rotterdam en Utrecht.
In verband met hun benoeming
tot luitenant-kolonel der staats
politie zijn eervol ontslagen als
commissaris van politie: 1. te Am
sterdam: H. Voordewind en J. C.
Krenning; 2. te Rotterdam: J. C.
de Jong; 3. te 's-GravenhageH.
Ph. Clasie en H. M. J. Rugers.
In verband met hun benoeming
tot majoor der staatspolitie zijn
eervol ontslagen als commissaris
van politie: 1. te Amsterdam: H.
Holsbergen, G. H. Jutte, M. N. P.
M Mouwen. J. v. d. Ploeg, W. H.
Schreuder, J. D. J. Couvee, R. W.
Dahmen von Buchholz, M O. P.
van der Heul, Ch. S. G. Hogendijk
en A. van IJsendijk; 2. te Rotter
dam: S. W. Moolenaar, P. N. van
Vliet W. van den Berg; 3. te
's-Gravenhage: P. W. Simon en
W. Hol; 4. te Utrecht: D. J. Ha
moen en A. W. Brandt; 5. te Gro
ningen: A. C. van Keulen en S. H.
Huizinga; te Arnhem: M. Zoll.
De gewone gang van zaken? -
Het was de gewone gang van za
ken. Vader arbeider, hard wer
ken, als er werk was en moeder,
die deed wat ze kon, om de huis
houding gaande te houden. De
kinderen, vooral de jongens, wer
den al vroeg mee ingeschakeld.
Dat sprak vanzelf. Er moest ver
diend worden. Misschien kon er
door cent op cent te leggen nog
net een ambachtsschool- of
m.u.l.o.-opleiding af, doch dan
was het ook uit en dikwijls veel
belovende leerlingen vertrokken
naar de fabriek, naar de werf.
naar het land of het kantoor.
Hoe wreed was dit systeem, dat
energie en aanleg niet telde en
dat iemands toekomstmogelijkhe
den naar de grootte van zijn
vaders inkomen bepaalde. Wreed
en onverstandig, want duizenden
goede krachten zijn op deze wijze
feitelijk voor onze samenleving
verloren gegaan. Het Langemarck
Studium bestrijdt dit euvel op
krachtdadige wijze. Wie werkelijk
begaafd is, krijgt door deze instel
ling de kans om op lateren leef
tijd nog een verdere vakopleiding
te genieten. Zelfs een academische
opleiding staat dan voor hem
open. Jonge mannen, tusschen 16
en 22 jaar, in uitzonderingsgeval
len tot 24 jaar. die meenen hier
voor geschikt te zijn, kunnen in
lichtingen inwinnen bij het Lan
gemarck Studium, Waalsdorper-
weg 12, Den Haag. Ook voor jon
gelui, die in Duitschland werken,
staat de aanmelding aan dit adres
open.
Vredegerechtshof - Benoemd is
tot militair lid van het vredege
rechtshof P. J. Quanjer, luit.-ge-
neraal b. d. te 's-Gravenhage.
van hedenavond 18 uur
tot morgenochtend 6.45 uur
De maan ging heden onder te
6.23 uur en komt op te 18J4 uur.