NIEUW STADIUM AAN HET OOSTELIJK FRONT! komen vernielde vliegtuigen met ,4sie Jaargang Donderdag 30 September 1943 No. 25614 EEN ERNSTIGE VERGISSING. „1000 ton aardappel schillen beteekent een week voedsel voor 5000 koeien." BINNENLAND De Oost-inzet van den N. A. D. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN het valscherm te redden. (D.N.B.). De groote gevechten aan het Oostelijk front zijn in een nieuw ;,',adium getreden, schrijft de mili taire correspondent van het D.N.B. in zijn beschouwing van den toe stand van thans. Hij gaat verder: Na weken van een beweeglijk ge- voerden afweer van den kant van de Duitsche troepen schijnen de gevechten in het Oosten thans meer een statio'nnair karakter te willen aannemen. Een blik op de kaart is voldoende om vast te stel len, dat dit verschijnsel zijn oor zaak vindt in een handige strate gische uitbuiting van de geogra- phisch-physische gesteldheid van het gebied, waar de vijand door de Duitsche oorlogvoering binnen ge manoeuvreerd is. De wederzij dsche bewegingen hebben in haar tempo een dus danige verlangzaming gekregen, dat de veronderstelling niet onge rechtvaardigd schijnt, dat de stroomloop van den Dnjepr aan de wederzijdsche bewegingen een zekere natuurlijke grens heeft ge steld. Daarbij moet echter wei aangeteekend worden, dat men te Berlijn nog steeds niet spreekt over een Dnjeprlinie, maar veeleer de ontwikkeling der van dag tot dag verder verstrekte Duitsche jl^rgenstootactiviteit met verhoogde opmerkzaamheid volgt. De gevechten aan den Dnjepr zijn gegroeid tot een slag om brug gehoofden. Uit de bruggehoofd j stellingen op den Oostelijken oever van den Dnjepr ondernemen de Duitschers tegenaanvallen van zooveel energie en doorslaande kracht, dat men moet vermoeden, dat hier een op langen termijn voorbereid plan als grondslag aan wezig is. Hierbij schijnen ook reservekrachten merkbaar te wor den als voelbare rem tegen den bolsjewistischen offensiefwals. In het Zuiden zijn de Duitschers zeer duidelijk geslaagd in het tot dusver meest opmerkelijke afweer - succes. Ten Zuiden van Saporosje. in het gebied van Melitopol, is een Duitsche tegenstoot gedaan op sterke sovjet-Russische strijd krachten. Ten Noorden van de stad trachtten de bolsjewisten storm te loopen op de hoogtestel lingen der Duitschers. Uit deze onderneming, waarbij de bolsje wisten ook veel materiaal gebruik ten, kwam de Duitsche tegenaan val tot ontwikkeling, welke in kor ten tijd niet alleen aanzienlijke ruimte won, maar den tegenstan- ler ook zeer zware veiliezen toe- vracht, welke thans, tengevolge t de lange opmarschwegen voor bolsjewieken een vertragend Affect hebben. Het zwaartepunt der gevechten in het Zuiden ligt vlak tegen het gebied van het Duitsche brugge hoofd van Saporosje. waar de Duitschers eveneens met felle tegenslagen antwoorden. De ge vechtshandelingen duren daar nog onverminderd fel voort. Daaren tegen is de bolsjewistische druk op de ruimte van Dnjepropetrowsk ten gevolge van de voortdurend zware verliezen der bolsjewisten aan menschen en materiaal en als gevolg van de 'ook daar offensief gevoerde Duitsche afweer, ver minderd. De slag om de bruggehoofden wordt voortgezet tot in het gebied ten Noorden van Kief. Talrijk zijn de Duitsche bruggehoofdstellingen aan den Oostelijken oever van den Dnjepr. Toch is de bolsjewis tische actie in de gebieden ten Noorden van Saporosje uitslui tend gericht op Kief. Deze stad kan in het algemeen beschouwd kworden als het doel der bolsje wistische leiding, dat nog voor het aanbreken van de slijkperiode onder ieder beding moet worden bereikt. De bolsjewisten trachten om te beginnen de eilanden in den Dnjepr als steunpunten in handen te krijgen. Hier spannen zij alle krachten voor in. Hun pogingen hebben er tot dus ver echter slechts toe geleid dat de door hen voor deze taak in het veld gebrachte formaties volko men vernietigd zijn, hetgeen spreekt voor de kracht der Duit sche stellingen. Ten Noorden van Kief tot aan den rijweg naar Moskou gaat in- tusschen de bolsjewistische po ging voort om met gebruikmaking van de grootste massa's meer terrein te winnen. Weergaloos hard zijn daar de gevechten. Energieke Duitsche tegenaanval len zijn echter ook hier voor het vertraagde tempo verantwoorde lijk. De Sovjet-aanvallen begin nen te stuiten. Daar komt bij, dat in deze gebieden het weer de gevechtshandelingen reeds ver tragend beïnvloedt. De Berlijnsche AJIR.-corres- pondent meldt ter aanvulling nog: By de lezing van de weer- machtberichten der laatste dagen valt het op, dat deze ten aan zien van de situatie aan het .Oostelijke front weder geheel anders geformuleerd zijn dan, laten wij zeggen, voor den val van Smolensk. Terwijl voorheen gewezen werd op de frontcorrec tie en de frontverkorting, legt het opperbevel der Duitsche weer macht thans meer den nadruk op de Duitsche tegenaanvallen, waar uit men zou kunnen afleiden, dat men van Duitsche zijde voorne mens is, den bolsjewisten ver dere gebiedwinst ernstig te be twisten. Naarmate de herfst voortschrijdt worden de omstandigheden ook gunstiger voor de verdediging, daar de binnen niet te langen tijd te verwachten regenval ook de intensiteit der sovjet-Russi sche aanvallen moet doen ver slappen. Ook het feit, dat de sovjet-Russische legerleiding juist met het oog op de komende modderperiode steeds meer lichte bereden troepen in den strijd brengt, kan naar het oordeel van Duitsche militaire kringen den bolsjewisten van éenig nut zijn, zoolang hun zwaardere formaties niet door het Duitsche front zijn gebroken. De lichte troepen kun nen wel een doorbraak uitbuiten, doch deze zelf moeilijk tot stand brengen. Derhalve gelooft men in bevoegde kringenalhier, dat de wisseling van het jaargetijde ook een verflauwen der bolsjewistische aanvallen ten gevolge moet heb ben, zij het ook, dat men reke ning houdt met de mogelijkheid, dat deze tusschenperiode spoedig gevolgd zal worden door een win teroffensief, waarvoor van sovjet- Russische zijde alle voorbereidin gen schijnen te zijn getroffen. Ook van Duitsche zijde verklaart men hierop volkomen voorbereid te zijn. Zoo noodig biedt de uit gestrektheid van het door de Duitschers bezette gebied der sovjet-unie de mogelijkheid, zich op een nog dichter bij de grens gelegen linie terug te trekken. Intusschen is van een verslap pen der bolsjewistische aanvallen nog weinig te bespeuren en van bolsjewistische zijde stelt men blijkbaar alles in het werk om op den Westelijken oever van den Dnjepr den opmarsch voort te zetten Deze pogingen stuiten echter op hardnekkigen tegen stand, zoodat de kleine groepen bolsjewisten, die zich op den Wes telijken oever hebben gevormd, in een weinig benijdenswaardige po sitie schijnen te verkeeren. De Dnjepr, die op het oogenblik als het ware de ruggegraat is van het grootste gedeelte van het tegenwoordige front, begunstigt de verdediging uiteraard ten zeerste. Anders is de situatie evenwel in het gebied van Smolensk waar geen natuurlijke hindernissenden opmarsch der bolsjewisten kun nen stuiten, zoodat de Duitsche verdediging hier ongetwijfeld voor een moeilijke taak staat, temeer daar hier een zwaartepunt der sovjet-Russische aanvallen ligt. 65 vliegtuigen: 500 man personeel De verliezen, welke de Britsch- Amerikaansche luchtstrijdkrachten op 27 September en in den nacht van 27 op 28 Sept. in het Westen en boven het Rijksgebied geleden hebben, n.l. 65 vliegtuigen, betee kenen het gemis van ruim 500 man vliegend personeel. Slechts een ge ring percentage der bemanningen 3 JAAR PACT iVAN DRIE Telegramwisseling tusschen staats hoofden Ter gelegenheid van den derden verjaardag van het Driemogendhedenverdrag heeft een telegramwisseling plaats ge vonden tusschen den Führer en de staatshoofden der verbonden lan den, alsmede tusschen de ministers van Buitenlandsche Zaken, waarin de strijdwil der door het pact ver- eenigde staten tot uiting komt. Het telegram van den Führer aan den Duce luidde: „Duce, op dezen derden verjaardag der on- derteekening van het Driemogend hedenverdrag gedenk ik u en het in trouwe toewijding om u geschaar de fascistische Italië met het ge voel van de hartelijkste verbon denheid en vriendschap. Het is mijn onwrikbare overtuiging dat, hoe groot ook de weerstand moge zijn, de geweldige strijd, die ont brand is om de vrijheid en de toe komst van het leven der volken van Europa en Oost-Azië, tenslotte met de overwinning zal worden bekroond. In dezen zin doe ik u, Duce, op dezen dag met mijn op rechte groeten mijn hartelijke wenschen toekomen voor het geluk en de toekomst van een door het fascisme wederom tot eervolle vrijheid gebracht Italië. In harte lijke vriendschap, Adolf Hitler". Het telegram van den Duce aan den Führer luidde: „Führer, ik dank u voor het telegram dat ge mij hebt toegezonden op den ver jaardag van het Driemogend hedenverdrag dat een historisch document vormt in de wereldge schiedenis en de geschiedenis van onze drie volken. Ondanks de ernstige 'crisis, welke het verraad der dynastie en harer medeplich tigen in Italië heeft teweeg ge bracht, sluit ik mij aan bij uw overtuiging, dat de Angelsaksische plutocratieën overwonnen zullen worden, en dat daartoe de mili taire bijdrage der nieuwe strijd krachten, die het fascisme denkt op te stellen, niet zal ontbreken. Met de kameraadschap, die gij kent, beantwoord ik uw geluk - wenschen en groeten. Uw Musso lini". In het telegram van den Führer aan den Japanschen Keizer wordt gezegd: „Op den derden verjaar dag van het Driemogendhedenver drag doe ik uw majesteit, ook na mens het geheele Duitsche volk, mijn hartelijke groeten en geluk - wenschen toekomen. Het is mijn vaste overtuiging, dat de vrijheids oorlog, die onzen landen opgedron gen is, zal eindigen met den triomf van onze rechtvaardige zaak en daarmede zal leiden tot een geluk kige en veilige toekomst onzer volken". Het telegram van den Keizer aan den Führer luidde: „Het vriendschappelijke telegram, dat uwe excellentie mij op den derden verjaardag van het Driemogend hedenverdrag wel wilde doen toe komen. heeft diepen indruk op mij gemaakt. Ik geef bij deze gelegen heid uiting aan mijn vaste besluit, tot de eindoverwinning met onze bondgenooten samen te werken". (D.N.B.1. Oproep van Mussolini tot de Italianen Op het moment, dat hij zich belastte met de functies van chef van den nieuwen, repu- blikeinsch-fascistischen staat heeft de Duce aan de Italianen den vol genden oproep gezonden: „Met de door den ministerraad van 26 Sep tember 1943 goedgekeurde verkla ring is de nieuwe republikeinseh- fascistische staat in het leven ge treden, die in de binnenkort bijeen te roepen constitueerende natio nale vergadering de bevestiging zal krijgen van zijn definitieve constitutioneele functies. Tot die dagen belast ik mij met de taken van het hoofd van den nieuwen, republikeinsch-fascistischen staat" w.g. Mussolini. Ook Hongarije en Roemenië hebben het nieuwe Italiaansche bewind erkend. (D.N.B.). Het bezoek van den aartsbis schop van York aan Moskon De aartsbisschop van York heeft, naar de Britsche berichtendienst meldt, 4.rp OEN ae Duitsche bezet- f I tings-autoriteiten zich, tijdens het standrecht, gedwongen zagen de verordening uit te vaardigen, waarbij alle radiotoestellen in Nederland ver beurd verklaard werden, waren er slechts weinig landgenooten, die inzagen waarom deze maatregel noodzakelijk was. In de couranten verschenen commentaren en arti kelen, waarin uiteengezet werd, dat het Nederlandsche volk door dezen maatregel in bescherming genomen werd, omdat het luis teren naar verboden zenders velen bracht tot daden, die orde en rust verstoorden, die zoodoende tegen maatregelen van de bezettende macht uitlokten, waardoor on- schuldigen dreigden de dupe te zullen worden. In een bezet land en vooral een land dat midden in het oorlogsgebied ligt. dient in de eerste plaats orde en rust te heerschen. Inplaats van dit te begrijpen, leende men in ons land het oor aan de ophitsers in Londen en elders, begon men zelfs de „beve len", die van deze zijde gegeven werden op te volgen, met als resultaat dat- van de zijde der be zetters zeer strenge maatregelen genomen moesten worden. Een van deze maatregelen was het verbeurdverklaren van de radiotoestellen en de verordening, die werd uitgevaardigd liet aan duidelijkheid niets te wenschen over. Een ieder die een radiotoe stel in zijn bezit had (behoudens enkele zeer nauwkeurig omschre ven uitzonderingen) diende dit toestel, onverschillig of het zijn eigendom was of niet. op een be paalden datum en op een be paalde plaats in te leveren. Temeer daar de verordening tij dens het standrecht werd uitge vaardigd, werden strenge straffen, voor hen die geen gevolg zouden geven aan de opgelegde verplich tingen, in het vooruitzicht gesteld. De laatste weken is uit de von nissen, geveld over hen, die hun toestel niet inleverden, gebleken, dat er tóch nog landgenooten zijn, die meenden de gegeven waar schuwingen in den wind te kun nen slaan. Verbeurdverklaring van de toe stellen - natuurlijk zonder dat er nu schadevergoeding voor betaald zal woiden - geldboeten en ge vangenisstraf waren het resultaat, terwijl ons van bevoegde Duitsche zijde werd verzekerd, dat allen, die nu nog in het onrechtmatig bezit zijn van een radiotoestel de rekening gepresenteerd zullen krijgen, d.w.z. dat zij er op kun nen rekenen ter verantwoording te worden geroepen en zeker ver oordeeld zullen worden. Zij, die meenden dat het met de verordening wel zoo'n vaart niet zou loopen. dat er niet ge controleerd zou worden, dat de autoriteiten toch niet over de noodige gegevens beschikken, of dat zij, als 't, puntje bij het paaltje komt, wel met behulp van de een of andere verontschuldiging de gevolgen zullen ontgaan, zij heb ben een ernstige vergissing be gaan! Velen die reeds veroordeeld zijn en nu hun straf uitziften, ervaren nu, dat uitgevaardigde verorde ningen nageieefd dienen te wor den en ook zfj, die nog aan de beurt zullen komen, zullen deor schade en schande wijs worden. Het is te hopen, dat allen die hun plicht wat betreft de radio verordening verzaakten hun les leeren, opdat in de toekomst een beter begrip zal baan breken en velen landgenooten onnoodig leed bespaard zal kunnen worden. Het is een ernstige vergissing te meenen, dat verordeningen zonder meer overtreden kunnen worden en dat de autoriteiten niet over de noodige middelen beschik ken hun gezag te handhaven. ii. Per extra goederentrein is een groot aantal mannen van den Nederlandschen Arbeidsdienst in de eigen groene uniform en on der NA.D.-leiding - dus als een Nederlandsche eenheid - van Steenwijk uit, dwars door het Grootduitsche rijk, naar het Be- zirk Bialystok gereist om daar als vrijwillige pioniers bodemar- beid té verrichten. De reis ver liep buitengewoon vlot. In de stad Bialystok werd de 38 wa gons tellende trein, waarmede de staf en drie afdeelingen van het N.A.D.-korps Oost 10 was ver voerd. in twee deelen gesplitst. De Oostafdeeling 102 (d.i. de 2de afdeeling van het korps 10) was bestemd voor wegverbetering en normaliseering van de rivier Nur- zec nabij Czichanowic, de rest, waarbij de korpsstaf en de Oost- afdeelingen 101 en 103, gingen naar het Zuiden, afd. 103 ging naar het Roetheensch-Poolsche dorpje Kleszczele, afd. 101 (na verloop van 14 dagen te zamen met de dan gearriveerde Oostaf deeling 104) naar Bialowiezza. Bielsk is de standplaats van den korpsstaf. De stad heeft op enkele uitzonderingen na, houten huizen van een parterre met een dak daarboven. De huizen met zijn bezoek aan Moskou geëindigd. Ten besluite heeft hij den zegen gekregen van den sovjet-Russl- schen patriarch Sergius. Naar de Britsche berichtendienst verder meldt, heeft de aartsbis schop tijdens zijn bezoek zeer hartelijke betrekkingen aange knoopt met de leiders der sovjet- Russische kerk en maatregelen getroffen voor het bezoek der sovjet-Russische kerkdelegatie aan Engeland, (D.N3.). een verdieping hebben dikwijls een balustrade. Het plaveisel van de enkele verharde wegen bestaat uit ingewalst grof morainepuin, vrij groote keien uit den ijstijd, zooals men er ook in Nederland op de Veluwe en in Drente kan vinden. "Soms 40 c.m. middellijn! Dat autorijden daaroverheen ta melijk ongezond (althans voor de auto's) en dat fietsen een verma kelijke bezienswaardigheid is, zal een ieder wel begrijpen. Het Bezirk Bialystok, dat onge veer zoo groot is als België (nl. 31.400 km2), is onderverdeeld in vijf zgn. Kreisen, waarvan er één Bielsk heet en dat het gelijkna mige stadje op de grens tusschen' de Poolsche en de Wit-Russische bevolkingsgroepen tot hoofd plaats heeft. Bielsk is dus een belangrijke stad en men ziet over duidelijk, dat het Duitsche regime er sinds de definitieve bezetting in 1941 in menig opzicht groote verbeteringen heeft aangebracht. Zeer opvallend is, dat de plaats vrij schoon is en schoongehouden wordt, hetgeen voor Polen nogal iets zegt en wat natuurlijk v.an uitermate groot belang is voor de gezondheid der stadsbevolking. De Grieksch-katholieke kerk heeft er meer volgelingen dan de Roomsche en in verband daar mede bezit de gemeente van de eerstgenoemde religie een mooi steenen kerkje. In dit stadje, dat een steenen hotel van zeer behoorlijke afme tingen rijk is, verheft zich aan de Hindenburgstrasse een hoog steenen gebouw, het Kadasteramt. En het is aan de medewerking van den Landrat van de Kreis en van den burgemeester der stad te danken, dat de staf van het N.A.D.-korps Oost 10 de geheele parterre van dit ruime gebouw te zijner beschikking kreeg voor het inrichten van bureaux en tevens een drietal houten woningen in de onmiddellijke nabijheid daar van voor legeringsrulmU.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1943 | | pagina 1