De strijd om Stalingrad is ten einde
Keuringen voor de Waffen-S.S. en het Legioen
83ste Jaargang
Donderdag 4 Februari 1943
No. 25414
EXTRA-BERICHT.
ROUW.
Artikel van dr. Göbbels.
Ook hier te lande alle
schouwburgen en
bioscopen gesloten.
Houdt Uw gasverbruik in toom
En spaart eiken dag wat stroom.
De heer C. J. van Rijst
gemachtigde van
den arbeid.
VERDUISTEREN:
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt bekend:
De str d om Stalingrad is ten einde. Aan hun eed op het
vaandel tot den laatsten ademtocht getrouw is het zesde leger
onder de voorbeeldige leiding van generaal-veldmaarschalk Paulus
voor de overmacht van den vijand en voor de ongunstige omstan
digheden bezweken. Zijn lot wordt gedeeld door een divisie lucht
doelgeschut van de Duitsche luchtmacht, twee Roemeensche divi
sies en een Kroatisch regiment, die in trouwe wapenbroederschap
met de kameraden van het Duitsche leger tot het uiterste hun
plicht gedaan hebben.
we
vJ
Nog is het oogenblik niet daar,
om het verloop van de ope
raties te schilderen, die tot deze
ontwikkeling geleid hebben. Eén
ding echter kan reeds thans ge
zegd worden: het offer van het
leger was niet vergeefsch. Als bol
werk van de historische Europee-
sche zending heeft het zesde leger
vele weken lang de bestorming
door zes sovjetlegers weten te
weerstaan. Volkomen door den
vijand ingesloten, heeft het in de
verdere weken van den zwaarsten
strijd en de hardste ontberingen
sterKe strijdkrachten van den
vijand vastgehouden. Daarmede
heeft het aan de Duitsche leiding
den tijd en de mogelijkheid tot
tegenmaatregelen gegeven, van
welker uitvoering het lot van het
heele Oostelijke front afhing.
Voor deze taak geplaatst, heeft
het zesde leger ten slotte ook vol
gehouden, toen de luchtmacht,
naarmate de omsingeling voort
duurde en de operaties werden
voortgezet, ondanks de uiterste
krachtsinspanning en de zwaarste
verliezen niet in staat was een
toereikende verzorging uit de
lucht te garandeeren, en de mo
gelijkheid van ontzet meer en
meer en ten slotte geheel ver
dween. De overgave, die twee
maal door den tegenstander werd
verlangd, werd op fiere wijze van
de hand gewezen.
Onder de hakenkruisvlag, die op
de hoogste ruïne van Stalingrad
ver in den omtrek zichtbaar ge-
heschen werd, voltrok zich de
laatste strijd. Generaals, officie
ren, onder-officieren en man
schappen vochten schouder aan
houder tot de laatste patroon.
Zij stierven opdat Duitschland
leve. Hun voorbeeld zal, in weer
wil van alle onware bolsjewisti
sche propaganda, zijn uitwerking
behouden tot in de verste tijden.
De divisies van het zesde leger
echter zijn reeds bezig opnieuw
te verrijzen.
De minister voor volksvoorlich
ting en propaganda heeft, na het
bekend worden van het commu
niqué van het opperbevel der
weermacht over het einde van
den heldenstrijd van het zesde
leger aan de Wolga, de sluiting
gelast van alle schouwburgen,
bioscopen, variétés en dergelijke
plaatsen van vermaak voor den
tijd van Donderdag 4 Februari
tot en met Zaterdag 6 Februari.
Evenzoo wordt elke openbare
vertooning met artistiek- of
amusementskarakter voor dien
tijd verboden. - (D.N.B.)
Minister Göbbels verklaart in
een artikel in „Das Reich", dat
als opschrift draagt „de harde
les", dat Europa op grond van
de ervaring alle reden heeft zich
rond de spilmogendheden te
scharen, daar er voor ons we
relddeel geen redding bestaat,
dan alleen door haar. De bijna
sprookjesachtig aandoende strijd
om Stalingrad is, naar dr. Göb
bels schrijft, voor de diepere
problematiek van deze worsteling
om de toekomst van ons wereld
deel het sprekendste symbool. De
mannen van het zesde leger zul-
Bij onze vrijwilligers. Gemotoriseerde troepen
SS PK Baumann-Atl-H-P m
Het SS-Ersatzkommando deelt
mede: Vrijwilligers voor de Waf-
fen-SS en het Legioen kunnen
zich op onderstaande data bij
de genoemde adressen vervoegen,
ten einde gekeurd te worden.
Tevens wordt er de aandacht
gevestigd en wel voor hen, die
bezwaar tegen hebben hun
dienst buiten Nederland te ver
en, dat thans de mogelijkheid
bestaat, om dienst te nemen in
een speciaal wachtbataljon. De
opleiding vindt in Nederland
plaats, terwijl de inzet van dit
bataljon ook in Nederland zal
bltfven.
Tjjdens deze keuringen kunnen,
ach ook diegenen melden, die tot
de Germaansche SS in Nederland
willen toetreden.
5.2.'43 Zwolle, 9 uur, hotel Peters,
Markt.
5.2.'43 Assen, 15 uur, dienstge
bouw, Vaart Zuidzijde.
6.2.'43 Groningen. 9 uur. Concert
huis, Poelestraat.
6.2.'43 Leeuwarden, 14 uur, huize
Schaaf, Breedstraat.
7.2.'43 Amsterdam, 9 uur, school
Iepenweg 13.
8,2.'43 Utrecht, 10 uur, Mariapl.
Wehrmachtsheim.
9.2.'43 Amersfoort. 10 uur, dienst
gebouw Leusderweg
10.2.'43 Den Haag. 9 uur. café
Den Hout, Bezuidenhoutscheweg
De Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied
heeft, in overleg met den weer
machtsbevelhebber, naar aanlei
ding van de verordening van den
Duitschen minister voor volks
voorlichting en propaganda, ook
voor het bezette Nederlandsche
gebied voor den tijd tot en met
6 Februari de sluiting gelast van
alle schouwburgen-, bioscopen, va-
riété's en dergelijke plaatsen van
vermaak en elke openbare vertoo
ning van artistiek- of amuse
mentskarakter voor dien tijd ver
boden.
len, zoo schrijft hij verder, inde
geschiedenis door alle tijden
heen geëerd worden als de voor
posten van Europa tegen de
steppe.
De Duitsche natie neemt van
hen afscheid met weemoed en
rouw, doch 'ook met trots en een
belofte tot daden, die zonder
weerga zullen zijn. Wij gaan eetr
tijd tegemoet, die aan ons de
zwaarste eischen zal stellen. De
oorlog zelf beleeft zijn kritieke
stadium en wij zullen hieraan al
leen het hoofd kunnen bieden
wanneer wij voor deze inspan
ning onze geheeele nationale
kracht in den srtijd werpen.
De toestand veroorlooft ons
niet meer om met een omslach
tig, bureaucratisch procédé het
algeheele probleem van onze
oorlogvoering op te lossen. Wij
moeten handelen en wel snel en
grondig. Het volk wil niet meer
gespaard worden. Het kent de
harde waarheid en is vastbeslo
ten ook dienovereenkomstig te
handelen. Thans roept het front
om menschen. In het vaderland
moeten menschen, ook wanneer
zij voor den oorlog geschikt zijn,
achtergehouden worden omdat
hun werk niet gemist kan wor
den. Intusschen zijn er echter, die
weinig of in het geheel niets
doen en alleen maar toekijken.
In oorlogstijd geldt echter niet
datgene, wat de wet, doch ook
dat, wat het persoonlijke plichts
besef gebiedend voorschrijft. Al
les wat wij aan comfort opgeven,
wordt in tanks, omgezet. Hoe
meer des te beter. Het begint in
het particuliere huishouden en
houdt 'op in het huishouden van
den staat.
Vervolgens wendt dr. Göbbels
zich weer tot Europa en schrijft
hij: Wij beheerschen thans met
onze spilpartners practisch bijna
het geheele continent. Zjjn ge
weldige potentieel is slechts voor
een bescheiden deel in exploita
tie genomen. Tezelfdertijd echter
strijdt dit continent voor zijn le
ven. Indien wij zouden toelaten,
dat de crisis zich verder ver
scherpt, indien wij lichtzinnig
en gewetenloos genoeg zouden
zijn om onze oogen voor de be
dreiging te sluiten, dan verdien
de Europa niets anders dan weg
gevaagd toe worden. Dit lot heeft
de sovjet-unie ons toegedacht.
Zelfs de neutrale wereld, die
over onzen strijd in het Oosten
veelal slechts met kwaadaardige
kritiek, ja zelfs met de grootste
verachting pleegt te spreken,
zoolang deze strijd maar op een
respectabelen afstand van haar
grenzen wordt gevoerd, begint
nu de ooren te spitsen. Zou een
maal de tragische mogelijkheid
ontstaan, dat de Duitsche weer
macht niet meer opgewassen zou
zijn tegen den storm uit het Oos
ten, dan zou ons continent aan
den voet van 't bolsjewisme lig
gen. Misschien zijn er zelfs in
Londen eenige helderdenkende
mannen, die zich kunnen voor
stellen wat dat ook voor Enge
land zou beteekenen.
Leerstellingen hebben n.l. om
het Kanaal over te steken, geen
convooien noodig. Zij vliegen
door de lucht. Onlangs werden
in de hoofdstad van een voor
maligen Oostzeestaat lijsten van
de Gepeoe gevonden, waarop de
namen voorkwamen van hen, die
bij een bezetting van Duitschland
en andere landen van Europa
geliquideerd moesten worden.
Deze lijst bevatte de namen van
allen, die op ons continent op
een of ander gebied van het be
stuur, het militaire leven, de
kunst, de wetenschap, het econo
mische leven en van het overige
openbare leven een positie be-
kieeden. Denkt men eens al deze
mannen weg, dan zou er in alle
landen slechts een menschen-
massa zonder leiding overblijven,
waarover dan het internationale
jodendom zijn totaal ongebrei
delde heerschappij zou kunnen
uitoefenen.
Achter het rootle leger mar-
elieeren reeds de liquidatiecom
mando's op den voet gevolgd
door de massa terreur en de hel.
Dit dient thans met alle duide
lijkheid gezegd te worden, voor-
ai aan hen, die nog steeds niet
willen inzien.
Europa heeft thans alle reden
om zich rond de spilmogendhe
den te scharen, er bèstaat voor
ons werelddeel geen andere red
ding dan alleen door haar.
(D.NB.)
De laatste gevechten der ver
dedigers van Stalingrad. - Om
trent de laatste gevechten van
de heroieke verdedigers van Sta
lingrad verneemt het D.N.B.
Slechts korte radioberichten
verbonden nog de op leven en
dood worstelende verdedigers met
de buitenwereld. Toen het gevaar
op zijn hoogst gestegen was,
seinde het zesde leger: „hesehen
hakenkruisvlag' op hoogste huis
der binnenstad. Voeren onder dit
teeken den laatsten strijd".
Den 27sten Januari is de ge
heele stad een krakende vuur
zee, met massa's pantsers en
troepen rukken de sovjets op;
doch nog bereiken zij niets.
Slechts de verbinding met de
tractorenfabriek gaat verloren
er de munitie is zeer schaarsch.
Als de laatste kogel de loopen
verlaten heeft, gaan de mannen
van het Zaritza-front met de
blanke wapens, met bajonet en
spa op den vijand los.
In den ochtend van den 29sten
Januari valt de vijand opnieuw
de zuidelijke groep aan. Schou
der aan schouder staan gene
raals en grenadiers, Duitschers,
Roemenen en Kroaten, pantser
troepen, pioniers, artilleristen en
kanonniers der luchtdoelartille
rie, schrijvers, chauffeurs en
grondpersoneel in verbitterde ge
vechten op korten afstand.
Den volgenden dag verdubbelt
ae vijand zijn pogingen, Een hel
van granaten van allerlei kaliber
veegt over de Zuidelijke groep.
Het blanke wapen is zwak te
genover pantsers en granaten.
Tenslotte houden nog slechts en
kele artilleristen hun stelling,
met een straal van 300 meter
rond het Gepeoe-gebouw te za-
men met hun opperbevelhebber.
De weerstandskracht der man
nen is ten einde. Niet wapens
en overmacht, doch ontbering,
koude en gebrek aan alles heb
ben hen gebroken. Zij seinen:
„hoorden in de kazemat de pro
clamatie van den Führer, heb
ben wellicht voor de laatste maal
tijdens de volksliederen de hand
opgeheven voor den Grootduit-
schen groet." Buiten woedt de
strijd voort. De bolsjewisten ha
meren de. muren van het hooge
gebouw kapot. Op het laatste
bevel van den generaal-veldmaar
schalk: alles vernielen, volgen
snelle ontploffingen, waarna het
gebouw met de vlag ineenstort.
De mannen in het Noorden
der stad weten thans het lot van
de Zuidelijke groep. Ook zij hou
den vol. Hun onbuigzame wil
doet hen nog den lsten Februari
in den orkaan van granaten
stand houden. Hun laatste radio
bericht van den 2en Februari
luidde: „In den zwaarsten strijd
De met de waarneming van
zaken van het Departement van
Sociale Zaken belaste secretaris
generaal Verwey heeft, in ver-
eenstemming met de verordenmg
van den Rijkscommissaris voor ae
bezette Nederlandsche gebieden
No. 114/42, art. 4, den heer Cor
nells van-Rijst, mee ingang van 1
Februari 1943 tot gemachtigde van
den arbeid benoemd.
De heer C. J. van Rijst is in
1897 te Rotterdam geboren. Hij
bezocht daar de zeevaartschool,
waarna hij gedurende vele jaren
als stuurman ter koopvaardij voer.
Aangezien hij groote belangstel
ling had voor economische en
sociale vraagstukken, heeft bij,
v/eer aan den wal zijnde, een tijd
lang economie gestudeerd.
Daarna zocht hij zijn werk
zaamheden in het buitenland,
waar hij belangrijke industrieele
en commercieele ondernemingen
heeft opgericht. Gedurende vele
jaren wijdde hij daaraan zijn
beste krachten. Toen de huidige
oorlog uitbrak, vestigde hij zich
weer in Nederland, waar hij zich
geheel wijdde aan zijn zich hier
bevindende belangen.
De heer Van Rijst is lid van
de N.S.B.
van hedenavond 17.31 uur
tot morgenochtend 8.17 uur
De maan kwam heden op te 7.51
uur en gaat onder te 17.04 uur.
hebben wij tot den laatsten man
onzen plicht gedaan. Leve de
Führer, leve Duitschland".
De A.N.P.-correspondent te
Berlijn meldt:
Majoor von Zitzewitsch, die
van 25 November tot 20 Januari
als verbindingsofficier van het
het opperbevel der weermacht
de gevechten in de vesting heeft
meegemaakt, heeft eenige me-
dedeelingen over den heldhafti-
gen verdedigingsstrijd gedaan.
Hij schilderde de ontzaglijke
ontberingen en de moeilijkhe
den," waarmee de verdedigers te
kampen hadden, moeilijkheden,
vooral op het gebied der verzor
ging.
In de in den loop der geveenten
volkomen verwoeste stad waren
geen voorraden. Het ontbrak
vooral aan verplegingsmiddelen
en aan motorbrandstof, alsmede
aan munitie. Alles moest door de
lucht worden aangevoerd, doch
het was niet te vermijden, dat
de troepen vaak slechts ten dee-
ie van de hoogst noodige levens
behoeften voorzien konden wor
den. Daarbij moest gevochten
worden bij een temperatuur, die
soms tot vijf en dertig graden
onder nul daalde, terwijl hevige
sneeuwstormen over het weinig
dekking biedende gevechtsterrein
jaagden.
Majoor von Zitzewitsch legde
vooral den nadruk op de groote
verbondenheid welke tusschen
de Duitsche, Roemeensche en
Kroatische troepen bestond, en
tusschen de strijders van gene
raal tot soldaat. Ieder wist waar
om het ging. Het was meer dan
een 'strijd om zelfbehoud. Met
verontwaardiging wees de ma
joor de beweringen van de bols
jewisten van de hand, volgens
welke de hoogere officieren hun
troepen in den steek hadden ge
laten. Alle officieren zijn op
hun post gebleven. Sedert den
12den Januari wist ieder der
verdedigers, dat hier een dood
strijd gestreden werd, doch tot
het einde toe hebben allen een
voorbeeldige houding aan den
dag gelegd. Dit blijkt vooral uit
de vele afscheidsbrieven, welke
de laatste vliegtuigen, die uit de
vesting kwamen, hebben meege
nomen en waarvan enkele door
majoor von Zitzewifcwh werden
