83ste Jaargang
Woensdag 13 Januari 1943
No. 25395
BUITENLAND
ITALIAANSCH
WEEfltoACHTBÈRICHT.
VERDUISTEREN:
BINNENLAND
Een hooikist in gebruik
bespaart gas en electriciteit.
BESPAART OP UW
RANTSOEN MET
EEN HOOIKIST
KUNST EN LETTEREN
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
De verliezen der geallieerde
tank vloot Naar de Berlijnsche
ochtendbladen mededeelen, is het
verlies aan geallieerde tank-
scheepstonnage gestegen tot meer
dan 700 schepen met een geza-
menlijken inhoud van 5.100.000
ton. tengevolge van het Duitsche
duikbootsucces ten Zuiden van de
Azoren, waar 15 schepen met een
inhoud van 141.000 ton in den
grond werden geboord. (D.NB.).
Troonrede van Koning Gustaaf'
van Zweden In de troonrede,
gehouden bij de opening van het
Zweedsche parlement, heeft ko
ning Gustaaf verklaard, dat-Zwe
den. in weerwil van de nieuwe
verscherping van den politieken
wereld toestand in het afgeloopen
jaar, 'zijn vriendschappelijke be
trekkingen met de andere mo
gendheden heeft kunnen hand
haven. Niettemin moet het, zoo
lang de oorlog duurt, rekening
houden met gevaren, welke een
voortdurende waakzaamheid noo-
dig maken en daarom zullen in de
eerstvolgende maanden maatre
gelen voor een militaire verster
king worden bevolen.
De koning vermaande het Zweed
sche volk, de grootste voorzich
tigheid te betrachten in woord
en geschrift en alles te vermijden
wat in het buitenland twijfel zou
kunnen doen rijzen aan het vaste
besluit van Zweden, zijn neutra
liteit tegen een eventueelen aan
val te verdedigen. Hij zeide voorts
dat de oogst van het afgeloopen
jaar betrekkelijk goed is geweest.
Niettemin bestaat er reden tot on
gerustheid Alleen door vrijwillig
bezuinigen en hjird werken kan
men den toestand meester wor
den. Ten aanzien van het gevaar
van devaluatie wees de koning er
op, dat het noodzakelijk is, dat
de eischen van loons- en prijs-
verhooging gematigd worden.
(DJST.B.)
Sir Walter Monckton in Stock
holm De vroegere directeur-
generaal van het Britsche mi
nisterie voor de inlichtingen, sir
Walter Monckton, is voor een be
zoek van verscheidene weken aan
Zweden in Stockholm aangeko
men, waar hij verblijf houdt als
gast van den Engelschen gezant
(D.N.B.).
Arrestaties in Noord-Afrika
Volgens den Britschen berichten
dienst heeft het geallieerde hoofd
kwartier in Noord-Afrika mede
gedeeld, dat er in verband met
den moord op Darlan een aantal
arrestaties verricht is, naar ge
zegd wordt op bevel van generaal
Bergeret, „den plaatsvervangen-
den hoogen commissaris in
Fransch Noord-Afrika".
De officieele woordvoerder ver
klaarde, dat de arrestaties „in
direct verband met den moord op
Darlan stonden en geen politieken
achtergrond hadden". Generaal
Bergeret, zoo zeide hij, is belast
met ieder politiek en militair on
derzoek achter het front. Zoo
dra „de toestand opgehelderd" is,
kan een uitvoeriger verklaring
over de arrestaties verwacht wor-
Het Italiaansche weermachts-
bericht van gisteren luidde als
volgt:
Boven de Syrte is de activiteit
in de lucht bijzonder hevig ge
weest; bij stoutmoedige en her
haalde acties, welker doeltref
fendheid men heeft kunnen waar
nemen, hebben Italiaansche for
maties gevechtsvliegtuigen en
Duitsche formaties bommenwer
pers en duikbommenwerpers voor
uitgeschoven vliegvelden en con
centraties van gemechaniseerde
strijdmiddelen en troepen aan
gevallen. Achttien vliegtuigen
werden tijdens luchtgevechten
neergeschoten, zeven door Ita
liaansche jagers, elf door Duit
sche toestellen. Een ander toe
stel werd door luchtafweerge
schut vernield, vier machines
verbrandden op den grond, Vier
onzer jagers zijn niet terugge
keerd.
In Fezzan zijn numeriek ster
kere strijdkrachten der tegen
partij gedwongen terug te trek
ken. De voorgenomen hergroe
peering van onze garnizoenen in
het zuidelijk gebied van Libye
wordt voortgezet.
In Tunis stieten door tanks
gesteunde aanvallen van den
vijand op de verdediging onzer
vooruitgeschoven posten. Plaat
selijke gevechten zijn aan den
gang.
Het Duitsche luchtwapen heeft
een Algerijnsch vliegveld gebom
bardeerd. Talrijke op den grond
staande vliegtuigen werden
zwaar beschadigd en een muni
tieopslagplaats werd getroffen.
Bovendien kreeg een koopvaar
der in de haven van Bougie
bomtreffers. In den loop van le
vendige luchtgevechten werden
vijf vijandelijke vliegtuigen neer
geschoten.
Gistermiddag heeft de vijand
een aanval ondernomen op Na
pels en omgeving. De schade is
onbelangrijk. Bij het instorten
van eenige woonhuizen leed de
bevolking eenige verliezen. Tot
dusver werden 23 dooden en 65
gewonden geteld. Van de acht
meermotorige vliegtuigen, die
aan de actie deelnamen, werden
er vier vernield, een door den
luchtafweer en drie door ter
stond opgestegen jagers. Van de
vliegtuigen stortten twee in de
provincie Salerno neer, in de
nabijheid van de plaatsjes Acer-
no en Calvanico S. Cipriano, en
een bij Lioni in de provincie
Avellino, het vierde toestel tus-
schen de eilanden Iskia en Pro-
cida, in zee. Eenige inzittenden
kwamen om het leven, anderen
werden gevangen genomen.
den. De woordvoerder zeide, dat
gedurende het laatste weekeinde
„een gering aantal arrestaties"
verricht is, nadat uit een onder
zoek was gebleken, dat de moor
denaar in kringen, die geen con
tact hebben met de reeds gear
resteerde personen, „hulp en aan
moediging" heeft gevonden Gi-
raud heeft indertijd de eerste 12
arrestaties een voorzorgsmaat
regel genoemd, doch dit is niet
langer de officieele opvatting. Deze
eerste arrestaties zijn noodig ge
weest om een grondig onderzoek
te verzekeren.
Voorts verklaarde de woord
voerder. dat, indien de aanklach
ten blijken steek te houden, de
gearresteerden terecht zullen
staan volgens de Fransche wet en
met rechtskundigen bijstand.
(A.N.P.)
Hospitaalschip aangevallen, -
Drie Amerikaansche bommen
werpers hebben, naar uit Singa
pore gemeld wordt, op 5 Januari
in de haven van Rangoon het
Japansche hospitaalsohip Ariba
Maroe aangevallen. De daarbij
aangerichte schade is gering,
aangezien de vijandelijke toe-
stellén door Japansche jagers ge
dwongen werden de vlucht te
nemen. De Ariba Maroe was vol
gens de internationtle overeen
komsten duidelijk als hospitaal
schip gekenmerkt. (D.N.B.)
In tram of trein; sta Uw
zitplaats af aan houd
sters van voorrangs-
k aart en van den Neder -
landschen Volksdienst.
Bij onze vrijwilligers. Moeilijke omstandigheden zijn voor man
en paard geen bezwaar SS PK Keinzel-O-H-P m
van hedenavond 16.52 uur
tot morgenochtend 8.46 uur
De maan kwam heden op te 12.22
uur en gaat vannacht onder te
0.41 uur; het is vandaag Eerste
Kwartier.
Verstrekking van batterijen
voor zak- en handlantaarns. -
Zooals eenigen tijd geleden reeds
is gemeld, konden bepaalde groe
pen van personen, die zelfstan
dig een beroep uitoefenen en
daarbij een zak- of handlan
taarn noodig hebben, zich bij
een winkelier laten inschrijven.
Dit moest vóór 1 Januari j.l.
geschieden. Onder deze groepen
van personen vielen artsen, die
renartsen, vroedvrouwen en ba
kers, niet-inwonende verpleeg
sters en verplegers, apothekers,
geestelijken, bodediensten en
vrachtrijders, zeevisschers en
binnenschippers. Nadien heeft zich
ae wenschelijkheid doen gevoe
len, dat ook andere groepen per
sonen voor verstrekking van
batterijen in aanmerking komen.
Intusschen laten de beschik
bare voorraden niet toe, dat de
grenzen al te wijd worden uit
gezet. Ten einde een redelijke re
geling te treffen, is thans vast
gesteld, dat anderen dan de hier
boven genoemde zelfstandigen
eventueel ook voor batterijen in
aanmerking kunnen komen, in
dien de directie van het bedrijf
of de instelling, waar zij werk
zaam zijn, van meening is, dat
deze personen een batterij voor
de uitoefening van hun dienst
beslist noodig hebben. In dit ge
val dient de werkgever of het
bestuur van de instelling zich te
wenden tot het rijksbureau voor
verwerkende industrieën, Riouw-
straat 174 te 's-Gravenhage, waar
een formulier HG kan worden
aangevraagd en ingevuld worden
ingediend. Zoo zal bijv. een di
recteur van een bioscooptheater
een formulier kunnen invullen
en indienen ten behoeve van de
ouvreuses. Voor leden van de E.
H.B.O. en dergelijke zal de or
ganisatie een aanvraag moeten
indienen. Uit den aard der zaak
wil dit nog niet zeggen, dat men
beslist voor verstrekking van
batterijen in aanmerking komt.
Dit zal slechts het geval kun
nen zijn, wanneer de grondstof-
fenpositie de inschakeling dier
groepen personen mogelijk maakt
Men bedenke in ieder geval
dat voor het heen- en teruggaan
naar het werk zeker geen bat
terijen worden verstrekt. Volle
digheidshalve zij nog vermeld,
dat de luchtbeschermingsdien
sten zich dienen te wenden tot
de rijksinspectie voor de lucht
bescherming.
De speciale batterijen, welke
dooven gebruiken voor hun ge
hoorapparaten, vallen buiten
deze regeling. Het heeft dus geen
zin, dat voor deze personen een
aanvraag wordt ingediend. Zoo
spoedig mogelijk zal voor hen
een aparte regeling worden ge
troffen.
Premieberekening Ongevallen
wet. - Bij besluit van den secre
taris-generaal van het departe
ment van sociale zaken is een
technische herziening tot stand
gebracht van de Ongevallenwet
1921 en de Land- en Tuinbouw-
ongevallenwet 1922. In beide wet
ten is als nieuwe bepaling opge
nomen, dat voor de premiebere
kening dagen waarop niet gear
beid is, maar waarover de werk
man van zijn werkgever loon
heeft ontvangen, als arbeidsdag
worden beschouwd. Artikel 41 dei-
Ongevallenwet 1922 is geschrapt.
Voorts hebben enkele verschui
vingen van bevoegdheden naai
den secretaris-generaal, de raden
van arbeid en de rijksverzekerings
bank plaats gevonden.
Tevens zijn de op beide wetten
betrekking hebbende loonadmini-
stratiebesluiten bij deze wetsher
ziening aangepast.
Een gift van 45 mille De
handelmaatschappij R. S Stokvis
en Zonen heeft voor onze min
derbedeelde volksgenooten een be
drag van 45.000 gudlen beschik
baar gesteld. Winterhulp, die dit
bedrag uiteraard in dank heeft
aanvaard, zal het aan de daar
voor in aanmerking komenden
doen toekomen.
Wand- en muurtegels alleen
voor de bouwnijverheid. - In
gaande 12 Januari j.l. is het
koopen, bewerken en verwerken
van wand- (muur-) tegels ten
behoeve van andere doeleinden
dan die van de bouwnijverheid
verboden, behoudens vergunning
welkè uitsluitend kan worden
aangevraagd bij het bureauvoor
de keramische industrie.
Het eten goed warm houden
en toch weinig gas gebruiken,
is een heele puzzle! Vooral in
den winter heeft men graag een
goeden warmen maaltijd. Ons
gasrantsoen zou dit eigenlijk niet
toelaten, wanneer er niet nog
zooiets bestond als een hooikist,
die een practische oplossing voor
het kookprobleem vormt. Ten
eerste hebt u alleen maar brand
stof noodig om het eten 1/6 van
den normalen kooktijd vóór te
koken en het daarna tenminste
twee- a driemaal den kooktijd in
de hooikist te laten. Wanneer u
geen hooikist hebt, is een pak
kranten ook voldoende. Let er
dan echter op, dat de kranten
alles goed afsluiten vooral bij
de tegenwoordige kleine kranten
verlieze men dit niet uit het oog
en een voldoende dikke laag
vormen, zoodat zoo weinig mo
gelijk warmte verloren gaat.
De hooikist is bijzonder ge
schikt voor peulvruchten, gort
e.d. meelproducten, mits in wa
ter gekookt. Elke huisvrouw, die
het koken in de hooikist toepast
zal heel goed kunnen bemerken,
dat zij gas bespaart. Dat is
heusch noodig, want er moet
heel zuinig met onze kolen om
gesprongen worden. De gasbe
drijven krijgen er niet te veel
van. Wanneer de gasfabriek
geen gas meer heeft, bent u
hiervan de dupe. Houdt u daar
om aan het parool om met wei
nig gas veel te doen.
Winterhulploterij - Winterhulp
Nederland deelt het volgende
mede:
In de gepubliceerde trekkings-
lijst van serie E der Winterhulp
loterij - waarvan de trekking Za
terdag j.l. te Maastricht is ge
houden -is een storende fout ge
slopen.
Het derde gepubliceerde getal,
waarop een premie van f. 100 ge
vallen zou zijn, nl. nummer 65572,
moet vervallen. Tusschen de
nummers 911558 en 940692 moet
ingevoegd worden het nummer
916587. Op het premielot, dat het
laatstgenoemde getal draagt, is
dus een premie van f. 100 ge
vallen.
Toeslag op staanplaatsen in D-
trein Tot nu toe werd bij het
gebruiken van een D-trein geen
toeslag hoven den prijs van een
gewoon plaatsbewijs geheven, in
dien geen zitplaats beschikbaar-
was of indien men zich tevreden
moest stellen met een zitplaats,
die verkregen werd door het op
slaan van een armleuning. Maar
doordat er meer en meer een te
groote ophooping van reizigers in
den D-trein zich voordeed, heb
ben de spoorwegen besloten ook
toeslag te heffen op reizigers, die
een staanplaats innemen of een
zitplaats verkregen door opge
slagen armleuningen.
TENTOONSTELLING „KUNST
DER FRONT".
Onder auspiciën van de HaupU
abteilung Volksaufklarung un{
Propaganda van het Rijkscommis
sariaat en met medewerking van
de Luftgau Holland en Luftgau 6
van de Luftwaffe zal van 21 Jan.
tot 21 Februari in veertien zalen
van het Rijksmuseum te Amster
dam- een tentoonstelling worden
gehouden van schetsen, schilde
rijen en beelden, vervaardigd door
Duitsche soldaten, die in de maat
schappij een artlstieken werkkring
bezaten en naar de verschillends
deelen van het front werden ge
zonden, om daar indrukken op t«
doen van de oorlogshandelingen.
Doel van de tentponstelling, dis
reeds in Posen en voordien in War
schau is geweest, is een beeld to
geven van den omvang van het
strljdtooneel en daarmede een to
taalbeeld van dezen oorlog. Biedt
de film een reportage van den
strijd, het hier tentoongestelde is
meer geschikt om ook het nage
slacht een indruk te geven van de
historische gebeurtenissen onzer
dagen. In verband hiermede is het
dan ook de bedoeling het geëxpo
seerde later als een gesloten een
heid onder te brengen in een defi
nitieve expositieruimte in een of
andere Duitsche stad.
NIEUWE UIGAVEN Het Rijk
van den Führer Bij de uitgeverij
„Westland" te Amsterdam ver
scheen een boek van Johannes
öhquist, getiteld: „Het Rijk van
den Führer". waarin een buiten
lander zijn indrukken weergeeft
uit het Nationaal-sociaiisli-che
Duitschland en een bescho-'wïng
geeft over den strijd, dien het r;a-^
tionaai-socialisme heeft moeten
voeren, voor het zich het vertrou
wen van het geheele Duitsche volk
had weten te verwerven. Het boek
bevat verder een chronologisch
overzicht van de belangrijkste mo
menten uit dezen strijd. De Ne-
derlandsche vertaling van dit lijvi
ge boekwerk waarin naast de titel
pagina een foto van den Führer;
naar een borstbeeld door Arno
Breker, is opgenomen, werd ver
zorgd door Frits Sampimon.
Verschenen
bij: Uitg. Westland, Amsterdam:
Een President (Paul Kruger)door
Werner Schmidt-Pretoria, vert, door
H.- Broekman. De uitlezing in den
erfstroom van het volk. door M.
Staemler, vert, door dr. M. Th.
Hillen.
Kosmos, Amsterdam: De ven-
nootschaps- en de vermogensbe
lasting 1942 in de praktijk, door
J. W. Bettinck en mr. E. R. Zweep.
Voor de jeugd: Van Ditmar,
Amsterdam: Op jachtavontuur in
Australië, no. 7 Jan Stavast R»
Reeks.