83ste Jaargang
Zaterdag 9 Januari 1943
No. 25392
BUITENLAND
KEURINGEN VOOR DE
WAFFEN SS. EN
HET LEGIOEN.
VERDUISTEREN:
Met de hooikist
bezuinigen op gas- en
electriciteitsverbruik.
De hooikist bewaart de warmte,
maakt er een nuttig gebruik van.
BINNENLAND
Het cultureele leven
in Nederland.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
De krijgsoperaties aan het Oos
telijk front. - De militaire cor
respondent van 't D.N.B. schrijft:
de zwijgtactiek van den Groot-
Duitschen generalen staf duurt
nog steeds voort en houdt onge
twijfeld verband met de steeds
meer aan den dag tredende maat
regelen tegen de bolsjewistische
offensieven, vooral in den Zui
delijken sector van het Oostelijk
front. De vijand vertrouwt blijk
baar deze Duitsche zwijgzaam
heid niet, een houding, die op
grond van gesprekken met hoo-
ge Duitsche generaals aan het
front juist blijkt te zijn. Welke
verwarde ideeën de vijand koes
tert blijkt uit het feit, dat be
paalde persafdeelingen van den
vijand reeds een stad als Odessa
noemen. In deskundige militaire
kringen in de hoofdstad acht
men dergelijke en soortgelijke
vermeldingen van plaatsnamen
zeer verhelderend en meent men
in een dergelijke mentaliteit de
gunstigste voorwaarden te kun
nen zien voor zeer bittere ont
goochelingen. Daar, waar de
vijand zich aan de feiten houdt,
valt waar te nemen, met welk
een moeite en verspilling van
^strijdkrachten hij het geheele
'•Oostelijke front aftast om aan
wijzingen te krijgen over de
Duitsche plannen. Ongetwijfeld
is het te danken aan den har
den en taaien afweer van de
Duitsche troepen, dat de bolsje
wisten het door hen gestelde
doel niet hebben bereikt.
Voorts wordt er nog op gewezen,
dat de winter van oudsher in de
Duitsche oorlogvoering' een tijd is
geweest van scheppende kracht
wat betreft het oorlogspotentieel
in het algemeen en de plannen
in het bijzonder. In een derge-
1 ij ken tijd let de wereld vanzelf
sprekend nauwlettend op het
weinige wat van Duitsche zijde
wordt medegedeeld .Wanneer daar
om in de jongste berichten van
het opperbevel van de Duitsche
weermacht in zekere mate de na
druk wordt gelegd op de toene
mende kracht van het Duitsche
verzet, dan slaat men de plank
niet ver mis wanneer men zegt,
dat op de plaatsen, welke door de
Duitsche leiding van beslissende
beteekenis worden geacht, nieuwe
reserves zijn aangekomen, waar
van de uitwerking eerst dan zal
blijken, wanneer de tijd hiervoor
gekomen is.
De strijd om Welikije Loeki
Het verloop van den strijd in het
gebied van Welikije Loeki wordt
beschreven door een oorlogscor
respondent van het D.NJ3., die er
ter inleiding op wijst, dat indezen
gevechtssector van het Oostelijke
front sedert 4 Januari de Duit
sche tegenaanval aan den gang is.
Zes weken geleden, aldus de cor
respondent, gingen de bolsjewis
ten ten Westen en Zuidoosten van
deze plaats en uit de richting van
Kalinin over tot het verwachte
winteroffensief. Dit heeft den
vijand tot dusver nog slechts wan-
successen gebracht. Thans heeft
het brandpunt van den geweldigen
slag zich verplaatst naar het ge
bied van Welikije Loeki, maar ook
daar zijn alle vérstrekkende plan
nen en doelstellingen der bolsje
wieken tot dusver in het bloed
hunner verslagen formaties ver
stikt. De terreinwinst, die de mas
saal optredende sovjet-formatiën
hebben behaald, heeft van den
aanvang af niet in. ver houding ge
staan tot de zware bolsjewisti
sche verliezen aan menschenma-
teriaal. De zwaarte van de bolsje
wistische massale aanvallen ver
minderde spoedig in kracht en
sloeg kapot op de onwrikbare af
weer der Duitsche soldaten. De
bloedige verliezen van den vijand
bedragen ruim 50 pCt. In som
mige troepen zijn de verliezen zelfs
gestegen tot 80%. De slag is nog
niet geëindigd. De Duitsche divi-
siën, die den eersten stormloop
van den vijand hebben opgevan
gen, zijn tot den tegenaanval over
gegaan. Weer is het de Duitsche
grenadier, die uit een afweerfront
tot den aanval overgaat. Het
luchtwapen steunt, bij gedeeltelijk
helder winterweer, de operaties op
den grond, artillerievliegers leiden
het vuur dei' Duitsche batterijen,
jagers beveiligen de lucht en heb
ben te zamen met het afweerge
schut alleen op 6 Januari 44 bols
jewistische vliegtuigen neerge
schoten. Transport- en gevechts
vliegtuigen zorgen voor de ravi
tailleering van het meest voor
uitgeschoven Duitsche steunpunt
en daarin strijdt sedert weken
reeds dag en nacht de helfhaf-
tige schare Duitsche grenadiers.
Generaal Giraud naar den
Franschen Soedan. - De Britsche
berichtendienst meldt dat gene
raal Giraud Dakar heeft verla
ten en zich per vliegtuig naar
den Franschen Soedan heeft be
geven. (D.N.B.)
Bij de vrijwilligers. Onder dekking van een pantserwagen gaan
de mannen voorwaarts SS PK Büschel-O H-P m
Het SS-Ersatzkommando deelt
ons mede, dat vrijwilligers voor
%de Waffen-SS en het legioen
zich op onderstaande data bij de
genoemde adressen kunnen ver
voegen, ten einde gekeurd te
worden.
Tevens wordt er de aandacht
op gevestigd en wel speciaal
voor hen, die er bezwaar tegen
hebben hun dienst buiten Ne
derland te vervullen, dat thans
de mogelijkheid bestaat, om
dienst te nemen in een speciaal
wachtbataljon. De opleiding
vindt in Nederland plaats, ter
wijl de inzet van dit bataljon
ook in Nederland zal blijven.
Tijdens de keuringen voor de
Waffen-SS en het legioen kun
nen zich ook diegenen melden,
die tot de Germaansche SS in
Nederland willen toetreden.
10.1.43, 10.00 u.: Utrecht, Wehr-
machtheim, Mariaplaats.
11.1.43, 10.00 uur: Amersfoort,
Dienstgebouw, Leusderweg.
12.1.43, 10.00 uur: Den Haag,
Café den Hout, Bezuidenhout-
scheweg.
Engelschen bereikten doel in
N.-Afrika niet. - De A.N.P.-cor-
respohdent te Berlijn meldt:
Van Engelsche zijde wordt
thans toegegeven, dat de strijd
in Noord-Afrika niet tot het ge-
wenschte doel heeft geleid. Blij
kens berichten in de Zwitser-
sche pers ziet men te Londen
thans in, dat Rommel niet ge
slagen is, zoolang men hem over
een paar honderd kilometer
woestijn jaagt. Men wijst er in
Engelsche militaire krinsen op,
dat Rommel vrijwel zijnTJehj^le
legermacht voor de omsingel:,iS
en de vernietiging heeft weten
te bewaren en dus thans in Tri
polis en Tunis een vrij sterke
stelling inneemt. De juist
heid van deze meeningen wordt
ondersteund door de feiten. Het
achtste Britsche leger heeft tot
nu toe geen hernieuwden aanval
op Rommels troepen onderno
men, zoo verklaart men te Ber
lijn.
Plannen voor geallieerde con
ferentie in Washington. - De on
opgeloste politieke en militaire
problemen der geallieerde weste
lijke mogendheden hebben er toe
geleeid, dat uit Londen berich
ten komen over de mogelijkheid
van een spoedig op handen zijn
de groote conferentie der oor-
logsheeren van de geallieerden in
Washington. Het is waarschijn
lijk, zoo wordt verder gemeld,
dat de minister van buitenland-
sche zaken, Eden, aan deze on
derhandelingen zal deelnemen
als vertegenwoordiger van de
Britsche poltiek. Een welinge
lichte Zweedsche correspondent
te Londen noemt als de belang
rijkste problemen, die op zoo'n
conferentie op den voorgrond
zouden staan: 1. de politieke
chaos in Fransch Noord-Afrika.
2. De militaire toestand in Tunis,
die steeds meer ongerustheid
baart in Engeland en de Ver.
Staten. 3. De leen- en pachtwet,
die volgens streven van de re
publikeinen ten nadeele van En
geland moet worden besnoeid. 4.
Andere Britsch-Amerikaansche
meeningsverschillen, zooals bijv.
de houding der Amerikanen ten
opzichte van het probleem van
het luchtverkeer na den oorlog.
Zooals men weet verlangen de
Amerikanen de uitlevering van
practisch alle wereldluchtver -
keerslijnen met inbegrip van de
Britsche. (Interinf).
van heden- en
morgenavond 16.46 uur
tot morgen- en
Maandagochtend 8.48 uur
9 Januari: maan op 10.37 uur;
onder te 20.57 uur.
10 Januari: maan op 11.07 uur;
onder te 22.14 uur.
Eenige wenken voor de huisvrouw.
De hooikist is bjj uitstek ge
schikt om te bezuinigen op het
verbruik van gas en electriciteit.
Men moet haar echter met overleg
gebruiken, wil men het nuttige
effect er van niet verloren laten
gaan. Zoo moet men er voor zor
gen de pan zoo vlug mogelijk in
de hooikist te zetten en haar direct
te sluiten. Voorts zette men de
hooikist vlak bij de plaats, waar
men de spijs voorkookt, opdat men
deze handeling vlug kan verrich
ten. Ook verdient het aanbeveling
het deksel van de kist even warm
te laten worden, daar men anders
een te sterke afkoeling krijgt. Het
verplaatsen van de gevulde kist
moet voorzichtig geschieden, daar
een vochtige kist of natte kranten
niet meer isoleerend werken en de
gerechten daardoor niet gaar wor
den. Gebruikt de hooikist, maar
goed.
Departement van volksvoorlichting
maakt zich op ter stimuleering.
Het valt niet te ontkennen, dat
het cultureele leven in Nederland
in de achter ons liggende periode
lijdende was aan een permanente
bloedarmoede, zich uitend in een
gebrek aan belangstelling. De ge
volgen hiervan zijn thans nog
merkbaar. Aangezien het departe
ment van volksvoorlichting de
cultuur beschouwt als een goed,
dat aan het Nederlandsche volk
dienstbaar moet worden gemaakt,
heeft het besloten de noodige
stappen te ondernemen, die kun
nen leiden tot een verlevendiging
van de belangstelling. Óver deze
plannen heeft de heer K. Mielart,
plaatsvervangend hoofd van de
cultureele afdeeling van dit de
partement eenige mededeelingen
gedaan. Hij beantwoordde aller
eerst de vraag waarom thans tot
organisatie van het cultureele
leven wordt overgegaan. Ondanks
abnormaal lage entreeprijzen wa
ren de zalen vroeger nauwelijks
gevuld. Men organiseerde alleen
hetgeen zich achter het voetlicht
moest afspelen, maar aan de or
ganisatie van de zaal werd weinig
gedaan. Als gevolg hiervan ging
veel cultuurgoed verloren en een
en andèr had een ongunstigen in
vloed op de prestaties van jonge
kunstenaars, die hun debuut
moesten maken.
Waren de zalen als eens goed
gevuld, dan toch nog vormde het
aantal voorstellingen dikwijls geen
vergoeding voor den tijd en de
moeite aan de voorbereiding be
steed. Verder is het niet alleen
van belang dat een zaal goed bezet
is, maar het is ook van betee
kenis, dat breede lagen van ons
volk van het gebodene hebben
kennis genomen.
Iedereen kent de lijdensgeschie
denis, die vele onzer Nederland
sche orkesten en tooneelgezel-
gezelschappen hebben doorge
maakt. Hun bestaan was afhan
kelijk van subsidies en bij gebrek
aan bestaansmogelijkheid werden
de artisten aan hun lot overge
laten. Een behoorlijke organisatie
van het orkest- en theaterwezen
in iedere stad van beteekenis zal
hieraan een einde moeten maken,
waarbij ook aandacht zal kunnen
worden besteed aan de rol, die de
vermakelijkheidsbelasting speelt.
Een dergelijke organisatie zal er
b.v. ook voor kunnen waken, dat
zoogenaamde „volksconcerten"
juist bezocht worden door de meer
draagkrachtigen.
Een van de grieven uit kunste
naarskringen was vroeger, dat
buitenlandsche artisten bevorderd
werden boven Nederlandsche. Zoo
verdiende Maurice Chevalier, op
een avond waarin hij voor de
Avro optrad als „zanger", niet
minder dan 7000 gulden, terwijl
Nederlandsche krachten zich te
vreden moesten stellen met een
matig honorarium. Ook dit moet
tot het verleden behooren.
De heer Mielart erkende, dat
kunstkringen in verschillende ge
meenten reeds veel goed werk
hebben verricht. In den regel was
hun activiteit echter afhankelijk
van den grooten promotor, na
wiens heengaan belangstelling en
resultaten dikwijls snel afnamen.
Voorts bestond op dit gebied een
groote versnippering. Centralisatie
is hier dringend gewenscht. Het
zelfde euvel van versplintering
deed zich ev.enzoo voor bij de di
lettantenclubs. Ook op het gebied
van het amateurtooneelwezen zal
het departement trachten door
goede voorlichting tot versteviging
te komen. Bij dit alles zal vooral
aan de burgemeesters meer de
vrije hand moeten worden gege
ven. Tot heden hadden zij voor
namelijk slechts negatieve be
voegdheid.
Als punten, die verder de be
langstelling hebbeii van het de
partement noemde de heer Mie
lart het tentoonstellingsbezoek,
huisvlijtacties en de Verzorging
van het platteland, waarbij o.a.
de directies van vereenigingen
voor vreemdelingenverkeer zullen
worden ingeschakeld om het be
zoek aan Tlu'eele evenementen
in de n^tm kele&en stad beter
mogelijk te"®aken. Vanzelfspre
kend. aldus spreker, is veel van
wat wij willen bereiken pas te
verwezenlijken in normale tijden.
Wij werken thans echter aan de
voorbereiding.
Tot slot verdiepte hij zich in de
oorzaken voor de leege zalen. Hij
constateerde hierbij fouten in de
propaganda, die meer gericht zal
moeten worden op een goede voor
lichting van het publiek, zoodat
dit weet, welke voorstellingen het
meest in aanmerking komen voor
bijwoning. De kunstkringen zullen
een meer officieel karakter moe
ten krijgen, zoodat hun werk
zaamheid blijvend is. Verder zal
het bewustzijn moeten worden
aangekweekt, dat de volksgenoot
zoo noodig een offer moet bren
gen voor zijn eigen cultuur, ge
voel voor die cultuur moeten
worden gewekt en een kans moe
ten worden gegeven aan jonge
kunstenaars.
Niet beschermde vogels. - In
de Staatscourant is opgenomen
een besluit van den secretaris
generaal van opvoeding, weten
schap en kuituurbescherming,
waarbij wordt bepaald, dat inliet
geheele rijk niët zullen behooren
tot de beschermde vogels in den
zin van de vogelwet 1936:
a. Gedurende het tijdvak van
1 Januari 1943 tot en met 31
December 1944; de schollevaar,
de ekster, de Vlaamsche gaai. de
bonte kraai en de roek.
b. Gedurende de tijdvakken
van 1 Jan. '43 tot en met 31
Maart '43, van 1 Augustus 1943
tot en met 31 December 1943,
van 1 Januari 1944 tot en met 31
Maart 1944 en van 1 Augustus
1944 tot en met 31 December
1944, de blauwe reiger, de sper
wer, de houtduif, de zilvermeeuw
de kokmeeuw en" de mantel
meeuw.
c. Gedurende de tijdvakken
van 15 Juni 1943 tot en met 31
October 1943 en van 15 Juni
1944 tot en met 31 October 1944:
de spreeuw.
Voorts bevat de Staatscourant
een besluit van denzelfden secre
taris-generaal, waarbij wordt be
paald, dat voor het tijdvak van
1 Jan. '43 tot 21 Dec. '43 de hoof
den van plaatselijke politie ver
gunningen kunnen verleenen tot
het gebruiken van geweren bij
het dooden van niet beschermde
vogels.
De arbeidsdienstplicht - Van
verschillende zijden bereikten ons
vragen omtrent een eventueele
uitbreiding van den arbeidsdienst
plicht over de jongemannen, die
met gunstig gevolg het eindexa
men aan een school voor middel
baar onderwijs hebben afgelegd.
In antwoord hierop verwijzen wij
naar een wijziging in het arbeids-
aienstplichtbesluit dd. 19 Septem
ber 1942, waarbij wordt bepaald,
dat voor het vervullen van den
arbeidsdienstplicht kunnen wor
den opgeroepen alle jonge Neder
landers. die zijn geboren op of na
1 October 1924 (hiervan zijn
dezer dagen onder de schop ge
komen zij, die zijn geboren van
en met 1 October tot en met 31
December 1924).
Onder deze bepaling vallen der
halve ook de jongens ,die hun
eindexamen H.B.S., Gymnasium
e.d. hebben gehaald en die den
leeftijd van 18 jaar» hebben be
reikt. Indien zij nog 17 jaar zijn
staat voor hen de mogelijkheid
open om vrijwillig hun arbeids
dienstplicht te vervullen.
Burgemeesters herbenoemd. -
G. A. Bax, is gerekend van 1 De
cember j.l. af, opnieuw tot bur
gemeester van Borssele benoemd.
