VRIJDAG 9 OCTOBER 1942
No. 25317
De onrust in BritschJndië
83ste Jaargang
Geen onderhandelingen met Gandhi
De strijd om Stalingrad
De behandeling van
krïj gsge vangenen
De Duitsche voedselpositie
De Britsche vliegluigverliezen
De kerkvervolging in de
Sovjet-Unie
BINNENLAND
Bon 52 aangewezen
Inlichtingen op economisch gebied
Wijziging programma's der eindexamens
Voor H.B.S.en Gymnasium
Verspreide berichten
Herdisiribufie ijzer en staal
Verduisteren:
RECHTZAKEN
FAILLISSEMENTEN
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Heniiy.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie: 21507
HoofdredacteurB. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft
de minister van Indië, Amery, in een verkla
ring, waarmee hij het Lagerhuisdebat over In
dië opende, o.a. erkend, dat de huidige situatie
in Indië ongelukkig is. De Indische politiek van
Engeland i§ een politiek van vrije, behoorlijke
samenwerking.
De Engelschen zullen Indië niet ontruimen
op bevel van wien dan ook. De rebellie van
Gandhi is een misdadige opzet. Na de aanne
ming van de bekende motie door het Congres
is het doelloos met Gandhi te onderhandelen,
aldus Amery. Het snelle handelen der Indische
- regeering heeft de geheele zaak derGeallieer
den een grooten dienst bewezen.
Hij deelde voorts mede, dat tengevolge van
de onlusten 846 dooden gevallen zijn en vele1
honderden gewonden. 60 Brltsche regeerings-
beambten, militairen en politiemannen zijn om
gekomen.
Engeland is nog niet aan het eind van zijn
moeilijkheden in Indië gekomen. Er wordt nog
dagelijks melding gemaakt van onlusten, doch
het is te hopen, dat de „krachten van wet en
orde" zich zullen baanbreken. Amery verklaar
de, dat de Mohammedaansche bevolking zich
van de onlusten afzijdig houdt en de autori
teiten steimt. In dat opzicht hadden zij een
doelbewuste leiding in den persoon van Jinnah.
De minister zeide verder, dat er geen onder
handelingen met het Congres kunnen plaats
vinden, alvorens dit de politiek heeft opgegeven
te streven naar de „heerschappij van Indië"
door onwettige re revolutionaire methoden. Er is'
geen kans het Congres in zijn huidige samen
stelling vredelievend te stemmen. Dit zou
slechts nog grootere moeilijkheden met Mo
hammedanen en de overige partijen scheppen.
Ten aanzien van de recruteeringen zeide
Amery: „Wij moeten zeer voorzichtig zijn, op
dat wij niet met onze poging een beroep te
doen op onze onverzoenlijke tegenstanders, een
ernstig innerlijk conflict veroorzaken, dat het
leger uiteenrukt. Diegenen, wier belangen niet
minder dan onze eigen gelegen zijn in het suc
ces van de oorlogs-inspanning van Indië, mogen
zich wachten voor de illusie, dat de zaak der
Geallieerden ei-mede geholpen zou zijn, wanneer
men voor in Indië geoefende en gewapende strijd
krachten de eenigszins twijfelachtige geestdrift
der ongeorganiseerde, ongeoefende en onbewa
pende millioénen te hulp roept en de eersten
door de laatsten vervangt.
Amery eindigde zijn rede met de woorden:
„Het beeld van Indië is nog ten deele duister
en verward, zooals ik het geschilderd heb. doch
het teekent zich over het geheel genomen niet
geheel en al hopeloos af. Wij moeten slechts
den koers aanhouden, dien wij zijn ingeslagen."
(D.N.BT.)
Het Lagerhuis heeft met 360 tegen 17 stem
men een amendement der Onafhankelijke La-
bourpartij op de door de regeering ingediende
wet voor Britsch-Indië verworpen. Het amen
dement hield in, dat het Huis de wet niet in
tweede lezing zou behandelen. Indien deze wet
slechts provinciale en bijkomstige kanten van
de Indische kwestie behandelt, zonder een po
ging te doen tot oplossing der voornaamste
moeilijkheden van de centrale regeering, die
oorzaak zijn van den verwarden toestand in de
provinciën.
Tenslotte is de regeeringspolitiek in Indië
goedgekeurd met 260—17 stemmen.
STRATEGISCH DOEL BEREIKT.
Naar de meening 'van militaire kringen te
Berlijn is in den strijd om Stalingrad in zooverre
een verandering ingetreden, dat door het be
reiken van het strategisch .doel, d.w.z. de inne
ming van de kern der stad en het doordringen
tot aan de Wolga, de rest der stad niet meer
door infanterie en pioniers behoeft te worden
bestormd, doch door zware en allerzwaarste
artillerie, die intusschen is aangevoerd, syste
matisch in puin wordt gelegd.
Onder die omstandigheden speelt het volgens
de te Berlijn bestaande opvatting in het geheel
geen rol meer, nu het eigenlijke doel als bereikt
kan gelden, wanneer het tijdstip komt, dat ook
de laatste in de gróote fabriekscomplexen inge
richte haarden van verzet zullen zijn overwon
nen. Het initiatief in de laatste faze van den
strijd om Stalingrad ligt naar dezelfde kringen
in het bijzonder verklaren, volkomen in handen
der Duitsche leiding,
In dit verband wordt ook op het feit ge
wezen, dat overal elders aan het Oostelijk front,
waar plaatselijke frontcorrecties op grootere
schaal gaande zijn, het initiatief aan Duitsche
zijde is. De. weermachtberichten der laatste
dagen spreken van eigen aanvalsoperaties, die
voortgang maken. Naar deze .militaire kringen
verklaren zijn deze mogelijk geworden, doordien
men de bolsjewisten liet naderen tot zij waren
uitgepüt om vervolgens tot stelselmatigen
tegenaanval over te gaan.
NOG GEEN AFDOEND ENGELSCH
ANTWOORD.
De correspondent van het A.N;P. te Berlijn
meldt:
Van Engelsche zijde is tot dusver nog niet op
afdoende wijze geantwoord op de mededeelingen
in het Duitsche weermachtbericht van Woens
dag, betreffende het boeien van Duitsche krijgs
gevangenen.
Wel hebben de Engelschen verklaard, dat zij
een neutrale mogendheid in de gelegenheid wil
len stellen zich van de behandeling der in En
gelsche krijgsgevangenschap verkeerende Duit-
schers te overtuigen, doch naar het oordeel van
bevoegde Duitsche kringen is dit niet meer dan
een afleidingsmanoeuvre.
Van Duitsche zijde beschikt men over docu
menten, welke het onomstootelijke bewijs be
vatten: van de met het volkenrecht strijdige be
handeling van Duitsche krijgsgevangenen, doch
van Engelsche zijde gaat men hierop met geen
woord in en komt met uitvluchten, waarop
Duitschland niet kan reageeren.
Niet de Duitschers moeten_2ich overtuigen
zoo verklaart mén te Berlijn. Het is thans aan
de Engelschen met bewijzen te komen.
EN DE BEZETTF GF.BIEDEN
Reïchslandwirtschaftsrat Detjens heeft - "Rpr
lijn voor vertegenwoordigers der buitenlandsehe
pers een lezing gehouden over de voedselpositie
van het Groot-Duit-sche Rijk, meldt het A.NP.
Daarin verstrekte hij vele belangrijke gegevens
over den gunstigen stand van den voedselslag
en vertelde,' dat in het gebied van Don en van
Koeban de herfstwerkzaamheden op den akker
volgens de plannen ten uitvoer zijn gebracht,
zoodat dit gebied bij eenigermate gunstige weers
omstandigheden volgend jaar een bijzonder be
langrijke verbreeding van de basis der Euro-
peesche voedselvoorziening zal opleveren
Van bijzondere beteekenis was voorts, wat de
spr. zei over de in D";t«ehlancl werkzame buiten
landers. Hij betoogde, dat het aantal buiten-
landsche arbeiders en krijgsgevangenen in
'and veel grooter is dan dat der Duitsche
soldaten en andere Duitschers in de bezette
gebieden.
Volgens opvatting van politieke kringen te
Berlijn is deze verklaring daarom van zoo groot
belang, omdat zij in staat is de bewering der
vijandelijke propaganda te weerleggen, dat de
bezette gebieden stelselmatig door de Duitschers
worden uitgeplunderd.
Onlangs reeds is In Berlijnsche politieke krin
gen uiteengezet, dat het vanzelf spreekt, dat een
compensatie is geboden door deze getalsverhou
ding ten gunste van Duitschland
DUITSCHE TEGENSPRAAK.
Van Duitsche militaire zijde wordt met betrek
king tot de verklaring van den Britschen minis
ter van luchtvaart, Sinclair, in het Lagerhuis
dat de eerste negen maanden van dit jaar 1032
Engelsche vliegtuigen verloren zijn gegaan, mee
gedeeld, dat van 1 Januari tot 30 September 1942
meer dan 3750 Britsche vliegtuigen door de Duit
sche afweer vernietigd zijn.
De verliezen der Britsche luchtmacht aan het
Afrikaansche front, waarover Sinclair in zijn
verklaring in het Lagerhuis geheel zweeg, be
dragen alleen dit jaar reeds 1453 toestellen.
DE VERWOESTINGEN TE LUBECK.
Vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers
hebben te Berlijn gelegenheid gekregen, zich
door middel van een kort filmpje op de hoogte
te stellen van het Lübeck van vroeger en van
de verwoestingen, die de lukrake aanvallen der
Britsche luchtmacht hebben' aangericht in deze
Noord-Duitschë stad met groote traditie, aldus
het D.N.B.
Deze film vormt een scherpe aanklacht tegen
het optreden der Britten en een weerlegging
van de Engelsche bewering, dat de Britsche
luchtmacht slechts militaire en oorlogsecono-
misch belangrijke doelen aanvalt Hierdoor
wordt onweerlegbaar bewezen, dat in Lübeck
uitsluitend woonwijken en oude. waardevolle
cultureele bouwwerken en monumenten het
slachtoffer van Britsche terreurvluchten zijn
geworden.
De metropoliet der orthodoxe kerken van het
rijkscommissariaat Ostland. Sergius, keert zich
in een verklaring tegen de uitlatingen van den
metropoliet van Moskou, die volgens den Lon-
denschen nieuwsdienst o.a. gezegd zou hebben,
dat de Duitschers in het bezette Oostelijke ge
bied de orthodoxe kerk bestrijden, haar heilig
dommen vernielen en het orthodoxe volk mar
telen.
Hiertegenover verklaart de metropolietSer
gius, dat de bolsjewieken tijdens hun 'heer
schappij de orthodoxe kerk en in het algemeen
eiken godsdienst in Rusland onafgebroken
gruwelijk vervolgd hebben. Van de vernietigende
uitwerking der bolsjewistische kerkvervolging
getuigen onweerlegbaar de honderdduizenden
martelaren en belijders, die terecht gesteld, ten
doode toe gefolterd, opgesloten en ontvoerd
zijn. Alle kerken werden door de bolsjewieken
uitgeplunderd. Bijna alle gesloten en bezoedeld,
zeer vele verwoest. De bolsjewieken hebben zon
der uitzondering alle kloosters en klooster
scholen gesloten, de geheele kerkelijke pers uit-'
geschakeld en de prediking eenvoudig onmo
gelijk gemaakt. In geen enkele school mocht
godsdienstonderricht gegeven worden, niets
kwamen de kinderen te hooren over Christus,
Zijn leer en Zijn kerk. ja, de laatste jaren wer
den de kinderen niet eens gedoopt. Het Chris
tendom werd door de bolsjewieken systema
tisch uitgeroeid.
Thans dwingen de bolsjewieken den metro-,
poliet van Moskou, zoo verklaart metropoliet
Sergius, verklaringen af te leggen, die den aarts
bisschop van Canterbury goed passen. De me
tropoliet van Moskou weet immers, dat hij de
/houding der Duitschers tegenover de orthodoxe
kerk onjuist voorstelt. Wij getuigen luide voor
de geheele wereld, zoo vervolgt de verklaring,
dat de orthodoxe kerk in het geheele onder ons
gezag staande gebied op geen enkele wijze door
de Duitschers wordt bestreden, doch dat de
Duitschers haar integendeel volop de mogelijk
heid eener vrije ontwikkeling verzekeren en ons
moeilijke werk in hei; bevrijde Russische gebied
op lofwaardige wijze verlichten. Het volk. welks
godsdienstzin het bolsjewisme niet heeft weten
te breken, het geruïneerde geteisterde volk
stroomt in massa naar de kerken, biecht en
ontvangt, het avondmaal, laat duizenden kin
deren doopen en vindt zijn troost in het feit.
dat het thans in een vrije kerk weer vrij mag
bidden. Door niemand worden wij verhinderd
den mensch weer de waarheden des geloofsr de
plichten der vroomheid, de beginselen der ker
kelijke moraal te prediken. In één woord, alles
wat door de bolsjewieken op godsdienstig ter
rein verboden en kapot gemaakt werd. wordt
ons door de Duitschers toegestaan en gewaar
borgd. Dit is alleen mogelijk geworden, zoo be
sluit metropoliet Sergius, door de bevrijding van
dit gebied van het bolsjewisme en alleen de
definitieve overwinning over het bolsjewisme
zal de kerk in staat stellen een nieuw tijdvak
te openen van vrijen en vreedzamen groei.
(D.N.B.)
Voor de volgende week zijn ter verkrijging
van de gebruikelijke rantsoenen brood, be
schuit, vleesch, melk en aardappelen aangewe
zen de bonnen No. 52.
Voor het tabak-rantsoen voor mannen is
eveneens bon 52 geldig, terwijl taptemelk ge
kocht kan worden op de bonnen 1-58 en 2-58
reserve.
Met ingang van gisteren trad in werking een
verordening van den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied, houdende 'ver
plichting tot het verstrekken van inlichtingen
op economisch gebied.
Daarin wordt bepaald, dat-een ieder gehou
den is aan den Rijkscommissaris of aan de door
hem aangewezen instantie inlichtingen te ver
strekken aangaande:
a. De benoodigde of aanwezige werkkrachten:,
b. De benoodigde grondstoffen, materialen,
producten, machines of apparaten, de voorra
den van elk. alsmede het doel. waarvoor zij
worden gebruikt.
c. De benoodigde steenkool of energie dan
wel de productie daarvan.
d. De benoodigde, de werkelijk verrichte of
de mogelijkerwijze te verrichten economische
prestaties.
e. De urgentie van de onder a. tot en met d.
genoemde behoefte, in zooverre zoodanige in
lichtingen door de bovengenoemde instanties
voor het ontwerpen en voor de uitvoering van
maatregelen op economisch gebied noodzake
lijk worden geacht.
Hij, die opzettelijk of door schuld de bedoelde
Inlichtingen niet. niet tijdig of niet volledig,
dan wel bij zijn inlichtingen onjuiste opgaven
verstrekt, wordt gestraft met tuchthuisstraf,
met gevangenisstraf van ten hoogste 5 jaren
of met geldboete tot een onbeperkt bedrag,
terwijl in ernstige gevallen vrijheidsstraffen en
geldboeten naast elkaar kunnen worden opge
legd.
Hij die zich voor de inwerkingtreding van deze
Verordening wegens onjuiste, niet, niet tijdig of
niet volledig verstrekte inlichtingen als boven
bedoeld. overeenkomstig andere strafbepalingen
aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt,
verkrijgt vrijdom van straf, wanneer hij de on
juiste opgaven binnen een maand na 8 October
bij de instantie, waaraan hij deze opgaven
heeft verstrekt, herstelt of aan deze instantie
alsnog de niet. niet, tijdig of niet volledig ver
strekte opgaven doet toekomen.
Het voorgaande is niet van toepassing, wan
neer tegen den dader repels een vervolging is
ingesteld of een vooronderzoek is aangevangen.
Tot berechting van de bovengenoemde straf
bare feiten is het Duitsche Hooggerechtshof
als bijzonder gerecht bij uitsluiting bevoegd.
De voorschriften betreffende de bevoegdheid
van den Duitschen Krijgsraad en van de bij
zondere rechtbank voor strafzaken voor leden
van de S.S. en voor de leden der politie-organi-
saties met een bijzondere taak blijven onaan
getast.
CHINEESCHE BOODSCHAP VOOR
ROOSEVELT
Wendell Willkie is naar radio New-York meldt
na een verblijf van vijf dagen uit Tsjoengking
vertrokken. De Chineesche minister van finan
ciën heeft hem een boodschap voor president
Roosevelt meegegeven, waarin de Chineesche
wenschen op de volgende wijze worden gefor
muleerd
De Amerikaansche bondgenooten moeten ln
China een groote luchtmacht gereed houden
voor den strijd tegen de Japanners. De geal
lieerden moeten zoo snel mogelijk een poging
doen om Birma te heroveren. Het front in
China moet gelijkgesteld worden aan dat in
Europa. (D.N.B.),
EEN KOSTELOOZE VAKOPLEIDING AAN
MIDDELBARE VAKSCHOOL OF
UNIVERSITEIT.
Vooral voor hen, die hun school- of vakoplei
ding in de jaren voor den oorlog genoten, is
het op het oogenblik mterst moeilijk hun toe-
komstdroomen. wat betreft een voortgezette
vakstudie te verwezenlijken Meerendeels hebben
zij een leeftijd van pl.m. 20 jaar bereikt en zijn
reeds geruim en tijd practisch werkzaam, In
sommige gevallen verhindert het feit. dat ze
kostwinner zijn. hen ook nog geld voor avond
cursussen of dure schriftelijke lessen uit te
geven, zoodat alles bij alles het er meestal op
begint te lijken, dat de jeugddroomen wel altijd
onvervuld zullen blijven.
Ofschoon dit levensgeluk en arbeidsvreugde
niet behoeft uit te sluiten, -moet een dergelijke
toestand toch als ongezond worden beschouwd.
Het komt er niet op aan. dat ieder van ons een
plaats krijgt in de samenleving, doch dat ieder
de plaats krijgt, waarvoor hij het best geschikt
is. Daarom is de iristelling van het Langemarck-
Studiïim als een sociale daad van den eersten
rang te zien. Alle jonge mannen van 16 tot 22
jaar .die meenen. dat zij ondanks hun leeftijd
en ondanks het feit, dat zü reeds min of meer
op eigen beenen hebben gestaan, toch de kracht
hebben nog weer de studie op te nemen, krijgen
door deze instelling de kans daartoe. Voor
waarde is slechts, dat zij bewijzen kunnen, dat
ze voor een dergelijke studie over de capaci
teiten beschikken en dat ze haar, wat hun per
soonlijkheid betreft waard zijn.
Kunnen ze dit, dan kunnen ze de Lange-
marck-opleidfng kosteloos volgen.
Inlichtingen hierover zijn te verkrijgen bij het
Langemarck-Studium. Waalsdorperweg 12. Den
Haag.
PAKKETTEN VOOR HET FRONT.
Steeds meer pakketten worden door het Ver-
zorgingsfonds naar onze dappere Oostfrontstrij
ders verzonden. Dat dit aantal gestadig toeneemt
danken wij aan het feit, dat steeds meer land-
genooten gaan inzien van hoeveel belang de
strijd is. die voor de toekomst van Europa ge
streden wordt. Nederlandsche mannen doen
daarbij hun plicht en het is onze plicht voor
deze mannen te zorgen zoo goed als wij kunnen
Daarom jenden wij pakketten met boeken, tijd
schriften. tabak, sigaren, sigaretten, versnape
ringen en nuttige gebruiksvoorwerpen naai' het
Oostfront en daarom vragen wij u ook telkens
weer ons daarbij te helpen door geregeld een
flink bedrag te storten op girorekening 432100
t.n. Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen „Ne
derland". Koninginnegracht 22. te 's-Graven-
hage
WIJZIGING DER ZIEKTEWET.
VERSCHILLENDE ONDERWERPEN
VERVALLEN.
De secretaris-generaal van Opvoeding, Weten
schap en Kuituurbescherming heeft voor 1943
in de programma's voor de eindexamens der
gymnasia, HBB. en daarmee gelijk te stellen
examens wijzigingen aangebracht.
Gymnasium.
Het eindexamen der gymnasia en het 'daar
mee gelijk gestelde staatsexamen in 1943 zal
niet omvatten de volgende onderwerpen:
a. Voor de A-leerlingen: 1. Voor de geschie
denis: een uitvoerig overzicht van de Vader-
landsche geschiedenis van 17951813 en van de
algemeene geschiedenis van 1789—1848: van
deze tijdvakken zullen alleen de hoofdzaken
worden gevraagd; 2. voor de stelkunde: de gra-
phische voorstelling van gebioken functies, de
oneigenlijke machten en de reststelling; 3. Voor
de meetkunde de afleiding der formules voor
oppervlakten en inhouden van den bol en zijn
deelen.
b. Voor de B-leerlingen: 1. Voor. de stelkunde,
de samengestelde interestrekening; 2. Voor de
natuurkunde: de mechanica en de geluidsleer,
voor zoover deze niet bij de andere hoofdstuk
ken ter sprake komen, en de geometrische optica.
3. Voor scheikunde uit de anorganische scheikun
de de metalen, voor zoover deze niet bij de andere
hoofdstukken der scheikunde ter sprake komen,
en voorts de technische bereidingswijze van
lichte metalen, ijzer, ammoniak, soda. zwavel
zuur. watergas, lichtgas, aardolieproducten, zeep
en suiker; 4. Voor de natuurlijke historie, de
morphologle der plant, de gewervelde dieren en
de protozoën. Kennis van het menschelijk
lichaam wordt wel gevraagd.
De bovengenoemde onderwerpen waarover
niet zal worden gevraagd, vervallen voor den
cursus 1942—1943 uit het algemeen leerplan van
de zesde klasse der openbare gymnasia.
De H. B. S.
De eind-examens der openbare H.B.S.-en, der
aangewezen bijzondere H.B.S.-en en de pro
gramma's der extraneï-examens in 1943 zullen
niet omvatten de volgende onderwerpen:
1. Voor de Hoogere Burgerschool A en het
staatsexamen Hoogere Burgerschool A: 1. Voor
de handelswetenschappen: a. van bedrijfshuis-
houdkunde en boekhouden: enkel boekhouden;
balansen en verlies- en winstrekeningen van le
vens- en schadeverzekeringsmaatschappijen, van
transportondernemingen en van deposito- en
credietbanken; zelfstandige admlnisratie van
pensioen- en ondersteuningsfondsen; fi-
liaalboekhouden: kameraalstijl, b. van de
organisatie en techniek van den handel
en handelsrekenen; arbitrage; winstverdeeling;
termijnhandeL c. Van het recht van het maat
schappelijk verkeer: kennis van de merkenwet
en de handelsnaamwet: belastingwetgeving.
2. Voor de staathuishoudkunde en de sta- I len A en B.
tistiekaandeel van de overheid in het maat
schappelijk inkomen (belastingopbrengst); ge
schiedenis van het Nederlandsche muntwezen:
geschiedenis der Nederlandsche Bank; de waar
devastheid van het geld (ten aanzien van bin
nen- en buitenland).
3. Voor de aardrijkskunde: de beginselen der
natuurkundige aardrijkskunde, behalve voor
zoover de kennis daarvan noodzakelijk is bij de
behandeling van Nederland, Ned.-Indië, Suri
name en Curapao: behandeling van het sociaal-
economische leven, zooals het zich openbaart in
voortbrenging, verdeeling en verbruik der voor
naamste goederenenkeleonderwerpen uit de
volkenkunde van de overzeesche gewesten.
4. Voor de geschiedenis: de vaderlandsche ge
schiedenis tot 1813, de algemeene geschiedenis
tot 1848: bijzondere onderwerpen uit de econo
mische geschiedenis van Nederland en de voor
naamste Europeesche staten tot 1648.
II. Voor de Hoogere Burgerschool B en het
staatsexamen Hoogere Burgerschool B: 1. Voor
de reken en stelkunde: samengestelde interest-
rekening; exponentieele vergelijkingen; eenvou
dige beginselen der differentiaal- en integraal
rekening; de functie y (ax^+bx+c)(px=
-f9x+f)herhaling en uitbreiding van het ge
talbegrip; 2. voor de driehoeksmeting: extremen
3. Voor de meetkunde: meetkundige behande
ling van de eenvoudigste eigenschappen van
parabool, ellips en hyperbool.
4. Voor de stereometrie; de stelling van Euler,
het regelmatig 12-vlak en het regelmatig 20-vlak
5. Voor de beschrijving meetkunde; kegel,
cylinder en bol ln eenvoudige ligging.
6. Voor de mechanica; de plaatsbepaling van
het zwaartepunt, de verticale cirkelbeweging.
7. Voor de natuurkunde; licht en geluid, voor
zoover de kennis daarvan niet noodzakelijk is
in verband met warmte en electriciteit.
8. Voor de scheikunde: uit de anorganische
scheikunde de metalen, voor zoover deze niet. bij
andere hoofdstukken der scheikunde ter sprake
komen, en voorts de technische bereidingswijze
van lichte metalen, ijzer, ammoniak, soda, zwa
velzuur, watergas, lichtgas, aardolieproducten,
zeep en suiker.
9. Voor de natuurlijke historie: het genoemde
onder 3 en 5 van het eindexamenprogramma.
10. Voor de staathuishoudkunde: bedrijfsor
ganisatie, organisatie van werkgever en werk
nemers. sociale wetgeving en economische poli
tiek, voortzetting der waarde- en prljsleer, ver-
bruiksleer en bevolkingsleer.
11. Voor de aardrijkskunde: de natuurkun
dige aardrijkskunde, behalve voor zoover de ken
nis daarvan noodzakelijk is bij de behandeling
van Nederland, Ned.-Indlë, Suriname en Cura
sao, hoofdstukken uit de algemeene land- en
volkenkunde.
12. Voor de geschiedenis: de vaderlandsche ge
schiedenis tot 1813 en de algemeene geschiede
nis tot 1848.
De bovengnoemde onderwerpen, waarover niet
zal worden gevraagd, vervallen voor den cursus
1942'43 uit het algemeen leerplan voor de
vijfde klasse der openbare Hoogere Burgerscho-
Het verordeningenblad bevat een met Ingang
van 1 November a.s. in werking tredend besluit
van den secretaris-generaal van dè departe
menten van sociale zaken en van financiën tot
wijziging der ziektewet.
O.a. vervalt het tweede lid van artikel 26,
waardoor de mogelijkheid wordt geopend even
eens als verzekerd zijnde aan te wijzen perso
nen. uitsluitend of in hoofdzaak belast met
het verrichten in de huishouding van private
personen van huiselijke of persoorilijke diensten.
Van deze mogelijkheid Is bij hetzelfde besluit
gebruik gemaakt, door te bepalen, dat mede
overeenkomstig de bepalingen der ziektewet
verzekerd zjjn die personen, die in loondienst
van een p^vaat persoon voor het verrichten
in diens huishouding van huiselijke of per
soonlijke diensten werkzaam zijn en die. hetzij
bij den werkgever inwonen, hetzij in dezelfde
kalenderweek ten minste vijf dagen in dienst
van denzelfden werkgever plegen werkzaam te
1 zijn.
BEVOEGDHEID
TOT VERBEURDVERKLARING.
Het Verordeningenblad bevat een Verordening
van den Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied, houdende de verplichting tot
aangifte van, het verbod tot het beschikken over
en de bevoegdheid tot verbeurdverklaring van
Ijzer- en staalmateriaal.
In deze verordening wordt het volgende be
paald: hij. die op dit oogenblik eigenaar of hou
der is van ijzer- of staalmateriaal, zooals dit is
opgesomd in de bij deze Vei'ordening gevoegde
materialenlljst, dient dit Uiterlijk op 25 October
a.s. bij het Rijksbureau voor IJzer en Staal,
Lange Houtstraat 11, te 's-Gravenhage. aan te
geven. Tot aangifte is niet gehouden hij, die
eigenaar of houder is van minder dan tien ton
ijzer of staalmateriaal.
Zonder vergunning van den Rijkscommissaris
(commissaris-generaal voor Financiën en Econo
mische Zaken) of van een door hem gemach
tigde instantie is elk beschikken over Ijzer- en
staalmateriaal, dat dient te worden aangegeven,
verboden. Dit geldt mede ten aanzien van be
schikkingen, waartoe-/ iemand is verplicht op
grond van een voor het in werking treden dezer
Verordening aangegane rechtshandeling. Rechts
handelingen, aangegaan in strijd met alt verbod,
zijn nietig, terwijl met rechtshandelingen zijn
gelijkgesteld beschikkingen, welke plaats vinden
bij executie of bij het leggen van een beslag.
Het beschikkingsverbod en de voorschriften
omtrent rechtshandelingen zijn niet van toepas
sing ten aanzien van: a. het Ijzer-en staalmate
riaal, dat bestemd is voor Duitsche opdrachten,
waarvoor de „Zentralantragstelle" een schrifte
lijke vergunning heeft afgegeven; b. het ijzer- en
staalmateriaal, hetwelk tot en met 31 December
1942 noodzakelijk moet worden gebruikt voor
de uitvoering van opdrachten en waarvoor Duit
sche controle-nummers (Eisenscheine) of Ne-
derl. toewijzingen of bewijzen van overdracht
aanwezig zijn (dit materiaal moet bij de ver
plichte aangifte afzonderlijk worden opgesomd)
en c. veertig procent van de niet onder a. en b.
vallende voorraden aan ijzer- en staalmateriaal,
welke bij handelaren zijn opgeslagen.
De Rijkscommissaris (commissaris-generaal
voor Financiën en Economische Zaken) kan
ijzer- en staalmateriaal. dat onder het beschik
kingsverbod valt. ten behoeve van den Neder-
landschen staat, verbeurd verklaren, waarna de
eigenaar of houder dit verbeurd verklaarde ma
teriaal aan de in de ter zake genomen beschik
king genoemde instantie en op den daarin be
paalden tijd moet afleveren.
Deze aflevering vindt plaats zonder Duitsche
controle-nummers en zonder Nederlandsche toe
wijzingen of bewijzen van overdracht.
De secretaris-generaal van het Departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart vaardigt
voorschriften uit voor de vergoeding, welke voor
het verbeurd verklaarde materiaal moet worden
uitgekeerd.
Hij. die opzettelijk of door schuld in strijd
handelt met bovengenoemde voorschriften, wordt
gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 5
jaren en met geldboete tot een onbeperkt be
drag of met een dezer straffen.
Naast de straf kan het ijzer- en staalmate
riaal. waarop de strafbare handeling betrekking
heeft worden verbeurd verklaard.
UITKEERQ&G BIJ BEVALLING AAN NIET
VERPLICHT VERZEKERDEN.
De secretaris-generaal van het departement
van sociale zaken heeft bepaald, dat vrouwe
lijke arbeiders in den zin der ziektewet, die in
verband met het bepaalde bij de artikelen 24 en
25 dier wet of met het bepaalde bij de arti
kelen la en lb van het K.B. van 28 Januari
1931 niet verplicht verzekerd zijn. bij bevalling
tegenover haar werkgever dezelfde aanspraak
hebben op de ultkeering van 55 gulden, als de
verplicht verzekerden, indien de dienstbetrek-1
king ten minste drie maanden heeft bestaan. 1
van hedenavond
tot morgenochtend
19.01 uur
7.54 uur
De maan kwam heden op te 6.41 uur en gaat
onder te 19.05 uur.
Deze aanspraak wordt eveneens toegekend aan
de echtgenooten van de ingevolge bovengenoemde
artikelen niet verplicht verzekerde arbeiders,
alsmede aan hun dochters, stief- of pleegdoch
ters. die voor de bevalling ten minste 3 maanden
met den arbeider in gezinsverband hebben ge
leefd, voorzoover zij" niet zelf reeds een aan
spraak hebben en de dienstverhouding van den
arbeider met den werkgever ten minste drie
maanden heeft geduurd.
Deze regeling heeft terugwerkende kracht tot
1 November 1941, terwijl is bepaald, dat de voor
1 Januari 1943 gedane uitkeeringen ten laste
komen van het rijk.
HET ZIEKENFONDSENBESLUIT EN DE
ARBEIDERS BIJ DE ORGANISATIE TODT.
De secretaris-generaal van het departement
van sociale zaken heeft bepaald, dat de bepa
lingen van het ziekenfondsenbesluit en de in
gevolge dit besluit vastgestelde of nog vast te
stellen uitvoeringsvoorschriften buiten toepassing
blijven ten aanzien van de arbeiders, werk
zaam bij de organisatie Todt of bij ondernemin
gen, aangesloten bij die organisatie, ten aanzien
van wie de voorwaarden van bedoeld besluit
vervuld zijn. Deze bepaling heeft terugwerkende
kracht tot 15 April ƒ.1.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Benoemd is tot gewoon hoogleeraar in de
faculteit der wis- en natuurkunde aan de rijks
universiteit te Utrecht om onderwijs te geven
in de proefondervindelijke natuurkunde: dr. J.
M. W. Mllatz, thans conservator aan die uni
versiteit.
Benoemd zijn tot rechter-plaatsvervanger
in de arrondissements-rechtbank te Rotterdam:
1. prof. mr. Ph1. A. N. Houwing. hoogleeraar aan
de Handelshoogeschool te Rotterdam; 2. mr.
W. M. E. van Rossem, advocaat en procureur te
Rotterdam; 3. mr, C. J. de Vriese, advocaat cn
procureur te Rotterdam.
HAAGSCHE GERECHTSHOF.
T. A. H. te Warmond en J. A. van R. uit dezelf
de gemeente, waren elk tot twee maanden ge
vangenisstraf veroordeeld. Uit een vaartuig bij
Warmond hadden zij een zeil gestolen, dat voor
f. 25 werd verkocht. Dat feit bekenden de ver
dachten wel, doch zij vonden de straf er voor wel
erg hoog. De proc.-generaal meende dat reeds
clementie was gebruikt, want fie eisch tegen ver
dachten luidde zes maanden gevangenisstraf, zoo
dat bevestiging van het vonnis werd gevraagd.
De verdediger wees erop dat de zaak tegen deze
verdachten gelijk werd behandeld met een com
plot uit Warmond, waar echter deze verdachten
niets mee te maken hadden, hoewel bij de be
slissing de rechtbank vermoedelijk die omstan
digheden van invloed heeft doen zijn.
MeJ. F. E. F. te Lelden deed bij de politie een
valsche aangifte omtrent een feit dat haar zou
zijn overkomen. De politierechter veroordeelde
haar tot f. 5 boete van welk vonnis de officier
ln hooger beroep ging. Verdachte bekende. De
proc.-generaal wees op den ernst van dergelijke
delloten, en vorderde thans een maand gevange
nisstraf. Arrest over 14 dagen.
Uitgesproken: H. Th. Pennings, Nleuw-Venaifc
Cur. Mr. J. H. van Wijk, Haarlem. Mede Cur.
F. van Blerkom, Haarlem.
