83sfe Jaargang
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1942
De strijd in het Oosten
No. 25286
Toenemend gevaar voor
Timosjenko
Onrust in Ierland
Verspreide Berichten
BINNENLAND
Afbefalingsmagazijn mei
12 filialen definitief gesloten
De Jeugdstorm gaat meer
naar kuiten optreden
Verduisteren:
Prijsbeheersching raakt onmiddellijk
bestaan van iederen volksgenoot
Uiteenzetting van mr. Schokker
Hooge boeten door den
tuchtrechter opgelegd
GEMENGD NIEUWS
De moord op het 8-jarig meisje
te Arnhem
Kerk- en Schoolnieuws
(IN/T IN LETTEREN
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
TeLef- Directie en Administratie
25041 (2 lUnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden.
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
Het feit, dat snelle formaties van de Duitschc
weermacht thans de Wolga ten Noorden van
Stalingrad bereikt hebben, is ongetwijfeld het
vmeest opmerkelijke symptoom van de geheele
militaire situatie aan het Europeesche ooste
lijke front, schrijft de militaire correspondent
van het D.N.B. Immers, zoo vervolgt hij, hier
mede komt niet alleen een unieke militaire
prestatie tot uiting, doch hiermede is ook een
resultaat bereikt, dat de vijanden nog heel kort
geleden voor volslagen onmogelijk gehouden
hadden,
In hoever dit voorloopig nog plaatselijk be
perkte succes zich zal uitbreiden tot een ope
ratief resultaat, is thans nog niet te overzien,
maar vast staat wel dit, dat het gevaar, dat
Timosjenko door het opstellen van alle be
schikbare strijdkrachten en wapens in het ge
bied van Stalingrad wilde ontloop'en, thans ko
lossaal 'is gegroeid, t.w. de vreeselijke mogelijk
heid der definitieve scheiding van het Zuiden
der Sovjet-Unie van het Noorden en daarmede
de isoleering van de geheele legergroep Ti
mosjenko.
In het gebied van den Kaukasus worden de
gevechten eveneens met succes voor de Duit-
sche en verbonden troepen voortgezet. Dat hier
hard en verbitterd gestreden zou worden, was
vooraf te zien, want juist dit gebied vormt voor
de Sovjetmacht een vitaal potentieel. Doch
juist dit hardnekkig vijandelijk verzet wordt in
Duitsche militaire kringen gunstig beoordeeld
voor het verdere verloop en den afloop van den
strijd in den Kaukasus, omdat een verder uit
wijken van den vijand de eigenlijke gevechts
zone nog verder naar het Zuiden zou hebben
verschoven.
Het tempo van het verder oprukken der
Duitsche en Roemeensche troepen ten Zuidoos
ten van Anapa wordt door moeilijkheden van
het terrein bepaald. De uitloopers van den
Kaukasus verheffen zich hier tot een hoogte
van 500 meter en worden door diepe kloven en
steile hellingen doorsneden, die door de bolsje
wisten door het aanleggen van uitgebreide ver
sperringen versterkt zijn en de ontplooiing van
den aanvallenden troep verhindert. Desondanks
winnen de daar in den strijd gebrachte troepen
dagelijks terrein en dringen zij de bolsjewisten
voortdurend terug.
Ten Zuidwesten van Kaluga, bij Rzjef en
ten Zuiden van het Ladogameer is de hevig
heid van de bolsjewistische aanvallen merkbaar
minder geworden onder indruk van de dage-
lijksche, zeer hooge bloedige verliezen en het
verloren gaan van pantserwagens en zware
wapens. Het. doel van het Sovjet-Russische of
fensief, ontlasting van de in den Kaukasus en
aan den Wolgavleugel sterk in het nauw ge
dreven legers, is niet bereikt.
DR. GOEBBELS OVER DE DUITSCHE
KWAAL DER „UEBERGERECHTIGKEIT".
Rijksminister dr. Goebbels houdt zich in het
weekblad „Das Reich" uitvoerig bezig met de
oude Duitsche kwaal der „Uebergerechtigkeit"
die in wezen medeschuldig was aan het goede
vertrouwen van het Duitsche volk in de vijan
delijke beloften van het jaar 1918. Met nadruk
wijst de minister op de houding der Engel-
schen, die het standpunt innemen, dat de we
reld er voor hen is, terwijl de Duitschers het
standpunt huldigen, dat zij er voor de wereld
zijn.
Weest niet al te rechtvaardig, roep dr. Goeb
bels het Duitsche volk toe, en vervolgt dan al
dus: niets zou ons er toe kunnen brengen, den
tegenstander te onderschatten en niets helpt
beter om hem goed te leeren kennen als hem
ijverig te bestudeeren. Wij aarzelen daarom
niet te bekennen, dat wij de Engelschen uit het
diepst van ons hart haten, omdat zij ons leven
bedreigen, omdat zij ons in de nauwte van ons
nationale bestaan gevangen willen houden, en
zulks alleen uit nijd, afgunst en misplaatste na-
tionale jaloezie. Hoe kwamen wij er toe, recht
vaardiger tegenover hen te zijn dan zij het je
gens ons zijn? Wij voeren den oorlog volgens
de beginselen van zuivere doelmatigheid. Wij
willen niet nog eens een catastrofe beleven als
in November 1918. Op de genade van den te
genstander hebben wij het niet begrepen, doch
op ons recht, dat door militaire machtsmidde
len verkregen wordt. Waar zou het heen moe
ten, wanneer wij uit zuivere objectiviteit en
zucht naar rechtvaardigheid ten slotte onrecht
vaardig jegens ons zelf zouden worden? Onze
bekrompenheid van heden is voor een aanzien
lijk deel een gevolg van deze Duitsche natio
nale ondeugd. Het ontbrak ons in de beslissen
de uren van onze geschiedenis aan de noodige
portie gezond nationaal egoïsme, dat zonder
rekening te houden met objectiviteit, en zucht
naar rechtvaardigheid, onvoorwaardelijk voor
de nationale belangen opkomt en zich daarin
door geen sentimentaliteit van de wijs laat
brengen.
Onze wereldtaak van heden bestaat daarin,
het Duitsche volk als het hart van het mensch-
dom. een breederen grondslag aan zijn leven te
geven. Het burgerlijke tijdperk van valsche en
leugenachtige begrippen van menschlievendheid
is voorbij. Een harde eeuw is aangebroken, die
niet met preutschheid geregeerd wordt, maar
met manlijkheid en kracht. De wereld is ver
vallen ln partijen van liefde en haat. Slechts
hy staat op vasten bodem, die precies weet.
waar hij moet liefhebben en waar hij moet ha
ten. Er bestaat slechts één feit en één eisch. die
voor ons objectief juist en onaanvechtbaar is:
dat wij moeten overwinnen (D.N.B.)
De Ier Thomas Joseph Williams is gisteroch
tend vroeg terechtgesteld, zoo meldt de Brit
sche berichtendienst.
Williams, die 19 jaar is. werd aangeklaagd
wegens moord op een politieagent, hoewel hij
zelf niet geschoten had. Talrijke Iersche per
soonlijkheden hebben bij de Britsche regeering
moeite voor hem gedaan, doch tevergeefs.
De Britsche berichtendienst meldt uit Du
blin. Jat zich aldaar in de middaguren groote
volksverzamelingen in de straten hadden ge
vormd. De pogingen van de politie om deze uit
een te drijven zijn mislukt.
In Belfast zijn twee mannen wegens rebet-
listisch optreden en het veroorzaken van licha
melijk letsel tot drie maanden gevangenisstraf
veroordeeld. Zy maakten deel uit van een de-
monstreerende menigte, die in de nabijheid
van het stadhuis het verkeer tot stilstand ge
bracht luide kreten geuit en liederen gezongen
had Toen beide mannen door een politie
agent werden gearresteerd, begon de menigte
met flesschen en andere voorwerpen uit de
vuilnisvaten te gooien. Zij volgde den politie
agent en poogde de arrestanten te bevrijden.
Gewapende mannen zijn bij Culloville (graaf
schap Armagh) per vrachtauto op Noord-Iersch
gebied aangekomen. Een patrouillewagen der
politie van Ulster werd beschoten met machine
pistolen en automatische geweren, waarbij de
politieman Irwin werd gewond. De aanvallers,
van wie er een gewond was. zijn met hun auto
weer over de grens naar Eire gevlucht.
Een groote politiemacht patrouilleert op de
wegen in Noord-Ierland en de Amerikaansche
troepen moeten in de kazernes blijven om pro
vocaties te voorkomen. Bovendien heeft de le-
gerraad van de I.R.A. te Belfast een manifest
verspreid, waarin o.a. wordt gezegd: „Wanneer
bij het opnieuw uitbreken van vijandelijkheden
tusschen Engeland en de Iersche republiek
Amerikaansche troepen bij het conflict worden
betrokken, dan dragen diegenen hiervoor de
verantwoordelijkheid, die zich hebben aangema
tigd om Noordoost-Ierland zonder toestemming
van het Iersche volk als militair steunpunt te
gebruiken."
De „Daily Express" meldt, dat een document
van de I.R.A. (Iersche Republikeinsche Leger)
gevonden is. waarin tot een gewapenden op
stand in Noord-Ierland wordt aangespoord. Het
blad meldt verder. da,t reeds gevechten aan den
gang zyn. (D.N3.).
SCHOONZOON VAN HORTHY
VERONGELUKT.
De schoonzoon van den Hongaarschen Rijks
bestuurder, graaf Julius Karolyi, is bij een
vliegongeval om het leven gekomen. Graaf Ka
rolyi, die voorzitter van de Hongaarsche Lucht-
vaartvereeniging was, had zich aangemeld voor
den militairen vliegdienst. Gistermiddag is hij
met zijn toestel nabij Erd in de Donau gestort.
Graaf Karolyi was 36 jaar oud. Zijn echtge-
noote. Paulette Horthy, is 2 jaar geleden ge
storven. (D.N.B.).
HET BRITSCHE BEVEL BETREFFENDE
HET BOEIEN VAN GEVANGENEN.
Het Engelsche ministerie van oorlog heeft
gisteravond een verklaring uitgegeven betref
fende de mededeeling in het bericht van gis
teren van het opperbevel der Duitsche weer
macht. volgens hetwelk in een bij Dieppe buit
gemaakt Engelsch bevel gezegd wordt, dat. waar
dat ook maar mogelijk is, den gevangenen de
handen geboeid moeten worden, opdat zij hun
papieren niet kunnen vernietigen. In de ver
klaring van het Engelsche ministerie van oorlog
wordt gezegd, zoo meldt de Britsche berichten
dienst, dat een onderzoek wordt ingesteld om
na te gaan. „of inderdaad een dergelijk bevel
is uitgegeven". Nadrukkelijk wordt ontkend, dat
ook maar van één Duitschen gevangene de
handen geboeid zijn." Ieder bevel van dien
aard", zoo besluit de Engelsche verklaring, „zal.
wanneer het mocht zijn uitgegeven, herroepen
worden". (D.N.B.).
JAPAN KRIJGT NIEUWEN MINISTER VAN
BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Naar Domei verneemt, zal in Japan een nieuwe
minister van buitenlandsche zaken benoemd
worden, die tevens leider wordt van het pas
opgerichte ministerie voor Groot-Oostazië.
Voorts wordt vernomen, dat de nieuwe mi
nister van buitenlandsche zaken binnenkort be
noemd zal worden, daar minister-president Tojo
de gelijktijdige uitoefening van den post van
minister van oorlog en van ministers van bui-
tenlansche zaken ónvereenigbaar acht m^tzyn
vele verplichtingen, die verband houden met de
oorlogvoering.
GOEDERENVOORRAAD VERBEURD
VERKLAARD.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
heeft den eigenaar van het afbetalingsma
gazijn A. C. Korpcrshoek te Rotterdam
met f. 50.000 beboet, terwijl de goederen,
welke voorradig waren in de 12 door hem
geëxploiteerde filialen zyn verbeurd ver
klaard.
Alle zaken in Rotterdam en elders zijn
verder voorgoed gesloten en Korpershoeks
bedrijfsmiddelen definitief stilgelegd, terwijl
het hem bovendien is verboden gedurende
2 jaren een nieuw afbetalingsmagazijn te
vestigen of zich met den afbctalingshandel
in te laten. Het vonnis gelast ten slotte tot
de openbaarmaking van deze straffen en
betaling van f. 10.000 proceskosten.
Aanleiding tot deze veroordeeling was de
voortgezette prijsopdrijving, welke op verschil
lende wijzen gedurende 2 jaren na Mei 1940 is
gepleegd. Het tegen de prijs voorschriften in bij
prijzen van de reeds voorradige goedkoopere
goederen als er nieuwe duurdere zendingen
aankwamen, was een- vaste gewoonte in dit be
drijf. Ook waren er voor-oorlogsche goederen,
zooals meubelen, rijwielen, haarden, kleeding-
stukken enz. zonder eenige aanleiding ver bo
ven den voor-oorlogschen prijs verkocht. De
veel gunstiger voorwaarden, waaronder de af-
betalingshandel in de laatste jaren heeft kun
nen werken, immers men kan nu vaak A
contant leveren of in elk geval aan zorgvuldig
uitgezochte afnemers en met een korter crediet
dan voorheen hebben in de prijzen, welke in
de zaken van Korpershoek werden gevraagd, in
het geheel geen of een volstrekt onvoldoenden
weerslag gevonden. Aan de hierdoor noodzake
lijk geworden prijsverlaging of grootere korting
werd meestentijds zelfs niet gedacht.
Het feit, dat in de afbetalingsbranche zaken
gedaan worden met het minst-draagkrachtige
deel van de bevolking, maakte het gewenscht.
dat de prijsbeheersching. zooals nu ook is ge
beurd, aan bovengenoemde praktijken definitief
een einde maakte,
NED. VER. VAN REINIGINGSDIRECTEUREN
De Nederlandsche Vereeniging van Reini-
gingsdirecteuren begon gisteren te Zwolle haar
jaarvergadering, die heden werd vervolgd niet
de huishoudelijke besprekingen en enkele uit
stapjes.
Nadat de deelnemers aan het congres in hotel
Gijtenbeek bijeen waren gekomen, zijn zij offi
cieel ontvangen op het gemeentehuis, waar bur
gemeester jhr. mr. P. M. van Karnebeek hen
heeft toegesproken. De voorzitter der vereeni
ging, ir. A. M. Noppen, uit Amsterdam, heeft
deze redevoering beantwoord. Hierna volgde de
lunch. In de middagvergadering heeft de heer
O. Neijssel. directeur te Zwolle, een en ander
uit de geschiedenis van de stadsreiniging te
Zwolle verteld.
Na den heer Neijssel heeft "dr. ir. M. P. de
Bruyne, directeur van den gemeentelijken ver
voer- en motordienst, en der reinigings- en
ontsmettingsdienst te Rotterdam, 'n rede gehou
den over: „Een en ander over fethogene micro-
organismen".'
EIKENLOOF MET DE ZWAARDEN
VERLEEND.
De Pührer heeft aan kapitan-leutnant Reln-
hard Suhren, commandant van een duikboot,
als 18den soldaat der Duitsche weermacht het
eikenloof met de zwaarden bij het ridderkruis
van het IJzeren Kruis verleend. (D.N.B.)
PLANNEN VOOR DE NAASTE TOEKOMST.
Het hoofdkwartier van den Jeugdstorm meent,
dat thans het oogenblik is aangebroken om naar
buiten van zich te doen spreken. Om het Ne
derlandsche volk van zijn plannen voor de
naaste toekomst mededeeling te doen, heeft de
heer E. Zilver, opperhopman en waarnemend
leider van ae af deeling voorlichting, de pers
een inzicht gegeven van hetgeen de Jeugdstorm
zich voorstelt in de komende weken te onder
nemen. Allereerst al het feit, dat er bij den
Jeugdstorm een af deeling „voorlichting" in het
leven is geroepen, wijst er op, dat de propa
ganda van den Jeugdstorm in nieuwe banen zal
worden geleid.
Er bestaat ondanks het reeds jarenlang be
kend zijn van een bestaan van den Jeugdstorm,
nog veel misverstad. Daarom ook is er naast de
afdeeling voorlichting een afdeeling gekomen
onder leiding van kompaan Barkhuis, welke
vooral de film- en fotopropaganda ter hand zal
nemen, terwijl ook van het onderdeel „documen
tatie" veel wordt verwacht.
Als begin van onze nieuwe werkperiode zal de
Jeugdstorm voor het eerst op de straten met
zijn bladen „Stormmeeuw" en „Stormvlag" gaan
oolporteeren. De plaatsvervangende leider van
den Jeugdstorm, opperbanheer Quispel (die
kortelings van het Oostfront is teruggekeerd)
zal a.s. Zaterdag een dagorder uitgeven, waarin
hij den geheelen Jeugdstorm zal oproepen zich
in te zetten voor de propaganda. Zaterdag zal
derhalve in alle deelen van het land de eerste
landelijke Jeugdstormcolportage worden ge
houden.
Het vrouwelijk kader, de stormsters en de
meeuwkes, zal tegelijkertijd marschen maken,
zoodat het geen mensch op straat zal ontgaan,
dat de Jeugdstorm van zich doet spreken. Bij
deze colportage zal het echter niet blijven. In
tal van plaatsen van ons land zullen leeskasten
worden ingericht, terwijl het tevens in de be
doeling ligt op verschillende pleinen in stad en
land zoogenaamde inlichtingententjes te laten
verrijzen. Op de straten zullen de leden van
den Jeugdstorm demonstraties geven. In ver
schillende bioscopen in de stad. maar ook op
het platteland zullen voor de jeugd filmvertoo-
ningen worden gegeven, welke voor den jongen
mensch in Nederland van belang zijn.
In deze geheele propaganda-actie zit een
climax, welke zijn bekroning vindt in de vie
ring van „De dag van den ouden Jeugdstorm".
Deze viering zal geschieden op Zaterdag 26
Sept. en wel in alle plaatsen waar een afd. van
den Jeugdstorm is. met als middelpunt Arnhem
zooals men wellicht weet, de bakermat van den
Jeugdstorm.
De Jeugdstorm telt thans ruim 18.000 leden,
aldus besloot spreker, en met dezen kern van
de Nederlandsche jeugd zullen eens alle jongens
en meisjes van Nederland voor den nieuwen
tijd worden gewonnen.
„OUDERS EN JEUGD AAN HET WOORD."
Hedenavond van 19-0519.20 spreekt Max
Blokzijl via den zender Hilversum 2 in de serie
brandende kwesties over het onderwerp:
„Ouders en jeugd aan het woord."
van hedenavond 20.25 uur
tot morgenochtend 6.55 uur
J De maan kwam heden op te 0.11 uur en ging
onder te 15.49 uur.
In een te Den Haag gehouden persconferentie
hebben de gemachtigde voor de prijzen, mr. H.
C. Schokker, het hoofd van de prijsberechting
mr. J. A. M. Pott en de heer A. J. Stienstra,
hoofd van de afdeeling opsporing, een aantal
journalisten een blik vergund in het werk van
den dienst van den gemachtigde voor de prijzen.
De conferentie werd o.m. bijgewoond door Ober-
regierungsrat dr. K. Trabold, leider der afdee
ling „Preisbildung" van het Rijkscommissariaat,
en dr. A. Winsemius. hoofd der afdeeling „prijs
vorming" bij den dienst van den gemachtigde.
In drie artikelen zullen wij hetgeen naar
voren werd gebracht, behandelen.
Uiteraard was de uiteenzetting van mr. Schok
ker de belangrijkste, omdat deze een overzicht
gal van den stand van zaken, eenig inzicht in
hetgeen de overheid doet op het gebied der
prijsvorming en daarin voorts de lijn werd uit
gestippeld, die voor de naaste toekomst zal
worden gevolgd. Spr. wees er op. dat de prijs
politiek, die noodzakelijk gevoerd moet worden,
in een systeem van geleide economie, zoowel de
prijsvorming als de prijsbeheersching omvat.
Toen daarmede begonnen werd. bleken allereerst
noodig een centralisatie van alle departemen
tale diensten, welke werkzaam waren op het ge
bied der prijsvorming en het uitstippelen van
een principieele lijn. Voor deze laatste werd
vorig jaar de grondslag gelegd met de afkon
diging van het prijsvormingsbesluit.
Twee belangrijke punten werden daarin vast
gelegd. Ten eerste de begrippen „maatschappe
lijk verantwoorde prijsvorming" en de „verant
woordelijkheid van 'den ondernemer" op dit
terrein, en ten tweede het beginsel, dat de prijs
vorming geen automatisch werkend mechanisme
ter honoreering der kostenstijging behoort te
zijn, want de prijsvorming dient mede om te
komen tot een rationeele productie. Zij heeft
de daartoe noodige prikkels in het leven te roe
pen. In dit verband verwees spreker naar een
Delangrijke rede van minister Fischböck. com
missaris-generaal voor financiën en economie,
over dit onderwerp, waarin hij zeide. dat het
declareeren van kosten zijn grenzen heeft. Daar
tegenover dient een dienovereenkomstige be
looning der prestatie te staan. Vandaar dat men
in Duitschland gekomen is tot in cijfers uitge
drukte prestatieprijzen.
HET DUITSCHE PRIJZENPEIL BEREIKT.
In ons land verliep de ontwikkeling der prijs
vorming echter in zooverre afwijkend, dat men
een -aantal noodzakelijke kosten-stijgings-ele-
menten en tendenzen moest aanvaarden. Deze
factoren hadden eenigen tijd noodig om uit te
werken. Dezo toegelaten prijsstijging heeft tot
resultaat gehad, dat voor de daarvoor in aan
merking komende sectoren in hoofdtrekken
thans nagenoeg het Duitsche prijzenpeil is be
reikt. Dit komt o.m. tot uiting in een aanmer
kelijke afneming van het aantal aanvragen tot
inidividueele prijsverhooging.
In dit stadium is het nu zaak de juiste ver
houdingen in aanmerking te nemen. Voorts
dient men te bedenken, dat men hier niet met
een autonoom stelsel te doen heeft, doch met
één dat werkt binnen het kader van het Euro
peesche prijzenpeil. Aandacht zal moeten wor
den geschonken aan de wisselingen in dit
prij zenniveau.
Zyn in de onlangs afgekondigde richtlijnen
voor de prijsvaststelling de principieele grond
slagen gelegd voor een maatschapoelijk verant
woorde prijsvorming, deze richtlijnen en met
name de binnenkort uit te geven „richtlijnen
voor het normbedrijf" zullen de toetssteen op
leveren, welke de prijsvorming in staat stelt
in de prijzenwetgeving den juisten samenhang
te brengen. Deze richtlijnen voor het norm-
bedrijf zullen tevens de oplossing brengen voor
de vergoeding voor prestaties. Tegenover eenige
nog noodzakelijke prijsverhoogingen. die niet te
vermijden zullen zijn op grond van het door
werken van kostenstijgingen hier en daar. zul
len dan compenseerende prijsverlagingen wor
den doorgevoerd. Onder handhaving van een
redelijke belooning voor den ondernemer, moet
het mogelijk zijn voor verschillende catego
rieën van goederen tot een prijsverlaging te
komen, met name voor de zg. nieuwe artikelen
op het gebied der levensmiddelen (surrogaten-
beschikking).
Het totale prijsbeleid zal hierdoor een vrijwel
evenwichtig beeld te zien geven.
DE RENTABILITEIT VAN HET
BEDRIJFSLEVEN.
Op dit punt, aldus mr. Schokker, zou ik mij
even op een zijpad willen begeven. Er wordt wel
eens beweerd, dat de gemachtigde voor de prij
zen het bedry'fsleven onrendabel zou maken.
Daartegen kan ik aanvoeren, dat wij onze be
slissingen slechts nemen na grondig onderzoek
en tot heden is daartegen niet veel steekhou
dends ingebracht. Ten bewijze hiervan kan een
onderzoek worden aangehaald naar de renta
biliteit van verschillende industrieele bedrijfs
groepen in de jaren 38 tot en met 41. Onder
zocht werd de verhouding tusschen de winst
eenerzijds en het kapitaal en de reserves an
derzijds. De analyse leert, dat 1941 een bevre
digend jaar is geweest, de resultaten waren wel
niet gelijk die van topjaren, maar toch wel als
die van '38. Met de rentabiliteit staat het dus
niet zoo erg als wel eens voorgesteld wordt. Dit
onderzoek gold voor een spreiding van bedrij
ven. waaronder dus ook zulke, welke te maken
hebben met rantsoeneering enz.
ZIJN DE PRIJZEN VOOR DE
GROENTENKWEEKERS LOONF.ND?
Een andere opmerking wil spr. maken naar
aanleiding van een opmerking, dat de prijzen,
die de groentenkweekers voor hun producten
krijgen toegewezen, niet loonend zouden zijn en
dat het derhalve verklaarbaar is. dat zij bij
verdienste zoeken door die producten langs een
anderen dan den normalen weg tegen hoogeren
prijs te verkoopen. Hiertegenover stel ik al
dus spr. een onderzoek, ingesteld naar de uit
komsten der tuinderij in het Z.-H, glasdistrict,
het gebied Hoosezand-Sappemeer, dat rond
Venlo en in de Venen.
Allereerst de cijfers voor de kostenstijging
sedert 1939 in de onderzochte bedrijven. De
kosten in 1939 werden daarbij gesteld op 100.
De percentages luiden voor de genoemde ge
bieden, in volgorde ongeveer 17. 21, 15 en 22
procent. De nettoveiling opbrengst in 1941
(1939 is honderd) bedroeg respectievelijk 120,
76. 80 en 75 procent, meer dan die in 1939. De
winst uitgedrukt in procenten der totaal kosten
in 1939 respectievelijk 9. 10. 14,9 en 1.3 procent
en in 1941 respectievelijk 57,6, 7.9. 39,3 en 27,2
procent.
PRIJSDISCIPLINE.
De meesten onzer Nederlandsche ondernemers
zien met hun bekende nuchterheid wel degelijk
het nut en de noodzaak van prijsvorming en
prijsbeheersching in. Er zijn echter nog uitzon
deringen, die het bont maken. Tot die categorie
behooren bijvoorbeeld bepaalde restaurants,
verwerkers van houtproducten (meubelindus
trie) en vervaardigers van surrogaten, tegen
welke laatste groep onlangs maatregelen zijn
getroffen. Deze hebben de aandacht van den
dienst. Ook hier zal spr. pogen tot een ver
antwoorde prijsstelling te komen.
HET ZWAARTEPUNT BIJ DE
PRIJSBEHEERSCHING.
De prijsvorming aldus vervolgde mr. Schok
ker is thans in een fase gekomen, waarin zij
haar arbeid op andere wijze zal moeten richten.
In belangrijke mate zal zij steun moeten gaan
verleenen aan de opsporing. Stelselmatig zullen
meer uniforme prijzen worden ingevoerd. Met
het afkondigen van verdere administratievoor
schriften, waarvan er al enkele zijn. zal hier
van voor de opsporings- en berechtingsinstanties
een vereenvoudiging der werkzaamheden het ge
volg zijn.
Van heden af zal het zwaartepunt van den
dienst komen te liggen bij de prijsbeheersching.
Wat deze betreft, heeft de dienst te maken met
veerschillende complicaties. Eerstens moest het
apparaat voor de prijsbeheersching uit niets
worden opgebouwd En wat verder de berech
ting betreft, er is hier sprake van een zich ont
wikkelend bestuursstrafrecht als nieuwe en vrij
wel onbekende instelling, die in het vroegere
strafrecht wel eenige aanrakingspunten had,
doch voorloopers die nog weinig bekend waren.
Dit bestuursstrafrecht moet begrip toonen voor
het doel, dat bereikt moet worden en zich
daardoor in zijn overwegingen laten leiden. In
de afgeloopen periode is in dit opzicht al heel
wat ervaring opgedaan.
Naar aanleiding van velerlei critiek zeide spr„
dat men zich liever de vraag stelle: Welke prij
zen zouden gelden voor het eenvoudige dis
tributiepakket. indien er geen prijsbeheersching
bestond? Wat zou men dan te betalen krijgen?
Eenig denkbeeld kan men zich daarvan vor
men aan de hand van de prijzen, die thans gel
den op de zwarte markt. Daarop betaalt men
voor gesmolten rundvet 24 tot 30 gulden per
K.G.. boter f. 12.5017.50 per K,G., aardappelen
f. 27,50—35 per mud. rogge f.2—2,75 per K.G
maizena f. 1,50 per pakje, suiker f.3.504,20
per K.G. en voor bruine boonen f.22,75 per
kilogram.
Volgens spr. werken prijsvorming en prijs
beheersching dan x>ok zoowel naar binnen als
naar buiten. De prijsbeheersching raakte het
onmiddellijk belang van iederen volksgenoot.
Voor den zakenman beteekent zil de dekking
onzer valuta, voor den verbruiker de dekking
van zijn directe levensonderhoud....
Landbouwers en veehouders, die hun plichten
ten aanzien van de voedselvoorziening van ons
volk in ernstige mate verzaken, hebben zich,
bij ontdekking van hun met de voor hen geldende
voorschriften strijdige handelingen, voor den
tuchtrechter te verantwoorden. Met het nijpen
der worden van de voedselpositie worden be
doelde handelingen hun steeds zwaarder aan
gerekend. Reeds eerder zijn gevallen gemeld,
waarin veehouders, die niet al hun beschikbare
melk aan een melkvenverkend of standaardi-
satiebedrijf afleverden, zich hooge boeten zagen
opgelegd.
Dezer dagen veroordeelde de tuchtrechter te
Assen een veehouder te Meppel voor bovenge
noemd feit tot f. 1000.boete. De tuchtrechter
te Arnhem legde een landbouwster te Haaften
voor hetzelfde feit eveneens een geldboete van
f. 1000.— op; zij had bovendien, terwijl zij daar
toe niet gemachtigd was, een hoeveelheid kaas
bereid.
In een ernstiger geval veroordeelde de tucht
rechter te Alkmaar twee gebroeders, landbou
wers te Sloten (gm. Amsterdam) resp. tot een
geldboete van f6000.en f3000.
Een landbouwer te Winterswijk had gedurende
een lange periode zelf zonder vergunning melk
gestandaardiseerd en deze melk, zonder daar
voor distributiebescheiden in ontvangst te ne
men, verkocht. Hij zag zich door den tucht
rechter te Arnhem een geldboete van f.2000.
opgelegd.
Een boete van f7000.werd opgelegd aan een
kaashandelaar te Arnhem, die op een hem door
de zuivelcentrale toegezonden formulier moest
opgeven de hoeveelheid kaas, die hU van be
paalde categorieën handelaren had aangekocht.
Deze hoeveelheden had hij veel te hoog opge
geven. Behalve met een boete van f. 7000.werd
hij nog gestraft met onvoorwaardelijke schrap
ping als georganiseerde bij de zuivelcentrale voor
den tyd van een jaar.
TE WEINIG HAVER EN ERWTEN
INGELEVERD F. 2000.— BOETE.
Niet alleen veehouders, die te weinig melk In
leveren, worden krachtig aangepakt, doch ook
landbouwers, die een gedeelte van hun oogst
langs onwettige kanalen van de hand doen en
niet bij de provinciale inkoop centrale van akker
bouwproducten inleveren, zien zich den laatsten
tijd tot hooge boeten veroordeeld. Zoo heeft zich
dezer dagen voor den tuchtrechter te Tilburg
een landbouwer uit Zegge (gem. Rucphen) te
verantwoorden gehad, die op grond van de
dorschcijfers van zijn bedrijf en andere factoren
een hoeveelheid haver en erwten van oogst 1941
voorhanden of in voorraad had moeten hebben,
die hij dien dag echter niet ter beschikking van
de P.I.C.A. had.
De tuchtrechter heeft den man op dien grond
veroordeeld tot betaling van een geldboete van
f. 2000.—
EERVOL ONTSLAG AAN INSPECTEUR
RIJKSVELDWACHT.
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied heeft den inspecteur der rijks-
veldwacht A. van Zoelen met ingang van 1
November a-s. eervol ontslagen en gepension-
neerd.
GEARRESTEERDE ZUSTER LEGT
BEKENTENIS AF.
Op Zondag 19 Juli werd zooals bekend
het 8-Jarig dochtertje van de familie Van
Braak, wonende aan den Klarendalschweg te
Arnhem, vermoord aan den weg langs 't Haze-
grietje te Arnhem gevonden. Als verdacht van
dezen moord had de politie een zuster van het
jeugdige slachtoffer, de 23-jarige G. H. W. van
B. gearresteerd, aangezien deze zuster omtrent
den moord bijzonderheden had verteld, welke
zij anders onmogelijk had kunnen weten.
Tot nog tee had deze zuster hardnekkig ont
kend iets van den moord af te weten. Niette
min waren zooveel aanwijzingen tegen haar
verzameld, dat zij in het huls van bewaring
werd ingesloten.
Naar wij vernemen heeft het meisje thans be
kend den moord gepleegd te hebben.
BLIKSEMINSLAG.
Dinsdagmiddag sloeg de bliksem in den stal
van J. de Smet aan den Asscheweg bij Hulst.
Daar de bliksemschicht van achter naar voor
de geheele werkplaats doorvloog, stond in een
minimum van tijd alles in lichter laaie. De
eigenaar en vijf knechten bevonden zich geluk
kig Juist bij de deur, waardoor zij zich. doode-
lyk verschrikt, onmiddellijk in veiligheid kon
den brengen. De Hulster brandweer kon niets
meer redden.
Bij Nyverdal ontstond door blikseminslag ln
den nacht van Maandag op Dinsdag brand ln
de kapitale boerderij van den heer H. Nahuis
in de buurtschap Haarle. In een oogwenk stond
alles in lichter laaie, zoodat de brandweer van
Haarle en die uit Nijverdal eigenlijk niets kon
den uitrichten. De geheele boerderij met inboe
del werd een prooi der vlammen. Een drachtig
varken kwam ook nog in de vlammen om. Het
andere vee bevond zich in de weide. De bewo
ners konden zich met veel moeite in veiligheid
stellen. Huis en inboedel waren verzekerd.
GEREF. KERKEN Aangenomen naarZwaag-
westelnde cand. R. Bakker te Enschede. Benoemd
tot hulpprediker te Tuindorp-Oostzaan cand. W.
H. de Boer te Kampen.
GEREF. GEMEENTEN Bedankt voor Ter-
neuzen ds. T. Dorresteyn te Opheusden. Tweetal
te Kampen ds. W. C. Lamaln te Rotterdam-Z. en
ds. J., Vreugdenhll te Rllssen.
NED. HERV. KERK Aangenomen de benoe
ming als hulpprediker te Koudekerke cand. J. J.
Saraber te Nilmegen.
MARIE BRAAKEXSIEK OVERLEDEN.
Na een ziekbed van eenige weken is te Dtt
Haag op 54-Jarlgen leeftijd overleden de actafe
Marie Braakenslek.
