WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1942
No. 25273
De verdere ontwikkeling van
den oorlog in het Oosten
83ste Jaargang
Drie opmerkelijke feiten Ifaliaansch Weermachtsberichf
Verspreide Berichten
Verduisteren:
BINNENLAND
Arbeidsvoorwaarden in hei hoiel-,
restaurant-, café* en cafelariabedrijl
STADSNIEUWS
JWN/T IhiIETTEFES
GEMENGD NIEUWS
RECHTZAKEN
Kerk- en Schoolnïeuws
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden.
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
De militaire correspondent van het D.N.B.
schrijft:
Drie opmerkelijke feiten staan thans in het
middelpunt der belangstelling van militaire
Y/aarnemers. Het zijn: 1. De operaties op het
Oost-Europeesche oorlogstooneel. 2. De toe
stand op de wereldzeeën. 3. Het Moskousche
communiqué over de ontmoeting van Churchill
en Stalin.
In kringen van militaire deskundigen te
Berlijn krijgt men den Indruk van nieuwe be
slissende ontwikkelingen, waarvan de afloop
uitsluitend van het initiatief der mogendheden
van het Pact van Drie afhangt.
Nu de Duitsche en verbonden troepen het
gebied van Donetz en Don bedwongen hebben
en hun opmarsch in het groote steppengebied
van Oost-Europa zijn begonnen, hebben de of
fensieve operaties thans de derde fase bereikt,
die in het voorterrein van den Kaukasus reeds
begonnen is. Volgt men de Duitsche methode
van berichtgeving en bestudeert men de laat
ste berichten van het Opperbevel der Duitsche
weermacht, dan krijgt men den indruk, dat de
Duitsche oorlogsleiding weer een van haar be
kende zwijgperiodes is begonnen, waarvan het
hoofdkenmerk nog altijd de ontplooiing van
bijzonder groote activiteit is geweest.
Waar, wanneer en in welken vorm zal het
groote offensief in den Zuidelijken sector van
het Oostelijk front verder gaan? Dat is de
vraag, die iederen militairen waarnemer het
meest interesseert en die naar men te Berlijn
meent, reeds spoedig zal worden beantwoord.
Als zeker kan men wel thans reeds aannemen,
dat na de overwinning van het Kaukasische
voorterrein, de Duitsche en verbonden strijd
krachten, die naar het hooggebergte oprukken,
worden gereorganiseerd, want de strijd in het
hooggebergte waagt andere methoden en an
dere strijdkrachten dan de strijd in de heete
vlakte, waar de pantserformaties heerscheres-
sen over het slagveld waren.
Op dezelfde wijze moet ook de toestand voor
Stalingrad beoordeeld worden, waar met de
zuivering van de groote bocht van den Don de
slag in zeer nabije toekomst wel in een beslis
send stadium zal komen. Hoezeer Stalingrad dc
zenuw van het Sovjet-Russische Westelijke
'front is, blijkt reeds daaruit, dat de bolsjewis
tische oorlogsleiding met een buitengev/oon
groote krachtsinspanning sedert een maand
massa's menschen en materiaal in den strijd
werpt. Dit gebied heeft gevechten van zeer
grooten omvang gezien. In het teeken van
pantserwapen en artillerie woedt de strijd voort.
'Het ziet er echter naar uit. alsof in dit offen-
siefgebied de Duitsche en verbonden reserves
gereed staan voor den sprong om de groote
taak aan te vatten het Sovjet-Russische Noor
den definitief van het Zuiden te scheiden.
Wanneer dat zal zijn geschied, zal de strategi
sche positie van de Sovjet-Unie een geheel
andere zijn.
De toestand op de wereldzeeën wordt ge
kenmerkt door de zware vijandelijke verliezen
aan oorlogsschepen in het Westelijk deel van
de Middellandsche Zee en in den slag bij de
Salomonseilanden, alsmede door het tot zinken
brengen van meer dan 550.000 ton Engelsche
en Amerikaansche koopvaardij-scheepsruimte al
leen in de laatste 18 dagen. Met dergelijke ver
liezen wordt de reden begrijpelijk, die Chur
chill op het oogenblik van het grootste gevaar
naar Moskou voerde om den Sovjet-Russlschen
bondgenoot de redenen uiteen te zetten van
het niet tot stand komen van het tweede front.
DUITSCHLAND EN DE OEKRAÏNE.
De Rijkscommissaris voor de Oekraine gouw
leider Erich Koch, beantwoordt in de Deut
sche Ukraine Zeitung eenige vragen betreffen
de de Duitsche politiek ten aanzien van de
Oekraine.
Ter inleiding wijst de Rijkscommissaris er
op dat zijn eerste taak heeft bestaan m de
mobilisatie van alle krachten der Oekraine voor
den strijd van de Europeesche volkeren tegen
het bolsjewisme: de voeding van de strijdende
frontlegers moest worden verzekerd en een zoo
groot en spoedig mogelijke aanvulling voor de
voorziening van levensmiddelen en grondstoffen
in het vaderland moest worden bereikt. Voorts
moest het rijkscommissariaat zoo gepacificeerd
worden, dat een vlotte ravitailleering voor het
front in het Oosten gewaarborgd zou zijn Bo
vendien was het een voor den oorlog belang
rijke taak arbeidskrachten van de Oekraine naar
Groot Duitschland te sturen in plaats van de
voor den militairen dienst opgekomen Duit-
schers
Al deze taken moesten gevoegd wol-den in de
groote doelstelling de Oekraine in te schakelen
in den Europeeschen kring en haar weer te
maken tot de korenschuur van Europa.
De rijkscommissaris deed vervolgens mede-
deelingen over de vernielingen van het bolsje
wisme en de groote moeilijkheden! waarvoor
het civiele bestuur zich in de Oekraïne gesteld
ziet. In dit verband deelde hij mede, dat men
er in geslaagd was ondanks.de oorlogsomstan
digheden in den vorigen heefst den oogst byna
geheel te bergen. In het voorjaar was het weer
niet overal gunstig, vooral ontbraken tracto
ren, dieselolie en paarden en wagens Dank zij
de hulp van de bevolking kon de Oekramsche
bodem gedeeltelijk tot 90 procent van de op
pervlakte. die ook door de bolsjewisten was be
bouwd, bewerkt worden. Het Duitsche volk zal
aanvullingen voor zijn voeding krijgen, waarop
het recht heeft. Voorts zeide de rijkscommis
saris, dat er tot dusverre ruim 500.000 Oekram
sche arbeidskrachten vrijgemaakt zijn voor de
Duitsche oorlogseconomie. Dit aantal zal in ae
eerstvolgende weken nog aanzienlijk vergroof
worden Ook sprak de Rijkscommissaris over
de opheffing van het systeem der kolchozen,
de religieuze tolerantie en de opbouw-maatre
gelen van het geestelijke leven. De rijkscom
missaris besloot met de woorden: ons optreden
in de Oekraine heeft ten doel het veroveren
van de eindoverwinning van de Duitsche wa
pens. Bovendien mogen wij echter niet vergeten
dat reeds thans de grondslagen gelegd moeten
worden voor een grootschen opbouw na de
overwinning. (D.N.B.)
DE OORLOG TER ZEE.
Reeds 20 millioen ton weid vernietigd.
Met betrekking tot het tot zinken brengen
van 11 koopvaardijschepen der Engelsch-Amc-
rikaansche ravitaiileeiTngsscheepvaart met een
gezamenlijke tonnage van 72.000 ton en van
een huipkruiser van 12.000 ton door Duitsche
dulkbooten, wijst het Opperbevel der Duitsche
Weermacht er op. dat in deze zoo geringe tjjd-
DUIKBOOTSUCCESSEN.
Het communiqué van het Italiaansche hoofd-
kwartier van gisteren luidt:
Aan het Egyptische front werd een levendig
vijandelijk artillerievuur met goed gevolg door
onze artillerie beantwoord. Eenige aanvallen
van vijandelijke pantserwagens werden onmid
dellijk afgeslagen. Bij een nachtelijken aanval
van drie vijandelijke bommenwerpers in de
streek van Mersa Matroe werden twee dier
vliegtuigen door het luchtdoelgeschut neerge
haald. Twee Curtiss-toestellen werden in een
gevecht met. Duitsche jagers vernield, een derde
door het afweergeschut van een groote leger-
afdeeling neergeschoten.
Vliegtuigen der spilmogendheden vielen de
lucht- en vlootbasis van Malta aan. Op een
grooten koopvaarder, die zwaar beschadigd in
een sleep voer, werden opnieuw treffers ge
plaatst.
Te Rome werd gisteren even na 17 uur
luchtalarm gemaakt, daar een vliegtuig van
niet-herkende nationaliteit in de veiligheids
zone der stad was gekomen. De jagers, die on
middellijk opstegen, constateerden, dat het een
Fransch vliegtuig was.
Een onzer duikbooten, staande onder bevel
van den fregatkapitein Giovanni Bruno, heeft
op den Atlantischen Oceaan het gewapende
Engelsche motorschip Medon, het Amerikaan
sche s.s. California en een derden, eveneens
gewapenden koopvaarder, tezamen 18.885 ton,
getorpedeerd en tot zinken gebracht en een
ander motorschip van 10.000 ton getroffen.
van hedenavond 20.57 uur
tot morgenochtend 6.31 uur.
De maan kwam hedenmiddag om 14.51 uur
op en gaat vannacht om 0.31 uur onder. Het
is heden eerste kwartier.
ruimte elk uur ongeveer 3500 ton naar den
bodem van de zee verdween.
Sedert het begin van den oorlog tot den
18cn Augustus zijn alleen door de Duitsche
oorlogsvoering ter zee in totaal 20 millioen
ton vernietigd.
120 VLIEGTUIGEN NEERGESCHOTEN.
De Duitsche eerste luitenant Herman Graf,
escadriliekapitein bij een jachteskader, heeft op
14 Augustus aan het Oostelijke front zijn 120ste
overwinning in de lucht behaald. (D.N.B.)
BIJ DE SALOMONSEILANDEN.
Hopelooze positie.
Do operaties der Amerikaansche strijdkrach
ten in het gebied der Salomonseilanden zijn
volkomen tot stilstand gekomen. Op de beide
eilandjes Toelagi en Guadalcanar wordt nog
fel gestreden, waarbij de aldaar aan land ge
zette Amerikaansche mariniers zware verliezen
lijden. De Japansche -marine-luchtvaart heeft
de omliggende wateren van vijandelijke sclïe-
pen gezuiverd en verhindert elke nadering van
Amerikaansche transportschepen, die den lan
dingstroepen aanvoer zouden willen brengen.
De positie der op de beide eilandjes strijdende
Amerikaansche troepen is hopeloos en gelijkt
op die van het schiereiland Bataan, welke ein
digde met det capitulatie van de Amerikanen.
(D.N.B.)
GENERAAL ALEXANDER OPVOLGER
VAN AUCHINLECK.
Generaal Alexander is, naar de Brltsche be
richtendienst meldt, benoemd tot opvolger van
generaal Auchinleck. Tegelijkertijd wordt ge
meld. dat luitenant-generaal Montgomery als
opvolger van luitenant-generaal Ritchie be->
noemd is tot commandant van het achtste Brit-
sche leger. De afzetting van generaal Auchin
leck en zijn medewerkers wordt door de Ro-
meinsche ochtendbladen een van die mutaties
genoemd, die Londen pleegt te ondernemen na
iedere nederlaag. Wat zijn opvolger betreft,
herinneren zij aan de onafgebroken reeks ne
derlagen, die generaal Alexander in Birma heeft
geleden. (DJsT.B.)
FELLE DEMONSTRATIES IN BENGALEN.
De Engelsche nieuwsdienst maakt uit Britsch-
Indië melding over nieuwe betoogingen. Tot
bijzonder felle demonstraties zou het gekomen
zijn in de provincie Bengalen. De Engelsche mi
litairen traden tegen de betoogers op. Ook uit
Calcutta en Delhi komen berichten over de
monstraties
De verontwaardigde menigte heeft in Delhi
niet alleen het raadhuis, maar ook het Britsche
belastingkantoor in brand gestoken, nadat de
politie en militaire versterkingen eerst op de
weerlooze massa het vuur geopend hadden. De
reeds bestaande staat van beleg in Delhi is ver
scherpt en de Britsche regeering heeft zich
inmiddels gedwongen gezien in allerijl nieuwe
militaire versterkingen naar Delhi te ontbieden,
die thans dag en nacht door de straten pa
trouilleeren. Soortgelijke incidenten van zeer
ernstig karakter zijn niet alleen in Calcuta,
maai- ook in een heele reeks andere steden
voorgekomen, vooral in Lucknow en Allahabad.
De politie gaat er thans toe over de nationale
pers in Indië te verstikken. (D.N.B.)
ZWEEDSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Door Sovjet-duikboot.
Naar uit een officieele Zweedsche mededee-
ling blijkt heeft een Sovjet-Russische duikboot
opnieuw een Zweedsch schip aangevallen. Het
agentschap T.T. deelt mede, dat het Zweedsche
stoomschip C. F. Liljevalch gistermiddag nabij
Vastervik door een duikboot is getorpedeerd.
Het stoomschip maakte deel uit van een naar
het Zuiden varend convooi. De begeleidende
oorlogsschepen wierpen dieptebommen.
Doordat het schip in 25 seconden zonk, kon
den slechts 7 opvarenden het leven redden, zoo
dat 33 man om het leven zijn gekomen. Dat
is het grootste aantal slachtoffers bij een
Zweedsche scheepsramp in de Oostzee tijdens
den oorlog.
Svenska Dagbladet schrijft, dat de Zweedsche
lucht- en vlootstrljdkrachten de vrijheid moe
ten hebben om dergelijke gebeurtenissen door
snel optreden te voorkomen en de aanvallende
duikbooten terstond van haar kant aan te
vallen.
BEZOEK AAN WASHINGTON^
President Rios van Chili zal een bezoek aan
Washington brengen, vergezeld o.a. door- de op
perbevelhebbers van lege_r, vloot en luchtmacht.
REGELING TREEDT OP 1 OCTOBER
IN WERKING.
Blijkens de Staatscourant heeft het college
van rijksbemiddelaars een regeling van loonen
en andere arbeidsvoorwaarden vastgesteld voor
werknemers in het hotel-, restaurant-, café-
restaurant-, café- en cafétariabedrijf.
Ter vaststelling van het loon der werknemers
zullen de Ondernemingen in dit bedrijf, met
uitzondering van cafétaria's, door het college
van rijksbemiddelaars in 3 klassen worden in
gedeeld. In de bijlagen van de regeling zijn de
loonen vermeld, die voor iedere functie in
iedere klasse gelden. De loonen voor het per
soneel in cafétaria's, die niet in loönklassen
worden ingedeeld, zijn in een aparte bijlage
vastgesteld. Voor café-restaurant-kellners en
café-kellners, die bedieningsgeld ontvangen, is
bepaald, dat zij in ieder geval ook een vast
loon genieten, dat hooger wordt naarmate hun
wekelijksche omzet geringer is.
Verder is voorgeschreven dat, indien op tronc
gewerkt wordt, de in rekening gebrachte be-
dieningsgelden in een kas worden gestort, om
op vaste tijden onder de desbetreffende werk
nemers te worden verdeeld. In verband hier
mede zijn in de regeling bepalingen opgenomen
betreffende het beheer en de verdeeling van
dezen tronc. Voor het geval, dat in een onder
neming geen tronc bestaat, doch niettemin dooi
den werkgever bedieningsgeld in onvangst wordt
genomen, zijn eveneens bepalingen opgenomen.
Behalve loon in geld zullen sommige werk
nemers bepaalde emolumenten, namelijk brood-
kost. vollen kost of vollen kost en inwoning
genieten. De regeling geeft een omschrijving
hiervan en bepaalt, dat deze emolumenten
mogen worden vervangen door een in de rege
ling vermeld bedrag in geld. Omgekeerd mag
het loon in geld met een zoodanig bedrag
worden verminderd, indien deze emolumenten
worden verschaft aan werknemers, die volgens
de bepalingen der regeling geen recht daarop
hebben.
Het is den werkgever verboden, voor het in
dienstneming of in dienst houden van een
werknemer eenige betaling aan te nemen.
De normale arbeidsduur Is vastgesteld op
maximaal 120 uur per 2 weken. Ingeval over
werk moet worden verricht, wordt hiervoor een
extra-vergoeding betaald.
De werknemers hebben recht op een weke-
lijkschen onafgebroken rusttijd van ten minste
30 uur en op kleinere dagelijksche rusttijden.
Verder moeten zij wekelijks in de gelegenheid
worden gesteld, een kerkdienst bij te wonen.
De kosten van aanschaffing en onderhoud
der uniformkleeding zijn voor rekening van
den werkgever, die van aanschaffing en onder
houd der beroepskleeding voor rekening van
den werknemer.
Aan werknemers, die op 1 April van eenlg
jaar ten minste 16 maanden in dienst zijn,
wordt 8 dagen vacantie gegeven. Aan hen, die
korter in dienst zijn, wordt voor elke maand
dienst een halve dag vacantie gegeven. Over
deze vacantie wordt het loon doorbetaald, ver
meerderd met een vacantietoelage.
Voors zijn bepalingen opgenomen betreffende
het zgn. mastiek maken, doorbetaling van het
loon bij ziekte en bij zgn. kort verzuim, risico
voor schade en betreffende leerlingen en de
invoering van een leerlingboekje.
Aan dr. ir. A. H. W. Hacke te 's-Gravenhage
is de bevoegdheid verleend, te dispenseeren van
bepalingen der regeling of van haar bijlagen.
De regeling gaat in op 1 October a.s., met
uitzondering van de bepalingen betreffende het
leerlingboekje, die ingaan op een nader te be
palen tijdstip.
50 MILLIOEN VITAMINE-C-TABLETTEN
UITGEREIKT.
Het gratis verstrekken van vitamine-C door
de overheid is voor dit jaar achter den rug.
Het A.N.P, heeft te bevoegder plaatse inlich
tingen ontvangen omtrent de verstrekte hoe
veelheden. Zoo men zich herinnert, zijn deze
tableten verstrekt aan a.s. moeders, leerlingen
van de lagere school en industrie arbeiders.
Vier fabrieken hier te lande hebben gewerkt
aan de vervaardiging van 51.500.000 tableten,
waarvan het leeuwenaandeel, namelijk 39 mil
lioen. door de leerlingen van de lagere school
is gebruikt. Voor de industrie-arbeiders zijn
6 VS millioen tabletten beschikbaar geweest, voor
de a.s. moeders 11.7 millioen. De ziekenhuizen
ontvingen er 2.9 millioen, terwijl voor proef
nemingen en andere doeleinden nog ongeveer
P/2 millioen werden gereserveerd.
De tabletten zijn door alle groepen ter plaatse
geconsumeerd, behalve voor wat de a.s. moeders
betreft. Voor haar werden de toegewezen hoe
veelheden in de distributielokalen beschikbaar
gesteld. Helaas moet- worden geconstateerd, dat
vele vrouwen de uiterst belangrijke rol, die deze
stof speelt bij den gezondheidstoestand van den
mensch nog steeds niet hebben begrepen.
Slechts ongeveer de helft dergenen, die er voor
in aanmerking kwamen, heeft de tabletten doen
afhalen.
Het ligt in de bedoeling zoo mogelijk half
Maart 1943 de verstrekking van vitamine-C te
hervatten.
TOT HET BITTERE EINDE.
De strijd in het Oosten tegen den aartsvijand
van de beschaafde Europeesche volkeren zal
door de Duitsche weermacht en haar bondge-
nooten tot- het bittere einde uigevochten wor
den. Tot het bittere einde, tot het bolsjewisme
volkomen vernietigd is. Alleen dan zal het mo
gelijk zijn een nieuw Europa te bouwen.
Landgenoot, het zou oneervol zijn onze man
nen aan het Oostfront alleen dezen strijd tot
het bittere einde te laten uitvechten.
Maak u gereed uw aandeel te leveren. Be
wijs dat ook gij pal staat voor een betere
toekomst van ons land en volk. Meld u aan
bij het vrijwilligerslegioen Nederland, Koning
innegracht 22te's-Gravenhage.
TOEGANGSBEWIJZEN TOT DEN NOORD
OOSTELIJKEN POLDER,
Na 24 Augustus a.s. zal ieder, die zich zonder
toegangsbewijs in den Noord-Oostelijken polder
bevindt, daaruit kunnen worden geweerd.
Elk bewijs moet zijn voorzien van het stem
pel van een der beide diensten, te weten den
dienst der Zuiderzeewerken, Heerengracht no.
2, te 's-Gravenhage en de directie van de Wie-
ringermeer (Noordoost-polderwerken)postbus
56, te Zwolle, en van de handteekening van
den tot uitreiking bevoegden ambtenaar. Het
geldt slechts gedurende op het bewijs vermelde
periode.
Voor het betreden van den dijk wordt afzon
derlijk vergunning verleend, waartoe alleen de
kantoren der Zuiderzeewerken bevoegd zijn.
Het proefveld te Kadoelen wordt tot den
dijk gerekend,
10-JARIG BESTAAN CHR. GER. K. V.
SAMUEL.
Onder groote belangstelling heeft gisteravond
in het gebouw Patrimoniumde Chr. Ger. K.
V. Samuel haar tien-jarig bestaan herdacht. Na
opening door den voorzitter, den heer J .J.
Overduin, sprak de oud-voorzitter en mede
oprichter een inleidend woord. Verder vulden
een Bijbelsch onderwerp, een overzicht „Tien
jaar K. V.", een korte schets en „Hersengym
nastiek" deze geslaagde samenkomst. Woorden
van gelukwensch werden gesproken door den
heer D. Kruit namens den kekeraad en afge
vaardigden van de Zustervereenigingen. De
eere-voorzitter, ds. Joh. Jansen, die uitstedig
was, zond een gelukwensch-telegram.
HANDELSREGISTER K. v. K.
Nieuwe inschrijving: R.U.M. (B.P.) Kaiser
straat 13, Leiden, Expeditie. Vennooten: J. J.
Dam en J, E. Kok, Leiden.
Wijzigingen: J. Durieux, Slulsweg 57, Kat
wijk. Groothandel in groente, aardappelen en
fruit. De filialen: Drie Plassenweg 1 en E. A.
Borgerstraat 15 zijn per 1 Jan. 1941 overgeno
men door de vennootschap onder firma: Ge
broeders Durieux.
N.V. Brandstoffenhandel, voorheen E. G.
Wijntjes, Haven 14, Leiden. Procuratie verleend
aan E. J. Wijntjes, Leiden (B.P.)
A. Frijlink en Zonen, Zandslootkade 16, Sas-
senheim. Kweeken van en handel ln bloembol
len enz. Bovengenoemde zaak wordt voortgezet
door de vennootschap onder firma: A. Frijlink
en Zonen. (B. P.) Vennooten: A. Frijlink Jr.
Sassenheim en N. Frijlink, Sassenheim (H.V.)
Opheffing: Rotterdamsch Kleedingmagazijn.
Haarlemmerstraat 31, Lelden.
KUNSTHANDEL GERARD VAN SPAANDONK.
Anna KoppenolLelunan en C. Koppenol
Dit echtpaar behoort alweer tot de ouderen van
onze groote Hollandsche schlldersfamllle, Koppe
nol geboren ln 1865 te Zoetermeer, zijn vrouw ln
1876 te Delft. Belden hebben hun opleiding ont
vangen aan de Haagsche Academie en zich verder
vooral bulten gevormd. Terwijl zij belden dus wor
telen in het Impressionisme hebben ze hun voor
deel gedaan met de zucht naar meer klaarheid
van expressie, die als reactie op de Haagsche
School ls gekomen. Klaarheid van contour éh
vormgeving herinnert hij belden aan Schregel.
Mag men bij de oudere werken, voorzoover tegen
woordig, nog eenlg verschil van techniek en op
vatting constateeren, bij de latere werken valt dit
den gewonen bezoeker nauwelijks op. Twee na
turen die ln hun kunstzinnige aspiraties geheel
naar elkaar toe zijn gegroeid. Bij belden een nauw-
keurlgo observatie, een bijna volkomen gelijkge
stemde visie, waaraan zU een zeer bekwame tech
niek dienstbaar maken. ZIJ weten wat zij moeten
doen om een bepaalde kleurtegenstelling, een. ber
paald lichteffect op het doek te brengen en heb
ben een fijn gevoel voor dc kleurwaarden ln haar
honderdvoudige schakeering. Naast de klaarheid
van expressie treft ln deze werken een groote
gemoedswarmte. Het ls werk, dat uit echte kun
stenaarsliefde ls geboren. Die liefde gaat vooral
uit naar het oude, naar datgene waaraan het mil
de patina van den tijd zich heeft gehecht, dat
gene waarover de adem der historie ls gegaan. ZIJ
geven dat ln een fraai verdiept coloriet.
Er ls helaas geen plaatsruimte, om verschillen
de werken uitvoerig te bespreken. We beperken
ons dus tot enkele korte notities. Beiden zijn zeer
veelzijdig. We zien landschappen ln binnen- en
buitenland, stad-, bosch- en zeegezichten, stil
levens, bloemstukken, figuren en een enkel por
tret, alles krachtig en flink en zonder gepeuter
geschilderd, meermalen zeer mooi en alle van
groote verdienste.
Heel mooi ls soms de lichtval bij werken als
„Oudewater" (11). „Vrouw met kindje" ln een
zonnig landschap (8), „Huls te Hoorn" (25), alle
drie van mevr. Koppenol.. Bijzonder goed ls de
oude sfeer getroffen ln „Delft" met het uitzicht
op de Oostpoort (23), „Delft", gezicht op een
grachtje afgesloten door den toren van de Nieuwe
Kerk (6), „Lcldschendam" (25), „Brugge" (20),
een kade te Brugge (18) oveneens van Mevr. Kop
penol.
Dergelijke onderwerpen zijn met dezelfde kracht
en charme behandeld door C. Koppenol, b.v.
Montfoort (38) en het zeer mooie gezicht op Oude
Water (33) en Brugge (28).
Zeer mooi en warm van sfeer zijn de binnen-
huistafreeltjes, b.v. „Koperpoetsen" (30), waarbij
de streeling van het licht over het vrouwtje en
de verschillende voorwerpen het zoo fijntjes doet.
Eveneens vol heimelijkheden van het licht- en
schaduwspel ls „Interieur" (37). BIJ de figuur
stukken maak lk ln het bijzonder opmerkzaam
op „Christus bij dc bron".
Smaakvol van compositie en f(Jn van kleuren
harmonie zijn een paar stillevens van precieuze
oude voorwerpen en malscho vruchten, terwijl de
bloemstukken boeien door hun warme en toCh
ingetogen kleurenweelde. Er hangt verder een zeer
mooi zelfportret van Mevr. Koppenol, terwijl we
ten slotte de aandacht vestigen op eenige etsen.
Een tentoonstelling, die de moeite van een be
zoek waard ls.
N. J. SWIERSTRA.
NIEUWE UITGAVEN.
De ondernemlngsbelastlrig 1942.
BIJ de N.V. Uitgeversmaatschappij „Kosmos" te
Amsterdam verscheen een boekje over „De onder
nemingsbelasting 1942 ln de practllk", samenge
steld door J. W. Bentinck en mr. E. R. Zweep,
inspecteur van 's Rijks belastingen. Het boekje
bevat een duidelijke uiteenzetting van de vragen
waarvoor allen die met deze belastingen te maken
krijgen, gesteld worden.
IT.ÏDSCHRÏFTBN Illstorla Het Augustus
nummer van Hlstorla zonder omslag en met
een verkleinden omvang van 16 pagina's bevat
de navolgende artikelen: „De Tentoonstelling
Stad en Land" door dra. J. Hollestelle, „Eenige
recepten uit de huls-apotheek van gravin Juliana
van Stolberg" door dr. J. C. van der Does, „Ko
ninklijke huwelijkswijsheden" door Dirk L. Broe
der, „Het planetarium van Else Elslnga te Frane-
ker" door Peet Zonderland, „Oorsprong en betee-
kenls van den titel van Gouverneur-Generaal",
door mr. dr, H. Hoogenberk, „Ridderhofstad „Den
Tollte Koudekerk" door Eldert van Elk, en het
vervolg van de „Sprokkelingen" door J, Z. Kanne-
gleter.
DE NIEUWE BOTERBON.
Gedurende het tijdvak van 20 tot en met 31
Augustus geeft elke der met „boter 42" en
„vet 42" gemerkte bonnen recht op het koo-
pen van 125 gram boter.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Met ingang van den dag van indiensttre
ding, niet vallende voor 1 October a.s. is be
noemd tot officier van justitie bij de arron
dissementsrechtbank te 's-Grav.enhage, mr. P.
R. Blok, thans substituut-officier van justitie
bij genoemde rechtbank.
Bepaald is dat de vacature van notaris
te Kampen, ontstaan door het overlijden van
P. Feitsma, niet zal worden vervuld.
Benoemd is tot notaris binnen het arron
dissement Utrecht, ter standplaats Amersfoort,
miY S. van 'b Eind, candldaat-notaris aldaar.
HAMSTERVOORRAAD IN BESLAG
GENOMEN.
Ten huize van den 54-jarigen J. C. van S.
aan den Ouden Scheveningscheweg te Den
Haag heeft de politie een eorme hoeveelheid
levensmiddelen en andere gehamsterde waren
in beslag genomen. Het gezin Van S. bestond
slechts uit twee personen.
Voor het weghalen der opgestapelde voorra
den waren niet minder dan vier politle-auto's
noodjg.
Onder de gehamsterde goederen bevonden zich
o.m. 150 blikken groenten, 80 blikken tomaten
puree. 150 bliken gecondenseerde melk, 75 blik
ken soep. 80 potten jam, 200 flesschen limonade
100 fl. div. vruchtensappen, 50 fl. bessensap, 30
potten visch, 90 kg. haver, 50 kg. rijst, 100 pak
jes pudding, voorts potten ingemaakt vleesch,
bl. eendvogel, partijen suiker en peulvruchten,
zakken met worst en vleesch, eenige hammen
en kazen, vaatjes haring een hoeveelheid eieren
partijtjes thee, potten honing, een pindakaas,
doozen biscuits, pakken' macaroni, kaas in blik
hoeveelheden vet, 140 pak lucifers, 50 kg. zach
te zeep. 60 pakken kaarsen, een partij reini
gingsmiddelen enz.
DOODELIJKE VAL VAN EEN TRAP.
Te Beunlngen, bü Nijmegen, ls de 46-Jarlge
mej. W. Willems van de trap gevallen.
Zij werd met een zware hersenschudding op
genomen en is na eenigen tijd overleden.
DOOR ELECTRISCHEN STROOM GEDOOD.
Dinsdagmiddag is de zeventienjarige jongen
Verhoef uit Naaldwijk in aanraking gekomen
met de electrische diaden van een lantaarn
paal, waarin hij tijdens het spel was geklom
men. Hij stortte dood naar beneden.
BRAND TE HOORNAAR.
Gistermorgen omstreeks half elf, brak brand
uit in het gebouwencomplex van den heer G.
Slob te Hoornaar, De brand, die vermoedelijk
door hooibroel was ohtstaan in het achterste
gebouw, werd spoedig aangetast door de Hoor-
naarsche brandweer. Men wist het woonhuis
annex brood- en banketbakkerij te behouden.
Het achterste gebouw, een opslagplaats voor
brandstoffen en hooi, brandde geheel uit. Ver
zekering dekt de schade, welke vrij groot is.
MOORD DOOR GASVERGIFTIGING.
Voor de Haagsche rechtbank had zich de 41-
jarlge Janna C. Sch. wegens moord te verantwoor
den. Zij werd ervan beschuldigd, dat z(J ln den
nacht van 2 op 3 December van het vorige Jaar
ln haar woning aan de Delmaristraat 160 te
's-Gravenhage den 20-Jarlgen Joh. Hoevenaar door
gasvergiftiging van het leven heeft beroofd, wel
ke misdaad zij eerst negen dagen later voor do
politie heeft bekend.
Toen in den ochtend van 3 December buren het
'geval van gasvergiftiging ter kennis van de politie
hadden gebracht, werd aanvankelijk de indruk
gewekt dat ook Janna het slachtoffer van een
noodlottlgo gasbedwelming was geworden. Een
verzameling gasslangetjes, stukjes tuinslang en
stofzulgerbuizen werd echter ln de woning aan
getroffen, die aan elkaar gekoppeld waren geweest
óm het gas uit de keuken naar dc slaapkamer van
Hocvelaar te geleiden, welke combinatie na het
misdrijf door Janna bleek te zijn gedemonteerd.
De vrouw lag zelf ln bewusteloozen toestand ln
de keuken, toen de politie dien ochtend ln de wö-
nlng verscheen.
Volgens de verklaring van den deskundige, dr.
wersterterp, was verd. een hysterische persoon
lijkheid met karakterafwijkingen, ook op sexueel
gebied, doch overigens verstandelijk normaal.
De Inspecteur van politie J. M, Groenevcld gaf
eeir overzicht van den toestand zooals hij dien
des ochtends van den derden December ln dc wo
ning had aangetroffen. Het slachtoffer moet toen
reeds eenige uren dood geweest zijn. De vrouw
werd naar het ziekenhuis overgebracht. HIJ acht
te het reeds dadelijk onwaarschijnlijk, dat do
Jongeman, die bij den Ned. Arbeidsdienst en dus
lichamelijk goedgekeurd was. het slachtoffer van
een nlet-opzettefljke gasvergiftiging zou zijn ge
worden, terwijl bij dezelfde oorzaak Janna heb le
ven behouden zou hebben.
Het verdere onderzoek bracht aan het licht,
dat boos opzet van de zijde van Janna ln het spel
was.
Later bekende Janna ln den voornacht do gas
slangen e.d. aan elkaar te hebben gekoppeld van
de keuken tot de slaapkamer van Hoevenaar, de
gaskraan te hebben geopend toen H. sliep ?n
daarna zelf naar haar slaapkamer te zijn gegaan,
om eerst des ochtens om ongeveer zeven uur, na
geconstateerd te hebben, dat H. geen teeken van
leven meer gaf, de slangencombinatie to domon-
teeren.
De verdere behandeling vap deze rechtzaak word
uitgesteld tot Dinsdag 25 dezer, met het oog op
Inlichtingen, die nog van dr. Rochat omtrent de
sectie, door dezen verricht, moeten worden ver
kregen.
PREDIKBEURTEN.
Geref. Gem. Nieuwe Rijn: ds. Lamaln van Rot
terdam n.m. 7% uur.
ZEVENHOVEN Ned. Herv. Kerk: ds. de Stop
pelaar, nam. 2'/2 uur.
GEREF. KERKEN Beroepen te Bedum (vaca
ture ds. A. S. Timmer): ds. G. Hoekstra te Nie-
zljl; te Mussel: Cand. J. Verlare, hulpprediker té
Heemse.
CHR. GEREF. KERK Aangenomen naar Wor-
merveer: Cand. J. van Dalen te Assen, die be
dankte voor Rozenburg, 's-Gravenhage en Em-
mercompascuum-Valthermond.
GEBOREN: Gerrit Marten Peter. zn. van P. Hel
mus en J Delmcrs Theodora WUhelmina Jo
hanna. dr. van H. W. Holjtlnk en T. Hoogstraten
George Jacob Vitus, zn. van J. M. H. Hotze en
E. C. L. Maijer Adrlanus Josephus, zn. van H.
W. van Marwijk en J. Verhagen Pleuna Gc-
noveva, dr. van H. H. B. Ravensbergen en J. van
Tongeren Relnler, zn. van R. Kooien en M, J.
H. C. Bodljn Wilhelmus Cornells, zn. van M.
van Schalk en M. van den Hoogcn DIJonlslus,
zn. van P. van der Tuin en A. C. van Leeuwen
Helena Johanna, dr. van J. W. Hartlng en A. E.
dc Roo Adrlanus Ferdinand, zn. van B. W. van
Zetten en W. C. de Graaf Allda Aria, dr. van
D. van der Bent en J. d^ Jong.
ONDERTROUWD: W. Eduard, Jm. 24 J. en H.
W. S. van Weeren Jd, 22 J.
GETROUWD N. van der Horst, Jm. en J. P.
van Loef, Jd. G. de Rooij, jm. en J. P. G. G.
Loderus jd.
G. S. Groenenmeyer Jm. en J. Mulder, Jd.
J. A. I. Meljers, Jm. en H. P. M. Klein, Jd.
OVERLEDEN J. Rulgrok, wed. van P. J. Ding-
Jan, 81 J. C. L. Borst, man 39 J. H. Knook,
m., 73 J. W. Rank. m. 49 J. A. C. Stam. wed.
van H. Wessellng, 82 J. J. Opstal, m. 79 J.
M. de Jong, dr. 1 Jaar C, R. Hoefsmlt. wed.
van H. B. Kasteel, 58 Jaar.
