DONDERDAG 23 JULI 1942
No. 25250
De strijd aan de diverse fronten
83sie Jaargang
In het Oosten
Dr. Goebbels over gesprekken
met frontstrijders
Vragen aan Churchill
GEMENGD NIEUWS
Verduisteren:
Verspreide Berichten
BINNENLAND
De a.s. loterij van „Winterhulp"
STADSNIEUWS
|KIJN/T IN UTTtlENTj
Kerk- en Schoolnieuws
LAND- EN TUINBOUW
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Leiden.
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
Volgens de meening van militaire kringen te
Berlijn, aldus het D.NJB., zijn de door de bolsje
wisten met groote bloedige verliezen herhaal
delijk ondernomen aanvalspogingen, bij Woro-
nesj ten Zuiden van het Ilmenmeer en aan de
Wolchof, blijkbaar bedoeld als ontlasting voor
het zwaar bedreigde Zuidelijke front der bolsje
wisten, en moeten zy ook de aandacht afleiden
van de voor de bolsjewieken catastrofale ont
wikkeling aldaar.
Op den geheelen Zuidelijken vleugel hebben
de Duitsche troepen de achtervolging van den
terugtrekkenden tegenstander in het gebied van
beneden-Donets en Don krachtig voortgezet. Na
dat tot nu toe vooral gemotoriseerde strijd
krachten in dezen grooten slag waren ge
bruikt .wordt thans melding gemaakt van het
feit, dat ook infanterie-afdeelingen snel naar
het Oosten opmarcheeren. De Duitsche troepen
worden noch door hardnekkigen vijandelijken
tegenstand noch door ravitailleeringsmoeilijk-
heden opgehouden. Met onverminderde stoot
kracht maken zij den'terugtrekkenden tegen
stander een ordelijken terugtocht onmogelijk.
Terwijl de Duitsche luchtmacht in voortdurende
aanvallen den geslagen vijand zeer zwai-e ver
liezen toebrengt, staan Duitsche en verbonden
troepen voor de stad Rostof, De Duitsche lucht
macht doet zware aanvallen op militaire doelen
in de stad. Aldus zijn de Duitsche aanvallen
op den Zuidelijken vleugel thans geworden tot
een beslissenden strijd om de rivierovergangen
in het gebied van de beneden-Don.
Naar aanleiding van het verlies van het
Donetsbekken, het rijkste steenkolengebied der
sovjet-unie, is de „Prawda" een actie tot uit
breiding van de turf- en houtindustrie begon
nen, opdat de sovjet-industrie aan den gang
kan worden gehouden. Het blad dringt er op
aan. dat de autoriteiten haar uiterste best doen
om 'deze plaatselijke brandstofvoorraden te ont
ginnen en daardoor het overbelaste transport
vrij te maken voor de metaalindustrie en de
chemische industrie. Van de turfstekers hangt
het af, aldus het blad, of de fabrieken in den
winter zullen werken of stilstaan. (DJNJ3.).
IN NOORD-AFRIKA.
De oorlogsverslaggever Lute Koch schrijft
omtrent de zware, verbitterde gevechten om de
stelling van El Alamein o.a.:
Auchinleck gebruikt de laatste reserves, waar
over hij beschikt om deze snel nog langs be
gaanbare wegen in de diepe stellingen van El
Alamein in den strijd te brengen. Evenals bij
Bir Hacheim, Gezala, Tobroek en Mersa Matroe
wemelen deze stellingen weer van mijnversper-
ringen, kilometers lange prikkeldraadversper
ringen, ingebouwd geschut en pantserafweer-
kanonnen. De soldaten, die thans reeds weken
lang een aanval meemaken, zooals de wereld
maar zelden en de woestijn nog nooit heeft
gekend, moeten thans ook nog de beproevingen
van den stellingoorlog doorstaan, die ieder uur
de uiterste inspanning van de zenuwen eischt.
Maar al te graag zouden zij bij de mitrailleur
of bij het pantserafweergeschut een slaapje
doen, doch het heilige moeten van den soldaat
noodzaakt de baardige mannen van maarschalk
Rommel hun plicht te doen. Dag aan dag stuurt
Auchinleck steeds weer op andere, plaatsen zijn
dikke pantserwagens op de Duitsche en Italiaan-
sche linies af. Een enkele maal kunnen zij een
paar kilometer doordringen om vervolgens door
onze batterijen door direct vuur tot stilstand
gebracht of door onze pantserwagens in ge
vechten gewikkeld te worden, die groote ver
liezen voor hen opleveren. Rommels afweer is
elastisch geworden, (DUB.).
LITWINOF DRINGT OPNIEUW OP
TWEEDE FRONT AAN.
De sovjet-ambassadeur Litwinof heeft, naar
United Press meldt, te Washington opnieuw
aangedrongen op de vorming van een tweede
front in Europa, Waarbij hij den toestand der
sovjet-unie vergeleek met dien der geallieerden
na Duinkerken. (DUB.).
IN DE LUCHT.
BEKEND ENGELSCH JACHTVLIEGER
GESNEUVELD.
Van militaire zijde verneemt het D.N.B., dat
een der succesvolste Engelsche jachtvliegers,
commodore Pinucan, op 15 Juli bij een aanval
op de Fransche Kanaalkust door de Duitsche
luchtafweer is neergeschoten en omgekomen.
Volgens Britsche mededeelingen stond deze offi
cier met 32 overwinningen in de lucht op de
tweede plaats van de ranglijst der Engelsche
jachtvliegers. De hoogste oorlogsonderscheidin
gen waren hem uitgereikt.
DE VERLIEZEN DER SOVJET-LUCHTMACHT
De sovjet-luchtmacht heeft ook Dinsdag
zware verliezen aan personeel en materiaal ge
leden. Volgens de tot dusverre ontvangen be
richten zijn 49 sovjet-vliegtuigen neergeschoten,
waarvan 48 in luchtgevechten. Zes Duitsche
vliegtuigen worden vermist. (D.N.B.).
In het weekblad „Das Reich" publiceert rijks
minister dr. Goebbels zijn indrukken van tal
rijke gesprekken, die hij den laatsten tijd met
frontstrijders heeft gevoerd.
Indien ergens, zoo schrijft hij, de overwinning
als een noodzaak van de nationale politiek
wordt beschouwd, waarover in het geheel niet
geredetwist kan worden, ongeacht hoe vele of
fers zij van ons mag vragen, dan is dit aan
het front het geval. Want het front kent den
vijand, weet welke bedoelingen hij heeft en ook
welk lot ons land en volk zou bedreigen, indien
wij in zijn macht zouden komen. Het front ziet
den oorlog zonder illusies, hard, nuchter en
realistisch.
Wat in den oorlog verzuimd wordt, kan in
vredestijd nooit worden ingehaald. Dat weet de
soldaat, en daarom doet hij zijn bloedig werk
met diepen zeóelijker ernst. Hij strijdt inder
daad voor vaderland, gezin, huis en haard. De
volken, wier regeeringen dezen oorlog ontketen
den, dragen ditmaal ook zijn lasten. De Duit
sche soldaat weet precies tegenover welk een
vijandelijke wereld hij stast. Ondanks dat zij
hem in aantal vele malen overtreffen, acht hij
zichzelf, wat strijdkracht en moreel betreft,
boven hen verheven Hij staat op den stevigen
grond van een nieuwe revolutionnaire wereld
beschouwing, die hem steeds weer de kracht
geeft, zin, nut en doel van deze gigantische wor
steling te zien en tot basis voor zijn strijd te
maken.
Tusschen front en vaderland bestaat geen
noemenswaard onderscheid in de opvatting van
het wezen van den oorlog, slechts staat de sol
daat ei dichter bij. daar hij er in zijn meest
onmiddellijken vorm tegenover komt te staan
Terwijl tijdens den wereldoorlog de leiding van
het rijk niet nauwkeurig wist, v-a a-voor hot
volk streed, weet dit thans elk soldaat. Zooals
hij thans precies weet, dat het verlies van .den
oorlog niet alleen tot de ineenstorting van ons
nationale leven zou leiden, doch ook tot de ver
nietiging van zijn eigen materieele bestaan, zoo
weet hij ook, dat het winnen van den oorlog
de verzekering van het sociale en economische
bestaan van eiken Duitscher met zich zal bren
gen. (DUB.).
UIT BRITSCH-INDIE.
In het kader van den pa-ssieven tegenstand
heeft Gandhi, naar radio-Boston meldt, nieuwe
maatregelen voor de burgerlijke ongehoorzaam
heid afgekondigd. Zoo zullen kleine zaken en
winkels in den eerstkomenden tijd volkomen ge
sloten blijven.
Volgens de laatste Zweedsche berichten uit
Londen heeft men daar tegenover de buitenland-
sche pers verklaard, dat de Engelsche regeering
den onderkoning van Indië onvoorwaardelijk zal
dekken, wanneer deze gedwongen zou zijn, op te
treden tegen „sabotagepogingen", Een ongehoor
zaamheidscampagne wordt uitdrukkelijk als een
sabotage der oorlogsvoering van Indië beschouwd.
In Engelsche regeeringskringen wordt verklaard,
dat president Roosevelt en de Vereenigde Staten
achter dit Engelsche besluit staan en het goed
keuren. Men is van meening, dat een scherp,
tegen Gandhi gericht, artikel in de Daily Herald
op initiatief van de labourleden der regeering is
geschreven. Churchill, zoo zegt men, heeft er
Attlee op gewezen, dat Engeland tegenover Gan
dhi een eenheidsfront moet vormen, waaraan de
arbeiderspartij onder alle omstandigheden moet
deelnemen.
Naar de Engelsche berichtendienst meldt, heeft
de Britsche regeering in Indië besloten het ver
bod van de Indische communistische partij en
haar organisaties op te heffen. In een oproep
verklaarde de regeering, dat zij zou voortgaan
met het vrijlaten van alle leden van de commu
nistische partij.
In een verklaring dienaangaande zegt de Brit
sche berichtendienst, verder, dat het ontslag van
de Indische communisten uit de hechtenis on
voorwaardelijk geschiedt. Reeds is een groot
aantal communistische agenten vrijgelaten ter
wijl nog bestaande bevelen tot arrestatie zijn in
getrokken. (D.NJB.)
De Berliner Lokalanzeiger stelt in een artikel
de'vraag: waarop wacht Churchill nog? In een
markante opsomming Stelt het tegenover vijf
van Duitsche zijde bekend gemaakte feiten vijf
leugens en verdraaiingen van Londen. Vervol
gens worden vijf punten genoemd, waaruit de
verwarring achter de coulissen te Londen blijkt
en tot slot vijf vragen aan Churchill gesteld:
De vijf feiten: 1. Op 2 Juli begon de aanval
op het konvooi tusschen de Noordkaap en
Spitsbergen. 2. 7 Juli het extra-bericht: tot dus
ver zijn 28 schepen van 192 400 t. en een zware
Amerikaansche kruiser tot zinken gebracht. 3.
8 Juli gaf het opperbevel der weermacht een
nauwkeurige weergave van de bijzonderheden
omtrent den konvooislag. 4. 9 Juli deelde hét
opperbevel der weermacht mee, dat op dat mo
ment 32 schepen van 217.000 t. tot zinken wa
ren gebracht. 5. 11 Juli het bericht: Duitsche
verkenningsvliegtuigen hebben waargenomen,
dat geen enkel schip is ontkomen. 237.000 t. is
in den grond geboord.
Hierop volgden vijf leugens en verdraaiin
gen van Britsche zijde: 1. Antwoord van Lon
den: nopens het Duitsche extra-bericht zal men
te Londen geen bijzonderheden bekend maken,
alvorens de actie tot het verleden behoort om
den vijand geen waardevolle inlichtingen te
verschaffen. 2. Reuter publiceert het officieele
standpunt: te Londen zijn geen gegevens over
het IJszeekonvooi beschikbaar. 3. De Britsche
admiraliteit beweert 9 Juli, dat de Duitsche
verklaring omtrent gedeeltelijke vernietiging
van een vrij groot konvooi is voor 175% over
dreven. 4. Reuter publiceert 10 Juli het onware
bericht uit Moskou, dat het Duitsche slagschip
Tirpitz is getorpedeerd. Het opperbevel dei-
weermacht ontmaskert terstond deze afleidings
manoeuvre. 5. De Londensche nieuwsdienst
komt met deze halve erkenning: een ernstige
bedreiging voor de scheepvaart vormt' de sa
menwerking tusschen de Duitsche vliegtuigen en
duikbooten, hetgeen blijkt uit de mishandeling,
die het IJszeekonvooi in de afgeloopen week ten
deel viel.
De verwarring achter de coulissen te Lon
den blijkt uit de volgende vijf punten: 1. Na
dat de ramp in de IJszee was bekend geworden,
zag Churchill zich genoopt het vastgestelde La
gerhuisdebat over scheepsruimteaangelegenhe-
den met gesloten deuren te houden. 2. Terstond
daarop riep Roosevelt een vlootconferentie bij
een. 3. In Engeland werden bidstonden gehou
den voor de bedreigde zeelieden bh marine en
koopvaardij. 4. Britsche, bolsjewistische en
Amerikaansche ambtenaren werden bijeengeroe
pen voor besprekingen, hoe met het oog op de
vernietiging van het konvooi de verbindingsweg
naar de sovjetunie kon worden gehandhaafd. 5.
Roosevelt heeft 16 Juli ambassadeur Bullitt als
buitengewoon gezant naar Londen gestuurd om
driemogendhedenbesprekingen te voeren over
den ravitailleeringsweg naar Moermansk en Ar
changel.
Tot slot stelt het blad de volgende vijf vra
gen aan Churchill: 1. Hebben u en uw admirali
teit geen inlichtingen over het konvooi beloofd,
zoodra daartegen geen militaire bezwaren meer
bestonden? 2. Welke militaire overwegingen
zouden er thans nog kunnen zijn voor dit zwij
gen, die niet reeds zijn achterhaald door de
Duitsche publicaties en de verklaringen van ge
vangenen? 3. Moesten na 14 dagen ook uw lang
zaamste schepen niet in de sovjethavens zijn
aangekomen? 4. Welke schepen hebben de ha
vens Moermansk of Archangel bereikt? 5, Wat
is overgebleven van het konvooi? (D.N.B.)
GARAGE UITGEBRAND.
In den nacht van Maandag op Dinsdag om
streeks kwart voor drie, brak brand uit in de
garage van de N.V. P. Daalder, aannemersbe
drijf te Alkmaar, staande in het dorp Callants-
oog. Het uit hout opgetrokken gebouw stond
weldra voor het grootste gedeelte in lichter
laaie. In het zeer brandbare materiaal wakker
de het vuur flink aan. De vrijwillige brandweer
was spoedig ter plaatse en greep, onder leiding
van den burgemeester, het vuur aan. Een ge
deelte der garage, waarin juist een flinke hoe
veelheid generatorkolen den vorigen dag was
opgeslagen, kon worden gered. Door een in de
onmiddellijke nabijheid wonenden monteur en
een arbeider is een vrachtauto gered. Een twee
de is geheel verbrand. De eigenaar is verzekerd.
De oorzaak van den brand is vermoedelijk een
gas-generator.
FELLE BRAND TE STEDUM.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag om
vijf uur is een felle brand uitgebroken in de
kapitale boerderij van den heer K. Slager te
Stedum. eigenaar de burgemeester, de heer 'K.
Jensema. Binnen een minimum van tijd was
alles een vuurzee. De inboedel kon slechts ge
deeltelijk worden gered. De brandweer uit Ap-
pingedam verleende assistentie, doch kon niet
verhinderen, dat het woonhuis geheel vernield
werd. De boerderij is gedeeltelijk behouden ge
bleven. De oorzaak is onbekend. De schade
wordt gedeeltelijk door verzekering gedekt.
NOODLOTTIGE VAL VAN EEN DAK.
Te 's-Gravenhage viel de 66-jarige metselaar
C. ter H. uit de Willem Beukelszstraat, doordat
een schoorsteen waaraan hij werkzaamheden
verrichtte, afbrak, van het dak van een perceel
aan de Laan Copes van Cattenburch. De man
viel op het zeven meter lager gelegen balkon
van "de eerste etage en bekwam een hersen
schudding, twee gebroken beenen en een ge
broken arm. In zorgwekkenden toestand werd
hij naar het R.K. Ziekenhuis in het Westeinde
overgebracht, waar het bejaarde slachtoffer aan
de bekomen kwetsuren is overleden.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
TAIFOEN BOVEN SJANGHAI.
Na de zwoele hitte der laatste dagen is een
zware taifoen over Sjanghai heengetrokken en
heeft in de stad en langs het water groote
verwoestingen aangericht. Talrijke stellages
zijn ingestort, vele houten stutten werden van
de huizen afgerukt, sterke hoornen werden ont
worteld. Het verkeer was vrijwel overal ge
stremd, aangezien de Chineesche riksja's, het
voornaamste transportmiddel, niet in staat wa
ren tegen den storm op te tornen. Op de
Wangpoe drijven gekenterde kleine booten in
grooten getale rond. Het verkeer op de rivier is
voor geruimen tijd verbroken geweest. Omtrent
de in de omgeving aangerichte schade zijn nog
geen bijzonderheden bekend geworden.
van hedenavond 21.45 uur
tot morgenochtend 5.48 uur
De maan komt heden op te 17.04 uur en gaat
vannacht te 2.33 uur onder.
WERKLOOSHEID EN EMIGRATIE IN HET
NIEUWE EUROPA NIET MEER
NOODZAKELIJK.
De positie van de arbeidsmarkt in Duitsch-
land wordt niet meer gekarakteriseerd door
cijfers aangaande werkloozen, doch door open
plaatsen. Uit de aan het eind van iedere maand
door de arbeidsbeurzen gepubliceerde getallen
omtrent open plaatsen blijkt, dat sedert begin
1940 het aantal daarvan voortdurend meer dan
1,5 millioen bedroeg en eind Maart Voor het
eerst de twee millioen heeft overschreden, on
danks het gebruik van 1,4 millioen krijgsgevan
genen en 2,14 millioen buiténlandsche arbeids
krachten.
In een artikel in het tijdschrift „Soziale
Praxis" herinnert ministerial direktor dr. Beisie-
gel van het ministerie van arbeid er aan, dat
in vroeger jaren zoowel in Duitschland als ook
in de andere Europeesche landen talrijke werk
willigen door werkloosheid genoodzaakt werden
zich buiten het vasteland een nieuw bestaan op
te bouwen. Waardevol menschenmateriaal is
aldus voor de Europeesche economie voor altijd
verloren gegaan. Dergelijke emigraties uit het
Europeesche economische gebied mogen in de
toekomst niet meer voorkomen. Er bestaan alle
vooruitzichten, dat na een zegevierende beëin
diging van den oorlog in het vereenigd Europa
de werkloosheid een overwonnen verschijnsel
zal zijn.
De 225 millioen personen, die in Europa een
beroep uitoefenen, vormen een buitengewoon
belangrijke economische macht. Het is in de
toekomst zaak hen stelmatig in productieven ar
beid in te schakelen en hun familieleden vol
doende brood en levensmogelijkheid te geven.
Dat is in de eerste plaats de taak van elk land
afzonderlijk. Echter mag geen enkele staat een
eigen leven leiden; de overtollige krachten moe
ten gebruikt worden in de landen, waar daar
gebrek, aan is. Een dergelijk geordend gebruik
van te missen arbeidskrachten brengt voor
allen, die daaraan deel hebben, slechts voor-
deelen. Dat blijkt reeds thans uit het door den
oorlog noodzakelijk geworden gebruik van bui-
tenlandsche arbeidskrachten in Duitschland.
Dit gebruik van deze arbeidskrachten zal er in
zeer sterke mate toe hebben bijgedragen, dat
de werkloosheid, die in 1941 in 15 Europeesche
landen nog ongeveer 2,5 millioen bedroeg, dit
jaar verder aanzienlijk kon worden verminderd.
-DE AMERIKAANSCH-FINSCHE
BETREKKINGEN.
Naar radio-Cincinnati meldt, hebben 357 voor
aanstaande Amerikanen een brief gezonden aan
Roosevelt, waarin verzocht wordt Finland „ein
delijk" den oorlog te verklaren. (A.N.P.)
RAOUL PERET OVERLEDEN.
De voormalige president van de Fransche
Kamer. Raoul Peret, is op 72-jarigen leeftijd
in een sanatorium nabij Parijs overleden. Peret
maakte deel uit van de meeste kabinetten tus
schen 1914 en 1930. (D.N.B.)
VERKIEZINGEN IN EIRE.
De Iersche minister-president, de Valera, heeft,
naar de Britsche berichtendienst meldt, mede
gedeeld, dat de regeering op 19 Augustus ver
kiezingen wil organiseeren. Zij heeft daartoe
besloten, aldus de Valera, omdat zij de verkie
zingen, die eigenlijk reeds veel eerder gehou
den hadden moeten worden, niet nog langer wil
uitstellen. De Valera waarschuwde tegen het
naar voren brengen van meeningsverschillen
en persoonlijke oneenigheden in dezen erstigen
tijd. Alle partijen, zoo vervolgde hij, zijn er van
overtuigd, dat de verkiezingen moeten worden
gehouden in den geest van vaderlandsche
plichtsvervulling en met de waardigheid, welke
de tijdsomstandigheden eischen.
Voor den Engelschenomroep heeft de spre
ker Volney Hurd gezegd: „het eenige kleine
land, dat nog uit zichzelf meent te kunnen be
staan is Ierland. Maar de dag zal komen, dat
Ierland zal moeten inzien, dat het slechts kan
bestaan „op grond van de macht der verbon
denen". Volney Hurd sprak de meening uit. dat
alle Ieren met inzicht met dat feit rekening
zouden houden. (D.N.B.)
DE AMERIKAANSCHE HULP AAN
ENGELAND.
De Britsche minister voor het bestudeeren van
den wederopbouw na den oorlog, sir William
Jowitt, heeft in een rede te Swansea verklaard,
dat Groot-Brittannië alleen dank zij de Ameri
kaansche leen- en pachtwet thans nog kan
„meedoen". Doch dit kan niet eeuwig zoo voort
duren. Groot-Brittahnië wil namelijk zyn moei
lijkheden niet afwentelen op den rug van den
Amerikaanschen belastingbetaler. Uit deze oor
log, zoo verklaarde Jowitt. zal Groot-Brittannië
als een veel armere natie te voorschijn komen,
en wel als een natie met schulden en niet als
een natie met vorderingen. (A.N.P.)
1 AUGUSTUS WORDT MET DEN VERKOOP
DER LOTEN EEN AANVANG GEMAAKT.
In de drukkerij van de firma Enschede te
Haarlem wordt momenteel met man en macht
gewerkt aan de vervaardiging van de loten voor
de derde „Winterhulp'-loterij met den verkoop
waarvan Zaterdag 1 Augustus a.s. een aanvang
zal worden gemaakt.
Gelijk bekend zullen dit jaar zes series worden
uitgegeven, elk van een millioen loten, waarvan
de prijs onveranderd is vastgesteld op 50 cents
per lot. De prijskans is evenwel aanmerkelijk
grooter dan vorige malen; er zullen n.l. 330:000
prijzen zijn op elke serie van 1.000.000 loten,
zoodat de kans op een prijs 1 op 3 bedraagt tegen
het vorig jaar 1 op 6%. De hoogste directe
trekprijs bedraagt f. 5.000., terwijl na iedere serie
een premietrekking plaats vindt met als hoofd
prijs een bedrag van f. 10.000 en zeventig premies
elk f. 100. In totaal wordt alleen aan de directe
trekprijzen een bedrag van f. 1.059.000 beschik
baar gesteld, waarbij dan komt een bedrag van
f. 102.000 voor de premietrekkingen.
Het ligt in de bedoeling van den aanvang af bij
den verkoop wederom gebruik te maken van de
z.gji. raderen van fortuin, waarbij prijzen tot
f. 10 door den verkooper ter plaatse direct wor
den uitbetaald, terwijl de winnaars de hoogere
prijzen bij de plaatselijke kantoren van „Win
terhulp" in ontvangst kunnen nemen.
De loterij wil in de eerste plaats appelleeren
aan den goeden burgerzin van het Nederland-
sche volk, daar het doel van „Winterhulp", het
verleeneh van steun en hulp aan minder bedeel
de volksgenooten overeenkomstig het devies van
„W. H. N.", „Voor het volk, door het volk" ge
acht mag worden ieders sympathie weg te dra
gen.
Aanzien en formaat der loten zullen aanmer
kelijk afwijken van dat in vorige jaren; o.m. zul
len de loten niet verpakt zijn in enveloppen,
doch onder sluitzegel en in kleiner formaat wor
den uitgegeven, waardoor een papierbesparing
van ruim 30 procent is verkregen.
Omtrent het drukproces vernamen wij nog de
volgende bijzonderheden: de loten worden eerst
op vellen van twaalf stuks tegelijk aan
voor- en achterzijde bedrukt en daarna
in een boekdrukpers voorzien van serie-letters,
nummers en prijzen. In de drukkerij wordt een
dubbele controle uitgeoefend door leden van de
Haarlemsche recherche en verificateurs van de
firma Enschede. Nadat ze gedrukt zijn worden
alle loten, ook de nieten, in stalen kasten be
waard. Vervolgens worden prijzen en nieten in
afzonderlijke afdeelingen gesneden en in zessen
gevouwen; van de nieten worden 140 stuks in
een doos voor 200 loten geplaatst en vervolgens
aangevuld met 60 prijzen, welke tevoren in een
mengtrommel goed door elkaar zijn geschud.
Daarna wordt elke doos genummerd, de loten
eruit gehaald, geperforeerd en van een bande-
rolle voorzien, weer in de doozen gedaan, een
metaaldraad door de perforatie gehaald en deze
aan de onderzijde van de doozen Verzegeld. Het
publiek moet later zelf de loten van dezen me
taaldraad aftrekken, zoodat ze beschadigd wor
den en derhalve niet weer in de doos kunnen
worden geplaatst.
Tenslotte worden de doozen, in kisten verpakt,
door het geheele land verzonden, waar zij ter-
wille van het goede doel hopelijk gretig aftrek
zullen vinden.
ROOKEN OP TRAMBALCONS IN DEN HAAG
VERBODEN.
Met het oog op beschadiging van kleeding der
reizigers is met onmiddellijken ingang het rooken
op de balcons der tramrij tuigen in Den Haag
verboden, onafhankelijk hoeveel reizigers op de
balcons aanwezig zijn. Eevenmin mag men zich
met een brandende sigaar, sigaret of pijp op een
dier balcons bevinden.
OUDE VESTINGGRACHT VAN
STEENBERGEN WORDT UITGEDIEPT.
Naar wij vernemen bestaan er in Steenbergen
plannen om de oude vestinggrachten uit te die
pen en op oorspronkelijke breedte te brengen
en om grondgordels met wandelgelegenheid te
maken rondom het historische plaatsje, waar
door Steenbergen zeer zal worden verfraaid.
DE VERSOBERINGSMAATREGELEN VOOR
GAS EN ELECTRICITEIT.
Zooals bekend zijn door den directeur van het
hotel-, café-, restaurant- en pensionbedrijf, in
opdracht van de „Rüstungsinspektion Nieder-
lande", met ingang van 14 Juli j.l. drie verso
beringsmaatregelen getroffen, die in het kort
hierop neerkwamen:
1. Warme maaltijden in restaurants alleen van
12.30 tot 14.30 en van 18.00 tot 21.00 uur;
2. stroomend warm water in hotels en pen
sions alleen van 7.00 tot 8.30 uur;
3. personenliften en roltrappen alleen voor
opgaand verkeer hooger dan de 3de etage.
Deze aanwijzingen, die zonder twijfel groote
bezwaren zoowel in de bedrijfsvoering als voor
het publiek met zich brengen, zijn gegrond op
de noodzakelijkheid om, in verband met de te
verwachten drastische beperking in het gebruik
van brandstoffen met inbegrip van gas en elec-
triciteit, reeds thans zooveel mogelijk hierbij
aan te passen.
Het publiek dient hierbij zijn medewerking te
verleenen en geen eischen te stellen, waaraan
niet kan worden voldaan of waardoor b.v. ho
tels, restaurants en café's genoodzaakt worden
de electrische verlichting min of meer op den
ouden voet te doen doorgaan. Men moet wel
bedenken, dat de coulante behandeling ten op
zichte van de stroomlevering niet beteekent,
dat men evenveel mag gebruiken als in normale
tijden.
Publiek en ondernemers dienen er zich bewust
van te zijn, dat de vrijgevige behandeling er
alleen op is gericht de ondernemers nog zooveel
mogelijk in staat te stellen noodzakelijke licht
bronnen ingeschakeld te houden. Alle overbo
dige lichtbronnen moeten buiten gebruik zijn
gesteld.
De ondernemers zullen tal van lampen moe
ten doen vervallen of op mindere capaciteit
brengen. Voor de instandhouding van decora
tieve of gezellige lichtbronnen in voor het pu
bliek geopende inrichtingen is thans volstrekt
geen electriciteit beschikbaar.
Uitschakeling van electrische lampen en ge
bruik van kaarsen is vanzelfsprekend niet ge
oorloofd.
Publiek en ondernemers dienen ieder voor
zich een en ander terdege ter harte te nemen.
HANDELSREGISTER K. v. K.
Wijziging: L. van Biezen, Eerste Rottingmand-,
Flesschen- en Mandenfabriek, Hoogewerfstraat
9. (tevens begrafenisonderneming o/d. naam:
Eerste Hillegomsche Prot. Begrafenisonderne
ming). De zaak is met ingang van 1 Maart 1942
omgezet in een vennootschap onder firma on
der den naam: Eerste Rottingmand-, Flesschen -
en Mandenfabriek L. van Biezen (B. P.). Ven-
nooten: L. van Biezen, Hillegom en S. J. Keijzer,
Hillegom. De begrafenisonderneming wordt
voortgezet onder den ouden naam.
Bij de te 's-Gravenhage afgenomen
examens ter bekoming van de Hoofdacte L. O.
slaagde mej. Corry Mol alhier, voor deel B.
De directie der Ned. Spoorwegen heeft den
heer H, J. Dijs, commies der Ned. Spoorwegen
aan het station alhier, benoemd tot chef-com
mies bij de Ned. Spoorwegen te Rotterdam.
Zondag a.s. herdenkt de heer P. H. Vin-
kenstein, lampenist bij de Ned. Spoorwegen
aan het station alhier, den dag, dat hij vóór
25 jaar bij de Ned. Spoorwegen in dienst trad.
ORGELCONCERT LUTHERSCHE KERK.
Een kort, doch wèj-luldend programma, waar-
In de soberheid van een Bach (koraalvoorspel „Aus
tlefer Noth schrei lch zu dlr") een problema
tisch tegenwicht vond in de pracht en praal van
een Lltet, met diens knap en virtuoos geschreven
Praeludlum en Fuga op den naam van den Lelp-
ziger cantor (B.A.C.H.), door Schouten evenwel
feilloos en brlllant gespeeld. Een met lichten aan
slag vertolkte, aantrekkelijke Canon van Schu
mann die ons niet voor orgel gedacht lijkt en
de evenzeer ln een soepel-luchtige behandeling
uitgevoerde, in orkestraal gewaad gthulde Va
riaties van Widor bewezen wederom, hoe zuiver
Schouten zijn orgel en de fijnzinnige registratie
daarvan beheerscht.
De Jeugdige alt Bella Keyzer wier zangtechnl-
sche ontwikkeling wij met genoegen volgen, ves
tigde vooral de aandacht op haar fraai materiaal,
dat alle goeds belooft ln het haar prachtige lig
gende „Wehmut" van Schubert, dat zij 4net veel
expressie voordroeg. In Caplet's Interessant „Ple
Jesu" deed zij reeds een goeden greep naar de
verheven, religieuze sfeer, waarin dit gehouden
is. Toongevlng, kleur en nuanceering zijn echter
in het algemeen nog te gelijkvormig van karakter:
ernstige studie kan hierin wellicht verbetering
brengen. Th. J. Hannema.
WEDSTRIJD VOOR HET SCHRIJVEN VAN
LIBRETTI,
Voor opera en operette.
Het Departement van Volksvoorlichting en Kun
sten deelt mede:
Nu ten gevolge van don materieelen en moree-
len steun der overheid, de Nederlandsche muziek
dramatische kunst in ons land tot grooter ont
wikkeling zal kunnen worden gebracht, doet zich
de behoefte gevoelen aan oorspronkelijke Neder
landsche opera- en operetteteksten, die lnsplree-
rend kunnen werken op de fantasie en den schep
pingsdrang van den Nederlandschen componist,
teneinde te bereiken dat de opera ln Nederland
op overtuigende wijze eigen Nederlandsche wegen
zal Inslaan en volgen.
Om te trachten ln die behoefte te voorzien
wordt door het Departement (afd. Theater en
Dans) een wedstrijd Ingesteld voor het schrijven
van libretti voor opera en operette, als volgt:
Gevraagd wordt een libretto
A. voor opera ln één bedrijf zonder koor,
B. voor opera in één bedrijf met koor,
C. voor .opera ln meer dan één bedrijf, zonder koor
D. voor opera ln meer dan één bedrijf, met koor,
E. voor operette.
Het eventueel lnlasschen van balletten wordt
aan het inzicht van den librettist overgelaten.
Het libretto moet een uitgesproken Neder-
landsch karakter dragen en zoo veel mogelijk ge
baseerd zJJn op grondelementen van onzen Ne
derlandsehen volksgeest en volksaard.
Elke Nederlander kan aan dezen wedstrijd deel
nemen. De Inzending kan geschieden onder eigen
naam of onder kenspreuk. In dit laatste geval
moet de Inzender een gesloten enveloppe aan zijn
werk toevoegen, waarin naam en adres worden
vermeld. Op de gesloten enveloppe wordt de ken
spreuk vermeld, die ook op het betreffendo 11-
bretti wordt aangegeven.
Ingezonden kunnen worden teksten, al of niet
ln druk verschenen, mits zij het werk zijn van
een nog levenden Nederlander. Aan dezen wed
strijd zijn de volgende prijzen verbonden;
Voor libretto onder A: eerste prijs f.150.
tweede prijs f.100,Voor libretto onder B: eer
ste prijs f. 150.tweede prijs f. 100.Voor li
bretto onder C: eerste prijs 1.300.tweede prijs
f. 150.voor libretto onder D: eerste prijs f300.
tweede prils f.150.Voor libretto onder E: eerste
"s f.260.tweede prijs f.125.
e keuring geschiedt door het hoofd van de
afdeeling Theater en Dans van het Departement
van Volksvoorlichting en Kunsten, bijgestaan
door het bureau dramaturgie van het Departe
ment en enkele toondichters.
De Inzendingen kunnen geschieden bij het
hoofd van de afdeeling Theater en Dans voor
noemd, Prinsessegracht 21, 's-Gravenhage, tot
uiterlijk 1 November a.s.
RIJKSCONSERVATORIUM VOOR MUZIEK
Aan het Rijksconservatorium voor muziek te
's-Gravenhage Is met ingang van 1 Sept. 1942 be
noemd tot leeraar ln het pianospel: de heer Theo
van der Pas.
PREDIKBEURT.
LEIMUIDEN Geref. Kerk: Vrijdag nam. 3&
uur, ds. Gilhuis.
NED. HERV. KERK Beroepen te Haarlo
(toezj cand. A. L. Stellweg te Hclvolrt.
GEREF. KERKEN Beroepen te Heer Hugo-
waard, cand. B. Richters, hulpprediker te Weesp
Benoemd tot hulpprediker te Zwolle, cand. R.
Bakker, hulpprediker te Enschedé. Te Sassenheim
cand. M. Bouma te 's-Gravenhage.
CUR. GEREF. KERK Tweetal te Culemborg,
ds. J. M. Visser te Mldwolda (Old.) en cand. G.
A. Zttderveld te Nleuwland.
GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Brulnlsse
en Oosterland, ds. P. Honkoop te 's-Gravenhage.
DOOPSGEZ. GEMEENTEN Beroepen te Gro
ningen (2e predikantsplaats), ds. K. T. Gorter te
Dén Burg.
HOOFDAKTE-EXAMEN Geslaagd voor afd.B:
J. Tuit (Wassenaar), J, Hulsbos (Abbenes) Voor
afd. A: J. Sloptweg (Hazerswoude) en P. J. Kar-
reman .Voorschoten).
„NA HET KEGELEN IN MAKASSAR".
Hedenavond om 21 uur spreekt Max Blokzijl,
via den zender Hilversum II. in de serie Bran
dende Kwesties over het onderwerp: Na het
kegelen in Makassar.
MGR. PROF. Dr. HOOGVELD OVERLEDEN.
Te Nijmegen is hedenijiorgen in den ouder
dom van 63 jaar overleden mgr. dr. J. H. E. J.
Hoogveld, hoogleeraar aan de RK. Universiteit
aldaar.
VRAGEN EN ANTWOORDEN.
Vraag Gaarne zou lk van U vernemen of de
doperwt „Wonder van Amerika" droog bewaard
kan worden. J, v. 't Z. te L.
Antwoord Deze laagbiyvende doperwt kunt
U aan de planten rijp (volwassen) laten worden
en daarna afplukken om te drogen op een luch
tige plaats. Roer geregeld de drogende vruohten
om. ter voorkoming van schimmelen. De droge za
den kunt U bewaren en gedurende den winter
gebruiken. U doet goed een en ander 's avond®
te voren voor het gebruik ln water te zetten
Vragen op Tuinbouwgebied aan de Redactl»
onder motto „Tuinbouw".