De Japanners
in Ned. Oost-Indië
De conferentie van
Rio de Janeiro
Binnenland
82ste Jaargang
DINSDAG 13 JANUARI 1942
No. 25090
Tarakan en Menado bezet
Japan verwacht intriges
Verduisteren:
Op Malakka
Verklaring van
minister Knox
Opening van
Zweedschen Rijksdag
VerspreH e berichten
De automatiseering van
den telefoondienst
Keuring voor de Waffen S.S. en hel
Nederiandsch Legioen
Nederlandsch-Indië krijgt thans
den vollen druk van den
oorlog op zich
17.54 uur
9.43 uur
Vw
J
LEIDSCH
Directeur:. J. W, Henny
Telel Directie en Administratie
25041 (2 lUnen)
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden
Pl.verv.: K Been. Lelden.
KAART VAN PELT
Naar het Japansche hoofdkwartier officieel
bekend maakt, hebben de strijdkrachten
tan den tegenstander op het ten Noord-
Oosten ran Borneo gelegen eiland Tarakan
gecapituleerd.
De bezetting van Menado is voltrokken^
Volgens eerder, te Batavia van Tarakan en de
Minahassa ontvangen berichten, werd in beide
streken een verbitterde strijd gevoerd.
Te Balik Papan zjjn dertig gewonden binnen
gebracht, afkomstig van eep Nederlandsch-
Indisch marinevaartuig, dat nabij Tarakan was
aangevallen.
Een vliegtuig van de marine moet als verlo
ren worden beschouwd.
Overigens zijn te Batavia geen nadere be
richten over den strijd binnengekomen.
De strategie der Japanners beoogt volgens
„United Press", de zeestraat tusschen Celebes
en de Molukken af te sluiten, zoodat de Ameri
kanen daarvan eventueel geen gebruik zullen
kunnen maken.
In een officieel communiqué wordt bekend
gemaakt, dat, met het oog op de vijandelijke
houding van Nederlandsch-Indië, Japan is
gedwongen tot de gemelde militaire operaties
en dat daarmede tusschen beide landen de
oorlogstoestand bestaat. (D.N.B.)
Een te Singapore gepubliceerd Jegerbericht
meldt dat de Brltsche troepen na ccn val van
Kwala Loempoer zijn teruggetrokken tot een
punt ten Noorden van Lerem,ban, welke stad
omstreeks 60 k.m. ten Zuiden van Kwala Loem
poer en 300 k.m. ten Noorden van Singapore
is gelegen.
Naar het Keizerlijk Japansche hoofdkwartier
mededeelt. zi.H hij een verrassenden luchtaanval
op een vijandelijke vloot in de straat van Ma
lakka twee duikbooten zwaar beschadigd en
verscheidene treffers geplaatst op twee vracht
schepen van 7000 en 3000 ton.
Men neemt aan, dat het een vijandelijk con-
vooi betreft, dat zich op weg naar Singapore
bevond.
Verder wordt officieel medegedeeld, dat gis
teren massa-aanvallen van bombardements
vliegtuigen van het Japansche leger hebben
plaatsgevonden op de Britsche troepen, die in
het Zuidelijk rvrl van Malakka op den terug
tocht zijn Deze aanvallen hebben opmerkelijk
succes gehad en groote verwarring gesticht
onder de strijdkrachten van den tegenstander.
Er werden daarbij 24 vrachtauto's vernield,
terwijl treinen met militairen, die i in Zuidelijke
richting rede/ in de nabijheid van het spoor-
wegknooopuni Tampin met groot succes wei
den g bardeerd, (DNJ3.)
De Amerikaansche minister marine.
Knox. heeft volgens een bericht uit Wasnington
van „Associated Press" op de jaarvergadering
der Amerikaansche burgemeesters verklaard, dat
„een belangrijk treffen met de Japansche vloot
niet spoedig verwacht kan worden."
De tijd, de afstand en de noodzakelijke ver
deeling van de Amerikaansche marinestrijd
krachten over een groote uitgestrektheid lieten
dat niet toe. Desondanks zal de vloot in den
Stillen Oceaan „niet werkloos" zijn.
De slag op den Atlantischen Oceaan is ech
ter nog steeds de belangrijkste strijd van den
oorlog en het is de taak der marine de zeever
bindingen tusschen de V.S. en Groot-Brittannië
open te houden. De grootste vijand van de V. S.
is Duitschland, en deze moet het eerst worden
vernietigd.
Als dat eenmaal is geschied, zal de geheele
spil ineenstorten. De leiding van president Roo
sevelt, die het hoofd koel houdt en wel over
legt. heeft de V. S. behoed voor liet gevaar,
dat de aandacht van den Atlantischen Oceaan
"Werd afgeleid. (D.N.B.)
UITBREIDING WEERMACHT.
Het DNJ3. meldt uit Stockholm. De Zweed-
sche Rijksdag is gisteren geopend. Koning
Gustaaf wees er in zijn troonrede op, dat hij
er steeds naar streeft een buitenlandsche politiek
te voeren die ten doel heeft vrede en vrijheid
voor Zweden te behouden. De eensgezinde wil
van het Zweedsche volk heeft het mogelijk ge
maakt op dezen weg voort te gaan en een goede
verstandhouding met andere mogendheden te
handhaven.
Het afsluiten van belangrijke handelsverdragen
heeft de mogelijkheid van belangrijken goederen-
ruil verzekerd. Vervolgens wees de koning op de
moeilijkheden voor de ravitailleering van het
volk. De toestand wekt bezorgdheid. Hij gelooft
echter, dat de moeilijkheden door de aanpas
singskracht van het economische leven zullen
kunnen worden overwonnen. Ten slotte kondigde
de koning een nieuwe belastingverhooging aan,
alsmede verdere uitbreiding van de Zweedsche
bewapening binnen het kader van een vijfjaren
plan. en strengere wetgeving inzake ieder op
treden, dat de veiligheid van den Zweedschen
staat in gevaar brengt.
De Zweedsche minister van landsverdediging
heeft een overzicht gegeven van de plannen tot
versterking der Zweedschè weermacht. In een
vijfjarenplan is voorzien in uitgebreide motori
seering en moderniseering der wapens. Zweden
zal volgens den minister het „beweeglijkste leger
ter wereld" krijgen. Ook de artillerie en de vloot
zullen versterkt worden. Onderzeebooten zullen
voor de Zweedsche vloot aan den loopenden
band vervaardigd worden, voorts ook torpedo
jagers met een waterverplaatsing van 1700 tot
1800 ton. Behalve de kruisers, waarvoor de cre-
dJeten reeds zijn goedgekeurd, zal nog een schip
van hetzelfde type worden gebouwd. Daaren
tegen zullen geen grootere gepantserde artillerie-
schepen gebouwd worden. Ook de kustartillerie
zal verder worden versterkt, de luchtmacht uit
gebreid.
Het nieuwe verdedigingsplan behelst jaarlijk-
sche uitgaven tot een bedrag van 750 millioen
kronen. Hierbij komen verder nog de kosten
voor de algemeene Zweedsche verdedigings-
vraatheid. Het zijn eenerzijds de loopende uit
gaven. die men op ongeveer 600 tot 800 millioen
kronen raamt en aan den anderen kant uitgaven
ineens, die ongeveer 500 millioen kronen zullen
bedragen.
GENERAAL-MAJOOR DER YVAFFEN-SS
GESNEUVELD.
Aan het Oostelijke front is op 27 December
bij een aanval der bolsjewisten in den strijd om
Duitschlands vrijheid gesneuveld de commandant
van een eenheid der Waffen-SS, SS-Brigade-(
führer en generaal-majoor der Waffen-SS
Richard Hermann, die in den wereldoorlog was
onderscheiden met het ijzeren kruis tweede en
eerste klasse en in dezen oorlog de onderschei
ding met de gespen kreeg, evenals het kruis
voor oorlogsverdiensten. (D.N.B.).
KROATISCH GENERAAL GEARRESTEERD
Het DN.B. meldt uit Zagreb:
Naar van bevoegde zijde wordt medegedeeld,
is generaal August Marie, die tot den zomer chef
van den generalen staf van het Kroatische leger
was, gearresteerd wegens vergrijpen tegen de
stadseer. Hem wordt ten laste gelegd, dat hij in
zijn wijze van leven en zijn verder gedrag de
in het vroegere Zuidslavische leger gebruikelijke
praktijken heeft gehandhaafd op een wijze, die
zijn bestraffing onvermijdelijk maakte. Alle ge
ruchten. die in dit verband door vijandelijke
zenders zijn verbreid en die spreken van sen-
sationeele politieke achtergronden voor deze
bestraffing, zijn geenszins in overeenstemming
met de feiten.
VERKLARING VAN IR. VAN DER VEGTE.
Aan een verslaggever van het A.N.P verklaar
de de nieuwe directeur der P.T.T., de heer ir.
W. L. Z van der Vegte, dat men, inzake de
automatiseering van den telefoondienst, zoo
goed als met driekwart van het land gereed is.
Verder kan men niet uit gebrek aan verbin
dingskabels. De heer Van der Vegte vertelde
verder dat pver een enkel paar draden thans
tot twintig gesprekken tegelijk kunnen worden
gevoerd, zonder dat men iets van elkaar hoort.
*VAN 20 JANUARI TOT 27 JANUARI 1942.
Het wervingsbureau der Waffen S.S., Ergan-
zungsstelle Nordwest te 's-Gravenhage, Stadhou
derslaan 132, deelt mede, dat keuring voor de
SjS. Standarte „Westland" en het vrijwilligers
legioen Nederland in de onderstaande plaatsen
zal worden gehouden.
Mannelijke personen van 17 tot 40 jaar. min
stens 1 65 M. lang kunnen worden aangenomen.
Voor de familieleden van kostwinners wordt
zorggedragen.
Kostelooze reisbiljetten voor de reis van de
woonplaats naar de plaats van keuring kunnen
bij de Erganzungsstelle Nordwest, Stadhouders
laan 132 's-Gravenhage, worden aangevraagd.
Kosten van de terugreis worden ter plaatse
van de keuring uitgereikt, ongeacht of de ge
keurde wordt aangenomen of wordt afgekeurd.
20.1.42: 10 uur. Tilburg, Werkliedenvereeniging
Tuinstraat 68.
22.1.42: 10.00 uur. Maastricht, hotel Momus,
Vrijthof; 16..00, Eindhoven, Huis Maria.
Kruisstraat.
23.1.42: 11.00 uur, Arnhem, Deutsches Haus.
16.00 uur, Hengelo, Deutsches Haus..
24.1.42: 11.00 uur. Groningen, Concerthuls,
Poelestraat. 16.00 uur. Leeuwarden, Huize
Schaaf. Breedstraat.
25.1.42: 10.00 uur. Amsterdam, Deutsches Haus
15.00 uur, Utrecht, Deutsches Haus.
26.1.42: 10.00 uur, Rotterdam, Deutsches Haus
27.1.42: 10.00 uur, Den Haag, Wehrmachts-
heim.
Ds. H. PRINS OVERLEDEN.
Ds. H Prins, emeritus predikant der Nederl.
Hervormde gemeente te Lutjegast, is overleden.
Ds. Prins werd op 19 Augustus 1894 te Vrooms-
hoop predikant en stond daarna te Oostermeer
en Lutjegast, waar hij op 1 November 1937 eer
vol emeritaat verkreeg.
FRANCOIS-PONCET CENSOR IN ONBEZET
FRANKRIJK.
Het D.N.B. meldt uit Vichy:
De vroegere ambassadeur in Berlijn en Rome.
Frangois-Poncet, is tot algemeen gedelegeerde
der pers in het onbezette gebied benoemd. Deze
functie is in de eerste plaats ingesteld om de
toepassing van de nieuwe censuur te vergemak
kelijken.
T. K. JANSMA f
Oud-directeur der directe belastingen Arnhem.
Nauwelijks enkele weken nadat hij zijn functie
van directeur van de rijksbelastingen in Gel
derland had neergelegd en afscheid had geno
men van den grooten staf van ambtenaren, die
vele jaren met hem had samengewerkt, is te
Velp, waar hij woonde, plotseling, tengevolge van
een noodlottig ongeluk overleden de heer T. K.
Jansma. «Laat in den avond was hij, aldus de
„N.R.Crt.". even naar de bij zijn woning ge
legen garage gegaan om naar den auto te zien
in verband met de ingetreden vorst. Zijn huis-
genooten hoorden hoe hij den motor liet loopen,
vermoedelijk om dezen warm te laten worden.
Het schijnt, dat zich daardoor gassen hebben
ontwikkeld, waardoor de heer Jansma het be
wustzijn verloor. Toen de heer Jansma na langen
tijd nog niet terugkwam, ging zijn echtgenoote
eens zien, waar hij zoo lang bleef. Zij vond
hem toen bewusteloos aan het stuur ln den auto
met den voet nog op het pedaal, waardoor de
motor was blijven loopen. Toen medische hulp
was ingeroepen, bleek de heer Jansma reeds te
zfjn overleden.
De thans ontslapene heeft den leeftijd van 66
jaar bereikt.
Hij is achtereenvolgens werkzaam geweest te
Rotterdam. Hellevoetsluis. Vlaardingen, opnieuw
Rotterdam, Den Bosch en Arnhem.
ENGELSCHE LUCHTAANVALLEN OP
NEDERLANDSCH GEBIED.
Tijdens het weekeinde hebben Engelsche
vliegtuigen op enkele plaatsen vluchten boven
NederlaqÉsch gebied ondernomen. Zij lieten
een aantal brisant- en brandbommen vallen, die
meerendeels op open land terecht kwamen. In
een plaats werd een broeikast vernield, waarbij
groote glasschade werd aangericht. In een
plaats in het Noorden des lands werden twee
woonhuizen door bommen zwaar beschadigd.
Een gering aantal personen werd het slacht
offer van deze bomaanvallen.
MANNEN VAN DE N.S.K.K.
Mannen van de N.S.K.K., Nederlanders, die
aan het Oostfront geweest zijn, zullen u kunnen
vertellen over de toestanden daar in het ver
overde gebied van de sovjets. Zij zullen u kunnen
vertellen, hoe arm en ellendig daar de bevolking
leeft, en hoe deze arme stakkers uitgeteerd zijn,
na jarenlange onderdrukking door de commu
nistische machthebbers.
Zfj zullen u ook kunnen vertellen hoe de geescl
van dezen oorlog over dit arme volk gegaan is
en hoe de sovjets hebben huisgehouden alvorens
zij het veld ruimden voor de zegevierende Duit-
sche troepen.
Mannen van de N.S.K.K, zullen u vertellen,
hoe dringend deze bevolking hulp behoeft.
Wy zullen u vertellen hoe u kunt by dragen
om het leed van gewonden en burgers te ver
zachten.
Steunt de Nederlandsche ambulance.
Stort uw bydrage op girorekening 8-7-6-0-0.
LUISTERSPELPRIJSVRAAG.
Het departement van volksvoorlichting en
kunsten maakt bekend, dat voor de uitgeschreven
luisterspelprysvraag een buitengewoon groot
aantal inzendingen is binnengekomen. De be
oordeeling zal in verband hiermede nog eenigen
tijd in beslag nemen. De eindbeoordeeling zal
te zyner tijd door middel van de pefS-^ worden
bekend gemaakt.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De secretaris-generaal van het departement
van handel, nyverheid en scheepvaart heeft met
ingang van 15 Februari aan den heer mr. J. H.
F. Koetsier op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als directeur der sectie confectie van het
rijksbureau voor wol en lompen en van het
rykstextielbureau.
Mr. B. J. M. van Spaendonck, directeur van
het ryksbureau voor wol en lompen te Tilburg,
is met ingang van denzelfden datum in diens
plaats benoemd.
Tot opvolger van den heer D. Bolhuis, die
met Ingang van 1 April den dienst zal verlaten,
is te- Winschoten benoemd tot directeur van ge
meentewerken jhr. ir. S. Laman Trip, thans
ingenieur bij den dienst van gemeentewerken
te Utrecht.
Tomokazoe Hori, de woordvoerder van de
Japansche regeering, heeft in een radio-rede
verklaard, dat de Vereenigde Staten in de ko
mende conferentie van Rio ong^twyfeld intri
ges in het schild voeren tegen Zuid-Amerika.
De z.g. pan-Amerikaansche politiek van Noorcl-
Amerika is niets anders dan een met mooie
woorden omkleede en met gift doordrenkte dol
lar-politiek. die ten doel heeft, de nog neu
trale staten in den oorlog te trekken Hoewei
slechts Amerika en Engeland Japan's vijanden
zijn, zal Japan natuurlijk maatregelen tegen de
landen moeten nemen die gehoor geven aan de
influisteringen van Engeland en de Vereenigde
Staten.
Ik behoef nauwelijks te zeggen, zoo vervolg
de Hori, dat Japan geen kwade^bedoelingen je
gens de Zuid-Amerikaansche landen koestert.
waarmee het sinds decennia hoogst vriend
schappelijke betrekkingen onderhoudt.
Men zou den indruk krijgen, dat ae deelne
mers aan de recente conferentie van Washing
ton een gesloten eenheidsfront tegen Japan ge
vormd hebben, doch hoe kunnen landen met zoo
groote geestelyke verschillen een eensgezinde
politiek voeren? In de conferenties van Wash
ington en Moskou zijn, tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten meenipgs verschillen aan den
dag getreden over de vraag of de Oost-Aziati
sche of de Europeesche oorlog de eerste aan
dacht verdient. Engeland zou er te Washington
op gestaan hebben, dat de Europeesche oorlog
den voorrang verkrijgt. Deze opvatting word:
echter noch door de Vereenigde Staten noch
door Australië gedeeld. De Vereenigde Stater
doen voorts wanhopige pogingen, om de Sovjet-
Unie tot een optreden tegen Japan te bewegen,
terwijl Engeland de Sovjet-Unie tot den scherp-
sten strijd tegen Duitschland aanzet Hieruit
blijkt reeds, dat de versterking der Britsch-
Amerikaansche samenwerking op zwakke voeten
staat. De tegenstellingen zullen in den loop var
den oorlog nog wel grooter worden (D.NJ3 1
Terwyl ae Europeesche mogendheden en Ja
pan het behoud van den status quo in La-
tijnsch Amerika, d.w.z. het behoud van de daar
bestaande politieke en economische orde wen-
schen, zyn de Noord-Amerikanen geïnteresseerd
by een opheffing daarvan, zoo schryft de
„Deutsche Diplomatisch-Politische Korrespon-
denz." De Noord-Amerikanen willen alles in
Latynsch Amerika in beweging brengen, wat
maar kan worden bewogen, want alleen uit de
beweging als zoodanig, d.w.z. uit revoluties,
j staatsgrepen, grensconflicten, nieuwe verkiezin-
j gen, kabinetsverknderingen etc. kan, naar dc
..Korrespondenz" verder schrijft, die nieuwe toe
stand ontstaan, welke een verwezenlyking ver-
j oorlooft van de doelstellingen der Ver. Staten
in Latynsch Amerika. Dit doel Is de Egyptisee-
ring van het geheele continent, de opheffing
j van de souvereiniteit der afzonderlyke landen
en de vervanging daarvan door de oprichting
I van Noord-Amerikaansche protectoraten en ko-
loniën. Nu is niets zoo geschikt voor het ver-
I oorzaken van politieke beweging en onrust, wel-
j ke de voorwaarde vormen voor het losmaken en
I opheffen van den status quo, als de oorlog.
Practise!) zou de uitbreiding van den oorlogs-
j toestand tot het geheele Amerikaansche conti
nent terstond het verlangen van de Ver. Staten
naar een. coördinatie der defensie ten gevolge
hebben. Binnen het kader van een dergelyke
coördinatie zouden met één slag al die militaire
doelstellingen worden verwezenlijkt, die presi
dent- Rooseveli in jaren gedurende onderhande
lingen tot dusver tevergeefs heeft trachten te
bereiken. De Galapagos-Eilanden. de Robinson-
Eilanden, de Paasch-Eilanden. de straat van
Magelhaen, de monding van de Rio de la Plata
en van de Amazone en vele andere strategisch
belangrijke punten zouden dan terstond door
Amerikaansche strijdkrachten „worden be
schermd." Natuurlijk zou dan worden gezegd
..alleen voor den duur van den ooriog." Dat de
Noord-Amerikanen echter niets uit handen ge
ven. wat zy eenmaal in beslag hebben genomen,
I toont de historie hunner expansie tot dusver,
vooral in Midden-Amerika.
Het is dus duidelijk, waarom het op de con
ferentie in Rio de Janeiro zal gaan. (D.N.B.)
OP DE INDISCHE STRIJDKRACHTEN
DRUKKEN DE ZWAARSTE LASTEN
VAN. DEN GEHEELEN STRIJD.
(Van onzen politieken medewerker).
DE oorlog in Oost-A«ië heeft zich thans
uitgebreid tot het gebied van Nederlandsch
Oost-Indië, Japan heeft reeds verschil
lende landingen verricht op Celebes en Borneo.
De gevechten schynen van nogal beteekenis te
zyn, want in het Nederlandsch Indische leger-
bericht wordt gezegd, dat verbitterde tegen»
stand werd geboden, terwyi een bericht van
„Svenska Dagbladet" eveneens opmerkt, dat na-
by de Minahassa in het Noordelyk deel van
Celebes het aldaar gelegerde garnizoen met ver
bittering vecht. Aangenomen wordt, dat de
Japansche vloot haar actieradius uitstrekt tot
het geheele gebied tusschen de Javazee ten
Noorden van Java en de Bandazee ten Noorden
van Timor. Een woordvoerder van het Japan
sche hoofdkwartier heeft reeds in dien zin uit
latingen gedaan, toen hy aankondigde, dat een
actie tusschen Sumatra en Nieuw Guinea voor
bereid werd en reeds enkele operaties waren
begonnen. Uit deze mededeelingen kan men
afleiden, dat de oorlog in Oost-Azië zich thans
tot den geheelen Indischen Archipel heeft uit
gestrekt. Dat de kry gsverrichtingen van groote
beteekenis zyn, blijkt uit een bericht van het
Japansche keizerlijke hoofdkwartier, waarin
gezegd wordt, dat nadere publicaties over de
landingen van de Japansche troepen op Celebes
en Tarakan te verwachten zyn. Zeer waar
schijnlijk zullen deze berichten ook mededee
lingen bevatten omtrent de nieuwe scheeps-
bewegingen in Zuideiyke richting, nl. tusschen
Borneo en Celebes. welke niet anders dan de
hoofdstad van het eiland Celebes Makassar tot
doel kunnen hebben. Nederlandsch-Indië krygt
thans deii vollen druk van den oorlog op zich.
Interessant is in dit verband de verklaring
van den heer P. A. Kerstens, den minister van
Handel, Nyverheid en Scheepvaart in de ge
vluchte Nederlandsche regeering te Londen, die
blykens een via Bern uit Londen door de „Frank
furter Zeitung" gepubliceerd bericht gezegd zou
hebben, dat de zwaarste lasten der verdediging
van Oost-Azië op de Nederlandsch-Indische
strydkrachten drukken. Maar de heer Kerstens
voegde er aan toe, dat hy ervan overtuigd was.
dat te eeniger tyd Engeland en de Vereenigde
Staten ook hunnerzyds het noodzakeiyke ter
verdediging van Oost-Azië zouden doen. Daar
naast zeide hy, dat Nederlandsch-Indië dringend
behoefte heeft aan oorlogsschepen en Ameri
kaansche, Brltsche en Australische piloten. Vol
gens de Frankfurter Zeitung zou de heer Kers
tens eenigszins ontstemd zyn geweest over de
samenstelling van het oppercommando van
Wavell en den stryd op de Philippynen, waar de
Japansche troepen meer dan 50.000 Amerikaan
sche manschappen hebben verslagen. Vooral dit
laatste is van belang, als men daarnaast ln de
Frankfurter Zeitung leest, dat de heer Kerstens
nog opmerkte, dat Nederlandsch-Indië de be
schikking heeft over 50.000 man en even zoovele
reserves.
AL met al kan dus geconstateerd worden,
dat de toestand in ons Indië niet floris
sant is. Velen zullen met spanning de
schaarsche berichten uit Indië volgen. Het is
volkomen begrypelyk, omdat de banden tus
schen Indië en het Moederland immer zeer
hecht geweest zyn en jaar op jaar hechter wer
den, daar vele jongeren het Moederland ver
lieten en zich in tropisch-Nederland vestigden.
De luchtverbindingen en de radio hebben het de
laatste jaren tevens mogehjk gemaakt, dat Indië
dichter by het Moederland kwam.
Thans is iedere communicatie verbroken. Ja,
Indië is in oorlog. Het is een felle aanklacht,
welke geuit moet worden tegen hen, die thans
de Indische bezittingen leiden. De leiders van
Nederlandsch-Indië dragen de schuld van dit
alles, omdat zy Indië willens en wetens in den
oorlog hebben gestort. Toen Japan aan Enge
land en de Vereenigde Staten den oorlog ver
klaarde, volgde van de zyde van Nederlandsch-
Indië spoedig een oorlogsverklaring aan Japan.
Een bewys van de lankmoedigheid van Japan
en het begrip aan Japansche zyde, dat Neder
landsch-Indië volkomen gestrikt was ln de net
ten van de Britsche en Amerikaansche macht
hebbers, was. dat Japan verklaarde Neder
landsch-Indië buiten den oorlog te zullen hou
den. Doch toen Batavia het centrum van de
oorlogshandelingen tegen Japan werd, moest het
Nederlandsch-Indië wel ln dit conflict betrek
ken.
Reeds zijn verschillende deelen van den In
dischen archipel door de Japansche strydkrach
ten bezet. Tarakan, waar de oliebronnen door
de terugtrekkende troepen waren vernield, zyn
volgens een door generaal Ter Poorten uitgege
ven communiqué na enkele uren weer door de
Japanners hersteld. Van hieruit is dus weer een
goede basis vry voor de operaties naar het verdere
deel van den Archipel. Zeer waarschynhjk zullen
de Nederlandsch-Indische troepen hier geen ge
legenheid hebben gehad de uitgebreide verwoes
tingen, welke aangekondigd waren, ten uitvoer
te brengen.
Nederlandsch-Indië, ae parel van smaragd, 13
het slachtoffer geworden van de fantasieën en
waanvoorstellingen ten opzichte van Anglo-
Amerikaansche machthebbers. Evenals in het
Moederland geloofde men in Batavia in Londen.
Zelfs nu nog zyn er in Nederland, die een on
wankelbaar vertrouwen hebben in hetgeen door
Engeland en Amerika wordt gezegd en beloofd.
En vooral dit beloven heeft veel leed met zich
gebracht. In Nederland heeft men dit kunnen
or.dervinaen. Thans is Nederlandsch-Indië aan
de beurt om de wrange vruchten te plukken van
dit onverantwoordeiyke werk van de Britsche en
Amerikaansche machthebbers.
H. A. G.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op om
5.34 uur en ging onder om 15.03 u.
