Drie groote veldslagen
woeden
Rede van dr. Goebbels
82sfe Jaargang
DINSDAG 2 DECEMBER 1941
No. 25058
r
Rond Moskou, bij Rostof,
in de woestijn van
Marmarica
De spanning in het
Verre Oosten
Verspreide berichten
Maarschalk Petain en
Darlan ontmoeten
Goering
Met Duitschland voor
een vrij Europa
J
De Duitsche vrijheids
strijd
Gemengd Nieuws
28 rijwieldie ven en
helers te Hilversum
gearresteerd
Brutale inbraken te
Utrecht opgehelderd
EERSTE BLAD
Waarom met Duitschland
voor een nieuw Europa
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lilnen).
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507.
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.vërv.: K. B^feh. Lelan.
De militaire toestand, zoo verneemt het
D.NJB. van welingelichte zijde, wordt geken
merkt door drie groote veldslagen, n.l. bij Mos
kou, in het gebied van Rostof en in de woestijn
van Marmarica in Noord-Afrika.
Ten gevolge van het feit, dat de groote veld
slagen tegenwoordig nog aan den gang zijn, valt
hierover nog niets naders te zeggen. Het is tot
dusver bij ae Duitsche leiding steeds gewoonte
geweest eerst dan over groote militaire acties
bijzonderheden te publiceeren, wanneer ze wa
ren afgeloopen. In ieder geval schijnen volgens
Duitsche opvatting de operaties rondom Moskou
reeds een punt te hebben bereikt, waardoor het
mogelijk zou zijn ze reeds binnenkort met bij
zonderheden en zoo mogelijk, ook reeds met na
dere plaatsbepalingen te publiceeren. De Duit
sche gevechtsformaties hebben in dit gebied
aanzienlijke vorderingen gemaakt in de richting
naar Moskou. De vijandelijke propaganda, heeft
hog zeer kort geleden verklaard, dat dit ten ge
volge van het begin van een strengen winter en
als gevolg van de zeer zwaai- versterkte bolsje
wistische stellingen totaal onmogelijk was.
Hierbij vergeleken hebben de ontlastingsacties
van de bolsjewisten in het Zuiden bij Rostof
nauwelijks eenige waarde, ten hoogste voor zoo
ver hier een welhaast ongelooflijke verspilling
van vijandelijke strijdkrachten plaats heeft.
Sterke formaties heeft de vijand hier geconcen
treerd, reserves, die blijkbaar uit Siberië en Iran
snel hierheen zijn gebracht. De bolsjewisten val
len hier met een sterke overmacht aan. Met
verstand den toestand inziende en om op betere
wijze de noodzakelijk geworden vergeldings
maatregelen tegen de gewapende partijgangers
in Rostof te kunnen uitvoeren, heeft de Duit
sche leiding deze plaats ontruimd. Wamiecr
thans de bolsjewisten dit feit als een overwin
ning willen voorstellen, dan vermoeden zij ge
lukkig weer eens niets van de Duitsche plannen.
Dat zij in hun overwinningsberichten ook ge
wag maken van Taganrog, dat nog steeds hecht
in Duitsche handen is en ver achter het front
ligt, is weer eens een bewijs van den wantoe
stand bij den bolsjewistischen berichtendienst,
aie tot dusver nog steeds zeer nadeelig is ge
weest voor den rij and.
Volgens Duitsche opvatting bestaat er ook in
dit gebied nog alle reden om met groote kalmte
de komende ontwikkeling tegemoet te zien. Hier,
evenals ook in het bijzonder in Noord-Afrika,
waar op het oogenblik de hevigste veldslag
woedt, zijn de fronten in beweging.
In Noord-Afrika kan men in het geheel niet
van een front in den gewonen zin van het
woord spreken. Daar wisselt deze of gene oase
van bezitter, doch de strijd gaat niet om de
groene vlakten in de woestijn, doch om de ver
nietiging van den vijand. De Engelschen hebben
zeer zware verliezen geleden. Van een groote
veelomvattende uniforme aanvalsoperatie van
den vijand met een ver vooruitgeschoven opera-
tiedoel kan dan ook niet meer gesproken wor
den. De strijdkrachten van de spil hebben ook
op dit bijzonder moeilijke slagveld bewezen, dat
zy den meest frisschen geest en den grootsten
wil bezitten en dat zy niet alleen zelfs stand
weten te houden tegenover een groote over
macht. doch dat zij ook bezield zijn van den
sterksten aanvalsgeest. Drie Engelsche generaals
zijn hun in handen gevallen. Bovendien maak
ten zij duizenden gevangenen en een tot dusver
nog niet te overziene hoeveelheid oorlogsmate-
rieel buit. Zoo zien de overwinningen van den
vijand emit en zoo ziet de militaire positie van
de spil en haar bondgenooten c-ruit.
In alle drie veldslagen heeft de Duitsche lei
ding het heft in handen en bij den belangrijk
sten slag, n.l. die om Moskou, zijn zeer aanzien
lijke successen behaald.
De toestand in het Verre Oosten, blijft bij
voortduring precair. Het D.N3. meldt hierover
nog het volgende:
Naar Domei uit Tokio meldt is het Japansche
kabinet in buitengewone zitting in de woning
van den minister-president bijeengekomen.
De zitting duurde een uur en vijftien minuten.
De minister van buitenlandsche zaken Togo
heeft naar verluidt een nauwkeurig rapport over
den laatsten stand der onderhandelingen te
Washington uitgebracht.
In het bijzonder deed hU uitkomen, dat de
besprekingen thans in een uiterst belangrijk
stadium zijn getreden.
Hull had een langdurig onderhoud met lord
Halifax. Voorts kwam het Australische oorlogs-
xabinet bijeen.
Het Amerikaansche consulaat heeft voor de
derde maal aan de Amerikaansche staatsburgers
te Sjanghai, de reeds vroeger gegeven aanma
ning rondgestuurd, af te reizen, daar later ge
brek aan tonnage zou kunnen optreden.
3500 Amerikanen blijven voorloopig nog 111
het bezette China Van hen wonen 1900 in
Sjanghai, waaronder 450 Philippino's.
In Malakka is, naar de Engelsche berichten
dienst uit Singapore meldt, de staat van beleg
afgekondigd.
Alle vrijwilligers van de marinereserve in
Singapore en de vrijwilligers van de luchtmacht
in Malakka zijn gemobiliseerd.
Volgens nadere berichten uit Singapore zijn
nieuwe Britsch-Indische troepen in Rangoon
aangekomen. Zij zouden tot taak hebben de
garnizoenen in Birma te versterken.
O
De ABCD-mogendheden nemen thans con
crete militaire maatregelen om druk op Japan
uit te oefenen, zoo wordt, volgens Domei, in
officieele Japansche kringen geconstateerd.
Als voorbeelden hiervoor worden van Japan
sche zijde het concentreeren van Britsche troe
pen in Birma, het plan om den Birmaweg door
de Amerikaansche luchtvaart te laten bewaken
en het zenden van Britsche oorlogsschepen
r-aar het Verre Oosten opgesomd.
Dezelfde kringen verzekeren, dat de Vereen.
Staten bewust dienen te zijn van hun verant
woordelijkheid voor het handhaven van den
wede in den Stillen Oceaan, want genoemde
militaire maatregelen van de zijde der ABCD-
mogendheden hebben in Japan twijfel gewekt
aan de oprechtheid van Amerika bij de onder
handelingen te Washington.
SPIONNAGEPROCES TE SOFIA.
Voor het gerechtshof te Sofia is gisteren het
proces begonnen in de spioimageaffaire, in het
middelpunt waarvan de vroegere Engelsche mi
litaire attaché te Sofia. kol. Ross, staat. Deze
is er, zooals men weet, ln geslaagd te vluchten,
evenals de in dezelfde affaire verwikkelde vroe
gere economische attaché der Pransche legatie
in Sofia, Gervilier. In het proces hebben zich
zeven personen te verantwoorden, n.l. de
Franschman Goselin, naar wien het proces ge
noemd wordt, drie joden van buitenlandsche
nationaliteit en drie Bulgaren. Zij worden er van
beschuldigd in contact te hebben gestaan met
kol. Ross en te hebben getracht daden van
sabotage te plegen tegen tankschepen in de
haven van Roestsjoek, tegen spoorlijnen en
bruggen. Voorts worden de beklaagden er van
beschuldigd Engeland mededeelingen te hebben
gegeven omtrent gewapende strijdkrachten van
Bulgarije en over de bewegingen van de Duit
sche troepen in Bulgarije. De aanklacht is ge
grond op een paragraaf in het wetboek van
strafrecht, waarbij de doodstraf kan worden
gegeven. (D.NJB.)
TEGEN DE JODEN IN FRANKRIJK.
De Fransche regeering heeft weer nieuwe
wetten uitgevaardigd tegen de Joden. De eene
verbiedt den Joden te speculeeren in grond, de
tweede bepaalt, dat alle Joden worden georga
niseerd in een speciaal verbond. Xavier Vallat,
de gevolmachtigde der regeering in Joodsche
kwesties, heeft ten overstaan van vertegenwoor
digers der pers mededeelingen gedaan betref
fende de nieuwe wetten. Hij zeide o.m., dat de
ervaring, die de regeering had opgedaan, er
haar spoedig van had overtuigd, dat de Joden
de tot dusver bestaande wetten omzeilden. Me
nige Joodsche bankman bijv., die ontheven is
uit zijn functie van bankdirecteur, is weliswaar
officieel uit zijn functie getreden, maar als
„technisch leider" gebleven. Om een einde te
maken aan de wetsontduikingen, heeft de re
geering een aantal andere beroepen voor de
Joden verboden. Bovendien is het den Joden
verboden een huurhuis te bezitten. Tot de liqui
datie zal een commissarieel beheerder worden
aangesteld. De instelling van het nieuwe ver
bond, de Union des Israelites en Erance, heeft
de ontbinding van alle tot dusver bestaande
Joodsche groepen ten gevolge. (D.NJ3.)
DE ZUIVERING VAN ZUIDWEST-SERVIË.
Omtrent de zuivering van Zuidwest-Servië
van de communistische benden meldt Obnova,
dat duizenden communisten bij deze actie zijn
gedood of gevangen genomen. De bolsjewieken
trachtten met een eigen trein uit Oesjitse te
vluchten, zij werden echter bij Preljina aange
houden en vernietigd. Bovendien wordt, naar
de Obnova meldt, bekend, dat de communisten
in de kelders van de vroegere Zuidslavische bank
in Oesjitse een groote munitieopslagplaats had
den gevestigd, welke geëxplodeerd is. Daarbij
zouden ongeveer 2.000 menschen den dood ge
vonden hebben.
De autoriteiten hebben alles gedaan om de
gebieden te voorzien van de noodzakelijkste
levensmiddelen. Talrijke wagons zout, tabak, lu
cifers, suiker enz. werden ter beschikking ge
steld. (D.N.B.)
Maarschalk Pétain en admiraal Darlan
hebben een ontmoeting gehad met rijksmaar
schalk Goering.
Ommtrent deze ontmoeting heeft ambassa
deur de Brinon voor vertegenwoordigers van
de Duitsche, de Fransche en de buitenland
sche pers tijdens een receptie in de Duitsche
ambassade medegedeeld, dat maarschalk
Pétain Zondagavond uit Vichy is vertrokken
en den nacht heeft doorgebracht in zijn
specialen trein. Maandagochtend om elf uur
werd maarschalk Pétain door den algemee-
nen gevolmachtigde der Fransche regeering
Brinon, en den vertegenwoordiger van den
rijksmaarschalk, generaal der vliegers Ha-
nesse, aan de demarcatielijn verwelkomd.
Maarschalk Pétain zette zijn reis per auto
voort naar de plaats der bijeenkomst Saint
Florcntin Vergigny.
Om 13 uur arriveerde de maarschalk op
het stationsplein van Saint Florentin Ver
gigny. Hier begroette de rijksmaarschalk den
chef van den Franschen staat op de meest
hartelijke wijze.
Ambassadeur de Brinon wees er op, dat
maarschalk Pétain reeds lang den wcnsch
had uitgesproken den rijksmaarschalk te
ontmoeten. Sedert een jachtontmoeting met
maarschalk Pilsudski waardeerde maarschalk
Pétain in den rijksmaarschalk vooral den
groot en soldaat.
De bespreking tusschen den rijksmaar
schalk en maarschalk Pétain werd, naar de
de Brinon verder uiteenzette, gevoerd in den
specialen trein van den rijksmaarschalk. De
rijksmaarschalk en maarschalk Pétain wa
ren slechts van hun tolken vergezeld. Na
een kwartier werd admiraal Darlan door den
chef van den Franschen staat bij de bespre
kingen betrokken. Drie uur en tien mminuten
onderhielde rijksmaarschalk zich met maar
schalk Pétain en admiraal Darlan over alle
problemen, die Duitschland en Frankrijk in
teresseeren.
In aansluiting hierop bood de rijksmaar
schalk in zijn specialen trein een dejeuner
aan. Behalve de rijksmaarschalk, maarschalk
Pétain en admiraal Darlan namen hieraan
van Duitsche zijde deel de generaal der vlie
gers Bodenschatz, de generaal der vliegers
Hanesse en de bekende Duitsche jachtvlieger
lt. kol. Galland, van Fransche zijde ambas
sadeur de Brinon en commandant Fontaine.
Tijdens het dejeuner werd de bespreking
in de beste harmonie voortgezet.
Om 17 uur 30 begeleidde rijksmaarschalk
Goering maarschalk Pétain naar zijn spe
cialen trein, waar de rijksmaarschalk op
uiterst hartelijke wijze afscheid nam van
het hoofd van den Franschen staat.
(D.N.B.)
Minister dr. Goebbels heeft in de Berlijnsche
Universiteit een rede gehouden over den tegen-
voor digen stand van den Duitschen vrijheids
strijd.
Tot zijn gehoor behoorden diplomatieke ver
tegenwoordigers, vertegenwoordigers van regee
ring, weermacht en partij alsmede van het eco
nomische leven, wetenschap, kunst en cultuur.
Hij zeide o.a.: wat men in het buitenland
bliksemoorlog noemt, is niets anders dan een
beteekenisvolle verbinding van moderne politiek
en moderne oorlogvoering. Als wij eenmaal de
Duitsche overwinning in handen hebben, dan
zal deze het resultaat zijn van de uiterste sa
menwerking van alle krachten van ons volk. Dr.
Goebbels sprak vervolgens over de toepassing
van de middelen van geestelijke oorlogvoering,
en over de perioden van zwijgen van de Duit
sche legerleiding.
Hij verklaarde dienaangaande, dat het den
Duitschers vaak voordeeliger scheen den Engel
schen voor het oogenblik een psychologisch
succes te laten, doch het materieele succes voor
zich zelf te behouden. Een tijdelijk zwijgen kan
de Duitsche berichtenpolitiek zich slechts daar
om permitteeren, daar zij, dank zij de steeds
weer bewezen juistheid van haar mededeelingen
een zoo groot crediet in binnen- en buitenland
heeft.
Daarna schilderde dr. Goebbels de positie van
Duitschland tusschen het uit het Oosten drei
gende gevaar van het cultuurvernietigende
bolsjewisme en de aanspraak op heerschappij
van de Westelijke demcoratie.
Nooit in onze geschiedenis, zoo zeide dr.
Goebbels. zijn de nationale kansen zoo gun
stig geweest als thans. Het groote uur
eischt van ons allen het uiterste, biedt de
natie echter ook het allerhoogste.
Nooit waren wij zoo bewapend als thans,
nooit beschikten wij over een zoo groot
economisch potentieel, nooit waren wij in
het bezit van zoo doorslaggevende militaire
machtsposities als tegenwoordig en nooit
hadden wij een weermacht, die zulk een
heldenmoed aan den dag legde en een zoo
schitterende leiding als in deze worsteling
om ons bestaan.
Sedert een kwarteeuw voeren wij strijd, en
heeft het Duitsche volk zich nauwelijks nog
werkelijk over het leven kunnen verheugen, dat
moet anders worden. De reusachtige worsteling
om de leidende positie van Duitschland als
groote mogendheid is gaande. Nog een keer
zullen zich de krachten der onderwereld ver
eenigen in een reusachtigen stormloop op ons,
om ons neer te slaan. Zij zullen mislukken.
De minister stelde de vraag na twee jaren
oorlog: Hoe wil Engeland overwinnen of beter
gezegd, hoe wil het niet overwonnen worden?
Dr. Goebbels gaf een schets van Churchills oor
logspolitiek en constateerde daarbij, dat wie een
bondgenootschap sluit met het bolsjewisme,
slechts als een Europa vijandig mensch kan
worden beschouwd. Wat betreft de zoogenaam
de Duitsche vredesvoelliorens, waaromtrent den
laatsten tijd veelvuldig werd gesproken, zoo
verklaarde dr. Goebbels, dat hierbij de wensch
de vader van de gedachte zou zijn.
Daarna onderwierp dr. Goebbels. in verband
met Roosevelts rol in het conflict van dezen
tijd, de economische, politieke en militaire mo
gelijkheden en onmogelijkheden van de Ver-
eenigde Staten aan een onderzoek, om vervol-
ges een overzicht te geven, hoe in den uit de
Dantzigsche kwestie ontstanen oorlog over een
oneindig aantal tot nu toe open gebleven kwes
ties van ons werelddeel zal worden beslist.
Al deze kwesties moeten thans worden
opgelost, of wij willen of niet. Europa moet
beslissen of het leven wil of in een chaos
verzinken. De kans die het Duitsche volk
thans heeft, is zijn grootste, maar komt
slechts één keer. Wij kunnen overwinnen,
wij moeten overwinnen en wij zullen over
winnen.
Deze oorlog eischt van ons het uiterste, maar
hij geeft ons ook alles, wat wij voor onze. na
tionale toekomst noodig hebben.
Wie van ons, aldus dr. Goebbels ten slotte,
zou, indien hij de keus had, wenschen van de
zen tijd naar een anderen, een kalmeren, maar
ook minder inhoudsvollen te worden overge
bracht? (D.N.B.)
SPECIAAL DAARTOE AANGESTELDE
RECHERCHEURS HADDEN GROOT SUCCES
De rijwieldiefstallen hadden in Hilversum een
dusdanig onrustbarenden omvang aangenomen
wekelijks werden meer dan zestig fietsen
gestolen dat een tweetal rechercheurs der
Hilversumsche politie speciaal werd belast
met de jacht op rijwieldie ven. In enkele weken
tijd hebben deze rechercheurs bijzondere suc
cessen geboekt. Naar thans aan de openbaar
heid is prijsgegeven, werden zes groepen en
benden, die in Hilversum opereerden, onscha
delijk gemaakt. In totaal werden 28 dieven en
helers gearresteerd.
Het waren verschillende groepen-, die af
zonderlijk werkten en gevarieerde metho
des toepasten. Zoo was er een kleine bende,
die „ruilhandel" voerde met Amersfoort. De
aldus gestolen fietsen werden te Hilversum
verkocht en omgekeerd. Een andere groep
sleepte de gestolen karretjes naar een af
gelegen straat of naar de heide, waar de
rijwielen van de banden werden ontdaan
en verder werden achtergelaten. Weer an
deren- hadden een werkplaats en een centraal
magazijn, waar de fietsen door een groot-
scheepsche mengeling zoo onherkenbaar
werden gemaakt, dat zelfs de eigenaar na
de metamorfose van zijn rijwiel niets meer
herkende. Zoo werkte o.a. een bende
van vijf achttienjarige, Hilversumsche jon
gelingen, „de bende van Joep" geheeten, die
voor het betreffende doel speciaal een schuur
in de Laanstraat hadden gehuurd.
Vele groote wagens vol met onderdeelen wer
den door de naarstig speurende recherche in
verband met deze diefstallen in beslag geno
men. Meer dan honderd fietsen zijn op deze
wijze min of meer compleet opgespoord. Bij de
talrijke verrichte huiszoekingen kwam de re
cherche herhaaldelijk voor verrassingen te
staan. Gestolen rijwielbanden werden op de
vreemdste plaatsen aangetroffen als b.v. tus
schen de kleeding in kleerkasten, in kinderwa
gens, in den vuilnisemmer en in den broodtrom
mel. Ook hoorden bij een geval van huiszoeking
de rechercheurs eenig gestommel achter in de
woning. Zij ontdekten er twee mannen, die juist
bezig waren met het frauduleus slachten van
een schaap. Het verdere onderzoek wees nog
uit, dat de mannen zich ook schuldig maakten
aan diefstal van electriciteit. Zij hadden n.l.
een draad achter den meter om gelegd en zoo
doende konden zij frauduleus slachten en ge
stolen rijwielen aemonteeren bij gestolen licht.
Inmiddels zetten de rechercheurs hun naspo
ringen voort. Dat er nog meer dan de 28 gear
resteerde rijwieldieven in Hilversum rondloopen,
bewees het feit, dat er in het afgeloopen week
einde toch weer acht fietsen werden gestolen.
TWEE JONGENS VAN 13 EN 14 JAAR
DE DADERS.
In eenige nachten van de vorige week waren
te Utrecht eenige brutale inbraken gepleegd.
Een drietal hiervan was zoo volgens eenzelfde
systeem geschied, dat de politie al spoedig con
cludeerde, dat dezelfde dieven aan het werk
waren geweest. Want zoowel in een perceel in
de Corneillelaan als in een huis aan het Geerte
Bolwerk en in de buurt Oudwijlc had de dader
zich toegang tot het huis verschaft door middel
van het bekende trucje van het indrukken van
eenige glas-in-lood-ramen aan de achterzijde
van de woningen. In de Corneillelaan vermisten
de bewoners des morgens zilveren voorwerpen
uit het buffet, blikjes met eetwaren en zoo goed
als alle distributiebescheiden. Daarentegen had
den de dieven aan het Géerte Bolwerk meer hun
zinnen gezet op kleedingstukken. want aldaar
werden verduisterd twee japonnen en diverse
heerencostuums. De laatste inbraak, die in Oud-
wijk. was wel de brutaalste van alle. Daar waren
de dieven zelfs doorgedrongen tot de slaapkamers
en hadden daar alles overhoop gehaald. De buit
was zeer aanzienlijk. Voor duizenden guldens
sieraden werden weggenomen, o.m. een dubbele
gouden halsketting, een dameshorloge met bril
janten en een zeer kostbare broche met diaman
ten. Verder werden andere voorwerpen van
waarde meegenomen. De politie tastte aanvanke
lijk volkomen in het duister, doch een scherp
onderzoek leidde naar een opkooper in sieraden
te Utrecht. Toevallig bevonden zich in de na
bijheid van dezen man twee kleine jongens van
dertien en veertien jaar, die echter allerminst
een betrouwbaren indruk maakten. De recher
che vond aanleiding om deze knapen eens aan
de tand te voelen en toen men even met het
verhoor bezig was, kwam al spoedig vast te
staan, dat deze jongens, de dertienjarige J. P.
en de veertienjarige L. S., beiden uit Utrecht, de
daders van al deze inbraken waren. Onomwon
den vertelden zij. dat zij juist enkele dagen ge
leden uit een opvoedingsgestióht waren ont
snapt en weer aangekomen in de stad van hun
geboorte, maar dadelijk weer het verkeerde pad
waren opgegaan.
Het is de recherche gelukt, voor een groot
deel het gestolene weer op te sporen.
DE ZWENDEL MET BOTERKAARTEN
TE LEIDSCHENDAM.
Ongeveer 3 weken geleden hebben we uitvoe
rig melding gemaakt van den boterkaarten-
zwendel, waarbij vier boterhandelaren voor een
bedrag van f. 15.000 het slachtoffer waren ge
worden.
De boterhandelaar C. van der Z., welke het
bedrag in ontvangst had genomen, de kaarten
in Den Haag in ontvangst zou nemen, doch
slechts terug kwam met een pak blocnota's en
daarna voorgaf zelf ook het slachtoffer te zijn
geworden, werd daarop gearresteerd.
Het onderzoek naar de medeplichtigen werd
daarna met kracht voortgezet.
Thans is men op grond van medeplichtigheid
ook overgegaan tot de arrestatie van de echt
genoote van Van der Z.
IN BRAND GERAAKT EN OVERLEDEN
Het 4-jarig meisje G. van der Boom te Delft,
is eergisteren, toen het met papier bij den
kachel speelde, in brand geraakt. Met ernstige
brandwonden werd het kind naar het gasthuis
overgebracht, waar het is overleden.
Dit Nummei bevat TWEE Biadea
De massa, die heden ten dage kosten noch
moeite spaart om zich alle feitelijkheidjes te
herinneren, welke een afkeer van alles wat
Duitschland doet of laat, zouden moeten steu
nen en „wettigen", mist werkelijk historischen
zin; zy geeft blijk van een ontstellend gebrek
aan visie op verleden en heden, laat staan op
de toekomst.
Het eeuwig-boeiend schouwtooneel der historie
ontrolt voor ons eeuw na eeuw het worden en
vergaan van groote droomen en gedachten.
Eeuw na eeuw rijzen zij voor ons op, scheppers
en denkers, duivers en bouwers, zij die hun
persoonlijkheid hebben doen leven en werken in
een zekere tijdsgewricht. De wereldrijken van
de Phoeniciërs, de Babyloniërs en de Egyptena-
ren, de Grieken en Romeinen, de Wikingen en
de Germanen, Ceasaren en Keizers, zij allen
doemen voor ons op als de uitdrukking en
vormgeving van een constructieve gedachte, als
de koene verwezenlijking van een stoutmoedigen
droom.
Maar beseffen wij dan niet dat wij, Neder
landers, geroepen worden tot een grootsche taak?
Zien wij voor onze oogen dan geen nieuw
Europa ontstaan, dat het tijdsbeeld voor gene
raties zal beheerschen? Zien wij dan niet. dat
een stelsel in bloed en tranen ten onder gaat?
Wanneer eindelijk de constructieve krachten
van het Europeesche vasteland zich aan het
werk zetten om op de puinen van het oude en
overleefde stelsel een nieuw en Natuurlijk-Ge
ordend Europa op te bouwen, wanneer eindelijk
de stonde daar is, die onafwendbaar komen
moest; wanneer ten slotte de machtigste en
krachtigste stam de leiding neemt in een op
bouw die ook ons moet en zal omvatten, omdat
wij er wezenlijk naar snakken, dan zullen wij
ons moeten bezinnen op onzen plicht.
Dan zullen wij onze verantwoording voor ons zelf,
voor ons gezin en ons volk moeten begrijpen en
mede moeten werken met alle goedgerichte
krachten aan de schepping van een orde. die
de komende tijden zal beheerschen. De historie
zal ons ter verantwoording dagen als wij thans
onzen plicht verzuimen.
Op de hervonden waarden van natuur en tra
ditie bouwt Duitschland een nieuw Europa! Ons
volk en ons land zijn daarin betrokken. Daarom:
Met Duitschland voor een Nieuw Europa!
T.d. B.
TWEEDE TOONKUNSTCONCERT.
Marinus Flipse - Theo van der Pas.
Zelden komt hier een pianisten-duo.
De Leidenaars kennen reeds het onvergete-
lijk-kunstzinnige echtpaar Robertson-Bartlett,
doch sindsdien nu ongeveer vijf jaar geleden
hoorden wij er. althans in de Sleutelstad,
géén meer.
Het optreden van de Nederlanders Marinus
Flipse en Theo van der Pas, welke laatste juist
gisteren zijn nieuwe functie van hoofdleeraar
aan de Muziekschool voor Toonkust had aan
vaard, was dus bijzonder welkom. De voortref
felijke naam, die van beide pianisten uitgaat,
had dan ook een groote schare muziekliefheb
bers naar den Schouwburg gelokt.
Hun eensgezindheid is op dezen avond dui
delijk naar voren gekomen. Spel op twee vleu
gels eischt vóór alles een groote nauwkeurig
heid, een precieus en onverflauwd op elkaar af
gestemd zijn, zonder evenwel in een verstarde,
automatische monotonie te vervallen.
Dat laatste is zeker een der moeilijkste op
gaven. Dat Flipse en van der Pas zich daaraan
nog niet volkomen konden ontworstelen, was in
hoofdzaak het gevolg van de keuze van enkele
nummers. Want nóch de muzikaal ónbeteeke-
nende, zij het brillante Clementi-sonate, nóch
de virtuose en knappe Saint Saëns' variaties
op het Beethoventhema uit diens Es dur sonate,
nóch ook de luidruchtige Andalusische dansen
in folkloristischen stijl en gehuld in kenmer
kend Spaansch coloriet van Manuel Infante, die
zoo spoedig niet anders dan „afgedreund" kun
nen worden waaraan Flipse en v. d. Pas
zich echter gelukkig geenszins bezondigden
gaven veel gelegenheid tot het weergeven van
muzikale verdieping, fijnzinnige nuanceering of
bewogenheid. De evenwaardige pianisten stel
den er echter héél hun perfect technisch kun
nen in ten toon.
De litteratuur voor twee klavieren is uiterst
beperkt. Wij waren daarom des te dankbaarder
voor de noviteit: de muzikaal-inhoudsrijke
„Preludio e Fuga" van den Italiaanschen con
servatoriumdirecteur Tarenghi, waarin smaak-
en uitdrukkingsvolle klankschoonheid zich paart
aan een knap vermogen tot constructie. Bij
zonder fraai weet hij aan het slot der Fuga het
thema uit het preludium nog even te doen op
klinken en te verwerken. Hoogstaande artisti
citeit bleek ook tydens de vertolking van De-
bussy's in 1915 gecomponeerd, prachtig en ge-
inspireerd geschreven „En blanc et noir", dat
ook qua sfeer een voortreffelijke uitbeelding
genoot.
Beide kunstenaars weten, als geroutineerde
accompagnateurs, wat elkaar „beluisteren" be-
teekent.
Derhalve komt bij hen welhaast voortdurend
een volmaakt samengaan en overnemen tot
stand, mede door het vlotte gemak, dat beiden
eigen is. Zoo wordt dit musiceeren vol élan. in
het algemeen tot een lust voor het oor, al was
het soms wel eens te forsch en te puntig van
aanslag. Dat de opeenvolging Debussy-Infante
in muzikalen zin een te scherp en haast on
overkomelijk contrast vormde, zal een ieder met
ons eens zijn.
Het gehoor werd voor zijn enthousiasme, dat
zich in veel applaus uitte, vanzelfsprekend be
loond met een toegiftje.
Th. J. Hannema.
BEJAARDE ROTTERDAMMER IN DEN HAAG
OVERREDEN.
Gistermiddag tegen 6 uur is op de Loosduin-
schekade te Den Haag bij de kruising van lijn 11
de 69-jarige voetganger A. G. J. D. uit Rotter
dam bij het oversteken van den rijweg aange
reden door een personenauto. Met een scnedel-
fractuur weid hy naar het ziekenhuis Zuidwal
overgebracht, waar hjj na aankomst is over
leden.
