BINNENLAND
82 ste Jaargang
Tweede Blad
No. 25016
Iftaifcr—
LEfDSCH DAGBLAD, Dinsdag 14 Odober 1941
Luitenant-Generaal
Berenschot verongelukt.
Scheuring van
100.000 H.A. grasland
In de Nederlandsdie wapens
leeit ome historie
Tentoonstelling „Eeuwig
levende teekens"
Forensen en
verduistering
Knoeierijen op groote schoei in
een zuivelfabriek
AGENDA
FEUILLETON
De vervloekte Viool
Hy was commandant van het Ned.
Indische leger.
VLIEGTUIG BRANDEND OMLAAG
GESTORT.
Gistermiddag is de commandant van het
Nederlandsch-Indische leger, luitenant-ge
neraal Berenschot, bij een vliegtuigongeval
om het leven gekomen. Generaal Beren
schot, die gistermorgen een onderhoud had
gehad met den Britschen opperbevelhebber
in het Verre Oosten, sir Robert Brooke
Popham, aanvaardde om drie uur aan boord
van een Lockheed-vliegtuig de terugreis
naar Bandoeng. Ongeveer vijf minuten na
dat het vliegtuig van het burgerlek vlieg
veld Kemajoran was opgestegen, zag de
wacht van den toren van het vliegveld, dat
het vliegtuig naar beneden stortte en ver
volgens in brand vloog. De brandweer, die
onmiddellijk gewaarschuwd werd, kon niet
meer voorkomen, dat de passagiers en de
bemanning in de vlammen omkwamen.
In het toestel bevonden zich behalve gene
raal Berenschot nog een ..wing commander"
van de Engelsche luchtmacht en twee officie
ren van het Indische leger. De bestuurder van
het vliegtuig was. voor zoover bekend, de kapi
tein-vlieger Knapp.
Het vliegtuig heeft bii het neerkomen ook
nog een aantal inheemsche woningen in brand
gezet, waarbij 5 a 6 inheemschen den dood heb
ben gevonden.
RONDOM GROOTE STEDEN KOMT
ZIJ TEN GOEDE AAN DEN
AARDAPPELBOUW.
De regeerihgscommissariS voor de bodempro
ductie deelt het volgende mede:
De voedselvoorziening maakt het noodig, dat
ten behoeve van oogst 1942 ongeveer 100 000 ha.
grasland wordt gescheurd.
Bij voorkeur zal dit moeten geschieden op
daarvoor geschikte gronden, zoodat in de eerste
plaats in aanmerking komen goed ontwaterde
zand-, klei- en zavelgronden.
Het is dringend noodzakelijk, dat ieder, die
kan medewerken, het zijne hierin bijdraagt.
Zullen de verwachtingen beantwoord worden,
dan zal op den geschikten grond van iedere
6 a 7 ha. er een gescheurd moeten worden.
Voorloopig zal dit sian de vrijwillige mede
werking worden overgelaten, met dien verstan
de dat voor iederen gebruiker van grasland de
gelegenheid wordt opengesteld voor 15 Novem
ber 1941 op te geven, welke oppervlakte door
hem gescheurd zal worden ten behoeve van den
oogst 1942
Voor nadere bijzonderheden worden belang
hebbenden verwezen naar de in de bladen op
genomen officieele publicatie.
In de omgeving van de grootc steden zal
een speciale gelegenheid worden opengesteld
voor het scheuren van grasland voor den aard-
appelverbouw. Hierbij wordt gedacht aan scheu
ren met behulp van werkloozen. onder bijzon
der gemakkelijke voorwaarden,
Zij. die hiervan gebruik willen maken kun
nen nadere inlichtingen bekomen bij de rijks-
landbouwconsulenten.
SPERTIJD BANKETBAKKERSBEDRIJF
MET 6 MAANDEN VERLENGD.
In de Staatscourant is een beschikking ver
schenen van den secretaris-generaal van het de
partement van handel, nijverheid en scheep
vaart betreffende de uitvoering van de vesti
gingswet kleinbedrijf 1937. waarbij de spertijd
voor het banketbakkers- en het banketverkoo-
persbedrijf wederom met zes maanden wordt
verlengd.
Winterhulp Nederland Schrijft ons:
Een simpel speldje: het een of ander provin
ciewapen. Aardige kleuren, aardige figuren.
Meer denkt ge er misschien niet bij. Maar waar
komen die wapens en blazoenen vandaan? Hoe
zijn zij ontstaan?
Het was in de eerste helft van de 13e eeuw,
dat de Kennemer dorpers Haarlem belegerden.
En hoewel de belegeringsmiddelen en -methode
primitief waren, rees er een groot gevaar voor
de stad. voor de Haarlemmers en voor heer Jan
van Persijn, heer van Waterland en Marken,
die zich in Haarlem bevond.
Ridder Jan bestond het op een donkeren
avond door de vijandelijke linies te sluipen en
met een wagen naar het naastbyiiggende Ken-
nemer dorp te rijden. En toen de hoog op
laaiende vlammen van brandende woonstulpen
en behuizingen den belegeraars de angst om het
hart deden slaan en ze tot een snellen terugtocht
drongen toen werd Jan van Persijn, als beloo
ning voor zijn dappere daden, begiftigd met de
heerlijkheid van Amsterdam. Hü nam zich als
wapen het rood-zwart als teeken van den zwar
ten nacht en het laaiende vuur. versierd met
St. Andrieskruisen, aangezien het in den nacht
van 29 op 30 November was dat hij zijn dapper
stuk volbracht.
Zoo hadden de Persijns hun wapenschild.
Jaren later is de kogge op het zegel van Am
sterdam voorzien van vanen en schilden met
dezelfde emblemen: een paal met daarop drie
St. Andrieskruisen, en wamieer de stad een eigen
wapen wil kiezen, neemt zij het vaan van het
zegel: Amsterdam heeft haar wapen: een zwarte
paal op een rood schild.
En dan komt de groote dag in de historie van
het wapen van Neerlands hoofdstad. In het
voorjaar* van 1488 schenkt de Roomsche koning
Maximiliaan Amsterdam de kroon van zijn rijk
tot een eeuwig wapensieraad.
De wapens van Neerlands elf provinciën, zijn
over het algemeen eenvoudig, duidelijk, simpel.
Zij vertoonen den leeuw, staand of klimmend,
den leeuw die sedert de 12de eeuw het wapen
van de graven van Holland was. Dien leeuw
vindt ge zoowel in het wapen van Noord- als
in dat van Zuid-Holland, in dat van Friesland
en dat van Utrecht, in het wapen van Noord-
Brabant en in het blazoen van Zeeland. De
Zeeuwsche leeuw is de zwemmende leeuw, de
leeuwen in het wapen van de provincie Gelder
land zijn die van Gelderen en die van Gulik
en van Limburg: daarenboven vindt ge in het
derde kwartier de driehoorn van Horne.
Het wapenschild van Overijsel vertoont een
blauwe balk, de IJsel. het Groningsche wapen
toonde plompbladen van de Friesche ommelan
den met in het eerste en vierde kwartier
het wapen van de stad Groningen.
En dan ten slotte het wapen van Drente
het Mariabeeld. Een ietwat uitzonderlijk Ne-
derlandsch wapen, dat zoo overgenomen werd
van het zegel van het Cistercienser klooster
.Maria ten Kampen".
De geschiedenis gaat wonderlijke wegen. Het
zijn de wapens van onzen provinciën en onze
steden, die het levend verleden ons in den hui-
digen tijd overbrengen. In zulk een simpel wa
penschild leeft de historie van heel ons volk.
Laten wij onze verbondenheid a.s. Vrijdag en
Zaterdag toonen door een speldje met een wa
pen te koopen van Winterhulp Nederland!
Morgenmiddag om drie uur wordt in het
Haagsche Gemeentemuseum de tentoonstelling
„Eeuwig levende teekens" geopend door den
voorman der Nederlandsche S.S. en oprichter
der Volksche Werkgemeenschap Feldmeyer. De
openingsrede zal worden uitgesproken door den
secretaris-generaal van het departement van
volksvoorlichting en kunsten, prof. T. Goede-
waagen. De tentoonstelling, welke is georgani
seerd door de Volksche Werkgemeenschap in
samenwerking met het departement van volks
voorlichting en kunsten, geeft in 26 zalen een
overzichtelijk beeld van de symbolen, welke ln
het volk voortleven.
General-Ar beitsführer Dr. W. Decker heeft Zaterdagavond in de groote zaal van
den Dierentuin in Den Haag voor het Arbeitsbereich der N.S.DA.P. en den Reichs-
arbeitsdienst in Nederland, het woord gevoerd over het nut van den Arbeidsdienst.
Polygoon-Meyer
UNIFORME REGELING VOOR HET
WIJZIGEN VAN WERKTIJDEN
GEWENSCHT.
In verband met de verduisteringsvoorschriften
hebben vele bedrijven den vorigen winter de
werktijden verzet. Het gemis aan uniformiteit
van dergelijke maatregelen heeft het bedrijfs
leven nogal wat last bezorgd; op de eene fa
briek werd op de tijden van den zomer gewerkt;
in de ander begon men om de eene maand om
negen uur en de volgende om half tien; weer
andere bekortten de pauze omstreeks den mid
dag. Het onderling contact bijvoorbeeld werd
door een en ander sterk gehinderd. Vooral de
forensen kwamen in moeilijkheden als de trei
nenloop niet met hun werktijden correspondeer
de De Spoorwegen konden deze bezwraren ech
ter slechts voor een klein deel verhelpen, aan
gezien zij genoodzaakt waren het aantal treinen
zoo klein mogelijk te houden.
De Spoorwegen hebben nu overleg gepleegd
met de bij het forensenverkeer betrokken ka
mers van koophandel; deze instanties zijn nu
tot de conclusie gekomen dat een zoo algemeen
mogelijk doorgevoerde uniforme regeling van de
wijziging van de arbeidstijden voor het bedrijfs
leven van het grootste belang is. Zij hebben nu
een ontwerpregeling opgesteld, welke bij de ka
mers van koophandel verkrijgbaar is en waar
aan wij het volgende ontleenen:
Den bedrijven wordt aangeraden met in
gang van 10 November de aanvangsuren
een vol uur later te stellen en het einde der
werkzaamheden een half uur te verlaten.
Voorts wordt geadviseerd de oorspronkelijke
arbeidstijden op 16 Februari 1942 overal en
gelijktijdig weer te herstellen.
Aan instellingen van onderwijs zal worden
verzocht zich bij deze regeling aan te sluiten;
dit zal de eenheid van het gezin ten goede
komen.
De Nederlandsche spoorwegen zullen op de
zelfde data den loop der forensentreinen, zoo
veel dit mogelijk is, dienovereenkomstig wijzi
gen. Daartoe komen ln den reisgids van de
dienstregeling van 6 dezer reeds een aantal trei
nen voor met een gewijzigden loop voor het
tijdvak van 10 November tot 16 Februari. De
voor die periode te verwachten verschuiving,
zullen zij trachten op te vangen. Helaas is het
niet mogelijk gebleken alle treinen, die voor het
forensenverkeer van belang zijn te verschuiven,
aangezien deze schakels vormen in verbinding
over een langen afstand.
VERGOEDING VAN REISKOSTEN.
Voor bezoek aan graven van gesneuvelde
Nederlandsche militairen.
Het hoofd van het afwikkelingsbureau van
het departement van defensie heeft in de
staatscourant bekend gemaakt, dat nabestaan
den van gesneuvelde Nederlandsche militairen
desgewenscht vergoeding kunnen bekomen voor
het bezoeken van het graf van den gesneuvelde
Een vergoeding van reiskosten kan worden
gegeven voor het bezoek door ouders, pleeg
ouders, stiefouders, voogden, echtgenoote, kin
deren boven den leeftijd van tien j aar en
schoonouders van den gesneuvelde.
Zoodanige vergoeding wordt aan denzelfden
persoon in 1941 en 1942 één keer per kwartaal
toegekend voor een reis in de laagste klasse
van openbare middelen van vervoer.
Verblijfkosten worden niet vergoed. Aanvra
gen dienen van -te voren te geschieden door
tusschenkomst van de burgemeesters.
KOLENVOORZIENING VOOR LEDEN
DER DUITSCHE WEERMACHT.
De secretaris-generaal van het departement
van handel, nijverheid en s cheepvaart maakt
bekend, dat de kolenvoorziening voor dezen
winter voor leden der Duitsche weermacht, die
ingekwartierd zijn bij particulieren, opnieuw
geregeld is.
Dientengevolge krijgen de kwartiergevers
voortaan „Kohlengutscheine", die recht geven
op het koopen van JA HL. 37,5 kg. brandstof
Deze „Kohlengutscheine" zijn rood met don
kerbruinen opdruk en dragen het opschrift*
„Deutsche Wehrmacht Niederlande, Kohlengut
scheine für HL. 37.5 kg. Kohle (10 Tage)'
De „Kohlengutscheine" worden door den in
gekwartierde telkens na tien dagen aan den
kwartiergever overhandigd. Hiervan zijn uitge
zonderd pensions met centrale verwarming en
alle hotels. Deze bedrijven worden door de Ne
derlandsche distributiediensten van kolen voor
zien.
De algemeene voorschriften voor de weer
machtbonnen gelden ook voor de „Kohlengut
scheine". Zij mogen slechts door den kwartier
gever ingewisseld worden, indien hij tegelijker
tijd het inkwarüeringsbewijs overlegt. Indien
zij door de leden der Duitsche weermacht zelf
ingewisseld worden, behoeft het inkwartierings-
bewijs niet getoond te worden. De kwartierge
vers mogen „Kohlengutscheine" alleen van de
bij hun ingekwartierde leden der Duitsche
weermacht, politie of S.S., van den versterkten
grenswachtdienst, de Duitsche rijkspost of de
Duitsche spoorwegen, zoomede van niet unifor-
dragende leden dezer organisaties, indien zij
van een bewijs voorzien zijn, dat zij tot één
dezer organisaties behooren, aannemen.
Voorts genieten leveringen op „Kohlengut
scheine" voorrang vóór alle andere leveringen
en mogen, indien zij overeenkomstig de voor
schriften aan den kolenhandelaar worden aan
geboden, zonder dringende redenen niet gewei
gerd worden. Overtreding van bovenstaande
voorschriften kan met gevangenisstraf van ten
hoogste 8 jaren of geldboete van-ten hoogste
100.000 gulden worden gestraft.
In een officieele publicatie zijn nadere bij
zonderheden vermeld betreffende de inlevering
der „Kohlengutscheine" door klein- en groot
handelaren.
(ypmeniid IWPIIWS
DIRECTEUREN. COMMISSARISSEN EN
PERSONEEL IN HET COMPLOT.
Een groot aantal Haagsche ambtenaren van
den C.C.C.D. is reeds eenigen tijd bezig met het
onderzoeken van een zeer ernstige overtreding
der boter- en vetdistributiebeschikkinger. in een
fabriek te Amsterdam, dat tot nu toe al ver
rassende resultaten heeft opgeleverd. Een groot
aantal personen werd in verband met deze inge
wikkelde knoeierijen op groote schaal gearres
teerd. Nadat zij een bekentenis hadden afge
legd. werden allen weer op vrije voeten gesteld.
In een bij de uitvoering der melkstandaardisa-
tie opgerichte zuivelfabreik sloeg men, ten einde
meer boter te kunnen produceeren. de melk veel
zwaarder uit dan is toegestaan, zoodat het vet
gehalte der gestandaardiseerde melk niet 2,50%,
zooals de verordening voorschrijft, bedroeg, doch
nauwelijks 1,50%.
Reeds sinds April van dit jaar werd deze me
thode in de fabriek, welke duizenden liters per
dag verwerkt, toegepast Het afgeroomde vet ge
bruikte men uitsluitend om botor te produceeren.
Bjj het onderzoek bleek, dat 774 K.G. boter
clandestien was vervaardigd, welke voor verre
weg het grootste deel zonder bon en tegen prij
zen. varieerende van f2 tot f5 per pond werd
geleverd aan leden van het fabriekspersoneel en
aan directeuren en commissarissen, welke per
sonen daartoe de wikkels wederom moesten in
leveren. Zelfs dreven anderen met de direc
teuren een ruilhandel in jenever, brandstoffen
en autobanden tegen boter. Uit de opbrengst
der verkochte boter werden salarisverhcogingen
bekostigd ten gunste van de drie directeuren
tot een bedrag van f. 25 per maand per persoon
en f50 per maand voor den controleer end boek
houder. Een van de bedrijfsleiders ontving een
gratificatie, een zoogenaamd „bllndmakertje",
groot f. 100 Bovendien werd nog op den bonnen-
voorraad, betrekking hebbende op de legaal ver
handelde boter een tekort ontdekt van 981
rantsoenen.
Bij de tallooze geïnteresseerden heeft men
reeds een belangrijk kwantum van de betref
fende artikelen in beslag genomen. Het onder
zoek bracht verder nog aan het licht, dat steeds
tekorten voorkwamen in de melkverantwoor-
dingen tegenover de A.V.M., welke dan ook reeds
was overgegaan tot het nemen van maatregelen
tegen de fabrikanten. Om deze tekorten te dek
ken. werd op een vergadering van directeuren
en commissarissen besloten, water in de tanks
te voeren.
Voorts bleek de frauduleuze verkoop van 4651
liter gestanda?rdis?erde melk zonder inneming
van bonnen 12.874 liter taptemelk, benevens
4288 liter knarnemelk van eigen productie Na
tuurlijk was het ten gevolge van de knoeierijen
ook noodig de boeken te vervalschen.
Voor zeer veel er bij betrokken firma's zal
deze zaak nog een onaangenaam verloof) hebben.
BAKKER VERGIFTIGDE ZIJN VROUW.
Donderdag is in het St. Elisabethziekenhuis
te Tilburg, waar zij daags te voren was opge-
nmoen, overleden, de 30-jarige echtgenoote van
bakker J. M. A. van H.
Het overlijden van de jonge vrouw, die steeds
gezond en sterk was geweest, trok de aandacht
aldus „De Tijd". Er ontstonden geruchten, die
voor de politie aanleiding werden een onder
zoek in te stellen. Daarbij kwamen dusdanige
feiten aan het licht, dat dr. Bottema van het
St. Elisabethziekenhuis opgedragen werd sectie
op het stoffelijk overschot te verrichten. Daar-
(Polygoon-v. Bilsen)
toe.H DE PRODUCTIE WAS OPGEVOERD KOHDEN WL
SLECHTS VOOR CEh APPEL Efl EEH El EXPOQTEEREfl
REGELING BAKKERS ARBEID EN
BROODBEZORGING.
In aansluiting op een bericht, waarin melding
werd gemaakt van de regelyig, die de secretaris
generaal van het departement van sociale zaken,
evenals ten vorigen jare, in verband met de
verduistering voor het tijdvak 15 October 1941:
15 Maart 1942 heeft vastgesteld voor den bak-
kersarbeid en de broodbezorging op den Zater
dag, kan nog het volgende worden medegedeeld
Deze regeling, welke gelijkluidend is aan die
van het vorig winterseizoen.komt in hoofdzaak
hierop neer, dat op Zaterdag des ochtends twee
uur vroeger dan normaal met den bakkersarbeid
mag worden aangevangen.
Voorts is, wat de broodbezorging betreft, be
paald. dat de bakkers deeg en broed, dat na 3
uur des namiddags van den vorigen dag gebak
ken of opgewarmd is. gedurende het tijdvak,
waarvoor deze regeling geldt, op Zaterdag des
ochtends van 8 uur af mogen vervoeren, terwijl
de verkoop of aflevering om 9 uur mag beginnen.
HEDEN.
Jeruël: Bijbelbespreking te IVt uur nam.
Morschweg 59: Stadsevangelisatie te 7',£ uur
nam.
Woensdag.
Leger des Hells (Hooigracht 30)Samenkomsten
te 3',2 en 7 Mi uur nam
Oegstgeest (Geversstr. 15)Gem. Gods,
3% uur nam.
Sassen helm (Immanuël): Spr. de heer Vet
ter van Haarlem. 7.30 uur nam.
De avond- nacht- on Zondagsdienst der
apotheken te Lelden wordt van Zaterdag 11 Oct.
20 uur tot Zaterdag 18 October 8 uur waargeno
men door de Apotheek Duyster, Nieuwe Rijn 18,
Tel. 20523.
Te Oegstgeest door: de Oegstgeestsche Apotheek
voormalig Wllhelmlnapark 8. Tel. 26274.
LUCHTTEMPERATUUR.
9 uur voorm.: 9 gr. C. (48 gr. F.).
bij werden sporen van arsenicum aangetroffen.
Dc politie heeft daarop bakker v. H. gearres
teerd. die aanvankelijk ontkende. De huiszoe
king bracht echter zoo**2el bezwarend materi
aal tegen den verdachte aan het licht,-dat ont
kennen hem niet meer zal baten. Het echtpaar
was twee jaar getrouwd en had een kind van
negen maanden. Eenigen tijd geleden heeft de
man kennis gekregen aan een 25-jarig meisje
en nadien schijnt hij het plan opgevat te heb
ben, zijn vrouw uit den weg te ruimen om met
dat meisje te kunnen trouwen.
Zondag voor acht dagen heeft de man zijn
vrouw, die haar tweede kind verwachtte, de
eerste dosis vergif toegediend. De vrouw is daar
van ziek geworden. Toen de verbetering in den
toestand uitbleef de man had haar een
tweede dosis toegediend liet de behandelende
geneesheer de vrouw naar het St. Elisabethzie
kenhuis overbrengen, waar zij daags na de op
name overleed.
GAS VERSTIKKING TE UTRECHT.
Maandagochtend hebben de bewoners van
een flat van de Homeruslaan te Utrecht de
vijf-en-dertigjarige verpleegster H. R. dood in
haar kamer aangetroffen. Zij was door gasver-
stikking om het leVen gekomen. In den loop
van den morgen had men haar bij haar werk
zaamheden gemist, zoodat men op onderzoek
uitging. Het bleek, dat de f lang gedurende
den nacht was losgeraakt.
TUSSCHEN WAGEN EN PAAL BEKNELD
GERAAKT.
Het 6-jarig zoontje van den landbouwer W.
van Santen te Rozenburg geraakte tusschen een
met bieten geladen wagen en een paal, waar
door het inwendige kneuzingen opliep.
Het kind is overgebracht naar het ziekenhuis
„Bethel" te Delft, alwaar het aan de ernstige
verwondingen is bezweken.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
HET VERGAAN VAN EEN JAPANSCHE
DUIKBOOT.
Het Japansche ministerie van marine deelt
formeel mede. dat de opvarenden van de Ja
pansche duikboot I 61, die gezonken is buiten
de wateren van Kioesjoc op 2 October na een
aanvaring met een ander oorlogsschip, als ver
loren moeten worden beschouwd.
Hieraan wordt toegevoegd, dat nu het inten
sieve reddingswerk ter hand genomen is. Ver
wacht kan worden, dat de duikboot spoedig ge
licht zal zijn.
VOOR WOENSDAG 15 OCTOBER.
Hilversum I. 415.5 M 6.45: Gramofoonmuz.
6.50: Ochtendgymnastiek 7.00: Gramoloon-
.nuzlek 7.45: Ochtendgymnastiek 8.00: B.
N. O.: Nieuwsberichten 8.15: Gewijde muziek
(gr.pl.) 8.30: Gramofoonmuzlek 9.15: Voor de
nulsvrouw 9.25: Gramofoonmuzlek 11.00:
Voor de kleuters 11 20: Ensemble Rentmeester
12.00: Schrammelkwartet en soliste 12 15:
Voor den boer 12 40: Almanak 12.45: B N.
O.: Nieuws-, en economische berichten 1.00:
Arnhemsche orkestvereenlglng en gramofoonmuz.
2.15: Gerard Lebon en zijn orkest 3.00:
Voor de vrouw 3.20: Zang met pianobegelei
ding en gramofoonmuzlek 4.00: Wijdingswoord
4.20: Voor de Jeugd 5.00: Fragmenten uit
de operette „Der Bettelstudent" (gr.pl.) 5.15:
B.NO.: Nieuws-, economische en beursberichten
5.30: Voor de Jeugd 5.45: Viool en plano
6.15: Causerie: „Volksgezondheid" 6.30:
Klaas van Beeck en zijn orkest 7.00: Actueel
halfuurtje 7.30: Volkszangkoor met pianobe
geleiding 8.00: Gramofoonmuzlek 8 15: Ge
varieerd programma 9.15: Zweedsche land-
Uedjes, gramofoonplatenprogramma 9.45: B. N.
O.: Nieuwsberichten 10.0010 15: B.N.O. :JEn-
gelsche uitzending: The Dutch Achievements ln
the Netherlands Indies.
Hilversum II, 301.5 M. 6.458.00: Zie Hil
versum I 8.00: B.N.O.Nieuwsberichten 8.15:
Gramofoonmuzlek 10.00: Morgenwijding
10.15: Planovoordracht 10.40- Voordracht
1100 Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muzlek 12.00: Melodlsten en solist 12.45:
B.N.O.: Nieuws- en economische berichten 1 00
Romancers en soliste ,1.45. Orgelconcert 2 lo:
Voordracht 2.30: Opera „La dame blanche"
(opn.) 3.30: Gramofoonmuzlek 4.00: Kla
rinet. cello, plano en gramofoonmuzlek 5.00:
Voor de Jeugd 5.15. B.N.O.: Nieuws-, econo
mische en beursberichten 5.30: De Ramblers
6.00: Causerie over het Nederlandsche volk
orkest en soliste 7.00: Actueel halfuurtje
en de Productieslag 6.15. John Kristel en zijn
7.30 Gramofoonmuzlek 7.45: „In en om de
N.S.B." (Voorbereid door de N.SB.) 8 00: Eer
ste deel van de Opera „Madame Butterfly"
9.00: Causerie: „De vogeltrek" 9.15: Gramo
foonmuzlek 9.45: B.N.O.: Nieuwsberichten
10.00: Gramofoonmuzlek 10.1010.15: Avond-
wijdlng.
GEM. RADIO DISTRIBUTIEBEDRIJF.
Woensdag 15 October.
Ie Programma: 6.4522.15 Hilversum I 22.15
24.00 Dultsch Programma.
lie Programma: 6.45—22.15 Hilversum II
22 1523 00 Programma uitsluitend voor aange
slotenen bi) Radio Centrales 23.00—24.00
Dultsch Programma.
Ille en IVe Programma: 6.4524.00 Dultsch
Programma.
door PETER FAZEKAS.
(26
Pettie hijgde nog steeds van de emotie, hij
antwoordde niet, maar liep in groote schreden
naar zijn kamer, waar Alma op den divan lag
en jammerlijk snikte.
Hij ging naast haar zitten en streelde zwijgend
heur haar. Zij beefde over haar heele lichaam
en herhaalde maar steeds*
Ik overleef het niet, ik overleef het niet.
Een schande. murmelde hij tusschen zijn
tandpn, meer kon hij voorloopig niet zeggen.
Lang bleven zij naast elkaar, hij was radeloos
en kookte van woede.
Ik verbreek het contract en we verlaten Nice
zei hy vastberaden. Zij zweeg echter verder,
haar hoofd in het divankussen begraven.
Intusschen heeschte er bij de directie groote
opwinding, want de gérant vertelde terstond,
dat de vrouw van Pettie Lakatos, den Zigeuner,
een comtesse was. Men beraadslaagde over het
geval en men kreeg er spijt van, dat men mada
me Lakatos verboden had zich vaak in het café
te vertoonen. Zooiets kon men natuurlijk ge
makkelijk doen met de vrouw van een eenvou-
digen musicus, laat staan met die van een Zi
geunerviolist, maar met een gravin Neen, dat
was een groote en een tactlooze fout,' die her
steld moest worden. Plotseling schoot het den
directeur door het hoofd, dat men uit het voor
gevallene klinkende munt zou kunnen slaan, het
zou een reuzen stunt zijn voor het bedrüf, in
dien het publiek te weten kwam, dat de vrouw
van den Tzigane een arristocrate was en vooral
voor de gasten van overzee zou dit een groote
aantrekkingskracht kunnen hebben. Eerst ech
ter moest er zekerheid worden geschapen dat zij
inderdaad een gravin was.
Dat is haast zonder twijfel. meende de
gérant.
Waarom? vroeg de directeur.
Zij heeft uitstekende manieren, zij gedroeg
rich altijd discreet en spreekt vloeiend en keurig
Fransch. hetgeen bij een Zigeunerin nooit het
geval zou kunnen zijn, vooral omdat Lakatos
voordien nog nooit in Frankrijk was en voor het
eerst in het buitenland optreedt.
Misschien zouden de leden van het strijkje
ons zekerheid kunnen geven.
Laten we .dan naar hen toe gaan.
Een meteen renden zij naar het orkest. De chef
wenkte den tweeden violist, die in Pettie's af
wezigheid de leiding van het orkest overnam,
deze maakte met eenige accoorden een eind aan
de melodie die net gespeeld werd en hield pauze.
Zij beiden gingen naar hem toe en vroegen den
plaatsvervangenden kapelmeester:
Is madame Lakatos een comtesse?
Ik niet weet... niets, antwoordde deze.
Zij wendden zich tot een ander, tot den derde,
tot den vierde, van allen kregen zij een dergelijk
antwoord, omdat dit hen door Pettie aldus be
volen was. Tenslotte kwam Franzi, de bassist
aan de beurt. Hij deed pogingen om zich. alweer
achter de japon van zijn grootmoeder te ver
schuilen, zooals dit bij de meeste groote helden
het geval pleegt te zijn.
Het hielp hem echter weinig, want de gérant,
dien het eeuwige „ik niet weet" ging vervelen,
pakte den oude aan zijn schouders en sleepte
hem naar voren.
Is zij gravin? vroeg hij streng.
wie? Deze? wees Franzi op zijn basin-
strument. Neen, deze Zigeunerin. Mijn
„grootmoeder".
Nu was het hem bekend, dat Pettie den ouden
bassist als zijn vader eerde en zeer aan hem ge
hecht was, maar ook wisten zij, dat Franzi een
simpele zigeuner was, die altijd malle dingen
uithaalde, zoodat zij hem thans niet met rust
wilden laten eer hij hun de juiste toedracht had
onthuld.
Is monsieur Lakatos soms een graaf?
vroeg de directeur.
Ja, Ja, hij graaf, antwoordde hij in die
pen ernst.
De beide Franschen keken elkaar aan en wer
den nog opgewondener, doch begrepen er nu nog
minder van.
Waarom speelt hij dan in een zigeuner
band?
Omdat hij is Zigeuner,., gleed het uit zijn
mond.
Je zei toch dat hij graaf is?
Ik? Nooit zegt graaf, verbaasde Franzi
zich
Wat is dan madame Lakatos? vroeg men
hem weer.
Ik niet weet. ik niet weetmaar ik goed
weet, dat kontes is Zigeunerin.
Nu bestond er geen twijfel meer. Het publiek
werd op dit tafereel opmerkzaam, men zag, dat
er iet aan de hand was, eerst verdween madame
Lakatos, dan de kapelmeester zelf en dan kwam
er nog deze onderhandeling tusschen de directie
en de Zigeuners bij, men wist echter niet wat er
eigenlijk gebeurd was. Het publiek, vooral het
zwakkere geslacht begon ongeduldig te worden,
in spreekkoren riepen de gasten: La-ka-tos-La-
'ka-tos. Het orkest echter overstemde de roep
stem der ongeduldigen en Franzi, die zijn baas
verraden had, kreeg wat van zijn collega's te
hooren Geen enkele der schimpwoorden uit de
ZigeunerriJ bleef ongebruikt.
Jij lammeling. klonk een der meest
zachtzinnige verwijten, waarom zij je, dat ze
een kontes is? Heeft Pettie ons niet duizend
maal gesmeekt en gedreigd om het vooral niet
te zeggen!
Ik zei toch niet. dat zij een kontes is,
verontschuldigde hij zich.
Maar je zei, dat de „kontes" een Zigeunerin
is en dat is voor die slimme Franschen genoeg.
Franzi veranderde zijn stem en brulde door
zijn basklanken heen.
Nadruk verboden)
(Wordt vervolgd)
