De strijd in het Oosten V r Binnenland VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1941 No. 24995 De strijd ten Oosten van Kief Verduisteren: 82ste Jaargang Duitsche vorderingen Verspreide berichten Ter dood veroordeeld wegens begunstiging van den vijand Victorie Duitschland wint voor Europa op alle fronten Extra bericht van het Duitsche opperbevel Dr, Goebbels over de politiek van Roosevelt 3% K.G. Aardappelen per week Zware tuchthuisstraffen tegen communisten 19.47 uur 7.22 uur Gemengd Nieuws Waarschuwing LEIDSCH DAGBLAD Directeur: 3. W. Hermy Telef. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507. Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden Pl.verv.: K Been. Lelden De strijd om de versterkingen van Leningrad ls Woensdag onder hardnekkigen tegenstand van de Sovjets met succes voortgezet, naar het D.NJB. van militaire zijde verneemt. Op ver scheidene plaatsen poogden de Sovjets door tegenaanvallen, die door zware pantserwagens werden gesteund, den Duitschen opmarsch to stuiten. Desondanks gelukte het den Duitschen troepen nieuwe terreinwinst te behalen. In een kranigen opmarsch rolde een Duitsche divisie infanterie een sterk verdedigde stelling der bolsjewiki op en stelde ze talrijke bunkers bui ten gevecht. Na de doorbraak veroverden de troepen dezer divisie een vrij groote plaats en namen ze een groot aantal mannen gevangen. Tevens werd oorlogsmaterieel buit gemaakt. De Duitsche troepen bij Leningrad hebben voorts naar een oorlogscorrespondent meldt, een telegram opgevangen, dat uit de ingesloten stad naar Moskou was gezonden en dat luidt „wij hebben geen brood noch andere levensmidde len meer. Waarvan moeten wij leven? Het volk kan niet langer honger lijden, het houdt- het niet uit." Het antwoord uit Moskou luidde: „Wij zullen zien brood en levensmiddelen te sturen". Maar de toegangswegen zijn door de Duit- 6chers bezet! Naar het D.NJ3. verneemt, hebben de Duit sche luchtmacht en het afweergeschut gisteren 69 Sovjetvliegtuigen vernield, waarvan 41 bij luchtgevechten, 13 op den grond en 15 door af weergeschut. Vier Duitsche vliegtuigen worden vermist. Gisternacht hebben Duitsche vliegtuigen met goed gevolg militaire doelen te Moskou en Odessa aangevallen. In den centralen sector steunde de luchtmacht de operaties van het landleger door het bombardeeren van vijande lijke troepenconcentraties, goederentreinen en belangrijke aanvoerwegen. De Sovjets leden hier zware verliezen. Duitsche stuka's brach ten gevoelige schade toe aan kazematten en veldstellingen. Voor de kust der Zwarte Zee werden oorlogs- en koopvaardijschepen der Sovjets door ge vechtsvliegtuigen en stuka's aangevallen. Wes telijk van de Krim werd een koopvaarder van 5000 ton zóó ernstig beschadigd, dat hij ver loren kan worden geacht. Een schip van 1000 ton werd tot zinken gebracht. Twee koopvaar ders van 1000 ton werden ernstig beschadigd, een torpedokruiser der Leningradklasse werd met succes gebombardeerd. Op het Ladogameer werden drie koopvaar ders en in een riviermonding eveneens drie schepen zwaar beschadigd. In het Westelijke deel van het Ladogameer werden vijf Sovjet schepen met goed gevolg bestookt. Duitsche troepen hebben, naar een oorlogs correspondent meldt, den chef van het Sovjet bureau voor den bouw van de verdedigingslinie aan het Zuidwestelijke front, hoofdmajoor Pa wel Tsjistov gevangen genomen. Hij had van het bolsjewistische verdedigingscomité, aan welks hoofd Stalin staat, opdracht gekregen langs de Desna tot aan de monding van den Dnjepr met gebruikmaking van een millioen man vóór 1 October een nieuwe verdedigings linie te bouwen. Bij een inspectiereis in het voor de verdedigingslinie aangewezen gebied viel hij in Duitsche handen. Nopens de Duit sche luchtaanvallen op Moskou verklaarde hü o.a., dat door het bombardement de Stalinfa- brieken, die auto's, tractoren en thans in hoofd zaak vechtwagens vervaardigen, zwaar zijn ge troffen. De Finsche staatspresident heeft General- Oberst van Falkenhorst, den bevelhebber der Duitsche troepen in Finland de hoogste Finsche orde, het grootkruis van Finlands witte roos met de zwaarden verleend ENGELSCHEN AANVAL OP DEENSCHEN VISCHKOTTER. De kotter „Stjernen" uit Esbjerg is door ver scheidene Engelsche vliegtuigen aangevallen. Het scheepje werd door een bom zoo zwaar ge troffen, dat het na enkele oogenblikken zonk. De kapitein van het scheepje werd gedood. Een lid der bemanning werd zwaar gewnod. (DN.B.) OPROEP VAN TSJANG KAI-SJEK TOT HET CHINEESCHE VOLK. Uit Tsjoen-king wordt gemeld, dat Tsjang Kai-Sjek aan den vooravond van den tienden verjaardag van het incident van Moekden een open brief heeft gericht tot het Chineesche volk. Hij roept hierin het leger en het volk op, de inspanningen om de afgescheiden gebieden definitief terug te winnen, te verdubbelen en herhaalt, dat- „China de wapens niet eerder neerlegt-, voordat alle Japansche troepen zijn teruggetrokken en de territoriale onschendbaar heid en administratieve souvereiniteit van China zijn hersteld". (D.N.B.) DE DUITSCHE GEZANT IN ARGENTINIË. De Argentynsche Kamer heeft j.l. Dinsdag een motie aangenomen welke gericht is tegen den Duitschen ambassadeur, von Thermann, en tegeen de Duitsche organisaties en vereenigingen Den Duitschen ambassadeur wordt misbruik van zijn diplomatieke rechten verweten. Van Duit sche zijde wordt hieromtrent opgemerkt, dat gezien de loyale houding der Duitsche diploma ten in het buitenland, deze poging van het Ar gentynsche parlement om zich in Washington mooi voor te doen, op eenzelfde fiasco zal uit- loopen als het identieke streven van de Boll- vlaansche regeering in het geval Belmonte. (DN.B.) BRITSCHE DUIKBOOT ALS VERLOREN BESCHOUWD. In Londen is officieel bekend gemaakt, dat de Britsche duikboot „P 32" over tijd is en als verloren beschouwd moet worden. (DNB). Het Kriegsgericht heeft vijf Nederlanders, die hulp verleend hadden aan Engelsche vliegers, die na een noodlanding hadden trachten te ontkomen, wegens begunsti ging van den vijand ter dood veroordeeld. Het vonnis is voltrokken door middel van den kogeL Naar aanleiding van het bovenstaande wordt de bevolking er opnieuw op gewezen, dat in dergelijke gevallen ook In de toe komst de hardste straffen zullen worden opgelegd. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: De concentrische aanvalsoperaties van de legergroepen van generaal-veldmaar schalk von Runstedt en van generaal- veldmaarschalk von Bock hebben thans geleid tot een nieuwen, geweldigen om singelingsslag. In aansluiting op den slag bij Gomel waren sterke strijdkrachten opgerukt naar den boven- en benedenloop van de Desna om in hardnekkige gevechten den overgang over de rivier te forceeren. Van hieruit werd de aanval naar het Zuiden voortgezet om een verbinding tot stand te brengen met een groep strijdkrachten, welke den Dnjepr aan weerszijden van Krementsjoeg onder de moeilijkste om standigheden over een breedte van 120 kilometer had overwonnen en in den strijd was geworpen voor een aanval naar het Noorden. Sedert 13 September is de vereeniging van deze strijdkrach ten 200 kilometer ten oosten van Kief voltooid. Zoodoende is de ring om vier sovjet-armeeën gesloten. Haar vernieti ging is in vollen gang. Aan het schitterende verloop van deze operaties hebben de luchtvloten van ge- neraaloberst Loehr en van den generaal- veldmaarschalk Kesselring een groot aandeeL In „Das Reich" wydt dr. Goebbels een arti kel aan de laatste maatregelen van Roosevelt. Aan de hand van de feiten wijst hy op de steeds duidelijker wordende, openlijke provocatiebe doelingen van Roosevelt tegenover Duitschland. Roosevelt is de man, aldus dr. Goebbels, die den oorlog, welken hij beloofde te zullen voor komen, in een marathonloop achternajaagt om hem tenslotte misschien toch nog in te halen. Sedert zijn herkiezing als president heeft hy geen ander streven meer getoond dan de hei ligste verzekeringen, dat hij de Ver. Staten in geen geval in oorlog zou brengen, te negeeren. Dr. Goebbels herinnert aan de vele verklarin gen van Roosevelt, te beginnen met de patheti sche belofte aan de moeders, dat hij het leven harer zoons zou ontzien, tot aan het bevel aan de Amerikaansche vloot tot het beschieten van Duitsche oorlogsschepen. Hierin ziet dr. Goeb bels een „corpus delicti" der oneerlijkheid van Roosevelt. Een bundeling dezer verklaringen biedt een „illustratie van het begrip democra tie", zooals de Duitschers deze vooral gedurende dezen oorlog voldoende in de vijandelijke sta ten hebben leeren kennen. De groote meerderheid van het Amerikaan sche volk, aldus vervolgt minister Goebbels, wyst een oorlog af. Het mag meer anglophiel zijn, het mag de Engelschen materieel steunen, over één ding zijn alle Amerikanen het eens: geen actieve deelneming aan den oorlog, Alle door de Joden en andere oorlogsdrijvers ontke tende lasterpropaganda heeft de Amerikanen niet van dat standpunt af kunnen brengen. Dat weet Roosevelt natuurlijk ook, maar nu hy weer vast in het zadel zit, zoekt hij incidenten, waar hij ze maar kan vinden. Niets ergert hem meer dan het zwijgen van Duitschland tegenover zijn grofheden jegens Hitier en het Duitsche rijk. Hij wil met alle geweld den oorlog, hy wacht hunkerend op de gelegenheid een incident te kunnen uitlokken. Men begrijpt, hoezeer hy ver licht was. toen hy in het voorval met de Greer eindelijk een mogeiykheid zag om er op los te gaan. De voorstelling, die hy van het „myste rieuze" incident liet verspreiden, is even be lachelijk als ongeloofwaardig. Men zou den Duitschen duikbootkapitein nog moeten zoeken, die onder deze omstandigheden Roosevelt het genoegen zou doen om het eerste schot te los sen. Naar aanleiding van Roosevelt's verwyt. dat Duitschland de vryheid der zee bedreigt, herin nert Goebbels aan de bewering van Churchill, dat de Duitschers van de zee verjaagd zijn. Dr. Goebbels stelt de vraag: hoe rymt men dat? Dat BROODRANTSOEN MET EEN HALF BROODJE VERMINDERD Voor het tydvak van Zondag 21 tot en met Zaterdag 27 September zyn als nieuwe bonnen aangewe zen: voor brood of gebak, vleesch of vleeschwaren en melk de num mers 36 en voor aardappelen bon 37 reserve. De aangekondigde vermindering van het broodrantsoen gaat met deze periode in. Op de bonnen 36-4 brood zullen de gewone 4 rantsoe nen verkrijgbaar zyn, doch voor de overige bonnetjes 36 brood, zal in plaats van 1 rantsoen de volgende week rantsoen worden verstrekt. Tengevolge hiervan wordt de we- kelyksche hoeveelheid brood: voor kinderen tot en met 3 jaar 900 gram, voor kinderen van 4 tot en met 13 jaar 1800 gram, voor kinde ren van 14 tot en met 20 jaar, 2000 gram en voor volwassenen 1800 gram. Daartegenover staat een verhoo ging van het aardappelenrantsoen met \<s kilo, zoodat op bon 37 re serve 3f4 K.G. aardappelen ge kocht zal kunnen worden. In het proces tegen communisten uit Amster dam heeft het Deutsche Obergericht in Den Haag gisteren vonnis geveld. 22 beklaagden werden veroordeeld tot tuchthuisstraffen tot 12 jaar. Van het uitspreken van nog zwaardere straffen heeft men alleen afgezien, omdat de beklaagden geen leidende functionarissen waren en hun daden gepleegd zyn vóór 22 Juni 1941, den dag waarop de oorlog met de Sovjet-Unie begon. Wie na den 22sten Juni 1941 communis tische actie voert, heeft, zooals reeds bekend is gemaakt, de doodstraf te wachten. Roosevelt een definitie der „Amerikaansche veiligheidswateren" vermydt en die aan de Duitschers overlaat, is wel het hoogtepunt zy- ner provocatiebedoelingen. „Echt democratisch" noemt dr. Goebbels het streven van Roosevelt, de V. St. zonder toestemming van het congres en tegen den wil van het volk in den oorlog te laten geraken, om zyn medeburgers dan voor een voldongen feit te kunnen stellen. Hij is zelfs te laf, aldus besluit dr. Goebbels, om zelf de verantwoordelykheid voor die handelwijze te dragen en tracht daarom met zyn bekende ma noeuvres Duitschland de schuld in de schoenen te schuiven. (DNB). Het voor ongeveer drie jaren in de Noordzee opgevischte scheepsanker, dat behoord heeft heeft aan een uit Hoorn afkomstigen koopvaarder der Oost-Indische Compagnie, is opgesteld ln het plantsoen tegenover het station te Hoorn. Het anker is in de netten van een Urker visscher blijven hangen, naar IJmuiden gesleept 'en aangekocht door de vereeniging „Oud- Hoorn". Het op beton plaatsen van het oude anker. (Polygoon-Kuiper) VIJFHONDERD NEDERLANDSCHE KINDEREN TERUG UIT DE OOSTMARK. De Nederlandsche stadskinderen, die ten ge tale van ongeveer 500, zes weken geleden op uitnoodiging van den Rykscommissaris. Ryks- minister Seyss-Inquaxt, naar de Oostmark wa ren gezonden om daar te genieten van de fris- sche lucht in de bergen langs den Ober-Donau, zyn gisteren in den namiddag van deze vacan- tiereis teruggekeerd. In ronde getallen opgenoemd waren het er 140 uit Amsterdam. 120 uit Rotterdam, 120 uit Den Haag. 60 uit Utrecht en 60 uit Arnhem, Haar lem en andere plaatsen. De Haagsche jongens en meisjes kwamen om 15 42 aan het Staatsspoor station aan. Het v/as dezen kinderen, in leeftyd varieerend van 915 jaar, aan te zien, dat ze een uitmun tende verzorging hadden genoten en uit hun spontane verhalen werd oris duidelyk, dat ze stuk voor stuk vier, zes, acht. een enkele zelfs 12% Kilo zwaarder waren geworden in deze zes weken. De terugreis, Woensdagochtend halfacht aan gevangen, had geen byzondere moeiiykheden opgeleverd, dank zij de prachtige verzorging in den trein en op de voornaamste stations. Voor den Nederlandschen Volksdienst, die deze uitzending heeft geregeld, is het een succes ge worden. dat tot dankbaarheid in breede kringen zal stemmen. Binnenkort, nl. op 6 October, zal de N.V.D. weder een transport van 500 Nederlandsche kinderen uitzenden, die dan naar Würtemberg gaan. PRIJSREGELING VOOR MOSSELEN, In verband met de opening van het mosselen- seizoen per 15 September j.l. is in de Staats courant van dien datum een prysregeling voor mosselen gepubliceerd. Van belang voor den consument is voorts, dat voor mosselen in azijn, gelei en tomatensaus eveneens een prys is vastgesteld. Op deze wyze is voorkomen, dat de prys van het onbewerkte product door latere bewerking onevenredig zal oploopen ten koste van den consument. SCHOONMAAK HOUDEN. Onder dit opschrift schrijft ir. A. Mussert in „Volk en Vaderland": In verschillende plaatsen in Nederland zyn met groote letters opschriften aangebracht als: Groot-Duitsch tegen Hollandsche bekrompen heid. Nederduitsch Wederduitsch, tot 1648 Nederduitsch, 1940 Wederduitsch en dergelyke. die tot uiting brengen den wensch tot inlyving van Nederland by Duitsch land. Het is duidelyk. dat men met deze opschriften de bedoeling heeft, de taak der N.S.B. om het Nederlandsche volk te maken tot een vriend, een broeder, een bondgenoot van het Duitsche volk, zooal niet te beleten, dan toch ernstig te belemmeren en te schaden. van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op te 4.58 uur en gaat onder te 18.59 uur. Behalve dat deze opschriften tercht groote ergernis en verontwaardiging wekken by ons volk, pogen zy de Duitsche overheid in een* dubbelzinnig licht te stellen en werpen zy een blaam op het voorgeslacht van het Duitsche volk. dat ons gedurende den geheelen tachtig jarigen oorlog zou hebben venaden. Om al deze redenen zyn deze opschriften anti-Nederlandsch, anti-Duitsch en anti-natio naal - socialistisch Dientengevolge draag ik aan allen, wien dit aangaat op, deze opschriften te verwijderen REGELING IN HET KAPPERSONDERWIJS. De persdienst van het N.V.V. schryft ons ojn.: Tot nu toe was het in het kappersbedryf zoo. dat iedere bond zyn eigen vakscholen had. Dit leverde voor de leerlingen slechts nadeelige ge volgen op en daarom werden pogingen in het werk gesteld om tot een uniform onderwys te komen. Dezer dagen is tusschen den Nederlandschen Kappersbond en den Nederlandschen bond van Kapperspersoneel, aangesloten bij het N.V'.V., overeenstemming bereikt om de vakscholen van beide organisaties, 35 in getal, thans in één hand te stellen. Een centraal bestuur werd be noemd, bestaande uit zes leden van ieder der beide genoemde bonden. De opleiding, in over eenstemming met de eischen van vestigings wet, duurt viermaal negen maanden, aanvan gende in September. Om toegelaten te worden moet men 14 jaar zjjn geweest en tevens een jaar in de practyk werkzaam zyn. Binnenkort zal men overgaan tot het instel len van een gezellenraad. Om gezeel te kunnen worden zal het dan noodig zyn een gezellen- proef af te leggen. Het eindexamen van de scholen zal dan worden gelijk gesteld met de gezellenproef. DE MANDENMAKERIJ HERLEEFD. De mandenindustrie, die lang een kwynend bestaan heeft geleden, is nu geheel opgeleefd. De vraag naar manden van allerlei soort is mede door het uitvallen van houten verpak kingsmateriaal belangryk toegenomen en alle bedryven in Vlymen, Ammerzoden. Kerkdriel enz. draaien op volle toeren. Ook de arbeiders- loonen hebben een belangryke verbetering on dergaan. Vroeger verdiende een mandenmaker f. 10 tot f. 15 per week, tegen thans f20 tot f 25. (N.R.Crt.) VERSPREIDE BERICHTEN. VROUW ONDER EEN WAGEN GERAAKT. Gistermiddag omstreeks half vier is de 58- jsrige voetgangster H. van L.—W. uit de Stor- tenbeekstiaat op het hellende weggedeelte van de Vaillantlaan te Den Haag naby het viaduct, bij het oversteken door een paard en wagen overreden. De vrouw kreeg de wielen van het voertuig over het lichaam en overleed ter plaatse. DIEFSTAL DOOR EEN POSTBEAMBTE. De politie te Amsterdam heeft een 24-Jarigen hulpbesteller van de posteryen aangehouden, die zich schuldig heeft gemaakt aan diefstal van ongeveer f. 1500. De man was belast met het overbrengen van kasgelden van de by kantoren naar het hoofd postkantoor. Hy had kans gezien enkele zakjes met geld achter te houden, doch het spreekt vanzelf dat de controle dezen diefstal spoedig aan het licht bracht. Het geld werd vrywel ge heel nog in het bezit van den beambte aange troffen. INBREKER SNEL GEGREPEN. In den nacht van Dinsdag op Woensdag werd inbraak gepleegd in de zuivelfabriek St. Johan nes te Nuland. De dader wist zich ln het bezit te stellen van 55 pond boter. Hy trachtte ook de brandkast te forceeren, maar dat lukte hem niet. Des morgens te 5 uur werd hy aan de brug te Grave door de marechaussee aangehouden, waarby op hem de boter en de inbrekerswerk tuigen werden gevonden Hy is daarna op transport gesteld naar Nuland en aldaar ver hoord. Het bleek te zyn M. K. uit Leeuwarden, die reeds meermalen verordeeld is. NACHTWAKER STAL ZELF! Ook een hoofdbewaker deed lustig mee. De politie heeft een hoofdbewaker en een be waker van "een bewakingsmaatschappy gear resteerd. Zy hield n.l. des nachts een fietsen den nachtwaker aan, die een rol stof ter waarde van f.450.— vervoerde. De rol stof bleek gesto len te zyn uit een confectiefabriek aan de Prins Hendrikkade, die doorden nachtwaker „be waakt" moest worden! De waker had echter van de gelegenheid gebruik gemaakt door uit de fabriek de rol stof weg te nemen in samen werking met,... een hoofdbewaker van den zelfden dienst. Beiden zyn opgesloten. IN PLAATS VAN GORDIJNEN. Men meldt uit Vlaardingen aan de NJl.Crt.: Van de openbare lagere school in de voor malige gemeente Vlaardinger-Ambacht zyn eenige leerlokalen in het vroegere raadhuis in gericht, omdat er geen ruimte meer in de school beschikbaar was. Alles ging goed, tot men aan de gordynen kwam. Toen was de nood groot, want vanwaar moesten de benoodigde punten komen? Maar - nood maakt vlndingryk. De gordynen werden op de ruiten geschilderd. Slechts van zeer dichtby is dit te zien en deze surrogaat-gordynen bieden in den hedendaag- schen distributietyd veel voordeelen, daargela ten de puntenbesparing. Bovendien passen ze aardig by de antieke luiken van het gebouw. POGING TOT DOODSLAG OP ZIJN ECHTGENOOTE. Wegens poging tot doodslag op zyn echtge- noote is door de gemeentepolitie te Lunteren gearresteerd zekere G. F. De man is ter be schikking van den officier van justitie te Arn hem gesteld. In den nacht van 15 op 16 September is een Nederlandsch burger, die zonder daartoe de be voegdheid te hebben een militaire inrichting in de omgeving van Amsterdam naderde, door een wachtpost doodgeschoten, daar hy op som matie niet bleef staan. By beschikking van den wnd. secretaris-gene- I Dit voorval bewyst weer eens duidelyk hoe raai van het Departement van Sociale Zaken. 1 gevaarlijk het is, wanneer men. zonder daartoe is met ingang van 17 September 1941 aan den verlof te hebben, militaire inrichtingen nadert, administrateur by het Departement van Sociale Het zy tevens een dringende waarschuwing Zaken mr. H W. Groeneveld, de persoonlijke voor hen, die meenen op lichtzinnige wyze mi- titel van raadsadviseur verleend. I litaire verbodsbepalingen te kunnen negeeren. Het omtrekken van een rivier. - Pionieio neooen gauw een noodbrug geslagen waarover de Duitsche opmarsch naar het Oosten zonder onderbreking vovtgang vindt. (Weltbild-Polygoon).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1