V V DINSDAG 16 SEPTEMBER 1941 No. 24992 De aanval op Leningrad Het vergaan van de Margaretha Cornelia" KW 135 Verduisteren: 82ste Jaargang Ring steeds nauwer Uit Amerika Extra bericht van het Duitsche opperbevel Verspreide- berichten Plaatsing der reddings middelen onjuist? Gezond verstand EERSTE BLAD Vermogenswaarden der leden van Huis Oranje Nassau verbeurd verklaard VRÜWILI EGIOEN NEDERLAND Gemengd Nieuws Veertienjarig meisje te Bussum verdwenen Twee motorongelukken. Vier gewonden STADSNIEUWS Hef redoraaf der Leidsche Universiteit 19.54 uur 7.17 uur LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J W Henny Telef. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507. Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden Pl.verv.: K Been Leider De Duitsche weermachtberichten der laatste dagen doen, naar het D.NJ3. verneemt, zien, dat de aanval op Leningrad met onverminder de kracht en taaiheid wordt uitgevoerd. Of schoon de Sovjets zich op verbitterde wijze verdedigen, en by hun tegenaanvallen ook ge bruik maken van zware tanks, hebben zy niet kunnen verhinderen, dat de insluiting der stad wordt voortgezet. Geblekeen is, dat de Sovjets Leningrad reeds in vredestyd hebben voorzien van moderne vestingwerken. Op alle belangrijke plaatsen zijn verdedigingsstelsels met sterke betonnen kaze matten opgericht. De terreinen voor deze ver dedigingswerken zyn voorzien van hindernissen van allerlei aard, vooral ook van landmanen. Ook groote tankvallen, ongeveer twee meter diep en drie meter breed, waren gegraven, om de Duitsche tanks tegen te houden. Al deze versperringslinies zijn echter tot dusver door de Duitsche formaties genomen, zoodat in af- zienbaren tyd een nauwe omsingeling der stad verwacht kan worden. Aang.ezien tegelijkertijd de FInsche formaties uit hét Noorden oprukken, 4 zyn 4^» millioen menschen opeengedrongen op een gebied van ca. 5000 K.M.2. De sovjets hebben uitdrukkelijk verklaard, dat de geheele bevolking van Le ningrad aan den strijd moet deelnemen en dat alle valide mannen en vrouwen wapens moeten dragen. De verantwoordelykheid voor de komen de bloedige verliezen, ook onder de burgerbe volking. komtd us neer op de sovjets. De Duit sche weermacht heeft bij haar aanval op Le ningrad voldoende middelen ter beschikking om de voorgenomen doelen te bereiken ook tegen een nog zoo harden tegenstand in. Duitsche gepantserde gevechtswagens hebben op 14 September in den loop van de gevechten om de versterkingen van Leningrad een door braak door een modern gebouwd systeem van stellingen der bolsjewisten geforceerd. By deze gevechten leden de Sovjets zware, bloedige verliezen; zy verloren 12 tanks, o.w. verschei dene van 50 ton. In talryke" afzonderlijke gevechten zyn aan het Finsche front 150 sovjet-kazematten, die een belangrijke wegenverbinding moesten be veiligen buiten gevecht gesteld en genomen. Alle tegenaanvallen, waarmede de bolsjewisten den opmarsch der Duitsche en Finsche troe pen tot staan wilden brengen, zijn onder zware, bloedige verliezen voor de Sovjets afgeslagen. Volgens tot dusver ontvangen berichten heb ben de Sovjets op 14 September in totaaal 57 vliegtuigen verloren. Hiervan werden 30 in luchtgevechten en 14 door de luchtdoelartillerie neergeschoten. 13 vliegtuigen werden op den grond vernield. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben, naar van militaire zyde wordt gemeld, op 14 Sep tember hun succesvolle operaties tegen scheeps- doelen van de sovjets aande kust van de Zwarte Zee voortgezet. In de wateren ten Oos ten van Odessa is een sovjettransportschip van 5000 bJ.t. door bommen getroffen en tot zin ken gebracht, terwijl een sovjetkoopvaarder van 3000 b.r.t. zwaar beschadigd werd.' Op hun thuisvlucht deden de Duitsche gevechtstoestel len nog een aanval in scheervlucht op twee andere sovjet-schepen, die eveneens vernield werden. Een battery afweergeschut der sovjets, die van de kust deze Duitsche aanvallen tracht te te belemmeren, werd met bommen en boord- wapens aangevallen en tot zwygen gebracht. DE BRITSCHE DELEGATIE VOOR MOSKOU. Gisteravond is in Londen de samenstelling bekend gemaakt van de Engelsche delegatie, die zich naar Moskou zal begeven voor de Amerikaansch-Engelsche-bolsjewistische confe rentie. De delegatie zal onder leiding staan van lord Beaverbrook. Bovendien zullen er toe be- hooren de leden van de Britsche militaire de legatie, die reeds in Moskou zyn, onder wie luitenant-generaal Mason-Macfarlans, leider van de militaire delegatie te Moskou, vice-ad- miraal Miles en vice-luchtmaarschalk Collier. Onder de leden der delegatie, die lord Beaver brook ui Engeland naar Moskou vergezellen, zullen zich bevinden kapitein Balfour, parle mentair onderstaatssecretaris voor luchtvaart, generaal-majoor sir Hastings Ismay, een noo- ge safofficier van het ministerie van defensie en generaal-majoor Mac Ready, chef van den generalen staf van het empire. (D.NJB.) KNOX GEEFT VERKLARING. Knox heeft Roosevelts bevel aan de Ameri- kaansche Atlantische vloot zóó uitgelegd, dat .ieder boven of onder water varend oorlogs schip der spilmogendheden buitgemaakt of ver nietigd" moet worden. Daardoor moet men ver hinderen, dat de spilmogendheden de „brug van schepen, die oorlogsmateriaal naar Engeland vervoeren", vernietigen. Deze verklaringen heeft Knox afgelegd ttf- dens een jaarvergadering van de Amerikaan- sche organisatie van oudstrijders „American Le gion" te Milwaukee (Wisconsin). Tevens zeide hy, dat van heden af de vloot der Ver. Staten schepen van alle nationaliteiten, die tusschen Noord-Amerika en de wateren om IJsland hulp materiaal voor Engeland transporteeren „zoo voldoende mogelijk" zal beschermen. De voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandsche Zaken, Conally, heeft, naar het D.N.B. uit Washington meldt, in een commen taar op de rede van Roosevelt verklaard, dat de verdedigingszone alleen betrekking heeft op het gebied rondom het Amerikaansche conti nent tot aan IJsland, doch niet op het gebied ten Oosten van IJsland, noch op de Azoren en de Roode Zee. Deze verklaring heeft zeer de aandacht getrokken. Ook andere senatoren in het interventionistische kamp zyn van dezelf de meening, bhjkbaar om het Amerikaansche volk te kalmeeren. ROOSEVELT BESPREEKT HERZIENING NEUTRALITEITSWET. De woordvoerder van het Huis van Afgevaar digden, Rayburn, heeft in een persconferentie medegedeeld, dat president Roosevelt met af gevaardigden van het Congres de herziening van de neutraliteitswet heeft besproken. Er zyn echter nog geen beslissingen genomen. Rayburn deelde verder mede, dat Roosevelt Donderdag het Congres een boodschap zal doen toekomen betreffende nieuwe credleten voor -de hulpverleening aan Engeland. President Roosevelt heeft aan het congres het tweede verslag voorgelegd over de hulp verleening aan Engeland. Volgens dit verslag heeft de werkehjke uitvoer aan Amenkaansch oorlogsmateriaal sinds de wet tot hulpverlee ning aan Engeland en aan landen, die tegen de as strijden, in werking is getreden 190.447.670 dollars bedragen. Hiertoe beliooren oorlogsmateriaal en andere leveranties, voor zoover zy reeds geëxporteerd zyn. Daar komt nog bij bewapeningsmateriaal ten bedrage van 35.946.701 dollars, dat reeds beschikbaar gesteld maar nog niet verscheept is. Andere prestaties, als herstellingen aan oor logsschepen. hebben bedragen 78.169.377 dollars. In totaal hebben de Vereenigde Staten dus voor 304.563.748 dollars geëxporteeerd krachtens de leen- en pachtwet. Reeds toegestane maar nog niet uitgevoerde orders bedroegen plm. 162.000.000 dollars. (D.N3.) Victorie - Duitschland —wint voor Europa op alle fronten. ACHTTIEN BOLSJEWISTISCHE DIVISIES VERNIETIGD. Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt bekend: In het gebied ten Zuiden van het llmen-meer z\jn de laatste weken sterke strijdkrachten van het 11de, 27ste en 34ste bolsjewistische leger door troepen van het Duitsche leger onder bevel van den generaloberst Busch met steun van formaties van de luchtvloot van den generaloberst Keiler op beslissende wijze verslagen. Negen vijandelijke divisies werden vol komen in de pan gehakt. Negen andere divisies werden onder de bloedigste ver liezen voor den vy'and verslagen. Ruim 53.000 gevangenen vielen in onze handen. Voorts werden 320 pant serwagens, 695 stukken geschut van allerlei kaliber, alsmede een gToote hoeveelheid oorlogsmateriaal buit ge maakt of vernield. GIFT VAN KONING LEOPOLD VOOR WINTERHULP BELGIË. Zondag is het tweede jaar van het Belgische Winterhulpwerk geopend. Koning Leopold heeft een bedrag van een millioen francs en koningin-moeder Elizabeth 200.000 francs beschikbaar gesteld. (ANJP.). COMMUNISTISCHE AANSLAG OP TELEFOONCENTRALE TE AGRAM. Zondagmiddag is van communistische zyde een aanslag gepleegd op de telefooncentrale van Agram, waarbij eenige schade werd aangericht. Naar verluidt, wijst het onderzoek er op, dat de daders betrekkingen onderhielden met Engel sche agenten, die in het Britsche consulaat te Agram een opslagplaats van ontplofbare stof fen bezaten (DNB.). De Raad voor de Scheepvaart heeft onder voorzitterschap van prof. Taverne een scheepsramp behandeld, die zich vlak voor de Hollandsche kust heeft afgespeeld. Op 23 Juli 1941 n.l. was de Katwyksche motor- logger „Margaretha Cornelia", de KW. 135, op de hoogte van Camperduin aan het vis- schcn, toen het door Engelsche vliegtuigen werd overvallen en gebombardeerd. Binnen enkele oogenblikken ging het schip naar de diepte; een der matrozen kwam hierbij om het leven. De Raad voor de Scheepvaart aldus deelde de voorzitter van den raad mede achtte het noodig- deze zaak nader te onderzoeken, in ver band met de reddingmiddelen, die aan boord van het schip waren geweest en omdat enkele leden der bemanning niet konden zwemmen. De eerste getuige, die voor werd geroepen, was de schipper van de Margaretha Cornelia". J. Hoek. Hij was, zoo vertelde hy, op 21 Juli uit IJmuiden uitgevaren naar de vischgronden by Camperduin. De kust was op den 23sten Juli nog uitstekend in zicht. Er leek geen gevaar te duchten, toen de schipper met een paar leden der bemanning naar beneden ging om te eten. Eenigfen tijd later, zoo vervolgde Hoek, voelden wij een ochok. Ik dacht eerst, dat wij vast tfaren geloopen. Ik rende naar boven en. direct op den schok volg den twee zware ontploffingen en hoorde ik vliegtuigmotoren. Direct besefte ik. dat wy door Engelschen werden overvallen. Een bom was achter het schip terecht gekomen, een was op 8traatbeeld uit Dnjepropetrowsk. Duitsche en Sovjet-artillerie beschoten na elkaar de stad. Straatgevechten deden daarna het overige om de huizen in ruines te veranderen. OWeltbild-Polygoon) het achterschip gevallen, de derde was een vol treffer midscheeps. Onze logger zonk snel en ik gaf onmiddellijk bevel, om de sloep, die op het voorschip stond, te water te laten. Dat ging echter niet zoo gemakkelijk. De boot werd los gesneden, maar het was te laat, om haar nog in het water te vieren. Ondertusschen kwamen de vliegtuigen weer laag over vliegen en ik vreesde mitrailleurvuur. Ik had het commando „zwemvesten aan" reeds gegeven en beval mijn mannen overboord te springen. Mijn zoon was aan boord. Hij kon goed zwemmen, maar mijn zwager, die eveneens aan boord was, als stuur man, kon niet zwemmen. Hy sprong toch te water en ik wist een boei te bereiken, die ik hem toe kon schuiven. Onze monteur had nog kans gezien, zich te ontkleeden en ook hij was overboord gesprogen. Voor hem bestond geen ge vaar, omdat ik wist, dat hij de zwemkunst eveneens machtig was. Een ander geval was het met den matroos Andewiel, die kon niet zwemmen en hy durfde blijkbaar niet overboord te springen. Hy probeerde nog een zwemvest te bereiken, maar het was voor hem te laat Hy is blyk- baar, hoewel ik het niet heb gezien, met het schip naar de diepte gegaan. Intusschen was de sloep los geraakt eh deze dreef omge keerd op het water. Ik wist er op te klim men en kon noodseinen geven aan visschers- schepen, die in de buurt waren en die reeds in onze richting stoomden. De Sch. 322 en de KW. 22 konden ons oppikken. Een uur lang is dc plaats van de ramp nog afge zocht, maar matroos Andewiel is niet meer gevonden. Bij het hierna volgende verhoor kwam uit voerig de vraag van het plaatsen der reddings middelen naai- voren. Op het achterschip was een vlot met touwtjes vastgemaakt, dat door het snelle wegzinken niet meer te bereiken was. De sloep op het voorschip w as echter niet gemak- kelyk te stryken. De 'zwemvesten waren niet practisch opgeborgen. In de kooien en op het achterschip hadden deze 17 zwemvesten een plaats gevonden. De raad hoorde vervolgens het verslag van Arie Taal, schipper van de Sch. 332, dje by het zien van het bombardement onmidaellyk de netten liet kappen om assistentie te verleenen. Een zijner matrozen, Korvink, onderscheidde zich bij het redden der drenkelingen door kor daat optreden. De voorzitter van den Raad voor de Scheep vaart bracht Taal hulde voor het onmiddellijk assistentie verleenen en het kappen van de net ten en ook aan Korvink's daad wydde hij eenige vriendelyke woorden. De inspecteur-generaal voor de scheepvaart, de heer P. S. van t Haaff. was van oordeel, dat de reddingsmiddelen op een vissehersvaartuig niet altyd gemakkelijk zijn te plaatsen, zonder het bedrijf te storen. Een vlot achtte hy niet altijd practisch, zekex niet bij slecht weer of bij hevige koude. Op den mo- torlogger was zyns inziens niet de goede plaats voor de reddingsmiddelen gekozen. Het is voorts zeer te betreu ren, zoo zeide de heer Van 't Haaff, dat niet iedere zeeman kan zwemmen. Dit is reeds een probleem, zoo oud als de zeevaart zelve en het ware te wenschen, dat vooral in dezen tyd iedere opvarende de zwemkunst machtig was, een meening, waarbij de voorzitter prof. Taverne, zich geheel aansloot. De Raad voor de Scheepvaart zal later uit spraak doen. Wie heeft er ooit aan durven denken, dat men zou twyfelen aan het gezonde verstand van een groote groep landgenooten? Wie ter wereld zou het .voor mogeiyk gehou den hebben, dat er landgenooten zouden kun nen zijn. meenend dat het bolsjewisme „nlet- zoo-erg-is." Wie zou het ooit in zyn hoofd hebben ge haald. te verkondigen, dat er een tyd zou ko men, dat Nederlanders, zich Christelijk noe mende Nederlanders, hopen op de overwinning van bolsjewistische misdadigers over hen, die onze godsdienst en onze beschaving en onze cultuur verdedigen? Niemand! Gezond verstand. Door de eeuwen heen is dit een bezit van ons volk geweest. Hierdoor heeft het zich een eereplaats in Europa kunnen ver overen. Dat deze plaats niet verloren zal gaan, dat Nederland in het nieuwe Europa met op geheven hoofd kan staan temidden van de an deren, daarvoor zorgen duizenden en duizenden Nederlandsche mannen die nu stryden aan het Oostfront. Nederlanders, uw gezond verstand zegt u. dat dit de eenige weg is naar een betere toekomst. Schouder aan schouder met de Duitsche weermacht, met de daarmee verbonden legers, met de vrijwilligerslegioenen, stryden tegen het bolsjewisme en zoodoende een gelukkige toe komst verzekeren voor ons volk en vaderland. Uw gezond verstand zegt u dat dit uw plicht is en daarom: nogmaals een beroep op uw eer en uw moed. Schaart u ln de gelederen van hen, die begrip hebben voor het gevaar, dat dreigt, maar ook voor de gelukkige toekomst, die ons deel kan ?yn: meldt u aan by het Dit Nummei beval TWEE Bladen Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage. Sinds Zaterdag is te Bussum een 14-Jarlg meisje spoorloos verdwenen. De politie heeft Zaterdag en Zondag nasporingen gedaan, waar bij gebruik werd gemaakt van vyf politiehon den, doch tot nu toe heeft.men geen enkel spoor van het meisje gevonden. Het meisje is genaamd: Wilhelmina ter Haar, ook wel genoemd Wilhelmina (Miep) Bakker, geboren te Utrecht, 22 November 1926 en woonde ten huize van haar ouders, Spykerstraat 40 te Bussum. Zij werd om 6 uur voor het laatst waargenomen op een adres te Bussum. Signa lement van het meisje: lang plm. 1,50 m., flink postuur, rond dik geblaat, blauwe oogen. gave tanden, donker polkahaar, iets dik neusbeen, blootshoofds, heeft een bronzen bandje in het haar. Gekleed met een zwarten mantel, rood zwart gpblokt Jurkje, terra-kleurige lange kou sen, lage zwarte schoenen. Gistermiddag omstreeks halfdrie is in het ge hucht Alphen—Oisterwijk (N.-B.) een ernstig motorongeluk gebeurd. Twee kommiezen uit Alphen zyn door tot nog toe onbekende oorzaak in dc bocht van den weg met een motorrywiel tegen een boom ge reden. De 24-jarige T. Moesela ai-, afkomstig uit Schie dam, moest in een nabijgelegen woning worden binnengedragen. Hy bloedde hevig uit neus en ooren en had een zware hersenschudding. Voorts had hij een pols gebroken. Zyn toestand was gisteravond zorgwekkend. De kommies W. Kleiman, afkomstig uit Rot terdam, 'die op de duo was gezeten, kreeg slechts lichte kwetsuren. Het motorrijwiel werd geheel vernield. Op den nieuwen provincialen verkeersweg VreelandHilversum is gistermiddag een mo tor-ongeluk gebeurd, waarby twee Amsterdam mers vrij ernstig gewond werden. Vermoedeiyk tengevolge van het springen van den voorband sloeg het motorrywiel, waarop ook een düo-oassagier was* gezeten, over den kop. Een juist passeerend geneesheer verleende de eerste geneeskundige hulp. waarna hij beiden met zyn auto naar een ziekenhuis in Amster dam heeft overgebracht. OUDE VROUW UIT HET RAAM GEVALLEN. Gistermiddag verloor in de Boomstraat te Am sterdam een 70-jarige vrouw, doordat zy zich te ver uit het raam boog, haar evenwicht. De vrouw viel op straat en kreeg een schedelbreuk. Zy overleed op weg naar het. WilheLnir.a-Gast- huis. VERDRONKEN. Te Grootebroek is de 78-jarige tuinbouwer C. Reyn tydens zijn werkzaamheden in de sloot ge vallen en verdronken. DOOR OP HOL GESLAGEN PAARD GEDOOD. Gisteravond sloeg het paard van den 63-ja- rigen landarbeider H. de Jonge te Klazinaveen op hol. De man viel van den wagen en kreeg een klap tegen heth oofd. Hedenochtend is hy aan zyn verwondingen overleden. RIJWIELDIEF NEERGESCHOTEN. Gistermiddag omstreeks half zes nam een man in de Prinsestraat te Den Haag een rij- wiel weg, dat onbeheerd stond. Een rechercheur van politie die dit had gezien, ging achter den dief aan. Aan zyn herhaalde aanmaningen tot den man om te stoppen, voldeed deze niet zoo dat de politieman in ae Jan Hendrikstraat eenige schoten ter waarschuwing in de lucht loste Ook hiervan trok de rywieldief zich niets aan. Het gevolg was dat de rechercheur op den man schoot en nem in den rug -trof. Deze tui melde van de fiets en bleef liggen. De geneeskundige dienst vervoerde den man naap het ziekenhuis aan den Zuidwal. Het bleek de 22-jarige C. te P. te zyn. Zyn toestand is niet levensgevaarlijk. •Het rykscommissarlaat deelt mede: Wilhelmina van Oranje-Nassau houdt, zonder iets geleerd te hebben uit den loop der gebeur tenissen. halsstarrig vast aan het bolsjewlstlsch- kapitalistische front en plaatst zichzelf daar mede bulten de gemeenschap van het nieuwe Europa. Zy richt tot het staatshoofd en de weermacht van het Groot-Duitsche ryk verba zingwekkende scheldwoorden. Zy spoort uit de verte de Nederlanders op onverantwoordeiyke wijze aan tot het plegen van geweld tegen de bezettende macht, welke slechts de hardste re presailles ten gevolge zouden hebben. In opdracht van den rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebiéd heeft dientengevolge de commissaris-generaal voor de veiligheid op grond van artikel 1 der ver ordening No. 33/1940 omtrent het verbeurd verklaren van het vermogen van personen, die een anti-Duitsch of tegen het Duitsche ryk gericht streven bevorderen, bepaald, dat die vermogenswaarden van de levende leden van het Huis Oranje-Nassau worden ver beurd verklaard, welke zich in het bezette Nederlandsche gebied bevinden. De verbeurd-verklaring wordt door haar open bare bekendmaking van kracht (artikel 4. alinea 4, alinea 1 van de verordening no. 33/1940). De verbeurd verklaarde vermogenswaarden zullen krachtens artikel 4 alinea 2 van de ge noemde verordening voor doeleinden ten alge- meenen nutte in het bezette Nederlandsche ge bied gebruikt worden, voor zoover deze waarden niet voor den duur van den oorlog voor de be zettende macht noodig zyn. PROF. VAN DER WOUDE WAARNEMEND RECTOR-MAGNIFICUS. By het eindigen van het cursusjaar 1940- 1941 heeft prof. dr. A. W. Byvanck het recto raat der Leidsche Universiteit ter tydeljjke waarneming overgedragen aan den oudsten assessor, prof. dr. W. van der Woude. dr- W- Keesom zal gedurende het studiejaar 194142 optreden als secretaris van den Senaat. HANDELSREGISTER K. v. K. Wyziging: Eerste Katwyksche Autobusonder neming, Kon. Wilhelminastraat 16, Katwijk a. Zee. Nieuwe vennoot: Wed. L. van der Plas— Plug, Katwijk a. Zee. HUISHOUDELIJKE VOORLICHTING. De Commissie inzake Huishoudelijke Voor lichting hervat met nieuwen moed haar werk tot voorlichting van de Leidsche huisvrouwen. Zoo wordt Donderdagmiddag weer een kookde monstratie met proefje gehouden i de Kleine Stadszaal; van 610 October organiseert zij een zeer actueele tentoonstelling op elk huishoude- ïyk gebied in de Stadsgehoorzaal, terwyl eind September de cursussen in koken en naaien weer een aanvang nemen. In verband met de vele nuttige wenken, welke hier ten beste zullen worden gegeven, is het te hopen, dat deze demonstraties druk bezocht zullen worden. ZWEMINRICHTING „DE ZIJL". In het tijdvak 19 Mei tot en met 13 Septem ber j.l. zyn in bovengenoemde inrichting in totaal 88771 baden genomen tegen 65040 baden over het tydvak 20 Mei—14 September van het vorige jaar. Bovendien zyn 1213 schoolbaden genomen te gen 950 in 1940. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zyn voor het candidaatsexamen In disch recht de heeren A. J. v. d. Weiden (Sche- veningen) en B. Ie Roy (Den Haag). van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam hedennacht op te 1.39 uur en gaat vanmiddag on\ 17.17 uur onder. V.J

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1