Zware slag voor de Sovjet-vloot MAANDAG 1 SEPTEMBER 1941 No. 24979 Duitsche Weermachtsberichten Verduisteren 82ste Jaargang fN Duitschland strijdt voor Europa De samenkomst van Hitler en Mussolini Twee nieuwe leden van den Hooqen Raad De Najaarskeurs te Leipzig geopend Victorie Duitschland wint voor Europa op alle fronten Finnen trekken Viborg binnen Documentenvondst in Kroatië 20.30 uur 6.51 uur Uit Iran „Niet kletsen maar doen" EERSTE BLAD Feiten van den day LEIDSCH Directeur: J.W.Henny PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per re^el voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regeL Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrectt. .Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 cta. berekend. DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. MenKhorst. Lelden Pl.verv.: K. Been. Lelden Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindtplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Zaterdag deelde het Duitsche op perbevel mede: De Duitsche marine en het lucht- wapen hebben den zeestrijdkrachten en de transportvloot der Sovjets in de Finsche Golf zeer zware verliezen toegebracht. Bij pogingen om uit Beval uit te breken en andere ha vens te bereiken, zijn door mijn ope raties van de marine twee torpedo jagers. negen mljnvegers en drie pa trouillevaartuigen der Sovjetmarine gezonken. Twee andere torpedoja gers en een mijnveger werden door mijnen zwaar beschadigd. Gevechtsvliegtuigen hebben in hardnekkige aanvallen een kruiser der Sovjets alsmede twee torpedo jagers tot zinken gebracht en door bomtreffers drie andere torpedoja gers alsmede een hulpkruiser be schadigd. De transportschepen, die de vijand voor het vervoer van troe pen en oorlogsmateriaal uit Beval had willen gebruiken, zijn onder het escorte van oorlogsschepen midden in de Duitsche versperringen ge raakt. Tot dusver zijn 21 transportsche pen met te zamen 48.200 b.r.t. gezon ken, acht transportschepen werden door mijntreffers zwaar beschadigd. Gevechtsvliegtuigen vernietigden 22 koopvaardijschepen, voornamelijk troepentransportschepen, met te za men 74.000 b.r.t. en troffen 39 sche pen zoo hevig, dat ook van deze vaartuigen een groot deel als verlo ren beschouwd moet worden. In de wateren om Engeland heeft het luchtwapen overdag voltreffers geplaatst op een tankschip ten Zui den van Ierland en een groot koop vaardijschip bij de Faröer bescha digd. In den afgeloopen nacht kreeg een vrachtschip ten Oosten van Ty- nemouth een voltreffer van zwaar kaliber. Gevechtsvliegtuigen bombardeer den militaire inrichtingen aan de Britsche Oostkust en vielen verschil lende Engelsche vliegvelden met suc ces aan. Aan de kust van het Kanaal ver loor het Britsche luchtwapen giste ren 17 vliegtuigen, waarvan 13 ln luchtgevechten, twee door lucht- doelartillerle en twee door mljnve gers en marine-artillerie. Britsche vliegtuigen deden van nacht met geringe uitwerking aan vallen op het gebied van Rijn en Main. Luchtdoelgeschut haalde drie vijandelijke bommenwerpers omlaag. En Zondag: De Finsche troepen hebben na hevige gevechten de Sov jet-strijdkrachten in het gebied van Vlipuri vernietigend verslagen en op 30 Augustus de stad zelf heroverd. Tegelijkertijd rukten Finsche afdee- lingen in het centrum der Karelische landengte met groote terreinwinst in de richting van St. Petersburg op. Aan de Britsche Oostkust hebben gevechtsvliegtuigen in den afgeloopen nacht verschillende haveninstallaties gebombardeerd. Andere luchtaanval len waren gericht op vliegvelden in Midden-Engeland. Eenheden der ma rine hebben aan de Nederlandsche kust acht Britsche vliegtuigen neer geschoten, jagers aan de Noorsche kust drie. Eenige Britsche bommenwerpers drongen in den afgeloopen nacht in het Noordwesten van Duitschland door. Luchtafweergeschut heeft een der vijandelijke vliegtuigen neerge schoten. Sedert de drie groote vernietigingsslagen van Bialystok en Minsk, van Smolensk en van Oeman heeft de toestand aan het Oos telijk front, naar het D.N.B. in aanvulling op de weermachtsberichten wordt medege deeld, zich als volgt ontwikkeld: Op den Zuidelijken vleugel veroverden de Duitsche en verbonden troepen de Oekra- jiensche kust van de Zwarte Zee met de havegs Nilolajew en Cherson en omsingel den zij Odessa. In een rustelooze achtervol ging van den voor een deel in wanorde te- rugtrekkenden vijand werd het geheele ge bied ten Oosten van de Zuidelijke Boeg tot aan den Dnjepr veroverd, waarbij de be langrijke industriegebieden van Krowoj Rog, Saporoshje en Dnjpropetrowsk in Duit sche handen vielen. Daar gedurende deze zelfde periode ook ten Noorden van Klef Duitsche troepen na de verovering van Korostan langs en aan de overzijde van den Dnjepr oprukten, is thans tot op enkele uitzonderingen ln het centrale stroomgebied na, de geheele Dnjepr ln Duitsche handen. De ver naar het Oosten uitspringende bocht van den Dnjepr vormt de beste spring plank voor nieuwe grootscheepsche operaties tegen het Zuidelijke stuk van het Europee sche deel der sovjet-unie. In het midden van het front hebben de vernietigingsslagen bij Gomel en Welikije Loeki dusdanige successen opgeleverd, dat ook een aanzienlijke terreinwinst is verkre gen. De op het oogenblik aan den gang zijn de aanval voorbij Gomel naar het Zuiden moet binnenkort een bedreiging vormen voor de sovjets, daar hij in den rug van hun front naar Kief loopt. De sovjets beweren, dat zij een omvangrijk en succesvol tegenoffensief tegen het cen trale deel van het front zijn begonnen. De beweging van het Duitsche front is hier door geenszins benadeeld. Op den Noordelijken vleugel werd de Lo- watsector ten Zuiden van het Ilmenmeer veroverd en naar het Oosten terrein gewon nen Tusschen het Ilmenmeer en de Finsche Golf gelukte het den Duitsche formaties de steden Nowgorod en Loega, Jamburg (Kin- gisepp) en Narwa ln te nemen en de voorste linies zoo dicht voor Petersburg op te schui ven, dat de belangrijkste wegen en spoorlij nen van Petersburg naar het binnenland reeds in Duitsche handen zijn. Daar de Finnen ondertusschen op de Karelische landengte een aanzienlijk stuk naar het Zuiden zijn opgerukt en de belangrijke, voormalige Finsche havenstad Viborg (Viipuri) hebben veroverd, is de verdediging van Petersburg reeds tot op een klein gebied samengedrongen. Aan de Finsche Golf zijn intusschen Reval en Baltischport veroverd, zoodat thans alle belangrijke Oostzeehavens in Duitsche han den zijn. Dit overzicht toont duidelijk, dat in de tweede helft van Augustus de Duitsche op- marsch van den Zuidelijken en Noordelijken vleugel Is uitgegaan. Er bestaat thans een direct contact met den bondgenoot Finland. Hierdoor is tevens de controle over het Oos telijke deel van de Oostzee verkregen. De Duitsche luchtmacht blijft voortdurend in actie achter het sovjet-front en brengt daar overal groote schade toe. Vrijdag in den loop van den dag zijn. naar aan het D.N.B. wordt gemeld, in totaal 70 bolsjewistische vliegtuigen door de Duit sche luchtmacht neergeschoten en 47 op den grond vernield. Tegenover dit verlies van 117 bolsjewistische vliegtuigen keerden slechts negen eigen vliegtuigen niet op hun basis terug. Zaterdag werd 100 sovjet-vliegtuigen neergeschoten. In de periode van 21 tot 27 Augustus zijn aan het Oostelijke front 714 sovjet- en 46 Duitsche vliegtuigen verloren gegaan. Sovjet-tegenaanvallen ten Zuiden van Kief zijn onder de zwaarste verliezen af geslagen. REVAL VOOR VERWOESTING GESPAARD. Het D.N3. meldt: Het snelle oprukken van de Duitsche troe pen heeft het voornemen van de sovjets verijdeld, zoo wordt van militaire zijde ver klaard. Reval in puin te leggen. Op ver schillende plaatsen hebben de bolsjewisten weliswaar eenige fabrieken en gebouwen op geblazen, maar de meeste gereed gelegde ladingen ontplofbare stoffen onder de fraaiste en belangrijkste bouwwerken en huizen der stad werden door Duitsche sol daten en Revalsche burgers tijdig verwij derd. Op den avond van den intocht der Duitsche troepen in Reval trok de bevolking door de straten der stad. omringde de par- keerende auto's der Duitsche weermacht en juichte de Duitsche soldaten toe. OORDEEL DER DIPLO. De Deutsche diplomatlsch-politische Kor- respondenz schrijft: „de samenkomst van de leiders der spihnogendheden juist op de plaats, waar de verdedigers der Europee- sche beschaving den beslissenden slag te genzet bolsjewisme strijden, is voor alle De rijkscommissaris voor het be zette Nederlandsche gebied heeft op grond van art. 1, sub. 3, van zijn ver ordening no. 108/40 (vierde verorde ning betreffende bijzondere bestuurs rechtelijke maatregelen) en in over eenstemming met art. 2, al. 2, van zijn verordening no. 130/41 betreffende de leeftijdsgrens van rechters met in gang van 1 September 1941 prof. mr. J. Kosters, vice-president van den Hoogen Raad der Nederlanden en mr. dr. J. van Geleln Vltringa, raadsheer in den Hoogen Raad, eervol ontslag verleend en op pensioen gesteld. De rijkscommissaris voor het be zette Nederlandsche gebied heeft tege lijkertijd op grond van art. 1, sub. 3, van zijn verordening no. 108/40 den rechter ln de rechtbank te Amsterdam mr. G. H. Smits en den vroegeren pro cureur-generaal te Arnhem mr. dr. J. A. de Visser benoemd tot leden van den Hoogen Raad. volken, die den strijd hunkerend gadeslaan van de grootste symbolische en historische beteekenis. Strijd en vernietiging van het bolsjewisme dat was de strijdroep der bel de bewegingen van den aanvang af. Na- tionaal-socialisme en fascisme zijn vastbe sloten, in het besef van hun verantwoor delijkheid jegens Europa, ook ln dit levens gebied een einde te maken aan het gevaar en de dreiging der wereldrevolutie voorgoed onmogelijk te maken. Het spreekt vanzelf, dat de beraadsla gingen der beide leiders zich niet beperkt hebben tot dit even strategische als poli tieke oorlogsdoel. De spllmogendheden hebben reeds vaak openlijk verklaard, dat zij, zooals zij in eigen land den weg naar orde en opbouw geëffend hebben, op Tiet Europeesche vasteland de voorwaarden willen scheppen voor een samenleving in eendracht, welstand en veiligheid. Op dit gebied is reeds veel verricht. Vooral in het Zuid-Oosten is op Initiatief van de spil de weg naar de nieuwe ordening betreden: aan het einde van dien weg moet niet een tweede VeVrsailles, maar een verzoening staan. Tegenover deze vastbeslotenheid, die gekenmerkt wordt door zekerheid en wer kelijkheidszin, staat de holheid, onoprecht heid en onwerkelijkheid van het program ma van Roosevelt en Churchill. De mo gendheden, die andere volken door geweld of afpersing van hun onafhankelijkheid trachten te berooven, durven allen landen voor de toekomst veiligheid, vrijheid van handel en dergelijke schoone zaken meer te beloven. Zelfs wanneer dtt programma uitvoerbaar zou zijn, wordt het al onmid dellijk omvergeworpen, doordat Churchill en Roosevelt het bolsjewisirte tot deelge noot hebben gemaakt. Tegenover de aan spraak van communistische en plutocra tische slavenhouders, die hun even univer seel programma van heerschappij over de volken willen verwezenlijken, staat het vaste besluit der spllmogendheden. dat zij niet zullen rusten, voor in weerwil van alle vijanden en afgunstigen de onafhan kelijkheid, vrijheid en eendracht der Euro peesche volken zijn bevochten." (DJJ.B.) REDE VAN STAATSSECRETARIS GUTTERER. Staatssecretaris Gutterer van het Duit sche ministerie van volksvoorlichting en propaganda heeft gisteren ter gelegenheid van de opening van de najaarsbeurs te Leipzig, die den eersten dag reeds meer dan 100.000 bezoekers heeft gehad, een rede gehouden voor vertegenwoordigers der binnen- en buitenlandsche pers. Hij be toogde, dat de zuiver op uitbuiting geba seerde liberalistische oeconomische orde van het verleden moet worden afgeschaft. Terwijl Duitschland en met dit land ge heel Europa strijden voor het ontstaan van een in zichzelf afgeronde leefruimte gaat het bij onze van bezit oververzadigde te genstanders om alomvattende beheersching van grondstoffen en menschheid. Tegen deze opvatting is de strijd der mogendhe den van de spil gericht en met haar van alle krachten in Europa, die tot opbouw be reid zijn. De staatssecretaris' ging toen over tot opsomming van de beginselen van een so ciaal rechtvaardige organisatie der oeco- nomie bij de afzonderlijke volken, die als volgt luidden: 1. Supra-nationale ordening met hand having van de gerechtvaardigde bijzondere belangen der afzonderlijke volken. 2. Eerlijke aandacht voor de behoeften der verdragspartners. 3. Bevrijding van de verplichtingen, die iedere buitenlandsche handel heeft, uit de sfeer der toevallig aanwezige commercieele en winstkansen. 4. Leiding van het oeconomische leven der landen afzonderlijk met het oog op de supranationale ordening en verbonden heid. De functionaris verstrekte toen in cijfers een overzicht van de Europeesche goede renmarkt en verklaarde dat een eensgezind Europa oeconomisch sterker is dan ieder ander supra-nationaal oeconomisch geheel. „Deze Europeesche gemeenschappelijke Uit het Finsche hoofdkwartier werd gemeld: Op den ochtend van 30 Augus tus zijn onze troepen de stad Vlipuri (Viborg) binnengetrokken. Tevens wordt onze aanval in den vorm van een diepen wig met bijzonder succes op het centrale deel van de Karelische landengte voort- geiet. In heel Finland en vooral in de Finsche hoofdstad heerschte over dit succes een geweldige vreugde. De Finnen hebben thans het grensgebied heroverd, dat zij bü het Moskousche vredes verdrag van 1940 hadden moeten afstaan. Ten Noordoosten van het Ladogameer heb ben de Finsche troepen op alle plaatsen de vroegere Finsch-bolsjewistische grens be reikt en ten deele reeds overschreden. TELEGRAMMEN VAN DEN FtlHRER. De Führer en opperste bevelhebber der Duitsche weermacht heeft als gevolg van de verovering van Viipuri aan den opperbevel hebber der Finsche weermacht, veldmaar schalk Mannerheim, het volgende telegram gezonden „De strijd, dien Finland voor zijn bevrij ding voert, heeft thans met de inneming van Viipuri een bekroning gevonden Te zamen met mij neemt het Duitsche volk, ln het bijzonder de Duitsche weermacht, ln volle bewdftderlng voor de dapperheid van uwe soldaten deel aan de trotsche vreugde van het Finsche volk. Als uiterlijk teeken voor de verbondenheid van de Duitsche en de Finsche weermacht in. den gemeenschap- pelijken lotsstrijd en als waardeering voor uwe dapperheid en de dapperheid van uwe troepen verleen lk u namens het Duitsche volk het Ridderkruis van het IJzeren Kruis, alsmede met de gespen van het IJzeren Kruis le en 2e klasse van 1914. De Führer heeft aan den president van de Finsche republiek, Risto Rytl, het volgende telegram gezonden: Bij de inneming van de stad Viipuri door de Finsche troepen, doe ik Uwe Excellentie de hartelijke gelukwenschen van mij en het geheele Duitsche volk toekomen. Dit groote succes Is een belangrijke mijlpaal op den weg naar een algeheele bevrijding van Fin land van den vijand en naar de definitieve overwinning op het bolsjewisme, dat de volken vernietigt. markt is zoowel voor den afzet als voor de voorziening van de overzeesche landen aanmerkelijk belangrijker dan Europa In het verleden ooit ls geweest. Wie dit gebied wil uitschakelen of zijn oeconomische kracht probeert te verlammen, pleegt een misdrijf jegens het geheele Internationale oeconomische leven. (D.N.B.) De Kroatische minister van Buitenland sche Zaken, dr. Lorkowitsj, heeft de ver tegenwoordigers van de binnen- en bui tenlandsche pers in kennis gesteld van den inhoud der documenten, die in het Ameri- kaansche consulaat-generaal, dat in Juni door de Kroatische regeering is gesloten, zijn gevonden. Uit de documenten blijkt, dat de activi teit van den consul-generaal zich tot ge bieden heeft uitgestrekt, die niets met-con- sulaire kwesties te maken hadden en als spionage is te beschouwen. Aanteekenin- gen in een dagboek en berichten van den consul-generaal bewijzen, dat hij een net van vertrouwenslieden voor zijn inlichtin gen gebruikte en dat hij ook door zijn Britschen collega, Rapp, van berichten van hedenavond tot morgenochtend De maan komt beden op te 17.55 uur en gaat vannacht te 3.03 uur werd voorzien. De consul-generaal was het vooral te doen om militaire berichten. Bijzonder verhelderend zijn zijn notities van 9 en 10 April 1940. waaruit blijkt, dat de Engelsche consul te Agram een gehei men zender gebruikte, die tevens diende om de berichten van den Amerlkaanschen consul-generaal uit te zenden. Deze zender bevond zich in den laatsten tijd in een auto „op een rustige plaats in het land" en is blijkbaar door den Engelschen consul op zijn vlucht medegenomen Een telegram van minister Huil d.d. 9 Mei 1941 geeft een blijk van de merkwaar dige opvatting van neutraliteit in het Amerikaansche ministerie van Buitenland sche Zaken. In dit telegram geeft minister Huil aan den Amerlkaanschen consul-ge neraal aanwijzingen om de familieleden van de geëmigreerde Joego Slavische poli tici op de hoogte te stellen van hun aan komst in Egypte en tevens om zich te be moeien met een aantal personen, die een belangrijke rol spelen ln het regime van Belgrado. De documenten, die nog verscheidene opmerkelijke bewijzen voor de met het vol kenrecht ln strijd zijnde activiteit van den Amerlkaanschen consul-generaal te Agram bevatten, zullen binnenkort gepubliceerd worden. (D.N.B.) Naar uit Teheran gemeld wordt, is daar bekend geworden, dat ondanks het staken der vijandelijkheden van de zijde van Iran, de Sovjet-opmarsch naar de hoofdstad wordt voortgezet. Te Teheran zijn daarop troepen mobiel gemaakt. Ook op den opmarsch der Britsche co lonnes, zoo meldt Reuter uit Bagdad, heeft het bevel tot het staken der vijandelijk heden „geen Invloed gehad". Waarschijn lijk zal de opmarsch tot de voorgenomen doelen worden voortgezet. Volgens den Britschen berichtendienst, aldus een D.N.B.-bericht uit Stockholm, hebben Sovjet-troepen gisteren de Iran- sche steden Resjd, Sjaroed en Sendjan be zet. Voorts hebben Sovjet-vliegtuigen Za terdagavond pamfletten uitgeworpen bo ven Teheran. Zij werden door het afweer- vuur hevig beschoten. Associated Press meldt verder, dat de Sovjets na den wa penstilstand nog bommen hebben gewor pen op de steden Sjaroed en Hoshar, het geen verontwaardiging heeft gewekt bij de bevolking van Teheran. Hetzelfde persbu reau meldt uit de Iransche hoofdstad, dat de Onglo Iranian Oil Co. heeft medege deeld, dat Sovjetvllegtuigen nog 24 uur na het staken van den tegenstand door Iran, petroleumopslagplaatsen bij Kasvin heb ben aangevallen, waardoor duizenden gal lons benzine vernietigd werden. De direc teuren der maatschappij noemden dezen aanval een „reusachtige domheid". In een Reuterberlcht wordt als een der voorwaarden, die aan de Iraansche regee ring worden gesteld, de doorvoer van oor- Max Blokzijl spreekt hedenavond van kwart voor acht tot acht uur over Hilver sum II over: „Niet kletsen, maar doen." Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Regeling van belasting bij ontbinding van naamlooze vennootschappen (2de Blad' Meisje te Oosterhout vermoord; een ver dachte gearresteerd. (Gemengd, 2de Blad). Buitenland De Finnen hebben Viipuri (Viborg) bezet. (lste Blad). Zware verliezen der sovjet-vloot (lsteBlad) Engelschen en sovjet-troepen hebben elkaar in Iran ontmoet (lste Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1