V
De inval in Iran
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1941
No. 24975
Dnjpropetrofsk ingenomen
Verduisteren:
82ste Jaargang
TT Victorie Duitschland wint voor
Europa op alle fronten
De Duitschers veroveren
Luga
De strijd om Reval
Een sovjetkruiser zwaar
beschadigd
So vj et-wreedheden
De stormers voor
de toekomst
VRIJWILI
N
EGIOEN
D
Begonnen voor overhandiging van ultimatum
Karl Megerle over den
overval
Verspreide berichten
20.41 uur
6.43 uur
.J
EERSTE BLAD
Feiten van den day
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 cta. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zyn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten vorens postrecl t.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn:
per 3 maanden2.47
per weekƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd
Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt bekend: Snelle
formaties van het pantserleger Von Kleist hebben gisteren na hevigen
strijd het bruggehoofd van Dnjpropetrowsk en de stad zelf in een storm
aanval ingenomen. De vijand heeft daarmede zijn laatste steunpunt op
den Westelijken oever van den Dnjepr beneden Kief verloren. Bij zijn
opmarsch naar de bocht van den Dnjepr na den slag van Oeman heeft
het pantserleger Von Kleist thans in totaal 83.596 gevangenen gemaakt,
465 stukken geschut en 199 pantserwagens, alsmede een enorme hoeveel
heid ander oorlogsmateriaal buitgemaakt.
Het D.N.B. meldde voorts nog:
Duitsche eskaders duikbommenwerpers en
batterijen van Hongaarsohe legerformaties
hébben op 24 en 25 Augustus de laatste
bruggehoofden van de Sovjet-Russen aan
den benedenloop van den Dnjepr, welke den
aftocht van vluchtende Sovjet-Russische
troepenresten moesten dekken, bestookt.
Alle pogingen der Sovjets om door het ge
bruik van massa's infanterie den Dultschen
aanval te stuiten, mislukten door het ge
concentreerde vuur van de Duitsche en
Hongaaxsdhe wapens. Zoo werd in den
nacht van 24 op 25 Augustus verscheidene
compagnieën der Sovjets, die met bootjes
naar den Westelijken oever wilden overste
ken. volkomen in de pan gehakt. Een
tweede tegenaanval der Sovjets werd ver
ijdeld. voordat rij rich konden verzamelen.
Toen 'de ochtend aanbrak, was de Ooste
lijke oever van den Dnjepr kilometers ver in
een reusachtig veld van verwoesting ver
anderd Duizenden doode Sovjet-Russen la
gen langs den oever, planken en omge
slagen booten dreven in den stroom en uit
verlaten fabriekspanden kwamen wolken
rook en stoom te voorschijn De Sovjet-
Russen hadden hun bruggehoofden prijs
gegeven. f
Het Duitsche luchtwapen heeft ook Maan
dag de operaties van het leger door veel
zijdige aanvallen aan het geheele Oostelijke
front gesteund. Verscheiden spoorlijnen
naar Petersburg stonden aan een doeltref-
fenden bommenhagel van Duttsohe vlieg
tuigen bloot. In het middengedeelte van
het Oostelijk front werd het spoorwegtra
ject in de streek Snofsk-Konotop-Glow voor
geruimen tijd verwoest en verscheiden
transporttreinen ontspoorden. Gisternacht
waren stations en emplacementen in de
omgeving van Petersburg opnieuw het doel
der Duitsche vliegers. Het vurige schijnsel
van talrijke groote branden stond urenlang
aan den nachtelijken hemel.
Aan het front tusscher. Ilmenmeer en
Peipusmeer werd op 24 Augustus de stad
Luga door Duitsche troepen ingenomen. In
gevechten, die verscheidene dagen duur
den braken de Duitsche formaties door het
verdedigingsstelsel voor Luga, dat versterkt
was met talrijke veldstellingen. Tijdens deze
gevechten werden 9200 mijnen opgeruimd
en werden 112 kazematten der Sovjets, die
deels door betonnen muren en gepantserde
koepels bijzonder versterkt waren, buiten
gevecht gesteld. Volgens tot dusver ontvan
gen berichten werden in den strijd om Luga
2300 gevangenen gemaakt. 54 Pantserwa
gens en 46 stukken geschut werden vernie
tigd of buitgemaakt. Groote hoeveelheden
oorlogsmaterieel der Sovjets, alsmede lichte
en zware wapens der infanterie vielen in
Duitsche handen. Met de verovering van
de taai verdedigde stad Luga is opnieuw
een belangrijk verkeersknooppunt in Duit
sche handen gevallen. De hardnekkigheid,
waarmee de Sovjet-Russen deze stad van
bijna 20.000 zielen hebben verdedigd, moet
verklaard worden uit haar economische
beteekenis. De stad bezit namelijk verschei
dene groote houtzagerije.n alsmede fabrie
ken van de metaalverwerkende en chemi
sche industrie. Met de stad Luga hebben de
Sovjets ook een belangrijke vliegbasis ver
loren (DNB.l.
.Naar het D.NJB. verneemt, bieden de
Sovjet-Russen voor Reval heftigen tegen
stand in kazematten en veldstellingen
Niettemin zijn afdeelingen Duitsche infan
terie en pioniers diep in de Sovjet-Russi
sche linies doorgedrongen. Oorlogsschepen
der Sovjets trachtten in den strijd in te
grijpen. Door de artillerie van het Duit
sche leger werden een Sovjet-Russische
kruiser en twee kleinere oorlogsschepen in
brand geschoten.
Maandag hebben Sovjet-Russische oor
logsschepen getracht, dcor de mijnversper-
ring in de Finsche golf te breken Naar he*
D.N.B. verneemt, heeft men waargenomen
dat drie koopvaarders, een tankschip en
een torpedoboot jager op mijnen zijn ge-
loopen. Na geweldige explosies zonken deze
schepen in "enkel minuten. Talrijke wrak
stukken zijn aan land gespoeld.
Naar het D.N.B. uit Berlijn meldt hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen Maandag een
aanval gedaan op een zwaren Sovjetkruiser
in de Finsche Golf. De kruiser werd door
vier bommen van zwaar kaliber getroffen
en aanzienlijk beschadigd. Na het inslaan
van deze bommen werden verscheidene ont
ploffingen waargenomen. Duitsche vlieg
tuigen bespeurden omstreeks een half uur
na den aanval verscheidene kleine sohepen,
die de bemanning van den getroffen kruiser
aan boord namen. Verwacht kan worden,
dat het zwaar beschadigde schip verloren
is. De kruiser heeft een waterverplaatsing
van 8000 t. en behoort tot de klasse Kirow.
Hij werd in 1936 gebouwd en bezat een
vliegtuigkatapult, die voor twee a drie
watervliegtuigen diende. De bemanning van
624 koppen heeft door het bombardement
groote verlièzen geleden.
OP DE KARELISCHE LANDENGTE.
De opmarsch der Finsche troepen op de
Karelisohe landengte wordt volgens de
plannen en met succes voortgezet. Ondanks
het feit, dat de bolsjewisten menschen en
materiaal in overvloed gebruiken, is het
hun niet gelukt, den Finschen opmarsch
te stuiten. De Finsche formaties hebben de
laatste dagen 3500 gevangenen gemaakt en
107 Sovjetpantserwagens, 198 stukken ge
schut, 150 granaatwerpers. 500 machinege
weren.. 10.400 geweren, 425 vrachtau
2100 paarden en groote hoeveelheden ander
oorlogstuig buitgemaakt of vernietigd. In
luchtgevechten en door luchtdoelgeschut
werden 43 Sovjetvliegtuigen neergeschoten.
(D.N.B.).
Vreeselijke tragediën, die zich tijdens den
terugtocht der sovjet-troepen in het Oost
zeegebied hebben afgespeeld, zijn thans
bekend geworden door de verklaringen van
den burgemeester van een dorp in de na
bijheid van de stad Wesemberg.
Uit de bosschen stroomden de horden der
bolsjewistische soldateska en drongen ons
dorp binnen, zoo deelde de burgemeester
mee. Zij stortten zich op de hoeven, staken
de schuren in brand en verbrandden het
vee in den stal. Zij vroegen niet, of zich nog
menschen in de gebouwen bevonden. Zij
schoten op twee brandende vrouwen, die
zich niet tijdig in veiligheid hadden kunnen
brengen. Daarop schopten zij de vrouwen en
sloegen met geweerkolven en schoppen op
de weerlooze slachtoffers, tot deze ten slotte
geen geluid meer lieten hooren. Een oude
boerin, die voor de huisdeur aan het koken
was, joegen zij een kogel door de borst,
overvielen een ander gezin, vermoordden de
kleine kinderen benevens de ouders en
sleepten twee dochters mee, die na enkele
dagen ongeloofeiyk verminkt in de nabijheid
van het omringende bosch werden aange
troffen. Weldra brandden overal in het
plaat-s je de hofsteden en vielen In asch
en puin. (D.N.B.).
In de groote gevangenkampen aan het
oostelijke front, die honderdduizenden sov
jetsoldaten herbergen, zijn groote verband-
plaatsen ingericht. Gevangengenomen art-
Voor de toekomst van Europa bestormen
millloenen jonge mannen de stellingen van
de bolsjewisten, die zij steeds verder naar
het Oosten terugwerpen.
Het zijn de stormers voor de toekomst van
Europa, dappere onversaagde strijders, die
zich geworpen hebben op den doodsvijand
van de beschaving en die niet zullen rusten,
voordat deze doodsvijand volkomen vernie
tigd zal zijn. Het is een geweldige strijd,
waarin deze moedige kerels gewikkeld zijn.
Het is een strijd met een inzet, zoo hoog,
dat geen man gemist kan worden, dat allen
moeten helpen de gelederen van deze stor
mers te versterken.
Reeds hebben duizenden landgenooten
hun plaats ln die gelederen ingenomen; vele
anderen maken rich gereed hetzelfde te
doen.
Reeds is de Nederlandsche' propaganda-
compagnie vertrokken om ons in woord en
beeld verslag uit te brengen over hun daden,
maar dat is niet genoeg. Er zijn nog duizen
den Nederlanders wier plaatsen open zijn,
daar in het Oosten waar de strijd woedt.
Neemt uw plaats in, gij die weet wat er op
het spel staat, gij die begrijpt dat het ook
uw plicht Is u te melden bij het
Vrijwilligerslegioen Nederland
Koninginnegracht 22, 's Gravenhage.
sen der sovjets worden te werk gesteld om
de gewonde bolsjewisten te behandelen.
Duitsche artsen en verplegers, die beschik
baar zijn, helpen mede. Duizenden gewonde
sovjet-soldaten worden ln-hulzen en schu-
den ondergebracht. Vele gewonden sterven
Volgens den omroep te Teheran heeft de
Iransche minister-president, Ali Mansoer,
in een buitengewone zitting van het Parle
ment de volgende toespraak tot de verte
genwoordigers van het Iransche volk ge
houden
„Gij weet allen, dat de Iransche regee
ring bij het uitbreken van den oorlog de
meest strikte neutraliteit had afgekondigd
in overeenstemming met den wensch van
den Sjah. Deze politiek werd in vollen om
vang en naar ons beste vermogen gehand
haafd. Wij streefden naar vriendschappe
lijke en hartelijke betrekkingen met alle
landen, die met Iran in contact komen en
in het bijzonder met onze buren.
Niettemin heeft de Britsche regeering in
overleg met de Sovjet-regeering een ulti
matum gesteld, waarin zö eischte, dat de
meesten der hier wonende Duitschers het
verblijf in Iran zou worden ontzegd. De
Iransche regeering gaf beiden regeeringen
de verzekering, dat Iran waakt over iedere
beweging der vreemdelingen en dat uit het
geringe aantal Duitschers geen gevaar kon
ontstaan. De Iransche regeering deed zelfs
stappen om het aantal Duitschers in het
land te beperken en deed wat zij kon, om
de regeeringen van Engeland en de Sovjet-
Unie tevreden te stellen.
Het is zeer te betreuren, dat, in weerwil
van alle pogingen der Iransche regeering
om den vrede te bewaren, de vertegen
woordigers van Engeland en de Sovjet-
Unie, in plaats van de aangelegenheid op
vreedzame wijze te bespreken, Maandag te
vier uur mijn huis betraden met het drei
gende ultimatum.
Volgens berichten, die ik heb ont
vangen, hadden de Britsche en Sovjet
strijdkrachten de grenzen reeds over
schreden vóór de diplomatieke verte
genwoordigers mijn huis betraden.
De Britsche strijdkrachten hebben sche
pen in Iransche havens aangevallen en de
Britsche vliegtuigen hebben reeds eenige
steden met bommen en granaten bestookt.
De Iransche autoriteiten hebben alle maat
regelen getroffen om aan den toestand het
hoofd te bieden.
IRAANSCH COMMUNIQUE.
Het D.N.B. meldt uit Kaboel:
Radio Teheran heeft omtrent de oor
logshandelingen bekend gemaakt, dat
Maandag om vier uur 's morgens Sovjet
troepen in het Noorden en Britsche troe
pen in het Zuiden en Zuid-Oosten Iransch
gebied zijn binnengedrongen.
Vijandelijke vliegtuigen hebben de steden
Artsbil. Resjt, Ahwats en andere plaatsen
gebombardeerd. Aan woonwijken en onder
de burgerbevolking is aanzienlijke schade
ontstaan, maar militaire doelen zijn bijna
niet getroffen. Te Tabris heeft de lucht
doelartillerie een vijandelijke bommenwer
per omlaaggehaald.
Gemotoriseerde Sovjet-troepen zijn op
gerukt naar Dzjoelfa en Makoe. Op vier
plaatsen, bij Khanakin, Kasri-Sjirin, Naft-
Khne en Abadan zijn gemotoriseerde Brit
sche troepen Iransch gebied binnenge
drongen.
De Sovjet-vloot is in de Kaspische zee en
de Britsche vloot in de Perzische Golf tot
aanvalshandelingen tegen de Iransche
kust overgegaan.
De plotseling overvallen Iransche troe
pen hebben op verscheidene punten hard
nekkig tegenstand geboden. Op vele plaat
sen zijn zij er in geslaagd den opmarsch
van den vijand tegen te houden, waarbij
twee vijandelijke pantserwagens buiten ge
vecht zijn gesteld.
De bevolking is in alle deelen des lands
vastbesloten het vaderland te verdedigen
en zij stelt zich ter beschikking van de
recruteeringsbureaux.
Verder heeft de regeering van Kaboel en
Ankara de toepassing van de bepalingen
van het verdrag van Saadabad verlangd,
dat voorziet in een welwillende neutraliteit
der verdragsstaten voor het geval een der
verdragsstaten door een derde mogendheid
wordt aangevallen.
De zender Ankara bericht, dat het in
totaal 200.000 man sterke leger van Iran
uit 17 gewone en één gemotoriseerde divisie
bestaat, waarbij nog tien divisies gendar
merie komen. De luchtmacht van Iran be
schikt over 350 vliegtuigen, waarvan onge
veer de helft nieuwe.
De diplomatieke medewerker van de Ber
liner Boersenzeitung heeft naar aanleiding
van den Engelsch-bolsjewistischen overval
op Iran onder het opschrift ,,de medeplich
tigen" een artikel geschreven, waarin hij be
wijst, hoe Engeland door deze militaire
actie in het kader van zijn oeroude aspira
ties voortspruitende uit zijn wereldpolitiek,
streeft naar het verkrijgen van een land-
brug van Egypte naar Britsch-Indië en dat
ook de bolsjewisten biermede stappen in de
historische sporen van het czaristische im
perialisme, dat in Iran slechts een welkomen
buit zag en steeds dan onmiddellijk zijn
oude acties weer begon, wanneer de struc
tuur van de wereldpolitiek in verval raakte.
Vervolgens schrijft Megerle, dat thans
eigenlijk een telegram van rouwbeklag en
verontwaardiging, alsmede een belofte van
hulp uit Washington moet komen, doch
president Roosevelt speelt de rol van Pila-
tus en wil ook het onderwerp Iran niet ver
der opblazen. In weerwil hiervan acht Me
gerle het vanzelfsprekend, dat dit oor
logsplan tegen Iran voorwerp van grondige
besprekingen is geweest tijdens de ontmoe
ting met Churchill, want ook voor het inr
perialisme van Roosevelt vormt het Nabije
Oosten, d.w.z. de petroleum van Irak, op de
Bahrein-eilanden, in Iran en ln den Kau-
kasus een centraal punt van de economi
sche en strategische overwegingen. Boven
dien is Roosevelt alles eraan gelegen langs
dezen weg de Amerikaansche bewapenings
hulp in handen der sovjets te spelen.
Vervolgens wijst Megerle op den ernsti-
gen indruk, dien de Engelsch-bolsjewistlsche
actie in Ankara heeft gewekt. De bolsjewls-
tisch-Engelsehe combinatie aan de Zuide
lijke en Oostelijke grenzen van Turkije is het
gevaarlijkste voor de Turksche belangen.
Turkije beleeft thans de eerste verwezenlij
king van die Engelsche belofte aan Moskou,
dat de sovjet-unie er toe geroepen is in het
Nabije Oosten een beslissende rol te spelen.
Thans staat het bolsjewisme reeds ln den
rug van Turkije en met behulp van Enge
land wordt opnieuw een land, ditmaal een
Mohammedaansch land, aan het bolsje
wisme prijs gegeven. Dit is een feit, dat ln
de geheele Mohammedaansche wereld be
grepen zal worden, want het bolsjewisme zal
vrijwillig nooit afstand doen van wat het
thans neemt.
Tenslotte spreekt Megerle voor die volken,
die de Angelsaksische legende van de vijfde
colonne hebben overgenomen, de ernstige
waarschuwing uit, dat hun ieder oogenblik
hetzelfde kan overkomen, wat thans in Iran
gebeurt, zoodra het den Engelschen impe
rialisten nuttig voorkomt. Iran heeft de ge
heele fatsoenlijk denkende wereld achter
zich. De haat tegen de traditioneele bolsje
wistische en Britsche Indringers zal in het
geheele Nabije en Midden-Oosten hierdoor
alleen nog toenemen, want ook ln dezen
sector der wereld heeft men de huichelarij
en het verraad doorzien, dat Engdland en
zijn handlangers in Washington en Moskou
aan de toekomst van de volken hebben ge
pleegd. (DNB).
In Turkije blijkt inderdaad onrust.
In het blad Tasviri Efkiar schrijft Velit:
Wanneer de Engelschen en de bolsjewisten
de behoefte gevoelden elkander te helpen,
dan Is dit geen reden voor deze wederrech
telijke handeling tegen een ouden staat,
die op den weg van den voortuitgang is,
en slechts daarom, omdat hij zich voor den
opbouw van zijn technische inrichtingen
van Duitsche vaklieden bediende. Velit ver
volgt, dat Turkije het optreden van Enge
land en de Sovjet Unie ten diepste be
treurt. Turkije bewondert den sjah en zijn
streven voor den inwendigen opbouw van
zijn land. Verder wijst Velit op de passage
uit de rede van Churchill, dat Engeland
en Amerika den bezetten landen hun
vrijheid willen teruggeven, en in dit ver
band constateert hij. dat de aanval op het
gebied van Iran 'n slechte illustratie is van
de door Churchill gepredikte eerlijke be
doeling van de beide verbonden mogend
heden.
De Turksche regeering heeft, naar ver
luidt „gepaste voorzichtigheidsmaatrege
len' aan de grens genomen om te verhin
deren dat ongewenschte vluchtelingen op
Turksch gebied komen.
In Egypte is het tot demonstraties voor
Iran gekomen. De kroonprinses van Iran is
een zuster van den Egyptischen koning.
echter nog tijdens het vervoer, daar het
verplegend personeel der sovjets zich tot
dusver niet om de manschappen bekom
merde. Zooals de gewonden vertelden heb
ben de militaire artsen der sovjets alleen
officieren en politieke commissarissen be
handeld. (D.N.B.).
PETAIN DANKT DEN FUEHRER.
In een boodschap aan de onstlagen
krijgsgevangenen en aan de gezinnen der
krijgsgevangenen, welke ln het eerste
nummer van het blad „Toute la France" Is
opgenomen, betuigt maarschalk Pétaln
aan den Fuehrer zijn dank voor de vrijla
ting van talrijke Fransche krijgsgevange
nen.
„Ofschoon de vrede nog niet gesloten Is"
zoo verklaart maarschalk Pétaln, heeft
rijkskanselier Hitler niet gewild, dat de
zwaarst getroffen mannen, de voormalige
frontstrijders uit den wereldoorlog en de
categorieën, die voor het op gang brengen
van het economische leven van Frankrijk
het hardst noodig zijn, ln gevangenschap
bleven. Daarvoor dank lk hem".
Zich wendend tot de ontslagen krijgs
gevangenen schrijft maarschalk Pétaln
vervolgens: „Ik stel al mijn hoop op u. GIJ
moet de stuwende kracht van de groote
beweging der nationale wedergeboorte zijn
en het cement van de Fransche eenheid,
die lk moet bewaren". (DM3.).
EXEQUATUR DER MEXICAANSCHE
CONSULS IN DUITSCHLAND
INGETROKKEN.
Het D.NB. meldt uit Berlijn:
De Mexlcaansche zaakgelastigde ls er
van ln kennis gesteld, dat de Duitsche
regeering zich genoodzaakt heeft gezien,
het exequatur van de Mexlcaansche consuls
ln Duitschland ln te trekken.
COMMUNISTEN IN ZWITSERLAND
GEARRESTEERD.
In de streek van Avenches (Zwitserland)
heeft de politie negen communisten gear
resteerd, zeven mannen en twee vrouwen,
die uit verscheidene deelen van het land
bijeengekomen waren. De arrestatie ls ge
schied wegens overtreding van het besluit
van den bondsraad van 6 Augustus 1940
betreffende het verbod van communistische
actie. Bij deze gelegenheid is ook commu
nistisch Instructiemateriaal ln beslag ge
nomen.
DE HERTOG VAN KENT BIJ
PRESIDENT ROOSEVELT.
Volgens een bericht van Associated Press
uit Washington heeft president Roosevelt
gisteravond ln het Witte Huls een diner ter
eere van den hertog van Kent aangericht.
(D.N.B.).
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
12.30 uur en gaat onder te 22.57
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Dubbele moord te Velsen (Gemengd, 2de
Blad).
Autobus van een dijk gestort; één doode
en meerdere gewonden (Gemengd, 2de
Blad).
Buitenland
De sovjets van den Westelijken Dnjepr-
oever ten Zuiden van Kief verdreven.
(lste Blad).
De aanval op Iran (lste Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
