V Verdere vorderingen in het Oosten V= nmm is augustus mi No. 24973 r Duitschland strijdt voor Europa Duitsche Weermachtsberichten Verduisteren: 82sie Jaargang Exfra-berichi van hef Duitsche opperbevel 25 Vrachtschepen (148.000 ton) vernietigd Odessa ingesloten Waar de zon opgaat /RIJWILI N! EGIOEN D Radiorede van Churchill Britsche en Sovjet-aanval op Iran De vernietigingsslag bij Gomel 20.45 uur 6.40 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH Directeur: J. W. Henny DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Leiden Pl.verv.: X. Been, Leiden PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postreckt. .Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bU vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.47 per weekƒ0.19 Franco per post 2.47 per 3 maanden 4- portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Zaterdag deelde het Duitsche opper bevel mede: Aan het Oostelijke front blijven de operaties volgens de plannen ver- loopen. Aan de Zuid Oostkust van Engeland brachten gevechtsvliegtuigen gisteren een koopvaardijschip van 1000 b.r.t. tot zinken. In den afgeloopen nacht heeft het luchtwapen verscheidene vliegvelden op het Britsche eiland gebombardeerd. Mijnenvegers en patrouillevaartuigen schoten in het Kanaal twee Britsche bommenwerpers omlaag. Bij een aanval van Duitsche ge vechtsvliegtuigen op de Britsche vloot- basis Alexandrië, in den nacht van 21 op 22 dezer, zijn bomtreffers ge plaatst op havenwerken en bedrijven van verbruiksartikelen. Er ontstonden groote branden. Britsche vliegtuigen hebben in den afgeloopen nacht brisant- en brand bommen met geringe uitwerking laten vallen op verschillende plaatsen in West- en Zuidwest Duitschland. Luchtdoelartillerie schoot een der aanvallende bommenwerpers omlaag. En Zondag: „In de Oekraïne hebben Duitsche troepen het bruggehoofd Tsjerkassy aan den Dnjepr, dat de vijand tot dusverre taai had verdedigd, geno men. Ten Noordwesten van Kief is de achtérvolging van den verslagen vij and op en over den Dnjepr voortge zet. Ten Zuiden van het Umenmeer zijn sterke sovjet-strijdkrachten ver slagen en over de rivier de Lowat te ruggeworpen. Meer dan 10.000 gevan genen en een omvangrijke buit vielen in onze handen. De in Estland strij dende troepen rukken in concentri- schen aanval naar Reval op. De aan val aan weerszijden van het Ladoga- meer, die door onze Finsche bond- genooten met buitengewone dapper heid wordt ondernomen, blijft goede vorderingen maken. In Noord-Afrika leverde op 22 Augustus een aanval van Duitsche Stuka's op de haven van Tobroek bij zonder veel resultaat op. Bomtreffers stelden luchtafweerbatterijen buiten gevecht, vernielden opslagplaatsen voor munitie en beschadigden ver scheidene schepen. Gevechtsvliegtui gen hebben in den afgeloopen nacht met goed gevolg vijandelijke stapel plaatsen bij Mersa Matroeh gebom bardeerd. Overdag noch des nachts versche nen vijandelijke vliegtuigen boven het Rijksgebied. Tusschen 22 Juni en 23 Aug. heeft de Britsche luchtmacht in gevechten boven Groot-Brittannië, boven het zeegebied rond het Britsche eiland en in Noord-Afrika, alsmede bij aanval len op het Rijksgebied en de bezette gebieden in totaal 1044 vliegtuigen verloren. Daarvan werden er 916 neer geschoten door formaties der Duitsche luchtmacht en 128 door eenheden der marine. In diezelfde periode gingen in den strijd tegen Groot-Brittannië 127 Duitsche vliegtuigen verloren'1. Bij den aanvang van de derde maand van den oorlog tegen de Sovjets blijven de operaties aan het geheele Oostelijke front vlot vorderen. Naar het D.NB. in aanvul ling op het weermaohtsbericht verneemt, zijn de voornaamste kenmerken van den strijd op het oogenblik als volgt: 1. De beveiliging van het geheele front aan den midden- en benedenloop van den Dnjepr, als uitgangspunt voor nieuwe opera ties aan het Zuidelijke deel van het front. 2. De zich afteekenende omsingeling van een sterke stootgroep der Sovjets tusschen den linkervleugel van legergroep-Rundstedt en den rechtervleugel van legergroep-Boek in het gebied tusschen Kief en Gomel. 3. De concentrische opmarsch naar het laatste marine-steunpunt in de Oostzee- staten, de vroegere Estlandsche hoofdstad Reval (Tallinn). Duidelijk valt op te merken, dat de lei ding der Duitsche weermacht, evenals steeds, de operaties tegen de Sovjets syste matisch op touw zet en ten uitvoer brengt en dat de leiding der Sovjets daarentegen tot een wanhopigen verdedigingsstrijd ge dwongen is, zonder dat tot dusver het ini tiatief voor een groote offensieve tegenactie te constateeren viel. Hoewel den Sovjets ook op hun Europeesch gebied nog groote ruimten om uit te wijken ter beschikking staan, zijn de gevechten thans toch in het stadium van een rechtstreekschen strijd om de voornaamste productie- en bestuurs centra van het land gekomen. Indien de bolsjewieken deze verliezen, kunnen zij den strijd niet krachtig voortzetten. Zelfs als er nog Engelsche en Amerikaansche hulp mocht komen, kan deze toch niet tijdig meer beschikbaar zijn om de thans voorbe reide groote beslissingen nog te kunnen beïnvloeden. Het D.N.B. geeft nog tal van episoden uit den strijd. De Prawda, publiceert een hoofdartikel over het vormen van burgerwachten als re serve voor het sovjet-leger Elke stad, elke fabriek en elk huis moeten een bastion wor den en elke burger van de Sovjet-unie moet meevechten, zoo wordt in het artikel ge zegd. De Prawda besluit: Een ontzettend ge vaar hangt boven ons land. Eikeen moet leeren om te gaan met het geweer en het machinegeweer. De burgerwachten moeten steeds verder worden uitgebreid. Het ge weer moet de „bruid" worden van eiken Sovjet-burger. De te Moskou aanwezige correspondenten van Britsche bladen hebben gezamenlijk krachtig aangedrongen op het zenden van vliegtuigen naar de Sovjet-Unie. De corres pondent van het Engelsche persagentschap Reuter zond het volgende telegram: „De Sovjet-Unie behoeft de onmiddellijke toe zending van honderden vliegtuigen uit En geland en Amerika". De verslaggever van het Engelsche weekblad „News Chronicle" seinde het volgende: „Ieder vliegtuig, waar over Amerika en Engeland kunnen beschik ken, moet automatisch naar Moskou wor den getransporteerd". Uit gelijkluidende verklaringen van ge vangen genomen bolsjewisten is gebleken, aldus verneemt het D.N.B., dat op 23 Augus tus aan den Dnjepr gewapende burgers te gen de Duitschers in den strijd werden ge bracht, van het gebied, die door de politie ke commissarissen naar het front werden gebracht. Met constateert van Duitsche ^Victorie - Duitschland -wint voor Europa op alle fronten. Het opperbevel der Duitsche weermacht maakt bekend: „Onderzeeërs en oorlogssche pen, die in overzeesche wate ren opereeren, melden de ver nietiging van in totaal 25 vijandelijke vrachtbooten van te zamen 148.200 B.R.T. Hiervan hebben de duikboo- ten alleen bij een achtervol ging van verscheiden dagen en na zwaren strijd uit een kon vooi, dat van Engeland naar Gibraltar voer, 21 vrachtbooten van iii totaal 122.000 brt. weg geschoten. Bovendien hebben zij van de escorteerende strijd kracht m een torpedojager der Afridi-klasse, een korvet en een bewakingsvaartuig tot zin ken gebracht. Slechts acht schepen van dit krachtig be veiligd konvooi slaagden er in, te ontkomen in de Portugee- sche territoriale wateren. zijde, dat de zware verliezen der Sovjet- legers in de Oekraine duidelijk bewezen worden door het feit, dat maarschalk Boed- jenny dergelijke onvoldoende vervangings troepen moet gebruiken. Volgens een Reuterbericht uit Moskou zijn tijdens de 24 luchtaanvallen op de hoofd stad der Sovjet-unie 736 personen gedood, 444 personen zwaar en 2069 licht gewond. Op 23 Augustus is, naar het D.N.B. ver neemt, aan de Estlandsche kust een lan dingspoging der Sovjets door de waakzaam heid der Duitsche troepen verijdeld. De bolsjewisten waren met drie booten de kust genaderd en trachtten aan land te kómen. Duitsche pantser jagers namen schepen en sloepen onmiddellijk onder vuur en vernie tigden de bolsjewisten. Van de kust af heeft men kunnen waar nemen, dat in de Finsche Golf vijf Sovjet schepen op mijnen zijn geloopen. Hevi ge ontploffingen weerklonken kort na el kander en groote waterzuilen stegen op. Van de vijf schepen was daarna niets meer te zien. De Duitsche luchtmacht is steeds in ac tie en brengt allerwege den sovjets zware verliezen toe. Naar het hoofdkwartier van het Duitsch- Roemeensche leger mededeelt is Odessa nauw door de Duitsche en Roemeensche troepen ingesloten. Na zeer zware, deels uiterst bloedige gevechten werd de voor naamste tegenstand in open veld gebro ken. Teneinde de stad tegen eiken prijs te behouden en de overgaven uit te stellen werpt de vijand, aldus D.N.B. in aller ijl bij - eengetrommelde eenheden, bestaande uit mariniers, fabrieksarbeiders en chauffeurs in den strijd. Velen komen ongewapend aan het front. De verdedigingslinies van beton, waaraan tien jaar werd gewerkt zijn ineengestort. Alle versterkingen langs den Dnjepr bevinden zich in onze handen. Honderden kazematten, met kanonnen en mitrailleurs bewapend, werden veroverd. Duitsche eenheden infanterie drongen Vrijdag weer den ring van Odessa binnen en veroverden belangrijke strategische punten. Twee stations aan de spoorlijn, die naar Odessa leidt en taai werden ver dedigd, zijn met het blanke wapen be stormd. Van hier pit ondernamen Duitsche stoottroepen infanterie voorspoedige aan vallen op veldstellingen. Een Roemeensch pantserregiment, dat reeds in Bessarabië schouder aan schouder met de Duitsche troepen had gestreden bood bij den aan val steun. Bij dezen aanval werd de sov jet-verdedigingsgordel op een belangrijke plaats ingedrukt. Onder brandende zonne- Daar strijdt een millioenenleger voor de toekomst van Europa. Daar waar de zon opgaat, in het Oosten, zal zij ook opgaan voor het nieuwe Europa. Reeds kleurt het morgenrood de nog dreigende wolken van het bolsjewisme, maar alles wijst er op dat de Europeesche zon straks in volle glorie, aan een strak blauwen hemel zal schijnen. Mlllioenen zullen zich koesteren In haar stralen, die vrede en levensgeluk zullen brengen, die ervoor zullen zorgen dat spoe dig alle ellende vergeten zal zijn. Hoe moei lijk de strijd ook is, als altijd zal het goede overwinnen en het kwaad ondergaan. Een gelukkige toekomst voor het nieuwe Europa. Zich daarvoor Inzetten is een plicht, die reeds duizenden Nederlandsche mannen vervullen. Ook zij laten vrouw en kinderen, ouders en verloofden achter. Maar zij brachten dit offer en zijn verder nog tot grootere offers bereid, omdat zonder offers en zonder strijd nu eenmaal niets mogelijk is. In het Oosten strijdt een millioenenleger voor de toekomst van Europa. Duizenden Nederlandsche strijders gaven u een voor beeld dat u zult navolgen, tenzij u het met uw eer en geweten overeen kan brengen te parasiteeren op datgene waarvoor Neder landsche mannen nu hun goed en bloed veil hebben. Indien u dat echter niet wenscht, indien door uwe aderen echt Hollandsch bloed stroomt, meldt u dan aan bij het Vrijwilligerslegioen Nederland Koninginnegracht 22, 's Gravcnhage. hitte strijden nu de Duitsche en Roemeen sche formaties verder, geleidelijk dringen ze dichter tot Odessa door. Bij aanvallen van de Duitsche lucht macht op sovjet-scheepsdoelen in het zee gebied ten Westen van het schiereiland de Krim liep een sovjettransportschip van 8 a 10.000 ton door bommen zoo zware be schadigingen op, dat het na korten tijd totaal uitbrandde. Een ander vrachtechip van 2 tot 3000 ton bleef na een bomtreffer met zware slagzij liggen. Men mag aanne men dat dit schip eveneens verloren is ge gaan. De Britsche minister-president Winston Churchill heeft gisteravond voor de radio een rede gehouden. President Roosevelt en ik, zoo begon Chur chill, hebben elkaar in een door bergen om zoomde baai „ergens op den Atlantischen Oceaan" ontmoet aan boord van het nieuw ste Britsche slagschip om daar gedurende drie dagen, omringd door de vooraanstaan de mannen van de Britsche en Amerikaan sche weermacht met elkaar te confereeren. Deze ontmoeting, zoo zeide Churchill, is het symbool geweest van de eenheid onder alle Engelsch sprekende volken der wereld en heeft ten doel gehad „alle goede krach ten der wereld tegen de slechte krachten, welke in Europa en over een deel van Azië heerschen" te mobiliseeren. Het gaat er om, zoo ging Churchill voort, de vele volken van de ellende, waarin zij door de „slechte krachten der wereld" ge stort zijn. te verlossen. Op het oogenblik zijn er afschuwelijke dingen aan den gang. Geheel Europa wordt door de oorlogsma chine der Nazis vertrapt. De wereld is thans getuige van een onderdrukking, zooals de geschiedenis nog nooit heeft gekend. Vele volken zijn verslagen. Andere naties, zooals de Italianen, de Hongaren, Bulgaren en Roemenen vormen, naar Churchill zeide, de „jakhalzen van den Nazitijger". Zweden, Spanje en Turkije, zoo beweerde Churchill, zijn bang wie van hen het eerste aan de beurt zal komen. Vervolgens sprak de minister-president over het Duitsch-bolsjewistische conflict, waarin, naar hij meende te weten, „de Nazis voor het eerst veel bloed moeten verliezen". Wijzende op de door de sovjets in hun land aangerichte vernielingen verklaarde Churchill: sedert den inval der Mongolen in de zestiende eeuw is er nooit zulk een meedoogenlooze strijd gestreden doch dit, zoo ging Churchill voort, vormt niet de eenige verwoesting, want sedert vijf jaar zwerven nu reeds de Japanners in het Chi- neesche rijk rond en hebben kort geleden ook hun hand uitgestoken naar Indo-China Thans bedreigen zij Singapore, dat onder Britsche bescherming staat, en de Philip- pijnen, die door de Vereenigde Staten wor den beschermd. Het is zeker, dat aan dit alles een einde moet komen. Op den Atlantischen Oceaan heeft Roose- veit en hij Churchill derhalve het be sluit genomen, allen volken der wereld een verklaring te geven, volgens welke de Ver eenigde Staten en Groot-Brittannië bereid zijn hun den weg te toonen om de wereld „van de onderwerping te bevrijden". Hitier en zijn medewerkers hebben jarenlang van een nieuwe wereldorde gesproken. Deze wereldorde, zoo beweerde Churchill, Is ech ter niet anders dan „de heerschappij van het Pruisendom, van een paradapas, van het concentratiekamp en van het peleton- vuur". Het lot van de „onderdrukte" volken is zwaar. Zij dienen echter te bedenken, dat wanneer de tunnel misschien ook lang mag zijn, het einde van den tunnel eenmaal be reikt zal worden. Vervolgens beweerde Winston Churchill, dat machtige strijdkrachten op het punt staan zich te bewapenen om de bezette lan den te hulp te komen. Dit is de boodschap van Roosevelt en Winston Churchill, die dich steeds gehaast hebben de „zaak der geheele wereld te dienen". Op den Atlan tischen Oceaan is tot de definitieve vernie tiging van de „Nazityrannie" besloten. Ohurchill veronderstelde van Adolf Hit ler, dat deze voornemens is na een „even- tueele" onderwerping van de sovjet-unie Groot-Brittannië te onderwerpen, waarna hij een „aanval op de Vereenigde Staten en het geheele overige Westelijke halfrond" zal beginnen, omdat, naar Churchill verder be weerde, hij streeft naar de verovering van de geheele wereld". Het is echter goed dat er oogen zijn, die dit gevaar hebben gezien. Hoe lang ook de strijd zal duren, „wij zullen, zoo besloot Churchill, nooit ophou den onzen plicht te doen om de wereld weer de vrijheid en rechtvaardigheid terug te geven". Over den toestand in het Verre Oosten verklaarde Winston Churchill in zijn rede nog, dat aan de Japansche „bedreigingen" thans een einde zal worden gemaakt. De Vereenigde Staten hebben blijk gegeven van een oneindig geduld teneinde de moei lijkheden met Japan langs vriendschappe- lijken weg op te lossen. Engeland hoopt ernstig dat dit zal ge lukken. Zou dit echter niet het geval zijn, dan zal Engeland zich natuurlijk zonder aarzelen aan de zijde der Vereenigde Staten stellen. (DN.B.) De Vereenigde Staten en Groot-Brittan nië, zoo zeide Ohurchill in zijn radiorede o.a. nog, gelooven thans niet meer, dat er nooit meer oorlog zal komen. Integendeel wij hebben het voornemen, verstrekkende voorzorgsmaatregelen te nemen, teneinde een nieuwen oorlog in de periode, die wij kunnen overzien, door een doeltreffende ontwapening van de „schuldige" wolken te voorkomen, terwijl wij zelf in een passende mate onze bewapening zullen behouden. (D.N.B.) De Duitsche pers acht het jongste Duit sche succes, waarbij 25 schepen uit een convool werden vernietigd, het juiste ant woord op deze nieuwe ChurChill-bhif. Te Londen is bekend geworden, naar Reuter in een extra-bericht mededeelt, dat de Britsche troepen hedenochtend de Iraansche grens hebben overschre den. Officieel is in Simla (Br. Indië) me degedeeld, naar Reuter in een extra- bericht mededeelt, dat de regeeringen van Engeland en de sovjet-unie van daag een gemeenschappelijke militaire actie begonnen zijn tegen Iran. Uit Moskou meldt Reuter, dat de sov jet-commissaris van buitenlandsche zaken, Molotof, aan den Iraanschen ambassadeur heeft medegedeeld, dat sovjet-troepen Iran zijn binnengerukt. (D.N.B.) De slag rondom en ten Noorden van Gomel, die 20 Augustus met een zware nederlaag voor de sovjet-weermacht ein digde, heeft, naar het D.N.B. van mili taire zijde verneemt, het gros van twee sovjet-legers bulten gevecht gesteld. De slag begon reeds 10 Augustus, toen divisies infanterie en pantserwagens ten Zuid-Oos ten van Kritsjew, dat circa 110 kilometer ten Zuiden van Smolensk ligt, vrij sterke sovjet-strijdkrachten hadden omsingeld en waren begonnen ze te vernietigen. Ver scheidene divisies der sovjets waren hier ingesloten. Zij trachtten fcteeds opnieuw uit te breken, doch werden echter in een hard nekkig gevecht opeengedrongen. Hun toe stand werd wanhopig, toen een versterkt regiment Infanterie van het Noorden uit oprukte. De lngeslotenen werden vernietigd of gevangen genomen. Reeds half Augustus waren 20.000 gevangenen, 32 pantserwa gens, 85 kanonnen en een pantsertrein in Duitsche handen gevallen. De tweede aan val begon van het Westen uit ten Zuiden van Rogatsjew, dat 80 kilometer ten Zuiden van Mogilew en 110 kilometer ten Zuid- Westen van Kritsjew aan den Dnjepr ligt. Hier veroverden Duitsche divisies infante rie den overgang. Zij namen de taal ver dedigde Dnjepr-llnle, terwijl andere strijd krachten ten Westen van de Sosj, dus ln van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op te 9.54 uur en gaat onder te 21.56 uur. .J Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Het prijsvormingsbesluit toegelicht. (2e Blad). Regeling van het filmwezen (2e Blad). Voorloopig geen benoeming van raadsleden? (Binnenland, 2e Blad). Moord te Delft (Gemengd, 2e Blad). Buitenland Verdere Duitsche vorderingen in het Oosten (le Blad). Een Engelsch convooi bijpa vernietgid. (le Blad). Britsche en sovjet-troepen rukken Iran binnen (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1