V
82sfe Jaargang
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1941
No. 24971
Na 2 maanden strijd in het
Oosten
Verduisteren:
Geweldige vorderingen
Episoden uit den strijd
Nieuwe
sovjet-wreedheden
Artikel van dr. Goebbels
Het O.K.W. meldt
VRIJWÏLI
N
EGIÖEN
D
Uit Amerika
20.52 .uur
6.35 uur
Italiaansch
W eermachtsbericht
Verspreide berichten
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
J
LEIDSCH
Directeur: J.W.Henny
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zjjn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
In aanvulling op het weermachtsbericht
van gisteren verneemt het D.N.B van mi
litaire zijde:
Vandaag wordt de tweede maand van
den veldtocht tegen de Sovjets afgesloten.
In deze twee maanden heeft de Duitsche
v eermacht in het Oosten letterlijk boven-
menschelijke dingen gedaan. Ze staat in
het algemeen, naar de hemelsbreedte ge
meten, zes tot achthonderd kilometer van
haar beginstellingen in voortdurende voor
spoedige gevechten met de Sovjettroepen.
Ze heeft in die twee maanden de in aantal
menschen en materiaal sterkere Sovjetle-
gers in verscheiden groote vernietigende
gevechten zoozeer uit elkaar geslagen, dat
ze zich gedeeltelijk in wanorde moesten te
rugtrekken en tevens belangrijk oorlogs
materiaal in groote hoeveelheden moesten
prijsgeven. Bijzonder opmerkelijk zijn de
cijfers omtrent buitgemaakte en vernietig
de pantserwagens en vliegtuigen, die eens
de kern vormden van de offensieve kracht
der Sovjetlegers.
Volgens de tot dusver ontvangen be
richten zijn ongeveer 14.000 pantser
wagens. meer dan 14.000 stukken ge
schut, waaronder pantser- en luchtaf^
weerkanonnen en meer dan 11.000
vliegtuigen buiten gevecht gesteld.
Tegelijkertijd werden meer dan
1.200.000 soldaten gevangen genomen.
Daar de weermachtsberichten er tel
kens weder op hebben gewezen dat de
bloedige verliezen der Sovjet-Russen
een veelvoud der gevangenen bedragen,
kan in totaal worden aangenomen dat
ongeveer vijf millioen buiten gevecht
zijn gesteld.
Doch ook de terreinwinst der Duitsche en
samenwerkende strijdkrachten in de afge-
loopen twee maanden van den strijd is ge
weldig. Galicië, Bessarabië en de Weste
lijke Oekraine tot aan den Dnjepr zijn op
zeer kleine stukken na vrijwel in Duitsche
handen. Hetzelfde geldt van Wit-Roethe-
nië en de Baltische landen tot aan de Fin-
sche Golf. Dat is een oppervlakte van.
ruw geschat, 870.000 vierk. km., dus meer
dan het Duitsche rijk en de nieuw daarbij
gekomen gebieden in het Oosten en Wes
ten en het protectoraat Bohemen en Mo-
ravië evenals het gouvernement-generaal.
De Sovjet-Unie heeft haar belangrijkste
havens aan de Zwarte Zee en een deel van
haar belangrijke Oekrainsche industriege
bieden verloren, en de rest daarvan wordt
onmiddellijk door de Duitsche troepen be
dreigd. Verder heeft de Sovjet-Unie in feite
haar in de jaren 193940 naar het Westen
vooruitgeschoven machtspositie en haar
positie aan de Oostzee verloren. Ook haar
eenige Europeesche mogelijkheid tot on
middellijke aansluiting bij het wereldver
keer in het gebied van de IJszee wordt
reeds bedreigd door de Duitsche en Finsche
troepen, die in Karelië en op het schier
eiland Kola/Oprukken. Daar ook het Duit
sche luchtwapen de wapeningsindustrie in
het gebied van Moskou reeds gevoelig heeft
getroffen zal het voor de Sovjet-Unie moei
lijk zijn binnen afzienbaren tijd het door
de uitwerking der Duitsche wapenen ont
stane geweldige verlies aan wapens en ma
teriaal te compenseeren.
Het D.N.B. geeft nog volgende bijzonder
heden:
Voorbij Gomel zijn de Duitsche regimen*
ten opgetrokken om de verslagen Sovjet-
Russen te achtervolgen, De oprukkende
Duitsche soldaten nemen weer de sporen
van een verschrikkelijkè vernietiging waar.
Nog liggen op de slagvelden de duizenden
gesneuvelde bolsjewiki, wier wanhopige
aanvallen in het vuur van de Duitsche in- industrie.
fanteriewapens en artillerie zijn ineenge
stort. In de bosschen hangt nog de scherpe
rooklucht van de granaten, ontploffingen
en branden, ziet men nog de resten van
pantserwagens en voertuigenva n aiiérlei
soort als getuigen van de trefzekerheid der
Duitsche artillerie. Waar de wegen voor
den Duitschen opmarsch zijn vrijgemaakt,
stapelt zich het vernietigde en kapot ge
schoten oorlogstuig van de Sovjetmannen
hoog op: geweren, machinegeweren, stuk
ken geschut, en ransels, waarvan de inhoud
ver over het land is verspreid, kisten met
documenten en kaarten, gasmaskers en
stalen helmen en groote hoeveelheden on
bruikbare levensmiddelen en munitie. Uit
bosschen rondom Gomel worden steedsnog
kleine groepen verspreide Sovjet-soldaten
te voorschijn gehaald, die gevoegd worden
bij de eindelooze colonnes gevangenen
langs de wegen. Honderden gewonden wor
den door de gevangenen wier verban
den met bloed zijn doordrenkt naar de
verbandplaatsen meegedragen: een stoet
van ellende en vernietiging der verslagen
Sovjets.
,Het was verschrikkelijk", zoo schildert
een gevangen onderofficier zijn ervarin
gen. „Wij haden nergens meer rust. Zoch-
ten wij voor het Duitsche trommelvuur j
dekking in holle wegen, kiezelgroeven en
aardholen, dan kwamen de Duitsche ge
vechtsvliegtuigen en stuka's en bestookten
ons onafgebroken met bommen. Temidden
van dezen hagel van ijzer en granaten
werden wij door de officieren en commis
sarissen steeds weer tot een nutteloozen
aanval op de stellingen der Duitsche in
fanterie gedwongen. Alles liet ons reeds
onverschillig. Wij geloofden niet. het er le
vend af te zullen brengen. Wij waren
alleen vreeselijk woedend op de politieke
commissarissen, die steeds achter ons
stonden en op iedere weerspannigheid let
ten. De politieke commissaris van onze
compagnie en die van ons regiment hebben
het er niet levend af gebracht, daar
voor heb ik zelf gezorgd."
Duitsche verkenningsvliegtuigen beves
tigen de verschrikkelijke vernietiging, die
onder den geconcentreerden aanval der
Duitsche en Roemeensche formaties en
onder den hagel van ijzer der Duitsche ar
tillerie en gevechtsvliegtuigen boven de in
Odessa opgesloten sovjet-formaties is los
gebroken. Een der Duitsche vliegers rap
porteert: „zonder door jagers of lucht
doelgeschut te worden lastig gevallen, heb
ik in duikvlucht boven de haven en stad
Odessa gevlogen. Ik heb Duinkerken en
Calais gezien, maar wat zich in Odessa af
speelt is nog veel gruwzamer en ontzetten
der. Ik heb sovjet-soldaten gezien, die uit
schrik over ons plotselinge verschijnen na
den laatsten aanval van onze duikbom
menwerpers als verlamd stonden te kijken
en zich niet van him plaats verroerden.
Een ineenstortende opslagplaats bedolf
honderden uitgeputte sovjet-soldaten on
der het puin. Door de dikke walm en rook.
die boven de geheele stad hangt, namen
wij talrijke vrachtauto's en pantserwagens
waar, die zoodra wij verschenen op goed
geluk door de straten raasden. Het was
een beeld van gruwzame verwarring en
vernietiging, dat wij boven Odessa hebben
waargenomen.
Met de inneming van Nowgorod op Dins
dag door Duitsche troepen verliezen de
Sovjets weer een belangrijk verkeersknoop
punt in den Noordelijken sector, naar
D.N.B. opmerkt. Nowgorod, gelegen op het
punt waar de Wolchow uit het Urnen-meer
komt is een stad met 400.000 inwoners. Deze
stad heeft een bijzondere beteekenis als
verkeersknooppunt in het gebied van St.
Petersburg. Van hier uit leiden verschei
dene spoorlijnen en wegen naar alle rich
tingen. Te Nowgorod worden schepen voor
de binnenvaart gebouwd voor het verkeer
op het Urnen-meer en de rivier de Wolchow.
die het Urnen-meer met het Ladoga-meer
verbindt. Bovendien bevinden zich hier
eenige fabrieken van de touw- en leder-
Het D.N.B. meldt:
Bij de gevechten rondom Kirowo waren
op 14 Augustus twintig gewonde Duitsche
soldaten bij hun troepenonderdeel ten ach
ter geraakt. Zij konden zich in een klein
Oekranisch dorp aanvankelijk verbergen.
Enkelen licht gewonden gelukte het met
steun van hulpvaardige Oekrainers de
Duitsche stellingen weer te bereiken. De
andere zwaar gewonde Duitsche soldaten
werden door de Oekrainers verbonden en
in hun huizen ondergebracht.
Den volgenden dag verscheen ln het
dorp een afdeeling Sovjet-soldaten, wier
aandacht door een burger was gevestigd op
de aanwezigheid van gewonde Duitschers.
De bolsjewisten drongen de huizen der
Oekrainsche boeren binnen en schoten of
sloegen de weerlooze gewonde Duitschers
dood. De Oekrainers werden met kolfslagen
en bajonetsteken mishandeld, omdat zij
zich het lot der gewonde Duitsche soldaten
hadden aangetrokken.
kXARr' iAN~<jELl-
De strijd ten Zuiden van St. Petersburg.
In een bosch vlak bij een dorp in de
buurt van Smolensk was half Juli een
Duitsche soldaat gevonden, dien men aan
een boom had opgehangen. Zijn gezicht
was opgezwollen en de tong hing uit zijn
mond. Zijn lichaam was doorzeefd door ge
weerschoten. Uit de mededeelingen van
dorpsbewoners en uit nauwkeurige onder
zoekingen ter plaatse heeft men thans de
gruwelijke misdaad der bolsjewisten gere
construeerd, waaraan een Duitsche officier
en vijf soldaten ten offer gevallen zijn. De
Duitsche soldaten waren in Sovjet-gevan-
genschap geraakt. Reeds bij hun verhoor
werden zij ernstig mishandeld. Later wer
den zij door de bolsjewisten naar het bosch
gebracht. Voor de oogen der gevangen
Duitsche soldaten werd een van hen aan
een tak opgehangen. De bolsjewisten hiel
den toen met hun pistolen en geweren een
algemeene schietoefening op het slacht
offer. Na elkaar werden zoo alle zes Duit
sche soldaten door de bolsjewisten omge
bracht. Daarna trapten de Sovjet-soldaten
op de lijken en sloegen er met stokken op
los. Verscheidene officieren van het Sov
jet-leger. onder wie een majoor en een po
litieke commissaris, hebben deze handelin
gen bijgewoond en er zelfs aan meegedaan.
De lijken der vijf soldaten werden door de
Sovjets onder den grond gestopt. Het zesde
lijk lieten zij hangen.
De diplomatisch-politische Korrespondenz
schrijft: „In de Londensche radio is door
Montgomery op boozen toon naar voren
gebracht, dat Engeland het niet kan be
grijpen, hoe andere volken thans nog tijd
hebben voor ideologische uiteenzettingen.
In de Vereenigde Staten heeft echter een
rechter van het hoogste gerechtshof,
Murphy, het gewaagd openlijk de meening
te verkondigen, dat, vergeleken met het
bolsjewisme, het nationaal-socialisme ver
reweg de grootste dreiging voor de vrije
volken en vrije instellingen vormt. Uitla
tingen, welke op een desbetreffende vraag
aan minister Huil. door dezen als buiten
gewoon goed. bij dezen tijd passend en
constructief worden genoemd.
De Korrespondenz schrijft verder: de
volken van Europa staan tegenover een
dergelijke geborneerdheid met een even
groot gebrek aan inzicht en bevreemding.
Dagelijks komen nieuwe feiten aan het
licht, die bewijzen hoe onder de bescher
ming en met steun van de officieele diplo
matieke vertegenwoordigers der sovjet-unie
het bolsjewisme in alle staten, waar de bo
dem hiervoor maar gunstig schijnt, zijn
wereldrevolutionn&it gewroet uitoefent.
Wanneer dus menschen, die van alle deze
feiten op de hoogte zijn en die zich be
schouwen als leden van de gemeenschap
der geciviliseerde volken, thans nog den
twijfelachtigen meed bezitten dit bolsje
wistische gevaar niet alleen tegenover de
geheele wereld te verkleinen, doch door een
concrete hulpverleening te steunen, dan
kan een dergelijke houding door hen, dis
zich niet kunnen beroepen op onwetend
heid of meeningsverwarring, in Europa
slechts als een verraad aan de heiligste hje-
langen van de menschheid worden be
schouwd.
Ten slotte verklaart de Diplo: wie thans
nog misdadig en onverantwoordelijk ge
noeg is om de vernielende krachten van
het bolsjewisme actief te ondersteunen, die
is ook voor de toekomst gebrandmerkt en
heeft zich hierdoor eens en voor altijd, ook
moreel, gediskwalificeerd voor iedere me
dewerking adn het behoud en den opbouw
van cultuur, beschaving en welvaart van
de oude wereld. (D.N.B.)
In de Voelkische Beobachter schrijft
rijksminister dr. Goebbels o.a.:
Hoe slecht het gesteld ls met de zaak
der bolsjewisten, blijkt uit het feit, dat
Londen er thans toe is overgegaan de ca-
tastrophale nederlagen te voorzien van den
begeleidenden tekst, dien wij uit Britschen
mond tot dusver bij alle veldtochten heb
ben gehoord wanneer de zaak begon te
stinken Er bestaat hierbij een soort van
omgekeerde bewijsvoering, zoo verklaart dr.
Goebbels verder. Evenals men bij bepaalde
menschen kan constateeren. dat zij, wan
neer zij blozen, onwaarheid spreken, zoo
bestaat er ook bij de Engelsen.-.1 een onbe-
driegelijk teeken voor, dat, wanneer zij
plotseling een loflied beginnen te zingen
In sobere bewoordingen meldt het Ober-
kommando Wehrmacht, belangrijke suc
cessen, door de Duitsche weermacht be
haald in den strijd tegen het bolsjewisme.
Daar in het Oosten volgen pantserslagen
elkaar op, vernietigen de Duitsche lucht
eskaders troepenconcentraties, munitiefa
brieken, opslagplaatsen en verbindingen der
sovjets.
Daar In het Oosten bijten dappere man
nen de tanden op elkaar en vernietigen de
sovjets, opdat het nieuwe Europa leven kan.
Daar in het Oosten strijden ook Neder-
landsche mannen en dat zij dapper strijden
bewijst, dat reeds twee onderscheiden zijn
met het ijzeren kruis.
Dat zijn Nederlanders waarop wij trotsch
kunnen zijn.
Onze Nederlandsche mannen aan het
Oostfront vertegenwoordigen het beste ge
deelte van ons volk. bewijzen door hun
deelnemen aan den strijd dat ons land nog
vele duizenden plichtsgetrouwe en dappere
mannen telt.
Het O.K.W. meldt de voortdurende ver
nietiging van hen, die Europa bedreigen;
kan dit alles melden, dank zij den moed en
vastberadenheid van millioenen dappere
kerels, waarbij ook Nederlanders zijn en.
waartoe ook u behoort.
Misschien waren er vele redenen waarom
u nog geen dienst nam in het legioen. Maar
bedenkt dat geen uwer bezwaren steekhou
dend kan zijn, indien u weet dat de afloop
van den strijd beslist over het zijn of niet-
zijn van de Westersche beschaving.
Meldt U aan bij het
Vrijwilligerslegioen Nederland,
Koninginnegracht 22, 's Gravenhage.
over een schitterenden strategischen te
rugtocht, diegene, wien dito geldt, er goed
aan doet zijn zaak als verloren op te ge
ven. De bolsjewistische maarschalk Boed-
jenny, die in de Oekraine staat tegen de
Duitsche en verbonden troepen, is thans
aan de beurt. Hij bezit alle bekwaamheden
om als nieuwe maarschalk in de geschiede
nis van de Britsch-Joodsche oorlogslitte
ratuur te worden opgenomen. Engeland
echter treft voorbereidingen om een nieu
we nog zoo jonge hoop in het boek zijner
illusies te schrappen.
Ten slotte verklaart dr. Goebbels: de
overwinningsfanfares zijn verstomd. Men
kijkt met ontnuchterde oogen in een we
reld van harde en onherroepelijke feiten,
die, omdat men ze niet wil toegeven, hier
door alleen niet beter worden. IDk.B.1
EEN BOODSCHAP VAN ROOSEVELT
AAN HET CONGRES.
President Roosevelt, die gisteravond weer
een vacantie zou gaan nemen, heeft het
met het oog op de critiek, welke de verkla
ring in zake de ontmoeting tusschen hem
en Churchill in het Congres en in katho
lieke kringen heeft verwekt, noodig geacht,
het Congres nog voor zijn vertrek een
boodschap te doen toekomen. Daarin ver
klaart de Amerikaansche president, naar
►het D.N.B. verneemt, dat elkeen, die een
compromis met het nationaal-socialisme
van de hand wijst, instemt met de door
hem en Churchill opgestelde verklaring.
In dit verband veronderstelde Roosevelt
bij Duitschland weer „plannen voor over-
heersching van de wereld". Het nationaal-
socialisme, zoo verklaarde hij, mag men
geen pauze gunnen, daar het die slechts
zou gebruiken om door verdere oorlogvoe
ring zijn controle ook over de Vereenigde
Staten uit te breiden. Met betrekking tot
de verklaring, welke na de conferentie op
den Atlantischen Oceaan is bekend ge
maakt, zeide hij, dat zij vanzelfsprekend
ook de vrijheid van godsdienst en bericht
geving inhoudt. Roosevelt maakte verder
bekend, dat in de conferentie ook bespre
kingen zijn gehouden over militaire en
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te 6.08
uur en gaat onder te 20.33 uur. Het
is vandaag Nieuwe Maan.
Het communiqué van het Italiaansch»
hoofdkwartier van gisteren luidde: Woens
dag hebben Britsche vliegtuigen een aan
val op Augusta (Sicilië) gedaan. Eenige
burgers werden gewond, de schade is van
weinig belang. De luchtafweer kwam snel
in actie en schoot een der aanvallende toe
stellen neer.
In Noord-Afrlka wordt van het front van
Tobroek een snel en doelmatig optreden
van onze afdeeüngen tegen vijandelijke
aanvallen gemeld. Nauwkeurig gericht ar
tillerievuur trof doelen in de haven en ver
oorzaakte branden in de militiire installa
ties der stafi. De stad Benghazi is opnieuw
door Engelsche vliegtuigen gebombardeerd.
Er zijn geen slachtoffers; eenige gebouwen
werden beschadigd.
In Oost-Afrika worden van verschillende
sectoren aan het front van Gondar leven
dige aanvallen en tegenaanvallen gemeld
van onze onvermoeibare troepen, die een
groote verkennlngsactie ontplooiden en de.
pogingen van den vijand verijdelden. De
vijand, die door de luchtmacht gesteund
werd. is overal met aanzienlijke verliezen
teruggeslagen.
In het Oosten van de Mlddellandsche
Zee hebben twee Itallaansche torpedovlieg
tuigen, bestuurd door luitenant Cesare
Grazlani en tweede luitenant Aldo Forzi-
netti (waarnemer luitenant Pietro Rival
een geladen petroleumtankschip van 10.000
ton getroffen en tot zinken gebracht."
vlootaangelegenheden betreffende een doel
treffender organisatie van dez g. „hulp
aan Engeland". Op het oogenblik worden
door hem en Churchill voorbereidingen ge
troffen tot een conferentie met de Sovjet
unie, om deze bij haar verdediging te on
dersteunen.
De Daily Mail eischt naar de Geneefsche
correspondent van het DU.B. er aan ont
leent, in een artikel over de Britsche plan
nen na den oorlog, dat het doel der geal
lieerden na het sluiten van den vrede dient
te zijn de eenheid van het Duitsche rijk
te vernielen en Pruisen te verzwakken.
Pruisen moet worden beperkt tot het ge
bied aan de overzijde van de Elbe en 20
millioen inwoners tellen. Dit Pruisen mag
geen land op zich zelf vormen en politiek
niet zelfstandig zijn. Voor de geallieerden
moet het voornaamste doel zijn Duitsch
land zijn Pruisische karakter te ontnemen
of tenminste een poging hiertoe ln het
werk te stellen.
ENGELSCHE VLOOT- EN LUCHTBASES
IN SIERRA LEONE.
"De Frankfurter Zeitung deelt mede, dat,
naar in wel ingelichte kringen te New York
wordt vernomen, de Engelschen in Sierra
Leone aan de Zuid-Westkunst van Afrika,
bezig zijn sterke vloot- en luchtbases aan
te leggen met de hoofdstad Freetown als
centrum. Voor de monding van de Sier
ra Leone kruisen tal van kleine en grootere
oorlogsbodems, die den toegang tot de haven
streng bewaken. Freetown zelf is. aldus de
Frankfurter Zeitung, een belangrijk scheep
vaartcentrum geworden als tusschenhaven
in het verkeer om Kaap de Goede Hoop.
De Britsche en de Gaullistische troepen,
die zich in Sierra Leone bevinden, bestaan
grootendeels uit negers, daar Europeanen
hier, wegens het ongezonde klimaat, niet
langer dan anderhalf jaar achtereen kun
nen blijven. Het ligt, aldus het blad, in de
bedoeling van Freetown tevens een steun
punt te maken voor de luchtverbinding, die
de Vereenigde Staten, zooals reeds gemeld,
van plan zijn tusschen Amerika en Afrika
in te stellen. De Amerikaansche toestellen
zouden dan direct van Trinidad naar Free
town worden gevlogen, aldus het blad.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Begrafenis J. C .Redelé (Binnenland, 2e Bl.)
Wintersport van 15 Juni tut 15 Augustus
verboden (Sport, 2e Blad).
Wekeüjksch aardappelrantsoen weer op 3
K.G. gebracht. (Laatste Berichten, Ie
Blad).
Buitenland
Twee maanden oorlog in het Oosten (le Bi.)'
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.