V
Nieuwe etappe in het
Oosten begonnen
Amerika en Portugal
82ste Jaargang
DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1941
No. 24958
Verduisteren:
Zware verliezen der
sovjets
Betaling aan Duitsche
Kamer van Koophandel
voor opdrachten
Bruno Mussolini
verongelukt.
De Duitsche
tegenblokkade
Het Legioen marcheert
De Distributie van
Textielkaarten
VRIJWILI
N!
EGIOEN
D
Verklaringen van
Attlee in het Lagerhuis
De Azoren
Directeur-generaal van
den Landbouw
21.22 uur
6.09 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: EL Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zyn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewü emmer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd z(jn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland 0.80 per 3 mnd.)
Van welingelichte militaire zijde verneemt
het D.N.B., dat uit de speciale berichten
van het Duitsche opperbevel in de eerste
plaats bijkt, dat de groote etappe der Dult-
sehe operaties tegen de Stalin linie als ge
ëindigd kan worden beschouwd met de over
winning In den slag bij Smolensk en dat de
nieuwe etappe reeds is begonnen. In het ver
slag wordt uitdrukkelijk gezegd, dat de Duit
sche troepen in dezen strijd den taaisten
tegenstander in den vrijheidsstrijd van
Groot-Duitschland hebben aangetroffen en
hem toch hebben verslagen tengevolge van
de uitstekende opleiding en gevechtsroutine
der soldaten, de voorbeeldige hoedanigheid
der wapenen en niet in de laatste plaats door
de superioriteit van het Duitsche commando.
De Duitsche weermacht heeft ln deze ge
vechten successen behaald, die de eigen
stoutste verwachtingen verre overtreffen.
Uitdrukkelijk wordt geconstateerd, dat de
reusachtige en wel uitgeruste Sovjet weer
macht in de pan kon worden gehakt. In to
taal zijn aan het oostelijk front tot dusverre
ongeveer 900.000 gevangenen gemaakt, meer
dan 12,500 gepantserde gevechtswagens,
ruim 10,000 stukken geschut en meer dan
9000 vliegtuigen zijn vernietigd of buitge
maakt. Daarbij wordt uitdrukkelijk gezegd,
dat de Sovjet soldaten buitengewoon taai en
hardnekkig hebben gevochten, zoodat de
bloedige verliezen der Sovjets een veelvoud
van het aantal gevangenen bedragen. De
Sovjet legers moeten dus zeker meer dan
3.000.000 man en met de gevangenen rond
vier millioen man hebben verloren.
Dit zoo reusachtige getal wordt begrijpe
lijk, wanneer men denkt aan de uitgestrekte
fronten en de groote diepte van het strijd-
tooneel. Het beteekent niets anders, dan dat
het veldleger der Sovjets voor het grootste
De rijkscommissaris heeft op 28 Juli
1941 de volgende verordening uitgevaar
digd:
Verordening no. 144 van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche
gebied over het heffen van kosten voor de
Duitsche Kamer van Koophandel voor Ne
derland (centrale opdrachtsinstantie voor
het bezette Nederlandsche gebied).
Op grond van art. 5 der verordening
van den Führer over de uitoefening der
regeeringsbevoegdheden in Nederland van
18 Mei 1940, verorden ik:
Art. 1. 1) Industrie- en handelsonder
nemingen, die in het bezette Nederland
sche gebied haar zetel of een filiaal heb
ben, moeten voor orders, die haar door op
drachtgevers uit het Duitsche rijk of door
Duitsche dienstinstanties in het Duitsche
Rijk of in het bezette Nederlandsche ge
bied verstrekt worden, aan de Duitsche
Kamer van Koophandel voor Nederland
(centrale opdrachts-instantie voor het be
zette Nederlandsche gebied) een betaling
van 1 per mille der waarde van de op
dracht verrichten.
2) In gevallen van twijfel beslist de
Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied (Commissaris-Generaal v.
Financiën en Economie) of de door hem
aangewezen dienstinstantie.
Art. 2. 1) Deze verordening treedt in
werking op den dag van haar afkondiging.
2) Zij is van toepassing op alle orders,
die na 30 Juni 1941 zijn verstrekt.
Deze verordening betreft in de eerste
plaats de door de Duitsche industrie of
door Duitsche dienstinstanties in het Duit
sche Rijk aan de Nederlandsche industrie
verstrekte orders (z.g. overgehevelde or
ders).
Zij betreft voorts de door Duitsche
dienstinstanties in het bezette Nederland
sche gebied of andere gebieden aan Neder
landsche industrie- en handelsondernemin
gen verstrekte orders.
Ook de door Duitsche handelsfirma's
aan industrie- en handelsondernemingen
in Nederland verstrekte orders vallen on
der de verordening.
De kosten van 1 per mille worden bere
kend van de waarde van de order.
Bil z.g. loonorders. d.w.z. orders, waarbij
in industriebedrijven hier te lande slechts
een veredeling van het voorwerp verricht
wordt, terwijl het materiaal door den op
drachtgever wordt geleverd, worden de kos
ten alleen geheven van het bedrag, dat
overeengekomen is voor de loonorder en
niet van de totale waarde van het fabri
kaat.
Uiteraard vallen leveringen van produc
ten van den Npd**rlnodschen landbouw en
veeteelt niet onder dezen betalingsplicht.
Verzoeken om inlichtingen in geval van
twijfel moeten gericht worden tot de Cen
trale Opdrachtsinstantie, den Haag, Carel
van Bylandtlaan 16, tel. no. 11.21.07.
deel ten offer Is gevallen aan de groote ver
nietigingsslagen. die wekenlang duurden. De
cijfers van het aantal vernietigde en buitge
maakte stukken geschut en pantserwagens
bevestigen dit, want dergelijke reusachtige
hoeveelheden kunnen alleen verloren gaan
na de vernietiging van groote en goed uitge
ruste legers. De Sovjetluchtmacht moet met
de gemelde 9,000 vliegtuigen het grootste
deel van haar materieel hebben verloren.
Resumeerend kan men constateeren, dat
de operaties aan het oostelijk front een
zegevierend verloop hebben en in een
nieuw, beslissend stadium zijn, gekomen.
Zoowel de Duitsohe als de Italiaansche
pers wijdt vreugdevolle artikelen aan de
Duitsche successen.
DE STRIJD BIJ KIEF.
Op 5 Augustus hebben Duitsche troepen
de wig uitgebreid welke zij de laatste dagen
gedreven hebben in de versterkte stellingen
der Sovjets in het gebied ten Zuiden van
Kief. De Duitsche troepen wierpen in dap
pere aanvallen de bolsjewisten uit hun veld-
stellingen en veroverden 21 kazematten van
het modernste model. De tegenaanvallen
der Sovjets, die ten deele met pantserwa
gens werden ondernomen stortten ineen in
het doeltreffende vuur van de Duitsche troe
pen. Bij deze gevechten werden talrijke ge
vangenen gemaakt. Duitsche gevechtsvlieg
tuigen bestookten op 5 Augustus in het ge
bied ten Zuid-Oosten van Kief spoorweg-
lijnen en bruggen op succesrijke wijze met
bommen. Bij deze aanvallen vernielden de
Duitsche vliegtuigen ook spoorwegbruggen
over den Djnepr. Ook in het gebied van
Wossnessensk opereerden Duitsche gevechts
vliegtuigen op 5 Augustus met bijzonder
succes. De totale spoorwegwerken alsmede
de stationsgebouwen in de stad werden ver
woest. Daarbij is een volgeladen munitietrein
in de lucht gesprongen. Op het in de nabij
heid gelegen vliegveld werden 12 Sovjets
vliegtuigen op den beganen grond vernield.
Aan het breken van het verzet der in het
gebied ten Zuiden van Klef ingesloten Sovjet
formaties hebben Duitsche afdeelingen ar
tillerie een groot aandeel gehad. In recht-
streeksche beschieting bestookten zij tal van
kazematten en veldstellingen der bolsje
wisten en stelden daarmede de infanterie in
staat diep in de Sovjetlinies door te dringen.
Bij deze gevechten nam de bemanning van
een Duitsch stuk geschut waar, dat de bezet
ting van een Sovjet kazemat reeds na de
eerste goed gemikte Duitsche granaten haar
stelling verliet, om zich door een snelle
vlucht aan den vernietigenden hagel van
ijzer te onttrekken. Reeds na 80 meter wer
den zij door verscheidene Sovjet-soldaten
aangehouden, die hen na een korte woor
denwisseling neerschoten. Naar later na de
inneming van deze linie van verzet uit de
mededeelingen van gevangen Sovjet-solda
ten bleek, waren achter elke kazemat bij
zondere commando's opgesteld, die tot taak
hadden bezettingen van kazematten, die
zich overgaven of op de vlucht gingen, te
dwingen tot verderen tegenstand of dood te
schieten. (D.N.B.)
De kapitein-vlieger Bruno Mussolini
een zoon van den Duce, heeft heden
ochtend om 10 uur een roemvollen dood
gevonden, als gevolg van een ongeluk
dat hem overkwam in de omgeving van
Pisa tijdens een proefvlucht met een
nieuw type vliegtuig. (Stefani).
GENERAAL ANTONESCU
ONDERSCHEIDEN.
Uit het hoofdkwartier van den Führer.
Naar aanleiding van de bevrijding van
Bessarabië van de bolsjewistische geweld-
heerschappij heeft de Führer en opperste
bevelhebber der Duitsche weermacht den
Roemeensohen staatsleider en opperbevel
hebber van Duitsche en Roemeensche troe
pen, generaal Antonescu. het ridderkruis van
het IJzeren Kruis verleend. De Führér eerde
daarmede het gemeenschappelijke en in het
kader der operaties aan het Oostelijk front
belangrijke wapensuccessen onder de onver
schrokken en dappere leiding van generaal
Antonescu. De Führer heeft gisteren aan het
Zuidelijke front van het Oostelijk oorlogs-
tooneel generaal Antonescu persoonlijk ge
decoreerd.
Hoe gevoelig de gevolgen zijn van de
Duitsche tegenblokkade voor Engeland
heeft eenige dagen geleden de Britsche mi
nister van landbouw, Hudson, bevestigd in
een oproep aan de Engelsche landbouwers.
Hij verklaarde, dat sedert het begin van
den oorlog weliswaar rond vier millioen
acres grond voor den landbouw nieuw ont
gonnen waren, maar dat men nog ver af is
van het peil, dat bereikt moet worden. De
oppervlakte, die voor den landbouw ge
bruikt wordt, moet het volgend jaar nog
aanzienlijk uitgebreid worden, teneinde ten
minste een deel te vervangen van de op
den Atlantischen Oceaan tot zinken ge
brachte koopvaarders, anders zouden de
verliescijfers een uiterst duister voorteeken
vormen voor de toekomstige ravitailleering
van het Britsche eiland. Het is thans voor
Engeland de hoogste tijd een tarweveldslag
te leveren, zooals die in Italië op voorbeel
dige wijze geleverd is. Den landbouwers
moet daarbij echter vérstrekkende hulp
verleend worden. Ten slotte wees Hudson
er nog op, dat de verhooging van de land
bouwproductie ook noodig is om deviezen
te sparen. Voorts zeide hij, dat de schaarsch-
te aan scheepsruimte reeds zoo'n omvang
heeft aangenomen, dat zelfs voor den
thans nog mogelijke deviezen opleveren-
den uitvoer niet voldoende scheepsruimte
aanwezig is. De eigen landbouw zal ook na
den oorlog voor het arm geworden Groot-
Brittannië van essentieel belang blijven.
Men komt dus ln Engeland noodgedwon
gen steeds meer tot het inzicht, dat de
j Met vliegende vaandels en slaande trom
marcheerde vandaag het tweede contingent
vrijwilligers doos den Haag naar het sta
tion, waar de trein gereed stond, die de
mannen naar Krakau zal brengen.
Het legioen marcheert!
Sinds enkele weken wordt het eerste
contingent in Krakau geoefend. Het twee
de contingent is op weg en intusschen ko
men steeds meer aanmeldingen binnen van
Nederlanders, die begrijpen, waar het om
gaat en him plicht wenschen te doen.
Het legioen marcheert!
Nu nog in de oefenkampen. Straks als
een keurkorps in de rijen van hen, die op
trekken naar het Oosten om de gelederen
te versterken van de Duitsche legers en de
legioenen, die daar reeds wekenlang den
sovjetstroepen strijd leveren, hen terug
werpen, omsingelen en vernietigen.
Het legioen marcheert!
Dreunend klonk vandaag het marcheeren
van vastberaden Nederlandsche mannen
door de straten. Fier wapperde het vaan
del. Vrijwilligers vertrokken in de heilige
overtuiging, dat zij zich inzetten voor de
toekomst van hun volk en hun vaderland.
Het legioen marcheert!
Duizenden Nederlandsche mannen vor
men dit legioen en zij verwachten, dat ook
gij spoedig zult volgen, omdat ook g (j
weet, wat uw plicht is en dus uw plaats
zult innemen in de gelederen van het
TEXTIELKAART OOK NOG NA 1 SEPT.
A.S. GELDIG.
De directeur van het Rijksbureau voor
de distributie van textielproducten door
den handel deelt mede, dat de werk
zaamheden, welke verbonden zijn aan
de uitgifte van de nieuwe textielkaart
niet vóór 1 September a.s. gereed kun
nen zijn.
In verband hiermede zal de textiel
kaart van de periode 1 Februari 1941
1 September 1941 tot nader, ttfdig te
verstrekken bericht, ook nog na 1 Sep
tember a.s. geldig blijven.
De punten van de toeslagkaarten en
speciale punten blijven eveneens hun
geldigheid na 1 September a~s. be
houden.
Vrijwilligerslegioen Nederland.
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
vernieling van de wereldhandelsbetrekkin
gen in den door Engeland zelf ontketen
den oorlog de Britsche wereldmachtsposi-
tie ook voor de toekomst in haar grond
vesten heeft geschokt en dat Groot-Brit-
tannië zich steeds meer tot zichzelf zal
moeten beperken. (A.N.P.)
Naar het D.N.B. verneemt, heeft minister
Attlee in het Lagerhuis gewaarschuwd te
gen overdreven optimisme. Het is heel goed,
aldus zeide hij, wanneer men optimistisch
i:, als men zijn inspanning daardoor maar
niet laat verslappen. Wij moeten inzien, dat
wij, hoewel groote gevaren overwonnen zijn,
nog steeds om ons bestaan vechten tegen
een zeer sterken, onverbiddelijken vijand.
In de lucht heeft Hitler Engeland met de
grootste energie aangevallen, hij heeft den
oorlog ter zee onafgebroken voortgezet,
maar de inval, die op een zeker oogenblik
voor de deur scheen te staan, moest worden
In politieke kringen te Berlijn ontkent
men niet, dat de Azoren thans in het
middelpunt van zekere politieke gissingen
en verklaringen staan. Men twijfelt er
niet aan. dat Roosevelt bij zijn pogingen
om steunpunten voor de Vereenigde Staten
te verwerven niet alleen die. welke dui
delijk op het Westelijk Halfrond liggen
thans ook het oog heeft laten vallen op
de strategische posities, welke worden ge
kenmerkt door de Kaap Verdische Eilan
den en de Azoren.
Ten aanzien van de breedvoerige uit
eenzettingen, waarin de Amerikaansche
pers hieromtrent haar meening te kennen
heeft gegeven en nog geeft, heeft, aldus
zeide men in de Wilhelmstrasse de Duit
sche regeering zich buitengewoon gereser
veerd getoond en tot dusverre slechts de
rol van opmerkzaam waarnemer gespeeld.
In officieuze kringen herinnert men er aan
dat Sumner Welles op de zeer duidelijke
Portugeesche vraag over de eerbiediging
der Portugeesche souvereiniteit over de
Azoren een even dubbelzinnig antwoord
heeft gegeven, waarvan de stijl naar Duit
sche opvatting nauwelijks verschilt van de
verklaring^ die Roosevelt eenige dagen voor
de bezetting van IJsland tot den IJsland-
schen minister-president richtte.
Het volkenrechtelijke beginsel „ik voel
mij bedreigd, zooals. wannee en waar ik
wil.' dat de agressie-politiek der Vereenig
de Staten zich meer en meer eigen maakt
en waarmede zij ook thans haar campag
ne tegen de Azoren tracht te motiveeren
moet, aldus zeide men in de Wilhelm
strasse, ten slotte de geheele constructie
van de oude zoowel als van de nieuwe we
reld overhoop gooien.
Men wijst er verder op, dat Portugal zich
intusschen genoodzaakt heeft gezien zijn
militaire positie te versterken en dat de
reis van den grijzen Portugeeschen presi
dent; generaal Carmona, naar de Azoren
van het standpunt van Portugal uit nog
slechts den nadruk heeft gelegd op het
gewicht, dat men in Lissabon aan de Azo
ren hecht.
In politieke kringen hier acht men het
mogelijk, dat zelfs Roosevelt er niet in zal
slagen, nog iets uit te richten tegen de
wereldmeening, die in dit opzicht geheel
eenstemmig Is. Men ziet hier echter niet
over het hoofd, dat de Vereenigde Staten
,op het oogenblik klaarblijkelijk probeeren,
bij hun steunpunten-campagne Brazilië in
te schakelen, hoewel men van opvatting is,
dat van Braziliaansche aspiraties ten aan
zien van de Azoren. niet gesproken kan
worden.
In dit verband verwijst men in de Wil
helmstrasse naar zekere berichten over
een ultimatieven druk der Vereenigde Sta
ten, die ten doel heeft te bewerkstelligen,
dat Brazilië optreedt op de door Welling
ton gewenschte wijze. Naar de meening van
officieuze kringen kan men op het oogen
blik nog niet zeggen, in hoeverre BraziHë
hiertoe bereid is.
De ontwikkeling van deze aangelegen
heid wordt van Duitsche zijde steeds met
de grootste aandacht gadegeslagen Men
noemt het hier de zaak van de wereldmee
ning en van de Zuid-Amerikaansche Sta
ten dat zij nagaan, ln hoeverre zij bereid
zijn voor het imperialisme van Roosevelt
hand- er: spandiensten te verrichten.
(AN.P.)
De Deutsche Diplomatische Politische Kor-
respondenz" wijst op de arbeidsverdeling
tusschen Engeland en de Vereenigde Staten
en merkt op, dat een even laaghartig spel,
als Engeland onlangs in het geval van Syrië
met Frankrijk heeft gespeeld, thans van
Amerikaansche zijde tegenover Portugal op
touw is gezet.
Sedert lang kent men het voornemen van
Roosevelt, aldus de Diplo, om in het bezit
van de Portugeesche eilanden in den Atlan
tischen Oceaan te geraken. Met het oog op
den kennelijken tegenstand van Portugal
meende Roosevelt blijkbaar een uitweg te
hebben gevonden door Brazilë op den voor
grond te schuiven. In de stellig juiste ver
wachting, dat Brazilië zich ondanks allen
druk der Vereenigde Staten niet zoo maar
voor een dergelijke achterbaksch spelletje
zou leenen, is dezer dagen in samenwerking
met Engeland een leugencampagne door
Reuter gelanceerd, waarin werd beweerd,
dat Portugal rechtstreeks door Duitschland
wordt bedreigd.
Roosevelts bedoelingen beperken er zich
geenszins toe door verdachtmakingen van
allerlei"aard den tijd voor acties rijp te ma
ken. Hij meent juist in het geval van de At
lantische eilanden van Portugal wel effect
te kunnen sorteeren als hij een twistappel
tusschen zekere Ibero-Amerikaansche staten
en de Europeesche stamlanden werpt door te
zorgen, dat deze eilanden worden geroofd,
waardoor hij tevens vervreemding en twee
spalt tusschen geheel Europa en Zuid-Ame-
rika zou doen ontstaan.
Roosevelt vergrijpt zich niet alleen aan
beproefde politieke grondbeginselen van zijn
land, als hij zijn bemoeienissen tot buiten
het Westelijk Halfrond uitstrekt. hU wil ook
door gevoelens van haat en wantrouwen de
moreele en geestelijke banden verbreken, die
de oude en de nieuwe wereld zoo crelukkig
vereenigen, daar zij zijn matelooze verlan
gens naar onbeperkte heerschappij en auto
riteit in den weg staan.
fe (DJ43.)
Naar wij vernemen, is een dezer dagen
de benoeming te verwachten van den
heer G. Ruiter, voorzitter van de Frie-
sche Maatschappij van Landbouw, tot
Directeur-Generaal van den Landbouw.
uitgesteld. Maar, .zoo vervolgde Attlee, er
kan geen grootere dwaasheid zijn dan dat
men denkt, dat uitstel afstel is. De moge
lijkheid van een dergelijke poging moet een
voortdurende factor in onze overwegingen
zijn, zooals tot dusverre.
Voorts zeide Attlee, dat het ook dwaas
zou zijn, den afloop van den strijd ln het
Oosten te willen voorspellen. Hij zeide, dat
men niet van hem kon verwachten, dat hij
iets zou laten doorschemeVen over de maat
regelen, die voor de hulp aan de Sovjetunie
kunnen worden genomen. Het Huis kon er
echter gerust op zijn, dat al het mogelijke
gedaan zou worden. De hoofdzaak bij de
Britsche steunverleenlng is niet een zoo op
vallend mogelijke, maar een doeltreffende
hulp.
Ten aanzien van den slag op den Atlan
tischen Oceaan verklaarde Attlee, dat de
Dultschers ook ln de belde afgeloopen
maanden naar het behalen van successen
gestreefd hebben. Bij het begin van de lente
konden zij een grooter aantal dulkbooten
van stapel laten loopen. In den loop der
laatste maanden heeft de vijand, aldus Att
lee, er naar gestreefd verder en verder op
den Oceaan door te dringen, zoodat de strijd
ter zee thans wordt uitgevochten op een
reuschtig gebied, dat zich uitstrekt tot aan
de kust der Vereenigde Staten en tot in de
Afrlkaansche wateren. In dezen strijd heb
ben wij natuurlijk zware verliezen geleden.
Wij zullen niet tevreden zijn, zoolang deze
verliezen voortduren. De vijand ontplooit
een groote kracht. Oeen mensch met een
gezond oordeel zal beweren, dat wij den
slag op den Atlantischen Oceaan reeds heb
ben gewonnen. Wij kunnen echter zeggen,
zoo besloot Attlee, dat wij op dit belangrijke
oorlogstooneel onze stellingen handhaven.
vcm hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt hedenavond op te
21.13 uur en graat morgenochtend te
7.37 uur onder.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Het werk van den Plantenziektenkundigen
dienst (le Blad).
Buitenland
Het Duitsche succes in het Oosten.
(lste Blad).
Amerika en de Azoren (lste Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
