V
Hoe de Stalin-linie werd
doorbroken
Poolsche toestanden
DONDERDAG 31 JULI 1941
No. 24952
Verduisteren:
Publicatie
82sfe Jaargang
Vier aanvalsrichtingen
Bijzonderheden
Sovjet-Unie voor een
hongercatastrofe
Moskou brandt
VRIJWILI
NI
EGIOEN
D
Zware verliezen van
Britsche luchtmacht
Ik zoek de Poolsche beschaving
21.35 uur
5.58 uur
Duitsche luchtaanvallen
op Engeland
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; J. W. Henrty
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht oewijs-iummer 5 ets - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
In Duitsche militaire kringen werden
voor het eerst nadere bijzonderheden be
kend gemaakt over de verschillende door
braken door de Stalin-linie.
De eerste doorbraak door deze linie ge
schiedde op 4 Juli aan de grens van Let
land en de Sovjetunie.
Op 11 Juli begon 200 K.M. ten Oosten
van Minsk de bestorming ~van de Stalin-
linie in de sector MogilewOrsja—Witebsk
Polosk. Zij leidde op 16 Juli tot volledig
succes, daar op dien dag hetv120 K.M. aan
gene zijde van de Stalin-linie gelegen Smo
lensk kon worden ingenomen.
Op 11 en 12 Juli braken Duitsche forma
ties door de op 150 K.M. ten Oosten van de
Sereth gelegen vestingwerken der Stalin-
linie in het gebied van Berditsjew en
Zjitomir.
Op 19 Juli werd de Dnjestr overgestoken
en drongen de Duitsche formaties door de
aldaar gelegen vestingwerken der Stalin-
linie heen. Op dit Zuidëlijkste punt van de
Stalin-linie begon op 21 Juli de achter
volging van den terugtrekkenden vijand.
De doorbraak van de Stalin-linie begon
dus op den Noordelijken vleugel van het
Duitsche front, ging vervolgens over naar
het centrum van het front en naar het
gebied ten Noorden en ten Zuiden van de
Pripet-moer assen, waarna eenige dagen
later de Zuidelijke vleugel doorbroken
werd. Deze vier doorbraken geven de vier
voornaamste aanvalsrichtingen aan van de
Duitsche legers. Begonnen bij den rechter
Duitschen vleugel zijn het de volgende:
1. Uit Moldavië en de Boekoewina naar
den benedenloop van de Dnjestr.
2. Uit Galicië naar Kief.
3. Uit het gebied van Minsk via Smolensk
naar Moskou.
4. Door de Baltische landen naar Lenin
grad.
In Duitsche militaire kringen wijst
men er op dat met de succesrijke
doorbraken door de Stalin-linie de gi
gantische strijd in het Oosten het be
slissende stadium is ingegaan. Het is
thans geen strijd meer om de Stalin-
linie, het is een veldslag in het vrije
veld, die ver aan gene zijde van het
front wordt gestreden. De beslissing
van dezen veldslag valt niet binnen
enkele dagen te verwachten.
In het gebied ten Westen van het Peipus-
meer werden op 27 en 28 Juli twee Sovjet
divisies ingesloten en in de pan gehakt.
Door een snellen opmarsch uit het gebied
van Pernau naar den Noord-westelij ken
oever van het Peipusmeer werd den beiden
Sovjetdivisies de aftocht onmogelijk ge
maakt. In felle gevechten van man tegen
man met handgranaten en machinepisto
len werden talrijke bolsjewistische nesten
van verzet vernietigd en werden divisies
in een steeds nauwer gebied tezamen ge
drongen. Door voortdurend verder door te
dringen in het groote boschgebied werden
afzonderlijke Sovjetafdeelingen van haar
divisies afgesneden en vernietigd.
Ondanks hun hopelooze positie werden de
Sovjetinfanteristen door de politieke com
missarissen steeds weer in breede golven
tegen de Duitsche stellingen opgestuwd. Al
deze uitvalspogingen stortten ineen in het
Duitsche vuur onder bloedige bolsjewisti
sche verliezen. De beide divisies werden in
den loop van den strijd volkomen vernie
tigd.
Over den aanval op Moskou. Maandag
nacht uitgevoerd, verneemt het D.N.B. nog
de volgende bijzonderheden. De aanval
duurd vier uur en werd zonder onderbre
king uitgevoerd. In totaal werden 25 groote
en ontelbare kleine branden in alle deelen
van de stad waargenomen. Vooral het
stadscentrum werd door zware bomtreffers
bestookt. Hier bevinden zich de volkscom
missarissen en de militaire autoriteiten der
Sovjets. Slechts één Duitsch vliegtuig is
niet op zijn basis teruggekeerd.
Duitsch-Finsche formaties hebben op
nieuw aan het Finsche front succesrijke
aanvallen op de Sovjets ondernomen. Na
hevige gevechten trokken de bolsjewisten
terug. Bij hun terugtocht goten zij naptha
in de bosschen en schoten ze vervolgens in
brand. Hun plan om zoodoende den op
marsch der Duitsche en Finsche formaties
tegen te houden, mislukte. De verbonden
troepen trokken door de brandende bos
schen en zetten de achteryolging van de
Sovjets voort.
Duitsche duikbommenwerpers en torpedo
vliegtuigen hebben op 29 Juli niet ver van
Moermansk een Sovjet-vliegveld en daar
op staande Sovjet-vliegtuigen door bom
treffers, vernietigd. De Duitsche torpedo-
vliegtuigen schoten tijdens de hierop ont
stane luchtgevechten 16 Rata-jachtvlieg
tuigen omlaag.
Een Duitsche colonne, die in het gebied
ten Oosten van Smolensk munitie en brand
stof wilde brengen aan oprukkende pant
serstrijdkrachten. had naar het D.N.B. ver
der meldt, op 29 Juli een ontmoeting met
verstrooide troepen der Sovjets, die in de
stukken bosch langs den weg lagen. In een
heldhaftigen strijd wisten de Duitsche sol
daten alle aanvallen der bolsjewisten te
keeren. De meegebrachte pantserwagens
brachten zij in stelling en vuurden hun
granaten af op de aanrollende pantserwa
gens. waardoor de dikke stalen wanden
stukgescheurd werden en de gepantserde
kolossen binnen korten tijd vernietigd wa
ren. Daarop namen de Duitsche soldaten
den strijd op met de Sovjet-infanterie. Met
machinegeweren werden de aanstormende
gelederen der Sovjets neergemaaid, waar
na de Duitsche colonne haar weg vervolg
de en haar waardevolle vracht naar de
pantserstrijdkrachten bracht die nog dien
zelfden avond den geheelen sector van
bolsjewisten zuiverden.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
Dinsdag de omsingelde Sovjettroepen in
het gebied ten Zuid-Oosten van Smolensk
gebombardeerd. Hierbij werden verschei
dene Sovjetpantserwagens, zeven batterijen
en drie stukken geschut buiten gevecht ge
steld en 260 vrachtauto's vernietigd. Onder
de Sovjetmanschappen ontstonden bloedige
verliezen.
In hetzelfde gebied werd in den nacht
van 26 op 29 Juli een Sovjetpantsertrein
vernield.
HOPKINS TE MOSKOU.
Reuter meldt, dat Harry Hopkins, de per
soonlijke afgezant van president Roosevelt
te Moskou is aangekomen.
Onder-staatssecretaris Sumner Welles,
heeft in een officieele mededeeling, volgens
Associated Press bevestigd, dat Roosevelt's
adviseur, Harry Hopkins, zich naar Moskou
heeft begeven om met hooge Sovjet-func
tionarissen kwesties van de hulpverleening
der Vereenigde Staten aan de Sovjet-unie
te behandelen. Dit bezoek heeft niets te
maken met Hopkins ambtsbezigheden als
coördinator van de leen- en pachtwet.
Hopkins had reeds een onderhoud met
Stalin, waarbij Molotof aanwezig was.
Hopkins kondigde aan, dat hij nog twee
of drie besprekingen met Stalin zal voeren.
Voorts gewaagde Hopkins van de „bewon
dering". die in de Ver. Staten waargeno
men kan worden voor den strijd der sov
jet-unie, van de hulp, die de Ver. Staten
den sovjets willen verleenen, echter zonder
dat hij bijzonderheden omtrent deze hulp-
verleenln^ verstrekte. Omtrent de kwestie
der betaling van de Amerikaansche leve
ranties aan de sovjet-unie verklaarde Hop
kins nog, dat Stalin daardoor geen moei
lijkheden zou krijgen.
(D.N.B.)
NIET DE EERSTE, DIE OVER HET LAND
ZAL LOSBREKEN.
In een oproep aan de bevolking van de
Sovjet-Unie heeft Stalin de vernietiging
geëischt van alle levensmiddelen en grond
stoffen. Duizenden verwoeste boerderijen
en geplunderde huizen, verbrande akkers,
dorpen en steden getuigen, dat Stalins
bevel werd uitgevoerd, omdat het uitge
voerd moest worden. Niemand schijnt er
in de Sovjet-Unie aan te hebben gedacht,
dat deze maatregel niet Duitschland treft,
n\aar de volkeren der Sovjet-Unie zelf. Zij
alleen zullen de gevolgen van deze brutale
maatregelen van het Sovjetbewind moeten
dragen. De Sovjet-Unie staat voor .een
catastrofe, zooals de wereld tot dusver nog
niet heeft meegemaakt.
Het is niet de eerste catastrofe, die over
de Sovjet-Unie zal losbreken. Door de ge
welddadige collectiveering en bolsjewisee-
ring van het geheele bedrijfsleven, door
ondanks alles doorgevoerde industralisatie
en de gruwelijkste vervolging van boeren,
zijn er in de Sovjet-Unie verscheidene
malen hongercatastrofen ontstaan, die be-
hooren tot het gruwzaamste, dat de
menschheid ooit beleefd heeft.
In totaal raamt men aan de hand van
Sovjet-statistieken het aantal menschen
dat van honger is omgekomen tusschen
1917 en 1922 op 10,240.000.
Tusschen 1932 en 1933 op 10,000,000.
De geheele wereldpers was over deze
cijfers ontsteld. Te Genève ontstond een
hulporganisatie. Er werden Duitsche hulp
organisaties en andere comité's voor de
gebieden van hongersnood in de Sovjet-
Unie opgericht, op zich zelf een groteske
omstandigheid, gezien de vruchtbaarheid
van deze „graanschuur van Europa". De
machthebbers der Sovjet-Unie gebruikten
den honger eenvoudig als geesel om zoo de
onderdrukten in toom te houden en zich
van ongewenschte elementen te ontdoen.
De bijzondere correspondent van de
„Manchester Guardian", Mudgeridge, die
deze gebieden bezocht, schreeft o.a.:
Er heerscht niet alleen hongersnood, er
heerscht ook een toestand van oorlog en
militaire bezetting. Overal honger, nood,
ellende. Men verlaat de huizen, de dorpen
om redding te zoeken in de steden, van
waar de menschen echter weer naar het
land verdreven worden. Op de straten en
pleinen spelen zich tooneelen af, waarvan
Europeanen geen begrip hebben. Het aan
tal lijken is zoo groot, dat zij slechts een
maal per dag kunnen worden opgeruimd.
Een correspondent, die steden in de
Oekraine bezocht schrijft:
Het stationsplein is geheel met lijken be
dekt. allen slachtoffers van den hongers
nood. Ik kon mijn oogen niet gelooven. De
diepste ontroering wekten nog de arme
kinderen bij mij, die op straat nog naar
iets eetbaars zochten, doch te zwas waren
om te ïoopen, neervielen en bleven liggen.
Ook het relaas, dat andere correspon
denten en ooggetuigen over deze ramp ge
geven hebben, bevat niets dan weefgalooze
ellende en ongekend menschelijk leed.
(A.NP.)
Op het centrum van de bolsjewistische
terreur, op het hoofdkwartier van de com
munistische misdadigers, daarop worden
thans eiken dag door de Duitsche vliegtuig
eskaders vernietigende bomaanvallen on
dernomen. daarop regent het brisant- en
brandbommen.
Moskou brandt! De Duitsche legers ruk
ken op, onweerstaanbaar voltrekt zich het
vonnis over de machten, die tientallen jaren
een bedreiging voor Europa vormden, die op
het punt stonden deze bedreiging ten uit
voer te leggen en de Westersche beschaving
te vernietigen.
Moskou brandt! Want Duitschland
strijdt voor Europa, maarDuitschland
strijdt niet alleen. Dappere mannen uit alle
beschaafde landen van Europa zijn te wapen
gesneld en vormen legioenen, die schouder
aan schouder strijden met de machtige
legers van Adolf Hitler. Dappere mannen
uit alle beschaafde landen, dus óók uit
Nederland. Want Nederland beschikt over
mannen, die weten dat het hun plicht is
deel te nemen aan' den strijd tegen de be
drijvers van de gruwelen van Lemberg en
de andere steden en dorpen in de Sovjet-
Unie.
Moskou brandt! Duitsche legers en
Vrijwilligerslegioenen rukken op, het eerste
contingent van ons eigen Nederlandsche
legioen is vertrokken. Op de aanmeldings-
bureaux heerscht groote drukte. Het tweede
contingent vertrekt binnen enkele dagen
en gij landgenootgij zoudt volharden in
uwe houding van afwachten totdat de strijd
gestreden is?
Besluiteloos aan den kant blijven staan,
terwijl anderen hun plicht doen, dat is een
houding, die een echten Nederlander niet
past, die eenvoudig niet in zijn aard' ligt.
Moskou brandt! Landgenooten, daar in
het Oosten wordt een strijd gestreden met
als inzet de toekomst van Europa, dus ook
van ons volk en vaderland en daarom:
meldt u aan bij het
Vrijwilligerslegioen Nederland,
Koninginnegracht 22, Den Haag.
Aan de Britsche luchtmacht zijn gisteren
op twee ver uiteengelegen punten zware
verliezen" berokkend. Britsche torpedo-
vliegtuigen. die onder sterk esoorte van
jagers waren gestart van een vliegtuig-
moederschip in de Noordelijke IJszee,
poogden in verscheidene opvolgende groe
pen een haven in Noord-Noorwegen aan te
vallen. Deze aanval, die samenviel met het
optreden van enkele Sovjetvliegtuigen,
mislukte volkomen. In luchtgevechten
werden 23 vliegtuigen, twee door lucht-
Een oorlogscorrespondent van de Waffen
SS schrijft:
Onze divisie kwam op den weg naar het
front door Polen. Wij hadden gelegenheid
indrukken te verzamelen zooals wij nog
nooit beleefd hebben. Verscheidene malen
achtten wij het niet mogelijk, dat hetgeen
wij zagen, iets met de werkelijkheid te
maken had, ja. wij geloofden onze eigen
oogen niet. Ik vroeg mij af, waar blijft de
in Denemarken en in andere landen zoo
ijverig verdedigde Poolsche beschaving? Is
hetgeen wij hier zien werkelijk de bijdrage
van het doof de democraten der geheele
wereld als flink en ijverig gekenmerkte
Poolsche volk tot de beschaving? Voor ons.
die zoo juistLuit Duitschland komen, was dit
beeld verpletterend.
TOESTANDEN IN DEN POOLSCHEN
LANDBOUW.
De bevolking van het Poolsche platteland
heeft in het geheel geen begripvoor mensch-
waardige omstandigheden. In een dorpje, in
Zuid Polen, waar wij verblijf hielden, had
ik gelegenheid haar nader te leeren kennen,
doch men moet er wel op letten dat dit niet
letterlijk gebeurt, daar men anders met
luizen en ander ongedierte besmet zou raken
Dit dorp bestond uit verspreid liggende
hutten, zij waren zoo primitief en onbehol
pen gebouwd als men in de Noordsche lan
den zelfs niet in de vroege middeleeuwen
gekend heeft. De hutten waren opgetrokken
uit ruwe steen en leem en voorzien van een
enkel raam, dat was aangebracht in de
„goede kamer" d.w.z. in een van de beide
vertrekken, die in de woning aanwezig wa
ren. In deze ruimte, die het minst smerigst
was, verbleven de menschen, varkens, gan
zen, kippen, honden en katten. Tevens
diende de ruimte als keuken en dus stond
er een stookgelegenheid ln. Door de deur
opening trok de rook naar buiten. Het
Mariabeeld aan den muur was het eenige
voorwerp, dat min of meer zonder vuil was.
In het andere vertrek, dat geen raam had
en diende zoowel voor het opbergen van
gereedschappen als voor graanschuur, zag
men behalve eenige bergen aardappelen
ook een zeer magere koe. waarvoor men
blijkbaar in de „woonkamer" geen plaats
had. Zoo snel mogelijk ging ik nu naar
buiten om frissche lucht te happen. Daar
stond de boer, wanneer men hem althans
zoo kan noemen.
GESPREK MET EEN POOLSCHEN
„BOER".
Hij sprak een beetje Duitsch. aangezien
hij vroeger in Duitschland gewerkt had. Hij
vertelde mij. dat het den boeren hier uiterst
slecht ging, daar de stad hij wees op een
grooten puinhoop op een paar kilometers
afstand het eigenlijke afzetgebied was
voor de armzalige producten, welke dit
dorp kon opbrengen. Hij vertelde mij ook,
dat zelfs toen de stad er nog stond, zij een
ellendig bestaan geleid hadden, daar zij in
het geheel geen invloed hadden op de prijs
vorming van hun producten. Deze stad
telde 8000 inwoners, waarvan 6000 Joden.
Zooals overal had ook hier het „uitverkoren
volk" de volledige economische controle
over dit dorpje in handen. De Pool vertelde
verder, dat zij verscheidene malen gepro
beerd hadden hierin verandering te bren
gen door zich te richten tot het gemeente
bestuur van de stad. Doch alles was ver-
geefsch geweest, daar ook het gemeente
bestuur onder invloed van de Joden stond.
Die Joden op hun beurt onderhielden nauwe
betrekkingen met hun rasgenooten in de
verschillende openbare lichamen van War
schau.
Daardoor reeds kreeg men een uitstekend
inzicht in de toestanden, welke heerschten
in een staat, die zich geroepen voelde te
zamen met Engeland de beschaving namens
de menschheid naar het Westen te dragen
en de Duitsche „barbaarschheid" te ver
nietigen. Hoewel wij over het algemeen - de
zonen van Polen niet al te zeer mogen ver
trouwen, kan men zich toch een beeld van
den toestand maken.
Wanneer men dan tegelijkertijd van dit
dorp uit het hoofdgebouw ziet, behoorende
bij een der geweldig groote landgoederen
van den Poolschen geldadel goederen met
c-en bezit aan land van meer dan 1000 mor
gen dan krijgt men een helder beeld van
de brutaliteit en huichelarij, welke Engeland
aan den dag legde, toen het een garantie
gaf voor de onschendbaarheid en den socia
len standaard van Polen (A.N.P.).
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
14.41 uur en gaat morgenoch
tend onder te 1 uur; het is van-
daag Eerste Kwartier.
De Weermachtsbevelhebber, generaal der
vliegers Fr. Christiansen, maakt bekend:
Ik herinner aan mijn mededeeling van 17
Augustus 1940, volgens welke elke waarne
ming over een landing, het springen uit een
vliegtuig of het verblijf van leden der vijan
delijke weermacht, alsmede over het wei-pen
uit vijandelijke vliegtuigen op Nederlandsch
gebied, terstond aan de dichtstbijzijnde Duit
sche militaire instantie of Duitsche politie-
instantie gerapporteerd moet worden.
Voor elke mededeeling over een val of een
noodlanding van Duitsche of vijandelijke
vliegtuigen, op grond waarvan de plek, waar
het vliegtuig is neergekomen gevonden
wordt, krijgt degene, die hiervan het eerst
melding maakt, een premie van twintig gul
den. De premie wordt ook dan uitbetaald,
wanneer onderdeelen van vliegtuigen gevon
den en aangemeld worden, welke het op
ondubbelzinnige wijze mogelijk maken te
constateeren, dat een vliegtuig is neerge
stort. De premie wordt uitbetaald door de
dienstinstantie, bij wie de aanmelding is ge
schied en wel onmiddellijk nadat het be
richt gebleken is juist te zijn.
Onafhankelijk van deze aanmeldings
premie blijven evenals tot dusver bedragen
betaald worden voor bijzondere verrichtin
gen. die verband houden met het neerstor
ten van vliegtuigen of noodlandingen, zoo
als b.v. hulpverleeningen bij het redden van
vllegtuigbemanningen, het bergen van vlieg
tuigen, enz.
doelartillerie en drie door marineartillerie
neergeschoten. De bemanning van twee
eigen toestellen, die in deze gevechten ver
loren gingen, werd gered.
Een andere poging van enkele Britsche
gevechtsvliegtuigen, om zich des middags
naar Noord-Duitschland te begeven, mis
lukte eveneens. Boven de Duitsche bocht
werden vijf vijandelijke toestellen zonder
eigen verliezen in een luchtgevecht neer
geschoten. (DN.B.).
In een artikel over Engeland, geeft ds
hoogleeraar in de geschiedenis aan de Co-
lumbia-universiteit, Allan Nevins, een.
schildering van de gevolgen van de Duit
sche luchtaanvallen. Het zwaarst getrof
fen zijn Clydebank. Birkenhead, Coventry,
Southampton, Plymouth en Portsmouth. De
in groote deelen van Liverpool en Londen
aangerichte schade is groot, in Birming
ham, Manchester en Glasgow zeer groot en
ook in Sheffield geenszins gering. Belfast
is eveneens zwaar getroffen. Na den groo
ten aanval in Maart op Clydebank, zijn de
ziekenhuizen in Glasgow overvol met ge
wonden en de huizen in Glasgow overvol
met geëvacueerden. Zestig procent der hui
zen is vernield of onbewoonbaar. De arbeid
werd belemmerd, doordat velen gedood, ge
wond of totaal uitgeput waren. In South
ampton is een derde gedeelte van het
aantal handelshuizen1 vernield of onbruik
baar. In Plymouth en Liverpool is aanzien
lijke oorlogs-economische schade aange
richt. In Birmii^ham werden fabrieken
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De Ned. Volksdienst gaat haar schoone taak
beginnen; vrijwillige medewerkers wor
den gezocht (Binnenland, 2e Blad).
Distributie van vaste brandstoffen (Binnen
land, 2e Blad).
Regeling der Paardenfokkerij (Binnenland,
2e Blad).
Verdere beperking van den pluimvee- en
varkensstapel. (Ie Blad).
Buitenland
Hoe de Stalin-linie werd doorbroken
(le Blad).
De spanningen in het Verre Oosten
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN**
EERSTE BLAD.
