V
82ste Jaargang
WOENSDAG 30 JULI 1941
No. 24951
Successen in het Oosten
Duitsch Weermachtsbericht
V-'Vi c t o r i e - Duitschland
wint voor Europa
op alle fronten
Duitschland en Zuid-Amerika
Verduisteren:
v..
Italiaansch
W eermachtsbericht
Toespraak van Mussolini
Finland en Engeland
Or an j e-Wit-Blau w
YRIJWILI
N
EGIOEN
D
Duitsche onthullingen
te wachten
Prof. dr. J. van Loon benoemd lof
voorzifter van den Hoogen Raad
">v
21.36
5.57
uur
uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zfjn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het opperbevel van de Duitsche
Weermacht maakte gisteren bekend:
Roemeensche troepen hebben
het uitmondingsgebied van de
Dnjestr bereikt. Bessarabië is
daarmede volkomen van den
vijand gezuiverd. In de Oekraine
worden de operaties gestadig
voortgezet. De strijdkrachten van
den vijand, welke bij de doorbraak
van de Stalinlinie in de richting
Smolensk achterhaald waren, zijn
thans voor het belangrijkste deel
in de pan gehakt. De laatste groep
Oostelijk van Smolensk gaat haar
ondergang tegemoet. Hooge cijlers
aan gevangenen en buit kunnen
als resultaat van dezen geweldi
gen vernietigenden slag binnen
enkele dagen gemeld worden.
Ten Westen van het Pelpus-meer
zijn vijandelijke strijdkrachten door
de formaties, welke belast zijn met de
zuivering van Estland, eveneens inge
sloten en staan voor haar vernieti
ging.
Sterke formaties gevechtsvliegtui
gen bestookten in den afgeloopen
nacht met goede uitwerking wapen
fabrieken, ravitailleeringsbedrijven en
verkeerswerken van de stad Moskou
met bommen.
In den strijd tegen Engeland bracht
het luchtwapen ten Noord-Westen
van de Shetland-eilanden een koop
vaardijschip van duizend brt. tot zin
ken. Voor de Engelsche Zuidoostkust
kreeg een groot koopvaardijschip een
bomvoltreffer. Andere luchtaanvallen
waren vannacht gericht op haven
werken aan de Noordoost- en Zuid
oostkust van het eiland.
Een patrouilleboot schoot een
Britsch vliegtuig omlaag. Noch over
dag noch des nachts vonden gevechts
handelingen van den vijand plaats
boven het gebied van het Duitsche
Rijk.
Ter aanvulling hiervan verneemt het
D.N.B. van militaire zijde:
In den Zuidelijken sector van het Ooste
lijke front is met de bezetting van het
plaatsje Akkerman aan de monding van den
Dnjestr door de troepen onder bevel van
generaal Antonescu de bevrijding van Bes
sarabië door de Roemeensche troepen vol
tooid. In ruim vijf weken hebben dienten
gevolge Duitsche en Roemeensche forma
ties onder bevel van den Roemeenschen
generaal en staatsleider Antonescu geheel
Bessarabië aan de sovjets ontrukt. Van het
veroverde Akkerman tot aan de voornaam
ste haven aan de Zwarte Zee, Odessa, be
draagt de afstand hemelsbreed slechts nog
vijftig kilometer. Odessa komt derhalve
thans direct binnen het bereik van het front
te liggen.
Reeds op 20 Juli meldde het weermachts
bericht, dat de uit Bessarabië oprukkende
Duitsch-Roemeensche strijdkrachten, nadat
de vijandelijke tegenstand was gebroken, op
den Oostelijken oever van den Dnjestr de
achtervolging van den vijand hadden in
gezet.
In het Zuidelijke deel van de Oekraïne
volgen thans Duitsche, Roemeensche, Hon-
gaarsche en Slowaaksche formaties gemeen
schappelijk den terugtrekkenden vijand,
zoodat de Zuidelijke vleugel reeds over een
breed front de Zwarte Zee nadert.
In den Noordelijken sector maakt de be
vrijding van Karelië door de Finnen nieuwe
vorderingen. In de engte tusschen het
Ladoga- en Onegameer hebben Finsche
troepen onder bevel van generaal-veldmaar-
schalk Mannerheim reeds op drie punten de
oude Flnsch-Russlsche grens strijdend over
schreden en rukken zij thans aan de over
zijde van de grens naar den Moermansk-
spoorweg op. Ondanks de verdedigingswer
ken der sovjets, zoowel achter de nieuwe als
ook achter de oude Finsch-Russische grens
en ondanks de ongunstige toestanden van
het terrein hebben de Finnen dus op deze
plaats het in Maart 1940 aan de bolsjewisten
afgestane gebied in vijf weken kunnen her
overen. Voor de verovering van dit gebied
hadden de sovjettroepen destijds meer dan
drie maanden noodig.
In den afgeloopen nacht is de hoofdstad
Moskou voor den zevenden keer door de
Duitsche luchtmacht aangevallen Moskou is
een van de drie groote industrie- en wape
ningscentra der Sovjetunie en een verkeers
knooppunt van den eersten rang. De sovjet
hoofdstad heeft'in dit verband voor het
Europeesche Rusland ongeveer dezelfde be-
teekenis als Parijs voor Frankrijk, omdat
alle belangrijke wegen, spoorlijnen, vlieg-
diensten en de berichtendienst, daar bijeen
komen. Bovendien is Moskou een belangrijk
snijpunt van de sovjet-binnenvaart. De
succesrijke Duitsche luchtaanvallen op ver-
keersinstallaties, ravitailleerings- en de
waterleidingsbedrijven van Moskou moeten
op den duur de weerstandskracht der sovjets
gevoelig treffen.
In zijn weermachtsbericht no. 420 maakte
het Italiaansche hoofdkwartier gisteren het
volgende bekend:
Onze snelle marinevaartuigen die tot steun
gediend hadden van de vlootstrijdkrachten
welke in den nacht van 26 Juli de haven La
Valetta op Malta waren binnengedrongen,
hadden op hun terugtocht een felle ontmoe
ting met lichte eenheden en vliegtuigen van
den vijand, waartegen Italiaansche vliegtui
gen op doeltreffende wi ze optraden Een
Engelsche torpedojager werd. door eer: tor
pedo van een onzer snelle marinevaartui
gen tot zinken gebracht, zooals onze vlieg
tuigen konden waarnemen. Twee snelle
marinevaartuigen zijn niet op haar basis
teruggekeerd.
Noord-Afrika: Tijdens een van onze aan-
valsacties aan het front van Solloem, welke
werd uitgevoerd op den middag van 27 Juli,
maakte een Duitsche afdeeling krijgsgevan
genen en bracht zware verliezen toe aan
vooruitgeschoven posten van den vijand,
waardoor deze genoodzaakt werd zich terug
te trekken. Aan het front van Tobroek
heerschte levendige activiteit van de artille
rie aan beide zijden.
Oost-Afrika: Activiteit van vooruitge
schoven posten en van de artillerie in het
gebied van Gondar. Gistermiddag deden
Britsche vliegtuigen van geringe hoogte
een aanval op eenige plaatsen op Sicilië.
Eenige personen werden gewond en onbe-
teekenende schade werd aangericht. Onze
jachtvliegtuigen kwamen tusschenbeide
en schoten op ongeveer 30 K.M. van Augus
ta een vliegtuig van het type Fighter bran
dend omlaag. Het toestel stortte in zee.
Een van onzQ duikbooten onder bevel
van den luitenant ter zee Giacomo heeft
in den Atldntischen Oceaan een tankschip,
geladen met 7000 ton olie, tot zinken ge
bracht.
TOT EENHEDEN VOOR HET
OOSTELIJKE FRONT.
Naar het D.N.B. uit Mantua meldt, heeft
Mussolini tot de voor het Oostelijke front
bestemde eenheden de volgende toespraak
gehouden.
Zwarthemden! Laat mij het als een goed
voorteeken beschouwen, dat ik vandaag In
uw midden ben. ült de uitlatingen van on
wankelbare trouw en geestdrift heb ik den
Het opperbevel van de Duit
sche weermacht maakt het vol
gende extra-bericht bekend:
Duitsche duikbooten hebben
in den slag op den Atlantischen
Oceaan opnieuw een groot suc
ces behaald. Door torpedoboot-
jagers, korvetten, duikbootval-
len. 'en hulpkruisers belaagd,
hebben zij dagenlang een
Britsch konvooi bestreden en in
totaal negentien* schepen met
gezamenlijken inhoud van
116.500 b.r.t. tot zinken ge
bracht.
Verder werden van de bevei
ligingsvaartuigen een torpedo-
bootjager en een korvet vernie
tigd.
strijd vaardigen geest van uw land en de
ziel van Virgilus herkend. Begeeft men zich
onder dit prachtige Italiaansche volk, dan
krijgt men de absolute wiskundige zeker
heid, dat wij zullen overwinnen. Sedert zes
jaar heeft het Italiaansche volk uit stad
en land, in al zijn geledingen het hoogste
bewijs van zijn taaiheid, zijn bereidheid tot
het brengen van offers en zijn stalen hard
heid geleverd.
Ik bevestig u, dat wanneer gij met mij
zij t, ik met het Italiaansche volk zal zijn
en voeg hieraan nog toe. dat ik mij nooit
als heerscher over het Italiaansche volk,
doch als zijn dienaar en zijn opvoeder heb
beschouwd en nog beschouw. De door het
bloed en zweet van de volken der aarde
gevulde brandkasten van Londen en Wash
ington zijn niet voldoende. Ik zou wen-
schen. dat het uit uw borst omhoog stij
gende geroep door de bankiers aan de
overzijde van den Oceaan zou worden ge
hoord. Zij dienden zich er van te overtui
gen. dat diegene moet overwinnen, die met
het Italiaansche volk is. Het heeft weinig
te beteekenen of wij nog lang moeten strij
den. Wat echter wel iets te beteekenen
heeft en wat het belangrijkste Ls, dat is de
overwinning en de overwinning is aan ons.
Het Finsche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft medegedeeld, dat
het Finsche gezantschap te Londen
zijn werkzaamheden tot nader order
moest staken op grond van den veran
derden toestand.
De Finsche regeering zou, zoo wordt
in een communiqué medegedeeld, dank
baar zijn indien zij mocht vernemen,
in hoeverre de Britsche regeering met
betrekking tot de werkzaamheden van
het Britsche gezantschap te Helsinki
deze opvatting deelt.
Op 28 Juli is aan den Britschen gezant
te Helsinki de volgende nota overhandigd:
„Als gevolg van verscheidene maatrege
len. welke Groot-Brittannië tegen het
Onder deze aloude kleuren zal het Vrij
willigerslegioen Nederland strijden aan het
Oostfront. Het zijn de roemrijke kleuren van
het vaandel der Nederlandsche Legioen
soldaten.
Dit vaandel volgen zij als zij vertrekken
uit Nederland. Dit vaandel zal hen voorgaan
in den strijd op leven en dood tegen de
bolsjewistische horden. Dit vaandel zal fier
wapperen, overal waar zij den vijand zullen
aanvallen, terugslaan en vernietigen. En
ook deze oude kleuren zullen het zijn, die
met nieuwen roem beladen door hen zullen
worden teruggebracht ln ons vaderland,
straks als de strijd gestreden, de Wester-
sche beschaving veilig gesteld en de over
winning behaald ls.
Oranje-Wit-Blauw. Het zijn de kleuren
die getuigen van een tijdperk, waarin Neder
landers geschiedenis maakten. Een tijdperk
waarin Nederlanders daden wisten te stel
len. die de wereld met ontzag vervulden.
Er wordt een beroep op de edelste eigen
schappen van ons volk gedaan. Weer moeten
er daden gesteld worden. Weer staat de toe
komst van ons vaderland op het spel. Weer
zijn het de kleuren Oranje-Wit-Blauw, die,
ons, zooals eens onze voorvaderen, oproe
pen ten strijde.
Nederlanders, bolsjewistische benden be
dreigen Europa, de communistische klauw
graait naar Christendom, beschaving en
cultuur, uw doodsvijand zwaait de toorts
der vernietiging, maardaar wappert
hoog het vaandel met de vertrouwde kleu
ren, daar wijst het Oranje-Wit-Blauw, de
kleuren onzer voorvaderen en thans weer
van de Nederlandsche Legioensoldaten, die
zich opmaken den strijd te strijden, deze
kleuren roepen u toe uw plicht te doen, u
aan de melden bij het
Vrijwilligerslegioen Nederland.
Koninginnegracht 22, 's Gravenliage.
scheepvaartverkeer en den buitenlandschen
handel van Finland sedert Juli 1940 tot
Juni 1941 heeft genomen en welke tot een
volledige blokkade van den Finsohen han
del met de overzeesohe landen hebben ge
leid, hebben de normale diplomatieke be
trekkingen tusschen Finland en Groot-
Brittannië met betrekking tot den buiten
landschen handel en de scheepvaart in
werkelijkheid opgehouden te bestaan. Aan
den anderen kant strijdt Finland, door de
omstandigheden hiertoe gedwongen, aan
de zijde van Duitschland, terwijl Groot-
Brittannië daarentegen met de Sovjet
unie een militair bondgenootschap heeft
gesloten en verklaard heeft, dat het alle
mogelijke middelen waarover het beschikt
zal gebruiken om de Sovjet-unie te onder
steunen Met het oog op dit feit kan nau
welijks een normaal diplomatiek verkeer
zonder moeilijkheden worden gehandhaafd.
De Britsche regeering schijnt eveneens
deze meening te zijn toegedaan, blijkens
een aan het parlement gerichte mededee-
ling der regeering, volgens welke de betrek
kingen met Finland ieder oogenblik konden
worden verbroken.
De vertegenwoordigers van het Duitsche
Rijk in de Zuid-Amerikaansche staten heb
ben in opdracht van de Rijksregeering de
regeeringen der Spaansch Amerikaansche
Staten in kennis gesteld van de nota, welke
de Duitsche zaakgelastigde te La Paz aan
de Boliviaansche regeering wegens haar op
treden tegen den Duitschen gezant aldaar
heeft gericht.
Deze nota luidt als volgt:
„Namens de Rijksregeering heb ik de eer
hierbij een copie in te sluiten van een nota
welke de Duitsche zaakgelastigde te La Paz
aan de Boliviaansche regeering wegens
haar optreden tegen den Duitschen gezant
aldaar, heeft gericht. De Rijksregeering
acht het juist de aandacht der regeering te
vestigen op het in de nota weergegeven
voorval, dat in het internationale verkeer
zonder weerga is."
De Duitsche pers gaat voort in den geest
der Diplo het geval Belmonte scherp te
critiseeren.
Het A.N.P. vernam te Berlijn nog van
welingelichte zijde:
In politieke kringen der Rijkshoofdstad
wordt met aandacht het steeds duidelijker
aan den dag tredende „dollar-imperalisme"
gevolgd.
Uiteraard zoo verklaart men, bestaat for
meel gezien een handel tusschen Duitsch
land en de Zuid-Amerikaansche staten.
Wanneer Engeland dezen handel thans
blokkeert, dan zijn de slachtoffers hier
van, volgens de meening in toonaange
vende kringen alhier, de Zuid-Amerikaan
sche landen zelf en wel vooral daarom,
omdat de oeconomische compensatiefactor
voor Zuid-Amerika Europa en in dit ver
band in het bijzonder Duitschland is.
Naar Duitsche opvatting bestaat er
geen twijfel, dat Amerika, door profijt te
trekken uit de tegenwoordige dwangpositie,
waarin de Zuid-Amerikaansche landen zich
bevinden, daar met behulp van leeningen
e.d. groote oeconomische belangen tracht
te verkrijgen, niet in het minst met het
doel langs dezen omweg politieken invloed
te verwerven en Zuid-Amerika in den geest
van de oorlogszuchtige plannen van Roose
velt onder druk te zetten. Men verheelt
zich hier niet, dat bij een dergelijken toe
stand Zuid-Amerika zelf het meeste te lij
den heeft, temeer daar het voor Amerika
geen natuurlijke handelspartner is. Men
acht het derhalve van Duitsche zijde on
vermijdelijk dat de .Zuid-Amerikaansche
Staten onder deze omstandigheden met
betrekking tot hun oeconomische ontwik
keling ernstige en groote gevaren tegemoet
gaan.
In de Wilhelmsrasse noemde men giste
ren de methoden, waarmede het Joodsche
dollar-imperialisme der Ver. Staten munt
probeert te slaan uit deze dwangpositie van
Zuid-Amrika ten bate van zijn eigen plan
nen een voorbeeld van de manier, waarop
zekere oeconomische machten en oecono
mische groepen door middel van leeningen
invloed probeeren te verkrijgen.
De Rijksregeering, zoo verluidt hier in
dit verband, is in het bezit van gegevens
over de middelen, en methoden, waarmede
de Vereenlgde Staten trachten Zuid-Ame
rika binnen te dringen met het doel de
landen van het Zuid-Amerikaansche con
tinent in een koloniale, afhankelijke positie
te brengen. Deze gegevens hebben, naar
men hier verneemt, ook betrekking op ge
heime onderhandelingen met het doel voor
Amerika in Zuid-Amerika zekere militaire
steunpunten te verkrijgen.
In Berlijnsche kringen neemt men aan,
dat binnen enkele dagen met de publicatie
van dit materiaal, dat een sensatie belooft
te worden, zal worden begonnen. (D.N.B.)
De kwestie met Argentinië schijnt ge
regeld. De parlementaire commissie in
Argentinië, die in verbinding staat met de
Dies-commissie te Washington en hiervan
aanwijzingen ontvangt en ook anderszins
de Argentijnsche regeering reeds meerma
len aanleiding gegeven heeft tot onaange
naamheden. had op Wildwest-manier drie
koerierszakken uit een vliegtuig laten
stelen.
Naar hierover verder bekend wordt, is
het door den Duitschen ambassadeur te
Buenos Aires onmiddellijk na de ontdek
king van den diefstal van de koeriersbagage
welke intusschen met behulp van verschil
lende auto's naar het parlementsgebouw is
overgebracht, bij de Argentijnsche regee
ring ingediende protest door haar als zijn
de in overeenstemming met het volkenrecht
aanvaard. Ondanks herhaalde verzoeken
van de Argentijnsche regeering, welke zoo
doende. naar men te Berlijn constateert,
de hand houdt aan het internationale recht
heeft de Argentijnsche parlementaire com
missie voorloopig geweigerd de gestolen
koeriersbagage terug te geven Klaarbli
jkelijk echter, zoo verklaarde men gisteren
in de Wilhelmstrasse. heeft deze commissie
ten slotte het toch beter geoordeeld aan
het verzoek van de Argentijnsche regeering
te voldoen en de Duitsche koeriersbagage
terug te geven. (DHJ3.X
Bij de beoordeeling van den tegenwoor-
diigen toestand is de Finsche regeering tot
de conclusie gekomen, dat, als logisch ge
volg van de Ingetreden omstandigheden,
zooals hierboven is aangegeven, het Fin
sche gezantschap te Londen zijn werk
zaamheden tot nader order dient te staken
(D.N.B.).
Volgens een bericht van United Press uit
Londerf verklaart men daar dat de Britsche
regeering het besluit van de Finsche regee
ring om de diplomatieke betrekkingen met
Engeland te verbreken met leedwezen heeft
ontvangen, omdat deze stap Finland op
duidelijke en beslissende wijze tot mede-
oorlogvoerende van Duitschland stempelt.
CHURCHILL VOOR HET LAGERHUIS.
Churchilll heeft in het Lagerhuis bestre
den dat er. zooals onlangs door verschil
lende afgevaardigden is beweerd, bij de
Britsche bewapeningsproductie chaotische
toestanden zouden heerschen. Hij gaf ech
ter toe. dat zich bij de uitvoering van het
bewapeningsprogram „zekere kwesties heb
ben voorgedaan, daar de drie bewapenings
departementen een gebrek aan energie
hebben getoond, of zich hebben schuldig
gemaakt aan het maken van ruzie of hun
bevoegdheden te buiten zijn gegaan."
Vervolgens gaf Churchill een overzicht
van de werkzaamheden van de bewape
ningsindustrie. waarbij hij opnieuw be
weerde. dat Engeland reeds de superiori
teit in de lucht op Duitschland heeft be
haald. Met zijn Noord-Amerikaansche
vrienden heeft Engeland een nauwkeurig
omlijnde overeenkomst gesloten. „Zij ver
langen natuurlijk", zoo ging Churchill ver
der. „zeer complete opgaven over hetgeen
met de door hen geleverde goederen ge
beurt. Het is onze plicht hun de verzeke
ring te geven, dat zij voor hun geld ook de
overeenkomstige tegenwaarde ontvangen."
Omtrent het voorstel tot instelling van
een productieministerie heeft Churchill
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor de bezette Ne
derlandsche gebieden heelt op grond van
par. 1 van zijn verordening 108/40 (vierde
verordening over bijzondere bestuursrechte
lijke maatregelen) prof. dr. J. van Loon,
hoogleeraar ln de rechten aan de universi
teit te Utrecht, benoemd tot lid en tevens tot
voorzitter van den Hoogen Raad.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op tc
13.25 uur en gaat onder te
0.20 uur.
V.J
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Verordening inzake handhaving van de
openbare orde. (Binnenland, 2e Blad).
Nederlandsch-Indië zegt petroleum-over-
eenkomst met Japan op. (Binnenland,
2e Blad).
Distributie van schoenen in Augustus.
(Binnenland. 2e Blad).
Buitenland
Nieuwe Duitsche sucessen in het Oosten
(le Blad).
Engelsch convooi vernietigd. (Ie Blad).
Duitschland en Zuid-Afrika, (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD,
