LEIDSCH BAGRI AD - Eerste Blad Maandag 28 Juli 194( VISSCHERIJ-BERICHTEN Na de vijfde week Bijzonderheden en cijfers Italiaansche W eermachtsberichten STADSNIE UWS Verspreide berichten BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN Bijeenkomst der N.S.D.A.P. Oude gevelsteen in eere hersteld De thans afgesloten vijfde week van den strijd tegen de Sovjets vertoont vele pun ten van overeenstemming met de week van 7 tot 14 Juni 1940 in het Westen, aldus wordt het D.N.B, van militaire zijde mede gedeeld. Terwijl de gevechten toentertijd tusschen het Kanaal en de Maas slechts over een front van 400 kilometer werden geleverd, ls de tegenwoordige beslissende strijd tegen de Sovjets over een front verdeeld, dat meer dan zes maal zoo lang is. Aan dit front heeft zich in de afgeloopen week een (nieuwe vorm van strijd: tusschen 'het we derzij dsche oorlogsmaterieel ontwikkeld, welke op het oogenblik nog niet geëindigd is. In zijn gigantische afmetingen overtreft hij de groote gevechten tusschen het oor logsmaterieel tijdens den wereldoorlog zon der eenieen twijfel, ofschoon het munitie- verbruik t?eringer kan zijn. Het beslissende onderscheid tusschen (Jen huldigen strijd, tuschen het^ oorlogsmaterieel en den strijd in den wereldoorlog ligt hierin, dat toen de tegenstanders zich in den strijd uitput ten en verzwakten, terwijl thans reeds op ondubbelzinnige wijze i» te constateeren, dat de Duitsche strijdkrachten den Sovjets zij het ook tijdens zware gevechten, de zwaarsteverliezen hebben toegebracht, zonder zelf hierdoor benadeeld te worden wat betreft de toekomstige vrijheid van handelen. Terwijl dus de strijd tusschen het oorlogsmaterieel tijdens den wereldoorlog zuivere uitputtingsgevechten waren zon der met een beslissend resultaat voor den eenen of anderen kant te eindigen, wordt in den huldigen strijd tussohen het oorlogs materieel in het Oosten de voorwaarde be vochten voor de voortzetting van den be wegingsoorlog. Hierin ligt eveneens een parallel met den in het begin genoemden slag tusschen het Kanaal' en de Ma^s in begin Juni 1940'. Het resultaat van de vijfde week van strijd tegen de Sovjets is kort samengevat het volgende: 1. De Duitsche luchtmacht heeft haar reeds vroeger gemelde vernietigende suc cessen, behaald in den str^d tegen de Sovjetvliegers, opnieuw aanzienlijk kunnen vergrooten. Zij heeft bovendien met de grootste doeltreffendheid de ingesloten vijandelijke groepen, alsmede de terugp- tochtcolonnes en transportwegen der Sov jets onder vuur genomen. Sinds de af ge loopen vijf dagen zijn voortdurend succes rijke aanvallen ondernomen op het com mando-, verkeers- en bewapeningscentrum der Sovjetunie, Moskou. De eerste vier aan vallen werden des nachts ondernomen, ter wijl Vrijdag voor den eersten keer ook een aanvaloverdag kon worden ondernomen. 2. De bevrijding van Bessarabië en Est land heeft'nieuwe vorderingen gemaakt en is bijna voltooid. 3. De in den strijd geworpen strijdkrach ten der bondgenooten hebben een groot aandeel in de behaalde successen. De Roe- meensche, Hongaarsche en Slowaaksche formaties hebben op de Zuidelijke flank in Bessarabië en in het Zuidelijk deel van de Oekraine even succesrijke aanvallen onder nomen als de Finsche formaties op de Noordelijke flank aan den Noordelijken oever van het Ladogameer. Resumeerend kan worden geconsta teerd, dat de vijfde oorlogsweek tegen de Sovjets de voorwaarden heeft gescha pen voor de succesrijke voortzetting van den veldtocht in het Oosten en wel op dusdanige wijze, dat de openbare meening eerst na het eindigen van de verdere operaties zich hiervan bewust zal worden. De Sovjets (hebben op Vrijdag en Zaterdag 342 vliegtuigen verloren. Daarvan werden, naar aan het DJ4.B. gemeld wordt, in luchtgevechten op 25 Juli 62 en op 26 Juli 112 vliegtuigen neergeschoten. Op den bega- nen grond werden op 25 Juli 30 en op 26 Juli 138 Sovjet-vliegtuigen vernield. De reusach tige verliezen aan vliegtuigen beteekenen voor de bolsjewisten zoo'n besliste verzwak king, dat zij sinds-*en maand nipt meer in staat zijn, pogingen te ondernemen om Oost Duitschland aan te vallen. Zelfs bij de ver dediging hebben de Sovjets niet meer de (kracht aan de Duitsche aanvalsoperatles afbreuk te doen. Ruim 100.000 kg. brisantbommen en eenige duizenden brandbommen werden op Mos kou geworpen. Bij de gevechten in het gebied van Smo lensk heeft één enkele Duitsche divisie op 25 en 26 Juli 62 stukken Sovjetgeschut van allerlei kaliber buitgemaakt. In het gebied van Mbgilef werd het laatste verzet van de ingesloten Sovjet-legers met zware verlie zen voor de bolsjewisten gebroken. Twee Sovjet-divisies werden volkomen In de pan gehakt. Br werden 23.000 gevangenen ge maakt. 161 stekken geschut en luchtdoel kanonnen. 80 stuken pantserafweergeschut en 750 auto's vielen ln Duitsche handen. Verscheidene sovjet-vrachtschepen wer den aan de monding van de Dnjestr tot zin ken gebracht. Onder het sovjet-kader wordt wederom een groote .schoonmaak gehouden. Met geringe eigen verliezen heeft een Duitseh pantsercorps tijdens de gevechten tusschen de Boeg en den Dnjest. 1086 Sovjet- pantserwagens vernietigd, zoo verneemt het D.NB. Een enkele divisie van dit corps heeft hiervan 602 pantserwagens vernietigd. Ben andere pantserdivisie stiet zijdelings van d«n opmarschweg van het corps meer dan 50 kilometer diep ln de bolsjewistische stellingen en hakte twee heele pantserbri gades der Sovjets totaal in de pan. De met het genoemde pantsercorps strijdende divi- sier infanterie vernietigden met haar lichte infanteriewapens ln dezelfde periode 239 bolsjewistische pantserwagens. Het totale verlies der bolsjewisten aan pantserwagens van alle soort was reeds ln de derde week van den oorlog zoo groot, dat het hun niet meer mogelijk was massale pantseraanvallen te ondernemen, zooals in de eerste week van den oorlbg. Zaterdag deelde het Italiaansche opper bevel mede: In het centrale bekken van de Mlddelland- $985 647 (Ingez. Med.) sohe Zee hebben ook gisteren formaties bom menwerpers onder 'bevel van den eerste lui tenant Stefani en luitenant Pallenzona een vijandelijk konvooi, dat zwaar beveiligd werd door jachtvliegtuigen, aangevallen. In feilen strijd werden zes EngeLsche vliegtuigen van het type Defiant neergeschoten. Een van onze bommenwerpers is niet teruggekeerd. Alle andere vliegtuigen slaagden er ln, of schoon zij herhaaldelijk getroffen werden en gewonden aan boord hadden, hun bases te bereiken. In den nacht van 24 op 25 en van 25 op 26 Juli is het vlootsteunpunt La Valetta gebom bardeerd. Gistermiddag is het boven het eiland tusschen onze formaties jagers onder •bevel van lt.-kol. Romagnoli en majoor Bec- caria en een vijandelijke formatie tot een feilen strijd gekomen. Zeven Spitfires wer den neergeschoten, drie van onze vliegtuigen zijn niet teruggekeerd. Andere toestellen werden beschadigd. Een van onze duitobooten is niet op haar basis teruggekeerd. De op 23 Juli begonnen lucht- en zeeslag heeft een zegevierend einde gevonden. In totaal werden soheepsruimte der vijandelijke koopvaardij met een inhoud van ruim 70.000 brt.( benevens twee oorlogsschepen tot zin ken gebracht. Tien andere schepen werden beschadigd. Bovendien werden 21 vijande lijke vliegtuigen neergeschoten. In Noord-Afrika levendige bedrijvigheid der artillerie aan de fronten van Tobroek en Solloem. In de nachten van 23 op 24 en van 24 op 25 Juli hebben Engelsche vliegtuigen Bengazi gebombardeerd. In Oost-Afrika werden pogingen van den vijand om in den sèctor van Culquabert onze stellingen te naderen, krachtig afgeslagen. Een van onze op den Atlantische n Oceaan onder bevel van den eersten lt. ter zee Fra- fcernale opereerende duikboot heeft het En gelsche shs. Rupert of Larinaga, groot 5358 ton en den Canadeeschen hulpkruiser Lady Soumers groot 8194 fbn getorpedeerd en in den grond geboord. De overlevenden werden door de Spaansche schepen Careces en Cam- pedes aan boord genomen. Daarop volgde een extra-bericht luidende In den afgeloopen nacht is de 'buitenge woon zwaar versterkte vlootbasis op Malta met onvergelijkelijke dapperheid door een groep snelle oorlogsvaartuigen van de Italiaansche marine aangevallen. De kleine eenheden, welke den haveningang tot op geringen afstand wisten te naderen, heb ben gerapporteerd, dat deze geforceerde doorvaart volkomen gelukt is ondanks het hevige kruisvuur van de vijandelijke artil lerie en mitrailleurs, welke door een vage ontdekking van een schijnwerper waren gealarmeerd. Deze Italiaansche eenheden werden ontdekt en zonder succes bescho ten. Acht buitengewoon "hevige ontploffingen met hooge steekvlammen werden in de haven waargenomen, waardoor het on weerlegbare bewijs werd geleverd, dat de dappere inval in de groote vijandelijke vlootbasis met een verdiend succes is be kroond, welke succes aan den onderne mingsmoed van de Italiaansche matrozen is te danken. En tenslotte werd Zondag medegedeeld: Tijdens luchtgevechten boven Malta zijn gisteren vier vijandelijke, vliegtuigen neer gehaald. Twee van onze jagers zijn niet teruggekeerd. Een der piloten werd gered. In den nacht van 26 op 27 Juli is de haven Valetta op Malta wederom gebombardeerd. In Noord-Afrika werd in den sector Tobroek een aanvalspoging van den vijand afgeslagen. Een Engelsch schip, dat op de reede voor ankeü lag, werd herhaalde malen door de Duitsche artillerie getrof fen. Aan het front van Solloem niets bij zonders te melden. In den nacht van 26 pp, 27 Juli hebben Engelsche vliegtuigen 'èën aanval gedaan op Benghazi. - *- In Oost-Afrika heeft de vijand een nieuwen aanval gedaan op het garnizoen van Wolchefit, dat sinds honderd dagen belegerd wordt* Onze troepen antwoord den met het vuur van hun wapens en met een stoutmoedigen uitval. Nabij Trapani heeft een Engelsch vlieg tuig van zeer groote hoogte eenige bom men en brandplaatjes laten vallen, waar door branden veroorzaakt werden, welke snel gebluscht konden worden. Het D.NB. meldt uit Vichy: De voormalige minister van binnenland- sche zaken Max Dormoy js op zijn hotel kamer ln Montelimar,waar hem een ge dwongen verblijfplaats was aangewezen, dood aangetroffen. Naar uit een onderzoek is gebleken, is een door onbekeftde daders op zijn kamer neergelegde tijdbom ontploft. Max Dormoy is eenige maanden geleden door de Fransche regeering wegens zijn politieke verleden en zijn ook na den oor log ontplooide staatsvijandelijke activiteit gearresteerd. Hij was minister van binnen- landsche zaken in verscheidene kabinetten welke door Leon Blum warén gevormd. GEBOREN: Catharina Maria Cornelia, D. van B. V. Dirkse en P. C. Remmerswaal. ONDERTROUWD: Th. A. M. v. d. Heijden, Dr. 3 mnd. OVERLEDEN: OndertrouwdW. J. Kooj'eman jm. 25 j. en A, Hoek jd. 23 j. C. D. Zandvliet jm. 24 j. en A. Beekman jd. 22 j. W. v. d. Tuin jm. 23 j. A. den Os jd. 23 j. PRIJZEN EN BESOMMINGEN. IJ MUIDEN, 28 Juli. Tarbot f.4,20—4 per KG.; tong f. 4,50—2.70 p. KG; kabeljauw f.2012 per stuk; zetschol f 104; kleine schol 1ste soort f80—682de soort f65— 40; puf schol 1ste soort. f. 3825; 2de soort f.20 —6,70; groote griet f.156—136; middel griet f.120; kleine griet f.8480; groote schar f 31— 21; kleine schar f.20—12;. pufschar f.10—3,30; groote bot f.4537; kleine bot f.3016; groote makreel f.126; kleine makreel f.57—40; hors makreel f. 15,5010,50; pieterman f,8680; muilen f.3531; kleine roode poon f.7267; kleine roode poon 2de soort f.4537; wijting f.50; pbontjes f.20 (alles per 50 KG). Besommingen: Trawlers: IJm. 86, Rijnstroom. 120 manden, f. 1635; IJm 417, Derika VII, 200 manden f.3411; IJm. 253, Sumatra. 250 man den. f.5209; IJm. 129. Shamrock. 175 manden. f.2950; IJm. 165, Martha, 200 manden, f.3328. Kotters: IJm. 203 f.1470; IJm. 221 f.3851; IJm. 223 f. 449. Loggers: LJm 225 f. 998; IJm. 268 f. 891; KW. 89 f.716; KW, 47 f.1320; KW. 107 f.v709; KW. 144 f. 1344; KW. 33 f.1103; KW. 18 f,840; KW. 58 f780. Spreker: dr. Franz Reiple. „VOOR EEN BESLISSENDE KEUZE". In de Burchtzaal werd Zaterdagavond een bijeenkomst gehouden der N.S.D. A.P., welke werd bijgewoond door vele Duitsche en Nederlandsche nationaal- socialisten, die welkom geheeten wer den door den Ortsgruppenleiter, den heer H. Steffin. Ook begroette deze den spreker dr. Franz Reiple uit Berlijn, nadat een militair mu- |ziekkorps met eenige nummers de bijeen komst had ingeleid. Dr. Reiple wees er allereerst op, dat, se dert er menschen op aarde geweest zijn. er oorlogen waren. Dit zal altijd zoo blijven, want het is een eeuwige natuurwet. De strijd is de vader aller dingen, dat was en dat is nog zoo! Er zijn oorlogen ge weest om verschillende redenen; thans wordt de oorlog beheerscht door een „we- reldbeschouwende houding". Na de Fran sche revolutie heeft men zich in Frankrijk over de guillotine als „volk" hervonden. Duidelijk is reeds in den Spaanschen bur geroorlog de oorzaak van het huidige con flict aan het licht .gekomen, toen reeds heeft mên zich vóór óf tegen het bolsjewis me gegroepeerd. Sedert de intrede van Hitler in 1920 kent Duitschland zijn nationaal-socialistische revolutie; dat deze wint, is een Europeesch belang. Helder zijn sindsdien de fronten afgeteekend: de wereld heeft zich tegen over het nationaal-socialisme gesteld in verschillende stroomingen als bolsjewisme, Marxisme, liberalisme, democratie enz. Uitvoerig schetste spr. hierop den inhoud van de nationaal-socialistische leer, op een harde leer ls van geestelijken strijd tegen de plutocratie, het individualisme, het egoisme, vóór de vrijheid der gemeenschap van een gansch volk tegen de oude vrijheid waarin een ieder doen kon, wat hij wilde, vóór een beteekenisvolle» verdeeling der goe deren tegen een opeenhoopen daarvan. Men is nationaal-socialist met alle daaraan verhonden consequenties, of men is het niet; een tusschen weg is ondenkbaar. Deze totaliteitsgedachte kenmerkt het nationaal-socialisme vol komen. Deze oorlog moet daarom niet alleen militair, maar ook geestelijk gewonnen worden. Of de oude verkalkte ideeën of het revolutionaire zal het Europa van morgen beheerschen. Het heeft derhalve géén zin om te zeggen: Wij zullen maar afwachten tot het einde van den oorlog en zien welke wereldopvatting het zal winnen. Reeds nu geldt het „vóór of tegen". Breedvoerig schilderde spr. hierop de namenlooze ellende, die het Jodendom over het Duitsche volk gebracht heeft, terwijl de gansche wereld zich met dit „frttvérkoren volk" solidair verklaarde. Wij werden toen wel gedwongen ook buiten onze lands grenzen onze ideeën en geloof fanatiek te verdedigen, terwijl aanvankelijjc het natio naal-socialisme niet als export bedoeld was. Het wereld jodendom ziet thans in dezen oorlog het laatste element, om de jonge volkeren neer te knuppelen. Doch de Führer heeft reeds in 1933 geprotesteerd en al zijn profetieën zijn uitgekomen dat bij eén volgenden oorlog piet het Nat. Socia lisme, doch de wereldpest, het wereldjo- dendom vernietigd zou worden. Wij moeten er thans voor zorgen, dat zulks verwezenlijkt wordt. Wat de wakkere Hebreeër Kaufmann in zijn afschuwelijk boek over de sterilisatie der Duitschers als recept geschreven heeft, zouden wij ook op de Joden kunnen toepassen. Wij doen dit niet. Maar na hetgeen wij door hun toe doen hebben doorgemaakt kan men niet verwachten want wij doen niets half dat wij tegenover hen ineens menschelijk zullen worden. Spr. hoopte, dat de Rijkscommissaris ook hier spoedig zal overgaan tot een totale op lossing van het vraagstuk der Joden, die verdwijnen moeten, want zij staan achter het ongeluk van millioenen op de slagvel den. De Jood heeft te allen tijde de vol keren tegen elkaar opgehitst en het Hol- landsche volk is te fatsoenlijk, dan dat het de knecht of de schilddrager van den Jood zou zijn. Spr. schetste vervolgens na ook scherpe critiek uitgeoefend te hebben op de vrij metselarij, waarvan het Verdrag, van Ver sailles een uitvloeisel was, dat het Natio naal Socialisme, door zijn tegenstanders in de wereld getrokken, nu tot een „wereldpro bleem" geworden is, waartegenover men stelling nemen moét, of men wil of niet. Als Hollandsche patriot kan men hopen op een zege van Engeland, doch wat zijn daarvan de gevolgen? Men zou een Engelsche controle over Europa krijgen en dan geen vrijheid meer bezitten. Een ineenstorting van Duitsch land kan de Hollander niet wenschen met het oog op zijn export. Indien Engeland zou winnen, zou zulks ook met Rusland het geval zijn en dat is een misdaad. Men thans niet als vroeger „neutraal" zijn, want dat zijn slechts de duivel of zij die niet doordenken, want na dezen oorlog zal er óf een nationaal-socia lisme óf een bolsjewistisch Europa zijn. Men moet stelling nemen en eerst récht als Duitschland^ den oorlog gewonnen heeft, want dan zullen wij aan alle volke ren vragen „waar hebt gij in den strijd gestaan?" Alle Europeesche volkeren, "behalve Zwitserland, strijden thans mede in den vrijheidskamp tegen de bedreiging der Aziaten en de tijd zal komen, dat men het vrijwilligerslegioen dankbaar zal zijn voor zijn strijd voor de vrijheid van Europa. De tijd der kleine staten is voorbij; gansch Europa moét samenwerken, alle volkeren van Germaanschen bloede moeten elkaar vinden in een verstandige houding voor een gelukkige toekomst. De tijd gaat verder, de ideeën van Adolf Hitler beheer schen Europa, het Nat. Socialisme heeft zich baan gebroken, ook al zou de wereld vol duivels zijn. Wanneer men te kiezen heeft tusschen een rustig leven of een van strijd, daa hoopt spr. dat een ieder juichend zal zeg gen; „Ik zal mét Adolf Hitler vechten voor de toekomst", voor een nieuw gelukkig Europa, de boodschap verstaan, die de Voorzienigheid ons gesteld heeft. Tenslotte besprak spr. uitvoerig de na tionaal-socialistische levenshouding, die door voorbeeld en innerlijke waarde eer bied moet afdwingen en den volleddgen mensch opeischt. Nadat dr. Reiple zijn herhaaldelijk door applaus onderbroken rede had beëindigd, bracht de heer Steffin hem dank. Met het zingen van het „Deutschland- en het Horst Wessellied" werd deze samen komst beëindigd. 7AN DEN KORENMOLEN x ,,D' ORANJEBOOM". Foto van Vliet. De oude gevelsteen van den korenmolen „d'Oranjeboom", die dezer dagen wordt aan gebracht in den buitenmuur van het nieuwe administratiegebouw der Meelfabriek „De Sleutels" in de Oosterkerkstraat. In vroeger jaren Leidenaars van mid delbaren leeftijd zullen zich dit nog wel herinneren stond op de Vestwal, thans Jan van Houtkade geheeten, ter plaatse waar zich nu het Jan van Hout-monument bevindt, de oude korenmolen ,,d' Oranje boom". Toen omstreeks 1903 deze molen werd afgebroken, bleef de prachtige oude gevelsteen, dateerend van 1734, gespaard en werd overgebracht naar de Lakenhal, waar hij met tal van andere gevelsteenen een plaatsje kreeg op het voorplein. Een van de vele prijzenswaardige denkbeelden, welke de Vereeniging „Oud-Leiden" in de laatste jaren heeft ontwikkeld en verwe zenlijkt, was deze gevelsteenen in het stadsbeeld terug te brengen en zoo rijpte ook het plan om den ouden gevelsteen van den molen „d' Oranjeboom" een plaats te geven ln den muur van het zuidelijk riool gemaal nabij het Van Hout-monument, dat op de oude fundamenten van den molen is opgetrokken. Toen dit voornemen ter kennis kwam van den heer A. de Koster rees bij dezen aanstonds het denkbeeld om den gevelsteen niet daar te doen aan brengen, doch in een der muren van het nieuwe administratiegebouw der N.V. Meel fabriek „de Sleutels" voorheen de Koster en Co in de Oosterkerkstraat. Tot juist be grip van zaken diene, dat de vader van den heer de Koster, wijlen de heer A. de Koster Sr., toen hij in 1884 het bedrijf stich'tte zulks deed in samenwerking met den molenaar van den molen „d' Oranje boom", den heer Koole. In de akte van op richting staat bij de goederen, welke door de beide firmanten werden ingebracht, ook de molen ,,d' Oranjeboom" vermeld, waar mede tevens de bijzondere belangstelling van den heer de Koster voor den gevel steen is verklaard. Hij richtte tot het col lege van B. en W. het verzoek om den steen wederom in zijn fabrieksgebouw te mogen plaatsen en nadat het bestuur van „Oud- Leiden" dienaangaande gunstig had gead viseerd, verklaarden B. en W. zich bereid den steen voor dit doel in bruikleen af te staan. Onder leiding van den Haagschen kunst schilder Gerhard Jansen,, die dergelijke opdrachten ook meermalen heeft uitge voerd op verzoek van de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg en van het be stuur „Oud-Leiden" (o.a. restaureerde hij den gevelsteen „In 't lant van beloften" aan de Nieuwe Beestenmarkt) werd de steen door de firma H. van der Steen aan het Levendaal grondig schoongemaakt en in de oorspronkelijke kleuren opnieuw ge schilderd. zoodat hij er thans weer prach tig uitziet. De steen stelt voor een groene boom met gouden vruchten op een donker- blauwen ondergrond en daaronder in ver gulde letters: De Oranjeboom gestigt door Hendrik v£m der Heide en Ary Opstal de erste steen geleit door Willem van der Klugt den 3 Maart, de laatste door Jan Koek den 10 Juny Anno 1734. Een dezer dagen wordt de steen in zijn nieuwe omgeving aangebracht, waar hij ongetwijfeld de aandacht en bewondering der voorbijgangers zal trekken. 2—1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 2