De strijd in het Oosten DONDERDAG 24 JULI 1941 No. 24946 Verduisteren: 82sfe Jaargang De luchtactie Odessa gebombardeerd De strijd bij Smolensk De strijd aan het Ladogameer Wreedheden der sovjets De Diplo over verklaringen van Sumner Welles Grijpt het zwaard Uit het Verre Oosten Verspreide berichten EERSTE BLAD Feiten van den dag 21.45 uur 5.48 uur LEIDSCH Directeur; J. W. Henny DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B W. Menkbonré, Lelden Pl.verv.: K. Been, Lelden. PRIJS DER ADVERTENTIES S2 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties' (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bh vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zhn: per 3 maandenƒ2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden -f portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Omtrent den tweeden grooten aanval op Moskou, gisternacht, verneemt het DN.B, nog de volgende bijzonderheden: De reusachtige branden van den eersten aanval waren nog niet gebluscht, toen de bolsjewistische brandweer haar werk moest staken, verdreven door de uitwerking van opnieuw uitgeworpen bommen. Ook bij de zen aanval braken weer reusachtige bran den in voor den oorlog belangrijke doelen van de Sovjet-hoofdstad uit. Het bombar dement op het Moskousche kopstation be lemmert de Sovjetverbindingen met het front en de Industriegebieden van het ach terland ten zeerste. Ook de bedrijven voor de burgerlijke voorziening, die men in de maanden voor het uitbreken van den oor log nog zeer aanzienlijk heeft uitgebreid, zijn ten deele het doel van de Duitsche aanvallen geworden. Moskou's aandeel in de totale indu- strieele productie der Sovjetunie bedraagt voor vele artikelen zelfs 75 pCt. Bij de her haalde aanvallen van het Duitsche lucht- wapen op Moskou zijn derhalve belangrijke fabrieken van oorlogs- en zware industrie getroffen. Twintig nieuwe groote branden zijn door de bemanning van Duitsche bommenwer pers bij den aanval van den afgeloopen nacht op Moskou opgemerkt, naar thans bekend wordt. De grootste verwoestingen werden rondom het Kremlin en ten Zui den van de bocht der Moskwa aangericht. De Duitsche vliegtuigen zijn op een na op hun basis teruggekeerd. Het wolkenlooze, doch iets dampige weer bleek voor de Duitsche vliegers zeer gun stig, daar zij niet zichtbaar waren en toch de doelen konden onderscheiden. Onder de uitgeworpen bommen bevond zich een groot aantal zware met aanzienlijke bri- santwerklng, waarbij nog 10.000 brand bommen kwamen. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben, naar het DNB. van bevoegde zijde wordt rnedegedeeeld, in scheervlucht op 22 Juli ten Westen van Moskou een in volle vaart zijnden goederentrein aangevallen. 14 volle treffers verwoestten den trein en de spoor lijn. In denzelfden sector werd een muni- tietrein door Duitsche vliegtuigen getrof fen. De wagons van dezen trein vlogen na elkaar in de lucht, waardoor tevens de spoorlijn en de rails over een vrij grooten afstand onbruikbaar werden. Verscheidene aanvallen van formaties Duitsche gevechtsvliegers hebben op 22 Juli Sovjettroepen, die op den Noordwes telijken oever van het Peipusmeer waren ingesloten, vernietigd. Bovendien werden kleine voertuigen aan den oever van dit meer vernield. De bolsjewisten hebben in luchtgevech ten 67 vliegtuigen verloren. Bovendien wer den 23 toestellen op den beganen grond vernield. Het DNB. meldt uit Berlijn: Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben 22 Juli de havenstad Odessa aangevallen. In de belangrijke militaire inrichtingen in het westelijke deel der stad ontstonden door bomtreffers hevige ontploffingen en bran den. De tanks in de ollehaven werden eveneens doeltreffend met bommen be stookt. Verscheidene ontploffingen met daarop volgende branden werden waarge nomen. De scheepswerven te Odessa hebben meer dan vijftig treffers gekregen. Een koop vaarder van 6000 ton kreeg verscheiden voltreffers en stond kort na de bomexplo sie in volle vlam. Een tweede koopvaarder van omstreeks 3000 ton werd beschadigd. Het D.N.B. meldt: De wanhopige pogingen van de bij Smo lensk ingesloten Sovjet formaties om den ring'van Duitsche troepen te breken, du ren voort, waarbij de Sovjets bloedige ver liezen lijden. Op 20 Juli heeft een Sovjet pantserformatie getracht een deel van de ingesloten troepen te ontzetten. Deze for matie was gevormd uit verstrooide en voor een deel beschadigde en met moeite gere pareerde Sovjet pantserwagens. In het vuur ven den Duitschen afweer stortte de aan val ineen. 70 der aanvallende pantserwa gens werden vernietigd. Een in het gebied van Smolensk optre dende Duitsche pantserdivisie stiet op 21 Juli bij haar verderen opmarsch op de eerste afdeelingen van een versche divisie welke door de Sovjets uit de omstreken van Moskou 'was aangevoerd. De Duitsche pant serdivisie. welke in de eerste weken van den veldtocht reeds meer dan 1200 kilo meter al strijdende had afgelegd, liet de Sovjet divisie geen tijd om zich op te stel len In een dapperen aanval bestormden de Duitsche pantserwagens twee Sovjet regi menten infanterie, welke totaal vernietigd werden. Het aan de Sovjet divisie toege voegde regiment pantserwagens werd in den strijd van pantserwagen tegen pant serwagen deels in de pan gehakt en deels uiteengedreven. Bijna zonder eigen verlie zen werden 44 Sovjet pantserwagens ver nietigd. Bij de gevechten in het gebied van Smo lensk is op 20 Juli een geheele Sovjetdivi sie door Duitsche troepen omsingeld. In bloedige gevechten van man tegen man verijdelden de Duitsche infanteristen en pantserwagens de uitbraakpogingen van de bolsjewisten. Hoewel de Sovjetdivisie van haar in een bosch gelegen munitiedepot reeds was afgesneden, werden steeds nieu we golven bolsjewistische soldaten naar de Duitsche stellingen gedreven. De Sovjets kwamen in dichte gelederen en werden door de Duitsche machinegeweren neerge- maaid, voordat zij de Duitsche stellingen dicht konden naderen. In gevechten, welke twee dagen duurden, werd zoo de geheele divisie vernietigd. (D.N.B.) Het D.N.B. meldt: Op 21 en 22 Juli hebben Duitsche en Fin- sche troepen den bolsjewistischen tegen stand ten Oosten van het Ladoga-meer ge broken en zijn diep in het gebied der Sov jets doorgedrongen. De politieke commissa rissen van de bolsjewisten dwongen be manningen van pantserwagens, die dienst weigerden, door beschieting met eigen ar tillerie verderen nutteloozen tegenstand te bieden. De Duitsche en Finsche eenheden brachten den Sovjets zware bloedige ver liezen toe. Op 22 Juli werden de omsingelingen om de sterke Sovjetformaties, die in den cen- tralen sector van het front waren opgeslo ten, steeds nauwer toegehaald. De tegen stand, welke door de politieke commissa rissen met dwangmiddelen verkregen werd, werd verder gebroken. Daarbij leden de bolsjewisten buitengewoon zware verliezen. Een Duitsche afdeeling artillerie nam op 22 Juli in den sector van St. Petersburg een groot stuk bosch onder vuur, waarin zich sterke Sovjetachterhoeden genesteld hadden. Na korten tijd meldden vooruitge schoven waarnemers de doorslaande uit werking van het Duitsche vuur. Bevend over het geheele lichaam, kwamen 26 bolsjewisten met opgestoken armen naar de Duitsche linies overloopen. Zij meldden, dat zij de laatste overlevenden waren. Alle anderen waren gedood. Een sergeant ver klaarde, dat de^politieke commissarissen de laatste dagen tot de afschuwelijkste dwangmiddelen hun toevlucht hadden ge nomen. Verscheidene soldaten, die na da genlang waken waren ingeslapen, werden eenvoudig doodgeschoten. UIT EEN RAPPORT VAN EEN POLITIEKEN COMMISSARIS. In een bolsjewistisch vliegtuig dat een noodlanding gemaakt had na door Duitsch luchtdoelgeschut zwaar beschadigd te zijn, werd een rapport gevonden van een poli- tieken commissaris van het Noordweste lijke front, dat gericht was aan het hoofd bestuur van de politieke sovjet-propagan- da. Het rapport behelst bijzonderheden over de zware bolsjewistische verliezen, die in de dagen om den tienden Juli aan de sovjet-legers zijn toegebracht. Daarin wordt letterlijk gezegd: het derde gepant serde legercorps dat al zijn wapens verlo ren heeft, bestaat niet meer. Ook de andere pantserformaties hebben zware verliezen aan materiaal geleden. Het twaalfde pant sercorps en het eerste pantsercorps verlo ren 819 gevechtswagens. Even groot zijn de verliezen aan manschappen en officieren. Het twaalfde pantsercorps heeft 11.944 man verloren. Dientengevolge is het twaalfde pantsercorps uit het strijdgebied gehaald. Het rapport bewijst, dat de ver liezen aan* menschen en materiaal gewel dig zijn. (A.N.P.) De bewijzen voor stelselmatige marteling van Duitsche krijgsgevangenen door sovjet- militairen hoopen zich steeds meer op, naar het D.N.B. verneemt. Zoo is onlangs bij den opmarsch der Duitsche soldaten een divisiebevel aan den commandant van een regiment sovjet-infanterie gevonden, waar in aanmerking wordt gemaakt op het feit, dat Duitsche gevangenen zonder eenig ver hoor en zonder gedwongen te zijn belang rijke militaire gegevens te verstrekken, zijn doodgeschoten. In genoemd bevel komt o.a. de volgende passage voor: gevangenen moeten zonder uitzondering voor verdere bewerking naar den divisiestaf worden overgebracht, ook als zij zwaar gewond zijn. Over het dood schieten van Duitsche gevangenen door de sovjettroepen hebben twee Duitsche solda ten iets medegedeeld, die er ondanks hun verwonding in zijn geslaagd zich bij de Duitsche troepen in veiligheid te brengen. Nadat zij gevangen genomen waren, wer den zij met andere kameraden door de sovjets gedwongen op korten afstand voor hen uit te loopen. Nauwelijks hadden zij eenige stappen gedaan, toen zij van geringen afstand van achteren aangeschoten werden. De zwaar gewonde Duitsche soldaten werden op ba jonetsteken onthaald en in hun hulpeloo- zen toestand achtergelaten. Ook uit den mond van een hoogen sov jet-officier, die in Duitsche gevangenschap geraakt, is een bevestiging van deze practijken der sovjet-troepen vernomen. De bolsjewistische kolonel Antonof Georg, die in de nabijheid van Slonim was over- geloopen en verbindingsofficier bij het tiende leger te Bialystok was, heeft het volgende verklaard: 22 Juni j.l. werd boven Bialystock een Duitsche vlieger omlaag ge schoten, die zich met zijn parachute in vei ligheid kon brengen. Hij werd gevangen genomen en bij den tweeden afdeelings- staf van het tiende leger verhoord. Nat dit verhoor werd hij zonder eenig motief dood geschoten. AMERIKA MIST RECHT VAN SPREKEN. Ten aanzien van de verklaringen van den Amerikaanschen plaatsvervangenden minister van buitenlandsche zaken, Sum ner Welles, over cfe gedachte van een „na- oorlogschen Volkenbond", met den eisch, dat in de toekomst een werkelijke vermin dering van de bewapeningen en toegang van alle volken tot de grondstoffenbronnen ter wereld mogelijk moet zijn, schrijft de Deutsche diplomatisch politische Korres- pondenz o.m.: De politiek der Ver. Staten zou waarlijk reeds vroeger niet alleen de gelegenheid, maar ook de macht hebben gehad om de menschheid nader te brengen tot zulke doelstellingen. Zij heeft dit niet alleen na gelaten. maar integendeel juist de krach ten bevorderd, die het tegendeel van alles wilden uitvoeren, wat Sumner Welles thans als zijn ideaal naar voren brengt. Boven dien heeft de Amerikaansche staatsleiding, toen achter elkaar een reeks landen, wal gend en bedreigd door de in Geneve ge voerde politiek van egoïsme, uit den Vol kenbond trad, haar verontwaardiging over een dergelijken stap niet verheeld, of schoon de Ver. Staten, die geen lid van de Geneefsche liga waren, iedere actieve legi timatie daartoe misten. In dit verband zet de Korrespondenz uit voerig uiteen, dat Welles thans eindelijk schijnt te hebben ingezien, dat de wereld orde voor dezen oorlog op geenerlei wijze in overeenstemming was met de behoeften der menschheid. en dat de Geneefsche liga jammerlijk gefaald heeft. De Ameri kaansche politiek heeft zich in het verle den, naar de Diplo verder uiteenzet, van de kuiperijen van den Volkenbond, zooals Sumner Welles die zoo juist heeft veroor deeld op geen enkele wijze onderscheiden. Integendeel, parallel met het streven van de Geneefsche leidende mogendheden En geland, Frankrijk en hun satellieten, heb ben de Ver. Staten niets nagelaten om ge deeltelijk met gebruik van de Geneefsche instellingen hun eigen en economische doelstellingen verder te brengen. De poli tiek der Ver. Staten streefde er uitgespro ken naar te zamen met andere „gelijkge zinden'' de rijkdommen van deze wereld te monopoliseeren. De „vrijheid der zeeën", eens een van de idealen der Ver. Staten, werd aan de eerzuchtige aanspraken op geofferd te zamen met Engeland de heer schappij over de zeeen en alle belangrijke zeesteunpunten te verwerven. De veroor deeling, die Sumner Welles heeft uitgespro ken ten aanzien van de' Geneefsche poli tiek van den status quo, doet juist uit zijn mond buitengewoon merkwaardig aan, want juist de Ver. Staten streefden er naar. zoodra het ging om het nationaal - socialistische Duitschland, alle rechtvaar dige eischen tot wijziging van den status quo te saboteeren. Washington heeft door zijn officieele organen getracht iedere op lossing tan de typische onrechtvaardig heden van Versailles (bijv. het zelfbe schikkingsrecht der Duitschers in Bohe- men en de Danzlgsche kwestie) te sabo teeren. Ook op dit gebied heeft derhalve een woordvoerder van de politiek van Roo sevelt niet het recht de wereld voorstellen tot verbetering te doen. Ten slotte verklaart de Deutsche Korres pondenz: „het is echter geenszins alleen het verleden, dat een regeeringsvertegen- woordiger der Ver. Staten, die zich uit spreekt voor de daden van Wilson en Roo sevelt, diskwalificeert om te spreken over een nieuwe wereldorde. De tegenwoordige politiek van de Ver. Staten doet dat eerst recht. In alle openlijkheid steunt president Roosevelt, gelijk zijn begroetingstelegram aan Kalinin toont, de sovjetunie en haar plannen. Hij spreekt zich daarmede uit voor het behoud van het bolsjewisme, welks doel, de infecteering ook van de overige landen van Europa in bolsjewistischen geest, volkomen openlijk door de Engelsche en daarmede ook door de Amerikaansche propaganda, wordt goedgekeurd. Wie het bolsjewisme in Rusland wil behouden en zijn invoering in Europa hulp wil verlee- nen, veroordeelt zichzelf en onthult tege lijkertijd den zin en de beweegredenen van zijn huichelachtige plannen tot verbete ring van de wereld. (D.N.B.) t HET GAAT OM EUROPA De sovjet-unie, een land, waar de be schaving ten onderging aan een regiem, dat zich slechts handhaven kan door dood en verderf te zaaien onder hen, die er te gen opkomen; een land, waar de boeren stand uitgemoord en uitgehongerd werd, waar de kinderen in een commune werden opgevoed en echtscheidingen even olrbaar en gemakkelijk zijn als het verwisselen van een hoed; Lemberg, een stad in de sovjet-unie, wier historie na de gruweldaden der vluchtende communistische horden met bloed in het boek der historie geschreven zal worden, een stad waar gewonden, vrouwen, kinde ren en grijsaards als beesten werden neer geschoten Dat is de terreur van het bolsjewisme, de terreur van een duivelsch regiem, dat in eigen land 14.000 kerken platbrandde en 420.000 geestelijken vermoordde. Zulk een lot stond Europa te wachten! Zulk een lot stond ook ons land te wach ten! Reeds had de sovjet-unie taliooze divisies dreigend gereed tot den sprong, langs de Oostgrens van Europa opgesteld. Reeds vlogen de sovjet-vliegtuigen over de de- marcatiegrenzen tot het doen van verken ningen. Toen kreeg het Duitsche leger marsch- bevel! Op het juiste moment bond het den strijd aan. De inzet is Europa, zijn bescha ving, zijn vrijheid en zijn kerk. De inzet is ook onze, Nederlandsche cul tuur, ook onze kerk, ook onze vrijheid. Waar het gaat om het hoogste goed hun nen wij in dezen strijd niet toezien en aan den kant blijven staan. Nederlanders, uw volksgenooten, de geu zen van den nieuwen tijd. strijden reeds in de Waffen SS tegen de bolsjewistische horden. Zij gaven het goede voorbeeld, zij bleven niet aan den kant staan, doch zetten zich zelf in. Nederlanders, u kunt niet blijven toe zien, grijpt het zwaard en verdedigt uw bodem, uw huls en haard tegen de bolsje wistische wereldpest. Nederlanders, meldt u aan bij het „Vrijwilligerslegioen Nederland", Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage. AARTSBISSCHOP VAN CANTERBURY OVER SAMENWERKING MET MOSKOU. Het blad van de diocees Canterbury pu bliceert een artikel van den aartsbisschop, primaat van de Angllcaansche kerk van Engeland. Deze heeft den moed het vol gende te schrijven. Wij moeten den moedigen rooden legers volledig succes ln hun strijd toewenschen en wij moeten bereid zijn hun onze hulp te verleenen. Het kan vreemd lijken een bondgenootschap met het bolsjewistische Rusland te vereenigen met onze verklaring, dat wij strijden voor het behoud van de Christelijke beschaving, maar dergelijke scrupules zijn misplaatst, omdat wij ln werkelijkheid strijden tegen de machten van het kwaad, belichaamd in de leiders van Du'tschlanü De aartsbisschop beëindigt zijn artikel met de verklaring, dat de sovjets strijden voor een hoog beginsel van vrijheid en on afhankelijkheid. (Stefani). 1 OVEREENSTEMMING TOKIO EN VICHY? Associated Press meldt, dat de Japan- sche ambassade te Washington heeft me degedeeld, dat zij een bericht heeft ont vangen, volgens hetwelk Tokio en Vichy een overeenkomst zouden hebben gesloten met betrekking tot Fransch Indo-China. Een offcieele bevestiging hiervan is ech ter nog niet ontvangen. (DN.B.) BEWAPENING BRITSCHE SCHEPPEN IN HET GEBIED VAN MALAKKA. Het D.NB. meldt uit Tokio: De Britsche opperbevelhebber in het Verre Oosten, Popham, heeft naar uit Bangkok wordt gemeld, bevel gegeven alle in het gebied van Malakka varende of liggende Britsche schepen te bewapenen. Vooral de schepen van meer dan 5000 ton moeten volgens het bevel van Popham onmiddel lijk voorzien worden van luchtafweerge schut en kanonnen van licht kaliber. JAPAN'S POLITIEK. De Japansche minister van buitenland sche zaken, Toyoda, heeft alle Japansche diplomaten ln het buitenland nogmaals uitdrukkelijk Instructies doen toekomen, inhoudende dat Japan's politiek met de Wijziging van het kabinet geen wijziging heeft ervaren, maar nog steeds het drie- mogendhedenpact ten grondslag heeft. Of schoon over deze houding van Japan alge meen geenerlel twijfel is gelaten zoo schrij ven de bladen, gaat de Engelsche en Ame rikaansche propaganda zich verder te bui ten aan ongegronde geruchten. Daarmede tracht men in de eerste plaats Japan in twee kampen te verdeelen, en ln de tweede plaats de betrekkingen tusschen Japan en Duitschland te vertroebelen. Sedert het uit breken van het Chlneesche conflict heb ben Engeland en de Ver. Staten hun ver- geefsche pogingen niet opgegeven om een splitsing teweeg te brengen in de stemming van het Japansche volk. Dit optreden Is sedert het sluiten van het drlemogendhe- denpact nog versterkt. Met lokmiddelen en ten slotte met economlschen druk heeft men Japan van dit pact willen afbrengen. Japan moet deze pogingen .van Engeland en de Ver. Staten des te aandachtiger in het oog houden, aangezien er geen twijfel aan is. dat tusschen Engeland, de Ver. Sta ten en Tsjoengklng reeds zekere tegen Ja pan gerichte overeenkomsten bestaan. Door de Japansche regeering, zoo schrijft de Hotsjl Sjimboen, welker politiek op het driemogendhedenverdrag ls opgebouwd, zullen nog nauwelijks nieuwe officieele verklaringen te verwachten zijn, want dat ls overbodig. Sedert het begin van het Chl neesche conflict hebben de Japansche re geeringen te veel verklaringen afgelegd en daardoor hun politiek te zeer vastgelegd, zoodat niet voldoende speelruimte meer aanwezig was. (D.NB.) ENGELSCHE LUCHTVERLIEZEN. Het Britsche luchtwapen verloor ln den middag en avond van 23 Juli in het ge- vechtsgebled van het Kanaal 43 vliegtuigen. Lt. kol. Galland behaalde bij deze gevech ten zijn 71ste en 72ste luchtoverwinning. Drie eigen toestellen worden vermist. (DN.B.); ROOSEVELT ALS VRIJMETSELAAR. Ook te Parijs zijn nieuwe bewijsstukken gevonden voor de nauwe samenwerking van den Amerikaanschen president met de vrij metselaars. De Fransche loge van het Groot Oosten heeft onder haar waardevolste her inneringen ook één op zijde geborduurde afbeelding van Roosevelt. Behalve het vrij- metselaarsteeken draagt dit als opschrift: „F. D. Roosevelt. De loge van het Groot- Oosten ln Frankrijk." Verder is ln de loge van het Groot-Oosten te Parijs een levens- groote buste van Roosevelt gevonden, ge monteerd op een driehoekigen standaard, omgeven met de vrijmetselaarsinsignes. Op den achterkant van deze buste van Roose velt staat de Inscriptie, dat namens Roose velt een nieuwe loge, genaamd „Plus Loin", is opgericht. De afbéeldlng van Roosevelt heeft vooral op de vrijmetselaarstentoon stelling te Bordeaux groot opzien gebaard. (D.N.B.) Dit Nummer bevat TWEE Bladen Binnenland van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op te 6.07 uur en gaat onder te 21.28 uur. Het is vandaag Nieuwe Maan. Vergadering van den Ned. Kath. Bond van Rouwpatroons. (Binnenland, 2e Blad) Het concours-hippique te Hoofddorp (Sport, 2e Blad). Buitenland De strijd in het Oosten golft verder. (Ie Blad) ZIE VOORTS „LAATSTE EERSTE BLAD. BERICHTEN"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1