82sie Jaargang
De bezetting van Smolensk
ZATERDAG 19 JULI 1941
No. 24942
Weest zuinig met
electriciteit en gas
Beperkt Uw verbruik
Slachtoffers der Gepeoe
Zonder onderbreking duurt de Duitsche
aanval voort
De opmarsch naar
St. Petersburg
Aanvallen op
So vj et-oorlogsschepen
Finsche berichten
Hei leed in de sovjet-unie
Een vergelijking met den wereld
oorlog gaat niet op
Verduisteren:
21.53 uur
5.41 uur
21.51 uur
5.42 uur
Vakspecialisten voor de Intendance
van het vrijwilligers legioen
De Duitsche luchtmacht
in het Oosten
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur:. J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Merdthorst, Lelden
Pl.verv K Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zyn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Bedenkt, dat het eleetriciteits- en
gasverbruik is gerantsoeneerd op 75
pCt.;
dat daarom iedereen alles in het
werk moet stellen om dat rantsoen
niet te overschrijden;
dat bovendien overtreding kan
worden gestraft met boete en afslui
ting van den toevoer.
Zuinig kan men o.a. zijn door niet
onnoodlg licht te laten branden.
Vooral in dezen zomertijd kan ver
lichting vrijwel geheel achterwege
blijven. Het moetnietvoorkomen.dat
men bij daglicht in hotels, restau
rants, winkels enz. overvloedig licht
ontstoken ziet. Ook in particuliere
woningen moet het licht tot het al
lernoodzakelijkste beperkt worden.
Door uw radiotoestel af te stellen,
indien u toch niet luistert. Door het
warmwaterverbruik voor koken, was-
schen en baden te beperken. Dit kan
o.a. worden bereikt door;
geen kleine vlammetjes doorloo
pend te laten branden onder keu
ken- of badgeiser;
groenten en aardappelen met zoo
min mogelijk water te koken. Houdt
bij het koken steeds de deksels op de
pannen. Zoodra damp uit pan of ke
tel komt, kan uw gasbrander klein
worden gesteld;
voor het zetten van thee of koffie
niet meer water te koken dan noo-
dig is;
het vaatwerk éénmaal per dag af
te wasschen;
bij het baden niet meer warm wa
ter te gebruiken dan strikt noodza
kelijk is.
Het is een algemeen belang en
daarbij ook uw eigen belang, want
het bespaart u boeten en afsnijding
van den toevoer.
Leert daarom ook spoedig uw me
ter zelf op te nemend De volgende
week zullen hierover inlichtingen
worden verstrekt. Zoo noodig kunnen
ook de eleetriciteits- en gasbedrijven
ifi hierover voorlichten.
De fato-pagina's der couranten brengen
u de foto's van de afschuwelijk verminkte
slachtoffers der Gepeoe en helaas, deze
foto's gev?sn nog maar een vaag beeld van
de gruweldaden, bedreven door de beruchte
geheime politie der sovjets.
De misdadigers der Gepeoe denkt u
eens in, dat ook uw vrouw en uw kinder?
uw vader en uw moeder hun slachtoffers
zouden worden.
En zij zouden in handen vallen van deze
monsters, indieui het communisme den strijd
zou -vinnen. Zij zouden als weerlcoze dieren
worden af geslacht door de roode terreurben-
den van Stalin en zijn sadistische hanc
gers, indien daar aan het Oostfront niet een
millioenenleger stond, waarin de beste en
dapperste soldaten ter wereld strijden, sa
men met de legioenen ~evormd door vast
beraden kerels uit alle beschaafde landv-.i
van Europa. Tot die legioenen zal straks ook
het Vrijwilligerslegioen Nederland t hooren
en in dat legioen zullen duizenden dap
pere Nederlanders de tanden op elkaar bij
ten. met de wapenen in de vuist optrekken
en niet rusten, voordat het ge bezworen
en de strljjf gt Indig is met de ?lgeheele
vernietiging van de Moskousche moordben-
den.
Hard zal de strijd zijn, maar de bestrijders
van de sovjetpest zullen overwinnen en in
deze' overwinning moet eni zal ons legioen
een eervol aandeel hebben.
Geen slachtoffers van de Gepeoe in Neder
land nooit! Dus:
Meldt u aan bij het Vrijwilligerslegion
Nederland, Koningtnr.cTachl 22 te 's-Gra-
venhage.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend:
De doorbraak door de krachtig ver
sterkte Stalin-linie, tusschen Mogilef
en Witebsk, is tot voorbij Smolensk
uitgebreid. Ondanks hardnekkige ver
dediging door den vijand is Smolensk
zelf op 16 Juli genomen. Alle pogingen
van den vijand, deze stad weder terug
te winnen, hebben schipbreuk geleden.
Een bataljon Duitsche infanterie, zoo
verneemt het DNJB. verder, is er gisteren
ten Zuidwesten van Smolensk na hevigen
strijd in geslaagd tot diep in de bolsjewis
tische linies door te dringen. Voor een
hardnekkig verdedigd dorp stieten de Duit'
sche troepen op buitengewoon verbitterden
tegenstand. Nadat dit verzet, soms in ge
vechten van man tegen man. was gebro
ken. trokken de Sovjet-soldaten in wilde
vlucht terug. De Duitsche infanteristen
slaagden er hierbij in een geheelen divisie
staf gevangen te nemen. Naar de gevan
gengenomen bolsjewistische officieren ver
klaarden, hadden de bolsjewistische solda
ten hun militairen bevelhebbers verhin
derd weg te rijden.
Bij den opmarsch in het gebied van Smo
lensk, hebben afdeelingen Duitsche troe
pen op 17 Juli een hulpvliegveld der Sov
jets bereikt. De artillerie opende het vuur
op de 28 Sovjet-vliegtuigen, die klaar ston
den om op te stijgen. Alle toestellen wer
den vernietigd.
SPOORWEG VERBROKEN.
In den loop van Donderdag heeft de
Duitsche luchtmacht de spoorlijn Smo-
lensk-Moskou op verscheiden plaatsen ver
broken. Verscheiden transporttreinen wer
den vernield of tot ontsporing gebracht.
Bovendien werden bij aanvallen negen
Sovjet-batterijen door bommen tot zwijgen
gebracht.
De voortdurende Duitsche luchtaanval
len op de verkeerswegen der Sovjets heb
ben de laatste dagen groote verwoestingen
aan de spoorwegen in het achterland aan
gericht. De gevolgen daarvan zijn des te
belangrijker, omdat het verkeer in het bin
nenland der Sovjet-Unie reeds in normale
tijden zeer onvoldoende was. Terwijl door
het onderbreken van de spoorlijnen over
al transportcolonnes oploopen. worden de
wegen bovendien verstopt door de massa's
vluchtelingen, zoodat het vervoer van troe
pen en materieel met de grootste moeilijk
heden gepaard gaat, Iedere beweging van
de troepen in Westelijke richting wordt be
lemmerd door den wanordelijken stroom
van vluchtelingen, die zich naar het Oos
ten beweegt.
Bij den opmarsch naar St. Petersburg,
zoo verneemt het D.N.B., stiet Donderdag
een Duitsche afdeehng bij het Pelpismeer
op bolsjewistischen tegenstand. In korte,
verbitterde gevechten leden de Sovjets
bloedige verliezen. 1500 bolsjewisten wer
den gevangen genomen. Deze gevangenen
bleken menschen te zijn, die tot tuchthuis
straf veroordeeld waren. Op bevel van de
politieke commissarissen waren zij uit de
tuchthuizen ontslagen onder voorwaarde,
dat zij tegen de Duitschers zouden vechten.
Eveneens bij den opmarsch naar St. Pe
tersburg ontmoetten Duitsche troepen ge
organiseerde bandietenbenden van het z.g.
vernietigingsbataljon Popoff. die zich in de
bosschen schuil hadden gehouden en in
eens een moordend vuur op de doortrek
kende Duitsche troepen wilden openen. De
Duitsche soldaten maakten met deze ban
dieten korte metten, beschoten de bosschen
en zuiverden eenige nesten met handgra
naten. Zoo werd het bataljon Popoff. dat
de vernietiging der Duitschers op zijn ba
nier had geschreven, zelf vernietigd.
Slechts enkele bolsjewisten vielen levend
in Duitsche handen.
Behalve met machine-pistolen en an
dere vuurwapens, waren zij voorzien van
bijl dolken en flesschen met bijtende zu
ren. De gevangenen vertelden, dat zij wa
ren opgeleid in een sovjetschool. die in
1940 was gevestigd in een klooster te Pets-
jorri in Estland. Het waren over het alge
meen jonge communisten, die door de par
tijfunctionarissen nauwkeurig waren on
derricht in de bolsjewistische moord me
thod en.
Verder meldt het DJN.B. nog, dat tijdens
het oprukken van de Duitsche troepen in
de richting van St. Petersburg Donderdag
een Sovjet-strijdmacht in een klein stadje
ingesloten en deels onschadelijk is gemaakt
deels gevangen genomen. De Duitsche op
marsch kwam zoo verrassend, dat eenige
duizenden gevangenen, een gróót aantal
lichte veldhouwitsers, batterij én luchtaf
weergeschut, 4000 paarden en meer dan 100
transportauto's werden buit gemaakt. De
verliezen van de bolsjewisten bedroegen
meer dan 1000 man.
Donderdag hebben Duitsche gevechtsvlieg
tuigen ten Oosten van het eiland Oesel een
aanval op Sovjet oorlogsschepen gedaan.
Reeds bij den eersten aanval werden twee
torpedobootjagers zwaar beschadigd. Bij een
tweeden aanval werden drie andere jagers
met succes getroffen.
DE SOVJET-VERLIEZEN BIJ LIBAU EEN
DERTIGVOUD VAN DE DUITSCHE.
Naar het D.N.B. van bevoegde zijde ver
neemt, zijn bij de verovering van Libau de
werven, die weinig schade hadden geleden,
in Duitsche handen gevallen. Bovendien kon
men bezit nemen van vier Sovjet-duikboo-
ten en van den mijnenveger Lenin. De
sovjetverliezen bij de gevechten om Libau
worden in bevoegde kringen op ongeveer
het dertigvoud van de Duitsche verliezen
geschat.
EEN SOVJET-VROUWENBATALJON
GEVANGEN.
Bij den aanval van Duitsche troepen op
Sovjetstrijdkrachten en de verovering van
een kleine stad tijdens den opmarsch naar
St. Petersburg, zijn, behalve een zwaarbe
wapende pantsertrein en een groote hoeveel
heid oorlogstuig, volgens ramingen 3000 ge
vangenen in Duitsche handen gevallen. On
der hen bevindt zich een geheel vrouwen-
bataljon en vier compagnieën jonge com
munisten. De Sovjets leden bij de verras
sende verovering van de stad bloedige ver
liezen.
NIEUWE ITALIAANSCHE AFDEELINGEN
NAAR HET OOSTELIJK FRONT.
Gisteren zijn nieuwe Italiaansche afdee
lingen naar het Oostelijk front vertrokken
De bevolking juichte de soldaten langdurig
toe.
UIT BESSARABIE.
Bij de zuivering in het gebied van Kisjinev
zijn op 17 Juli nog duizenden sovjetsoldaten
gevangen genomen, onder wie de kolonel
Gawrilov. Deze kwam met een aan flarden
gescheurd uniform bij een Duitschen staf
aan en vertelde: „na een vlucht van dagen
lang heb ik besloten mij vrijwillig bij de
Duitschers te melden. Ik kon de wilde ge
ruchten. welke de politieke commissarissen
over de Duitschers verspreid hadden, niet
gelooven en pleegde daarom niet. zooals zoo
vele andere officieren zelfmoord" Op de
vraag, welken indruk hij van de oorlogs
handelingen der sovjetunie had. gaf hij het
volgende opmerkelijke antwoord' ,,De oorlog
was voor ons geenszins een verrassing Sedert
Stalin voorzitter van den raad van volks
commissarissen was geworden, wisten wij,
dat de oorlog voor de deur stond Deze oorlog
tegen Duitschland moest de inleiding tot de
verovering der geheele wereld door het com
munisme worden". (D.N.B.).
Het Finsche regeeringspersbureau
deelt mede, dat de aanval der Finsche
weermacht in Ladoga-Karelië, die op 10
Juli werd ingezet, reeds thans tot resul
taten van beslissende beteekenis heeft
geleid. De Finsche troepen hebben de
aanvankelijk plaatselijke successen tot
een volledige doorbraak uitgebreid. Voor
aanzienlijke vijandelijke strijdkrachten
is de terugtocht afgesneden. Bij deze
operatie hebben eenige Finsche afdee
lingen in zes dagen een opmarsch van
150 km. volbracht. Het veroverde gebied
wordt thans gezuiverd.
Officieel wordt medegedeeld, dat vijan
delijke vliegtuigen Donderdag Kotka hebben
gebombardeerd. Een houten gebouw werd
beschadigd en één burger gewond. Gister
morgen zijn bommen geworpen op de plaat
sen Kontiomaeki en Sulkava, zonder dat
schade werd aangericht. Bij een luchtge
vecht boven Elisenvaara en Matkaselka zijn
drie vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Drie andere sovjet-vliegtuigen zijn door af
weergeschut neergehaald.
EEN DUITSCH SOLDAAT VERTELT.
Een Duitsch officier die aan de ver
nietigingsslag in het gebied van Bialystok-
Minsk heeft deelgenomen geeft in een
veldpost bric:" een beschrijving van zijn
indrukken.
Het is opmerkelijk hoe de bewoners, zoo
dra de Duitschers naderden, de photo-
graphieën van Lenin en Stalin van de mu
ren hunner primitieve woonkamers haal
den en verscheurden. Uit geheim gehouden
bergplaatsen haalden zij lang verborgen
heiligenbeelden, die ze ophingen.
De tactiek der terugtrekkende Sovjets
brengt veel leed met zich mede. Al het vee
en alle meelvoorraden worden meegeno
men, of vernietigd. Zelfs de voorraden der
kleine boeren worden weggehaald, zoodat
deze huilend de Duitschers tegemoet ko
men. en hun de leege opslagplaatsen too-
nen. Ook de eenige koe dezer menschen
werd hun afgenomen, of geslacht, waar
door geen melk meer voor de kleine kin
deren aanwezig is. Het is een niet te be
schrijven leed.
De officier is van meening, dat in poli
tiek opzicht deze oorlog aan de Duitsche
soldaten toont, wat, en hoe het commu
nisme is.
De heerschende armoede is van een
afmeting, die zelfs de grootste tegen
standers der Sovjets nimmer hadden
kunnen droomen. Zelfs in Kameroen
waar de officier geruimen tijd ver
toefde heerschte er onder de negers
een grootcre welvaart dan in tal van
streken der Sovjetunie. Het volk weet
nauwelijks hoe slecht het leven voor
hen is.
De ouderen onder hen zijn overleden, de
jongeren kennen niets anders. Wat heeft
het in dit geval voor waarde, wanneer de
Sovjets in een paar steden, zooals ln Minsk
prachtige gebouwen neerzetten? Zij willen
den schijn wekken van iets, wat in werke
lijkheid niet bestaat.
Er is zeker geen enkele Duitsche soldaat,
die niet onmiddellijk na de eerste 5 dagen
heeft gevoeld, dat het Sovjetleger bezig was
ons aan te vallen. Daartoe waren de voor
bereidingen reeds te lang begonnen. En
men moet eerlijk zijn: wanneer wij hen
niet voor geweest waren, zouden zij de
aanvallers geweest zijn, waardoor voor ons
onaangename verrassingen zouden zijn ge
komen. Wanneer het Mammoetleger zou
zijn opgerukt, zou het moeilijk zijn geweest,
het tegen te' houden. (D.N.B.)
Naar het DN.B. van bevoegde zijde ver
neemt. heeft de geweldige strijd ten Oos
ten van de Stalinlinie thans een zelfde ver
loop als de gevechten na de doorbraak der
bolsjewistische grensstellingen in het be
gin van den oorlog. De strijd speelt zich af
in een zone, die soms meer dan 100 Ion.
diep is. Terwijl de voorhoede der Duitsche
pantsercolonnes onophoudelijk de operatie
doelen aanvallen, zijn de daarachter vol
gende divisies infanterie en pantserwagens
er in geslaagd de sovjetafdeelingen te ver
splinteren en vaak te omsingelen, zoodat
deze'bolsjewistische afdeelingen haar ver
nietiging tegemoet gaan.
In deze zone van ruim 100 km. diep
woedt de strijd en men heeft den indruk
dat de verdediging der Sovjets langzaam
maar zeker ineen stort. Het Sovjetcom
mando heeft zijn afdeelingen blijkbaar
niet meer geheel in de hand. Het lijkt
er op, dat deze afdeelingen op eigen
verantwoordelijkheid het dreigende on
heil trachten af te wenden. Er zijn tot
duverrre geen teckenen geweest voor
een grootscheepsch tegenoffensief.
Het Duitsche commando is niet alleen
nauwkeurig onderricht van het verloop der
verschillende gevechten, het heeft ook de
groote doelen der operaties geenszins uit
het oog verloren en doet zijn geweldigen
druk op de steeds zwakker wordende Sov-
jetverdêdiging voortduren.
Hoewel het Sovjetcommando in zijn »e-
van hedenavond
tot morgenochtend
en van Zondagavond
tot Maandagmorgen
De maan kwam heden op te 1.41
uur en gaat onder te 16 26 uur;
morgen is het maansopkomst te
2.10 uur en -ondergang te 17.26 uur
Het Vrijwilligerslegioen Nederland
roept hierbij op veeartsen, smeden,
hoefsmeden, menagemeesters en koks.
Men wordt verzocht zich ten spoedigste
schriftelijk aan te melden (eventueel
onder vermelding van den bekleeden
militairen rang en vakbekwaamheid)
aan het hoofdkwartier van het Vrijwil
ligerslegioen Nederland, Koninginne
gracht 22, 's Gravenhage.
gerberichten wanhopige pogingen doet om
zijn meer dan ongunstigen toestand te ver
bloemen, blijkt uit de Ins e>ling d?r ooli-
tieke commissarissen duidelijk genoeg, hoe
ver het met de Sovjet weerma-ht gekomen
moet zijn. De verde? mg van het vroeger
uniforme opperbevel ovei drie verantwoor
delijke generaals en de benoeming der po
litieke commissarissen, die toezicht moe
ten oefenen op de commandante.» zijn ken
merkend voor den wanhopigen stand.
Met ijzeren hand moeten de commissarissen
de revolutionnaire orde en de oorlogsdis
cipline herstellen, die echter wel reeds ver
loren gegaan moeten zijn. Het zal moeten
blijken, of bil de beslissende gevechten van
thans een dergelijke wanhoopsmaatregel
niet Juist de tegengestelde uitwerking zal
hebben.
Daar in dezen oorlog de vijandelijke pro
paganda steeds weer tracht haar volken
moed ln te spreken door vergelijkingen met
den wereldoorlog is het wenschelijk, dat er
met nadruk op gewezen wordt, dat in den
wereld oorlog het leger van den Tsaar wel
meermalen terrein kon winnen, doch nooit
een beslissend succes heeft weten te beha
len. De centrale mogendheden slaagden er
herhaaldelijk in de Russische aanvallen af
te slaan en haar tegenstander aanzienlijk
te verzwakken, doch zij beschikten nooit
over voldoende strijdkrachten om een ver
nietigende en beslissende overwinning te
behalen.
Bovendien kon het Tsaristische comman
do steeds weer door meesterlijke terugtoch
ten dergelijke beslissende gevechten voor
komen. In dezen weldtocht echter ziin reeds
beslissende overwinningen behaald door
den dubbelen slag van Minsk en Bialystok
en door het bedwingen van de Stalinlinie,
in den tijd van nauwelijks vier weken Men
kan aannemen, dat ten Ooten van de Sta
linlinie binnenkort nieuwe beslissingen zul
len worden afgedwongen.
In de Deutsche Allgemeine Zeitung pu
bliceert kapitein Renner een artikel „de
luchtmacht in den Oostelijken veldtocht".
Hij zegt, dat de eerste en meest indruk
wekkende mededeeling door het opperbevel
der weermacht na een week van spanning
gepubliceerd, de luchtmacht gold. Op den
30sten Juni werd bekend gemaakt, dat de
luchtmacht in minder dan 24 uur 1811
Sovjet vliegtuigen had vernietigd en zelf
slechts 35 toestellen had verloren. Op den
zevenden dag van den oorlog was het aan
tal vernietigde Sovjet vliegtuigen gestegen
tot 4107 en op den 18den dag tot 6233, waar
mede reeds verreweg het grootste deel, vol
gens voorzichtige schattingen bijna 75 pet.
der Sovjet luchtmacht uitgeschakeld was.
In nog grooter omvang en wonderbaarlijker
tempo dan in de vorige veldtochten heeft
de Duitsche luchtmacht de voorwaarden ge
schapen voor de grootsche en stelselmatige
tenuitvoerlegging der operaties. In de eerste
plaats heeft zij het vijandelijke commando
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Verbetering inzake de kinderbijslag-regeling
(Binnenland, 3e Blad).
De eerste dag van de Kaagweek (Sport,
3e Blad).
Buitenland
De bezetting van Smolensk (le Blad).
Het derde kabinet Konoje in Japan ge
vormd (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE KLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 1 VAN HET TWEEDE BLAD.
