82ste Jaargang VRIJDAG 18 JULI 1941 No. 2494f Hoe de Duitsche opmarsch zich ontwikkelt Het ware gezicht der sovjets onthuld Verduisteren? Polozek in Duitsche handen Momenten uit den strijd Het gaat om Europa's beschaving Het Finsche communiqué Mishandeling en terreur De crisis in Japan 21.54 uur 5.39 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD Dlxectouri J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. w. Mcnkhorst, Lelden Pl.verv.: K. Been, Lelden. PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn' gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.47 per weekƒ0.18 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Bij hun opmarsch naar het Oosten zijn Duitsche troepen aan weerszijden de krach tig versterkte stad Polozek gepasseerd. Daaropvolgende Duitsche afdeelingen heb ben op 16 Juli den tegenstand der inge- slotén bolsjewisten gebroken en de stad genomen. Polozek was, aldus het D.N.B. voor de Sovjets van veel belang als spoor wegknooppunt en haven aan den boven loop van de Duna. De Sovjets, die groote verliezen aan doo- den leden, verloren bovendien meer dan 1000 man aan gevangenen en groote hoe veelheden wapens en vooral munitie. Bij de zuivering van het terrein stijgt het aantal gevangenen voortdurend. De troepen, die Polozek voorbij waren gegaan, stieten op 16 Juli op resten van verscheidene Sovjetdivisies, die wanhopige pogingen deden om den Duitschen op marsch te stuiten. In verbitterde gevech ten van man tegen man, waarbij de Sovjets een reusachtig aantal dooden hadden, werden de bolsjewistische strijdkrachten snel verslagen. Duizend man, onder wie de chef van de staf eener Sovjet-divisie, wer den gevangen genomen. Terwijl enkele bolsjewistische groepen goed uitgerust wa ren, was de bewapening van andere afdee lingen uiterst gebrekkig. DE LAATSTE KAZEMATTEN BIJ KIEF BUITEN GEVECHT GESTELD. Het D.N.B. meldt uit Berlijn: In het gebied van den strijd rondom Kief hebben Duitsche infanteristen Woensdag de laatste rijen Sovjet kazematten ver overd. De verdedigingswerken waren door het vernietigende vuur der vorige dagen reeds voor een groot gedeelte kapotgescho ten. Doch in de tot drie verdiepingen tel lende onderaardsche gangen hadden zich toch nog deelen der kazematbemannïng kunnen handhaven, die pas weer te voor schijn kwamen toen de Duitsche divisies voorbij waten. Door het bliksemsnelle op treden van de Duitsche pioniers werden de bemanningen van de kazematten erin ver hinderd gebruik te maken van de volle ge vechtskracht van deze kazematten. Zij werden met de zwaarste ladingen dynamiet zoolang bestookt, tot er geen schot meer viel. Een kleine afdeeling infanterie geluk te het eveneens enkele kazematten met verscheidene verdiepingen na een vastbe raden aanval te veroveren. Onder de be scherming van een kunstmatigen nevel wisten de stoottroepen de machtige beton blokken te naderen, waarna zij met ladin gen dynamiet de laatste nog overgebleven bolsjewisten dwongen te capituleeren. De bezetting was door haar politieke commissarissen in de kazematten opgeslo ten. Slechts twintig overlevenden, die voor een deel zwaar gewond waren, kwamen te voorschijn. Wat zich daarna naar de Duit sche linies begaf, was een optocht van vreeselijke ellende. Bloedend, met gescheur de uniformen, uitgeput door den strijd en apathisch wankelden de gevangenen ach teruit, hun zwaar gewonde kameraden op primitieve draagbaren met zich mede slee- pend. ZENDSTATION BESTOOKT. Een Duitsch gevechtsvliegtuig, dat giste ren in de omgeving van St. Petersburg een gewapende verkenningsvlucht uitvoerde, bespeurde in een bosch een vrij groot Sov jet-zendstation, aldus het D.N.B. Tusschen de vier groote zendmasten en de talrijke huizen was er druk verkeer van auto's en soldaten. Ondanks het vuur van het lucht afweergeschut, dat terstond geopend werd, viel het Duitsche gevechtsvliegtuig het ra diostation aan. De eerste reeks bommen trof nauwkeurig doel. Groote stof- en rook wolken bewezen den Duitschen vlieger, dat zijn bommen huizen en auto's vernietigend hadden getroffen. Een tweede serie bom men voltooide het vernielingswerk. Bij hun vertrek konden de Duitsche vliegers onom- stootelijk waarnemen, dat twee der zend masten als lucifers waren afgeknapt en tusschen den wirwar der kapot getrokken draden lagen. Verscheiden gebouwen waren ingestort. Andere brandden. Het D.N.B. meldt nog volgende momen ten uit den zwaren strijd, die daar in het Oosten wordt gestreden met de Duitschers steeds in aanval en opmarsch: De bruggen over de Dnjepr waren door de Sovjets opgeblaven. de dorpen verbrand en het vee meegevoerd. De Duitsche aan val moest tot voorbij deze „zone des doods" worden voortgezet. Op het vastgestelde uur brandde de artillerie los. Het dreunen der artillerie ging vergezeld van het gebrom der motoren van de gevechtsvliegtuigen en het huilen der stuka's. Vervolgens gingen de manschappen van het pantsercorps in rubberbooten, onder het vuren der Sov jets, over de rivier. Terwijl de manschappen in het gebied ten Oosten van de Dnjepr in hevige ge vechten gewikkeld werden van mad tegen man. ontstond een artillerieduel tusschen de batterijen der Sovjets en die der Duit schers, welke reeds tot aan de rivier waren vooruitgeschoven. Ook de naar voren opge rukte voertuigen der Duitsche gemotori seerde divisies infanterie hadden van het vuur te lijden. De Sovjets hadden zich goed voorbereid. De vijand bestookte ook de plaatsjes In het achterland met granaten. Hierdoor ontstonden reusachtige branden en puin- hoopen. Kort na den middag was niette min de strijd om den overgang beslist en een krachtig bruggehoofd gevormd. De Sovjets waren tot in de bosschen terug gedreven en hun artillerie tot zwijgen ge bracht. Spoedig waren bruggen gebouwd en de gepantserde troep rukte weer op. Kort nadat de eerste rubberbooten de ri vier hebben overgestoken en de pioniers, deels naakt in het water staande, begon nen met het bouwen van een oorlogsbrug, slaan in de onmiddellijke omgeving grana ten in. Mitrailleurvuur en geweerkogels fiuiten de Duitsche soldaten om de ooren De bevelvoerende generaal bevindt zich ook op deze plaat? Hij antwoordt op een op s bestookten deze kazematten. De ar- I. HllprtA xirict vr\n riipnthn to lrnmon ri-at -711 Tusschen de opmarschwegen van de Duitsche pantserwagens, die naar de Sta- linlinie oprukten om een aanval te onder nemen en welke thans reeds aan de over zijde van de Dnjepr en ten Oosten van het Peipusmeer opereeren, bevinden zich nog aanzienlijke Sovjetformaties in de door bosschen en moerassen beveiligde stellin gen. Naar het Westen kunnen deze forma ties geen enkelen tegenaanval ondernemen en naar het Oosten terugtrekken kunnen zij evenmin, omdat op de enkele bestaande wegen, die van het Westen naar het Oos ten loopen, reeds de Duitsche pantserwa gens rijden en de Dnjepr voor den terug- trekkenden vijand een grooter natuurlijke hindernis vormt dan voor de voorwaarts stormende Duitsche troepen. De eenige verkeerswegen, welke nog in het bezit zijn van de Sovjets, zijn zeer slecht en loopen van het Noorden naar het Zuiden en zijn noch voor het ondernemen van een tegen aanval, noch voor c n terugtocht geschikt, omdat zij door óe rupsbanden van de Duitsche pantserformaties kapot zijn gere den. Het is slechts een kwestie van tijd en dan zijn deze formaties gevangen genomen overgeloopen of in de pan gehakt. Terwijl Duitsche pantserwagens reeds bij Sjitomir in de richting van Kief oprukken, hebben Duitsche eenheden een van de voornaamste verdedigingsinstallaties van de Stalinlinie bij NowogradWolinsk door broken. Deze stad was reeds in den tijd van 1932 tot 1938 tot een sterke vesting gemaakt. De kazematlinie deed in geen en kel opzicht voor die van de Maginotlinie onder. Stoottroepen, zware artillerie en hem gericht schot, waardoor hij onder de modder komt te zitten, met de lakonieke opmerking. „Zoo'n smeerpoets." Eenige dagen voordat de groote Duit sche aanval op de Stalinlinie aan de Dnjepr begon en de sterkte van de Sovjet verdediging nog werd verkend, trachtte een gepantserde groep met een snelle manoeu vre een houten brug over de Dnjepr te nemen. Vijf pantserwagens kwamen aan den overkant, doch toen vloog de brug in de lucht. De vijf geïsoleerde pantserwagens stonden in een brullenden heksenketel van de in een grooten halven cirkel aangelegde verdedigingslinie. De Duitsche pantserwa gens werden door het pantserafweerge- schut en de, artillerie onder vuur genomen. De Duitschers schoten wat zij konden, doch de overmacht was te groot. Een luitenant en twee soldaten wisten zich over de res ten van de houten brug in veiligheid te stellen. Een eerste iuitenant, die zelf ge wond was. wist met negen man een niet bemande betonnen kazemat te bereiken, waarin hij 36 uur lang stand hield. Ver volgens wist hij des nachts te ontsnappen en zwom hij met zijn negen mannen onder het vuur der Sovjets over de Dnjepr naar den anderen oever. Na drie dagen was meer dan de helft der mannen terug, die aan deze actie hadden deelgenomen. tillerie wist zoo dichtbij te komen, dat zij deze door direc.te salvo's buiten gevecht kon stellen. Vervolgens werden de mach tige pantserkoepels en blokken beton met ladingen dynamiet opgeblazen. In gevech ten van man tegen man werden daarop de Sovjets vernietigd. Toen de vesting No wogradWolinsk was veroverd, was de weg naar Kief vrij. DE SOVJET-KRUISER TASJKENT BESCHADIGD. De Sovjet-kruiser Tasjkent werd op 15 Juli door Duitsche motortorpedoboot en zwaar beschadigd. Dpze kruiser werd in 1937 gebouwd en heeft eéh inhoud van 2800 ton Het schip was bewapend met 6 kanonnen van 13.6 cm., vier stukken luchtdoelgeschut van 15 cm., 6 mitrailleurs en bezat negen torpedolanceerbuizen. Het feit, dat de Tasjkent. welke tot 1940 in de Zwarte Zee was gestationneerd, pas enkele maanden geleden naar de Oostzei werd overgebracht, wordt te Berlijn als een nieuw bewijs beschouwd voor het voorne men der bolsjewisten om midden-Europa aan te vallen. (DNB.) EEN DOOFSTOMMEN-REGIMENT IN HET SOVJET-LEGER. Volgens het Zweedsche telegraafagent- schap heeft de Sovjetomroep medegedeeld, dat in het Sovjet-leger een doofstommen- Nederlanders, neemt deel aan den kruis tocht <egen de Sovjet-unie en meldt u ,aan bij het vrijwilligerslegioen Nederland. De strijd tusschen twee werelden is in alle felheid ontbrand. Eindelijk heeft het nationaal socialisme het communisme aan gegrepen en het jonge, krachtige Duitsch- land heeft zich opgeworpen om den belager der christelijke menschheid een krachtig halt toe te roepen op het moment, dat het sovjet-monster gereed lag zijn prooi te be springen. Die prooi is Europa, die prooi is ook ons land! Maar al te graag had de Sovjet-unie ge bruik gemaakt van een door strijd ver zwakt Europa- mair al te graag had zij de roode vlag met sikkel en hamer in het Westen willen planten, had zij ook hier kerk en kruis willen vermorzelen onder haar logge voeten. Reeds had de Sovjet-unie'haar millioenen legers aan de Oostgrens van Europa sa mengetrokken Het Duitsche leger heeft weer op het juiste moment toegeslagen en heeft in ze gevierenden aanval bres op bres geslagen in de Sovjet-legerscharen. De Duitsche weermacht heeft daarbij het spit afge beten voor Europa Ook voor ons land heeft zij zich ingezet, ook voor onze cultuur en beschaving heeft zij dezen titanenkamp aangebonden. Wij Nederlanders mogen niet werkloos /blijven toezien. Gelukkig leeft in ons volk nog een strijdbare geest. Wij zijn niet ge wend anderen de kastanjes uit het vuur te laten halen. Europa's eer is ook onze eer. Wanneer onze zonen later zullen vra gen: „Vader waar stond gij, toen Europa optrok om zijn heiligste goederen te ver dedigen", dan moeten wij kunnen ant woorden: ..Schouder aan schouder met de andere cultuur-volkeren, daar waar de klappen vielen." Nederland let op u saeck! Nederlanders meldt u aan bij het vrijwilligerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22. 's-Gra- venhage. regiment is gevormd. De doofstommen, al dus de mededeeling, hebben zich vrijwillig gemeld en zijn handige schutters. De Finsche regeeringspersdienst meldt: Het Finsche luchtwapen heeft de activi teit der troepen te land doeltreffend on dersteund Vijandelijke spoorweg-verbin dingen. transport- en pantsertreinen. troe pen op marsch, autocolonnes, opslagplaat sen en konvooien werden krachtig gebom bardeerd en beschoten. Door vole treffers zijn verscheidene spoorweginstallaties ver nield, treinen tot ontsporing gebracht, co lonnes uiteen gedreven en auto's, treinen en pantserwagens in brand geschoten. Door Stuka aanvallen werden treffers op vijande Men beschikt te Berlijn thans over ge tuigenverklaringen, die de berichten over mishandeling van Duitsche gevangenen door de Sovjettroepen documenteeren. Zoo heeft men na de inneming van Sko- morochy talrijke afschuwelijke verminkte lijken van Duitsche soldaten gevonden. Sommigen dezer menschen waren gevangen genomen, anderen waren gewond in han den der bolsjewisten gevallen. Uit een nauwkeurig onderzoek bleek, dat zij op de gruwelijkste wijze mishandeld waren. De commandant van een afdeeling ge schut qn cavalerie heeft mededeelingen ge daan over de gebeurtenissen in de nabijheid van Luck, waar zijn afdeeling, nadat de munitie verschoten was, gevangen was ge nomen. Met uitzondering van hijzelf wer den alle gevangenen van achteren neerge schoten. Zijn oppasser had men tevoren beide oogen uitgestoken. Hij kreeg slechts een schampschot aan de heup. De bolsje wisten, die meenden, dat hij dood was, trap an herhaaldelijk op zijn lichaam. In het gebouw van de Gepeoe te Luck heeft men de lijken opgegraven van een eersten luitenant, een tweeden luitenant en twee Duitsche vliegers, die aan de hand van hun persoonsbewijzen geidentificeerd konden worden. De lijken dezer menschen waren zeer verminkt. Den korporaal K., die op 6 Juli zwaar ge wond was, hebben de bolsjewisten volgens zijn verklaringen beide polsslagaders en de elleboogpezen met messen doorgesneden. Hij had zeer veel bloed verloren, toen hij in een lazaret gebracht was. Uit de verklaringen van een Duitschen officier, die eenigen tijd in bolsjewistische gevangenschap is geweest, bleek, dat hij en zijn adjudant, nadat zij gevangen waren genomen, waren gebonden en geplunderd kolfslagen en bajonetsteken voor zich uit, de officier slaagde er in te ontvluchten; toen hij later naar zijn adjudant zocht, vond hij den man met ernstige verminkin gen en ingeslagen schedel. (A.N.P.) De gruwelijke bijzonderheden over het vermoorden van de vrijheidslievende bevol king in de door de sovjets ontruimde ge bieden hebben in de wereldpers ten zeerste de aandacht getrokken. Overal ziet men thans in, dat het bolsjewisme zijn waren aard tot dusverre handig heeft weten te camoufleeren maar dat er tegenover deze schokkende taal der feiten niets meer te verbergen valt. De New York Enquirer publiceert een verslag van den United Press correspondent Jack Fleischer uit Lemberg. Fleischer schrijft, dat de sovjets voor hun vertrek een vreeselijk bloedbad hebben aangericht onder de politieke gevangenen. Verwijzende naar het vinden van hon derden slachtoffers van dezen massamoord in de militaire en staatsgevangenis van Lemberg, schrijft hij, dat hij persoonlijk verscheidene plaatsen gezien heeft, waar telkens 20 tot 30 lijken in den grond ge stopt waren. Een nog grooter aantal ligt be graven in eèn kelder van de gevangenis. Op een kerkhof in Lemberg kan men hon derd nieuwe graven zien. waar de lijken liggen van de Oekrainers en Polen, die door de wegtrekkende bolsjewisten afgemaakt waren. Onder het opschrift: „Wat achter het mysterie schuilt" schrijft het Spaansche blad A.B.C.: Sedert hun triomf in de roode Octobermaand hebben de bolsjewisten Rus land van de geheele buitenwereld afgesne den. De volken, die aan de Sovjet-unie grenzen, wisten niet, wat in dit ontzaglijke land gebeurde. Wie zich binnen den Sovjet staat verzette tegen despotisme en de lijn dere" wereld, liet zijn leven onder de kogels van de Gepeoe. Een geheimzinnige sluier werd gelegd over de reusachtige gebieden. Nu en dan liet men weliswaar een „demo cratische" commissie het land binnen, maar deze moest zich langs voorgeschre ven wegen bewegen en kreeg alleen datgene te zien, wat op het programma van het too- neel stond. Thans, onder vuur en zwaard, valt de mysterieuze sluier af. Uitgemergelde plaat sen komen te zien, vuil en kwalijkriekend, zonder licht en water en onder een ontzet tende terreur gedoemd tot een dierlijk be staan onder den geesel der beulen. „Bolsjewisme in de laatste stuiptrekkin gen", zoo schrijft het Braziliaansche blad „Noute" boven een hoofdartikel. „Een over winning van Moskou, zooals Engeland die begunstigt, zou angst en schrik in de we reld moeten wekken. Met de nederlaag der Sovjetunie echter wordt de menschheid de finitief bevrijd van de Moskousche beulen en hun handlangers. In het tegenoverge stelde geval zou de Sovjetunie het bolsje wisme te vuur en te zwaard over Europa verbreiden. De laatste 25 jaar heeft het bolsjewisme zich alleen niet over Europa verbreid, omdat Duitschland een onover winnelijke hinderpaal daartegen opwierp. Wanneer de Duitsche weerstand niet had bestaan, zouden vrijheid en christendom, dank zij Stalin, verdwenen zijn (D.N.B.) lijke artillerie-stellingen geplaatst. Ook dl Moermansk spoorweg is gebombardeerd o.f bij Lotnanpelto en Petroskoi. Tevens heb ben onze jagers benevens zware en lichte luchtdoelartillerie de bewegingen onzer troepen, bevolkingscentra en verkeersver bindingen beschermd. Daarbij zjjn talrijke luchtgevechten geleverd, die bijna zonde*- uitzondering met de overwinning der onzen eindigden. Sinds het begin van den oorlog tot gisterochtend hebben onze vliegers en luchtdoelartillerie-afdeelingen 136 vijande lijke vliegtuigen neergeschoten en t alrijke andere beschadigd. De luchtdoelartillerie heeft eveneens met succes aan de luchtge vechten deelgenomen. Sinds het begin van den oorlog zijn elf eigen toestellen niet op hun basis teruggekeerd. DE INSTELLING VAN MILITAIRE COMMISSARISSEN IN HET SOVJETLEGER. Naar de Moskousche radio meldt, is de instelling van militaire commissarissen door den oppersten sovjet bevestigd. De Moskousche omroep meldt hierover, dat de nieuwe militaire commissarissen, evenals de bevelvoerders verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de militaire taak van de troependeelen ten aanzien van „eer en dis cipline". De militaire commissaris is de „moreele" leider van het troependeel, de „eerste verdediger van zijn materieele "en geestelijke belangen". De militaire com missaris is „de ziel en de vader van het regiment". Hij moet de „autoriteit van den bevelvoerder versterken" en „de uitvoering der bevelen van de hoogste militaire auto riteiten controleeren". De militaire com missaris moet „tijdig aan de militaire be velvoering en de regeering melden, wan neer de commandanten de bevelen niet uit voeren en niet eerlijk hun plicht doen". Hij moet de soldaten „opmonteren tot den strijd" en „zorgen, dat de militaire beve len worden uitgevoerd". Hij moet een on- verbiddelijken strijd voeren tegen de laf aards, de paniekzaaiers en deserteurs en het werk van de politieke Instanties bij het troepenonderdeel leiden. De politieke lei ders, zoo meldt de Moskousche omroep ten slotte, zijn verantwoordelijk aan de militaire commissarissen van het regiment. De militaire commissaris van het regiment is verantwoordelijk aan den militaire com missaris van de divisie etc. Alle regiments bevelen worden onderteekend door den regimentscommandant en de militaire commissarissen. (D.N.B.) Over de motieven voor het decreet schrijft de Deutsche Allgemeine Zeitung: het wederaanstellen van de commissarissen, die tot dusverre in het bolsjewistische leger voor een deel op den achtergrond waren getreden, toont aan den eenen kant duide lijk het wantrouwen van de bolsjewistische staatsleiding ten aanzien van het officiers- orps en aan den anderen kant haar stre ven om de nederlagen van de bolsjewistd- scche legermassa af te wentelen op de troe- penleiding. De toestand wordt thans aldus voorgesteld, dat het den officieren niet ge lukt is de discipline en strijdvaardigheid in stand te houden. Bloedige terreur, spdon- nage en bedreiging moeten thans nog hel pen het wankele gebouw van het bolsjewis- tenleger te stutten. De Berliner Lokalanzeiger verklaart, dat Stalin thans op zoek is naar den „schul dige". Hij strijdt niet meer om de overwin ning, maar alleen nog om de redding van de bolsjewistische partij. Zijn decreet is het S.O.S. van een zinkend schip. Konoje heeft langdurige besprekingen gevoerd tot vorming van een nieuw Ja- pansch kabinet. Oorlog en marine hebben alle medewerking toegezegd. Men verwacht dat hij hedenavond zal slagen. Naar voorts verluidt, blijft Japan's poli tiek ongewijzigd. Naar uit Tsjoengking wordt gemeld al dus verneemt het D.N.B., heeft de minister van buitenlandsche zaken van de regeering Daarop joegen de bolsjewisten hen met wilde bereiken, die ons scheidt van de „an- van hedenavond tot morgenochtend De maan vwara hedenochtend op te 1.41 uur en gaat onder te 16.26 uur. J Dit Nummer bevat DRIE Bladen Binnenland Distributie-maatregelen toegelicht. (2e Blad) Nieuwe bonnen aangewezen. (Binnenland, 3e Blad) Buitenland Verdere bijzonderheden over den Duitschen opmarsch in het Oosten. (Ie Blad) De crisis in Japan. (Ie Blad) ZIE VOORTS „LAATSTE EERSTE BLAD. BERICHTEN"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1