Duitsche troepen aan de
Beresina
De houding van Japan
82sfe Jaargang
No. 24927
WOENSDAG 2 JULI <941
De Duna overschreden
Riga bezet
Bijzonderheden
Inzake den oorlog tegen het bolsjewisme
Konoje voor de radio
Karl Megerle over Amerika
en de Sovjet unie
Fransche vrijwilligers voor den
strijd tegen de Sovjetunie
Uit Syrië
Generaal Wavell
vervangen
Verduisteren:
22.06 uur
5.22 uur
De erkenning van
Nanking
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W.Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhoret. Lelden
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ct«. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad z^n gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regeL Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nr». Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
deelde gisteren mede:
Tusschen de Karpathen en de Pripet-
moerassen rukken de afdeelingen van
het Duitsche leger in vereeniging met
Slowaaksche troepen al strijdende op,
aan weerszijden van Lemberg, waarbij
zij den verslagen vijand achtervolgen.
De Sovjetlegers, die tusschen Bialystok
en Minsk ingesloten zijn, hebben den
geheelen dag wanhopige en vergeefsche
pogingen gedaan zich nit de omsinge
ling te bevrijden. De vijandelijke door
braakpogingen, die menigmaal door af
deelingen van acht tot twaalf gelederen
diep gedaan werden en door de zwaar
ste pantserwagens gesteund werden,
mislukten onder buitengewoon bloedige
verliezen voor den vijand. Verder naar
het Oosten is de Beresina bereikt. Tus
schen Dunaburg en Riga is de Duna
over een breed front bereikt, op ver
schillende piaatsen zijn de Duitsche
troepen over de rivier getrokken. Ook
hier zijn verbitterde tegenaanvallen
van den vijand mislukt.
Afdeelingen der Duitsche luchtmacht
hebben met beslissend succes ingegrepen in
den strijd te land. Zij bombardeerden de
vijandelijke colonnes ten Oosten van Lem
berg, die soms in twee of drie rijen naast
elkander langs de wegen wijken, brachten
den tusschen Bialystok en Minsk ingesloten
Sovjettroepen zeer zware verliezen toe en
vielen de vijandelijke troepen, die over Riga
terugtrekken, onophoudelijk aan. Bij deze
operaties zijn talrijke pantserwagens en
honderden vrachtauto's vernield, vijande
lijke batterijen tot zwijgen gebracht en
transporttreinen vernield.
Buitengewoon groote successen heeft de
Duitsche luchtmacht gisteren in den strijd
tegen de Sovjetvliegers behaald. Zooals
reeds in een speciaal bericht is medege
deeld, heeft de vijand op 30 Juni 280 vlieg
tuigen verloren, waarvan 216 bij luchtge
vechten. Ten Zuiden van het Visschers-
schiereiland ls een Sovjet-torpedoboot jager
door bomtreffers tot zinken gebracht en een
tweede zwaar gehavend.
In de Engelsche wateren hebben gevechts
vliegtuigen een grooten koopvaarder ern
stige schade toegebracht. Nachtelijke aan
vallen der luchtmacht waren gericht op de
ravitailleeringshaven Cardiff en op haven
werken aan de Oostkust en Zuid-Oostkust
van Engeland.
Voor Solloem in Noord-Afrika hebben
Duitsche stuka's brand veroorzaakt aan
boord van een Brltschen torpedoboot jager.
In Totoroek hebben zij havenwerken en
autoconcentraties gebombardeerd.
Britsche gevechtsvliegtuigen hebben
gisteren, beschermd door de laaghangende
wolken en het slechte zicht, bommen ge
worpen op woonwijken in het Noord-Duit-
sohe kustgebied. De burgerbevolking leed
eenige verliezen. Verscheidene gebouwen
werden vernield of beschadigd. Bij dezen
aanval en bij vijandelijke pogingen om het
bezette gebied langs het Kanaal binnen te
vliegen werden 11 Britsche vliegtuigen
neergeschoten door jagers en afweergeschut
en vijf door marinegeschut. Bij vijandelijke
luchtaanvallen, in den afgeloopen nacht op
West-Duitschland ondernomen, zijn o.m. te
Keulen eenige burgers gedood en gewond.
Schade aan de oorlogs-economie of aan
militaire doelen werd niet aangericht. Door
den afweer met jagers en de luchtdoel-
artillerie werden drie Britsche vliegtuigen
neergeschoten. De artillerie van de ma
rine heeft in den nacht van 29 op 30 Juni
vier vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Tijdens zegevierende luchtgevechten in het
Oosten heeft het jachteskader onder be
vel van majoor Trautloff 65 vliegtuigen
neergeschoten. Luitenant-kolonel Mölders
behaalde zijn 82e, kapitein Joppin zijn 52e
overwinning in de lucht.
In den strijd om de vijandelijke grens-
versterkingen hebben zich de commandant
van een bataljon pioniers, majoor Schüt-
ler, de eerste luitenant en compagnie-
commandant van hetzelfde bataljon Hor-
nung en de luitenant en commandant van
een afdeeling infanterle-pioniers Johannes
Muller bijzonder onderscheiden. Luitenant
Hauf van een regiment spoorweg-pioniers
heeft het opblazen van een bijzonder be
langrijke spoortourg verhinderd. Korporaal
Reiser van een regiment artillerie heeft
als kanonnier met zijn kanon in korten
tijd 14 vijandelijke pantserwagens vernie
tigd. Een groep gevechtsvliegers onder be
vel van majoor Busch heeft in aanvallen
op Groot-Brittannië tot en met 15 Juni
1941 een kruiser, een torpedobootjager en
21 kleine oorlogsvaartuigen alsmede 436.188
hj.t. vijandelijke handelsscheepsruimte tot
zinken gebracht. Bovendien werden talrijke
koopvaardijschepen door bomtreffers zwaar
beschadigd.
Het oppeihevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
Dinsdagochtend hebben troepen
van het Duitsche leger Riga in
genomen, nadat reeds 29 Juni
ver vooruitgeschoven strijd
krachten onder bevel van kolo
nel Lasch in een snellen aanval
via Mitau strijdend het Zuid-
Westelijk deel van de stad wa
ren binnengedrongen.
In een toelichting wordt het D.N.B. van
militaire zijde verklaard, dat de Duitsche
vorderingen aan het front op beide vleu
gels worden gekenmerkt door den op-
marsch voorbij Lemberg naar het Oosten
en het bereiken, resp. oversteken van de
Duna. In het midden van het front kan
de ten Oosten van Bialystok gemelde ring
reeds in drie kleinere ringen worden ver
deeld. Hieruit blijkt de voortgaande om
singeling, resp. vernietiging van de bin
nen deze ringen ingesloten Sovjetforma
ties.
Het totale beeld van den toestand laat
voor de Sovjettroepen vernietigingsgevech
ten zien, waarbij zij zware verliezen lijden
en waardoor de offensieve kracht van de
Sovjets wordt gebroken. Daarentegen gaan
de Duitsche offensieve aanvallen naar het
Oosten, ondanks voortdurend herhaalde en
verbitterde tegenaanvallen der Sovjetfor
maties ononderbroken voorwaarts.
Ook op de andere oorlogstooneelen in
den strijd tegen de Britsche vloot en ravi-
tailleeringsscheepvaart boeken de Duitsche
wapens dagelijks successen. Steeds opnieuw
moet gewezen worden op den krachtigen
Duitschen afweer, die b.v. Maandag bij
den Britschen aanval overdag op Kiel van
de 12 aanvallende vliegtuigen er negen
vernietigde en bij pogingen van Britsche
vliegtuigen het Kanaalgebied te naderen
16 vijandelijke vliegtuigen neerschoot.
FINSCH COMMUNIQUÉ.
Naar de rijksberichtendienst meldt, is
het plaatsje Loviisa Maandag en gisteren
eenige malen door vijandelijke vliegtuigen
gebombardeerd, zonder dat schade werd
aangericht. Op 30 Juni hebben Finsche
luchtstrijdkrachten zeven vijandelijke vlieg
tuigen neergeschoten.
In de afgeloopen dagen hebben de Sov
jets op verschillende plaatsen afzonder
lijke parachutisten neergelaten, waarvan
de meesten reeds tijdens het dalen onscha
delijk konden worden gemaakt.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben de
beide laatste dagen omvangrijke aanval
len ondernomen op de districtkhoofdstad
Smolensk aan de Dnjepr, waar een muni
tiefabriek, een vliegtuigfabriek, een vlieg
veld en groote houtopslagplaatsen door op
eenvolgende golven met bommen werden
bestookt. Reusachtige branden breidden
zich snel uit. Ook de spoorweginstallaties
kregen vele treffers, die verder gebruik
onmogelijk maken.
Voorts was de spoorlijn TarnopolOdes-
sa herhaaldelijk het voorwerp van hevige
Duitsche luchtaanvallen.. Door bomtreffers
op de rails op verschillende plaatsen werd
het verkeer tusschen beide steden onder
broken. Bij een aanval van Duitsche ge
vechtsvliegtuigen op Kirofsk, een stad in
het mijngebied van Moermansk, werden de
electrische centrale en enkele industrieele
installaties door bommen verwoest. Zon
der door het bolsjewistisch luchtwapen las
tig gevallen te zijn, bereikten alle Duitsche
toestellen hun basis.
Tijdens uitgebreide, zware Duitsche lucht
aanvallen op voor den oorlog belangrijke
Sovjet-doelen, zijn in de haven van Moer
mansk groote vernielingen veroorzaakt.
De Duitsche soldaten die op 30 Juni de
vroeger door de sovjets bezette stad Libau
binnentrokken, vonden in de haven de
wrakken van zes groote bolsjewistische
transportschepen, die op 27Juni bij een
aanval van Duitsche vliegtuigen vernield
waren. Bij verrassing hadden de vliegtui
gen zich op de 10.000 tot 20.000 ton groote
schepen gestort. De uitwerking der bom
men was zoo groot, dat van de moderne
schepen slechts deelen van de romp over
bleven. Daartusschen drijven de lijken der
opvarenden. Een schoorsteen van het
grootste schip werd in een buitenwijk van
Libau teruggevonden. De straten in de
nabyheid der haven zijn bezaaid met stuk
ken verbogen ijzer en hout. (D.N.B.)
De totale verliezen welke gemeld zijn
in het weermachtsbericht zijn opge-
loopen tot 322 vliegtuigen. Daartegen
over staan slecths 12 Duitsche vlieg
tuigen die verloren gingen. (D.N.B.)
De wereldbrand breid't zich snel uiteen
niemand weet wanneer en waar hij geëin
digd zal zijn, zoo verklaarde de Japansche
minister-president, prins Konoje, heden in
een radiotoespraak.
De algemeene toestand van de -wereld,
zoo vervolgde prins Konoje, wordt met den
dag ingewikkelder. Doch welke veranderin
gen de wereld ook ondergaat, Japan moet
den hem voorgeschreven eigen weg opgaan
Onder het Japansche volk mag niet de
opvatting bestaan dat thans dit of dat ge
daan moet worden omdat andere landen
het zoo gedaan hebben. In dezen toestand
van de wereld moet Japan enkel en alleen
op zijn eigen kracht vertrouwen. Daarom
zijn thans de eenheid der natie en de mobi
lisatie van alle krachten noodzakelijker dan
ooit. Het Chineesche conflict duurt reeds
vijf jaar en ik begrijp, dat hierover onder
het volk ontevredenheid heerscht. Ik be
twijfel of andere landen vijf jaar lang on
der dergelijke omstandigheden als het Ja
pansche volk zouden kunnen leven. Wan
neer men dit bedenkt, gevoelt men, dat
het groote Japan een door God gezegend
land is.
Het spreekt vanzelf, zoo vervolgde de mi
nister-president, dat lk mijn best wil doen,
om de regeeringsorganen tot de grootste
activiteit aan te sporen, opdat de ontevre
denheid en ontstemming onder het volk
zullen verminderen. Tevens hoop ik echter,
dat het volk ook zijnerzijds zijn zelfbeheer-
sching zal bewaren. In de tegenwoordige
omstandigheden is het dikwijls moeilijk
Japan de goederen te bezorgen, die moeten
worden Ingevoerd. Bepaalde landen ver-
koopen hun producten zelfs niet bij con
tante betaling. Het Japansche volk moet
dientengevolge op schaarschte aan ver
schillende artikelen voorbereid zijn, en
daarom moeten onder alle omstandigheden
maatregelen genomen en wegen gevonden
worden om Oost-Azië in zijn. eigen behoef
ten te laten voorzien.
VERKLARING VAN MATSOEOKA
Domei publiceert de volgende verklaring
van den minister van buitenlandsche zaken,
Matsoeoka
Naar de regeering bekend gemaakt
heeft, is er heden in de conferentie bij
den keizer een belangrijk besluit geno
men. Het spreekt vanzelf, dat de toe
stand, welke voortspruit uit den oorlog
tusschen Duitschland en de sovjet-unie,
niet eenvoudig kan worden afgedaan
met zich voor te stellen, dat hier slechts
sprake is van het uitbreken van een oor
log tusschen Duitschland en de sovjet
unie. Wij zijn daarom voornemens de
ontwikkeling van den toestand met de
grootste zorgvuldigheid en vastbera
denheid gade te slaan en wel op grond
van voorbereidingen, waarin wij volle
dig vertrouwen kunnen stellen. Wij
moeten onze aandacht onverstoorbaar
wijden niet alleen aan de ontwikkeling
van den oorlogstoestand, doch aan den
toestand van de geheele wereld, ,aan de
neigingen der afzonderlijke mogendhe
den en de bij haar heerschende politieke
toestanden. Ik heb den indruk, dat zich
in de geheele wereld, vooral in Oost-
Azië. met rechtstreeksche betrekking
tot ons land, een gevaarlijke toestand
ontwikkelt. Hoe ernstiger de toestand is,
des te rustiger en bedaarder moet ons
volk zijn. Eensgezind in al zijn lagen,
moet het den wil volgen van Zijne Ma
jesteit en er naar streven, niet de ge
ringste fout bij het volgen van den
Japan aangewezen weg, te begaan.
Karl Megerle wijst in de Berliner Boer-
senzeltung op de tegenspraak in het bond
genootschap tusschen de Vereenigde Sta
ten en de sovjet-unie. Alles wat Roose
velt in zijn propagandistische redevoerin
gen tegen Duitschland en zijn bondge-
nooten eerst moest verzinnen, om het
haat-instinct van het Amertkaansche volk
te prikkelen, is stuk voor stuk toepasse
lijk op de mogendheid, welker medeplich
tige hij thans is geworden, zoo schrijft
Megerle. De sovjet-unie ls geen democra
tie, maar de brutaalste en bloedigste dic
tatuur, die de wereldgeschiedenis ooit heeft
gezien. Roosevelt had gezworen, dat met
de dictatoren geen samenwerking, geen
compromis mogelijk was. Dit was een val-
sche eed: het is tot overeenstemming tus
schen de Vereenigde Staten en de sovjet
dictatuur gekomen. Roosevelt had de ge
lofte afgelegd, nooit een aanvaller de hand
te zullen reiken. Hier is een echte aan
valler: drie vrije kleine volken werden ge
annexeerd en gebolsjewiseerd, twee andere
werden overvallen en beroofd.
Roosevelt begon zijn derde ambtsperiod#
met de aankondiging, dat de vier groot»
vrijheden der menschheld op het spel ston
den: vrijheid en godsdienst, vrije mee-
nlngsuiting, het vrij zijn van nood ea
vrees. Thans echter, aldus vervolgt Me
gerle, is de redding dezer vrijheden toe
vertrouwd aan de beproefde handen der
genen, die alle vier de vrijheden met haar
menschelfjke vertegenwoordigers in hun
land zoo grondig hebben uitgeroeid, dat er
nauwelijks nog een spoor van te vinden
is. Bijzonder opmerkelijk acht Megerle het,
dat de Vereenigde Staten, die verklaren
hun Ideaal in den vrijen wereldhandel te
zien, nu gemeene zaak hebben gemaakt
met het regime, dat geen privaten eigen
dom en geen particulieren handel duldt,
dat den vrijen boer tot proletariër maakt
en millioenen tot dwangarbeid veroordeelt.
Megerle komt tot de slotsom, dat door al
deze tegenstrijdigheden de geloofwaardig
heid van den Amerikaanschen president
in Amerika en de geheele wereld even
twijfelachtig ls geworden als zijn buiten
landsche politiek. Intusschen echter heeft
Europa zijn plaats gekozen: het staat in
het anti-bolsjewistische kamp. Den Euro-
peeschen volken, die vrijwel alle hun er
varingen met den nieuwen bondgenoot van
Roosevelt hebben opgedaan, kan men niets
meer op de mouw spelden. (D.N.B.)
Het DJi.B. melxit uit Vichy:
Het secretariaat-generaal van den minis
ter-president deelt mede. dat in het onbe
zette gebied en ook in het bezette gebied
Fransche vrijwilligers zich aanmelden voor
den strijd tegen de Sovjet-unie. Daar geen
enkele bepaling van het internationale
recht dit belet en ook de eenheid van
Frankrijk hierdoor niet wordt aangetast,
heeft de Fransche regeering hiertegen geen
bezwaar.
De veiligheidspolitie heeft in Vichy alle
Sovjet-Russische staatsburgers, die ouder
zijn dan 16 Jaar, gearresteerdIn totaal
werden 250 personen in verzekerde bewa
ring gesteld, die thans aan een nauwkeurig
onderzoek onderworpen zullen worden.
Soortgelijke maatregelen zijn in het geheele
onbezette gebied genomen.
Volgens de Fransche communiqué's ls de
toestand vrijwel onveranderd dank zij de
voortzetting van het Fransche verzet.
Generaal Huntzlger, de minister van
oorlog, heeft de buitenlandsche persverte
genwoordigers te Vichy ontvangen, wien hij
een overzicht gaf van den toestand in Syrië.
Allereerst memoreerde hij de Engelsche
beweringen, dat er talrijke Duitsche „toe
risten" in Syrië zouden zijn aangekomen,
Duitsche troepen op Syrische vliegvelden
geland zouden zijn en Duitsche versterkin
gen en oorlogsmateriaal aan land zouden
zijn gezet. De minister verklaarde nogmaals
nadrukkelijk dat deze beweringen gelogen
zijn en slechts zijn verzonnen om den
Engelschen een voorwendsel aan de hand
te doen voor den overval op Syrië. Vervol
gens daalde Huntzlger in bijzonderheden af
over den moeilijken toestand, waarin de
Fransche strijdkrachten zich bevinden daar
ze bijna niet over reserves beschikken en
ook wat het materiaal betreft tegenover de
Engelschen sterk ln het nadeel zijn. Hierbij
komt nog de geweldige hitte die in Noord-
Syrlë 35 graden in de schaduw bedraagt.
Met betrekking tot de nieuwste Engelsche
stelling dat de Britsche troepen slechts
langzaam oprukken, omdat zij de Franschen
voor al te zware verliezen zouden willen
bewaren verklaarde de minister van oorlog:
Men kan den Franschen strijdkrachten geen
grooteren lof gunnen. Zij hebben zich in de
24 dagen van strijd schitterend gehouden
en den vijand verbitterden tegenstand ge
boden. Met betrekking tot het bombardee
ren van de woning van den Franschen hoo-
gen commissaris te Beiroet zeide hij:
Frankrijk is in dezen ongelij'ken oorlog
vastbesloten zich te verdedigen en zal zich
blijven verdedigen. Het heeft er van afge
zien soortgelijke doelen op Engelschen
bodem met bommen aan te vallen doch men
weet precies waar zich de woning van den
Engelschen hooge-commissarls tn Palestina
bevindt en beschikt ook over vliegtuigen.
Niets zou de Franschen kunnen verhinde
ren. aldus zei de minister met nadruk, den
oorlog op dezelfde wijze te voeren als de
Engelschen. als zij zich niet zouden scha
men zooiets te doen.
Officieel wordt in Londen bekend ge
maakt, dat generaal Wavell tot opperbe
velhebber in Britscli-Indlë benoemd is. Hij
komt in de plaats van generaal Auchinleck,
die benoemd is tot Britsch opperbevelheb
ber in het Midden-Oosten.
Associated Press zegt, dat deze maatre
gel groote verrassing heeft teweeg ge
bracht en niet met redenen omkleed ls. Hij
kan echter als een bewijs gelden, dat gene
raal Wavell wegens den Duitschen door
braak ln Libye en wegens het verlies van
het eiland Kreta ter zijde gesteld is. Een
andere lezing, welke het bovengenoemde
persbureau geeft, ls, dat de wisseling op
den belangrijken post van Britsch opperbe
velhebber in het Nabije Oosten als een
teeken beschouwd wordt, dat generaal Wa
vell een verlof noodig heeft.
De opvolger van Wavell, generaal
Auchinleck. die tot dusver de Britsche
strijdkrachten in Britsch-Indië aanvoerde,
is aan het Britsche publiek bijna volkomen
onbekend. Generaal sir Claude Auchinleck
is 57 jaar oud en geldt als vertegenwoordi
ger van de „nieuwe defensieve oorlogsvoe
ring", die bewegelijkheid en verrassing ver-
eisêht.
Met betrekking tot de benoeming van den
vroegeren Britschen minister van handel,
Oliver Lyttelton tot lid van het oorlogska
binet en het feit. dat hij naar het Midden-
Oosten gestuurd wordt, meldt hetzelfde
persbureau uit Londen, dat men van Lyt
telton verwacht, dat hij „de politieke ma
noeuvres in orde zal brengen, zoo b.v. het
behoud van het Britsche prestige in Irak
en Iran, alsmede ln Turkije" (D NB.l.
van hedenavond:
tot morgenochtend
De maan komt heden op te 14.18
uur en gaat vannacht te 1.46 uur
onder (Eerste kwartier)
J
Ook Kroatië, Hongarije en Slowakije
hebben de Ohlneesohe regeering van Nan
king erkend.
Naar Domei meldt, is dit een zware slag
voor degenen, die het groote ideaal der
vestiging van een nieuwe orde ln Oost-
Azië nog niet hebben begrepen.
De Japansche regeering heeft in een of-
ficleele publicatie uiting gegeven aan haar
vreugde en voldoening over de erkenning
van de regeering van Wang tsjlng-wel. In
dit communiqué wordt verklaard, dat de
macht van de nieuwe nationale regeering
Dil Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Felle brand in aardappelmeelfabriek t«
Foxhol. (Gemengd, 2e Blad).
Buitenland
Duitsche troepen aan de Berezina. Riga is
bezet. (Ie Blad).
De houding van Japan. (Ie Blad).
7 IB VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.
