De strijd in het Oosten
DONDERDAG 26 JUNI 1941
No. 24922
Verduisteren:
82sïe Jaargang
Duitsche luchtmacht
zeer actief
Van het Roemeensche
front
Finsche steden
gebombardeerd
Britsche missie naar
Moskou
De houding van Amerika
Uit de randstaten
Turksch parlement keurt
verdrag met Duitschland
goed
Zweden laat een
Duitsche divisie door
Dr. Goebbels over
„het oude front"
Verspreide berichten
Dansverbod
22.07 uur
5.18 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W.Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
De dag van gisteren heeft aan het Duit
sche luchtwapen, naar aan het D.N.B.
'wordt gemeld, bij zijn acties aan het Oos
telijk front belangrijke eischen gesteld.
Behalve talrijke aanvallen op vliegvelden
in het centrum van het vijandelijke gebied
werden opnieuw talrijke vliegtuigen op den
grond vernield en in luchtgevechten neer
geschoten. De Duitsche gevechtsvliegtuigen
hebben overigens overdag zoowel als des
nachts spoorlijnen gebombardeerd, die hier
door meerdere malen werden verbroken.
Gemotoriseerde en gemengde colonnes, als
mede concentraties van pantserwagens en
benzineopslagplaatsen werden met voltref
fers bestookt. Stations en de daarbij be-
hoorende gebouwen en loodsen raakten in
brand en boden een beeld van ontzaglijke
vernielingen. Ook transporttreinen werden
zoo doeltreffend met bommen bestookt, dat
de locomotieven ontspoorden, de wagons
kantelden en deels totaal uitbrandden. Ook
de aanvallen op stellingen luchtdoelgeschut
en batterijen waren, ondanks den vrij hevi-
gen afweer, zeer succesvol. Overal, waar
formaties Duitsche duikbommenwerpers
tegen de vijandelijke afweerstellingen in ac
tie kwamen, werd de vijand tot zwijgen ge
bracht en de batterijstellingen totaal ver
nield. Het systematische vernietigingswerk
van het Duitsche luchtwapen tegen het
sovjet-luchtwapen en tegen de sovjet-
colonnes beteekende opnieuw een aanzien
lijke .steun voor de troepen te land bij hun
snel optreden en bij het breken van den
tegenstand van het sovjet-leger.
0 0
O
Een formatie gevechtsvliegtuigen ver
raste, naar het DJST.B. meldt, op 24 Juni zes
lange treinen, die, geladen met belangrijk
oorlogsmateriaal, in het Zuidoosten der
sovjet-unie gereed stonden om te vertrek
ken. Het station werd in een grooten puin-,
hoop herschapen. In sche.ervlucht vielen de
Duitsche vliegtuigen drie treinen aan, waar
van de locomotieven onder stoom stonden.
Een vernietigende aanval met bommen,
kanon- en mitrailleurvuur brak boven de
daken der wagons los. De lucht dreunde van
de ontploffingen der bommen en het ge
knetter der schoten. Honderden sovjet sol
daten sprongen in groote wanorde uit de
goederenwagons. De volgende aanval was
gericht op de drie andere treinen. Weer
vlogen de bommen omlaag. Zij troffen loco
motieven, wagons en rails. De spoorrails
kronkelden zich als slangen omhoog, zware
goederenwagons werden op zij geslingerd,
stukken hout en metaal vlogen in den
grauwen rook der ontploffingen als kaf in
het rond en werden door nieuwe bommen,
die neervielen, weer de lucht ingeslingerd.
Het vuur greep met een geweldige snelheid
om zich heen en sprong op drie groote bij
het station liggende tanks over.
Het hoofdkwartier van het Roemeensche
front maakt bekend, dat de operaties te
land in de eerste drie dagen zich ontwik
keld hebben volgens de tevoren opgestelde
plannen. Eenige pogingen tot tegenactie
van den kant van den vijand werden af
geslagen. De vijandelijke luchtmacht heeft
Dinsdag Constantza hevig gebombardeerd
evenals Soelina en Galatz, terwijl zij eenige
bommen wierp op Tulcea, Brailla en Jassy.
De gevolgen waren zonder belang. Onze
luchtmacht aldus het communiqué ver
der bombardeerde belangrijke militaire
doelen en verkreeg overal opmerkelijke re
sultaten. De Duitsche en Roemeensche
luchtmacht heeft in den loop van deze drie
dagen een verpletterende meerderheid ge
toond tegenover de vijandelijke luchtmacht.
In totaal werden 400 vijandelijke vliegtui
gen vernield. Van dit totaal werden 30 sov
jet-toestellen neergehaald door de Roe
meensche luchtmacht en het afweergeschut
40 zijn vernield op den grond door Roe
meensche vliegtuigen. De Roemeensche
luchtmacht heeft in totaal12 toestellen
verloren.
Het D.NJB. meldt uit Helsinki:
Sovjet-vliegtuigen hebben gisteren viel-
maal aanvallen op Helsinki gedaan. Om
kwart over twaalf werd voor de laatste
maal weer het signaal „alles veilig" gege
ven. Bij den eersten aanval vlogen negen,
bij den tweeden 13 Sovjet-vliegtuigen bo
ven de stad. Het derde alarm werd gege
ven om kwart over tien. Er verschenen
weer sovjet-bommenwerpers en verken
ningsvliegtuigen boven Helsinki, die ter
stond onder krachtig afweervuur genomen
werden en door jachtvliegtuigen werden
aangevallen. Thans werden ook bommen
geworpen in het Noorden der stad.
Volgens berichten uit de provincie zijn
daar eveneens in den loop van den ochtend
Sovjet-formaties in centraal, Noord, West
en Zuid-Finland verschenen. Er werden
talrijke bommen geworpen op niet-mili-
taire doelen. Naar verder bekend wordt,
strekten zich de Sovjetvluchten van gister
ochtend tot bijna alle groote Finsche ste
den uit.
De volgende steden zijn gisterochtend,
naar officieel is medegedeeld, door het
sovjetluchtwapen aangevallen: de stad
Jönsuu met 15 vliegtuigen om 11 uur 10 en
met drie vliegtuigen om 12 uur 30. Er wer
den talrijke bommen neergeworpen. Een
burger werd gedood, verscheidene gewond.
Er brak een brand uit. Voorts werd om
11 uur 32 door drie vliegtuigen de stad
Rovanieme aangevallen, waar eenige bran
den ontstonden. Verder zijn gebombardeerd
Mikkel, Kemijaervi, Jeroinen en Nokia bij
Tampere, waar een burger werd gedood. In
den loop van den dag werden tot 15 uur
20 Russische vliegtuigen neergeschoten.
Eén machine kwam ongedeerd in Finsch
bezit.
De zender van Bagdad bevestigt in een
bericht uit Istamboel, dat een Britsche
militaire commissie uit Kairo op 24 Juni
naar Moskou is vertrokken, teneinde sa
men te werken met het sovjetleger, resp.
dit te reorganiseeren. Volgens dit bericht
bestaat de commissie uit specialisten van
de vloot, het luchtwapen en de landstrijd
krachten. (D.N.B.)
VERKLARING VAN SUMNER WELLES.
De plaatsvervangende Amerlkaansche
staatssecretaris Sumner Welles heeft mede
gedeeld, dat Roosevelt de beperkende be
palingen van de neutraliteitswet niet van
toepassing zal verklaren op de sovjetunie
en dat hij den Stillen Oceaan niet tot oor
logsgebied zal verklaren.Overigens is nog
geen beslissing genomen over een even-
tueele hulpverleening aan de sovjetunie.
(D.NH.)
De geheele New-Yorksche pers wijdt uit
voerige commentaren aan den oorlog tus-
schen Dultschland en de sovjetunie. Ter
wijl een deel der bladen spreekt over groote
mogelijkheden van een samenwerking tus-
schen de Vereenigde Staten en de sovjet
unie, komt een ander deel tot de tegen
overgestelde conclusie. De New York Daily
Mirror schrijft, dat deelneming aan den
oorlog aan de zijde van Engeland thans
onmogelijk nog gerechtvaardigd kan wor
den met de motiveering, dat „men de we
reld voor de democratie wil verzekeren". In
Finland zijn de sovjetsporen nog te duide
lijk zichtbaar. De New York Daily News,
constateert, dat de sovjetunie, „veel des-
potischer" is dan men van Dultschland kan
zeggen. In geval van een overwinning van
Stalin zal Europa communistisch worden,
wanneer de structuur van het Europa van
Adolf Hitler ineenstort. Zelfs Engeland zou
in dat geval door het communisme over
stroomd worden. Ook in Amerika zouden de
gevolgen geweldig zijn.
De oorlog met de sovjetunie heeft in de
Ver. Staten een zeer merkwaardige situatie
doen ontstaan, zoo verklaarde de democra
tische senator Clark volgens Associated
Press in een toespraak te San Francisco.
Alle ondermijnende agitaties in de Ver.
Staten zijn nJ. door Russische communis
ten aangesticht en nu sluit Amerika zich
aan bij den euvelsten aller dictators. Dat
toont weer eens. zoo merkte de bekende
Amerikaansche politicus op, dat alle oor
logspropaganda niets anders is dan een po
ging om het Britsche rijk, zonder rekening
te houden met de democratieën ter wereld,
te willen redden. (D.N.B.)
GRUWELEN IN LITHAUEN.
Onder het opschrift: „Zeventienduizend
Lithauers gedeporteerd; vreeselijke wreed-
hedn in de Lithausche gevangenissen", pu
bliceert Stockholms Tidningen een uitvoe
rige beschrijying van den toestand in Li-
thauen. De gevangenissen, zoo schrijft het
Zweedsche blad, waren op vele plaatsen
zoo vol, dat de menschen liggen noch zit
ten konden. De meesten hunner zullen door
de onmenschelijke behandeling, die zij
hebben ondergaan, voor hun leven invalide
blijven. De Sovjets hadden het plan, aldus
het bericht verder, ongeveer 60.000 Lithau
ers uit alle lagen der bevolking en uit alle
beroepen naar Siberië te deporteeren. Ze
ventienduizend waren op 16 en 17 Juni'
reeds weggezonden, de rest zou op 24 en 25
Juni getransporteerd worden. Naar uit een
andere beschrijving van Stockholm Tid
ningen blijkt, werden de Lithauers, onder
wie zich oude vrouwen en kinderen bevon
den, in veewagens verzonden. Twee dagen
bleven zij daarin zonder eten of drinken
opgesloten. De Sovjetrussen hadden de
Lithauers uitgenoodigd dienst te nemen in
het bolsjewistische leger en bij de vloot,
hetgeen slechts ten doel had de valide man
nen bijeen te brengen en eveneens naar
Siberië te transporteeren. Onder de weg
gezondenen bevonden zich behalve officie
ren ook dokters, ingenieurs, grondbezitters
en zakenlieden. Van de boeren waren,
zonder rekening te houden met den om
vang van hun boerderij, "bepaalde hoeveel
heden graan, boter etc. geëischt. Wanneer
de geëischte hoeveelheden boven hun leve
ringscapaciteit uitgingen werd dat als
sabotage uitgelegd en werden de boeren
terstond doodgeschoten. Op hun vliicht
zouden de bolsjewisten de waterleidingen
vergiftigd hebben.
De katholieke geestëlijke Kaukis uit
Wilna, die het onlangs gelukt is uit de
handen der sovjet-autoriteiten te ont
snappen, heeft thans, aan Duitsche geeste
lijken te Berlijn een beeld gegeven over
het optreden van de sovjets tegen het
kerkelijk bezit in Lithauen. Volgens zijn
rapport zijn de meeste kerken en bij ker
ken behoorende gebouwen voor kwartier-
ruimten voor officieele sovjet-instanties in
gebruik genomen. Vele altaren werden ge
sloopt en verbrand. In andere gevallen
heeft men de altaren met planken dicht
gespijkerd en van bidstoelen tafels ge
maakt, daar er gebrek was aan bureaumeu
belen. Vele geestelijken zijn naar het bin
nenland van de sovjet-unie overgebracht,
andere werden gedagvaard en moesten
voor de sovjets inlichtingen geven over de
politieke gezindheid van de parochieleden.
In vele plaatsen hebben de militaire auto
riteiten het kerkbezoek verboden en de
kerken gesloten. De geestelijke deelde voorts
nog mede, dat hij na zijn ontsnapping
onmiddellijk een verslag heeft gestuurd
naar het Vaticaan en den Paus op de
hoogte heeft gesteld van den toestand der
Lithausche katholieken. (D.N.B.)
De Turksche gmote nataronafe verga
dering heeft gisteren het Duitsch
Turksche vriendschapsverdrag een
stemmig goedgekeurd.
De rede van den minister van buitenland-
sche zaken, Saradjogloe, werd herhaalde
malen door levendigen bijval onderbroken.
In redevoeringen van den voorzitter der
commissie voor buitenlandsche zaken en
van verscheidene afgevaardigden werd de
oude DuitschTurksche vriendschap on
derstreept, welke door het nieuwe verdrag
met nieuwe kracht vervuld is. Voorts werd
in de redevoeringen op alle overige ver
plichtingen van Turkije gewezen, welke,
naar verklaard werd, beginnende bij de
Gisteren heeft de Zweedsche Rijksdag in
geheime zitting vergaderd. Het volgende
officieele communiqué is uitgegeven:
„In den toestand, die door den tus-
schen Duitschland en de sovjetunie
uitgebroken oorlog is ontstaan, zal
Zweden onwrikbaar zijn streven er op
richten zijn zelfstandigheid en onaf
hankelijkheid te bewaren en zich bui
ten het oorlogsconflict te houden.
De nieuwe toestand heeft ons echter
voor zekere speciale kwesties geplaatst.
Zoo is van Finsche evenals van Duit
sche zijde gevraagd om toestemming
tot het vervoer van ©en tot een divisie
beperkte troepeneenheid uit Noorwe
gen naar Finland langs den Zweed-
schen spoorweg.
De regeering heeft met toestemming
van den Rijksdag, rekening houdende
met den ter beveiliging van de Zweed
sche souvereiniteit noodzakelijken vorm,
dit verzoek ingewilligd".
Dagens Nyheter voegt hieraan toe, dat
een woordvoerder van het Zweedsche
ministerie van buitenlandsche zaken aan
vertegenwoordigers van de buitenlandsche
pers heeft medegedeeld, dat de troepen-
treinen door Zweden zullen rijden zonder
extra te stoppen en dat elke trein zich
ongeveer 48 uur op Zweedsche gebied zal
bevinden. De treinen staan tijdens het rij
den onder Zweedsch bevel. Van deze uit
zondering afgezien, zijn alle kwesties, welke
met Dultschland ln verband met den oor-
volg tusschen Duitschland en de Sovjet
unie ter sprake gebracht zijn, volkomen op
den grondslag van de gewone neutraliteits-
bepalingen behandeld. De woordvoerder
van het ministerie van buitenlandsche za
ken onderstreepte nog in het bijzonder
blijkbaar naar aanleiding van buitenland
sche geruchten dat er van steunpunten
in Zweden in het geheel geen sprake ge
weest is. (D.NJ3.)
Dr. Goebbels publiceert in den „Voelki-
sclier Beobachter" een artikel „Het oude
front" waarin hij aantoont, dat de demo
cratische plutocratieën en het bolsjewisme
reeds jaren hebben samengewerkt. De ont
hulling van het complot tussehen Moskou
en Londen heeft bewezen, aldus dr. Goeb
bels, dat de machthebbers te Moskou het
verdrag met Duitschland slechts hebben ge
sloten om de bolsjewiseering van Europa
met te minder stoornis te kunnen voorbe
reiden. Goebbels spreekt zijn bewondering
uit voor de tactiek van stilzwijgendheid van
Moskou en Londen, die weliswaar iet of wat
onhandig maar bijna volkomen was'. Het is
verantwoordelijken Duitschen kringen al
leen opgevallen dat de comedie van Cripps,
die zich van de sovjet-autoriteiten standjes
moest laten welgevallen en zoogenaamd
overal voor een gesloten deur kwam te
staan, wel wat doorzichtig was. Het was
onder meer merkwaardig, dat de Engelsche
pers alle zoogenaamde vernederingen van
den ambassadeur te Moskou zonder eenige
reactie aanvaardde. Dit alles moest den
Duitschèn argwaan wekken, vooral, omdat
bekend was. dat de Sovjet-unie verschei
dene reusachtige legers aan de Duitsche
grens opstelde.
Het concubinaat tusschen plutocratie en
bolsjewisme is in Duitschland niets nieuws,
aldus besluit dr. Goebbels.
Toen de Fuehrer nog om Duitschland
vocht, trof hij dezelfde coalitie aan, en wat
men toen in Duitschland beleefde, ziet men
thans in Europa, met dit verschil, dat de
overwinningskansen van Hitier thans on
eindig veel grooter zijn dan toen.
Het Zwoelf Uhr Blatt schrijft, dat de
laatste gebeurtenissen de broederschap tus
schen de groote financieele wereld en het
bolsjewisme hebben bewezen. Vaak zijn
groote gebeurtenissen noodig om de oogen
der volken te openen voor den achtergrond
der groote politiek. Zoo een gebeurtenis is
het Verraad van Moskou en de veldtocht
tegen de sovjet-unie. De sympathiebetui
gingen van Churchill en Roosevelt voor de
bolsjewiki hebben een merkwaardigen gees-
telen bond van drie onthuld. Tot dusverre
zijn de partijen er wel in geslaagd dezen
bond te bemantelen, doch thans kregen de
volken een kijk op de intriges van de drie
vijanden der wereld, die overigens slechts
één vijand vormen, het Jodendom der we
reld, want zoowel achter de plutocratie als
achter het bolsjewisme hebben altijd Joden
gestaan, die alleen met twee verschillende
stelsels werken.
Turksch-Britsche overeenkomst, geen wijzi
ging ondergingen. De sprekers legden den
nadruk op de vredespolitiek van Turkije. In
de diplomatenloge werd de Duitsche am
bassadeur von Papen opgemerkt alsmede
legatieraad Kroll en de Duitsche militaire
attaché. (D.NJ3.)
IJSLAND.
Het IJslandsche gezantschap in Stockholm
heeft gisteren den Stockholmschen bladen
een communiqué verstrekt, waarin ojn. ge
zegd wordt:
Tijdens een plechtige officieele handeling,
heeft de staatsminister uit naam van den
IJ§landschen ministerraad den rijksbe
stuurder in aanwezigheid van de buiten
landsche diplomatieke vertegenwoordigers
de handhaving overgedragen van de hoog
ste staatsmacht, die sedert 10 April 1940 ge
legen was in handen van het ministerie.
Terstond na zyn installatie legde de rijks
bestuurder de plechtige gelofte af de grond
wet te zullen eerbiedigen. In zijn toespraak
zeide de rijksbestuurder o.m.:
Wanneer ik thans deze hooge functie op
mij neem, is het mijn plicht te herinneren
aan Z.M. koning Christiaan X, die tot April
1940 de hoogste macht in IJsland bekleedde.
Deze hoogste functie is thans voor den tijd
van een jaar aan mij toevertrouwd. Nadat
de rijksbestuurder vervolgens hulde had ge
bracht aan koning Christiaan van Dene-'
marken, legde hij den nadruk op de har
telijke vriendschap van alle IJslanders voor
het Deensche volk en de overige Noordsche
broedervolken. Hij zette vervolgens uiteen,
dat tengevolge van de bezetting van IJsland
door een vreemde mogendheid IJsland op
het oogenblik geen onbeperkte vrijheid van
handelen heeft. Wij hebben getracht en
trachten ook thans neutraal te zijn. Wij
willen en wilden vrede met alle volkeren en
hebben daarom zelfs geen wapens tot onze
verdediging willen dragen. Tegen onzen
wil hebben wij nu een bezettingsleger in
het land. Dit heeft ons tegen onzen wil
practisch in den oorlog betrokken. Het is
thans onze taak datgene voor ons volk te
redden en te behouden, hetgeen voor ons
het dierbaarste is, de vrijheid, onzen natio-
nalen, eigen aard en het respect voor ons-
zelve in de toekomst.
GAULLISTISCH COMMUNISTISCHE
PROPAGANDA IN FRANKRIJK.
De Parijsche pers wijst bij de behande
ling van het standpunt van Frankrijk te
genover den oorlog tusschen Duitschland
en de Sovjetunie op de Gaullistlsch-com-
munistische propaganda in Frankrijk. In
bevoegde Fransche kringen, zoo merkt het
persbureau A.FJ.P. op, bestaat er slechts
één antwoord op de vraag naar de houding
van Frankrijk, n.l. dat Frankrijk weet, welk
een weldaad de vernietiging van het bols
jewisme voor de beschaving der wereld zal
zijn. In Frankrijk herinnert men zich heel
goed, dat de communistische propaganda
den allerlaateten tijd steeds actiever ge
worden is eri dat de bondgenoot van deze
propaganda de Gaulle geworden is. Reeds
sinds eenigen tijd kan in het bezette en
het onbezette gebied deze bondgenootschap
tusschen plutocratie en communisme wor
den opgemerkt. Europa, zoo zegt men in
genoemde kringen, kan in den strijd tegen
de plutocratie en het communisme op het
Fransche volk rekenen, dat weet, dat de
arbeidersklasse in geen land zoo schandelijk
verraden is als in het paradijs der sovjets.
De Petit Parisien wijst op de herhaalde
verklaringen van Pétain en Darlan, dat
communisme en Gaullisme zich vereenigd
hebben. Op dit beslissende uur kan men
zeggen, zoo schrijft de Cri du Peuple, dat
de gebeurtenissen in vele hoofden in
Frankrijk licht zullen brengen. (D.N.B.)
Op grond der verordening van
den rijkscommissaris no. 20/41
beveelt de commissaris-gene
raal voor de openbare veilig
heid, S.S. Gruppenführer, het
volgende:
1) Tot nader order is het dansen
in het openbaar verboden.
Eeeds verstrekte vergunningen
worden hiermede ongeldig.
2) Overtredingen worden vol
gens de desbetreffende bepalin
gen van de verordening ge
straft.
Deze verordening treedt met de
bekendmaking voor de radio en
in de pers in werking.
UITBREIDING VAN AUSTRALISCHE
KABINET.
Reuter meldt, dat het Australische kabi
net volgens een mededeellng van den mi
nisterpresident, Menzies, zal worden uitge
breid. Er zullen nieuwe ministers komen
voor de organisatie van den aanvoer, voor
munitie, voor vllegtuigproductie, voor de
industrie en de oorlogsorganisatie en voor
beschermingsmaatregelen in eigen land.
(D.N.B.)
van hedenavond:
tot morgenochtend
De maan kwam hedenmorgen
om 7.15 uur op en gaat van
avond onder om 22.52 uur.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Binnenkort boter zonder zout (Binnenland
2e Blad).
Vele slachtoffers van het water (Gemengd
2e Blad).
Buitenland
De strijd in het Oosten (le Blad).
De Zweedsche regeering geeft toestemming
tot het vervoeren van een Duitsche
divisie uit Noorwegen naar Finland
over Zweedsch gebied (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
L
