STADSNIEUWS 82üe Jaargang VRIJDAG 6 JUNI 194! No. 24905 Alle aandacht op Syrië gevestigd Verduisteren Engelsche troepen concentraties gemeld Toespraak van generaal Dentz Uit Egypte Een Iersch protest te Het verboden kustgebied Berlijn Uit Amerika Verspreide berichten 21.58 uur 5.19 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J.W.Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden Pl.verv.: K. Been, Lelden PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zyn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 pér 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Syrië staat op het oogenplik geheel op den voorgrond en beslissingen schijnen op komst. De hooge commissaris en gouverneur- generaal van Fransch West-Afrika, Bois- son, die te Dakar zetelt, is te Vichy aan gekomen, aldus meldt het D.N.B In politieke kringen brengt men zijn aanwezigheid, evenals die van generaal Weygand, in verband met de besprekingen, die thans door de regeering worden ge voerd, doch waaromtrent het diepste stil zwijgen wordt bewaard. Ook admiraal Esteva, resident-generaal van Tunis, is gisteravond in Vichy aange komen. Naar het D.N.B. uit Damascus meldt is tussohen Syrië en Transjordanië alle goe derenverkeer gestaakt. De reizigers uit Amman worden aan de grens aan een strenge controle onderworpen. De staat van beleg duurt te Bagdad voort. De autoriteiten oefenen strenge cen suur op de pers. De hoofdstraten worden door militairen bewaakt. De Engelschen laten thans aan de Syrisch-Transjordaan- sche grens loopgraven aanleggen. Talrijke Engelsche strijdkrachten zouden in de na bijheid van Mafrak geconcentreerd zijn. De in dienst van Engeland staande ge neraals de Gaulle en Catroux zouden, naar de New-York Times uit Ankara meldt, in Palestina zijn aangekomen voor het voeren van besprekingen met den Britschen be velhebber in Palestina, generaal sir Henry Mailand Wilson. De Britsdhe militaire autoriteiten in Bagdad hebben bepaald, dat alle nationale Arabische bonden en jeugdorganisaties moeten worden ontbonden. Door dit ver bod wordt in de eerste plaats de groote jeugdorganisatie Foutou en de club Mou- thana Ben Hatissa getroffen, waarbij van oudsher de voorvechters voor de Iraksche vrijheid zijn aangesloten. Te Damascus zijn vlugschriften in om loop, die melden, dat de vijandelijkheden in Irak worden voortgezet en dat de Ara bieren ontwaakt zijn. Als gevolg der arrestatie van vele leiden de Arabieren in Palestina hebben 400 an dere Arabieren uit angst hetzelfde lot te ondergaan zidh in veiligheid gebracht. De betrokkenen zijn voor de Britsche autori teiten onvindbaar. In geheel Palestina heerscht groote opwinding. GEEN DUTTSOHERS IN SYRIË. De hooge commissaris in Syrië, generaal Dentz, heeft, naar Ofi uit Beiroet meldt, voor de Fransohe troepen in den Levant een toespraak gehouden, waarin hij o.a. het volgende verklaarde: „Ik wil allereerst den nevel wegvagen, waarmede een dwaze propaganda tracht uwen horizon te verduisteren. Men heeft gezegd, dat Frankrijk Syrië in den steek laat. Dit is onjuist. Men heeft gezegd, dat Duitsche regimenten de Fransche regimenten hebben afge lost en dat de Fransche regimenten zich terugtrokken. Dit is onjuist, en gij weet het wel. Thans evenmin als vroe ger zijn er Duitsche troepen in Syric en den Libanon. Men heeft gezegd, dat Duitsche troepen in Lattaquieh aan land zijn gezet. Dit is onjuist. Men heeft gezegd, dat een afdeeling van 600 soldaten met een hospitaalschip in Beiroet is aangekomen. Dit is onjuist en gij weet het precies zooals ik. Wat blijft er van al deze leugens over? Niets. De horizon is thans gezuiverd en de weg ls duidelijk. Waar leidt hij ons heen? Ik zal het u zeggen. De regeering heeft besloten haar poli tiek tegenover Duitschland te veranderen. Waarom? Omdat zij wil, dat het door de blokkade uitgehongerde, door de demar catielijn verscheurde en door de gevan genschap van honderdduizenden zijner zo nen in zijn toekomst getroffen Frankrijk kan leven. Wat verwacht de regeering van de nieu we politiek? Zij verwacht heel eenvoudig, dat Frankrijk in den komenden winter niet van honger, koude en ellende sterft. Het is allereerst noodig, dat Frankrijk leeft. Dit is de werkelijkheid. Wat verlangt men daarvoor van ons? Verlangt men dat wij de wapens tegen den een of ander zullen opnemen? Neen. Ver langt men van ons, dat wij iemand te hulp roepeen? Neen. Men verlangt heel eenvou dig van ons dit eischt de maarschalk dat wij het bezit van de gebieden, die ons toebehooren of die ons zijn toevertrouwd, handhaven. Is dit iets, dat het teerste ge weten zou kunnen kwetsen? Iets, wat strij dig is met de eer? Neen. Het bevel is dui delijk. Onze bezittingen verdedigen, ver dedigen met onze eigen strijdkrachten. Ik weet, dat gij dit bevel zult uitvoeren, om dat het zoo duidelijk is als de degen van den maarschalk. Wanneer het noodig is, zullen uwe vuisten het geweer en het stuurwiel van den tankwagen omklemmen en zult gij in de vliegtuigen stappen en de vlag laten wapperen, de vlag, die naast de Libaneesche vlag en naast de Syrische vlag wappert. Gij zult haar vast in handen houden, omdat het een plicht is, omdat het een eer is en omdat het de wensch van de Libaneesche en Syrische volken is, die niemand anders aan hun zijden willen hebben dan u. Gij hebt mij gehoord, gij hebt mij begrepen. Aldus zeide generaal Dentz ten slotte aan de soldaten. „Gaat thans naar uwe pos ten." HULL WAARSCHUWT VICHY. Uit Washington verneemt het D.N.B.: In een lange formeele verklaring heeft staatssecretaris Huil de Vichy-regeering de waarschuwing gegeven geenerlei beslissin gen te nemen, die tegen Engeland gericht zouden zijn. Huil duidde daarbij de moge lij kheid aan van een verbreken der diplo matieke betrekkingen en volledige bevrie zing der Fransche saldi alhier, ingeval het verdere onderzoek de juistheid mocht be vestigen van de voorloopige berichten be treffende een actieve samenwerking van Vichy met Berlijn. Het bleef onduidelijk, of Hull met deze voorloopige berichten ze kere door de Engelsche propaganda ver spreide en door Viohy reeds verscheidene malen tegengesproken tendentieuze bewe ringen bedoelde. De Amerikaansche gezant had gisteren een onderhoud met maarschalk Pétain. LUCHTAANVAL OP ALEXANDRIA. Het D.NJ3. meldt uit Berlijn: De haven van Alexandrië is Woensdag avond met succes door Duitsche gevechts vliegtuigen aangevallen. In voor den oor log belangrijke installaties ontstonden he vige branden door zware bommen, o.a. is een olie-opslagplaats in brand geraakt en het schijnsel hiervan was ver boven zee ziohtbaar, naar de teruggekeerde beman ningen meldden. DUITSCHE MIJNEN IN HET SUEZKANAAL. Het scheepvaartverkeer door het Suez- kanaal ligt practisch stil, zoo schrijft, naar uit New-York gemeld wordt, de onlangs uit het Nabije Oosten teruggekeerde cor respondent van het Amerikaansche blad P. M. Dè Duitschers, zoo zegt hij verder, laten voortdurend mijnen in het kanaal vallen. Zij maken daarbij gebruik van een nieuw soort tijdmijnen, die bewezen heb ben buitengewoon gevaarlijk voor de scheepvaart te zijn. (AN.P.) AZIZ MASRI PASJA OVER DE GRENS. Volgens' berichten uit Damascus heeft het onderzoek inzake het verdwijnen van den chef van den Egyptisohen generalen staf, Aziz Masri Pasja, uitgewezen, dat hij met de personen, die hem vergezellen, de Egyptische grens heeft overschreden. In het door hem gebruikte vliegtuig, dat is neergestort, zijn geen militaire documen ten gevonden. (D.N.B.) ENGELSCHE EISCHEN. Het D.N.B. meldt uit Vichy: Volgens uit Beiroet ontvangen berichten zouden de Engelsche autoriteiten van het afgetreden Egyptische kabinet Serry Pasiji i geëischt hebben de ontwapening van het Egyptische leger, het ontslag van ver scheiden hooge Egyptische officieren, con trole over de politie en deelneming van Egypte aan het bouwen van nieuwe forti ficaties. Naar omtrent de regeeringscrisis verder verluidt, heeft de koning de Wafdpartij uitgenoodigd deel te nemen aan de vor ming van een nieuwe regeering van na tionale concentratie. In politieke kringen gelooft men dat de Wafdpartij, vooronder steld, dat tijdelijk het parlement wordt uitgeschakeld, aan de vorming van de nieuwe regeering zal deelnemen. Ons gisteren gepubliceerd bericht inzake de grenslijn van het voor vaartuigen verbo den kustgebied, in het bijzonder voor Leiden en naaste omgeving, wordt by deze her roepen. Nadere mededeelingen dienaangaande zullen binnenkort worden verstrekt. Het A.N.P. meldt uit Berlijn: De Iersche gezant heefft te Berlijn gepro testeerd wegens het bombardement van Dublin, dat dezer dagen geschiedde, aldus werd gisteren in de Wilhelmstrasse ver nomen. In politieke kringen meent men te weten, dat den gezant daarbij is meege deeld. dat van Duitsche zijde geen sprake kan zijn van een cpzettelij ken aanval op Iersch gebied. Een nauwkeurig onderzoek wordt naar de geheele aangelegenheid in gesteld om na te gaan of mogelijk, is ge weest, dat een Duatsch vliegtuig bommen heeft laten vallen, d.w.z. of op het betrok ken tijdstip Duitsohe vliegtuigen ook slechts in de omgeving in actie zijn geweest. In politieke kringen van de Duitsche hoofdstad acht men het zeer goed mogelijk, dat de geheele kwestie een provocatie van Engelsche zijde is. Zelfs het aantreffen van bomsplinters is volgens 't oordeel hier geen afdoend bewijs, want het is al meer voor gekomen, dat buitgemaakte bommen voor dergelijke doeleinden werden gebruikt. HET LABOURCONGRES. De „Daily Telegraph" meldt, dat de La- bourpartij op de zooeven geëindigde jaar vergadering met 430.000 tegen 19.000 stem men een memorandum heeft aangenomen, dat „een totale overwinning tot» noodzake lijke voorwaarde van een rechtvaardigen vrede" proclameert. Naar aanleiding van haar wensch de oorlogsproductie tot een maximum te helpen brengen, hebben de vakvereemigingen zich vrijwillig bereid ver klaard afstand te doen van vele voorwaar den, waarvoor zij in vredestijd fel hebben gestreden. Uitdrukkelijk is men overeen gekomen, dat alle wijzigingen in de ar beidsvoorwaarden slechts bestemd zijn voor den duur van den oorlog, met het doel hem te winnen (D.N.B.). Overigens heeft de oppositie zich nog ge ducht geroerd en ook het distributie systeem is zwaar becritdseerd. NIEUWE GEDELEGEERDEN NAAR ENGELAND. Met het dlippervliegtuig is de Amerikaan sche generaal Julian Constable Smith met zijn adjudant, kolonel Harrison, in Lissa bon aangekomen. De pas van den generaal draagt de aanteekening „Londen,, gedele- gerde van president Roosevelt bij de Engel sche regeering". De generaal is gisteroch tend naar Londen doorgereisd. De chef van de artillerie-afdeeling van het bewapeningsbureau der Ver. Staten, Glancy, heeft volgens de „New-York Times" te Londen de functie aanvaard van assi stent van den Amerikaansohen commissa ris Harriman, die aldaar werkzaam is voor het programma voor hulpverieening aan Engeland (D.NB.). NIEUWE MAATREGELEN. President Roosevelt heeft een boodschap gericht aan het Congres, waarin hij het on middellijk aanleggen van het St. Lawrence- kanaal en nieuwe electrische centrales aan dit kanaal in het belang van de defensie der Ver. Staten noodzakelijk verklaart. Het St. Lawrenceproject behelst de veibinding tusschen de groote Amerikaansche meren en den Atiantisohen Oceaan en de oprich ting van electrische centrales aan de Cana- deesch-Amerikaansche grens. De minister van oorlog. Stimson, heeft in de persconferentie het wetsvoorstel betref fende volmachten voor Roosevelt om par ticulieren eigendom in beslag te nemen, noodzakelijk genoemd om het gebrek aan werktuigmachines en aluminium on te hef fen. Wanneer de wet- wordt goedgekeurd, krijgt de regeering ooi volmachten om pa tenten over te nemen. (D.N.B.) DE STAKINGEN. Volgens de Associated Press hebben amb tenaren van het bureau voor de bewape ning verklaard, dat met de staking in de vliegtuigfabriek Inglewood het aantal sta kers in de bewapeningsindustrie zijn hoog tepunt- sinds het begin van het jaar be reikt heeft. Het aantal stakers in deze industrie bedraagt daarmede 52.800. Sinds het begin van het jaar zijn door stakingen 2.25 millioen werkdagen aan orders voor het ministerie van oorlog verloren sregaan. (D.NB.). DE PROGLAVNIK NAAR DUITSCHLAND. Naar het Weensche persagentschap Süd- Ostfunk uit Zagreb verneemt, heeft dr. Pavelitsj. het Kroatische staatshoofd, zich met enkele leden der regeering en hooge ambtenaren op uitnoodiging van de Duit sche regeering naar Duitschland begeven. Vanochtend komt het gezelschap waar schijnlijk te Salzburg aan. De Duitsche ge zant vergezelt de gasten. In een aan de Deutsche Allgemeine Zei- tung verleend interview heeft dr. Pavelitsj verklaard, dat de eeuwenlange verbonden heid en wapenbroederschap tusschen Duitschland en Kroatië een vriendschap tot stand heeft gebracht, welke in het heden en in de toekomst altijd de grondslag der betrekkingen tusschen de beide landen zal zijn. Dit broederlijke gevoel van vriend schap wondt versterkt door de dankbaarheid voor Duitschland's hulp bij de stichting van den Kroatisohen staat. Het spreekt dus van WONINGBOUWVER. „ONS BELANG". De jaarvergadering. In het gebouw „Prediker" hield bovenge noemde woningbouwvereeniging haar jaar vergadering. Toen zij door den voorzitter, den heer J. Gerritsen, geopend werd, was er slechts een klein aantal leden aanwezig,, waarover de voorzitter zijn teleurstelling uitsprak en opwekte tot meerder medeleven met het innerlijk werk der vereeniging. De aanwezigen heette hij hartelijk welkom. De notulen van de vorige vergadering, voorgelezen door den tweeden secretaris den heer J. van der Mark, werden zonder op- of aanmerkingen goedgekeurd. De voorzitter deed hierna een groot aan tal mededeelingen, waarbij hij o.a. waar- deerende woorden wijdde aan het overleden oud-bestuurslid, den heer H. N. Breedeveld en het oudste lid in jaren den heer L. van Weeren, die kort geleden eveneens overleed. Verder besprak hij uitvoerig de verschillende gebeurtenissen in het afgeloopen vereeni- gingsjaar en wees vooral op de hooge uit gaven voor het onderhoud der woningen en op de verhoogde grondbelasting, waardoor de financaeele toestand der vereeniging er niet te best voor komt te staan en het be drag voor het j aarlij ksoh onderhoud dei- woningen beschikbaar te gering zal blijken om alle noodige onderhoudswerken te kun nen uitvoeren. Over het Vide bouwplan deed hij nog eenige voorloopige mededee lingen en hij hoopte dat het spoedig" tot stand zou komen, hoewel hij de tijdsom standigheden voor het bouwen van vereeni- gingswoningen niet gunstig achtte. Namens de kascommissie bracht de heer J. Ph. v. d. Bosch verslag uit: alles was in orde en hij dankte den penningmeester voor zijn keurige administratie. De hierna in behandeling komende jaar verslagen van secretaris en penningmees ter, den leden in druk toegezonden, werden zonder eenige op- of aanmerkingen goed gekeurd. De hierna gehouden bestuursverkiezing (had tot uitslag, dat de aftredende secre taris de heer P. J. Schouten, en de pen ningmeester, de heer Joh. v. d. Bos. als zoodanig hoofdelijk door de leden werden herkozen, terwijl de aftredende bestuurs leden. de heeren H. van Donselaar, P. Winterkamp en H. W. Wittenaar, bij accla matie werden herkozen. In de plaats van den heer J. Ph. y. d. Bosch, die aan de beurt van aftreden was, werd als lid der kascommissie aangewezen de heer A. Gerritsen. De voorgestelde nieuwe leden werden allen aangenomen; enkele anderen werden van de ledenlijst afgevoerd. Van de rondvraag "werd geen gebruik ge maakt. Het was nog geen halftien, toen de voorzitter deze vergadering, die om over achten was aangevangen, met een woord van dank kon sluiten. zelf, dat het Kroatische volk er naar moet streven, met alle krachten aan het groote werk der nieuwe ordening van Europa mee te werken. Het Kroatische staatshoofd zeide voorts, dat Bosnië is uitverkoren het kern land van Kroatië te worden. Aan de groote mogelijkheden van Bosnië dient thans met alle middelen welke den staat ter beschik king staan, de noodige aandacht gewijd te worden. Ten slotte wees de Proglavnik er nog op, dat Kroatië binnen zeer korten tijd geen werkloozen meer zal hebben, waartoe het feit zal bijdragen, dat reeds 5000 Kroa tische arbeiders naar Duitschland gegaan zijn die nog door vele andere duizenden gevolgd zullen worden. (D.NB.) JODENWET IN KROATIË. Een nieuwe wet in Kroatië regelt de ver wijdering der Joden uit cultureele beroepen, sport. enz. De wet bevestigt tevens, dat Joden niet werkzaam kunnen zijn bij film, radio-omroep, pers, tooneel, enz. BRITSCH CORRESPONDENT UITGEWEZEN. Officieel ls te Moskou medegedeeld, dat het volkscommissariaat van binnenlandsche zaken den correspondent van het Engel sche blad News Chronicle, John Scots, een langer verblijf in de sovjet-unie heeft ont zegd. Men verklaart, dat Scots herhaalde lijk tendentieuze berichten heeft doorge geven. (ANB.) BARDOSSY HUISWAARTS. De Hongaarsche minister von Bardossy heeft gisteren Rome weer verlaten om naar Boedapest terug te keeren. PROCES TEGEN DE LEIDERS YAN DEN ROEMEENSCHEN OPSTAND. Voor het militaire hof van cassatie en justitie te Boekarest is een aanvang ge maakt met het proces tegen de leiders van den Januari-opstand. Onder de voortvluch- tgie beklaagden bevinden zich de vroegere plaatsvervangende premier en comman dant der legionnaire beweging, Horia Sima, de vroegere minister van arbeid, Jasjinski, de vroegere secretaris-generaal der legion naire beweging Patrasjacu en de oud-onder staatssecretaris op het ministerie van financiën, Papanace. Krachtens de veror dening op het strafproces worden züj wegens hun vlucht schuldig verklaard aan de hun ten laste gelegde delicten. (D.NB.) BOND VAN NIET-DOCEEREND HOOGER- ONDER WIJS PERSONEEL. Herdenking van het 20-jarig bestaan. De Leidsche afdeeling van bovengenoem- den bond hield gisteravond in „de Harmo nie" een buitengewone ledenvergadering in verband met het 20-jarig bestaan van dien bond. De voorzitter gaf allereerst een over zicht van den groei van den Bond en de als gevolg van vele en velerlei acties be reikte resultaten o.a. ter verbetering der titulatuur en salarieering, de wijzigingen van het Bezoldigingsbesluit 1920. 1925 en 1928, enz. Naast voldoening zijn er ook nog vele wenschen en waakzaamheid blijft derhalve steeds geboden, aldus de voorzitter, opdat wij de juiste plaats behouden temidden van het overige Rijkspersoneel en niet op een lager niveau belanden. Na een opwekking tot trouw aan de or ganisatie, richtte spr. zich speciaal tot de jongeren en spoorde hen aan tot krachts inspanning ten bate van den bond. Nadat spp. de medewerkenden aan dezen avond had verwelkomd, had een eenvou dige huldiging plaats van den heer J. "H. Kasten, die een dezer dagen zijn 50-jarig dienst jubileum heeft mogen vervullen. Bij monde van den heer M. Sjerp, waarne mend voorzitter, werd de jubilaris toege sproken. Spri wees erop, dat de Leidsche afdeeling groote verplichtingen heeft jegens den jubilaris. Hij was een van de mede oprichters en heeft steeds een leidende functie bekleed. Zijn telkens gecontinueer de herbenoeming moge voor hem een be wijs der algemeene waardeering zijn. Staat de heer Kasten niet altijd klaar, om met raad en daad bij te staan? Dat de ge- wenschte hulp dikwijls eerst na moeiza- men arbeid kon worden verkregen, hiervan kunnen zijn naaste .medewerkers getuigen. Ten slotte bood spr. een geschenk a^n. Dit stoffelijk blijk, bestaande uit een sa lonlamp is door de leden bijeengebracht als dank voor al hetgeen de heer Kasten in aller belang heeft gedaan. Zijn echtgehoote werd mede in deze hul diging betrokken; haar werd een bouquet bloemen in de Leidsche kleuren aangebo den. Na deze woorden volgde een hartelijk applaus, waarna men tot de feestelijke herdenking overging. NEDERL. TOONEELVERBOND. Afd. Leiden. Onder voorzitterschap van mr. H. A. Goud smit is gisteren de algemeene ledenvergade ring gehouden van de afd. Leiden van het Nederl. Tooneelverbond. De jaarverslagen van secretaris en penningmeester, de heeren A. Goekoop en J. A. Christiaanse werden onder dankzegging goedgekeurd. Het leden tal is weer eenigszins teruggeloopen, doch er is nog een klein batig saldo. Als bestuursleden werden herkozen de heeren B. Hageman en B. W. Menkhorst. van hedenavond tot morgenochtend De maan komt heden op te 17.55 uur en gaat vannacht onder te 4.16 uur. V.J Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Commandant Breunese over den Neder- landschen Arbeidsdienst (2e Blad). Nieuwe distributiebonnen (2de Blad). Buitenland Syrië geheel op den voorgrond. Een toe spraak van generaal Dentz (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTE^ EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1