De strijd op Kreta BINNENLAND STADSNIEUWS 82ste Jaargang DINSDAG 21 MEI 1941 No. 24897 Engelsche linies doorbroken Het verlies van de Hood Uit Engeland Uit het Nabije Oosten Uit Amerika Verspreide berichten Nederlandsche arbeidsdienst Geen extra brandstoffen voor zieken Oprichting van een eigen-vervoerdersorganisafie (E. V. 0.) Verduisteren 21.46 uur 5.27 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSC DAGBLAD Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden Pl.verv.: K. Been, Lelden. PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 3 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)' Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Naar de Britsche berichtendienst meldt, hebben de Duitsche strijdkrach ten op Kreta een krachtigen aanval ondernomen en de Britsche stellingen doorbroken, nadat die hevig door de luchtmacht gebombardeerd waren. De aanvalsacties van Duitsche troepen Op Kreta worden doeltreffend gesteund door nieuw aangekomen gevechtsafdeelin- gen. Op verscheidene plaatsen zijn de laat ste dagen nieuwe eenheden geland, die zich reeds vereenigd hebben en in gesloten formaties optreden tegen de Britsche haar den van tegenstand. Op strategisch be langrijke punten hebben de voorhoedetroe pen van de parachutisten den weg voor den opmarsch vrijgemaakt zoodat de landings troepen zich strijdend een weg konden ba- nan van het westelijk deel van het eiland naar het overige gebied. In het zeegebied rondom Kreta hebben Duitsche verkenningsvliegtuigen een zwa- ren kruiser ontdekt die op het voorschip, alsmede midscheeps, uitgebrand was, ter wijl op het achterschip nog brand en rook wolken toe zien waren. Voorts is een op het strand gezette, midscheeps uitgebrande en aan het achterschip zwaar getroffen tor- pedobootjager gezien. In het Oostelijke bekken van de Mid- dellandsche Zee hebben gisteren Duitsche duikbommenwerpers vele treffers van zwaar kaliber geplaatst op een Britsch vliegtuigmoederschip. Tijdens denzelfden aanval werd nog een kruiser, die in forma tie met het vliegtuigmoederschip voer, ge troffen. Komende uit de Middellandsche Zee, zijn drie Britsche kruisers, - twee - torpedoj agers en twee duikbooten de haven van Gibral tar binnengeloopen. Alle eenheden waren sterk beschadigd en hebben, naar verluidt, bij den strijd om Kreta zware treffers van het Duitsche luchtwapen gekregen. DE BISMARCK OPNIEUW IN GEVECHT. Naar het DNTB. uit Stockholm meldt, schrijft de Londensche Times over het ver lies van de Hood o.a. het. volgende: De vernietiging van den slagkruiser is een ernstig ongeluk. Het verlies scheurt een niet te loochenen gat in Engeland's ge vechtslinies, die vooral sedert het uitvallen van Frankrijk tot aan de uiterste grens harer rekbaarheid komen. Niet minder be klagenswaardig is het verlies van meer dan 1300 van de beste officieren en matrozen der vloot. De admiraliteit vestigt er thans reeds de aandacht op, dat slechts enkelen het leven er af gebracht zullen hebben. De New-York Herald Tribune vraagt zich af, hoe het mogelijk is geweest, dat een granaat in de munitiekamer van den slag kruiser kon doordringen. Het blad komt hierbij tot de conclusie, dat dit vergemak kelijkt moet zijn, doordat de Hood een ver ouderd systeem van pantsering had, dat blijkbaar niet voldoende bestand is geweest tegen de uitwerking van het geschut van het zeer moderne linieschip Bismarck. Van Duitsche zijde wordt nog gemeld, dat een slagschip van het type King George, dus de nieuwste, beschadigd zou zijn. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: Het slagschip „Birmarck" is sinds Maandagavond 9 uur weer in een zwaar gevecht tegen een vijandelijke over macht gewikkeld. DE VALERA SPREEKT OVER DE DIENSTPLICHTPLANNEN. Het D.N3. meldt uit Stockholm: In den Ierschen Daiï heeft de minister president, de Valera, gistermiddag gespro ken over de plannen tot invoering van den algemeenen militairen dienstplicht in Noord-Ierland. Volgens de ontvangen be richten verklaarde hij, dat hij bij de Brit sche regeering reeds heeft geprotesteerd tegen deze plannen, aangezien men op een fundamenteel recht geen ernstiger aanslag kan plegen dan door iemand te willen dwin gen te vechten voor een land, waartoe hij niet wenscht te behooren. EEN OPROEP VAN MENZIES. Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft de Australische ministerpresident, Menzies, na zijn terugkeer te Sydney, een oproep uitgevaardigd ten gunste eener vereeniging van alle politieke partijen. Hij verklaarde: „wij het&en de medewerking noodig van allen, om deze zwaarste crisis van onze geschiedenis te boven te komen." Met betrekking t-ot de Ver. Staten ver klaarde Menzies: „ik geloof, dat wij niet tevergeefs op Amerika rekenen, doch de komende zes maanden moeten wij alleen op ons zelf bouwen. Het is noodzakelijk, dat Australië zijn oorlogsproductie enorm ver meerdert en de productie en het verbruik der niet-essentieele goederen laat varen. (D.N.B.) ONTEVREDENHEID IN ENGELSCHE PERS. De Londensche correspondent van Goe- teborgs handels- en scheepvaartblad geeft Engelsche persstemmen weer, waarin groo- tere beperkingen geëischt worden met het oog op den doodelijken ernst van den toe stand. De Daily Mail schrijft b.v.: men mag wegens de slagen in den Atlantischen Oceaan thans nog slechts het allernoodza kelijkste aan levensmiddelen importeeren. De beschikbare levensmiddelen moeten streng gerantsoeneerd worden, opdat ein delijk arm en rijk gelijkgesteld wordt. De levensmiddelen-parasieten moeten zonder pardon bestraft worden. Op elk terrein en vooral in den landbouw en op de scheeps werven moet onder hoogen druk dag en nacht gewerkt worden. De Daily Herald vraagt om meer schepen, meer kanonnen en meer vliegtuigen. De Daily Telegraph klaagt erover, dat men het volk ontevreden maakt, omdat de voedingspositie slecht is en omdat de regeering tegenover de als ge volg van sluikhandel tot een fantastische hoogte oploopende prijzen van levensmid delen werkeloos toeziet. (DN.B.) IRAKSCH LEGERBERICHT. Het Iraksche weermachtsbericht 110. 29 luidt als volgt: Westelijk front: Onze troepen hebben met succes alle aanvallen van den vijand afge slagen in de streek van Ramadi. Met ach terlating van verscheidene dooden en een aanzienlijke hoeveelheid materiaal trok de vijand zich terug. De ongeregelde nationale strijdkrachten hebben de vijandelijke stel lingen tusschen Ramadi en Roetba aange vallen. Na taaien strijd moest de vijand zich terugtrekken. Wij maakten verschei dene gevangenen en maakten een machi negeweer buit. Zuidelijk front: In den loop van gevech ten bij Maakal en Sjoelba waarvan reeds melding is gemaakt in een vorig weermacht bericht, verloor de vijand 15 dooden en ge wonden, onder wie zich eenige officieren bevonden. Luchtwapen: Bij Sineldebane bestookten onze vliegers vijandelijke op den grond staande vliegtuigen met machinegeweer vuur. Twee Hurricanes werden vernietigd, andere beschadigd. Onze vliegtuigen open den machinegeweervuur op een troepen transport ten Zuiden van Habbanije en ver oorzaakten zware verliezen. Het telegraaf kantoor van Sineldebane werd door bommen vernield, evenals vier stukken geschut. Vijandelijke luehtactiviteit: Britsche vlieg tuigen hebben in de streek van Habbannija verscheidene bommen neergeworpen, ver oorzaakten echter door de kortelings aan gebrachte verdedigingswerken slechts scha de van geen beteekenis. FRANSCHE AMBTENAREN MOETEN PALESTINA VERLATEN. De Britsche regeering heeft den Fran- schen consul-generaal in Jerusalem, den Franschen consuls in Jaffa, Haifa en allen consuls-generaal verzocht hun taak te be ëindigen en het land binnen vier dagen tijds te verlaten. (D.N.B.) ROOSEVELT VERANDERT ZIJN REDE. De secretaris van Roosevelt, Early, heeft medegedeeld, dat Roosevelt bezig is met het cog op den zich snel wijzigenden internatio nalen toestand zijn rede van hedenavond te veranderen. Bij het redigeeren van zijn rede wordt hem advies gegeven door den tooneelschrijvér Robert Sherwood en den New Yorkschen rechter Samuel Rosenman. (D.N.B.) AANMELDING VOOR MILITAIREN DIENST. President Roosevelt l>eeft een proclama tie uitgevaardigd, krachtens welke een nieu we lichting zich voor den militairen dienst moet aanmelden. Alle Amerikaansche burgers die voor 1 Juli as. 21 jaar oud wor den, moeten zich melden. (D.N.B.) „ALLE KAARTEN OP TAFEL". Uit Berlijn meldt U.P.: Duitsche betrouw bare kringen hebben verklaard, dat het Domei-interview met groot-admiraal Rae- der „Alle kaarten met betrekking tot onze zee-oorlogvoering open op tafel legt". Nie mand zal kunnen ontkennen, dat het inter view niet te juister tijd komt. Genoemde kringen zeiden: „Een marinedeskundige heeft hier duidelijk gezegd, wat het wereld- publiek reeds sedert eenigen tijd uit de woorden van den Führer weet". Zekere kringen in vele landen schijnen desalniette min niet begrepen te hebben, wat het zen den van konvooien of de uitvoering van patrouilleacties en dergelijke oorlogshande lingen eigenlijk beteekent. Het interview moet alle misverstanden over deze aange legenheden eens en voor altijd uit den weg hebben geruimd". TROEPEN DER V. S. TE SINGAPORE? Volgens uit Thailandsche bron te Tokio ontvangen berichten zijn verscheidene ba taljons Amerikaansche troepen uit Sjanghai, Peking en Tientsin te Singapore aangeko men (DNB). NIEUWE FINSCHE GEZANT TE MOSKOU. Naar het DNB uit Helsinki meldt is de Flnsche gezant te Moskou, Paasikivi, die sinds den vrede van Moskou zijn land in de Russische hoofdstad heeft vertegenwoor digd, van deze functie ontheven. Het ge zantschap zal voorloopig worden geleid door den vroegeren gezant te Reval, Hynninen, die sedert verleden jaar tweede gezant te Moskou was. TEGEN HET EINDE VAN DIT JAAR IN TOTAAL 15.000 VRIJWILLIGERS. Naar aanleiding van de officieele oprich ting van den Nederlandschen Arbeidsdienst wordt ons van bevoegde zijde medegedeeld, dat tot dusver de vrijwillige arbeidsdienst reeds zeer belangrijke resultaten bereikte. In totaal werden 24 afdeelingen opgericht, van welke er 15 compleet zijn, elk van 200 man, welke afdeelingen dan weer onder verdeeld werden in 4 ploegen van elk 50 man. Naast deze 15 complete afdeelingen zijn er 9 gedeeltelijk opgericht. Deze hebben reeds elk een ploeg van ongeveer 50 man. In totaal werden er vier staven ingesteld, gevestigd te 's-Gravenhage, 's-Hertogen- bosch, Apeldoorn en Groningen. Voor de naaste toekomst staat de oprich ting van 7 nieuwe afdeelingen per 1 Juni vast, den 15den Augustus volgen er weer 15 nieuwe afdeelingen en per 1 September nog eens 20. Tegen het eind van het jaar hoopt men 75 afdeelingen van elk 200 man te hebben. Op den duur zal de Arbeidsdienst 50.000 man tellen, over 160 afdeelingen ver deeld. Wat de aanmelding van vrijwilligers be treft diene, dat deze kunnen worden aan genomen zoolang de beschikbare ruimte hun onderbrenging veroorlooft. AANSTELLINGEN BIJ DE POLITIE. De waarnemend inspecteur-generaal der Nederlandsche politie maakt bekend: Van heden af kunnen weer aanstellingen bij de Nederlandsche politie zoowel in de officiersrangen als in de verschillende la gere rangen plaats vinden. Deze aanstelling geschiedt voor de geheele politie uitsluitend op de volgende wijze: De opleiding vindt allereerst plaats in een opleidingsbataljon der marechaussee. Na afloop van deze eerste opleiding in dit bataljon gaat men over naar enkele geslo ten eenheden en vervolgens, naar mate van geschiktheid en behoefte, naar den meer gespecialiseerden politiedienst bij de mare chaussee, bij de gemeentepolitie of bij de toekomstige rijkspolitie. Promotie geschiedt afhankelijk van de beschikbare plaatsen in overeenstemming met de dienaangaande geldende voorschriften. De aanstelling geschiedt voorloopig op proef voor den tijd van een jaar. Bij geble ken ongeschiktheid, bij ernstige vergrijpen tegen de discipline en indien valsche mede- deelingen omtrent den eigen persoon wa ren verstrekt, kan te allen tijde op staanden voet ontslag worden verleend. WIJZIGING TABAK- EN TABAKS PRODUCTEN BESCHIKKING. Bij beschikking van den secretaris-gene raal van het departement van handel, nij verheid en scheepvaart is wijziging ge bracht in de tabak- en tabaksproducten- beschikking 1940 No. 1. Daarbij worden tabakssurrogaten tot dis- tributiegoed aangewezen. Voorts is van deze gelegenheid gebruik gemaakt in de beschikking een koppelver bod op te nemen, terwijl in een nieuw ar tikel 10 uitbreiding is gegeven aan de ver plichting tot het doen van opgaven tot hen, die niet bij het rijksbureau voor tabak en tabaksproducten zijn ingeschreven. Boven dien wordt in een nieuw artikel bepaald, dat inzage in of afschrift van be scheiden moet worden verstrekt, wanneer het rijksbureau dit noodig oordeelt. De secretaris-generaal van het departe ment van handel, nijverheid en scheepvaart maakt bekend, dat in overleg met de hoofd inspectie van de volksgezondheid en het rijkskolenbureau bepaald Is, dat voor zieken en bevallingen tot nader aankondiging in geen enkel geval meer extra rantsoenen vaste brandstoffen zullen worden beschik baar gesteld. Het verordeningenblad bevat een besluit van den secretaris-generaal van het depar tement van Waterstaat, houdende oprich ting van een organisatie, welke den naam „Eigen Vervoerders Organisatie" (EVO) draagt. Artikel 1 luidt als volgt: (1) Ten behoeve van een eenvormige sa menvatting van diegenen, die goederen in eigen vervoer langs den weg vervoeren, wordt een organisatie opgericht, welke den naam „Eigen Vervoeders organisatie (EVO) draagt, rechtspersoonlijkheid bezit en wel ker zetel te 's Gravenhage is gevestigd. (2) De secretaris-generaal van het de partement van Waterstaat geeft voorschrif ten omtrent de samenstelling en bevoegd heden van de organen der in het eerste lid genoemde organisatie en neemt de daarmee samenhangende noodzakelijke maatregelen. Voorts zijn bij deze verordening eenige wijzigingen aangebracht in het tweede uit voeringsbesluit ingevolge de verordening be treffende het vervoer van personen en goe deren. Deze wijzigingen hebben de volgende strekking: Degene, aan wien een vervoervergunning van den inspecteur-generaal verleend is, wordt daarmede lid van de Eigen Vervoer ders Organisatie met alle daaruit voort vloeiende rechten en verplichtingen. De rijksinspecteurs van het verkeer -be slist over het al dan niet verleenen van een vergunning, gehoord in commissie, welke voor zijn district, onder goedkeuring van den secretaris-generaal van het departe ment van Waterstaat Is samengesteld uit leden, aangewezen door de EVO, aangevuld met een door hem aan te wijzen deskundige op het gebied van het beroepsgoederenver- voer langs den weg. De EVO kan binnen één maand na dag- teekening van 'n beschikking van den rijks inspecteur van het verkeer, waarbij een ver gunning is verleend, daartegen schriftelijk beroep instellen bij den secretaris-gneraal van het departement van Waterstaat. Dit besluit is in werking getreden met terugwerkende kracht tot 23 Mei 1941. LOONSVERGOEDING. De persdienst van het NW meldt: Nadat op 23 en 24 Mei 1.1. aan de tewerk- gestelden in de werkverruiming reeds een aanvullende loonsvergoeding werd verstrekt tot het basisuurloon, zullen zij, evenals dit het geval was met Hemelvaartsdag, ook tij dens de rustperiode ter gelegenheid van de Pinksterdagen de normale feestdagenver» goeding ontvangen, terwijl in het tijdvak van 26 Mei tot en met 31 Mei a.s. tachtig procent van het basisuurloon en op Dinsdag 3 Juni a.s. het basis uurloon zal worden uit betaald. ONTBINDING VAN DEN OPBOUWDIENST. Het gisteren verschenen verordeningen blad bevat een verordening van den rijks commissaris, waarin bepaald wordt, dat de Nederlandsche opbouwdienst wordt ont bonden. De afwikkeling der aangelegenheden van den Opbouwdienst geschiedt door het hoofd van het afwikkelingsbureau van den op bouwdienst. Deze wordt door den secreta ris-generaal van het departement van alge- meene zaken benoemd en ontslagen. De secretaris-generaal van voornoemd departement vaardigt de voor de uitvoering van deze verordening noodzakelijke rechts voorschriften uit, welke worden afgekon digd in de Nederlandsche Staatscourant. Deze verordening is in werking getreden. DE VRIJMETSELARIJ. Het A.N.P. meldt: In het gebouw aan den Fluweelen Burgwal, hoek Muzenstraat, te 's-Gravenhaige, is gisteren een belangwek kende tentoonstelling van allerlei wetens waardigheden betreffende de vrijmetselarij geopend. Zij bevat zooveel materiaal en onthult zooveel duisterheden, dat men er uren kan doorbrengen om van de voor naamste zaken dezer bij beschikking van den rijkscommissaris van 3 September 1940 wegens haar volksvijandige organisatie ontbonden en geliquideerde instelling ken nis te nemen. van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op tc 6.49 uur en gaat onder to 22.37 uur. CABARET-UITVOERING „VREUGDE EN ARBEID". Een genoeglijke avond. Onder leiding van Theo Bouwmeester werd gisteravond door „Vreugde en Arbeid" in de groote zaal van de Stadsgehoorzaal een variété-programma ten tooneele ge bracht onder den toepasselijken titel „Gra tie, kracht, sensatie". De ongeveer vijfhon derd aanwezigen, leden van het NW met hun huisgenooten, hebben eenige uren kun nen genieten van een zeer goede ontspan ning, die op den haar gegeven titel alle aan spraak kon doen gelden. Vele artisten ver leenden hun medewerking waardoor, spe ciaal voor de pauze, een afwisseling ont stond die juist bij een eenige uren achter een uitgevoerd cabaretprogramma onmis baar is. Om enkele nummers te noemen: Jan Hagoord, de voortreffelijke goochelaar, die de zaal verstomd deed zitten door zijn grootendeels onbegrijpelijke trucs. Verschil lende toeschouwers zullen angstige oogen- blikken beleefd hebben toen hun zakdoek op het tooneel verknipt werd. Het zal zeker een geruststelling voor hen zijn geweest, hun eigendommen weer onbeschadigd in bezit te kunnen nemen. Roland Wagter, carricatuurteekenaar van den eersten rang, gaf enkele verbluf fende staaltjes van eigen kunnen. Een hoogtepunt van enthousiasme in de zaal werd bereikt, toen een tweetal willekeurig gekozen toeschouwers in slechts enkele oogenblikken op papier werd uitgebeeld. Waarbij een ieder er zich van kon overtui gen, hoe sprekend de in enkele lijnen weer gegeven beelden gelijkenis vertoonden met de werkelijkheid. Dankbaar namen de slachtoffers van dit experiment hun carri- caturen in ontvangst! Bcrny, de sensationeele evenwichtskun stenaar bracht met zijn optreden bij tijd en wijle een adembenemende spanning. Verder mag vooral niet vergeten worden de conférencier Roland Wagter, die tusschen de nummers het publiek met zijn komische verhalen onderhield, en zelf, zooals wij reeds opmerkten, met vaardige hand het potlood hanteerde. Jammer dat hij alleen vóór de pauze een zoo belangrijke rol speel de in het programma. Verder verdienen de andere medewerkers allen een woord van lof, zooals de Rettichi- nis voor hun dansen, de Steffans, twee mu zikale comedianten, S. J. Brions Company, de muzikale salon-acrobaten, de drie Plasti- cus, accrobaten van den eersten rang en de vier Wilby's, die eveneens acrobatische num mers uitvoerden. Verder werd nog een korte revue-schets opgevoerd, die veel hilariteit verwekte. Muzikale medewerking verleende Carl Gerry met zijn orkest. Voor vele van de aanwezigen zal een deel der artisten niet onbekend zijn geweest, aangezien zij reeds in cabaretnummers in de Leidsche bioscopen optraden. Hetgeen aan hun succes geenszins afbreuk deed! Een geslaagde uitvoering, die velen een genoeglijken avond bood! Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Het werk van „Vreugde en Arbeid" toege licht. (2e Blad). Maatregelen voor de kustverdediging. (2e Blad). De Nederlandsche Arbeidsdienst; voorloo pig alleen vrijwilligers? (Binnenland, le Blad). Buitenland De strijd op Kreta, (le Blad.) De „Bismarck" in gevecht met ovennach- tigen vijand, (le Blad). ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN" EERSTF BLAD MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET TWEEDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1