De Duitsch-Fransche
besprekingen
STADSNIEUWS
No. 24892
82sfe jaargang
DINSDAG 20 MEI 1941
Nieuwe regelingen
Frankrijk en zijn koloniën
Engelsche
scheepsverliezen
De Diplo over de vrijheid j Het koninkrijk Kroatië
der zeeën
De capitulatie van
Amba Aladsji
Verspreide berichten
Klei in plaats van zeep
verkocht
EERSTE BLAD
Verduisteren
21.36 uur
5.36 uur
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrècht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt .10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ.2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Naar het D.NB. uit Vichy meldt, wordt
officieel medegedeeld:
De Duitsch-Fransche onderhandelingen
blijiven gunstig verloopen. Het visum voor
het reizen naar de veranderde zones in
het Noorden en het Westen zal worden
verstrekt aan ambtenaren en leiders van
industrieele en landbouwkundige onderne
mingen. voor zoover hun aanwezigheid
voor het besturen en het oeconomisch leven
noodzakelijk is.
Een plan voor het terugvoeren naar het
vaderland van een zekere oategorie krijgs
gevangenen wordt op het oogenblik nog
bestudeerd. Als eerste resultaat, dat tot
dusver bereikt ls, zullen alle onderofficie
ren, korporaals en soldaten naar huis
terugkeeren, die als frontstrijders aan den
wereldoorlog hebben deelgenomen.
OFI meldt nog het volgende:
Men kan het aantal gevangenen, dat op
de in het communiqué genoemde wijze het
eerst zal worden ontslagen, globaal ramen
op 100.000 man, misschien nog Iets hooger.
Behalve in de gevallen, zooals sterfgevallen
en ernstige ziekte, waarin het verdrag van
7 Mei voorziet, zullen visa voor het pa.s-
seeren van de demarcatielijn binnenkort
ook worden uitgereikt aan de naaste bloed
verwanten en in gevallen van een huwe
lijk en geboorte. De uitvoeringsbepalingen
zullen binnenkort gepubliceerd worden.
De Fransche bladen noemen de nieuwe
overeenkomsten de eerste vruchten van den
thans door Vichy Ingeslagen weg naar
samenwerking. De bijdrage van deze 100.000
strijders van twee oorlogen, dié in hun ge
vangenschap met den tegenstander van
gisteren contact gekregen hebben en thans
ontslagen worden, schrijft „Aujourdhui", zal
beslissend zijn voor den muterieelen en
geestelijken opbouw van Frankrijk. Twee
maal hebben zij aan eigen lijf moeten on
dervinden, dat er tusschen Duitschland en
Frankrijk slechts vrede en samenwerking
kan bestaan. De „Petit Parisien" noemt de
tot dusver bereikte resultaten der Duitsch-
Fransche besprekingen een gebeurtenis
zonder weerga in de geschiedenis. De over
winnaar van heden staat datgene toe, wat
de overwinnaar van 1918 niet deed. De
DuMsche krijgsgevangenen werden na den
wapenstilstand van 1018 niet vrijgelaten,
doch pas met het sluiten vaar den vrede. De
„Oeuvre" ziet in de nieuwe overeenkom
sten het bewijs, dat men niet naar een
nieuw Versailles gaat, waarvan ditmaal
Frankrijk het slachtoffer zou zijn, doch naar
een reorganisatie van het Europeesche con
tinent. Daarbij zal Frankrijk, dank zij de
grootmoedigheid van den overwinnaar, vol
gens het woord van maarschalk Pétain, zijn
nederlaag te boven komen en zijn rang als
Europeesche en koloniale groote mogend
heid kunnen verkrijgen.
De verhouding tusschen Frankrijk en
Amerika blijft gespannen.
De vroegere Amerlkaanschc ambassadeur
te Parijs, Walter Edge, heeft in een inter
view, naar de New York Times meldt, ver
klaard, dat het voor de toekomst van
Frankrijk beter geweest zou zijn. indien de
Fransche regëering Engeland de vloot en
de belangrijke steunpunten ter beschikking
gesteld had, zelfs wanneer Frankrijk hier
door totaal ineengestort zou zijn.
Uit Vichy: Officieel wordt medegedeeld,
dat de Fransche ambassadeur te Washing
ton, Henri Haye, bij de Amerikaansche
regeering heeft geprotesteerd tegen de be
slaglegging op Fransche schepen in Ame
rikaansche havens.
De autoriteiten van de Gaulle, die en
kele maanden geleden bezit hebben geno
men van Tahiti, hebben tegenover de be
volking die loyaal staat tegenover de re
geering van maatschalk Pétain de scherp
ste maatregelen genomen. Talrijke bevelen
tot uitwijzing zijn uitgevaardigd. Onder de
uitgewezenen bevinden zich twee leden van
de magistratuur en zeven doktoren. Den
achterblijvenden regeeringsgetrouwen Fran
schen wordt iedere mogelijkheid om in hun
levensonderhoud te voorzien, ontnomen.
De plaatsvervangende minister-president,
admiraal Darlan. heeft te zamen met den
minister van Koloniën. Platon, maatrege
len genomen om de uitgeweken Franschen
naar Frankrijk terug te brengen. (D.N.B.)
Het agentschap Öfi publiceert een com
muniqué, waarin een principieel standpunt
wordt ingenomen ten aanzien van de Brit-
sche pogingen om nu ook Syrië van Frank
rijk los te scheuren. In dit communiqué
wordt het volgende gezegd:
Boven de Syrische steden en dorpen heb
ben Engelsche vliegtuigen door generaal
Catroux opgestelde pamfletten neergewor
pen. Behalve de vele andere, is dit een
nieuw bewijs voor het feit, dat een van de
doeleinden van de Engelsche politiek het
I losscheuren van Syrië van het moederland
I is. Engeland heeft getracht het grootste
I deel van het Fransche koloniale rijk tot
een verbreken van den band met het moe
derland te bewegen.
Vervolgens herinnert het agentschap aan
de Britsche manoeuvres in Numea, Tahiti,
in Fransch-Indochina en vooral in Gabon
en Kameroen en zegt verder, dat Enge
land behalve eenige successen, die het
door middel van geweld, verkeerde inlich
tingen aan de van Vichy afgesneden Fran
schen of door het gebruiken van groote
financieele middelen heeft verkregen, aan
den anderen kant ook groote nederlagen
heeft geleden, zoo o.m. bij de regeering
van Madagascar, in Djiboeti en vooral in
Dakar. Voor Frankrijk is ongetwijfeld het
uur gekomen om in het bijzonder in Afrika
zijn koloniaal rijk opnieuw onder één be
stuur te brengen.
Het Fransche agentschap legt er in dit
verband den nadruk op, dat het vraagstuk
der afvalligheid uitsluitend en alleen tus
schen Frankrijk en de afvalligen geregeld
moet worden, die voor het meerendeel
goede, doch misleide Franschen zijn. Het
communiqué van Ofi zegt ten slotte het
volgende
In een oogenblik, waarop Frankrijk po
gingen in het werk stelt om deze Fran
schen weer naar zich terug te voeren, kan
het niet dulden, dat een buitenlandsche
mogendheid zich hierin mengt om dit te
verhinderen. Om alleen van de gebieden
rondom het Tsaad-meer, of van Gabon of
heel in het algemeen van equatoriaal
Afrika en Kameroen te spreken, het zijn
provincies van het Fransche imperium,
waarin thans de Fransche sóuvereiniteit in
den vollen omvang moet worden hersteld.
Naar uit Beiroet wordt gemeld, heeft de
leider der Droesen de Fransche autoritei
ten ervan in kennis gesteld, dat de Droesen
van den Libanon bereid zijn lederen En-
gelschen aanval op Syrië en Libanon af te
slaan. (D.N.B.)
Twee Engelsche vliegtuigen hebben gis
termiddag opnieuw Palmyra gebombar
deerd, waardoor eenige materieele schade
werd veroorzaakt. Er zijn geen slachtoffers
gevallen. (D.N.B.)
ENGELSCHE OVERVAL OP FRANSCH
PASSAGIERSSCHIP.
Uit Rome meldt het A.N.P.:
Het Giornale d'Italia publiceert een uit
voerig artikel over het schandalige optre
den van de Engelschen tegenover weer-
looze Fransche schepen. Dezer dagen ver
trokken uit Dakar vier kleine Fransche
passagiersschepen met vele vrouwen en
kinderen aan boord naar een Fransche ha
ven. Als symbolisch gewapend geleide was
hun een kleine kanonneerboot meegegeven.
De kleine formatie kwam ongehinderd door
de wateren van Gibraltar en voer door
langs de Spaansche kust.
Plotseling doken vijf Engelsche torpedo
boot jagers op, die het achterste Fransche
schip, de Chantilly, uitnoodigden te stop
pen, waarbij met een document gezwaaid
werd. Een der jagers zette een sloep uit.
Toen de Fransche kapitein het document
wilde zien, verklaarden de Britten hem,
dat dit een truc geweest was om het Fran
sche schip te laten stoppen. De Fransch-
man weigerde nu het schip te laten door
zoeken, waarop de Engelschen het vuur
openden. Vele vrouwen en kinderen, bene
vens de Fransche kapitein werden gedood.
De Engelschen brachten het schip naar de
haven van Gibraltar op.
De Britten wekten de Franschen op zich
aan te sluiten bij de Gaulle, maar dezen
weigerden. Verscheidene vrouwen en kin
deren werden na enkele da?ren op een klein
visschersbootje overgebracht, waarop zij de
reis naar huis voortzetten.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Naar het D.N.B. verneemt, heeft een
Duits-ch gevechtsvliegtuig gisterochtend
ten Zuid-Westen van Weymouth een Brit
sche duikboot vernietigd. De aanval was
voor de Engelschen een volkomen verras
sing. Voor de boot kon duiken, troffen 2
zware bommen het achterschip. Na zware
ontploffingen richtte zich de boeg recht
standig naar boven. Onmiddellijk daarop
zonk het vaartuig. 0
In de baai van Gibraltar is een Britsch
warenvliegtuig in brand geraakt. De inzit
tenden werden gered. In de nabijheid lig
gende watervliegtuigen werden versleept
om uitbreiding van den brand te voorko
men.
In den Piraeus zijn talrijke Duitsche en
Grieksche duikers aan het werk om de
reusachtige hoeveelheden wrakstukken van
schepen te bergen. Deze vondsten bevesti
gen hoe zwaar de Duitsche bommen de
Britsche transportvloot hebben getroffen.
Zoo zijn van een munitietransportschip
van 10.000 b.r.t. nog slechts enkele onher
kenbare vernielde deelen van den romp
gevonden. De geweldige ontploffing van dit
drijvende munitiedepot heeft nog drie an
dere schepen in het verderf gestort.
Aan boord van den Britschen slagkrui
ser Renown, die beschadigd in de haven
van Gibraltar ligt, zijn naar men hier ver
neemt nog tien matrozen, die tijdens de
gevechten in de Middellandsche Zee ge
wond waren, overleden.
van zwanen strijd steeds den steun van uw
goedkeuring en uw vertrouwen hebt gege
ven. De oorlog is niet geëindigd. Wij zullen
weldra terugkeeren in dit land, dat op
nieuw, voor de grootheid van ons vader
land, in Italiaansch bloed gedrenkt is".
De Duce heeft geantwoord:
„Ja, Hoogheid, gij en uw soldaten hebt
heldhaftig gestreden en meer tegenstand
geboden dan van de menschen verwacht
kon worden. Het ïtaliaansche volk heeft u
gevolgd, het bewondert u en deelt uw ver
trouwen in de toekomst".
Tegenover de pogingen van Roosevelt en
Huil, om naar aanleiding van de Noord-
Amerikaansche hamdelsweek, de schuld aan
de op het geheele Westelijke halfrond heer-
schende ontevredenheid over de economi
sche en commercieele omstandigheden, op
de autoritaire staten te leggen, schrijft de
Deutsche diplomatisch-politische Korres-
pondenz, dat de ware reden hiervoor in de
veronachtzaming van het beginsel der vrij
heid van de zeeën door Engeland met steun
van de tegenwoordige Amerikaansche.regee
ring te zien is. Want bestond er werkelijk
een vrijheid der zeeën, schrijft de Diplo,
dan zouden er geen beperkingen bestaan
voor het internationale handelsverkeer met
alle goederen, aie niet onvoorwaardelijk
tot de contrabande behooren. Daarom hoe
den Roosevelt en Huil zich er voor, hét nete
lige onderwerp „vrijheid der zeeën" ter
sprake te brengen.
Over het algemeen, zoo vervolgt de Diplo,
zijn het niet bepaald de begrijpen gerech
tigheid en wederkeerigheid, welke de tegen
woordige bewindslieden der Vereenigde
Staten op het gebied van politiek en handel
in het verkeer tusschen de staten gebruikt
wenschen te zien. Dezelfde instanties, die
b.v. bij de asmogendheden het voornemen
van wereldoverheersching veronderstellen,
verhelen niet, dat zij het als haar natuur
lijk recht en doel beschouwen, om met haar
Engelsche vrienden de. zeeën en daar
mede de wereld -te overheerschen. Huil
als hun woordvoerder is blijkbaar
tegen overdreven nationalisme, tegen dis
criminatie in de internationale handelsbe
trekkingen. Daarbij is het juist een der
meest kenmerkende beginselen van de
tegenwoordige Noord -Am erikaansche han
delspolitiek om met alle middelen den han
del van derden te verdringen of te ver
nietigen daar, waar de Vereenigde Staten
dien handel voor zich zelf tot een mono
polie wenschen te maken. Voorts huldigt
de tegenwoordige handelspolitiek der Ver
eenigde Staten het standpunt, dat zij het
voorrecht heeft overal en aan allen te
mogen verkoopen, en dat zij met het
oog op haar bijna autarkisch economisch
stelsel niet verplicht is dienovereenkom
stig goederen van haar klanten af te nemen.
Ook dit is een essentieele oorzaak van de
reeds lang voor den wereldoorlog ontstane
mistoestanden op het gebied van den
wereldhandel.
Tegenover de bewering van Roosevelt en
Huil, dat de Vereenigde Staten in het ver
leden „de leiding op zich genomen hadden
bij de poging om de kanalen van den inter
nationalen handel te heropenen en op den
grondslag van wederzijdsch voordeel, van
eerlijken handel en vriendschappelijke sa
menwerking, een opbloei' van den wereld
handel te verkrijgen", verklaart de Korres
pon denz. dat men in Europa niet vergeten
is, hoe de Vereenigde Staten de economi
sche conferentie van Londen, die door alle
landen met de beste voornemens was ge
organiseerd, torpedeerden, om een stabili
seering van de valuta te verhinderen, welke
hun de mogelijkheid een er dumping van
goederen had ontnomen. Wanneer Roosevelt
en Huil niettemin meenden de wereld een
soort leiderschap der Vereenigde Staten
voor het herstel van den wereldhandel te
kunnen aanbieden, moet bedacht worden,
dat Europa uit bittere ervaring de Noord-
Amerikaansche adviezen op economisch en
commercieel gebied te goed kent. om zich
nog eens aan Noord-Amerikaansche des
kundigen of beter gezegd aan economische
imperialisten uit te leveren.
Europa, zoo besluit de Diplo. betwist in
ieder geval en irr alle omstandigheden,
Roosevelt en zijn mannen het recht, onder
welk voorwendsel ook de wereld steeds een
systeem op te dringen, dat zelf in hun eigen
land schipbreuk geleden heeft. (D.N.B.)
BOODSCHAP VAN DEN HERTOG VAN
AOSTA AAN DEN DUCE.
Stefani meldt uit Rome:
Het laatste bericht, dat de hertog van
Aosta uit Amba Aladsji heeft gezonden,
luidt:
„Duce, doordat de talrijke gewonden niet
meer behoorlijk verpleegd konden worden
en de toestand voortdurend ernstiger werd,
zoodat nog slechts korten tijd en ten koste
van zeer zware verliezen tegenstand kon
worden geboden, heb ik mij genoodzaakt
gezien, den vijand de voorwaarden voor een
eervolle overgave te vragen. Mijn verzoek
is ingewilligd. In dit droeve uur word ik
gesterkt door de overtuiging, dat ik alles
gedaan heb wat maar eenigszins mogelijk
was. Ik leg het bevel neer terwijl ik u,
Duce, dank zeg, die mij gedurende een jaar
GROOTE SYMPATHIE TE BERLIJN.
Het A.NP. meldt uit Berlijn:
De uitroeping van Kroatië tot koninkrijk
en de aanwijzing van den hertog van Spo-
leto tot koning is in Berlijn opgevat met
de sympathie, die men hier uiteraard koes
tert voor de maatregelen van den partner
in de spil voor de reorganisatie van de
toestanden in zijn levensgebied.
Op de vraag van buitenlandsche jour
nalisten, of Kroatië in de invloedssfeer van
Italië ligt, werd van Duitsche zijde dit be
grip van de hand gewezen, daar het uit
sluitend deel uitmaakt van de democrati
sche terminologie.
EEN DAGORDER VAN MUSSOLINI.
Naar het D.N.B. uit Rome meldt, heeft
de Duce voor het commando van het twee
de leger den volgenden dagorder uitgevaar
digd:
„Op grond van de politieke overeenkomst
te Rome gesloten door Italië en den onaf
hankelijken Kroatischen staat, beveel ik:
met ingang van 20 Mei gaat het geheele
burgerlijke bestuur in het gebied, dat on
der den onafhankelijken Kroatischen staat
ressorteert en tot op heden on
der Italiaansch militair bestuur staat, op
de Kroatische autoriteiten over. De ïta
liaansche strijdkrachten, die zich thans op
het gebied van den onafhankelijken Kroa
tischen staat bevinden, zullen van 20 Mei
af niet meer het karakter en de speciale
positie van bezettende strijdkrachten heb-
ken en de hoedanigheid verkrijgen van
troepen, die in het gebied van den bevrlen-
den en verbonden onafhankelijken Kroa
tischen staat gestationneerd zijn. Generaal
Vitborio Ambrosio zal met de Kroatische
autoriteiten de desbetreffende regelingen
treffen."
SYNAGOGE TE MARSEILLE DOOR
BOM VERWOEST.
Uit Marseille wordt gemeld, dat In den
r.acht van Zaterdag op Zondag de syna
goge aldaar in de lucht is gevlogen. Er was
een tijdbom geplaatst, die het gebouw to
taal vernielde. Omtrent de daders is tot
dusver niets bekend. (D.N.B.)
WERKPLICHT IN ROEMENIË.
De Roemeensche conducator, generaal
Antonescu, heeft een wet op de organisatie
van den natlonalen arbeid onderteekend,
die door minister Mihai Antonescu opge
steld is. Deze wet voert voor alle inwoners
van 2057 jaar den werkplicht in; slechts
wie werkt, zoo zegt de memorie van toe
lichting, heeft recht op bescherming van
den staat. Wie geen arbeid verricht, kan
te allen tijde verplicht worden tot arbeids
dienst, vooral de jeugd. Het is een geraam-
tewet, waarvan de bijzonderheden nader
hand door verordeningen geregeld zullen
worden. (D.N.B.)
PROF. DR. WERNER SOMBART. T
De bekende econoom, prof. dr. Werner
Sombart is eergisteren te Berlijn overle
den. Met hem is een onderzoeker van naam
op het gebied van de ontwikkelingsge
schiedenis van het kapitalisme, die tevens
het socialisme en de sociale bewegingen
heeft onderzocht, verscheiden. Oorspron
kelijk stond hij onder den invloed van het
Marxisme, doch zijn studie bracht hem tot
de overtuiging, dat de toekomst zou zijn
aan de volkeren met een nationale autar
kie, waarbij aan den landbouw binnen de
volksgemeenschap een grootere beteekenis
zou worden gegeven.
Hij werd in 1863 geboren, doceerde van
1906 tot 1931 te Berlijn en liet in 1902 zijn
standaardwerk Der moderne Kapitalismus,
verschijnen.
De Leische recherche heeft hedenmorgen
den 38-jarigen monteur N. B. aangehouden,
die zich bezig hield met de vervaardiging en
den verkoop van stukken zeep, die in wer
kelijkheid bestond uit. klei omgeven door
een dun laagje parafine vermengd met
kaarsvet, waaraan eenige druppels parfum
waren toegevoegd, zoodat het geheel den in
druk maakte van zeep.
Bij een onderzoek ten huize van B. wer
den een complete installatie voor het ver
vaardigen van deze „zeep" zoomede grond
stoffen en een aantal stukken zeep aange
troffen.
Vermelding verdient dat B. reeds eerder
werd aangehouden wegens den verkoop van
vaten boter, die grootendeels gevuld bleken
te zijn met zand!
Ingezetenen, die het slachtoffer zijn ge
worden van deze oplichterstruc worden ver
zocht zich te vervoegen aan het Politie
bureau, afdeeling Recherche.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaggd zijn voor het doctoraal examen
Geneeskunde: de dames G. J. Jongbloed
(Vlaardingen) en M. M. E. Schram (Den
Haag) en de heer A. F. M. v. d. Reep (Lei
den).
Bevorderd tot arts de heer Th. van Wijk
(Leiden).
Dinsdag a.s. hoopt de heer F. Heymans
den dag te herdenken, dat hij vóór 25 jaar
in dienst trad bij de firma J. J, Krantz en
Zn., Oude Singel 86, alhier.
ZILVEREN JUBILEUM BIJ
„DE LANDBOUW".
Heden was het 25 jaar geleden, dat de
•heer W. de Koning als wijklooper in dienst
trad.bij de N.V. Leidsche Melkinrichting
„De Landbouw. Om t
12 uur werd de ju- Eigen foto.
bilaris met zijn echt.
genoote ontvangen
door directie en
commissaris en met
zijn 25-jarie dienst
verband gecompli
menteerd. Vervol
gens werden hem
bloemen, verver-
schingen en een en
veloppe met inhoud
aangeboden. De ju
bilaris sprak enkele
woorden van dank
en werd vervolgens
door den directeur
j gelegenheid De heer W. dc Koning,
gesteld, dezen fees
telijken dag in huiselijken kring door te
brengen. Te zijnen huize werden in den.loop
van den dag vele bloemstukken bezorgd, ter
wijl er voor het jubileum groote persoon
lijke belangstelling bestond.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
3.33 uur en ging onder te 15.35 uur
J
Binnenland
Jeugdherbergen onder nieuwe leiding.
(Binnenland, 2e Blad),
Buitenland
De Duitsch-Fransche besprekingen. (Ie BI.)
Frankrijk en zijn koloniën. (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET TWEEDE BLAD.
